TECHNOLOGIE EN ROBOTISERING
Zorgrobots en harthologrammen
>> Het gebruik van nieuwe technologie in de zorg spreekt tot
de verbeelding. We zien robots aan het bed die bejaarden in een verpleeghuis uit de krant voorlezen en robots die ochtendgymnastiek met hen doen. Is dit een verlichting van de enorme werkdruk die in handen is van een steeds kleiner wordende groep verzorgers of pikken de robots hun banen in? Sabine Wildevuur van het Creative Care Lab van Waag Society is voor dat laatste niet zo bang. ‘Robots en mensen kunnen elkaar juist aanvullen. Er zal altijd behoefte blijven aan menselijk contact, maar we hoeven nieuwe technologieën niet te schuwen. Mensen in de zorg kunnen er hun voordeel mee doen.’ Ze doelt op robots die een ondersteunende rol spelen. ‘Zware fysieke taken zoals mensen uit bed tillen of een rolstoel duwen, zijn taken die een robot gemakkelijk kan overnemen.’ In een tijd waarin de druk op zorgverleners toeneemt, kunnen robots een gewaardeerde collega zijn.
KOMT DE ZUSTER NOG WEL AAN ONS BED? In sommige Nederlandse ziekenhuizen zijn ze dit al. Zo rolt er in Maastricht een TUG-robot rond, die maaltijden bezorgt bij de patiënten en de prullenbakken leegt. Ook Veebot, een robot die bloed kan prikken, wordt steeds vaker gebruikt. De Da Vinci robot is een nog meer geavanceerde robot, die artsen bijstaat in de operatiekamer. Bij ingewikkelde operaties als het verwijderen van tumoren is een vaste hand vereist en die van een robot is nog vaster en preciezer dan die van een chirurg. De vele armen van de Da Vinci, waarvan er in Nederland al zestien in gebruik zijn, worden van een afstand met een joystick bestuurd door de chirurg. Hij kijkt via een scherm mee in het lichaam van de patiënt. Het is nieuwe technologie, waardoor de arts en de patiënt in de toekomst wellicht niet eens meer in dezelfde ruimte hoeven te zijn.
94
Misha Melita socioloog en redacteur Nieuw Amsterdam
Ook in de ouderenzorg zijn robots in opkomst. Robotic Care Systems, een spin-off van de TU Delft, is bezig met het ontwikkelen van een zorgrobot. Op dit moment wordt er geëxperimenteerd met prototype Lea, waarvoor er op de universiteit een woning is nagebouwd waarin ze kan oefenen. Lea is een butler-robot die mensen herkent, je overal in huis volgt en eenvoudige taken kan uitvoeren zoals het zetten van een kop koffie. Een robot als huisgenoot, die doorheeft waar je bent en als je valt meteen een hulpdienst kan inschakelen. Het probleem dat ouderen na een valpartij nog een tijd hulpeloos onderaan de trap liggen, kan hiermee voorkomen worden. Ontwikkelaar Maja Rudinac verwacht dat over een jaar of tien iedereen een zorgrobot als Lea in huis heeft. Over twee jaar wil ze met een betaalbare vorm van Lea op de markt komen.
HARTHOLOGRAMMEN EN ORGANEN UIT DE 3D-PRINTER Robots doen al science fiction-achtig aan, maar wat dacht je van een harthologram? Het is tegenwoordig mogelijk om een in de ruimte zwevende replica te maken van een hart, opgebouwd uit röntgenfoto’s van een patiënt. Voor de operatie kan de arts op het hologram precies bekijken wat hij moet gaan doen, maar ook tijdens de operatie kan hij erop terugvallen. We zagen het al in series als Grey’s Anatomy, maar het is nu ook in onze eigen ziekenhuizen mogelijk. >>