Het ontstaan van de wijkvereniging

25 jaar geleden: het ontstaan van de wijkvereniging

Annemoon Gudde Foto: Jan Zwartjes

Willen we een wijkvereniging? Als die vraag geen weerklank had gevonden, hadden we nu geen lustrum gevierd. Maar iemand moest hem stellen.

Van links naar rechts Thea de Kraker-Maters, Tineke Tetteroo, Marjan van Kleef, Inez Vereijken

De vraag kwam 25 jaar geleden van Tineke Tetteroo uit de Jan Vethstraat. Zij volgde een communicatietraining en kreeg de opdracht een strategie toe te passen om iets teweeg te brengen. Het was in 1996. Peinzend over een ‘doel’ voor deze opdracht kwam ze erop iets te willen organiseren met wijkgenoten. Meer contact in de wijk was ook voor haarzelf een wens. Ze woonde er al vijf jaar, maar kende in haar directe omgeving weinig mensen. Ze hing bij de bakker een briefje op met haar adres en telefoonnummer. Daarop hebben zes vrouwen gereageerd en ook de wijkagent.

De zeven vrouwen kwamen bij elkaar en brachten met elkaar een enorme energie op gang. Tineke Tetteroo, initiatiefneemster en voorzitter van de wijkvereniging, Thea de Kraker-Maters van de Bakenbergseweg, die actief was in de Pieter Brueghelschool en tennisclub De Hoogkamp. Geertrude Kouwe-Koenders woonde toen in de Van Goghstraat. Ze werd eindredacteur van de wijkkrant. Haar zoon verzorgde de lay-out en de indeling van het blad. Inez Vereijken werkte als sociaal wetenschappelijk onderzoeker. Was lid van Oranjecomité. Penningmeester van Penseelstreek. Schreef interviews in de wijkkrant over wijkbewoners. Destijds twee jonge kinderen. Trix Planting was vanaf het begin betrokken, ze was de buurvrouw van Tineke. Ook zij was lid van het Oranjecomité. Ze heeft jarenlang in de redactie van de wijkkrant gezeten, en organiseerde cultuurmiddagen met lezingen e.d. Veelal samen met Geertrude. Marjan van Kleef miste contact en verbondenheid in de wijk en ook activiteiten. Vandaar dat zij is begonnen met het organiseren van de Sint Maartensoptocht en andere kinderactiviteiten zoals de Straatspeeldag. Omdat ze dol is op tuinieren organiseerde ze ook ruilmarkten voor tuinplanten en stekjes. Ze waren van verschillende leeftijd en achtergrond, werkende vrouwen met opgroeiende kinderen, maar deelden de zin om dingen te organiseren in de wijk en wilden een wijkkrant starten om activiteiten bekend te maken. Het Oranjecomité zorgde al altijd voor activiteiten in de wijk met Koninginnedag en er was jaarlijks een activiteit voor ouderen. Maar daarnaast werd er nauwelijks iets georganiseerd. Inez Vereijken was lid van het Oranjecomité en kon getuigen dat eenzaamheid een probleem was onder ouderen. Ze constateerden een soort ‘sociale armoede’ in de wijk.

Daar gingen ze iets aan doen. De reacties waren niet allemaal bemoedigend. Van verschillende kanten klonk de waarschuwing dat het in deze wijk niet zou lukken.

Wijkagent

Opvallend was de positieve stimulans van wijkagent Jan van Veenendaal, die toen ‘gebiedsagent’ was voor Arnhem Noord-West. Hij wees erop dat er een aantal ouderen in de wijk was voor wie het leven wel heel eenzaam werd. Hij steunde en stimuleerde het initiatief ook met andere adviezen. ‘Met een wijkkrant alleen hou je het niet heel lang vol. Richt een wijkvereniging op.’

Enquête

De volgende stap werd de enquête. De initiatiefneemsters vonden elkaar in hun behoefte aan contact en aan evenementen in de wijk. Ze stelden een enquête op om erachter te komen waaraan de wijkbewoners behoefte hadden en waar ze warm voor zouden lopen.

Mevrouw, hebt u niets beters te doen?

1639 enquêtes werden rondgebracht, 259 reacties kwamen er terug. In hun eerste wijkkrant stonden de resultaten:

Wijkvereniging, statuten, doelstelling

Het tekent de sterke chemie in deze groep en de karakters van deze vrouwen dat er nog hetzelfde jaar statuten werden opgesteld en een wijkvereniging werd opgericht. Ze stelden als doel het bevorderen van woon- en leefplezier en onderling sociaal contact van de wijkbewoners. Op 11 december 1996 werd de wijkvereniging geboren. Er kwam een voorzitter, een secretaris en een penningmeester. Ze woonden allemaal op de Hoogkamp, maar volgens de gemeentelijke indeling hoorden de Gulden Bodem en de Sterrenberg er meteen bij. Daaruit werd de naam Penseelstreek geboren, omdat de meeste straten in het hele gebied naar schilders zijn genoemd.

De daad bij het woord

Maar voordat de formaliteiten rond waren, was er al een eerste evenement: een Sint Maartenoptocht op 11 november. Overal was aan gedacht: De tocht begon bij de speeltuin aan de Apolstraat en ging door de drie buurten van onze wijk. Iemand ging voorop met een accordeon. Er kwam een echt paard, van stal Mansour, en een Sint Maarten in een lange zwarte mantel. Bij de winkel van Jan Huet, naast de huidige winkel van Tax, stond een drankje klaar. De stoet werd begeleid door de wijkagent op de motor. Vrijwel iedereen had een zelfgemaakte lampion bij zich, een enkeling een elektrisch lampje. Het was een groot en onverwacht succes: Bijna vijftig kinderen hadden zich opgegeven, maar er kwamen zeker honderd! In allerijl werden de krentenbollen in stukken gesneden om genoeg te hebben voor iedereen. En het eerste nummer van de Wijkkrant De Penseelstreek kwam uit in januari 1997!

Verwondering

De verwondering dat het werkte! Dat er zoveel mensen meededen! Dat moest betekenen dat dat ook bij anderen leefde. Nabijheid in de buurt, betrokkenheid bij de mensen die je kent. Vijfentwintig jaar later zijn vier van de zeven vrouwen aan mijn tafel verenigd, Thea de Kraker-Maters, Tineke Tetteroo, Marjan van Kleef en Inez Vereijken. Een afspraak op korte termijn gerealiseerd. Niet alle betrokkenen, om corona-afstand te kunnen houden. Enthousiaste reacties. Drie van hen wonen nog steeds in de wijk, maar ze hebben elkaar al lang niet meer gesproken. Herinneringen rollen over tafel.

Een weerbaar initiatief

De drijfveer van de groep was de zin om contacten te leggen, mensen met elkaar in contact te brengen. Ze kregen energie van elkaar. In woorden van nu: Verbinden, inclusie ten aanzien van mensen met een beperking, een hoge leeftijd zowel als mensen met een andere achtergrond. Iedereen pakte aan wat ze graag deed. De een sprak haar netwerk aan, zorgde voor vergaderruimte en weerde zich in overleg met de gemeente. De ander wilde schrijven, tekenen of verder in een werkgroep. De wijkkrant kon worden gedrukt op het werk van een van de leden.

Het was een weerbare groep. Dat moest ook wel, want ze moesten knokken om een plaats te krijgen. Ze stonden voor hun plan en als er gestreden moest worden, bijvoorbeeld voor erkenning door de gemeente, dan stonden ze er. Die liet al heel gauw weten dat een welstandswijk als de onze geen subsidie kreeg. Maar ze lieten zich zo gauw niet afschepen. Inmiddels krijgt de wijkvereniging wél subsidie.

Werkgroepen met toekomst

Een flink deel van de werkgroepen die vandaag nog actief zijn in de wijkvereniging, zijn door deze oprichtsters gestart. Uit de enquête die ze de wijk instuurden, kwamen aandachtspunten naar voren, waarover werkgroepen in het leven geroepen zijn: Op de eerste plaats kwam een werkgroep Buurtpreventie. Die bestaat nog steeds. Daarna volgden de werkgroep Verkeer en de werkgroep Groenvoorziening, nu samen ondergebracht in de werkgroep Leefomgeving. De werkgroep ‘Activiteiten voor kinderen’ leidde tot de huidige Jeugdcommissie, in ‘Activiteiten voor ouderen’ hebben nu de Trixgroep, de wijkdiners/-lunches en de thema-ochtenden in De Bakermat hun voorloper. Ook het Oranjecomité dat al veel langer bestond, is tot de wijkvereniging toegetreden.

Uitgesproken voorkeur voor Verbinden en Inclusiviteit

Deze initiatiefnemers voor de wijkvereniging waren wat de wijk nodig had. In de omstandigheid van een hoog woongenot en een hoge graad van privacy krijgt samenhang in straat of wijk geen hoge prioriteit en dreigt er ‘sociale armoede’. Al gauw sloten zich ook anderen aan, mannen en vrouwen. Er kwamen sportactiviteiten, er ontstonden cultuurinitiatieven rond literatuur of beeldende kunst. Er is een koor opgericht. Omdat de wijkkrant een spreekbuis wilde zijn voor de bewoners, kregen ze wel eens een verzoek om zich uit te spreken tegen de komst van speciaal onderwijs in de buurt of de huisvesting voor sociaal of financieel minder bedeelde mensen. Daar deden ze niet aan mee. Ze waren unaniem in hun weigering. ‘We zijn allemaal mensen. Iedereen is welkom.’

Bij veel woongenot en privacy heeft samenhang in straat of wijk geen prioriteit en dreigt sociale armoede.

ALS U WIJNEN WILT SCHENKEN GESELEKTEERD OP PUUR KWALITEIT

ALS U een WHISKY ZOEKT DIE ZELFS U zal VERRASSEN

BELEEF DIT ZELF LIVE in de winkel op vrijdag & zaterdag vanaf 10.00 uur omdat U OPRECHT VERWEND WILT WORDEN MET onze SERVICE

www.taxwijn.nl

binnen 5 uur bezorgd aan huis - 7 dagen van de week

Voor uw complete woning sto ering, ook voor stuc- en schilderwerk, badkamers en keukens. Tapijt, parket, laminaat, pvc en vinyl gordijnen, binnen- en buitenzonwering.

Op het plein bij de Praxis en Lidl. Voor de deur gratis parkeren.

Amsterdamseweg 115 6814 GC ARNHEM T 026 44 50 218 E info@amelink.nl I www.amelink.nl