talistin, sermayesine baþka bir yönelim verebilme olanaðý, ya belirli bir etkinlik dalý ile sýnýrlanmýþ bulunan ouvrier yi* ekmekten yoksun etme, ya da onu bu kapitalistin tüm isterlerine boyuneðmeye zorlama sonucunu verir. [II] Pazar fiyatýnýn olumsal (contingente) ve beklenmedik dalgalanmalarý, toprak rantýný, fiyatýn kâr ve ücrete dönüþen bölümünden daha az, ama kârý da ücretten daha az etkilerler. Yükselen bir ücret karþýlýðý, çoðu kez biri durgun kalan, öbürü düþen baþka iki ücret vardýr. Ýþçi, kapitalist kazandýðý zaman zorunlu olarak kazanmaz, ama onunla birlikte zorunlu olarak yitirir. Böylece, kapitalist, bir yapým ya da tecim gizemi gereði, tekeller ya da mülkünün elveriþli konumu gereði, pazar fiyatýný doðal fiyatýn üstünde tuttuðu zaman, iþçi kazanmaz. Ayrýca: emek fiyatlarý, geçim araçlarý fiyatlarýndan çok daha kararlýdýrlar. Çoðu kez bunlar ters orantýlýdýrlar. Bir yaþam pahalýlýðý yýlýnda, ücret, talebin düþmesi nedeniyle azalmýþ, geçim araçlarýnýn yükselmesi nedeniyle çoðalmýþtýr. Demek ki ödünlenmiþtir. Ne olursa olsun, bir miktar iþçi ekmekten yoksundur. Ucuzluk yýllarýnda, ücret, talebin yükselmesi ile yükselmiþ, geçim araçlarý fiyatlarý nedeniyle düþmüþtür. Demek ki ödünlenmiþtir. Ýþçinin öbür elveriþsizliði: Çeþitli türden iþçilerin emek fiyatlarý, sermaye yatýrýlan çeþitli dallarýn kazançlarýndan çok daha deðiþkendir. Emekte, bireysel etkinliðin tüm doðal, entelektüel ve toplumsal çeþitliliði görünür ve ayrý ayrý ödenir, oysa cansýz sermaye [sayfa 99] hep ayný adýmla yürür ve gerçek bireysel etkinliðe kayýtsýzdýr. Genel bir biçimde, iþçi ile kapitalistin ayný derecede sýkýntý çektiði yerde, iþçinin kendi varoluþu içinde, kapitalistin kendi cansýz altýn buzaðýsýnýn kârý içinde sýkýntý çektiðine dikkat etmek gerekir. Ýþçi sadece kendi fizik geçim araçlarý için savaþým verme zorunda deðildir, iþ bulmak için, yani etkinliðini gerçekleþtirme olanaðý için, etkinliðini gerçekleþtirme araçlarý için de savaþým verme zorundadýr. Toplumun içinde bulunabileceði baþlýca üç durumu alalým ve iþçinin toplumdaki durumunu görelim. * Ýþçi.-ç.
16
Karl Marks 1844 Elyazmalarý