Monika Ożóg – Veritas imaginum
jest symbolem senatu rzymskiego 43. Statuetka Victorii nie jest jednak przedmiotem moich rozważań. Możemy przypuszczać, że senat ofiarował Teodorykowi statuetkę jako królowi Italii na znak wierności i przywiązania do króla, zresztą podobnie jak czynił to wobec cesarza. W ten sposób senat nie występował przeciwko cesarzowi, gdyż Teodoryk tytułowany był REX. Termin ten stosowany był jedynie w odniesieniu do barbarzyńców 44, co dla niektórych badaczy jest dowodem na to iż legenda medalionu musiała być dziełem germańskiego grawera na zamówienie i odzwierciedlać interpretatio barbarica zakresu władzy rzymskich cesarzy przez barbarzyńców 45. Według mnie należy ostrożnie łączyć termin REX z przeświadczeniem o wykonania medalu przez nie-Rzymian. Nie znaczy to przecież, że rytownik nie mógł być Rzymianinem i nie mógł dostać zamówienia z gotowym wzorem zarówno ze środowiska Teodoryka jak i senatu, czy jeszcze kogoś innego – bo tego nie wiemy. Pytaniem pozostanie to, czy jeśliby senat podarował Teodorykowi statuetkę Victorii to nie mógł tego zrobić także ze złotą pamiątkową monetą, sporządzoną tylko w jednym egzemplarzu dla podkreślenia jej wyjątkowości? Solidy bowiem można było wybijać tylko w imieniu Imperatora. Kolejnym elementem spajającym medalion, osobę Teodoryka i wydarzenia z roku 500 jest p a l m a, powtórzona zresztą dwukrotnie na multiplum. Anonymus Valesianus tak pisze o Teodoryku i wydarzeniach rzymskich roku 500: Kiedy wreszcie przybył do miasta, przyszedł do senatu i przemówił do ludu przy Palmie i obiecał, że zachowa i będzie przestrzegał wszelkich zarządzeń, jakie poprzednio wydali władcy 46.
Miejsce ad Palmam znajdowało się na Forum Romanum, blisko siedziby senatu. Akurat wtedy przebywał w Rzymie Fulgencjusz z Ruspe, gdy fuit in Urbe maximum gaudium, jak pisze jego hagiograf, i mógł przysłuchać się przemówieniu Teodoryka w miejscu zwanym „złotą palmą”, przemówieniu skierowanym do ludu rzymskiego, ale z całą pompą i w obecności 43 Por. M.R. Alföldii, Il Medaglione d’oro di Teoderico, „Rivista Italiana di Numismatica” 80 (1978), s. 136-139. 44 Por. A. Alföldii, Materialien zur Klassifizierung der gleichzeitigen Nachahmungen von römischen Münzen aus Ungarn und den Nachbarländern, III, Nachahmungen römischen Goldmedaillons als germanischer Halsschmuck, „Numizmatikai Közlöny” 28-29 (1929-1930), s. 15-17; M.R. Alföldii, Il Medaglione d’oro, s. 138-140; M. Reydellet, La royauté dans la littérature latine de Sidoine Apollinaire à Isidore de Séville, „Bibliothèque des Écoles françaises d’Athènes et de Rome” 243 (1981), s. 22-46; A. Bursche, Złote medaliony rzymskie, dz. cyt., s. 219. 45 Por. tamże, s. 221. 46 Anon. Vales. 12, 65-66.
53