Jaarverslaag 2010

jaarverslag VSO NEDERLAND 2009/10

www.vso.nl

2009/10

jaarverslag

BIJ DE OMSLAGFOTO EN DE FOTO HIERNAAST: Etayew Tesema zit in groep 6 van de basisschool Urael in Addis Ababa, Ethiopië. Ze krijgt les van Lidya Teferra. Een VSO-vakdeskundige stimuleerde Lidya om de leerlingen op een actieve manier te laten meedoen in de les. Ze heeft de klas opgedeeld in kleine groepjes, zodat ze van elkaar kunnen leren.

Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van Stichting VSO Nederland.

Coördinatie en eindredactie – Emmelien Smit Teksten – Linda Blankenstein (Tekstein) en Emmelien Smit Vormgeving en productie – CARTA communicatie & grafisch ontwerp Druk – De Lekstroom Griffioen ©VSO Nederland, december 2010

Coverfoto: ©VSO/Ben Langdon; Pagina 2/6/8/14/21/26/30/37/39/67: ©VSO/Ben Langdon; Pagina 5: ©VSO/Lilian van Rooij; Pagina 9/11/12/16/17/19/22/25/33/36/58/61: ©VSO/Simon Rawles; Pagina 10/41: ©VSO/Jon Spaull; Pagina 18: ©VSO/Lars Mokveld; Pagina 20: ©VSO/Maarten de Ruiter; Pagina 24/31/32: ©VSO/Gert IJszenga; Pagina 27: ©VSO/Emmelien Smit;

VSO NEDERLAND

Pagina 34: ©VSO/Joost ter Welle; Pagina 38: ©VSO/Nienke van der Zwan;

Herculesplein 8

Pagina 42: ©VSO/Annie Bungeroth

3584 AA Utrecht T 030 – 232 06 00 E info@vso.nl I www.vso.nl Donaties: giro 92 K.v.K.: 411 55 934

jaarverslag

2009/10

JAARVERSLAG 2009/10 Dit jaarverslag voldoet aan de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen. De toelichting op de jaarrekening en de jaarrekening zelf staan in deze uitgave. VSO hanteert een gebroken boekjaar, dat loopt van 1 april tot en met 31 maart.

Waar in de tekst ‘VSO’ staat, wordt de internationale organisatie bedoeld. Waar ‘VSO Nederland’ staat, gaat het om de Nederlandse stichting.

Meer achtergrondinformatie over onze organisatie, programma’s en vakdeskundigen vindt u op www.vso.nl.

JAARVERSLAG 2009/10 | 3

INHOUDSOPGAVE

WOORD VOORAF

4

1 OVER VSO 1.1 Onze visie: sharing skills, changing lives 1.2 Onze werkwijze: geen geld, geen goederen, maar mensen 1.3 Zes ontwikkelingsdoelen 1.4 VSO Internationaal 1.5 VSO Nederland 1.6 Interne organisatie 1.7 Lerende organisatie 1.8 Belangrijke risico’s en het managen daarvan 1.9 Financiën

7 7 8 10 10 12 14 15 15

2 RESULTATEN ONTWIKKELINGSDOELEN 2.1 Mensen met hiv en aids 2.2 Mensen met een handicap

17 21

3 VSO WERELDWIJD 3.1 Waar VSO wereldwijd werkt 3.2 Internationale samenwerking

23 25

4 VSO IN NEDERLAND 4.1 Vakdeskundigen 4.2 Bedrijfspartnerschappen 4.3 Maatschappelijke samenwerking 4.4 Fondsenwerving 4.5 Voorlichting

5 JAARREKENING 5.1 Balans per 31 maart 2010 5.2 Staat van baten en lasten over het boekjaar 2009-2010 5.3 Kasstroomoverzicht 5.4 Waarderingsgrondslagen 5.5 Toelichting op de jaarrekening 5.6 Bijlage 3 conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen 5.7 Overige gegevens 5.8 Accountantsverklaring

27 31 36 38 40

43 44 45 46 47 54 55 56

6 TOEKOMSTVISIE 6.1 Doelstellingen 6.2 Financiële begroting 2010-2011

59 60

BIJLAGEN I Samenstelling bestuur en comité van aanbeveling II Verantwoordingsverklaring

62 63

JAARVERSLAG 2009/10 | 4

WOORD VOORAF s werk blijven voortzetten

Ons werk blijven voortzetten VSO werkt aan een rechtvaardiger wereld zonder armoede door duurzame kennisuitwisseling.

Een wereld waarin kwetsbare en gemarginaliseerde mannen en vrouwen een stem hebben en volwaardig kunnen deelnemen aan de maatschappij, hun gezin kunnen voeden en kleden, toegang hebben tot onderwijs en gezondheidszorg, een stuk land hebben waarop ze voedsel kunnen verbouwen of een baan waarmee ze geld kunnen verdienen. Om onze missie te kunnen verwezenlijken, is de betrokkenheid van het Nederlandse publiek van cruciaal belang. Gelukkig is die betrokkenheid nog steeds erg groot, ook al stond deze het afgelopen jaar onder druk.

De recessie legde extra druk op de overheidssubsidies en op de geefbereidheid van burgers en bedrijven. Ook waagden minder vakdeskundigen de stap om hun loopbaan in Nederland te onderbreken om via VSO in een ontwikkelingsland hun kennis en ervaring te delen. Dit alles maakte 2009-2010 een lastig jaar voor VSO Nederland. We kijken terug op een periode waarin we ons flink inspanden om ons werk met enthousiasme en kracht te kunnen voortzetten. En met succes.

Betrokkenheid van Nederland We zonden vanuit Nederland 89 vakdeskundigen uit naar lokale Afrikaanse en Aziatische partnerorganisaties, die om hun kennis en ervaring vroegen. Met hun werk maakten zij daar blijvend verschil, en ook na hun vertrek zetten de verbeteringen zich nog steeds voort. Verheugend is dat we erin slaagden om € 1,3 miljoen aan donateursgelden te werven. Geld dat wij besteden aan het uitzenden van vakdeskundigen. Verder zijn we erg blij met de groei van het aantal donateurs door onze succesvolle huis-aan-huiswerving: 7.223 nieuwe donateurs besloten VSO te steunen. En we zijn bijzonder trots dat onze donateurs ons werk waarderen met een 7,9. Ook versterkten we onze partnerschappen met bedrijven. Naast het uitzenden van hun werknemers leverden onze partners ook een bijdrage aan ons werk door het organiseren van fondsenwervende acties, het kosteloos beschikbaar stellen van hun personeel voor projecten op ons kantoor, en het helpen ontwikkelen van de talenten van onze vakdeskundigen.

Nieuwe koers voor VSO wereldwijd Om onze koers voor de toekomst te bepalen, heeft VSO het afgelopen jaar wereldwijd geluisterd naar de uitdagingen waar onze partnerorganisaties in ontwikkelingslanden voor staan. Onze best practices zijn nu samengevat in een ‘Theory of Change’. Centraal daarin staan VSO’s jarenlange kennis en ervaring om mensen samen te brengen om armoede te bestrijden. De komende jaren brengen we dit wereldwijd verder in de praktijk door: • zoveel mogelijk mensen, zowel globaal als lokaal, te motiveren om mee te helpen met de strijd tegen armoede en hen hierbij te ondersteunen. VSO werkt in ontwikkelingslanden met internationale vakdeskundigen en nationale vrijwilligers die allemaal de kennis, vaardigheden en motivatie hebben om armoede te bestrijden. Arme en kwetsbare mensen raken hierdoor geïnspireerd, krijgen meer hoop en komen zelf in actie; • nauwer samen te werken met lokale partnerorganisaties, zodat we nog meer maatwerk kunnen bieden; • kennis en kunde lokaal te versterken op het gebied van basisbehoeften als onderwijs, gezondheidszorg en bestaanszekerheid; • individuen, organisaties en bedrijven op wereldwijde schaal met elkaar te verbinden, zodat we samen meer kunnen bereiken; • nauwe samenwerking tussen kwetsbare groepen en belangenorganisaties te bevorderen, zodat kwetsbare mensen hun achterstandssituatie beter kenbaar kunnen maken op alle politieke niveaus en worden erkend als gelijkwaardige burgers.

jaarverslag 2009/10 | 5

kOERS VOOR VSO NEDERlAND De komende jaren neemt VSO Nederland haar eigen werkwijze onder de loep, met de nieuwe internationale strategie als leidraad. Daarbij besteden we met name aandacht aan: • een goed vraaggericht aanbod van gekwalificeerde vakdeskundigen voor uitzendingen, tegen lagere kosten, waarbij de kwaliteit gehandhaafd blijft; • een betere inzet van de kennis en kunde van onze bedrijfspartners, die zoeken naar een breed gedragen invulling van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid, zowel in de globale gemeenschap als dicht bij huis; • een vergroting van ons financieel draagvlak in Nederland. De internationale groei van het VSO-netwerk in het zuiden eist meer financiële spreiding van middelen, waardoor de bijdrage van VSO Internationaal aan VSO Nederland omlaaggaat; • een marketing- en communicatiebeleid dat nadrukkelijk strategisch investeert in onlinecommunicatie, sociale netwerken en doelgerichte marketingtechnieken, met als doel om VSO meer op de kaart te zetten als partner voor mensen, organisaties en bedrijven die hun kennis en middelen willen inzetten om de missie van VSO te helpen realiseren.

WOORD VAN DANk Wij hebben enorme waardering voor de bijdragen en belangstelling die onze donateurs en partners ons afgelopen jaar gegeven hebben. We hopen dat wij ook in de toekomst op uw steun mogen rekenen, zodat we kunnen doorgaan met mensen samenbrengen om een blijvend verschil te maken en te strijden tegen armoede.

Utrecht, 1 december 2010

Jean Penders

Joris Eekhout

Bestuursvoorzitter

Directeur

vsO Nederland

vsO Nederland

JAARVERSLAG 2009/10 | 6

1

JAARVERSLAG 2009/10 | 7

OVER VSO

1.1 Onze visie: sharing skills, changing lives VSO werkt aan de wereld. Onze missie is mensen bij elkaar te brengen om armoede te bestrijden. VSO is een internationale ontwikkelingsorganisatie die op aanvraag vakdeskundigen uitzendt naar lokale partnerorganisaties in de 44 allerarmste landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

Vakdeskundigen werken daar tegen een lokaal salaris en delen de kennis en ervaring waaraan het hun collega’s ontbreekt. Kennis die levens redt en verandert. Ons doel is dat onze lokale partner­organisaties zelf beter in staat zijn om armoede duurzaam te bestrijden en daardoor op eigen benen kunnen staan. VSO richt zich in haar werk op zes ontwikkelingsdoelen die gebaseerd zijn op de millenniumdoelen. In de ontwikkelingslanden waar VSO werkt, bepalen we in overleg met overheden, lokale partners en hun doelgroepen waar capaciteitsversterking het hardst nodig is. VSO Nederland besteedt extra aandacht aan twee groepen: mensen met hiv en aids, en mensen met een handicap. Werken aan de wereld kunnen wij niet alleen. Daarom werken wij steeds meer samen met bedrijven en instellingen. Samen dragen we bij aan een menswaardig bestaan voor mensen in ontwikkelingslanden en geven we vorm aan maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in Nederland.

1.2 Onze werkwijze: geen geld, geen goederen, maar mensen • Kennisuitwisseling van mens tot mens VSO zendt vakdeskundigen uit op aanvraag van organisaties in ontwikkelingslanden. Deze organisaties variëren van lokale gemeenschapsinitiatieven tot ministeries. Pas als de kennis in het land zelf niet beschikbaar is, wordt er een vakdeskundige van VSO ingezet. Structurele en duurzame ontwikkeling door kennisuitwisseling (sharing skills) staat centraal, altijd met het doel dat mensen en organisaties uiteindelijk op eigen benen kunnen staan (changing lives).

• Gelijkwaardigheid door lokaal salaris Uniek aan het werken via VSO is dat vakdeskundigen leven en werken midden in de lokale gemeenschap. Ze ontvangen een lokaal salaris en wonen in een onderkomen dat vergelijkbaar is met dat van hun lokale collega’s. Zo staan VSO-vakdeskundigen op gelijkwaardige voet: een belangrijke voorwaarde voor duurzame kennisuitwisseling. VSO is de enige organisatie in Nederland waar vakdeskundigen een lokaal salaris ontvangen.

• Samenwerking met bedrijven en organisaties Werken aan de wereld kunnen wij niet alleen. Door samen te werken met bedrijven en organisaties, zet VSO Nederland maatschappelijk verantwoord ondernemen in voor armoedebestrijding. Ook vergroten we hiermee het draagvlak voor ontwikkelings­samenwerking in Nederland. Ontwikkelingslanden hebben grote behoefte aan mensen met een financiële, management- of bedrijfskundige achtergrond. Om aan deze vraag te voldoen, werkt VSO sinds

jaarverslag 2009/10 | 8

enkele jaren succesvol samen met bedrijven en organisaties. Met deze partnerschappen speelt VSO ook in op de toenemende behoefte van het bedrijfsleven aan MVO. • lobby en belangenbehartiging VSO helpt achtergestelde gemeenschappen door hun verhalen en ervaringen te presenteren aan een wereldwijd publiek, onder wie besluitvormers. We pleiten op lokaal, nationaal en internationaal niveau voor een verbetering van beleid en praktijk. Samen met onze medestanders voeren we campagne voor een rechtvaardige wereld en vragen we aandacht voor belangrijke ontwikkelingskwesties. Belangenbehartiging, voorlichting en activiteiten die het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking vergroten, zijn een vast onderdeel van ons werk.

1.3 zES ONtWIkkElINGSDOElEN Om de armoede zo effectief mogelijk te bestrijden, zet VSO zich internationaal in voor zes samenhangende ontwikkelingsdoelen. Deze doelen weerspiegelen de prioriteiten van onze lokale partnerorganisaties, de millenniumdoelen en onze eigen kwaliteiten (bijvoorbeeld onze ervaring in het onderwijs en het werken met lokale groepen). VSO richt zich binnen alle doelen voornamelijk op de meest kwetsbare en achtergestelde groepen mensen, zoals vrouwen, kinderen, mensen met hiv en aids en mensen met een handicap.

• Onderwijs Alle kinderen hebben recht op toegang tot goed basisonderwijs.

Vakdeskundigen werken bij lerarenopleidingen aan beter onderwijs en ontwikkelen samen met groepen scholen nieuwe lesmethoden. VSO werkt ook samen met lokale overheden en ministeries van Onderwijs aan bijvoorbeeld toetsen, strategische planning, ontwikkeling van een landelijk curriculum en landelijke kwaliteitsnormen.

• hiv en aids VSO versterkt lokale organisaties die zich richten op voorlichting, thuiszorg, het uitvoeren van hivtesten, opvang van aidswezen, verstrekken van medicijnen en belangenbehartiging van mensen met hiv en aids.

• Gezondheidszorg Goede gezondheidszorg moet voor iedereen beschikbaar, toegankelijk en betaalbaar zijn. VSO versterkt de lokale gezondheidszorg en vergroot de toegang tot goede zorg voor alle lagen van de bevolking.

jaarverslag 2009/10 | 9

• mensen met een handicap VSO versterkt lokale organisaties om zo de toegang tot en de kwaliteit van zorg en voorzieningen voor mensen met een handicap te verbeteren. Dat kan zijn op het gebied van revalidatie, preventie, onderwijs, re-integratie en werkgelegenheid.

Daarnaast helpt VSO belangenorganisaties op te komen voor de belangen van hun achterban. Het uiteindelijke doel hiervan is dat er voor mensen met een handicap geen barrières meer zijn om volwaardig en zonder uitsluiting deel te nemen aan de maatschappij.

• Bestaanszekerheid Ons belangrijkste doel op dit gebied is achtergestelde mensen beter in staat te stellen in hun levensonderhoud te voorzien. Vakdeskundigen ondersteunen bij het beheer van natuurlijke hulpbronnen en bij activiteiten ten behoeve van de voedselproductie. Tevens steunen wij initiatieven gericht op de ontwikkeling van ondernemerschap.

• Participatie en bestuur Achtergestelde mensen in staat stellen invloed uit te oefenen op beslissingen die gevolgen hebben voor hun leven. Dat doet VSO door de ontwikkeling te ondersteunen van belangenorganisaties, democratisch bestuur en maatschappelijke instellingen. de focus van VSO nederland VSO Nederland besteedt in haar werk extra aandacht aan twee ontwikkelingsdoelen: hiv en aids en mensen met een handicap. Hiv en aids zijn in de meeste ontwikkelingslanden nog steeds een enorm taboe. Mensen die besmet zijn met het virus, zijn daardoor extra kwetsbaar. Dat geldt ook voor mensen met een handicap. In hoofdstuk 2 laten we zien welke resultaten we hebben geboekt bij het realiseren van deze twee ontwikkelingsdoelen. Voor de resultaten van onze overige vier ontwikkelingsdoelen, kunt u terecht op www.vso.nl. inzet van hulpprogramma’s naar ontwikkelingsdoel 2009-2010 VSO internationaal 17%

13%

23%

18%

10%

18%

Mensen met een handicap

12

Hiv en aids

17

Onderwijs

17

Gezondheidszorg

9

Bestaanszekerheid

21

Participatie en bestuur

16

jaarverslag 2009/10 | 10

1.4 VSO INtERNAtIONAAl VSO is een wereldwijd netwerk van VSO-organisaties die verenigd zijn in federatief verband.

Sinds de oprichting van VSO in 1958 in het Verenigd Koninkrijk zijn vele duizenden scholen, onderwijsinstituten, agrarische coöperaties, ziekenhuizen en plattelandsklinieken, lokale overheden en gemeentes, instellingen en belangenbehartigers voor mensen met een handicap, hiv- en aidsorganisaties, en nog vele andere hardwerkende organisaties in ontwikkelingslanden gesteund met kennis en kunde op maat. Hierdoor kunnen deze organisaties beter hun werk doen en meer betekenen in hun strijd tegen armoede. De bijdrage van VSO Nederland binnen de federatie bestaat uit plaatsing van vakdeskundigen, inzet van bedrijven en organisaties met bruikbare kennis en middelen en medefinanciering van VSO-programma’s. De andere federatieleden zijn: VSO Verenigd Koninkrijk, CUSO-VSO (Canada), VSO Bahaginan (Filipijnen) en VSO Jitolee (Kenia). Verder zijn er nog wervingskantoren in Ierland, India en Australië en programmakantoren in de voornamelijk Afrikaanse en Aziatische landen waar VSO momenteel werkt. De VSO-programmakantoren in 44 ontwikkelingslanden werken intensief samen met lokale partnerorganisaties en zorgen voor ondersteuning van onze vakdeskundigen en onze lokale partners bij de uitvoering van hun werk. Vanwege het groeiende aantal federatieleden, de wil om nog transparanter te werken en om zuidelijke partners meer zeggenschap te geven, past VSO de organisatiestructuur komend jaar aan. Naast een internationaal bestuur wordt een Federation Council opgericht, waarin alle VSOfederatieleden uit noord en zuid vertegenwoordigd zijn.

1.5 VSO NEDERlAND De strategie van VSO Nederland vloeit logisch voort uit de internationale strategie van VSO: Focus for Change. VSO Nederland heeft voor 2008-2010 de onderstaande strategische koers neergezet: VSO Nederland brengt individuen, organisaties en bedrijven samen om een bijdrage te leveren aan effectieve armoedebestrijding. Ieder doet dat met de voor hem of haar beschikbare middelen. Vakdeskundigen leveren hun tijd en kunde, donateurs geven hun steun in de vorm van een gift of komen in actie, fondsen geven kennis en financiële middelen en bedrijven leveren hun personeel, kerncompetenties en finaniële ondersteuning. Daarbij fungeert VSO Nederland als bemiddelaar en organisator, die de hulp van partners uit Nederland in goede banen leidt en hiermee een vruchtbare samenwerking met onze partnerorganisaties in ontwikkelingslanden realiseert. VSO is in die zin geen traditionele ontwikkelingsorganisatie, omdat wij in eerste instantie met kennisuitwisseling onze doelen willen bereiken en pas in tweede instantie financiële middelen nodig hebben om dit te kunnen realiseren. lokale aanvraag is leidend VSO zendt vakdeskundigen uit op aanvraag van lokale partnerorganisaties in ontwikkelingslanden. Deze aanvragen worden beoordeeld door de VSO-programmakantoren ter plaatse; zij zijn verantwoordelijk voor ons landenbeleid. Nadat de aanvraag lokaal is goedgekeurd, wordt

jaarverslag 2009/10 | 11

deze opgeslagen in een centrale, internationale database. De database is toegankelijk voor de plaatsingsadviseurs van de VSO-federatieleden, die zorg dragen voor de werving van de vakdeskundigen en voor de plaatsing van de vakdeskundigen binnen de lokale partnerorganisaties.

VSO stelt jaarlijks het aantal te plaatsen vakdeskundigen vast. Dit gebeurt in overleg met de programmamanagers van de VSO-programmakantoren en de plaatsingsmanagers van de VSOfederatieleden. VSO Nederland neemt haar aandeel in de plaatsingen op in het jaarplan. complementaire steun aan VSO-programma’s VSO Nederland kan in overleg met een of meerdere VSO-programmakantoren besluiten een programma te ondersteunen door de inzet van vakdeskundigen, financiële middelen of expertise van bedrijfspartners of kennisorganisaties. Of een combinatie hiervan. De programmakantoren maken de programmakeuze op basis van een meerjarige landenstrategie. Ook zijn zij verantwoordelijk voor een adequate monitoring en evaluatie van de VSO-programma’s.

FinancierinG hulPPrOGramma’S dOOr VSO nederland Hiv en aids in afrika en azië gezondheidszorg in Cambodja Mensen met een handicap in Namibië en Oeganda Onderwijs in China leercapaciteiten partnerorganisaties in West-afrika

€ 1.569.443 € 27.389 € 124.028 € 30.270 € 101.123

jaarverslag 2009/10 | 12

1.6 INtERNE ORGANISAtIE Projectondersteuning door onze partners VSO Nederland bestaat uit drie afdelingen: werving en selectie, partnerschappen en bedrijfsvoering. Gemiddeld werken er 31 mensen (26 fte) bij VSO Nederland in Utrecht. Onze bedrijfspartners sprongen bij door het kosteloos ter beschikking stellen van hun personeel. Zij ondersteunden ons met in totaal 1.200 manuren bij belangrijke projecten, zoals de ISO-aanvraag (Conclusion Implementation), de nieuwe website en fondsenwerving (Yacht), het competentiemanagement en de donateursdatabase (Accenture).

Steun van vrijwilligers Naast betaalde werknemers krijgt VSO Nederland ondersteuning van vrijwilligers, veelal mensen die eerder via VSO uitgezonden zijn geweest. Ongeveer dertig van hen zijn regelmatig actief als fondsenwerver, selecteur, schrijver van fondsenaanvragen of trainer om nieuwe vakdeskundigen te selecteren en voor te bereiden op hun vertrek. Zo zetten we verworven kennis optimaal in.

Kwaliteit gegarandeerd met iSO-certificaat VSO Nederland zette zich intensief in om het ISO 9001:2008-certificaat te behalen. We ontvingen het certificaat in mei 2010. Hiermee laten we aan onze financiers en klanten zien dat we als goed doel en professionele ontwikkelingsorganisatie zorgvuldig, transparant en efficiĂŤnt omgaan met de aan ons ter beschikking gestelde middelen. Bovendien geeft het aan dat VSO Nederland een lerende organisatie is: we blijven onze processen evalueren en waar nodig verbeteren. Onze processen worden steeds opnieuw getoetst aan de ISO-normen. Kwaliteit staat centraal in alles wat we doen.

Bestuursmodel Het bestuursmodel van VSO Nederland is conform de Code-Wijffels (Code Goed Bestuur voor Goede Doelen) en volgt een model waarbij gesproken wordt van een toezichthoudend bestuur. Het bestuur heeft het gros van zijn taken gedelegeerd aan de directie. Daarbij heeft de directeur een algemene volmacht gekregen van het bestuur voor de dagelijkse leiding van de stichting, de beleidsvoorbereiding en de beleidsuitvoering.

De volmacht is ten behoeve van derden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. De directietaken en de bevoegdheden zijn nader uitgewerkt in het directiereglement. De verantwoordingsverklaring vindt u in bijlage II van dit jaarverslag.

Samenstelling bestuur Het bestuur bestond op 1 april 2009 uit zeven personen. De samenstelling van het bestuur is opgenomen in dit jaarverslag, zie bijlage I. De leden van het bestuur worden benoemd voor een periode van vier jaar. Zij kunnen maximaal twee keer worden herbenoemd. Bij de werving, selectie en benoeming van de leden van het bestuur wordt gewerkt met een profielschets, waarin de noodzakelijke kwaliteiten voor de komende periode beschreven staan. Kandidaten worden gezocht via het netwerk van VSO, al dan niet in combinatie met een advertentie in een vakblad of landelijk dagblad. De selectieprocedure wordt uitgevoerd door de voorzitter, ondersteund door een of meerdere bestuursleden. De directeur wordt voor advies betrokken bij de procedure, het bestuur

JAARVERSLAG 2009/10 | 13

neemt het uiteindelijke besluit. Er is geen sprake van tegenstrijdige belangen of belangenverstrengeling. Bestuursleden ontvangen geen bezoldiging voor uitgevoerde werkzaamheden. Elk lid van het bestuur meldt elke relevante nevenfunctie aan het bestuur.

Bestuursvergaderingen In het verslagjaar 2009-2010 is het bestuur, onder voorzitterschap van de heer Jean Penders, viermaal in vergadering bijeengeweest. Tijdens deze vergaderingen was het merendeel van het bestuur aanwezig. De directeur was op alle vergaderingen present om stukken toe te lichten en vragen te beantwoorden. Ook hebben leden van het managementteam en de teamleider programmafinanciering aan een aantal vergaderingen deelgenomen ter ondersteuning van de directie. De voornaamste vergaderonderwerpen waren: de algehele fondsenwerving, de voortgang van de werving van vakdeskundigen, de programma-uitvoering van gesubsidieerde programma’s, de partnerschappen met het bedrijfsleven en de ontwikkelingen binnen VSO Internationaal. In de vergadering van april 2010 zijn het jaarplan en de financiële begroting van 2010–2011 door het bestuur goedgekeurd. Op 1 december 2010 is goedkeuring verleend aan de jaarrekening van het gebroken boekjaar van VSO Nederland, lopend van april 2009 tot en met maart 2010. Dubois & Co. Registeraccountants heeft de controle verricht en een goedkeurende verklaring afgegeven.

Open over salarisbeleid De Commissie-Wijffels (Commissie Code Goed Bestuur voor Goede Doelen) heeft een adviesrichtlijn voor beloning van directeuren uitgebracht. VSO Nederland vindt het belangrijk om open te zijn over het salarisbeleid.

gemiddelde brutosalarissen per jaar, bij een voltijdaanstelling Directeur Management Wervers en programmamedewerkers Administratief en overig personeel

€ € € €

81.824 77.634 53.574 51.791

Het bestuur van VSO Nederland is onbezoldigd. VSO Nederland volgt de CAO Welzijn.

In 2009-2010 is in totaal € 101.089 uitgekeerd aan directiebeloning. Dit bedrag omvat, naast het bovengenoemde bruto salaris, het werkgeversdeel van de pensioenpremie en premie ziektekostenverzekering. Er zijn geen vaste onkostenvergoedingen. Dit bedrag is ruim onder de norm, zoals genoemd door de Commissie-Wijffels. De directeur heeft een vaste aanstelling voor onbepaalde duur.

Vrij besteedbaar vermogen Het vrij besteedbaar vermogen van VSO Nederland functioneert als continuïteitsreserve. De continuïteitsreserve is bedoeld om negatieve resultaten in de bedrijfsvoering op te vangen en aan financiële verplichtingen te kunnen voldoen.

Het bestuur van VSO Nederland heeft in samenspraak met VSO Internationaal voor de ­conti­nuïteitsreserve een richtbedrag vastgesteld op basis van een geactualiseerde risicoinventarisatie die de financiële risico’s per VSO-federatielid en de gezamenlijke risico’s in kaart bracht. Op basis van bovenstaande risico-inventarisatie zou er per 31 maart 2010 een continuïteits­reserve van ten minste € 797.000 beschikbaar moeten zijn. De continuïteitsreserve bedraagt per 31 maart 2010 € 711.450. Ten opzichte van het richtbedrag is dat nog een tekort van € 86.000.

Beleggingsbeleid VSO Nederland heeft een beleggingsbeleid dat risicomijdend is, en heeft op dit moment geen directe beleggingen in aandelenfondsen. Stichting VSO Nederland volgt hiermee de VFI-richtlijn ‘Reserves goede doelen’.

jaarverslag 2009/10 | 14

1.7 lERENDE ORGANISAtIE PSO en VSO leren samen van leerwerktraject Leren is de kern van monitoring en evaluatie van ontwikkelingswerk. In de praktijk blijkt het echter niet eenvoudig voor organisaties om ‘leren’ inhoud te geven. Veel organisaties leren wel van hun projecten, maar ze gebruiken die lessen niet voldoende om hun organisatie echt te veranderen en te ontwikkelen. VSO is een lerende organisatie waar kennisuitwisseling centraal staat.

Met onze eigen leermethoden reflecteren partners en VSO-vakdeskundigen op hun werk en kunnen ze de lessen direct vertalen naar de praktijk.

Begin 2009 zijn VSO en PSO (Personele Samenwerking Ontwikkelingslanden) samen een leerwerktraject gestart. PSO is een vereniging van bijna zestig Nederlandse ontwikkelingsorganisaties die zich richt op capaciteitsopbouw van maatschappelijke organisaties in ontwikkelingslanden. PSO financiert een deel van de programma’s van VSO. Onze leervraag was: hoe kunnen wij onze partners nog beter ondersteunen om lerende organisaties te worden die beter presteren?

Het leerwerktraject startte in Kameroen, Ghana en Gambia, waar partnerorganisaties al veel enthousiasme voor organisatieleren lieten zien. Zij volgden workshops en uitwisselingsbijeenkomsten. We daagden ze uit om onder begeleiding van adviseurs hun leerproces te verbeteren.

Alfred Kuma, regionaal leeradviseur van VSO, begeleidt de uitvoering van het traject in de drie projectlanden. Hij ziet van dichtbij wat het leertraject voor partnerorganisaties betekent. “In Gambia werken we samen met een aantal belangenorganisaties voor mensen met een handicap.

De afstand tussen de organisaties en hun leden – de mensen met een handicap – was groot. Het leerwerktraject zette hen aan het denken over hun verhouding met hun achterban. Ze hielden surveys, waardoor ze een veel beter beeld kregen van wat hun leden wilden. Dat hielp hen om gerichte programma’s op te zetten. Door dit project zijn ze veel zichtbaarder geworden voor hun achterban.”

PSO is enthousiast: “VSO is de eerste lidorganisatie die, naast het stellen van de vraag, een zo concreet programma heeft ingediend over samen leren met haar partners in het veld. Dat maakt het leerwerktraject van VSO innovatief en uniek. Het is ook voor ons een mogelijkheid om te leren en deze kennis weer te delen met andere organisaties”, zegt Arja Aarnoudse, leerfacilitator bij PSO. Dit is een bewerking van een PSO-artikel.

JAARVERSLAG 2009/10 | 15

1.8 Belangrijke risico’s en het managen daarvan Economische crisis vormt uitdaging De economische crisis heeft ook haar weerslag op VSO en op het werk van onze partner­ organisaties in ontwikkelingslanden. Het vormt een uitdaging om aan de noodzakelijke inkomsten te komen waarmee we onze partners met vakdeskundigen kunnen blijven ondersteunen.

Niet alleen de geefbereidheid van burgers en bedrijven staat onder druk, maar ook de overheidssubsidies voor ontwikkelingssamenwerking. VSO diende afgelopen jaar een grote subsidieaanvraag (MFS-II) bij de rijksoverheid in. De aanvraag werd afgewezen. Om dit op te vangen, willen we het aantal particuliere donateurs vergroten. Hiervoor werven we donateurs huis aan huis en lichten we hen voor over het belang van ontwikkelingssamenwerking door organisaties zoals VSO. Ook kijken we naar de mogelijkheden om inkomsten te werven bij grotere fondsen en donoren binnen de Europese Unie.

1.9 Financiën Ieder jaar verantwoordt VSO Nederland haar in- en uitgaven in haar jaarrekening. Deze jaarrekening, die is goedgekeurd door Dubois & Co. Registeraccountants, staat in het hoofdstuk ‘Jaarrekening’. Hieronder staan enkele kengetallen met betrekking tot de bestedingen van VSO Nederland.

Doelstellingen In het boekjaar 2009-2010 besteedde VSO Nederland € 2.879.623 (2008-2009: € 3.361.355) aan haar doelstellingen. Dit is 74% van de totale inkomsten (2008-2009: 81%).

Kosten eigen fondsenwerving In het boekjaar 2009-2010 bedroegen de totale kosten eigen fondsenwerving € 586.596 (20082009: € 141.590). De kosten eigen fondsen­werving als percentage van de inkomsten eigen fondsen­werving bedragen 25% (2008-2009: 8%). Dit percentage is omhoog gegaan als gevolg van additionele investering in donateurswerving.

Kosten beheer en administratie De totale kosten beheer en administratie bedroegen in het boekjaar 2009-2010 € 498.290. Dit is 12% van de som der lasten. In vergelijking met vorig jaar is dit een stijging van 1%. Deze stijging is deels toe te wijzen aan de ondersteuning van externe adviseurs via de MVO-partnerschappen bij het ISO-project. De wijze van toe­rekening van de kosten aan de doelstellingen, werving baten en beheer en administratie is vast­gelegd in Bijlage 3 conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen op pagina 54 en 55.

JAARVERSLAG 2009/10 | 16

2

jaarverslag 2009/10 | 17

RESUltAtEN ONtWIkkElINGSDOElEN

2.1 mENSEN mEt HIV EN AIDS In veel landen rust een taboe op seksualiteit en aids, onderwerpen die niet of nauwelijks bespreekbaar zijn. Voorlichting en behandeling komen daardoor moeizaam op gang. Ook doen allerlei vooroordelen en fabels over de ziekte de ronde. Alleen door het taboe op seksualiteit en aids te doorbreken en er openlijk over te praten, voorkomen we nieuwe besmettingen. VSO maakt zich hier hard voor in Afrika, Azië en het Pacifisch gebied. Verspreid over deze continenten hebben we zeventien programma’s opgezet. Door lokaal kennis en ervaring uit te wisselen, pakken we de aidsproblematiek structureel aan. VSO strijdt tegen uitsluiting en discriminatie van mensen met hiv en aids. Ook ondersteunen wij lokale organisaties die werken aan preventie en goede en toegankelijke medicijnen, zorg en steun. Hoewel iedereen besmet kan worden met het hiv-virus, lopen vrouwen, kinderen en mensen met een handicap een verhoogd risico. Daarom geven wij extra aandacht aan deze kwetsbare groepen. right to life De Nederlandse overheid financierde het vijfjarige Right to Life-programma in negen Afrikaanse en Aziatische landen. Het programma loopt tot eind 2010. De evaluatie laat goede resultaten zien: sterkere partnerorganisaties, die beter in staat zijn om méér mensen met hiv en aids te

jaarverslag 2009/10 | 18

lOkAlE AIDSORGANISAtIES mAkEN zIcH StERk sharing Worlds Tanzania werkt aan capaciteitsontwikkeling van lokale maatschappelijke hiv- en aidsorganisaties. vsO-organisatieadviseurs lars Mokveld en Walter van ruitenbeek hielpen het team van sharing Worlds hierbij. Ze ontwikkelden bijvoorbeeld trainingen in projectplanning, boekhouden, leidinggeven aan vrijwilligers, netwerken, enzovoorts. “De teamleden voelen zich nu beter uitgerust om hun taak goed uit te voeren”, vertelt Walter. “In de trainingen brengen ze stap voor stap kennis en vaardigheden over op de medewerkers van de maatschappelijke organisaties. Daarna brengen de medewerkers het geleerde zelf in de praktijk.” Dit brengt veel positieve veranderingen teweeg. lars: “leden van een lokale aidsorganisatie schreven voor het eerst geheel zelfstandig een projectplan. Het plan deed een externe donor besluiten hen te steunen. en vrijwilligers bij een jongerengroep voelden zich na een intensieve training gesterkt om op dorpsscholen voorlichting over aidspreventie te geven.” Pendo Maiseli, programmacoördinator van sharing Worlds: “Ons werk is weliswaar zwaarder en intensiever geworden, maar daar staat tegenover dat we de organisaties steeds sterker zien worden. Dat is de moeite meer dan waard!”

Lars Mokveld en Walter van Ruitenbeek vsO-organisatieadviseurs, Tanzania

Lars Mokveld en Walter van Ruitenbeek in gesprek met groepsleden van een lokale aidsorganisatie over hun inkomstengenererende activiteiten.

jaarverslag 2009/10 | 19

helpen en voor hun belangen op te komen. Dat laatste doen we via het bevorderen van netwerken en samenwerking tussen de organisaties onderling. VSO zette zich via Right to Life ook in voor het zogeheten mainstreamen van hiv en aids binnen alle partnerorganisaties in de negen landen. Dat betekent dat organisaties hiv- en aidsrichtlijnen opnemen in hun strategie, planning en alledaagse activiteiten. Hoe ga je bijvoorbeeld om met een hiv-positieve collega? Maar ook in Nederland is VSO actief in voorlichting en belangenbehartiging voor de rechten van mensen met hiv en aids richting overheid en andere ontwikkelingsorganisaties. We besteden hierbij extra aandacht aan mensen met een handicap, met de slogan ‘Include Disability into the HIV and AIDS response’.

Publicatie: hoe zet je sterke netwerken in om hiv en aids te bestrijden?

Eind november 2009 lanceerde VSO Nederland de publicatie ‘Capacity building in network organisations: experiences from and practical guidelines for hiv and other networks’. Hiermee delen wij onze kennis en ervaringen met het versterken van netwerkorganisaties in ontwikkelingslanden en hoe deze succesvol ingezet kunnen worden voor de bestrijding van hiv en aids. De publicatie is wijdverspreid onder Nederlandse ontwikkelingsorganisaties en partners in ontwikkelingslanden en werd goed ontvangen. U kunt de publicatie downloaden op www.vso.nl. Menukeuze: Over VSO > Wat we doen > Hiv en aids.

jaarverslag 2009/10 | 20

bEtER bASISONDERWIjS VOOR kINDEREN mEt EEN HANDIcAP “De bewustwording dat kinderen met een handicap veel kunnen leren, is een eerste stap richting beter onderwijs voor hen”, vertelt Maarten de ruiter. Hij en zijn partner Marijn Bouwmans werken beiden als trainer inclusief onderwijs bij lokale partnerorganisatie vietnam Plus. Maarten: “We trainen onze lokale collega’s in hoe basisschoolleraren beter les kunnen geven aan kinderen met een beperking. Zij geven die kennis op hun beurt weer door aan de leraren van basisscholen verspreid over twee provincies.” Inmiddels hebben al tweeëntwintig scholen een speciaal lokaal voor leerlingen met een handicap: de zogenoemde Happy Room. De leerkrachten leerden hoe ze deze ruimte het beste konden inrichten en hoe ze de kinderen daar goed kunnen begeleiden. er zijn veel materialen – houten telramen, schuimplastic letters, pictogrammen – aanwezig waarmee de kinderen spelend kunnen leren, samen met de kinderen zonder beperking. Marijn: “Ook de reguliere leerlingen leren hiervan. Ze ontwikkelen hun sociale vaardigheden en ze leren hun klasgenootjes te respecteren en accepteren zoals ze zijn. De kinderen zijn erg behulpzaam in de Happy Room; ze vinden het zichtbaar leuk om hun vriendje met een handicap te helpen.”

Het programma wordt volgens de leraren enthousiast ontvangen binnen de lokale scholengemeenschappen. “Het heeft niet alleen een positieve uitwerking op onze leerlingen met een handicap, maar ook op hun families en direct betrokkenen. Ze zien dat de kinderen zelfverzekerder en zelfstandiger worden en veel leren.” De scholen tellen in totaal 253 leerlingen met een beperking.

Maarten de Ruiter en Marijn Bouwmans vsO-trainers inclusief onderwijs, vietnam

Marijn Bouwmans en Maarten de Ruiter trainen lokale collega’s in hoe basisschoolleraren beter les kunnen geven aan kinderen met een handicap.

jaarverslag 2009/10 | 21

2.2 mENSEN mEt EEN HANDIcAP Maar liefst drie op de vier mensen met een handicap wonen in een ontwikkelingsland. Daar worden ze vaak buitengesloten door de gemeenschap en als minderwaardig behandeld. Dat komt omdat in veel ontwikkelingslanden nog altijd een taboe rust op het hebben van een handicap. VSO werkt aan een gelijkwaardige plek in de maatschappij voor mensen met een handicap, voornamelijk in Afrika en Azië. Daarom versterkt VSO lokale organisaties om de toegang tot zorg en voorzieningen voor mensen met een handicap te verbeteren. Bijvoorbeeld op het gebied van revalidatie en preventie, maar ook door te werken aan toegankelijker en beter onderwijs, re-integratie, werkgelegenheid, gezondheidszorg en voorlichting over hiv en aids. Daarnaast helpt VSO belangenorganisaties en overheidsinstanties om beter op te komen voor de belangen en rechten van mensen met een handicap. In twaalf landen heeft VSO duurzame programma’s om mensen met een handicap te ondersteunen. Ook binnen de programma’s gericht op onze vijf andere ontwikkelingsdoelen, spannen wij ons in voor de gelijke rechten en kansen voor mensen met een handicap.

Wat hebben we onder meer bereikt?

• De ondersteuning van VSOorganisatieadviseurs binnen belangenorganisaties voor mensen met een handicap wierp zijn vruchten af. achttien organisaties in Kenia, Oeganda, rwanda, Gambia en nepal meldden een verdriedubbeling van hun ledenaantal in de afgelopen twee jaar. Zij groeiden samen van 36.811 leden in 2008 naar 135.863 leden in 2010.

• In rwanda hielpen VSO-vakdeskundigen de belangenorganisatie Umbrella for People with disabilities om samen te werken met gezondheidscentra. Dat resulteerde in meer dan 8.000 mensen met een handicap die gebruikmaakten van hiv- en aidstesten en begeleiding.

• In nepal ondersteunde VSO alle organisaties voor mensen met een handicap bij het lobbyen voor hun rechten. Dat leidde ertoe dat de nepalese regering de Vn conventie over de rechten van mensen met handicaps heeft geratificeerd. Ook mogen de organisaties meepraten over de nieuwe grondwet en de gehandicaptenwet.

• Afgelopen jaar hebben 75 organisaties voor mensen met een handicap in 11 landen met hulp van VSO hun organisatie zodanig versterkt dat ze veel meer mensen met een handicap bereiken.

Publicatie: hoe maak je informatie over hiv en aids toegankelijk voor mensen met een handicap?

De Keniaanse partnerorganisatie Liverpool VCT publiceerde in samenwerking met VSO ‘A Handbook on Best Practices Regarding HIV and AIDS for People with Disabilities’. Voor het eerst zijn verschillende manieren om informatie over hiv en aids toegankelijk te maken voor mensen met een handicap, beschreven aan de hand van casestudies uit verschillende landen. Hoe geef je bijvoorbeeld hiv- en aidsvoorlichting aan blinde of dove mensen? Ook deze publicatie is positief ontvangen en breed verspreid, onder andere tijdens het nationale hiv- en aidscongres en op de internationale conferentie van de Dutch Coalition on Disability and Development (DCDD). U kunt de publicatie downloaden op www.vso.nl. Menukeuze: Over VSO > Wat we doen > Mensen met een handicap.

JAARVERSLAG 2009/10 | 22

3

jaarverslag 2009/10 | 23

VSO WERElDWIjD

3.1 WAAR VSO WERElDWIjD WERkt

Kijk voor meer informatie over de landen waar VSO werkt, op www.vso.nl. Menukeuze: Over VSO > Waar we werken.

WERVINGSkANtOREN

ONzE ONtWIkkElINGSDOElEN

AVI (AustraliĂŤ) VSO Bahaginan (Filipijnen) CUSO-VSO (Canada) iVolunteer Overseas (India) VSO Ierland VSO Jitolee (Kenia) Stichting VSO Nederland VSO Verenigd Koninkrijk

Onderwijs

Gezondheidszorg

Hiv en aids

Bestaanszekerheid

Mensen met een handicap

Participatie en bestuur

jaarverslag 2009/10 | 24

EINDElIjk VEIlIG EN bEGREPEN OP ScHOOl “In de sloppenwijken van Kisumu in Kenia leven veel kinderen onder de armoedegrens. Ze hebben te maken met verwaarlozing, verkrachting en mishandeling. Daarnaast sterven veel ouders en familieleden aan de gevolgen van hiv en aids. Kinderen die zelf hiv-positief zijn, worden gestigmatiseerd. Dat maakt de kinderen erg kwetsbaar.

Op school was maar weinig aandacht en begrip voor de psychosociale problemen die deze kinderen hebben”, vertelt Christel vranken. Zij werkte als vsO-trainer en hiv- en aidsadviseur voor de lokale ngo KUaP. “samen met mijn lokale collega’s Cosmas en robert trainden we vijftien vrijwilligers in kindermaatschappelijk werk, speltherapie en gedragsverandering bij kinderen. Op vijfendertig basis- en middelbare scholen trainden we leraren, schooldirecteuren en alle schoolinspecteurs in psychosociale ondersteuning voor kinderen. en in 2009 openden we het allereerste centrum in Kenia waar kinderen en ouders kunnen komen voor gratis psychosociale begeleiding, groepstherapie, advies en voorlichting. De impact van ons werk is groot: minder voortijdige schoolverlaters en kinderen weten beter om te gaan met stress, rouw en problemen. Tijdens een werkbezoek aan een lagere school vertelde een kind dat zij zich nu eindelijk veilig en begrepen voelde. Dat was een mooi cadeau.”

Christel Vranken vsO-trainer kindermaatschappelijk werk en hiv- en aidsadviseur, Kenia

Dankzij het werk van Christel Vranken en haar lokale collega’s krijgen kinderen in Kisumu, Kenia, nu psychosociale ondersteuning op school.

jaarverslag 2009/10 | 25

3.2 INtERNAtIONAlE SAmENWERkING nauwe samenwerking via programmakantoren VSO werkt in 44 van de allerarmste landen ter wereld. In 38 daarvan heeft VSO programmakantoren. Daar werken zowel lokale als internationale medewerkers nauw samen met lokale organisaties, en ondersteunen ze ter plaatse de VSO-vakdeskundigen. Met elkaar bepalen we concrete doelen en programma’s waarmee VSO kan bijdragen aan duurzame ontwikkeling.

Op alle niveaus, in alle organisaties VSO-vakdeskundigen werken voor zeer uiteenlopende organisaties op zowel lokaal als regionaal en landelijk niveau. Zij werken zowel binnen gemeenschapsorganisaties en niet-gouvernementele organisaties als in kleine bedrijven en overheidsinstellingen. Binnen het onderwijs werken vakdeskundigen bijvoorbeeld op scholen, maar ook op onderwijsopleidingen in districten en ministeries van Onderwijs.

ONtWIkkElINGSDOEl Onderwijs Hiv en aids Gezondheidszorg Mensen met een handicap Bestaanszekerheid Participatie en bestuur

AANtAl lOkAlE PARtNERORGANISAtIES 352 198 142 120 268 191

JAARVERSLAG 2009/10 | 26

4

jaarverslag 2009/10 | 27

VSO IN NEDERlAND

4.1 VAkDESkUNDIGEN Kennis redt levens Levens redden en veranderen door het delen van kennis en ervaring. Dát is wat vakdeskundigen via VSO dagelijks doen in de 44 armste landen van Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Op aanvraag van lokale organisaties sturen we vakdeskundigen die hun kennis en ervaring delen met lokale collega’s. Met als doel dat de organisatie zichzelf kan ontwikkelen en op eigen benen kan staan.

Waar heeft de lokale gemeenschap behoefte aan? Welke oplossingen werken in deze omgeving wel en welke niet? Welke kennis hebben mensen nodig om zelf verder te kunnen? Vragen die niet in korte tijd te beantwoorden zijn, vandaar dat vakdeskundigen doorgaans twee jaar blijven.

Ze zijn in dienst van een lokale werkgever. Ze ontvangen een lokaal salaris en wonen tussen de lokale bevolking. Op deze manier vindt kennisoverdracht plaats op basis van gelijkwaardigheid.

Ze geven structurele en duurzame hulp om armoede te bestrijden, niet via geld of goederen, maar van mens tot mens.

VSO zendt ook vakdeskundigen voor een kortere periode uit. Deze uitzendingen gaan om specifieke opdrachten, zoals het implementeren van een financieel managementsysteem of een personeelsdatabase. Hiermee komen we tegemoet aan de specifieke wensen van onze partnerorganisaties en vakdeskundigen. de juiste mensen vinden VSO werft voortdurend vakdeskundigen die beschikken over de juiste ervaring, kennis en instelling. Om geschikte kandidaten te vinden, adverteren we in gedrukte media en op internet en organiseren we informatiebijeenkomsten. Dit jaar vertrokken uiteindelijk 89 vakdeskundigen, een daling ten opzichte van de 112 uitzendingen van vorig jaar. Veel sollicitanten waagden uiteindelijk de stap niet door het onzekere economische klimaat, of stelden hun uitzending uit. Ze waren terughoudend vanwege de baanonzekerheid na hun terugkeer. Met name in de

OP WEG NAAR EEN WERElDbAAN Op jaarbasis vervult vsO ruim 1.500 vacatures voor vakdeskundigen wereldwijd. veel Nederlanders oriënteren zich op een uitzending via onze website. Werken in een ontwikkelingsland is een stap die mensen niet zomaar nemen.

365 300 243 182 89

mensen bezochten een van onze informatiebijeenkomsten. mensen solliciteerden. mensen deden een assessment. mensen kwamen door het assessment. mensen werden uitgezonden (71 regulier en 18 via onze bedrijfspartners randstad en accenture).

JAARVERSLAG 2009/10 | 28

gezondheidszorg was het lastig voldoende mensen te werven vanwege de krappe arbeidsmarkt en de concurrentie van andere ontwikkelingsorganisaties. Daarom werken we nu samen met Kentalis en CeresRecruitment om meer vakdeskundigen te werven uit respectievelijk de beroepsgroepen gezondheidszorg en landbouw. Via ons partnerschap met Randstad ondersteunt Tempo Team Medisch ons actief bij het vinden van specifieke medische vakdeskundigen.

Wat kost een VSO-vakdeskundige per jaar?

Uitgaande van een verblijf van twee jaar, kost een vakdeskundige jaarlijks gemiddeld € 15.522. Hierin zitten onder andere de kosten voor vliegtickets, sociale verzekeringen, taalen inburgerings­cursus, visa, medische ondersteuning, een uitgebreid trainingsprogramma en ondersteuning door het lokale programmakantoor. Vorig jaar waren deze gemiddelde kosten € 15.338.

VSO wereldwijd Wereldwijd zond VSO in 2009-2010 1.520 vakdeskundigen uit naar 44 landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Onder hen waren 89 Nederlanders. In 33 landen steunde VSO nationale vrijwilligers­ programma’s zonder daarbij internationale vakdeskundigen in te zetten.

Via deze programma’s konden duizenden lokale vrijwilligers bijdragen aan de ontwikkeling van hun eigen land.

Inzet van vakdeskundigen naar ontwikkelingsdoel 2009-2010

16,85%

13,48%

13,48%

12,36%

19,10%

24,72%

15,00%

19,74%

13,16%

9,61%

16,32%

26,18%

VSO Nederland

2009-2010

VSO Nederland Mensen met een handicap

2009-2010 12

Mensen met een handicap Hiv en aids

12 11

Hiv en aids Onderwijs

11 22

Onderwijs Gezondheidszorg

22 17

Gezondheidszorg Bestaanszekerheid

17 12

Bestaanszekerheid Participatie en bestuur

12 15

Participatie en bestuur

15

VSO Internationaal

2009-2010

VSO Internationaal Mensen met een handicap

2009-2010 146

Mensen met een handicap Hiv en aids

146 248

Hiv en aids Onderwijs

248 398

Onderwijs Gezondheidszorg

398 200

Gezondheidszorg Bestaanszekerheid

200 300

Bestaanszekerheid Participatie en bestuur

300 228

Participatie en bestuur

228

JAARVERSLAG 2009/10 | 29

De kern van VSO’s werk is versterking van de capaciteiten van partnerorganisaties door kennisuitwisseling. Daarbij wordt de toegevoegde waarde van de vakdeskundige vaak versterkt door de inzet van aanvullende middelen, zoals trainingen, uitwisselingen, managementadvies, netwerkactiviteiten en e-learning. De cijfers in de tabel tonen aan dat de inzet van vakdeskundigen in mindere mate plaatsvindt op uitvoerend niveau. De inzet is met name adviserend, gericht op het duurzaam versterken van de organisatie als geheel.

Rol van vakdeskundigen 2009-2010 11,9%

VSO Nederland

7,0%

27,3%

Werk op uitvoerend niveau

7%

Versterking individuele vaardigheden

27,3%

Capaciteitsopbouw op organisatieniveau

58,1%

Ontwikkeling op beleidsniveau

11,9%

58,1%

13,3%

VSO Internationaal

5,7%

24,7%

Werk op uitvoerend niveau

5,7%

Versterking individuele vaardigheden

24,7%

Capaciteitsopbouw op organisatieniveau

60,5%

Ontwikkeling op beleidsniveau

13,3%

60,5%

Doelstellingen en resultaten 2009-2010 Doelstellingen Resultaten Werven van 220 gekwalificeerde kandidaten die voor twee jaar uitgezonden willen worden.

✓ Het aantal gekwalificeerde sollicitanten was 243.

Goedkoper werven door meer onlinevacatures te plaatsen en minder advertenties in geprinte media.

✓ Het aantal printadvertenties daalde van 97 naar 21.

Ondersteund door de inzet van Google AdWords en een betere zoekfunctie op www.vso.nl, publiceerden we ruim 120 banen in alle beroepsgroepen.

Het uitzenden van 125 vakdeskundigen naar lokale werkgevers in ontwikkelingslanden die om hun kennis en ervaring gevraagd hebben.

✓ We zonden 89 vakdeskundigen uit. Veel gekwalificeerde kandidaten waagden uiteindelijk de stap niet door het onzekere economische klimaat, of stelden hun uitzending uit.

Klanttevredenheidsonderzoek onder vertrekkende vakdeskundigen houden: hoe ervaren zij de dienstverlening van VSO?

✓ Het gemiddelde waarderingscijfer was een 7,5.

jaarverslag 2009/10 | 30

NIEUWE zIEkENHUISAFDElING VOOR tE VrOeG GeBOren BaBY’S Om te vroeg geboren baby’s in leven te houden, moeten ze in een hygiënische en warme omgeving geobserveerd en verpleegd worden. Iets waar het streekziekenhuis van Mwanza in Malawi niet de middelen voor had. “De moeders en hun pasgeborenen lagen op een onverwarmde afdeling en deelden de ruimte met patiënten met wondinfecties.

De baby’s liepen hier een groot risico om onderkoeld te raken en bacteriën op te lopen: een levensbedreigende situatie”, vertelt vsO-tropenarts Marike Maijers. Met grote inzet van het lokale ziekenhuispersoneel zette zij een nieuwe afdeling voor het kangoeroeën op. “Hierbij wordt de te vroeg geboren baby vierentwintig uur per dag bloot tussen de borsten van de moeder gelegd, zodat er direct huidcontact is. De moeder wordt als natuurlijke warmtebron gebruikt en kan haar kind constant in de gaten houden. Couveuses, waar in Malawi een schrijnend tekort aan is, zijn dan niet meer nodig”, legt Marike uit. “De nieuwe afdeling is een hygiënische ruimte met verwarming en medische apparatuur.” lawrence Fidesi, coördinator veilig Moederschap van het Mwanza streekziekenhuis, is Marike zeer dankbaar voor haar inspanningen. “We kunnen de te vroeg geboren baby’s nu de zorg geven die ze nodig hebben. De kangoeroe-afdeling is zonder twijfel de mooiste afdeling die het streekziekenhuis ooit gehad heeft.”

Marike Maijers vsO-tropenarts, Malawi

Met grote inzet van het lokale ziekenhuispersoneel zette Marike Maijers een nieuwe afdeling op voor te vroeg geboren baby’s. De pasgeborenen krijgen nu de zorg die ze nodig hebben.

jaarverslag 2009/10 | 31

4.2 bEDRIjFSPARtNERScHAPPEN Samen werken aan de wereld Werken aan de wereld kunnen wij niet alleen. Om deze reden werkt VSO sinds een aantal jaren succesvol samen met Nederlandse en internationale bedrijven en organisaties. We delen onze kennis en zetten deze in om samen armoede te bestrijden. De samenwerking met bedrijven en organisaties richt zich onder meer op het tijdelijk uitzenden van vakdeskundigen naar ontwikkelingslanden. Bedrijven leveren ook een bijdrage aan ons werk door bijvoorbeeld fondsenwervende acties te organiseren, VSO-projecten te sponsoren, of door hun specifieke bedrijfsexpertise in te zetten voor de ontwikkeling van VSO-programma’s. Onze partners sprongen tevens bij door het kosteloos ter beschikking stellen van hun personeel. Zij ondersteunden ons op kantoor met in totaal 1.200 manuren bij belangrijke projecten, zoals de ISO-aanvraag (Conclusion Implementation), de nieuwe website en fondsenwerving (Yacht, dochteronderneming van Randstad), het competentiemanagement (Accenture) en de donateursdatabase (Accenture).

Partnerschappen met het bedrijfsleven zijn voor VSO aantrekkelijk, omdat we hiermee toegang krijgen tot een netwerk van vakdeskundigen met hoogwaardige kennis, waar veel vraag naar is in ontwikkelingslanden. Ook voor onze bedrijfspartners biedt de samenwerking voordelen. Naast het feit dat een partnerschap het imago van de organisatie positief kan beïnvloeden, is het een concrete invulling van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Enerzijds draagt het uitzenden van medewerkers via VSO bij aan het werven en behouden van personeel, anderzijds biedt het de medewerkers een unieke kans om zich buiten hun comfortzone te ontwikkelen en nieuwe ervaringen op te doen die ze binnen hun eigen bedrijf kunnen inzetten. VSO biedt rondom een uitzending een uitgebreid ontwikkelprogramma, dat goed in te passen is in de HR-cyclus van organisaties.

Onze partners Deze en andere bedrijven maken het mogelijk dat VSO kan blijven werken aan de wereld: • Randstad is een wereldwijde specialist op het gebied van HR-dienstverlening. Vanuit VSO Nederland wordt de wereldwijde samenwerking met Randstad beheerd en aangestuurd. Omdat ons werk veel verwantschap toont met de kernactiviteiten van Randstad, werken we op veel terreinen samen. Zo zendt VSO regelmatig Randstad-medewerkers (inclusief medewerkers van dochterondernemingen Tempo Team en Yacht) uit naar Afrika en Azië, ondersteunt Randstad ons met het versterken van onze organisatie, alsook bij het werven van vakdeskundigen in specifieke beroepsgroepen. In Afrika heeft VSO met Randstad het HR Solutions-programma uitgerold in Namibië en Zambia. Specifiek in deze landen ondersteunt Randstad lokale organisaties op het gebied van effectief personeelsmanagement. Daarnaast vindt er kennisuitwisseling plaats op andere vlakken, zoals marketing en fondsenwerving. Afgelopen jaar is, met name in Nederland, de samenwerking met een tweetal dochterondernemingen van Randstad, respectievelijk Yacht en Tempo Team, geïntensiveerd. Medewerkers van Yacht hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan projecten op het kantoor van VSO Nederland in Utrecht. Met Tempo Team is met name samengewerkt op het vlak van het werven van medische professionals.

RANDStAD WANDElt tEGEN ARmOEDE randstad organiseerde voor de zesde keer een lunchwandeling voor haar medewerkers, de ‘Walk against Poverty’. Dit evenement is niet alleen bedoeld om het personeel in beweging te krijgen, maar ook om geld in te zamelen voor vsO Nederland. Dit jaar leverde de wandeling, met een recordaantal van 420 deelnemers, maar liefst € 10.000 op.

jaarverslag 2009/10 | 32

EFFIcIëNtE PERSONEElSAFDElING vsO en randstad startten vijf jaar geleden samen een succesvol project in Namibië: Hr solutions. Het doel hiervan is om het personeelsmanagement van organisaties in Namibië te versterken, zodat zij effectiever functioneren. jelda veninga werkte als Hr-adviseur bij het ministerie van Onderwijs. “De personeelsafdeling van het ministerie is verantwoordelijk voor de administratie van 3.500 leraren”, vertelt jelda. “De hele personeelsadministratie verliep nog op papier: verlofregistraties, pensioenaanvragen, overplaatsingen, enzovoorts. Het was daardoor niet gemakkelijk om al het werk gedaan te krijgen.” jelda pakte het project op dat haar randstad-voorgangers introduceerden: het opzetten van een digitaal archief voor het beheer en de bewaking van de personeelsdossiers. jelda: “We voerden de informatie uit alle papieren dossiers in het computersysteem in. veel werk, maar het effect is groot.” vaino Mbanga, administrateur bij het ministerie van Onderwijs: “We hadden iemand nodig die ons kon adviseren over het beheren van de gegevens. Nu we een database hebben, is al het werk makkelijk en hoeven we het niet meer handmatig te doen. De database ondersteunt ons werk en maakt het veel efficiënter.”

Jelda Veninga vsO-Hr-adviseur, Namibië

Jelda Veninga adviseerde het ministerie van Onderwijs in Namibië over het opzetten van een digitaal personeelsarchief.

jaarverslag 2009/10 | 33

accenture cOrPOrate citiZenShiP aWard 2010 Patrick jansen van Doorn nam de Corporate Citizenship award in ontvangst uit handen van zijn werkgever accenture.

De award is een prijs voor werknemers die zich op een bijzondere manier inzetten voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Patrick werkte via vsO twaalf maanden als organisatieadviseur bij sinduartola gramodaya vikas vidalaya (sgvv) in India.

Ook maakte hij samen met eenentwintig

accenture-collega’s een trektocht naar het basiskamp van de Mount everest. Hiermee haalde hij € 3.000 op voor een vsOonderwijsprogramma in Nepal. De vakjury en het publiek waren zo onder de indruk van zijn verhaal, dat ze hem unaniem tot winnaar uitriepen. De prijs was een cheque van € 5.000. Dit bedrag schonk Patrick aan vsO.

• Accenture houdt zich wereldwijd bezig met consultancy, techniek en outsourcing.

Maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen staat daarbij hoog in het vaandel.

Accenture ondersteunt met financiële middelen en specifieke kennis VSO-programma’s op het gebied van bestaanszekerheid. Daarnaast krijgen medewerkers van Accenture de gelegenheid zich voor een beperkte periode in te zetten als VSO-vakdeskundige in een ontwikkelingsland.

Voor diegenen voor wie dit niet mogelijk is, organiseren we fondsenwervende trektochten naar ontwikkelingslanden. In Nederland leverden Accenture-medewerkers ook een belangrijke (kosteloze) bijdrage aan projecten op het VSO-kantoor in Utrecht.

• Boertiengroep is actief op het gebied van opleiding en training. Binnen het partnerprogramma steunt Boertien VSO onder andere bij het professionaliseren van de begeleiding en voorbereiding van vakdeskundigen. Een concreet resultaat hiervan is het ontwikkelpaspoort. Dit paspoort helpt VSO-vakdeskundigen hun persoonlijke en werkgerelateerde ontwikkeling tijdens hun uitzending vast te leggen. Dit geeft hun een helder beeld van de competenties die zij hebben ontwikkeld in het buitenland en kan bij terugkomst gebruikt worden binnen het bedrijf of bij sollicitaties. Dit paspoort helpt VSO om zich richting bedrijven te profileren als speler op het gebied van talentontwikkeling.

• Kentalis en VSO zijn aan het eind van dit jaar gestart met samenwerken.

Daarmee bundelen wij onze krachten ten aanzien van capaciteitsopbouw van organisaties actief voor dove mensen en mensen met een communicatieve beperking in ontwikkelingslan-

jaarverslag 2009/10 | 34

lEREN DOOR EVAlUEREN “Binnen de National Commission on Disability in guyana was monitoring en evaluatie een onderbelicht onderwerp. er was wel een strategisch plan aanwezig, maar geen samenhangend proces om effectief de voortgang te meten en hierover te rapporteren richting donoren en andere belanghebbenden”, vertelt joost ter Welle. joost werd door vsO uitgezonden via het partnerschap met accenture. Hij ontwikkelde, samen met medewerkers van twee lokale organisaties, een monitoring- en evaluatiesysteem. joost: “Het is geweldig om te zien hoe een relatief kleine aanpassing in een proces kan zorgen voor meer overzicht en rust binnen een organisatie. rapporteren over de voortgang is nooit een favoriete bezigheid binnen een project, maar als je het goed inricht, kun je veel tijd besparen en er zelfs plezier in hebben.” Medewerkers administreren en evalueren nu alle activiteiten en passen geleerde lessen toe. Beverly Pile, hoofd van de organisatie, is erg blij met de nieuwe procedure. “Door het nieuwe monitoring- en evaluatiesysteem kunnen we ons werk veel effectiever en efficiënter uitvoeren. De ad-hocmanier van rapporteren is gelukkig verleden tijd.”

Joost ter Welle vsO-adviseur monitoring en evaluatie, guyana

Joost ter Welle en Beverly Pile, hoofd van de National Commission on Disability, tijdens een workshop over monitoring en evaluatie.

JAARVERSLAG 2009/10 | 35

den. Als proef zijn we in Oeganda gestart met een gezamenlijk ontwikkeld programma. Daarin plaatsen we vakdeskundigen van Kentalis voor een kortere periode (gemiddeld drie maanden) in organisaties naast een VSO-vakdeskundige die daar voor een langere periode werkt.

• CeresRecruitment is een wervings- en selectiebureau voor de land- en tuinbouw en voedseltechnologie en helpt VSO sinds dit jaar om vakdeskundigen te werven in dit zeer specifieke vakgebied.

• Conclusion Implementation is een projectmanagementbureau. Ons nieuwe partnerschap leidde tot kosteloze inzet van Conclusion-adviseurs bij de succesvolle ISO-aanvraag van VSO Nederland. In de toekomst gaat VSO ook Conclusion-medewerkers uitzenden.

Promotiefilm: waarom partnerschappen voor iedereen winst opleveren Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is voor steeds meer bedrijven belangrijk. Met een partnerschap met VSO kunnen bedrijven invulling geven aan MVO. VSO Nederland maakte met hulp van bedrijfspartners Randstad en Accenture een promotiefilm over partnerschappen.

De film laat zien hoe vakdeskundigen voor een korte periode worden uitgezonden naar ontwikkelingslanden. Hoe zetten zij hun kennis in en wat betekent dit voor de lokale organisatie waar ze werken? En wat halen ze er zelf uit qua persoonlijke ontwikkeling? In de film vertellen bedrijven waarom zij zich inzetten voor de maatschappij, maar ook hoe dit hen helpt bij het behouden en aantrekken van personeel en de ontwikkeling van hun personeel (talenten). Een partnerschap is een win-winsituatie voor alle betrokkenen: zowel de medewerker als het bedrijf profiteert, maar het belangrijkste is: lokale partners versterken hun organisatie met behulp van vakdeskundigen.

Bekijk de promotiefilm op www.vso.nl. Menukeuze: Nieuws en evenementen > VSO in de media.

Doelstellingen en resultaten 2009-2010 Doelstellingen Resultaten Het werven van € 325.000 aan vrij besteedbaar inkomen via onze bedrijfspartners.

✓ Via onze bedrijfspartnerschappen genereerden we € 231.000 aan inkomsten, in de vorm van uitzendingen van hun personeel en inkomsten uit fondsenwervende acties.

Het uitzenden van 30 medewerkers van Randstad en Accenture.

✓ We zonden 18 medewerkers uit. Door de economische crisis waren minder medewerkers bereid om hun loopbaan bij onze bedrijfspartners te onderbreken. Een aantal stelde zijn uitzending uit naar komend jaar.

Het afsluiten van drie nieuwe bedrijfspartnerschappen.

✓ We sloten een nieuw partnerschap af met Conclusion Implementation. De samenwerking betreft (pro bono) ondersteuning op ons kantoor in Utrecht. Zo ondersteunden adviseurs van Conclusion Implementation ons bij de aanvraag van het ISO 9001:2008-certificaat. Komend jaar wordt het partnerschap uitgebreid met uitzendingen van personeel van Conclusion Implementation. ✓ We sloten een samenwerking af met Kentalis en CeresRecruitment op het gebied van werving van vakdeskundigen uit specifieke beroeps­- groepen.

jaarverslag 2009/10 | 36

4.3 mAAtScHAPPElIjkE SAmENWERkING Samen bereiken we meer. Daarom werkt VSO samen met andere organisaties die net als wij actief zijn op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Zo profiteren we van elkaars kennis en ervaring, bereiken we samen een beter resultaat en creëren we draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking in Nederland. netwerken VSO is actief lid van de volgende netwerkorganisaties: • dcdd (dutch coalition on disability and development) streeft ernaar om de positie van mensen met een handicap op de ontwikkelingsagenda te krijgen. VSO Nederland is sinds januari 2008 voorzitter van de werkgroep `disability, hiv en aids’. Ook is VSO Nederland lid van de werkgroep Inclusief Onderwijs.

• iddc (international disability and development consortium) is een wereldwijd samenwerkingsverband van 23 organisaties. Onder hen bevinden zich ontwikkelingsorganisaties, non-gouvernementele organisaties (ngo’s) die zich inzetten voor mensen met een handicap, en belangenorganisaties. Samen ondersteunen zij ontwikkelingswerk in meer dan 100 landen.

VSO is covoorzitter van de werkgroep hiv en aids.

• Partos is de branchevereniging voor particuliere internationale samenwerking. VSO Nederland is sinds de oprichting in 2004 lid.

• Share-net VSO Nederland neemt deel aan de aidswerkgroep van Share-Net (the Netherlands network on sexual and reproductive health and aids).

• PSO (Personele Samenwerking Ontwikkelingslanden) houdt zich bezig met capaciteitsopbouw in ontwikkelingslanden. PSO verzorgt diverse trainingen waar VSO en lokale partners aan hebben deelgenomen. Verder financiert PSO een deel van onze programma’s.

jaarverslag 2009/10 | 37

Samenwerkingspartners • Kentalis is actief op het gebied van zorg en onderwijs voor mensen met communicatieve beperkingen.

• liliane Fonds brengt zijn partnerorganisaties in contact met die van VSO, en andersom. Onze vakdeskundigen en lokale programmakantoren zetten wij ook in als bemiddelaar voor het Liliane Fonds.

• cordaid ondersteunde met financiële middelen de uitzending van vakdeskundigen op het gebied van fysiotherapie naar Papoea-Nieuw-Guinea. allianties In juni vormde VSO een samenwerkingsverband met collega-ontwikkelingsorganisaties Stichting Heifer Nederland, Stichting Dark & Light en de Ethiopische stichting DIR. Met onze partners in deze REALISE-alliantie dienden we een Medefinancieringsaanvraag (MFSII) in bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Deze aanvraag werd afgewezen. De financiering was nodig voor ons gezamenlijke programmavoorstel, gericht op het verbeteren van de welvaart en het welzijn van mensen met een handicap, mensen die leven met hiv en aids en gemarginaliseerde vrouwen en meisjes in Ethiopië, Kenia, Rwanda, Tanzania en Oeganda. Aanleiding voor het sluiten van de alliantie was dat we samen meer kans maakten op toekenning van overheidssubsidie. Maar samenwerking betekent ook dat we kunnen profiteren van elkaars kennis en ervaring op verschillende vakgebieden, en dat zullen we ook zonder subsidie blijven doen.

jaarverslag 2009/10 | 38

4.4 FONDSENWERVING VSO Nederland werft op verschillende manieren fondsen voor de financiering van hulpprogramma’s en het uitzenden van vakdeskundigen. We benaderen hiervoor particulieren, bedrijven, fondsen, stichtingen en institutionele donoren. Daarbij neemt ook het geven van voorlichting over ons werk een belangrijke plaats in. In 2009–2010 wierven we fondsen door huis-aan-huiswerving, fondsenwervende mailings, informatie over doneren op onze website, een tv-commercial en het indienen van fondsenaanvragen. huis-aan-huiswerving werpt vruchten af VSO Nederland heeft een stijgend aantal donateurs geworven, voornamelijk via een intensieve landelijke huis-aan-huiswervingscampagne. Het totale aantal donateurs steeg van 22.727 naar 25.136. Het aantal structurele donateurs nam toe van 12.356 naar 16.508. effectieve fondsenwervende mailings We stuurden afgelopen jaar vier fondsenwervende mailings naar onze donateurs. De mailings bevatten projectinformatie en een verzoek om het werk van VSO financieel te steunen. In 2009–2010 benadrukten we onder meer de noodzaak van het uitzenden van vakdeskundigen op het gebied van gezondheidszorg en hiv en aids. De mailings brachten € 89.000 op.

VSO scoort een 7,9 Hoe tevreden bent u over VSO? Middels een donateursenquête kregen we van 378 donateurs antwoord op deze vraag. ‘Uitwisseling van vakkennis’ scoorde het hoogst als reden voor donateurs om VSO te steunen (30%), gevolgd door ‘armoedebestrijding op basis van lokale behoefte’ (28%) en ‘structurele oplossingen’ (27%). Van onze zes ontwikkelingsdoelen werden onderwijs en gezondheidszorg als belangrijkste aangegeven. Ook opvallend was de informatiebehoefte van onze donateurs. Ze ontvangen graag meer informatie over de resultaten van het werk van VSO (25%) en over de ontwikkelingen van de lokale partners en de lokale bevolking (23%). VSO kreeg een gemiddeld rapportcijfer van 7,9.

Fondsen en stichtingen Een belangrijke bron van inkomsten voor VSO Nederland is de financiële bijdrage van fondsen en stichtingen. Vanuit hun eigen opdracht en missie werken zij mee aan de totstandkoming van de programma’s van VSO en de uitzending van VSO-vakdeskundigen. Deze medewerking kan variëren van een bijdrage voor een deel van een programma tot volledige financiering van een uitzending van een vakdeskundige. 17 fondsen en stichtingen besloten VSO Nederland te steunen voor een totaalbedrag van € 240.091. Wij bedanken: de Turing Foundation, ASML Foundation, Cordaid, Cornelia Stichting, W.N. Scheepstrastichting, Maria Strootfonds, Weeshuis der Doopsgezinden, Stichting Maria Emalia Dorrepaal, Sierra Foundation, Stichting Familiefonds van Dusseldorp, Stichting Benevolenta, Stichting Jong, Stichting Madurodam Steunfonds, Stichting Mundo Crastino Meliori, Paul Tensen Stichting, Stichting de Recycling en Zusters Franciscanessen van Oirschot. Twee mooie voorbeelden: de Turing Foundation ondersteunde een driejarig onderwijsprogramma in Kameroen om daar meer meisjes op school te krijgen en te houden. De ASML Foundation financierde een onderwijsprogramma in China, een programma voor mensen met een handicap in Oeganda en een tweejarige uitzending van een onderwijsvakdeskundige in Cambodja. institutionele donoren De belangrijkste inkomstenbronnen in 2009–2010 waren de Thematische Medefinanciering (TMF) van het ministerie van Buitenlandse Zaken voor het Right to Life-programma en de financie-

jaarverslag 2009/10 | 39

ring van Personele Samenwerking Ontwikkelingslanden (PSO) voor diverse projecten onder de paraplu van het leerwerktraject. PSO zet dit traject in als instrument voor de verbetering van de praktijk van capaciteitsontwikkeling. De samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken en PSO gaat echter verder dan financiering. Voor de overheid ligt dit op het gebied van belangenbehartiging voor mensen met een handicap in het hiv- en aidsbeleid van de overheid en het maatschappelijk middenveld en voor PSO op het gebied van organisatieleren. erkend goed doel VSO Nederland volgt de regels voor de goededoelensector conform de Code-Wijffels. De Belastingdienst erkent VSO als een ‘Algemeen Nut Beogende Instelling’ (ANBI). Daarmee zijn giften aan VSO aftrekbaar van het belastbaar inkomen. Daarnaast wil VSO Nederland in 2011 het keurmerk van het CBF (Centraal Bureau Fondsenwerving) behalen.

dOelStellinGen en reSultaten 2009-2010 doelstellingen

resultaten

€ 1,4 miljoen aan donateursgelden werven.

✓ We hebben € 1,3 miljoen aan donateursgelden geworven.

6.150 nieuwe donateurs werven via een landelijke huis-aan-huiscampagne.

✓ Aantal nieuwe donateurs: 7.223.

Via direct mailings € 95.000 aan donateursgelden werven.

✓ De direct mailings brachten € 89.000 op.

Klanttevredenheidsonderzoek onder donateurs houden en een algehele waardering van gemiddeld een 7,5 behalen.

✓ Donateurs gaven een hoog waarderingscijfer: een 7,9.

€ 1.966.598 aan financiering genereren bij fondsen, stichtingen en institutionele donoren.

✓ We genereerden € 2.120.890.

JAARVERSLAG 2009/10 | 40

4.5 Voorlichting Het geven van voorlichting over het belang van ontwikkelingswerk en de bijdrage die VSO daaraan levert, is voor VSO erg belangrijk. Daarom geeft VSO ruim aandacht aan voorlichting bij de communicatie met donateurs, partners uit het bedrijfsleven en met onze maatschappelijke partners. Dergelijke voorlichting gaat hand in hand met fondsenwerving om de doelstellingen van VSO te verwezenlijken.

Fondsenwervende communicatie • VSO Nieuws Drie keer per jaar publiceert VSO Nederland een nieuwsbrief voor haar donateurs: VSO Nieuws. Hierin laten we zien hoe VSO werkt aan een rechtvaardiger wereld zonder armoede en welke resultaten onze vakdeskundigen samen met onze lokale partners bereiken. Elke editie staat in het teken van één van onze zes ontwikkelingsdoelen. Afgelopen jaar waren de onderwerpen: mensen met een handicap, onderwijs en hiv en aids. U kunt de publicatie downloaden op www.vso. nl. Menukeuze: Nieuws en evenementen > Aanmelden nieuwsbrief.

•F older ‘Fondsenwerving van A tot Z’ VSO Nederland stelde een folder over fondsenwerving samen voor vertrekkende VSO-vakdeskundigen die VSO willen helpen door het organiseren van fondsen­ wervende acties. In de folder staan tips en ideeën van A tot Z om geld in te zamelen voor VSO Nederland.

U kunt de publicatie downloaden op www.vso.nl.

Menukeuze: Doneer > Acties.

• Tv-commercial op National Geographic en Discovery We ontwikkelden een tv-commercial om nieuwe donateurs te werven en onze naamsbekendheid te verhogen. De commercial werd tegen een sterk gereduceerd tarief 79 keer uitgezonden op National Geographic en Discovery. We bereikten bijna een half miljoen kijkers. U kunt de publicatie downloaden op www.vso. nl. Menukeuze: Nieuws en evenementen > VSO in de media.

VSO in de media Naamsbekendheid helpt bij het werven van vakdeskundigen, donateurs en nieuwe bedrijfspartners. Om meer naams­bekendheid te krijgen, besteedden we dit jaar extra aandacht aan het benaderen van media en het verkrijgen van gratis publiciteit. Dit doen we onder andere door het schrijven van persberichten en inhoudelijke artikelen, en het geven van interviews. Dat leverde 111 perspublicaties op (vorig boekjaar: 72), van online tot print en van lokaal tot nationaal.

VSO Nederland is ook actief binnen de sociale media, zoals YouTube, Facebook en LinkedIn. De platformen zijn bedoeld om onderling contact te leggen, informatie uit te wisselen en discussies te voeren over thema’s die met VSO en ontwikkelingssamenwerking te maken hebben.

Daarnaast biedt het platform VSO Nederland de mogelijkheid, waar nodig, om hulp in te schakelen voor het vervullen van vacatures, het doen van acties en het benutten van netwerken.

jaarverslag 2009/10 | 41

Vernieuwde website In mei lanceerde VSO Nederland een vernieuwde website, tegelijk met de vernieuwde website van VSO Internationaal. Dankzij de ondersteuning in manuren van Yacht (onderdeel van onze partner Randstad) konden we de inhoud van de website beter afstemmen op de wensen van onze bezoekers. Dat resulteerde in een gestaag stijgend bezoekersaantal.

Promotiefilm bedrijfspartnerschappen VSO Nederland maakte een film waarin het VSO Business Partnership-programma centraal staat. In de film vertellen bedrijfspartners Randstad en Accenture waarom zij zich via VSO inzetten voor de maatschappij, en hoe dit hen helpt bij het behouden en aantrekken van personeel en de ontwikkeling van hun personeel. Ook vertellen uitgezonden vakdeskundigen hun verhaal. Hoe zetten zij hun kennis in en wat betekent dit voor de lokale organisatie waar ze werken? En wat halen zijzelf uit deze vorm van persoonlijke ontwikkeling? U kunt de promotiefilm bekijken op www.vso.nl. Menukeuze: Nieuws en evenementen > VSO in de media.

Onze ambassadeurs Vakdeskundigen zijn onze beste ambassadeurs. Voor vertrek, tijdens hun uitzending en na terugkeer helpen zij VSO door bijvoorbeeld de publiciteit te zoeken en fondsen te werven. Daartoe krijgen zij voor vertrek een training. VSO-vakdeskundigen ontvangen tijdens hun verblijf in het buitenland het digitale blad ‘Wereldnieuws’, dat speciaal voor (en deels door) hen gemaakt wordt. Meer dan 1.200 Nederlandse vakdeskundigen zijn al teruggekeerd van hun werk in Afrika en Azië. Velen van hen zetten zich vrijwillig in als vakkracht voor VSO Nederland, bijvoorbeeld als selecteur, trainer of spreker op voorlichtingsbijeenkomsten bij universiteiten en bedrijven.

dOelStellinGen en reSultaten 2009-2010 doelstellingen

resultaten

Vergroten van de naamsbekendheid door het verkrijgen van 65 perspublicaties.

✓ Er verschenen 111 publicaties in de pers.

60.000 unieke websitebezoekers genereren.

✓ Onze website had 86.605 unieke bezoekers.

JAARVERSLAG 2009/10 | 42

5

JAARVERSLAG 2009/10 | 43

Jaarrekening

5.1 Balans per 31 maart 2010

31.03.2010

31.03.2009

Activa (in euro’s)

Vaste activa MateriĂŤle vaste activa

60.366

74.638

Vlottende activa Overige vorderingen en overlopende activa 1.131.139 1.983.751 Liquide middelen

2.119.288

1.887.877

3.310.792

3.946.266

passiva Reserves ContinuĂŻteitsreserve Bestemmingsfonds

711.450 81.664

845.068 64.236

793.114

909.304

Egalisatiereserve vaste activa

11.421

12.651

Langlopende schulden

351.249

0

Kortlopende schulden Crediteuren

159.023

87.084

Belastingen en sociale verzekeringen

90.907

103.142

Rekening-courant VSO Internationaal

504.309

364.522

Overige schulden en overlopende passiva

1.400.770

2.469.563

2.155.008

3.024.311

3.310.792

3.946.266

JAARVERSLAG 2009/10 | 44

5.2 Staat van baten en lasten over het boekjaar 2009-2010

(in euro’s)

Boekjaar Budget

Boekjaar

2009-2010 2009-2010

2008-2009

baten Baten uit eigen fondsenwerving 2.302.561 2.516.195 1.882.262 Subsidies van overheden

307.748

194.832

Inkomsten uit beleggingen (rente)

24.087

4.500

Overige baten

1.274.098

1.279.423

946.120 27.067

1.312.906

Som der baten 3.908.494 3.994.950

4.168 355

lasten Besteed aan doelstellingen 1. Onderwijs

337.392

471.247

2. Hiv en aids

816.574

748.386 1.691.621

264.033

3. Mensen met een handicap

517.681

676.245

414.242

4. Gezondheidszorg

254.053

259.489

318.288

5. Bestaanszekerheid

157.377

194.617

242.030

6. Participatie en bestuur

196.721

243.271

165.020 182.695

7. MVO-partnerschappen

154.663

296.819

8. Voorlichting

445.164

278.553

2.879.623

83.426

3.168.628 3.361.355

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving

586.596

343.869

141.590

54.921

0

26.866

Kosten verkrijging subsidies van overheden Kosten van beleggingen Kosten overige baten

0 5.254

0 0

0 9.373

646.771 343.869

177.829

Beheer en administratie Kosten beheer en administratie

498.290

520.186

437.827

498.290

520.186

437.827

Som der lasten 4.024.684

4.032.683 3.977.012

Resultaat -116.190

-37.733

191.344

continuĂŻteitsreserve -133.618 -37.733

165.332

Onttrekking/toevoeging aan Toevoeging aan bestemmingsfonds

17.428

-116.190

0

26.012

-37.733

191.344

2009-2010 2008-2009

De kosten besteed aan doelstellingen als percentage van de totale inkomsten

74%

81%

De kosten eigen fondsenwerving als percentage van inkomsten eigen fondsenwerving

25%

8%

De kosten beheer en administratie als percentage van som der lasten

12%

11%

JAARVERSLAG 2009/10 | 45

5.3 Kasstroomoverzicht

2009-2010

2008-2009

(in euro’s)

Kasstroom uit operationele activiteiten

Resultaat -116.190 Afschrijvingen Mutaties werkkapitaal

19.598 -24.476

191.344 18.427 -37.040

-121.068 172.731

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen Egalisatiereserve materiĂŤle vaste activa

-5.326 6.556

-65.208 15.206

1.230

-50.002

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Toename langlopende schulden

351.249

Toename liquide middelen

231.411

0

122.729

Liquide middelen per 01-04-2009-2008 1.887.877 1.765.148 Liquide middelen per 31-03-2010-2009

2.119.288

Toename liquide middelen Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

1.887.877

231.411

122.729

JAARVERSLAG 2009/10 | 46

5.4 Waarderingsgrondslagen Algemeen De jaarrekening is ingericht conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen. De financiële gegevens van Stichting VSO Fonds zijn in deze jaar­rekening betrokken. De samen­ stelling van het bestuur van Stichting VSO Fonds is dezelfde als van Stichting VSO Nederland.

De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het balanshoofd anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde.

Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. De baten uit legaten zijn opgenomen in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. In de baten eigen fondsen­ werving zijn baten opgenomen met een bijzondere bestemming. Deze baten zijn in het boekjaar volledig besteed. Voor vergelijkingsdoeleinden zijn de vergelijkende cijfers deels aangepast.

Algemene grondslagen van de jaarrekening Omrekening van vreemde valuta Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum, behoudens voor zover het koersrisico is afgedekt. In die gevallen vindt waar­ dering plaats tegen de overeengekomen termijnkoersen.

Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling.

De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de staat van baten en lasten.

Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschafprijs verminderd met de afschrijvingen. De investeringen zijn gedaan met door VSO Internationaal daarvoor beschikbaar gestelde middelen welke door middel van een egalisatiereserve op de balans zijn gepassiveerd. Deze egalisatie­reserve wordt verminderd met de jaarlijkse afschrijvingen. De investeringen zijn ge­activeerd tegen de aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen. De actuele waarde van de materiële vaste activa is gelijk aan de boekwaarde.

Vorderingen De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Een eventuele voorziening voor on­inbaarheid is in mindering gebracht.

Langlopende schulden De langlopende schulden hebben een looptijd van langer dan één jaar.

JAARVERSLAG 2009/10 | 47

5.5 Toelichting op de jaarrekening Oprichting en doelstelling De Stichting VSO Nederland, gevestigd Herculesplein 8 te Utrecht, is opgericht op 22 september 1989 en heeft ten doel het bestrijden van armoede, achterstand en maatschappelijke uitsluiting in ontwikkelingslanden en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord. Zij tracht dit doel onder andere te bereiken door middel van het versterken van kennis en capaciteit van mensen, organisaties en overheden aldaar die zich inzetten voor deze doelen, zomede het ter zake geven van voorlichting, en het doen van onderzoek. Voor Stichting VSO Fonds gelden dezelfde adres­ gegevens.

Middelen De stichting verkrijgt haar middelen uit: • subsidies; • schenkingen, giften, erfstellingen en legaten; • bijdragen en donaties van derden en begunstigers; • andere baten.

De stichting beoogt niet het maken van winst.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Vanaf 1 januari 2009 is VSO Nederland een nieuw huurcontract aangegaan voor een periode van vijf jaar. Het betreft een kantoorruimte op Herculesplein 8 te Utrecht. De jaarhuur voor het komend boekjaar bedraagt ongeveer € 143.000.

Vanaf 1 oktober 2002 is de stichting ten behoeve van haar huisvesting voor de periode van tien jaar een huurovereenkomst aangegaan. Het betreft kantoorruimte op locatie Oorsprongpark 7 te Utrecht. De jaarhuur voor het komend boekjaar bedraagt afgerond € 50.000.

De locatie was tot en met januari 2010 onderverhuurd voor € 50.000 per jaar.

Toelichting op de balans per 31 maart 2010

JAARVERSLAG 2009/10 | 48

Toelichting op de balans per 31 maart 2010 Activa Vaste activa (in euro’s)

Materiële vaste activa 2009-2010 2008-2009 Per 1 april

74.638

27.857

Investeringen

5.326

65.208

79.964

93.065

Afschrijvingen

19.598

18.427

Per 31 maart

60.366

74.638

De totale aanschafwaarde van de materiële vaste activa bedraagt € 153.382 en de cumulatieve afschrijvingen bedragen € 93.015. De verzekerde waarde van de materiële vaste activa is € 282.900.

Vlottende activa (in euro’s) Overige vorderingen en overlopende activa 31.03.2010 31.03.2009 Subsidie ministerie van Buitenlandse Zaken

610.027

1.794.573

Vooruitbetaald aan programmakantoren

189.599

55.065

Waarborg huur

46.954

46.954

MVO-partnerschappen

145.893

52.040

Particulierenfondsen

68.000

Rente

4.703

7.105

Huur

50.058

Overige

15.904

28.014

1.131.139

1.983.751

Liquide middelen (in euro’s) Spaartegoeden ING 1.682.533 Rekening-courant ING

436.725

1.315.350 572.386

Kas

29

141

2.119.288

1.887.877

De liquide middelen zijn direct opeisbaar.

JAARVERSLAG 2009/10 | 49

PASSIVA Reserves (in euro’s) 2009-2010 2008-2009 Continuïteitsreserve Per 1 april Resultaat

845.068

-133.618

Per 31 maart

679.736

165.332

711.450

845.068

Bestemmingsfonds Per 1 april

64.236

38.224

Ingekomen bijdrage

50.000

50.000

Uitgaven in het boekjaar

Per 31 maart Totaal

-32.572

81.664 793.114

-23.988 64.236 909.304

Bestemmingsfonds – Evenals voorgaand jaar doneerde Randstad € 50.000 ten behoeve van het uitvoeren van de samenwerkingsovereenkomsten tussen VSO Nederland en Randstad.

Van deze € 50.000 is € 32.572 in dit boekjaar uitgegeven.

Egalisatiereserve vaste activa (in euro’s) 2009-2010 2008-2009 Per 1 april Bij: investeringen

12.651 5.326

27.857

-

17.977

27.857

Af: vrijval door afschrijvingen

6.556

15.206

Per 31 maart

11.421

12.651

Langlopende schulden 31.03.2010 31.03.2009 Schuld aan VSO Internationaal

351.249

-

VSO Nederland is met VSO Internationaal overeengekomen dat zij VSO Nederland een bedrag van GBP 315.000 leent. Deze lening is bedoeld om de investeringen in fondsenwerving via huis-aanhuiswerving door te kunnen zetten. VSO Nederland dient de lening voor 9 maart 2012 inclusief de verschuldigde rente te hebben afgelost. De rente bedraagt 2% boven de basisrente van The Bank of England per jaar. De schuld is omgerekend naar de koers op balansdatum.

Belastingen en sociale verzekeringen (in euro’s) 31.03.2010 31.03.2009 Belastingen

39.365

34.174

Sociale verzekeringen

44.612

65.052

Pensioen

6.929

3.916

90.907

103.142

504.309

364.522

Rekening-courant VSO Internationaal (in euro’s) Schuld aan VSO Internationaal

Over de schuld in rekening-courant is geen rente berekend.

Overige schulden en overlopende passiva (in euro’s) Verplichtingen aan programmakantoren inzake subsidie overheid

845.841 1.999.522

Overige verplichtingen aan programmakantoren

156.454

79.985

Reservering vakantiegeld, vakantiedagen, eindejaarsuitkering

163.911

138.137

Vooruitontvangen MVO-partnerschappen

157.032

171.728

Huisvestingskosten

20.000

46.000

ICCO-bijdragen

-

5.605

Accountantskosten

17.850

17.850

Overige

39.682

10.736

1.400.770

2.469.563

De vooruitontvangen MVO-partnerschappen omvatten mede € 30.000 ontvangen van de Turing Foundation.

JAARVERSLAG 2009/10 | 50

Toelichting op de STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER HET BOEKJAAR 2009-2010

Baten (in euro’s) Boekjaar Budget

Boekjaar

2008-2009

2009-2010 2009-2010

Baten uit eigen fondsenwerving Bijdrage particuliere donateurs 1.303.812 1.400.000 1.092.121 Bijdrage PSO

418.051

466.195

419.122

Bijdrage MVO-partnerschappen

337.865

325.000

228.673

Bijdrage bedrijfsfondsen

87.591

245.000

42.055

Bijdrage particulierenfondsen

152.500

80.000

97.068

Overige bijdragen

2.741

-

Totaal

2.302.561 2.516.195

1.882.262

3.223

946.120

4.500

27.067

Subsidies van overheden Bijdrage TMF-subsidie

307.748

194.832

De bijdrage TMF-subsidie is gerelateerd aan de aangegane verplichtingen in het boekjaar.

Inkomsten uit beleggingen (rente) Rente

24.087

Overige baten Bijdrage VSO Internationaal

1.274.098 1.279.423

1.312.907

Lasten (in euro’s)

Doelstellingen

1. Onderwijs

2. Hiv en aids 3. Mensen met 4. Gezondheids-

5. Bestaans-

een handicap

zorg

zekerheid

Personeelskosten

164.050

275.970

189.361

121.906

81.502

Projectkosten

128.830

465.724

276.940

99.069

53.760

Communicatie

17.820

29.977

20.569

13.242

8.853

Huisvestingskosten

17.403

29.276

20.088

12.932

8.646

Overige kosten

9.289

15.626

10.722

6.903

4.615

337.392

816.574

517.681

254.053

157.377

Doelstellingen 6. Participatie 7. MVO-partner- 8. Voorlichting

Werving baten

Beheer en

schappen

administratie

en bestuur

Personeelskosten

101.878

90.164

88.473

72.953

280.877

Projectkosten

67.200

40.035

332.685

554.023

141.202

Communicatie

11.066

9.794

9.610

7.925

30.510

Huisvestingskosten

10.808

9.565

9.386

7.739

29.797

Overige kosten

5.769

5.105

5.010

4.131

196.721

154.663

445.164

646.771

15.904 498.290

Boekjaar

Budget

Boekjaar

2009-2010

2009-2010

2008-2009

Personeelskosten

1.467.135

1.499.293

1.481.998

Projectkosten

2.159.468

2.129.550

2.169.841

Communicatie

159.368

62.500

111.439

Huisvestingskosten

155.641

154.995

176.135

Overige kosten

83.072

186.345

37.599

4.024.684

4.032.683

3.977.012

Een verdere specificatie van deze kosten vindt u op de volgende pagina’s.

JAARVERSLAG 2009/10 | 51

Lasten (in euro’s) Boekjaar Budget Boekjaar

2009-2010

2009-2010

2008-2009

Salariskosten

1.175.293

1.470.508

1.201.140

Sociale lasten

182.453

28.785

Pensioenlasten

109.388

0

105.587

Totaal

1.467.135

1.499.293

1.481.998

Personeelskosten 175.271

In het boekjaar waren gemiddeld 26 fte’s in dienst van de stichting (2008-2009: 27 fte’s).

Projectkosten Kosten gerelateerd aan de uitzendingen Medische kosten

85.706

252.554

182.618

Advertentie- en communicatiematerialen

109.403

101.910

125.595

Meet VSO en andere evenementen

13.800

18.800

12.098

Assessment

9.257

18.595

8.618

Training

92.732

174.315

135.448

Plaatsingskosten

78.488

77.901

20.856

Terugkerende vakdeskundigen

1.488

2.590

844

Overige

3.367

9.280

1.479

Subtotaal

394.240

655.945

487.556

Gedurende 2009-2010 is maar 71% van de in totaal geplande uitzendingen uitgezonden.

Hierdoor zijn de kosten gerelateerd aan uitzendingen € 260.000 lager dan gebudgetteerd.

Kosten gerelateerd aan de programma’s Right to Life-programma

205.695

112.827

879.748

Raisa-programma

73.213

0

236.894

Shine-programma

27.389

0

100.474

ASML-programma

87.591

80.000

0

DMSP-programma

139.198

170.813

0

LeerWerkTraject-programma

101.123

194.385

0

Overige programma’s

61.000

79.729

110.665

Overige

2.074

177.323

27.553

Subtotaal

697.283

815.077

1.355.334

Kosten gerelateerd aan MVO-partnerschappen Inhuur personeel

13.491

26.500

27.132

Communicatiematerialen

20.121

75.000

20.638

Reiskosten

6.410

6.000

4.681

Overige

13

0

2.767

Subtotaal

40.035

107.500

55.218

Voorlichting

332.685

147.801

47.750

In 2009-2010 heeft VSO Nederland de mogelijkheid gehad om extra te investeren in huis-aan-huiswerving, waardoor VSO Nederland in staat is geweest voorlichting te geven in Nederland. Deze manier van werving stelt VSO Nederland tevens in staat de inkomsten van particuliere donateurs de komende jaren te vergroten.

JAARVERSLAG 2009/10 | 52

Lasten (in euro’s) Boekjaar Budget Boekjaar

2009-2010

2009-2010

2008-2009

419.251

125.261

22.144

Fondsenwerving Huis-aan-huiswerving Kosten verkrijging subsidies

44.051

0

0

Donorupgrading

19.519

0

0

Donorwerving DRTV

7.438

0

0

Donordatabase

25.100

23.043

25.507

Direct mail donors

23.774

37.248

23.975

Evenementen

0

0

15.688

Eenmalige donaties en legaten

3.572

24.900

4.171

Overige

11.318

40.825

10.274

Subtotaal

554.023

251.277

101.759

58.566

Beheer en administratie Inhuur personeel

64.260

60.000

Bestuurskosten

3.841

6.150

7.315

Accountantskosten

23.800

23.800

26.707 6.043

Salarisadministratie

5.663

6.000

Juridische kosten

7.117

10.000

954

Advieskosten

35.626

30.000

21.945

Overige

895

16.000

694

Subtotaal

141.202

151.950

122.224

Totaal projectkosten

2.159.468

2.129.550

2.169.841

Communicatie Externe adviseurs

99.503

7.500

70.525

Informatiematerialen

59.323

52.000

39.020

Overige

542

3.000

1.894

Totaal communicatie

159.368

62.500

111.439

In 2009-2010 heeft VSO Nederland gebruik kunnen maken van de ondersteuning van externe adviseurs via de MVO-partnerschappen in de ondersteuning van de communicatie. Deze ondersteuning om niet vertegenwoordigde een waarde van â‚Ź 67.932. Ten behoeve van een zwangerschapsvervanging heeft VSO Nederland een externe adviseur ingehuurd. Beide posten waren niet opgenomen in het budget externe adviseurs.

JAARVERSLAG 2009/10 | 53

Lasten (in euro’s) Boekjaar Budget Boekjaar

2009-2010

2009-2010

2008-2009

Huur

99.013

99.562

87.821

Verhuiskosten

0

0

Huisvestingskosten 52.909

Overige

56.628

55.433

35.405

Totaal huisvestingskosten

155.641

154.995

176.135

Overige kosten Afschrijvingen Kantoorinventaris

19.598

0

18.427

Egalisatierekening

-6.556

0

-15.206

Overige personeelskosten Woon-werkverkeer

22.906

25.000

29.062

Advertentiekosten

11.066

29.500

24.772

Overige reiskosten

1.734

7.450

6.267 13.995

Training

9.377

30.000

Arbodienst

5.414

8.200

5.415

Zwangerschapsverlofuitkering

-38.631

0

-41.760

Sociale lasten

0

0

-12.865

Doorbelaste salariskosten

0

0

-44.722

Overige

9.963

29.000

2.861

8.237

11.815

8.137

Kantoorkosten Kantoorbenodigdheden Post

2.499

5.100

4.956

Systeembeheer

14.470

17.490

15.148

Telefoonkosten

9.331

10.750

10.851

Fotokopieën

11.547

10.640

11.031

Abonnementen

1.772

920

982

Bankkosten

345

480

248

Totaal overige kosten

83.072

186.345

37.599

De totale overige kosten zijn lager dan gebudgetteerde, doordat er minder is uitgegeven op het trainingsbudget en op personeelskosten. Tevens ontving VSO Nederland € 38.631 aan zwangerschapsverlofuitkering, welke niet was opgenomen in het budget.

JAARVERSLAG 2009/10 | 54

5.6 Bijlage 3

conform de Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen Doelstellingen

1. Onderwijs 2. Hiv en aids 3. Mensen met 4. Gezond- 5. Bestaans- 6. Participatie

een handicap heidszorg

zekerheid

en bestuur

Personeelskosten 164.050 275.970 189.361 121.906

81.502 101.878

Projectkosten 128.830 465.724 276.940 99.069

53.760

67.200 11.066

Communicatie

17.820

29.977

20.569 13.242

8.853

Huisvestingskosten

17.403

29.276

20.088 12.932

8.646

10.808

15.626

10.722

4.615

5.769

157.377

196.721

Overige kosten

9.289

337.392

816.574

517.681

6.903

254.053

De personeelskosten kunnen worden onderverdeeld in de volgende kostenplaatsen: Recruitment, Programma’s, MVO-partnerschappen, Fondsenwerving, Communicatie en Bedrijfsvoering.

De personeelskosten van de kostenplaats Recruitment zijn als volgt toegewezen aan de doelstellingen: doelstelling 1 tot en met 6: 100%.

De personeelskosten van de kostenplaats Programma’s zijn als volgt toegewezen aan de doelstellingen: doelstelling 1 tot en met 6: 92%, Voorlichting: 6% en Fondsenwerving: 2%.

De personeelskosten van de kostenplaats MVO-partnerschappen zijn als volgt toegewezen aan de doelstellingen: MVO-partnerschappen: 90%, doelstelling 1 tot en met 6: 10%.

JAARVERSLAG 2009/10 | 55

7. MVO-partner- 8. Voorlichting Werving baten

Beheer en

schappen administratie

Boekjaar

Budget Boekjaar

2009-2010 2009-2010 2008-2009

90.164

88.473

72.953

280.877 1.467.135 1.499.293 1.481.998

40.035 332.685

554.023

141.202 2.159.468 2.129.550 2.169.841

9.794

9.610

7.925

30.510

159.368

62.500

111.439

9.565

9.386

7.739

29.797

155.641

154.995

176.135

5.105

5.010

154.663

445.164

4.131 646.771

15.904

498.290

4.024.684

83.072

186.345

4.032.683

De personeelskosten van de kostenplaats Fondsenwerving zijn als volgt toegewezen aan de doelstellingen: Fondsenwerving: 75%, Voorlichting: 25%.

De personeelskosten van de kostenplaats Communicatie zijn als volgt toegewezen aan de doelstellingen: doelstelling 1 tot en met 6: 67%, Voorlichting: 20% en Beheer en administratie: 13%.

De personeelskosten van de kostenplaats Bedrijfsvoering zijn als volgt toegewezen aan de doelstellingen: Beheer en administratie: 65%, doelstelling 1 tot en met 6: 25%, Voorlichting: 6% en Fondsenwerving: 4%.

De projectkosten zijn alle direct toegewezen aan de doelstelling waarvoor ze zijn gebruikt.

De communicatiekosten, huisvestingskosten en overige kosten zijn verdeeld met dezelfde verdeelsleutel als de personeelskosten.

5.7 Overige gegevens Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat De Stichting VSO Nederland beoogt niet het maken van winst (artikel 5). Het bestuur bepaalt welke bestemming, na betaling van alle schulden, aan de overgebleven bezittingen van de stichting zal worden gegeven, met dien verstande, dat het saldo moet worden bestemd voor een doel, dat het doel van de stichting zoveel mogelijk nabij komt (artikel 15 lid 3).

Bestemming van het resultaat Het nadelig saldo over het boekjaar 2009-2010 is in mindering gebracht op het eigen vermogen.

Accountantsverklaring De accountantsverklaring is in dit jaarverslag opgenomen, zie pagina 56 en 57.

37.599

3.977.012

jaarverslag 2009/10 | 56

5.8 AccOUNtANtSVERklARING

jaarverslag 2009/10 | 57

JAARVERSLAG 2009/10 | 58

6

JAARVERSLAG 2009/10 | 59

toekomstvisie

6.1 Doelstellingen De wereld om ons heen verandert, en dat geldt ook voor VSO. Ook wij moeten blijven veranderen om de problemen in de armste landen ter wereld effectief te kunnen blijven bestrijden. In 2008 besloot VSO Internationaal om de bestaande strategie te herzien. Het afgelopen boekjaar heeft VSO wereldwijd geluisterd naar de meningen van personeel, vakdeskundigen en onze partners om de koers van onze organisatie te bepalen. Daar rolde een nieuw strategisch meerjarenplan uit, dat van start gaat in 2011. Onze kracht blijft bestaan: we blijven armoede bestrijden door mensen samen te brengen. We bouwen voort op de successen die we de afgelopen vijftig jaar hebben geboekt. VSO wil een van de leidende organisaties worden als het gaat om de strijd tegen wereldwijde armoede. Om dit te bereiken, zet VSO de overgang door van een van oorsprong Engelse organisatie naar een internationale organisatie. We zullen internationaal binnen VSO nog nauwer samen moeten werken om armoede nog beter te kunnen bestrijden en meer resultaten te boeken.

De komende jaren neemt VSO Nederland met deze nieuwe internationale strategie als leidraad haar eigen strategie onder de loep. Daarbij zullen we voornamelijk aandacht besteden aan: • het vinden van de juiste vakdeskundigen met die kennis en ervaring waar onze partnerorganisaties om vragen, tegen zo laag mogelijke kosten; • een betere inzet van de kennis en kunde die onze bedrijfspartners nationaal en internationaal willen inzetten in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO); • meer financiële steun zoeken in Nederland bij bedrijfsleven, fondsen en donateurs; • werken aan onze bekendheid als partner voor mensen, organisaties en bedrijven die hun kennis en middelen willen inzetten om samen met VSO armoede te bestrijden. Daarbij schenken we speciale aandacht aan onlinecommunicatie, sociale netwerken en doelgerichte marketingtechnieken; • onze werkzaamheden nog efficiënter organiseren en uitvoeren om met zo min mogelijk kosten zoveel mogelijk resultaat te kunnen boeken; • het grote publiek voorlichten over het belang van armoedebestrijding wereldwijd en de effectieve wijze waarop VSO dat doet.

JAARVERSLAG 2009/10 | 60

6.2 FinanciĂŤle begroting 2010-2011

Staat van baten en lasten over het boekjaar 2010-2011 (in euro’s)

2010-2011

Baten Baten uit eigen fondsenwerving 2.886.184 Subsidies van overheden 1.139.314 Inkomsten uit beleggingen (rente) Overige baten

4.500

1.327.563

Som der baten 5.357.561 Lasten Besteed aan doelstellingen 1. Onderwijs

436.313

2. Hiv en aids 2.021.874 3. Mensen met een handicap

726.924

4. Gezondheidszorg

260.770

5. Bestaanszekerheid

195.577

6. Participatie en bestuur

244.472

7. MVO-partnerschappen

181.946

8. Voorlichting

316.715

4.384.590 Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten verkrijging subsidies van overheden

415.492 51.150

Kosten van beleggingen

0

Kosten overige baten

5.676

472.318

Beheer en administratie Kosten beheer en administratie

429.911

429.911

Som der lasten

5.286.820

Resultaat

70.741

2010-2011

De kosten besteed aan doelstellingen als percentage van de totale inkomsten

82%

De kosten eigen fondsenwerving als percentage van inkomsten eigen fondsenwerving

14%

De kosten beheer en administratie als percentage van som der lasten

8%

JAARVERSLAG 2009/10 | 61

bijlagen

JAARVERSLAG 2009/10 | 62

I Samenstelling bestuur en comitĂŠ van aanbeveling

Directeur Joris Eekhout Bestuur Voorzitter: Jean Penders Vicevoorzitter: Ben Beuming Penningmeester: Steven Hubeek Bestuursleden: Marianne van Dorp, Maud van den Meiracker, Brian Rockliffe, Herman Snelder Alle bestuursleden zetten zich belangeloos in voor VSO. ComitĂŠ van aanbeveling Prins Bernard van Oranje-Nassau van Vollenhoven Dr. F.J.D. Goldschmeding, oprichter Randstad Groep Dr. J.A. van Kemenade, minister van Staat Mr. W. Meijer, voorzitter Raad van Commissarissen NS H. Wiegel, voorzitter Zorgverzekeraars Nederland

JAARVERSLAG 2009/10 | 63

II Verantwoordingsverklaring

Het bestuur van Stichting VSO Nederland onderschrijft de Code voor Goed Bestuur voor Goede Doelen (Code-Wijffels – Vereniging Fondsenwervende Instellingen, 2005) en handelt overeenkomstig deze code. Deze code is in 2008 opgenomen in het Reglement CBF-Keur van het Centraal Bureau Fondsenwerving, waarbij het CBF de volgende richtlijnen geeft: • Er dient een duidelijke scheiding te zijn tussen toezicht houden (goedkeuren van beleid, jaarplannen, goedkeuring en controle van financiën) en besturen van de organisatie, dat wil zeggen uitvoering geven aan het beleid en het plan van de organisatie.

• Er dient een voortdurende inspanning te zijn om middelen effectief en doelmatig te besteden, zodat optimaal gewerkt kan worden aan de doelstelling van de instelling.

• Er dient gewerkt te worden aan een optimale relatie met belanghebbenden. Met gerichte aandacht voor informatieverschaffing en de behandeling van wensen, vragen en klachten.

1

Scheiding van toezicht houden, besturen en uitvoeren

Het bestuursmodel dat VSO Nederland binnen Code-Wijffels hanteert, is model III, waarbij het bestuur het gros van zijn taken heeft gedelegeerd aan de titulaire directie en gesproken wordt van een toezichthoudend bestuur. Het bestuur blijft hierbij volgens de wet verantwoordelijk en aansprakelijk. In dit model is de directeur verantwoordelijk voor de voorbereiding van beleid en plannen, beoordeelt het bestuur het beleid en de plannen en stelt het vast, waarna de directeur deze vervolgens uitvoert. Het bestuur draagt daarmee eindverantwoordelijkheid voor de gang van zaken in de organisatie.

Het bestuur heeft grotendeels een toezichthoudende functie, aangezien een groot aantal taken en verantwoordelijkheden zijn gemandateerd aan de directeur. Deze zijn vastgelegd in het door het bestuur vastgestelde directiereglement. Tevens zijn deze door het bestuur gedelegeerde verantwoordelijkheden neergelegd in een volmacht in het register van de Kamer van Koophandel.

Het bestuur vergadert viermaal per jaar in aanwezigheid van de directeur. Leden van het managementteam zijn op uitnodiging van de voorzitter van het bestuur of directeur aanwezig.

Het bestuur houdt toezicht door tijdens deze vergaderingen het jaarplan, de begroting, de jaarrekening en het jaarverslag vast te stellen en laat zich informeren over de voortgang middels kwartaalrapportages.

Het bestuur evalueert minimaal tweejaarlijks zijn eigen functioneren. De voorzitter bereidt dit voor, waarbij ook de directeur wordt geraadpleegd. De voorzitter ziet erop toe dat de afspraken uit de evaluatie worden uitgevoerd.

Het bestuur bevordert een goede bestuurssamenstelling door de kennis en kwaliteiten die wenselijk worden geacht, vast te leggen in diverse functieprofielen en deze samenstelling van tijd tot tijd te evalueren en indien nodig aan te passen. Daarbij wordt ook advies ingewonnen van de directeur.

Gedurende het jaar heeft de directeur regelmatig contact met de voorzitter en de penningmeester van het bestuur om de gang van zaken te bespreken en de agenda van de bestuursvergaderingen voor te bereiden.

De directeur voert het beleid uit in samenwerking met het managementteam van VSO Nederland.

JAARVERSLAG 2009/10 | 64

De directeur vergadert tweewekelijks met het managementteam, dat bestaat uit de managers van de afdelingen. Maandelijks wordt in het managementteam de voortgang van het jaarplan middels een performance-rapportage besproken en vindt bijsturing plaats. Bij besluiten adviseren de leden van het managementteam en beslist de directeur, die tevens voorzitter is. Jaarlijks evalueert het managementteam de resultaten van de organisatie en het functioneren van het team. De verantwoordelijkheden van de directeur en leden van het managementteam zijn vastgelegd in een mandaat Directie-MT. De financiële gang van zaken wordt door de directeur maandelijks besproken met een financiële controller. Voor de bestuursvergaderingen vindt er financieel overleg plaats tussen de directeur, de controller en de penningmeester. De controller neemt ook op uitnodiging van de voorzitter en/of directeur deel aan de bestuursvergadering.

Jaarlijks evalueert het bestuur het functioneren van de directeur. Dit wordt in beginsel gedaan door de voorzitter en een tweede bestuurslid, waarbij de uitkomsten worden vastgelegd in een rapportage.

2

Optimale besteding van middelen

Voor VSO Nederland is de effectiviteit en doelmatigheid van de organisatie een leidend principe bij het opzetten en uitvoeren van haar activiteiten. Hierin probeert VSO Nederland met zo min mogelijk middelen de gestelde doelen te verwezenlijken.

Richting geven aan doelstellingen • Op basis van de strategie van VSO Internationaal is er een meerjarenstrategie voor VSO Nederland opgesteld. Deze meerjarenstrategie geeft de (hoofd)doelen aan die binnen de vastgestelde periode moeten zijn bereikt. De strategie vormt de leidraad bij de uitwerking van specifieke en meetbare jaardoelstellingen. De jaardoelstellingen zijn gelinkt aan de jaarbegroting. Hierbij is de grondregel dat gemiddeld niet meer dan 25% van de baten uit eigen fondsen­ werving aan fondsenwervende activiteiten mag worden besteed.

• De meerjarenstrategie, de jaardoelstellingen en de begroting worden opgesteld door de directeur van VSO Nederland en vervolgens door het bestuur vastgesteld.

Monitoring, evaluatie en bijsturing van de gestelde doelen • Het jaarplan wordt vertaald in concrete, verifieerbare doelen per afdeling, de zogenaamde key performance indicators (KPI’s). De voortgang op alle prestatie-indicatoren wordt in het managementteam maandelijks besproken. Per kwartaal bespreekt de directeur met het bestuur de voortgang aan de hand van het kwartaal-KPI-overzicht. In de prestatie-indicatoren zijn ook de doelen voor klanttevredenheid en de doelen van projectuitvoering in ontwikkelingslanden opgenomen.

• Meer specifieke informatie over de voortgang van projecten is terug te vinden in het ‘monitoring- en evaluatieprotocol’ dat in overleg met de donor en het VSO-programmakantoor in het ontwikkelingsland voor ieder project op maat wordt opgesteld. Hierin staan onder andere de rapportage-eisen en afgesproken rapportagemomenten vermeld.

• De voortgang in de projectuitvoering in ontwikkelingslanden wordt ieder kwartaal bijgehouden door de controller middels financiële rapportage van de uitvoerende VSO-programmakantoren.

Jaarlijks vinden per project controle en bijsturing plaats van het budget en de gerealiseerde doelstellingen in overleg met de VSO-programmakantoren en hun lokale partners. De uit deze bijsturing geleerde lessen en daaruit volgende acties worden door de afdeling Programma’s vastgelegd in een evaluatie en weer gebruikt bij de uitwerking van het nieuwe jaarplan.

• Halfjaarlijks evalueert het managementteam de bereikte resultaten aan de hand van de prestatie-indicatoren en stuurt het zo nodig bij door aanpassing van het budget of van de doelstellingen.

• VSO Nederland is gecertificeerd volgens de ISO 9001:2008-norm. Dit betekent dat VSO Nederland een kwaliteitsmanagementsysteem heeft opgezet dat de naleving van de overeen-

JAARVERSLAG 2009/10 | 65

gekomen kwaliteitseisen waarborgt. VSO Nederland controleert handhaving van haar kwaliteit door middel van interne audits. Daarnaast houdt Lloyds Register Quality Assurance, het ISOcertificeringsbureau, periodiek een externe audit. Op die wijze zorgt VSO Nederland voor doorlopende verbetering van interne processen en klanttevredenheid. De kwaliteitsmanager en de directeur houden toezicht op dit proces.

• Voor ieder project worden door de programmakantoren de leerpunten in hun periodieke standaard-evaluatierapportage benoemd. Deze leerpunten worden, waar relevant, gecommuniceerd aan de donor en kunnen leiden tot aanpassingen in toekomstige projecten.

• In het jaarverslag, dat vastgesteld wordt door het bestuur, legt de directeur verantwoording af over het gevoerde beleid en de besteding van de beschikbare financiële middelen voor de projecten. Het financieel jaarverslag wordt gecontroleerd door een accountant die een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt bij het jaarverslag.

3

Omgang met belanghebbenden

Als charitatieve instelling hecht VSO veel belang aan het communiceren met de achterban en het geven van voorlichting aan het algemene publiek. Het creëren en behouden van een breed draagvlak vanuit de maatschappij is daarbij van essentieel belang.

VSO Nederland kent de volgende belanghebbenden VSO Nederland kent verschillende groepen belanghebbenden: • partnerorganisaties en VSO-programmakantoren: lokale organisaties die in samenwerking met VSO-programmakantoren projecten uitvoeren, gericht op armoedebestrijding. Deze worden door VSO Nederland gesteund met vakdeskundigen, kennis, geld, netwerken, etc.; • vakdeskundigen: mensen die door VSO Nederland zijn uitgezonden of uitgezonden (kunnen) worden; • bedrijven waarmee VSO Nederland samenwerkt of zou kunnen gaan samenwerken; • (bedrijfs)fondsen en subsidieverstrekkers, overheden; • actieve achterban: donateurs, schenkers, incidentele gevers, vrijwillige deskundigen die VSO Nederland bijstaan op kantoor en bij de uitvoering van speciale projecten in Nederland; • het algemene publiek: het Nederlandse publiek, met name bepaalde doelgroepen waar VSO Nederland voorlichting aan geeft over haar eigen activiteiten en informatie geeft over bepaalde thema’s binnen ontwikkelingssamenwerking.

Op de volgende manier wordt in de informatiebehoefte van de belanghebbenden voorzien • in het communicatiejaarplan staat vermeld welke communicatiemedia voor de verschillende belanghebbenden worden gehanteerd; • er zijn verschillende manieren waarop in de informatiebehoefte wordt voorzien, wat kan verschillen per doelgroep: - onderzoek naar onze dienstverlening aan VSO-programmakantoren en partnerorganisaties, minimaal tweejaarlijks; - (teruggekeerde) vakdeskundigen en vrijwilligers op kantoor: Wereldnieuws (een digitaal blad, met de laatste ontwikkelingen binnen VSO, dat per e-mail wordt verstuurd); - (potentiële nieuwe) business partners: brochures, informatiefilm op internet, projecten met bedrijfspartners op de VSO-website; - bedrijfsfondsen en subsidieverstrekkers: op maat gemaakte rapportages, jaarverslag; - particuliere donateurs: VSO Nieuws (een nieuwsbrief die ten minste drie keer per jaar wordt uitgegeven), jaarverslag; - het algemene publiek: advertenties bij (nationale) media, radioprogramma’s, huis-aan-huisinformatieverstrekking en voorlichting over VSO en ontwikkelingssamenwerking, VSO-website.

VSO Nederland zorgt ervoor dat de informatie relevant, eenduidig en toegankelijk is voor de belanghebbenden • Op de communicatieafdeling zijn specialisten werkzaam die zorg dragen voor een adequate

JAARVERSLAG 2009/10 | 66

communicatieve benadering van de verschillende doelgroepen.

• Jaarlijks vindt er een klantentevredenheidsonderzoek per doelgroep plaats, waarbij tevens de kwaliteit van de communicatie naar deze doelgroep onder de loep wordt genomen. Eventuele opmerkingen en suggesties van de belanghebbenden kunnen leiden tot verbeteringen in de communicatie.

VSO Nederland gaat op de volgende manier om met klachten, ideeën, wensen en opmerkingen van de belanghebbenden • VSO hanteert een klachtenregeling die op de website van VSO is gepubliceerd. Klachten worden volgens onze interne kwaliteitsrichtlijnen genoteerd en afgehandeld.

• Jaarlijks vindt er een klantentevredenheidsonderzoek per doelgroep plaats waarin klachten, ideeën, wensen en opmerkingen van de belanghebbenden geuit kunnen worden. Deze worden vervolgens meegenomen bij het optimaliseren van de dienstverlening en de verschillende communicatie-uitingen.

JAARVERSLAG 2009/10 | 67

JAARVERSLAG 2009/10 | 68

BIJ DE OMSLAGFOTO EN DE FOTO HIERNAAST: Etayew Tesema zit in groep 6 van de basisschool Urael in Addis Ababa, Ethiopië. Ze krijgt les van Lidya Teferra. Een VSO-vakdeskundige stimuleerde Lidya om de leerlingen op een actieve manier te laten meedoen in de les. Ze heeft de klas opgedeeld in kleine groepjes, zodat ze van elkaar kunnen leren.

Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van Stichting VSO Nederland.

Coördinatie en eindredactie – Emmelien Smit Teksten – Linda Blankenstein (Tekstein) en Emmelien Smit Vormgeving en productie – CARTA communicatie & grafisch ontwerp Druk – De Lekstroom Griffioen ©VSO Nederland, december 2010

Coverfoto: ©VSO/Ben Langdon; Pagina 2/6/8/14/21/26/30/37/39/67: ©VSO/Ben Langdon; Pagina 5: ©VSO/Lilian van Rooij; Pagina 9/11/12/16/17/19/22/25/33/36/58/61: ©VSO/Simon Rawles; Pagina 10/41: ©VSO/Jon Spaull; Pagina 18: ©VSO/Lars Mokveld; Pagina 20: ©VSO/Maarten de Ruiter; Pagina 24/31/32: ©VSO/Gert IJszenga; Pagina 27: ©VSO/Emmelien Smit;

VSO NEDERLAND

Pagina 34: ©VSO/Joost ter Welle; Pagina 38: ©VSO/Nienke van der Zwan;

Herculesplein 8

Pagina 42: ©VSO/Annie Bungeroth

3584 AA Utrecht T 030 – 232 06 00 E info@vso.nl I www.vso.nl Donaties: giro 92 K.v.K.: 411 55 934

jaarverslag VSO NEDERLAND 2009/10

www.vso.nl

2009/10

jaarverslag