wady i zalety skonsolidowanej reformy klina podatkowego Daleko idąca reforma klina na papierze może się wydawać atrakcyjna, ale jako element pragmatycznej polityki może się okazać nierealna do przeprowadzenia. Warto zastanowić się nad zaprezentowanymi argumentami za zmianami i przeciw nim. Argumenty za wprowadzeniem skonsolidowanej reformy klina: wzrost zatrudnienia (prorozwojowy), który byłby dynamicznym efektem reformy, podczas gdy przytłaczająca większość zmian strukturalnych ukierunkowana jest na wydajność/produktywność pracy, a nie wzrost zatrudnienia; zwiększenie możliwości oddziaływania stawkami podatkowo-składkowymi na procesy w obrębie rynku pracy – po konsolidacji klina decyzje dotyczące struktury i wielkości stawek dotyczą jednocześnie obu dotychczasowych części klina, tj. podatkowej i składkowej; uproszczenie procedur administracyjnych po stronie pracodawców i instytucji oraz ograniczenie kosztów w średnim i długim terminie; ograniczenie możliwości unikania opodatkowania oraz arbitralnego określania poziomu płaconych podatków i składek; solidarność pionowa i pozioma systemu podatków i składek społecznych; obywatel miałby kontakt tylko z jedną agencją poboru danin publicznych, tak samo płatnik składek i podatków np. przez system e-Płatnik ZUS; podwyższenie świadomości obywateli co do podatków i składek, które są pobierane przez państwo – przeprowadzenie zmiany będzie wymagało edukacji ekonomicznej przez proces kampanii społecznych kierowanych do różnych grup społecznych; brak konieczności tworzenia systemu informatycznego dla poboru podatków i składek, jeżeli zadaniem tym zająłby się ZUS w ramach kompleksowego systemu informatycznego; rząd miałby łatwiejszy dostęp do dochodów sektora finansów publicznych transferowanych normalnie do funduszy celowych, których przeznaczenie mógłby zmienić według woli politycznej większości parlamentarnej. Argumenty przeciwko reformie: przy likwidacji albo znacznym ograniczeniu umów zlecenia i o dzieło pracownicy korzystający z tych form zatrudnienia mieliby obniżone dochody netto; byłaby to jedna z najtrudniejszych reform podatkowo-składkowych od przeszło ćwierć wieku, wymagałaby dużej odwagi politycznej po stronie rządu; wprowadzenie reformy najpewniej wymagałoby w dłuższym terminie reformy ubezpieczeń społecznych, co wiązałoby się z kolejnymi daleko idącymi zmianami negatywnie odbieranymi przez wyborców; każda zmiana klina wiązałaby się z powstaniem grupy beneficjentów i poszkodowanych, chyba że rząd zdecydowałby się na obniżenie podatku i dopłacanie do świadczeń uzyskiwanych przez część podatników – w średnim terminie niemożliwe ze względu na deficyt budżetowy i stosunkowo wysoki poziom zadłużenia Polski; długi okres przejściowy przechodzenia z obecnych typów umów i zasad oskładkowania i opodatkowania;
Polityka Insight 58