เรื่องหัวใจชายหนุ่ม

๑

เรื่ องหัวใจชายหนุ่ม

๒

หัวใจชายหนุ่ม ๑.ความเป็ นมา หัวใจชายหนุ่ม เป็นบทพระราชนิ พนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยูห่ ัว โดยทรงใช้พระนามแฝงว่า “รามจิตติ” เพื่อพระราชทานลงพิมพ์ในหนังสื อพิมพ์ “ ดุสิตสมิต” เมื่อ พ.ศ.๒๔๖๔ ลักษณะการพระราชนิพนธ์เป็ นรู ปแบบของจดหมาย มี จานวน ๑๘ ฉบับ รวมระยะเวลาที่ปรากฏตามจดหมายทั้งหมด ๑ ปี ๗ เดือน

๒.ประวัติผู้แต่ ง พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยูห่ วั เป็นพระมหากษัตริ ยร์ ัชกาลที่ ๖ แห่ งพระบรมราชวงศ์จกั รี ตลอดระยะเวลา ๑๕ ปี ที่ทรงครองราชย์ (พ.ศ. ๒๔๕๓๒๔๖๘) ทรงประกอบพระราชกรณี ยกิจเป็นอเนกประการ ทรงพระปรี ชาสามารถทั้ง ด้านการทหาร การปกครองการต่างประเทศ และโดยเฉาะด้านอักษรศาสตร์ พระองค์ ทรงพระราชนิพนธ์งานประพันธ์หลายประเภททรงใช้พระราชนิพนธ์เป็ นสื่ อแสดง แนวพระราชดาริ ในเรื่ องต่างๆ

๓.ลักษณะคาประพันธ์ หัวใจชายหนุ่ม เป็นนวนิยายร้อยแก้วในรู ปแบบของจดหมาย โดยมีขอ้ ควร สังเกตสาหรับรู ปแบบจดหมาย ทั้ง ๑๘ ฉบับในเรื่ องดังนี้ ๑.หัวจดหมาย ตั้งแต่ฉบับที่ ๑ วันที่ ๒๓ กันยายน พ.ศ. ๒๔๖- จนถึงฉบับ สุดท้าย วันที่ ๓๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๖- จะเห็นว่ามีการเว้นท้ายปี พ.ศ. ไว้ ๒.คาขึ้นต้นจดหมาย ทั้ง ๑๘ ฉบับ ใช้คาขึ้นต้นเหมือนกันหมด คือ “พ่อ ประเสริ ฐเพื่อนรัก”

๓

๓.คาลงท้าย จะใช้คาว่า “จากเพื่อน…” “แต่เพื่อน…” แล้วตามด้วยความรู้สึก ของนายประพันธ์ เช่น “แต่เพื่อนผูใ้ จคอออกจะยุง่ เหยิง” (ฉบับที่ ๑๐) มีเพียง ๙ ฉบับ เท่านั้น ที่ไม่มีคาลงท้าย ๔.การลงชื่อ ตั้งแต่ฉบับที่ ๑๔ เป็ นต้นไปใช้บรรดาศักดิ์ที่ได้รับพระราชทาน คือ “บริ บาลบรมศักดิ์”โดยตลอด แต่ฉบับที่ ๑-๑๓ ใช้ชื่อ “ประพันธ์ ๕.ความสั้นยาวของจดหมาย มีเพียงฉบับที่ ๑๔ เท่านั้นที่มีขนาดสั้นที่สุด เพราะ เป็นเพียงจดหมายที่แจ้งไปยังเพื่อนว่าตนได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์

๔.เนื้อเรื่ อง ตัวอย่าง ฉบับที่ (๑๘) บ้านเลขที่ 00 ถนนสี่ พระยา

วันที่ ๑๓ เมษายน,พ.ศ.๒๔๖ถึงพ่อประเสริ ฐเพื่อนรัก. ฉันต้องรี บบอกข่าวดีมาให้ทราบ. แม่ไรได้ตกลงแต่งงานแล้วกับหลวงพิเศษผล พานิช,พ่อคามัง่ มี, ซึ่ งนาบทว่าเป็นโขคดีสาหรับหล่อน. เพราะอาจจะหวังได้ว่าจะได้มี ความสุขต่อไปในชีวิต.จริ งอยูห่ ลวงพิเศษนั้นรู ปร่ างไม่ใช่เทวดาถอดรู ป,แต่จะหวังไว้ ว่าคงจะเข้าลักษณะขุนช้าง,คือ”ถึงรู ปชัว่ ใจช่วงเหมือนดวงเดือน.”แต่ถึงจะใจไม่ช่วงเขา ก็พอมีเงินพอที่จะซื้ อความสุขให้แม่อุไรได้. การที่แม่อุไรได้ผวั ใหม่เป็นตัวเป็นตนเสี ยแล้วเช่นนี้ ทาให้ฉนั เองรู ้สึกความ ตะขิดตะขวางห่วงใย.และรู ้สึกว่าอาจจะคิดหาคู่ใหม่ได้โดยไม่ตอ้ งมีขอ้ ควรรังเกียจรัง งอนเลย.พ่อประเสริ ฐเป็นเพื่อนรักกันที่สนิ ทสนมที่สุด,เพราะฉะนั้นฉันขอบอกตรงๆ

๔

ว่า ฉันได้รักผูห้ ญิงอยูร่ ายหนึ่งแล้ว,ซึ่ งฉันหวังใจว่าจะได้เป็นคู่ชีวิตต่อไปโดยยัง่ ยืน จริ งจัง.หล่อนชื่อนางสาวศรี สมาน,แล้วเจ้าคุณพิสิฐกับพ่อของฉันก็ชอบกันมาก.ฉะนั้น พอพ่อประเสริ ฐกลับเข้ามาถึงกรุ งเทพฯก็เตรี ยมตัวไว้เป็นเพื่อนบ่าวที่เดียวเถิด!

จากเพื่อนผูก้ าลังปลื้มใจ. หลวงบริ บาลบรมศักดิ์

เนื้อเรื่ องโดยย่อ ฉบับที่ ๑ นาย ประพันธ์ ประยูรสิ ริ ได้ส่งจดหมายถึงนายประเสริ ฐ สุ วฒั น์ ซึ่งเป็น เพื่อนรักกัน เป็นฉบับแรก เนื้อความในจดหมายกล่าวถึงการเดินทางกลับมายังประเทศ ไทยจากลอนดอนของนายประพันธ์ นอกจากนั้นยังบรรยายถึงความเสี ยใจที่ไปกลับ ประเทศไทยและการดูถูกบ้านเกิดเมืองนอนของตนเอง และได้เล่าถึงเหตุการณ์ที่ เกิดขึ้นระหว่างการเดินทางกลับภายในเรื อโดยสาร คือ ได้พบปะกับผูห้ ญิงคนหนึ่งที่ ตนเองสนใจ แต่ตอ้ งผิดหวังเนื่ องจากหล่อนมีหวานใจมารอรับที่ท่าเรื ออยูแ่ ล้ว ฉบับที่ ๔ จดหมายในฉบับที่ ๔ นี้กล่าวถึง การกลับมาถึงประเทศไทย และการเข้ารับ ราชการซึ่ งใช้เส้นแต่ไม่สาเร็ จผล นอกจากนี้คุณพ่อของนายประพันธ์ได้หาภรรยาไว้ให้ นายประพันธ์แล้ว หล่อนชื่อ กิมเน้ย เป็ นลูกสาวของนายอากรเพ้ง ซึ่งพ่อของนาย ประพันธ์รับรองว่าเป็นคนดีสมควรแก่นายประพันธ์ดว้ ยประการทั้งปวง แต่ดว้ ยนาย ประพันธ์เป็ นนักเรี ยนนอกจึงไม่ยอมรับเรื่ องการคลุมถุงชน จึงได้ขอดูตวั แม่กิมเน้

๕

ยก่อน นอกจากนั้นในจดหมายได้เล่าถึงการพบปะกับผูห้ ญิงคนหนึ่งที่ตนถูกใจที่โรง พัฒนากรด้วย ฉบับที่ ๕ จดหมายฉบับที่ ๕ กล่าวถึง การได้เข้ารับราชการของนายประพันธ์ นาย ประพันธ์ได้เข้ารับราชการในกรมพานิ ชย์และสถิติพยากรณ์ และนายประพันธ์ได้พบ กับแม่กิมเน้ย หน้าตาของหล่อนเหมือนนายซุนฮูหยิน แต่ก็ยงั ไม่เป็นที่ถูกใจของนาย ประพันธ์ นอกจากนั้นนายประพันธ์ได้เล่าถึงผูห้ ญิงที่เจอในโรงพัฒนากร หล่อนชื่ อ นางสาวอุไร พรรณโสภณ เป็ นลูกสาวของพระพินิฐพัฒนากร ฉบับที่ ๖ จดหมายฉบับที่ ๖ กล่าวถึง การได้นบั พบแม่อุไร การไปเที่ยวในระหว่างงาน ฤดูหนาวทุกวันทุกคืน และได้บรรยายถึงรู ปร่ างลักษณะของแม่อุไร ว่าเป็นคนสวย น่ารัก และกล่าวว่า แม่อุไรงามที่สุดในกรุ งสยาม แม่อุไรมีลกั ษณะเหมือนฝรั่งมากกว่า คนไทยมีการศึกษาดี โดยสิ่ งที่นายประพันธ์ชอบมากที่สุดคือ การเต้นรา ซึ่ งแม่อุไรก้อ เต้นราเป็ นอีกด้วย ฉบับที่ ๙ จดหมายฉบับที่ ๙ กล่าวถึง การแต่งงานการแม่อุไรโดยรี บรัด เนื่ องจากสาเหตุ การนัดพบเจอกันบ่อยครั้ง จนทาให้แม่อุไรตั้งครรภ์ข้ ึนมา การสู่ ขอนั้นคุณพ่อได้ไป ขอให้ท่านเจ้าคุณมหาดเล็กไปสู่ ขอ หลังจากแต่งงานทั้งคู่ได้ไปฮันนี่มูนที่หวั หิ น ด้วยกัน ฉบับที่ ๑๑ ประพันธ์กลับกรุ งเทพได้ ๓ อาทิตย์ มาอยูท่ ี่บา้ นใหม่ บ้านใหม่ที่เขาคิดว่า ไม่มีความสุขเลย ประพันธ์ได้เล่าให้พอ่ ประเสริ ฐฟังถึงตอนที่อยูเ่ พชรบุรีว่า ได้ทะเลาะ

๖

กับแม่อุไรแล้วเลยกลับกรุ งเทพ มีเรื่ องขัดใจมีปากเสี ยงกันตลอดขากลับ เมื่อมาถึงที่ บ้านใหม่ก็ตอ้ งมีเรื่ องให้ทะเลาะกัน แม่อุไรไม่อยากจัดบ้านขนของ เพราะถือตนว่าเป็น ลูกผูด้ ี และนอกจากนั้นก็มีเหตุให้ขดั ใจกันเรื่ อยๆ ไม่วา่ ประพันธ์จะทาอะไร แม่อุไรก็ มองว่าผิดเสมอ ฉบับที่ ๑๒ แม่อุไรได้แท้งลูกและสิ้นรักประพันธ์แล้ว แต่ประพันธ์ก็ยงั ทนอยูก่ บั แม่ อุไรยอมฝืนรับชะตากรรม แม่อุไรชอบไปเที่ยวและชอบไปคนเดียว พอประพันธ์ถาม ว่าไปไหนแม่อุไรก็โกรธฉุ นเฉี ยว นานเข้าห้างร้ านต่างๆ ก็ส่งใบทวงเงินมาที่ประพันธ์ ประพันธ์จึงเตือนแม่อุไร แต่แม่อุไรกลับสวนกลับมาว่า ประพันธ์ไม่สืบประวัติของเธอ ให้ดีก่อน และเธอก็จะไม่ปรับเปลี่ยนตัวเอง ประพันธ์จึงต้องไปขอเงินพ่อเพื่อใช้หนี้ ต่อมาพ่อของประพันธ์จึงลงแจ้งความในหนังสื อพิมพ์ เรื่ องจะไม่ชดใช้หนี้ให้แม่อุไร เมื่อแม่อุไรเห็นแจ้งความจึงลงย้อนกลับบ้าง แล้วแม่อุไรก็กลับไปอยูบ่ า้ นพ่อของเธอ คุณหลวงเทพปัญหามาหาประพันธ์ คุยเรื่ องต่างๆ กัน รวมถึงเรื่ องแม่อุไร ที่เที่ยว อยูก่ บั พระยาตระเวนนคร ด้วยความเป็นห่วงแม่อุไรจึงส่งจดหมายไปกล่าวเตือน แต่ถูกฉี ก เป็นชิ้นๆ กลับมา ต่อมาหลวงเทพก็มาหาประพันธ์ เพื่อบอกว่าแม่อุไรไปค้างบ้านพระ ยาตระเวนนครแล้ว และหลวงเทพก็รับธุระเรื่ องขอหย่า ตอนนี้ ประพันธ์จึงกลับมาโสด อีกครั้ง ฉบับที่ ๑๓ ประพันธ์มีความสุขที่ได้กลับมาเป็นโสดอีกครั้ง ส่ วนแม่อุไรก็ไปอยูก่ บั พระยา ตระเวนนคร พระยาตระเวนนครมีนางบาเรออยูถ่ ึง ๗ นาง และทั้งหมดก็แผลงฤทธิ์ เวลาพระยาตระเวนนครไม่อยู่ พระยาตระเวนนครจึงหาบ้านให้แม่อุไรอยูอ่ ีกหนึ่งหลัง ประพันธ์ได้ยา้ ยตาแหน่งการทางานมาเป็นผูช้ ่วยเจ้ากรมโรงเรี ยนในพระบรม ราชูปถัมภ์ทางเสื อป่ า ประพันธ์เข้าประจากรมม้าหลวง

๗

ฉบับที่ ๑๕ ประพันธ์คิดว่างานเฉลิมฉลองพระชนมพรรษาคงจะสนุกมาก พระยาตระเวนก็ สนุกเหมือนกัน เพราะไปไหนมาไหนเป็นชายโสด เนื่ องจากพระยาตระเวนกับแม่อุไร ยังไม่ได้เป็นผัวเมียกันตามกฎหมาย ตอนนี้พระยาตระเวนติดผูห้ ญิงที่ชื่อสร้ อย แต่แม่ อุไรก็ยงั ได้แต่นิ่งเฉยไม่สามารถทาอะไรได้ ฉบับที่ ๑๗ ประพันธ์ไปอยูท่ ี่ค่ายตอนนี้ ได้เลื่อนยศเป็นนายหมู่ใหญ่ข้ ึน พอกลับบ้าน แม่ อุไรก็มาหาประพันธ์ที่บา้ น หล่อนมาง้อประพันธ์ให้ชุบเลี้ยงหล่อนอีกครั้ง เพราะ หล่อนไม่มีที่ไป บ้านที่หล่อนเคยอยูพ่ ระยาตระเวนก็ยกให้แม่สร้อย จะไปหาพ่อ ก็เคย พูดอวดดีกบั พ่อไว้ แต่ประพันธ์เห็นว่าให้หล่อนกลับไปง้อพ่อจะดีกว่า หล่อนจึงไปง้อ พ่อแล้วก็ไปอยูก่ บั พ่อ ฉบับที่ ๑๘ แม่อุไรได้แต่งงานกับหลวงพิเศษผลพานิ ช พ่อค้ามัง่ มี ประพันธ์จึงคลาย ห่ วง ส่วนประพันธ์ก็ได้รักชอบพอกับ นางสาวศรี สมาน ลูกสาวพระยาพิสิฐเสวก

๕.ข้ อคิดที่ได้ รับ ๑. พฤติกรรมของนายประพันธ์เป็นพฤติกรรมที่มีท้ งั ข้อดีและข้อเสี ย ทั้งความ ถูกต้องและผิดพลาด เปรี ยบเสมือนกับมนุษย์ที่สามารถผิดพลาดได้ตลอดเวลา แต่อย่า ลืมนาความผิดพลาดนั้นมาใช้ในการแก้ไขตนเอง และปรับทัศนคติที่ผิดอยูใ่ ห้ดีข้ ึน ๒. อย่าหลงวัฒนธรรมตะวันตกจนลืมจิตสานึ กแห่ งความเป็นไทย ควรเก็บสิ่ งที่ ดีมาปฏิบตั ิ แล้วเก็บสิ่ งที่ไม่ดีไว้เป็นอุทาหรณ์ ขณะเดียวกันก็อย่าดูถูกบ้านเกิดเมือง นอนว่าหัวโบราณ

๘

๓. การแต่งงานของหนุ่มสาวที่มาจากการชอบพอกันแค่เพียงเปลือกนอก ขาด การรู้จกั และเข้าใจกันอย่างแท้จริ งย่อมไม่ยงั่ ยืนและอับปางลงอย่างง่าย ดาย ๔. การใช้เสรี ภาพในทางที่ผิดโดยปล่อยเนื้ อปล่อยตัวจนกระทัง่ พลาดพลั้งชิ งสุ ก ก่อนห่ามจะต้องประสบชะตากรรมอันเลวร้าย ๕. คนเราควรดาเนินชีวิตในทางยุติธรรม

๖.คาศัพท์ น่าสนใจ กรมท่าซ้าย

หมายถึง

ส่ วนราชการในสมัยก่อนซึ่งสังกัดกรมพระคลัง

ขุดอู่

หมายถึง

ปลูกเรื อนตามใจผูน้ อน

ครึ

หมายถึง

เก่า ล้าสมัย

คลุมถุงชน

หมายถึง

การแต่งงานที่ผใู้ หญ่จดั หาให้

โช

หมายถึง

อวดให้ดู

เทวดาถอดรู ป หมายถึง

มีรูปร่ างหน้าตาดีราวกับเทวดา

แบชะเล่อร์

หมายถึง

ชายโสด

ปอปูลาร์

หมายถึง

ได้รับความนิยม

พิสดาร

หมายถึง

ละเอียดลออ กว้างขวาง

พื้นเสี ย

หมายถึง

โกรธ

ไพร่

หมายถึง

ชาวบ้าน

ฟรี

หมายถึง

เป็ นอิสระจากกฎเกณฑ์หรื อการควบคลุม

เร็ สตอรังต์

หมายถึง

ภัตตาคาร ร้านอาหาร

๙

เรี่ ยม

หมายถึง

สะอาดหมดจด

ลอยนวล

หมายถึง

ตามสบาย

เล็กเช่อร์

หมายถึง

บรรยาย

ศิวิไลซ์

หมายถึง

เจริ ญ มีอารยธรรม

สิ้นพูด

หมายถึง

หมดคาพูดที่จะกล่าว

หดหู่

หมายถึง

หอเหี่ ยวไม่ชื่นบาน

หมอบราบ

หมายถึง

ยอมตามโดยไม่ขดั ขืน

หมายว่า

หมายถึง

คาดว่า

หัวนอก

หมายถึง

คนที่นิยมแบบฝรั่ง

หัวเมือง

หมายถึง

ต่างจังหวัด

อยูข่ า้ ง

หมายถึง

ค่อนข้าง

อินเตอเร้สต์

หมายถึง

ความสนใจ

เอดูเคชัน่

หมายถึง

การศึกษา

ฮันนี่มูน

หมายถึง

การไปเที่ยวด้วยกันของคู่แต่งงานใหม่

หลวง

หมายถึง

บรรดาศักดิ์ขา้ ราชการที่สูงกว่าขุนและต่ากว่าพระ

๗.ความรู้เพิม่ เติม ๑. ได้สานวนในเรื่ องหัวใจชายหนุ่มดังต่อไปนี้ - เดินเข้าท้ายครัว หมอบราบคาบแก้ว คลุมถุงชน ลงรอยเป็ นถ้าประนม - ทาตัวเป็ นหอยจุบ๊ แจง ค้อนเสี ยสามสี้ วง

๑๐

- โรงเรี ยนฝึ กหัดเจ้าชู้ ชิงสุกก่อนห่าม - เมฆทุกก้อนมีซบั ในเป็นเงิน อุทิศตัวเป็ นพรหมจรรย์ - ขนมปั งครึ่ งก้อนดีกว่าไม่มีเลย - เทวดาถอดรู ป ๒. แสดง ให้เห็นเกี่ยววัฒนธรรมการแต่งกายของผูห้ ญิงที่เปลี่ยนไปในสมัย รัชกาลที่ ๖ เช่น การที่ผหู้ ญิงเริ่ มไว้ผมยาว ค่อยๆเลิกนุ่งโจงกระเบน เริ่ มหันมานุ่งผ้าซิ่ น ซึ่งนับว่าเป็นแฟชัน่ หรื อวัฒนธรรมการแต่งกายของคนไทยที่หนั มานิ ยมวัฒนธรรม แบบตะวันตก ซึ่ งนับว่าเป็นเรื่ องที่ใหญ่มาก และเริ่ มจากสังคมคนชั้นสู ง

๑๑