Vogels in de wijk, de ekster

VOGELS IN DE WIJK

De ekster is een kraai

Bert Jager Foto: Koos Dansen

Penose in de Penseelstreek

Penose is het: de ekster pikt wel eens een eitje of jonkie van een zangvogel. Een beetje uil eet 1.000 muizen per jaar, de vele stadskatten in een eksterterritorium zijn goed voor ruim acht vogels per kat, maar de ekster is zo dom het vlak voor onze ogen te doen in plaats van in het donker en wekt daarmee de toorn van de mens. Maar wat moet je als er zes bekkies opengaan bij thuiskomst?

Eksters hebben een zeer ontwikkeld sociaal leven. Als je, als eksterjongeman, 2 ½ maand na je geboorte onafhankelijk bent van je ouders, probeer je aansluiting te zoeken bij een tienergroep. In het najaar struinen die groepjes jongelui ook door onze wijk, met alle reuring van dien. Dan komt er een moeilijke fase: een eigen territorium vinden, want: geen territorium = geen vrouw en dus geen nageslacht. In stedelijke gebieden is zo’n territorium ongeveer 5 hectare groot en wordt vooral in de broedtijd fel verdedigd. Daar hebben ook de andere vogels in de buurt baat bij. In het voorjaar stond ik voor een vogeltelling op de hoek van de Van Goyenstraat en de Van Ruisdaelstraat. Plots vliegen twee eksters met veel kabaal uit het niets op. Even later komt de havik uit het park overvliegen. Maar iedere potentiële prooi was al gewaarschuwd en de havik droop af. Heb je, als man, eenmaal een kaveltje, dan is een vrouw snel gevonden, met wie je een band voor het leven aangaat. De taken zijn strikt verdeeld. Voor het bouwen van het nest haalt pa de grotere takken en ander bouwmateriaal en zorgt voor het grove bouwwerk, ma haalt de takjes en mosjes voor de bekleding. Heb je eenmaal een territorium en een nest, dan blijf je daar de rest van je leven. Je hoeft alleen maar te renoveren en je kan zelfs een dak boven je nest bouwen als beveiliging tegen je grootste vijand: de zwarte kraai. Deze dak-nesten zijn in onze wijk gemakkelijk te vinden als de bomen hun blad laten vallen.

Ook tijdens het broeden en vlak na het uitkomen van de circa zes eieren zijn de taken verdeeld. Pa haalt het voedsel voor vrouw en kinderen, ma broedt en bewaakt het nest. De fase daarna sjouwen de ouders zich suf met voedsel. De jongen groeien in achttien dagen van hun geboortegewicht van 7 gram naar 180 gram! Een prestatie van formaat. Tijdens dit hele traject is al wel driekwart uitgevallen: van de zes eieren resteren slechts een of twee pubers.

O ja: eksters zijn ongelooflijk mooi. Kijk maar eens naar de foto van Koos Dansen.

Andere kraaiachtigen die je in de wijk tegen kunt komen:

• de kauw: lichtgrijs koppie, lichte iris. Hechte band voor het leven, dat ruim 40 jaar duurt. Je ziet niet zes kauwtjes, maar drie paartjes; • de zwarte kraai, komt vanuit de akkerlanden langs de Schelmseweg regelmatig even buurten; • de gaai: kleurrijk opdondertje. Verbergt duizenden eikels in het najaar en weet het grootste deel ook weer terug te vinden in de winter. • soms zelfs een overvliegende raaf dankzij de nabijheid van de

Veluwe.