ΖΕΥΓΟΛΑΤΙΟ Ο τόπος μου Τμήμα ΣΤ1 1ου Δημοτικού Σχολείου Ζευγολατιού Υπεύθυνη Προγράμματος: Αλεξάνδρα Αριστείδου Υποστήριξη ΤΠΕ: Πηνελόπη Μαρκέλλου
Το Ζευγολατιό είναι κωμόπολη και έδρα του Δήμου Βέλου-Βόχας στο Νομό Κορινθίας. Διαθέτει πληθυσμό 5.000 κατοίκων περίπου. Βρίσκεται στο κέντρο της ευφορότατης Κορινθιακής πεδιάδας, της Βόχας και απέχει περίπου 10 χλμ. από την Κόρινθο.
Η Βόχα μπορεί να χαρακτηριστεί ως το πλέον παραγωγικό τμήμα της παραλιακής πεδιάδας, που εκτείνεται από την Κόρινθο έως το Κιάτο σε μήκος 20-25 χλμ. και πλάτος 5 χλμ. Ολόκληρη η περιοχή είναι καταπράσινη.
Την περιοχή της Βόχας την αποκαλούν και «χρυσότοπο», διότι «ότι φυτέψεις, γίνεται». Η λέξη «Βόχα» έχει αρχαιοελληνική προέλευση και προέρχεται, από τις λέξεις βούς και χώρα (βούς +χώρα=Βόχα).
Λένε χαρακτηριστικά οι κάτοικοι γειτονικών άγονων περιοχών ότι ο Θεός κοσκίνισε τη γη και το μεν χώμα το έριξε στη Βόχα, τις δε πέτρες τις έριξε σε αυτούς.
Οι ρίζες της υποδηλώνουν τόπο πλούσιο, κατάλληλο για την εκτροφή βοών (βοδιών).
H περιοχή του Ζευγολατιού κατοικείται από τα αρχαία χρόνια. Κατά την τουρκοκρατία αναφέρεται ως «Τρανοζευγολατιό» ή «Μεγάλο Ζευγολατιό». Τότε κατοικήθηκε από έξι οικογένειες: των κ. Πιτσούνη, Ανδριανού, Ρίσκα, Μπάρτζη, Μπούλια και Μπαλάσκα.
Tο επίθετο «Τρανός» σημαίνει τον τόπο εκείνο που έχει πλούτο, φήμη, δύναμη ή ισχύ.
Οι άνθρωποι αυτοί ήταν ζευγάδες δηλαδή είχαν βόδια, με τα οποία όργωναν και καλλιεργούσαν τη γη. Αυτοί ονομάζονταν ζευγολάτες και έτσι πήρε το όνομά του το Ζευγολατιό.
Αυτός ο τόπος δεν τουρκοπατήθηκε ποτέ και έτσι το Ζευγολατιό δεν άλλαξε ποτέ όνομα. Στα γύρω χωριά υπήρχαν έδρες Τούρκων. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι το μόνο χωριό που είχε σχέδιο πόλης και ισχύει από το 1932.
Η παράδοση λέει πως επειδή δεν υπήρχαν Τούρκοι στο χωριό, το επισκέφθηκε ο Κολοκοτρώνης. Ο Λάμπης Αποστολίδης στο βιβλίο του:
«Η Κορινθία στην Επανάσταση 1821» αναφέρει πως ένα από τα μέρη που έστησε το στρατηγείο του ο Γέρος του Μοριά, ήταν και το Ζευγολατιό και ότι από κει ξεκίνησε με το ιστορικό σύνθημα: «Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους».
Στην Κόκκινη Πλατεία του χωριού υπήρχε ένας πλάτανος και ένα πηγάδι. Τώρα ο πλάτανος έχει πια κοπεί και το πηγάδι σκεπαστεί. Το χωριό έπαιρνε νερό και από το «παλιοπήγαδο».
Από το 1925 και μετά το χωριό υδρεύεται από την Αγία Τριάδα. Το νερό φιλτράρεται σε δεξαμενή και γίνεται πόσιμο, ενώ για άρδευση το νερό έρχεται από τη Στυμφαλία.
Για την άρδευση ο τότε Πρωθυπουργός Κροκιδάς είχε φτιάξει το αυλάκι του δήμου.
Πάνω από την πλατεία βρισκόταν το παλαιό δημοτικό σχολείο. Κτίριο πέτρινο, πλατυμέτωπο, αρκετά στερεό. Πρώτα ήταν φραγμένο και δεντροφυτεμένο. Στην Κατοχή τα παιδιά αναγκάστηκαν να κάνουν μαθήματα σε σπίτια.
Έξω από το σχολείο μεταπολεμικά έστησαν το Ηρώον. Επειδή όμως οι ερχόμενοι από τα ορεινά έδεναν τα ζώα τους στα κάγκελά του, το Ηρώον μεταφέρθηκε το 1969 στον περίβολο της Εκκλησίας και από εκεί στη σημερινή του θέση, απέναντι από το νέο δημοτικό σχολείο στην πλατεία Παπακωνσταντίνου.
Το νέο δημοτικό σχολείο αποτελεί στολίδι του χωριού. Ωραιότατο κτίριο με δέντρα, όπου κάποτε είχε και παιδική χαρά. Εκεί που βρίσκεται σήμερα η παιδική χαρά, υπήρχε κήπος που τον καλλιεργούσαν οι μαθητές. Στο σχολείο υπάρχει το μεγάλο ρολόι του χωριού, δωρεά της Ασημίνας Βουδούρη.
Το έδαφος του Ζευγολατιού είναι πεδινό και παράγει παντός είδους προϊόντα και σε μεγάλες ποσότητες, όπως Κορινθιακή σταφίδα, σουλτανίνα, φρούτα παντός είδους κ.α
Σύμφωνα με πληροφορίες από τον βιβλίο της καθηγήτριας Λαογραφίας κ. Ελένης Δ. Παπαλέκα: «Η παραδοσιακή καλλιέργεια της σουλτανίνας στο Ζευγολατιό»,
«Ο τρύγος θέλει χέρια», υποστηρίζει η λαϊκή σοφία και δικαιώνεται.
η αμπελοκαλλιέργεια, υπήρξε αναμφισβήτητα μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες τα χρόνια πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο και μετά τον Δεύτερο, γιατί αξιοποιούσε με τον πιο εντατικό τρόπο το ανεπαρκές διαθέσιμο για καλλιέργεια έδαφος. O τρύγος ήταν περισσότερο συλλογική δουλειά. Ξεκινούσε από τις 24 Αυγούστου και το πολύ μέχρι το τέλος του Σεπτέμβρη, έπρεπε να είχε τελειώσει.
Οι τρυγάδες από νωρίς το πρωί με γέλια, χαρές, τραγούδι και πολλές ευχές, ξεχύνονταν στα χτήματα. Έκοβαν τα σταφύλια με σουγιά και τα τοποθετούσαν σε τρυγοκόφινα, τα οποία φόρτωναν στον ώμο μέχρι τη σούστα, για να τα μεταφέρει στα αλώνια ή στους ίσκιους, για την σωστή αποξήρανση, μετά για επεξεργασία και συσκευασία για το εμπόριο.
«Ένα ολόκληρο εργοτάξιο με έντονο κοινωνικό χαρακτήρα, ένα πολύβουο μελίσσι, οι εργάτες, δούλευαν, έτρωγαν, ξαπόσταιναν και γλεντούσαν, κάνοντας όνειρα για μια καλύτερη ζωή. Ενώ όταν το βράδυ η δροσιά αλάφρωνε τα κουρασμένα κορμιά τους, ακολουθούσε χορός και τραγούδι.»
Στην περιοχή μας καλλιεργούνται επίσης σε μεγάλη έκταση ελιές γιατί ευδοκιμούν σε αμμοαργιλώδες έδαφος και αγαπούν την υγρασία, αντέχοντας στο κανονικό ψύχος, συνθήκες δηλαδή που εμφανίζονται στον τόπο μας.
Η ελιά είναι στενά δεμένη με την ιστορία του τόπου μας. • Λέγεται πως την ελιά την πότισε ο Χριστός με τα δάκρυά του. • Κλαδί ελιάς επίσης έφερε στο Νώε το περιστέρι.
• Την ελιά πρόσφερε σα δώρο η θεά Αθηνά στους κατοίκους της Αθήνας. • Οι αρχαίοι Έλληνες στεφάνωναν τους νικητές των Ολυμπιακών αγώνων με κλαδί αγριελιάς (κότινος). • Είναι το σύμβολο της ειρήνης και της φιλίας .
Το Ζευγολατιό ως οικισμός καταγράφει ένα αξιόλογο σύνολο θρησκευτικών-λατρευτικών χώρων, το οποίο διακρίνεται σε ενορίες-ναούς, ξωκλήσια. Η κεντρική ενορία είναι αφιερωμένη στη Μητέρα του Χριστού, την Παναγία, και την Κοίμησή της. Πανηγυρίζει με λαμπρότητα στις 23 Αυγούστου, όπου γίνεται και περιφορά της εικόνας.
Υπάρχει και δεύτερη ενορία αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο. Δίπλα στο μικρό ναΐσκο αναπτύσσεται η Κυρά Βρύση. Ονομάζεται έτσι γιατί κατά την παράδοση ανήκε σε μια Κυρά. Μάλιστα λένε ότι βγαίνει το φάντασμα της Κυράς (γυναίκα ψηλή με άσπρα φορέματα).
Εκεί έχει δημιουργηθεί και ο ομώνυμος συνοικισμός.
Δίπλα στο χωριό υπάρχει μια μικρή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, όπου βρίσκεται και το κοιμητήριο του Ζευγολατιού. Σε μια πευκόφυτη, πανέμορφη και με πανοραμική θέα περιοχή (7 χλμ. από το Ζευγολατιό και 2 χλμ. από το Καλέντζι), βρίσκεται το επιβλητικό μοναστήρι «Παναγία Πάντων Χαρά», που προσελκύει πλήθος πιστών και επισκεπτών.
Τέλος, μαθαίνοντας πολλά ενδιαφέροντα πράγματα για τα ξωκλήσια του τόπου μας, γνωρίσαμε ένα μικρό κομμάτι της τοπικής θρησκευτικής ιστορίας. • Άγιος Αθανάσιος
• Άγιος Χαράλαμπος • Άγιος Κωνσταντίνος • Αγία Τριάδα • Προφήτης Ηλίας • Εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής
Έξω από το χωριό, σε ένα ειδυλλιακό μέρος, με θέα στον Κορινθιακό κόλπο, είναι χτισμένο ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Αθανάσιο. Χτίστηκε από τον Νικόλαο Βλάσση το 1894, στη μνήμη του πεθερού του, Αναγνώστη Πανόπουλου. Το 1928, με τον μεγάλο σεισμό της Κορίνθου, έπαθε σοβαρές ζημιές κι επισκευάστηκε από την οικογένεια Βλάσση το 1934. Ο χώρος που είναι χτισμένο το εκκλησάκι ανήκει στην οικογένεια Πανόπουλου.
Λίγο πιο ψηλά από τον οικισμό της Κυρά-Βρύσης είναι ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Χαράλαμπο.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, χτίστηκε πριν από 800 χρόνια. Στην αυλή της εκκλησίας, λέγεται, έθαβαν τους εγκληματίες επειδή πίστευαν πως δεν πρέπει να ενταφιάζονται στον χώρο του νεκροταφείου όλοι εκείνοι που είχαν διαπράξει κάποιο σοβαρό αδίκημα. Πριν από 40 χρόνια, το εκκλησάκι είχε γκρεμιστεί και επισκευάστηκε με τις προσπάθειες και τις δωρεές των κατοίκων του χωριού.
Στην περιοχή Σκύνθη βρίσκεται ένα γραφικό εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Κωνσταντίνο και στην Αγία Ελένη.
Το 1990 ο Νικόλαος Μπάρτζης, κάτοικος Ζευγολατιού, είδε όνειρο πως στο χτήμα του υπήρχε εκκλησία. Αποφάσισε να χτίσει το εκκλησάκι και να το αφιερώσει στους αγίους, στο σημείο που το είχε ονειρευτεί. Η ανοικοδόμησή του τελείωσε το 1993. Κάθε χρόνο, στις 20 Μαΐου, γίνεται εσπερινός και στις 21 Μαΐου τελείται Θεία Λειτουργία την οποία παρακολουθούν πολλοί πιστοί από την περιοχή της Βόχας.
Το πανέμορφο εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα βρίσκεται σε μια υπέροχη πευκόφυτη τοποθεσία στο Καλέντζι.
Χτίστηκε το 1900, κάηκε από τους Γερμανούς το 1944 και ξαναχτίστηκε το 1953. Κοντά στο εκκλησάκι Στην αυλή του είναι χτισμένα δυο δωμάτια- υπάρχει μια καταπράσινη κελιά, τα οποία χρησιμοποιούσαν ως ρεματιά με πανύψηλα ξενώνες οι προσκυνητές που διανυκτέρευαν. πλατάνια και μια πηγή με κρυστάλλινο νερό.
Κάθε χρόνο τη Δευτέρα μετά την Πεντηκοστή τελείται πανηγυρική Θεία Λειτουργία και την παρακολουθεί πλήθος κόσμου.
Το ξωκλήσι του προφήτη Ηλία βρίσκεται στο δυτικό μέρος του Ζευγολατιού. Χτίστηκε το 1960 με χρήματα που πρόσφεραν οι κάτοικοι του χωριού. Ο εργολάβος που το έχτισε ήταν ο αείμνηστος Κυριάκος Καρανίκης. Το οικόπεδο δώρισαν οι οικογένειες Μπάρτζη.
Επιλέχθηκε αυτή η θέση γιατί όπως γνωρίζουμε όλα τα εκκλησάκια του προφήτη Ηλία είναι χτισμένα σε ψηλά σημεία. Γιορτάζει στις 20 Ιουλίου, όπου κάθε χρόνο συγκεντρώνονται πολλοί πιστοί και τιμούν τον Προφήτη Άγιο Ηλία.
Στη νότια βραχώδη πλευρά της κορυφής του Φουκά, μέσα σε σπήλαιο, χτίστηκε η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, το 700 π.Χ.
Εκεί ασκήτευαν οι Απεσάντιοι ασκητές οι οποίοι ζούσαν πολύ απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο. Τελευταίος ασκητής ήταν ο Φανιάς, τα ίχνη του οποίου σώζονται ακόμα. Υπάρχουν αποτυπώματα από τα γόνατά του επάνω στις πέτρες.
Λένε πως οι ασκητές που ζούσαν στην πλαγιά Απέσα αποφάσισαν να χτίσουν τη συγκεκριμένη εκκλησία επειδή βρήκαν σ’ αυτό το μέρος εικόνα της Παναγίας. Πολλοί θρύλοι σώζονται σχετικοί με την περιοχή. Σύμφωνα με την παράδοση, οι κάτοικοι Κάποιος από αυτούς αναφέρει ότι υπήρχε του χωριού Χάλκι, ήθελαν να χτίσουν την ένας σταλακτίτης και εκκλησία πιο χαμηλά στα χωράφια και να όποιος υπέφερε από κατεβάσουν εκεί την εικόνα της Παναγίας. κάποια αρρώστια έβρεχε λίγο το μέτωπό του με το Το βράδυ κατέβαζαν την εικόνα εκεί που νερό του σταλακτίτη και έχτιζαν την εκκλησία και το πρωί η εικόνα γινόταν αμέσως καλά. έλειπε. Όταν έψαχναν την έβρισκαν εκεί που την είχαν βρει οι ασκητές, ψηλά στον βράχο. Έτσι εγκατέλειψαν την ιδέα και η εκκλησία έμμεινε ψηλά στο βουνό.
Το Ζευγολατιό εξελίσσεται συνεχώς, ακολουθώντας την εξέλιξη και το παράδειγμα των υπολοίπων αστικών κέντρων σε όλους τους τομείς. Στις 8 Ιουλίου 2012 άνοιξε ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Ζευγολατιού (Προαστιακός) διευκολύνοντας τις μετακινήσεις των πολιτών όλης της περιοχής από και προς την Αθήνα.
Ζούμε σε μια πολύ όμορφη, εύφορη και διαρκώς αναπτυσσόμενη περιοχή, η ομορφιά της οποίας καθώς και των κοριτσιών της έχει τραγουδηθεί από το λαό μας, όπως στο δημοτικό τραγούδι «Βοχαϊτοπούλα».
Οι μαθητές και οι μαθήτριες
του ΣΤ1 Τμήματος του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ζευγολατιού
η δασκάλα τους Αλεξάνδρα Αριστείδου η εκπαιδευτικός Πληροφορικής Πηνελόπη Μαρκέλλου