biçiminde gerçekleşti. Tarım ürünlerinden buğdayın fiyatının düşmesi, sanayici için ücretlerin düşmesi anlamı taşır. Çünkü buğday, işçinin ve ailesinin yeniden üretimini karşılayan temel mallardan en önemlisi olduğu için, düşük fiyatlı buğday, düşük ücret anlamına gelir. Tarımsal girdi kullanan dokuma ve gıda sanayicileri düşen fiyatlar nedeniyle ucuz girdi sağlama olanağı elde eder. Kısacası bu dönemde yatırım yapacak olan sanayici; Teşvik-i Sanayi Kanunu gereğince gümrüksüz girdi ithali olanağından yararlanabilecek, düşük fiyatlı tarım mallarını girdi olarak kullanacak, düşük işçi ücretleriyle mal üretip, yüksek gümrüklerle dış rekabetten korunan pazarda yine Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun sağladığı olanaklarla mal satabilecekti. Girişimciler bu olanakları son sınırına kadar kullanır, 1930-1932 yıllan arasında önemli büyüme gerçekleşir. Tarımdaki göreceli durgunluktan ötürü, GSMH’nin durgunluk gösterdiği bu yıllar içerisinde sanayinin yıllık ortalama büyüme hızı yüzde 13,6 olarak gerçekleşir.1932 yılı Temmuz’undan itibaren bir dizi yeni iktisat politikası ve araçlarıyla devlet işletmelerinin öncülüğünü yapacağı bir sanayileşme hareketine girişilir. Önce, dış ticarette koruma önlemleri artırılarak, korumanın sağladığı himaye rantının daha çok devlette toplanmasını sağlayacak düzenlemeler yapılır. İzlenecek ithal ikameci sanayileşme stratejisinin öncülüğünü yapacak devlet sektörünün yatırım programını belirleyen “Birinci Beş
1929 KÜRESEL BUHRANI ILE BIRLIKTE TARIM ALEYHINE, SANAYI LEHINE DÖNEN IÇ TICARET, TARIMDAN TARIM DIŞINA KAYNAK AKTARIMI OLANAĞINI YARATIR. Yıllık Sanayileşme Planı” hazırlanır. Planda; yurt içinde üretilmesi düşünülen sanayi ürünlerinin, 1928-1932 yıllan arası ithalatının yüzde 43’ünü oluşturduğu belirtilerek, “Birinci Sanayileşme Planı bizi umumi ithalatımızın asgari yüzde 25-30’undan müstağni bırakmak vazifesini üzerine almış bulunmaktadır” denilmekte ve böylece izlenecek sanayileşme stratejisinin ithal ikameci niteliği vurgulanmaktadır. Planda, temelde devlet sektörünün sanayi hedeflerini belirlemekle birlikte, Türkiye İş Bankası aracılığıyla yapılacak yatırım hedef ve politikalarına da yer verilir. Planı uygulama görevini alan Sümerbank bünyesinde çok sayıda devlet işletmesi kurulur. Ayrıca, gerçekleştirilen millileştirmelerle geniş bir devlet sektörü ortaya çıkar. Dönemin sonunda plan hedeflerinin büyük ölçüde gerçekleştirildiği görülür. Sınai yatırımlar ağırlıkla dokuma, şeker gibi temel tüketim malları üretiminde yoğunlaşmışsa da ara ve yatırım malları üretimine de dörtte bir oranında ağırlık verilir. Ara ve yatırım malları üretimi kömür, demir-çelik, kağıt sanayilerinde gerçekleştirilir. Sınai üretim 1936’ya kadar yüzde 2,7 oranında artar. 19
1925’TE MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI KAYSERİ’DE TAYYARE VE MOTOR ANONİM ŞİRKETİ (TOMTAŞ) ADINDA BİR FABRİKA KURMAK İÇİN VECİHİ HÜRKUŞ İLE ANLAŞIR.