Nieuws

oPniEuw uiTsTEL GooGLE BooKs

Google Books, de kranten staan er vol van. Een digitale beeldbank waarmee je de volledige tekst van boeken kunt doorzoeken. Google scant al jaren boeken in om de inhoud beschikbaar te stellen op internet. Binnenkort bepaalt de Amerikaanse rechtbank of dit eigenlijk wel mag. In Nederland is die uitspraak vooral interessant voor de illustratoren van kinderboeken.

Er zijn al flink wat procedures over Google Books gevoerd, die in oktober 2008 uitmondden in een schikking met de Amerikaanse organisatie van uitgevers en Authors’ Guild. Uitgangspunt van de schikking is dat Google heel veel boeken digitaliseert en op het net ter beschikking stelt tegen een vergoeding aan de makers en uitgevers. Het is een zeer gedetailleerde overeenkomst, waarin ook allerlei beperkingen voor Google worden opgelegd. Zo mag Google alleen iets doen met boeken die niet meer commercieel verkrijgbaar zijn, en is voor echte commerciële toepassingen, zoals printing on demand, de goedkeuring van de auteur en de uitgever nodig. Ook kunnen rechthebbenden als ze dat willen hun titels uit het programma laten verwijderen.

Hoorzitting

Toch is er vanuit verschillende kanten veel weerstand tegen deze regeling, omdat Google hiermee een monopolie krijgt. Tot nu toe is bovendien onduidelijk wat precies de consequenties zullen zijn. Er komt nog een hoorzitting over de schikking waarin de rechter beslist of deze rechtsgeldig wordt. Als dat zo is, kan dat vergaande gevolgen hebben voor Amerikaanse auteurs: de overeenkomst tussen organisaties van makers en gebruikers in de VS kan dan algemeen gaan gelden. Het is een beetje te vergelijken met een cao in Nederland, die ook geldt voor werknemers en bedrijven die niet direct bij de totstandkoming van die cao betrokken waren. Google werkt nu met de auteurs en uitgevers aan een aanpassing van de schikking. Ze zijn er nog niet uit, want de geplande hoorzitting is op hun verzoek uitgesteld. Verwacht wordt dat de Amerikaanse rechtbank voor het eind van het jaar uitspraak doet.

DE OVEREENKOMsT KAN RELEVANT ZIJN VOOR ILLUsTRATOREN VAN KINDERBOEKEN

Kinderboeken

Belangrijk voor beeldmakers is dat visueel materiaal van de overeenkomst is uitgesloten, behalve als het om kinderboeken gaat of als de beelden zijn aangeleverd door de schrijver. Het is nog niet helemaal duidelijk of Europese boeken worden opgenomen in Google Books, maar als dat zo is, kan de overeenkomst dus relevant zijn voor illustratoren van kinderboeken: zij hebben dan recht op een vergoeding. Daarentegen zullen de meeste fotografen, ontwerpers, architecten en beeldend kunstenaars maar weinig merken van deze schikking.

Krachtmetingen

De betekenis van de overeenkomst tussen Google en de uitgevers/rechthebbenden is nog niet helemaal in te schatten. Er zullen zich nog wel wat krachtmetingen voordoen de komende tijd. Tot nu toe lijkt het vooral een Amerikaanse aangelegenheid. Google heeft toegezegd alle toepassingen alleen toegankelijk te maken voor de Amerikaanse markt. In Europa worden de desbetreffende webpagina’s geblokkeerd. Maar de landsgrenzen zijn in veel gevallen niet meer zaligmakend. Mocht een en ander toch ongunstig uitpakken voor de rechthebbenden, dan kunnen zij de boeken uit het Googleprogramma laten verwijderen. Tot nu toe lijkt daar nog geen reden toe. Als het allemaal zo ver komt, zal Pictoright actief deelnemen aan de gesprekken over een eventuele auteursrechtenregeling. VoLGREChT ERFGEnAMEn uiTGEsTELd ToT 2012

De minister van Justitie heeft besloten dat volgrecht voor erfgenamen van kunstenaars niet eerder wordt ingevoerd dan 1 januari 2012. Pictoright vindt dat dit besluit de belangen van de kunstenaars schaadt en meent dat de minister zijn besluit op basis van onjuiste informatie heeft genomen. Zo zouden de administratieve lasten voor de kunsthandel te groot worden, en zou de markt zich verplaatsen naar landen zonder volgrecht, zoals Zwitserland. Onzin, zegt Pictoright, die doorgaat met de lobby voor volgrecht. (lees meer op pagina 10)

CoLLECTiEVE REChTEn FoToJouRnALisTEn nu ooK BiJ PiCToRiGhT

Stichting Nieuwswaarde heeft per 30 juni 2009 haar rechten en verplichtingen met betrekking tot de belangen van de fotojournalisten overgedragen aan Pictoright. Hiermee zijn de collectieve rechten van alle beeldmakers ondergebracht bij één organisatie, waardoor de efficiency en slagkracht verder toenemen. En dat terwijl de administratiekosten juist afnemen. Pictoright hanteert momenteel een inhoudingspercentage van 10%, wat gunstiger uitpakt voor de nieuwsfotografen dan voorheen. Aansluiten voor collectieve rechten kost bovendien niets. Verder verandert er niet veel voor deze groep makers wat betreft de praktische afhandeling. Om misverstanden te voorkomen is afgesproken dat Pictoright in de komende jaren in de communicatie naar fotojournalisten zoveel mogelijk de naam van Nieuwswaarde zal handhaven.

NIEUws

EERsTE JAARVERGAdERinG GoEd BEZoChT

In juni hield Pictoright haar eerste openbare jaarvergadering. Een succesvolle avond in het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger met een opkomst van ruim tachtig mensen. Na de toelichting op het beleid en de werkzaamheden door waarnemend voorzitter Gerrit Jan Wolffensperger en directeur Vincent van den Eijnde gaven vakgenoten Diane Frenay (Kunstenaars & Co), Louis Zaal (Hollandse Hoogte) en Kitty de Jong (BNO) hun kijk op de ontwikkelingen binnen hun vakgebied. Stichting Nieuwswaarde heeft per 30 juni 2009 haar rechten en verplichtingen met betrekking tot de belangen van de fotojournalisten overgedragen aan Pictoright. Hiermee zijn de auteursrechten van alle beeldmakers ondergebracht bij één organisatie, waardoor de efficiency en slagkracht verder toenemen. En dat terwijl de administratiekosten juist afnemen. Pictoright hanteert momenteel een inhoudingspercentage van 10%, wat gunstiger uitpakt voor de nieuwsfotografen dan voorheen. Aansluiten voor collectieve rechten kost bovendien niets. Verder verandert er niet veel voor deze groep makers wat betreft de praktische afhandeling. Om misverstanden te voorkomen is afgesproken dat Pictoright in de komende jaren in de communicatie naar fotojournalisten zoveel mogelijk de naam van Nieuwswaarde zal handhaven.

LEEnREChTVERGoEdinG uiT iERLAnd

Nederlandse visuele makers komen binnenkort in aanmerking voor een leenrechtvergoeding uit Ierland. Pictoright keert al leenrechtvergoedingen uit de UK uit aan aangesloten makers en heeft nu alle benodigde informatie ook overgedragen aan de Ierse leenrechtorganisatie. Rechthebbenden zullen op de hoogte worden gehouden van de ontwikkelingen. uPdATE AuTEuRswET

Is de auteurswet nog wel afgestemd op dit digitale informatietijdperk? Een speciale werkgroep uit de Tweede Kamer boog zich over deze vraag en heeft een rapport opgesteld, met daarin knelpunten en aanbevelingen. In het rapport is veel aandacht voor collectief beheer, thuiskopie, en de mogelijkheden van internet. Naar aanleiding van het rapport is er in de Tweede Kamer in oktober een rondetafelconferentie gehouden, waarin gebruikers en rechthebbenden hun standpunten konden toelichten. Heel verrassend zijn de uitkomsten niet: gebruikers geven met veel omhaal van woorden aan dat ze niet willen betalen, terwijl de organisaties van rechthebbenden een redelijke vergoeding willen voor het gebruik. Deze organisaties stellen dat rechthebbenden inkomsten missen door al het nieuwe gebruik. Regering en Tweede Kamer onderzoeken nu de noodzaak van een wetswijziging.