Op Weg oktober - november 2017

Magazine voor Wandelaars & Fietsers

PB- PP B- 21170 BELGIE(N) - BELGIQUE

2017

Retouradres: Grote Routepaden vzw, Beatrijslaan 72, 2050 Antwerpen - Afgiftekantoor Antwerpen X - Erkenning: P 309099 - Tweemaandelijks Oktober - November 2017 - 6,50 €

5

Het drogestenenpad op Mallorca

Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog Geschiedenislessen op de fiets: SaarLorLux Langs de Spaanse Zilverroute Ontsnappen in de Jura Rondje Cyprus Getevallei • Salland • Lier • Famenne

ELKE DAG WEER EEN KANS OM ACTIEF TE ZIJN.

* Bezoek Garmin.com/ataccuracy. ©2017 Garmin Ltd. of dochterondernemingen

VÍVOSMART 3 ®

De slimme activity tracker* met VO2 max, herhalingsteller, hartslagmeter en een onverklaarbare motivatie om steeds te bewegen.

EDITO

Jong geleerd, oud gedaan. De eerste fietstocht van Lukas. Foto Johan Ghysens.

Prikkelend “Lees je Op Weg voor de wandelartikels, voor de fietsartikels of voor beide?” De enquête die Grote Routepaden voor de zomer lanceerde werd massaal door jullie ingevuld, waarvoor onze welgemeende dank. Zo massaal dat een diepgaande analyse nog volop bezig was op het moment dat dit edito naar onze vormgeefster moest. Daarom houden we het voorlopig op een sappige opmerking die meteen opviel tussen al jullie lofbetuigingen, kritieken en suggesties: “Vandaag op mijn 56ste is Op Weg wat Playboy was toen ik puberde...”

den oogt nog braaf, maar in de duin- en heidegebieden van de Wadden of van Salland kan het al eens stuiven. En omdat alles rond het prikkelen van jullie verbeelding draait, vinden wij er ons plezier in om een tocht door de Hoge Jura in te leiden als een verhaal over karstlandschappen en kazen, over almen en hoenen, over gele wijn en pijpen.

Tot slot is er het ultieme Playboyargument: wie Op Weg vooral voor de interviews leest, heeft met dit nummer vuurwerk in handen. Een gesprek met Eric die het hele GR-netwerk in Vlaanderen en Wallonië op zijn palmares heeft staan, daar ga je al eens voor zitten. En de (h)eerlijke babbel met Kathleen legt veel meer bloot dan de schoonheid van het buitenleven.

Dat we zo’n prikkelend boekje waren, daar had ik eerlijk gezegd nog niet bij stilgestaan. Maar bij nader inzien zit er wel iets in die vergelijking.

Geef toe, een fietstocht op de bloedhete Via de la Plata of langs de grillige Cypriotische kusten, dat klinkt heel verleidelijk. Zeker nu de herfst hier voor de deur staat. Een klauterpartij op het Tramuntaanse drogestenenpad heeft dan weer iets exotisch uitdagends: vele wandelaars zouden daar met plezier hun kuiten voor ontbloten.

Veel lees-, fiets- en wandelplezier,

Maar ook dichterbij schuift er al eens wat opwinding onder onze wielen of wandelschoenen. Een fotoshoot van op zandbanken zonnende zeehon-

Peter Cristiaensen Hoofdredacteur Op Weg

2017-5 Op Weg |

3

Plan je volgende tocht met een GR wandelarrangement

Acht ideeën voor een toffe zomertrip in de natuur.

Geen beter medicijn om de stress van alledag te vergeten dan een weekendje weg met een GR-wandelarrangement.

Je gaat zorgeloos op pad met uitgewerkte route­ beschrijvingen en kaartmateriaal. De hotelier staat klaar met picknick, zorgt voor het transport en verwent je met een heerlijk ontbijt en avondmaal.

Foto Annelies De Bleeker

Foto's Clem Ve

rbiest.

Pajottenland

GR 512 leidt je langs golvende akkers, kleine ­dorpjes, grote vierkanthoeves en kastelen.

In een modern, sfeervol hotel*** in hartje Ninove.

2-daagse: € 123 - 3-daagse: € 204*

Hageland

Fruitig Haspengouw

Met holle wegen, akkers, boomgaarden en een stukje Romeinse heirbaan als ingrediënten.

In een comfortabele hotelhoeve** in Batsheers.

2-daagse: € 154 - 3-daagse: € 229*

Hoppe- & Heuvelland

Je volgt de Demer en de Winge langs fikse heuvelruggen, broeken en beemden.

In een charmehotel*** in Rillaar met sauna en jaccuzi. Met mogelijkheid tot gps-initiatie.

2-daagse: € 140 - 3-daagse: € 228*

Aan beide zijden van de ‘schreve’, waar de herinneringen aan de Groote Oorlog nooit ver weg zijn.

In een aangenaam hotel*** boven op de Rodeberg in Westouter.

2-daagse: € 126 - 3-daagse: € 209*

Maas- & Mergelland

In en om Voeren

Het golvende Limburgse Mergelland biedt vele hoogtepunten en verrassende panorama’s.

In een prachtig gerestaureerde hotelhoeve** in Riemst.

2-daagse: € 138 - 3-daagse: € 209*

Door de golvende landschappen van het Krijtland, Voeren en het Land van Herve.

In een schitterend gerestaureerde vierkantshoeve*** in ’s Gravenvoeren.

2-daagse: € 146 - 3-daagse: € 242*

* Single toeslag op aanvraag bij Anders Reizen

GR-wandelarrangementen: Informatie en boekingen het hele jaar door bij Anders Reizen | tel 013 33 40 40 | www.andersreizen.be

Antwerpse Kempen

Genieten van zandige heuvelruggen en uitgestrekte bossen in de 'stille' Kempen.

In een luxe hotel*** te midden van het rustgevende groen rond Lichtaart.

2-daagse: € 146 - 3-daagse: € 238*

Zwalm en Vlaamse Ardennen

De driehoek Oudenaarde-Ronse-Brakel verrast met pittige hellingen en schitterende panorama’s.

In een comfortabele B&B met fijne maaltijdservice nabij het landelijke Brakel te midden groene rust.

3-daagse: € 239 (geen singleboeking mogelijk)

IN DIT NUMMER 8

Dichtbij 6

DICHTBIJ | Lier in een web van waterwegen

Reportages 8

39

FIETSREPORTAGE | Nederland Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog

12

WANDELREPORTAGE | België

16

FIETSREPORTAGE | Duitsland, Frankrijk

34

FIETSREPORTAGE | Cyprus

44

FOTOREPORTAGE | Spanje

47

WANDELREPORTAGE | Nederland

50

WANDELREPORTAGE | Frankrijk

Van middelpunt naar centre via GR 126 (deel 2) Geschiedenislessen op de fiets: SaarLorLux (deel 1) Rondje Cyprus Mallorca the sequel Van de Holterberg naar de IJssel Ontsnappen in de Jura

Tips

50

32

WANDELTIP | België

58

WANDELTIP | België

De Getevallei Koning in de Famenne

En verder

54

Win! Wandelgids oneindig laagland p 23 Walking in London p 24 Wandelgids El Kautokeino p 24 Fietsgids Munchen-Praag p 31 Kaart Wandelnetwerk Getevallei p 33

Win! Een arrangement in de Harz p 63

21 INFO | Dag van de Trage Weg komt eraan 22 Wandelnieuws 25 Onderweg 26 GEBETEN DOOR HET VIRUS | Kathleen Verhelst Getaande huid

30 Fietsnieuws 39 INTERVIEW | Eric Van Hoey en Elena Cabanlit Ook een netwerk heeft een eindpunt

42

WANDELAVONTUUR | Spanje

53 54

COLUMN | Trekkerskeuken

60 65 66

GR-nieuws en agenda

Als een pelgrim op Mallorca

FIETSAVONTUUR | Spanje Romeinen en pelgrims: langs de Zilverroute

OPMERKELIJK | GR in actie COLUMN | Ode aan de vakantiefietser

2017-5 Op Weg |

5

DICHTBIJ |

Lier

Zimmertoren

Albertkanaal

in een web van waterwegen

Langs de Grote Nete

Tussen Mechelen en Antwerpen kronkelt GR 12 zich door het stadscentrum van Lier. Handig om het rijke erfgoed én de gemoedelijke sfeer van deze historische stad op te snuiven. Bovendien passeert ook LF 5 niet ver van Bed Muzet, Vlaanderens nieuwste jeugdherberg die ligt te genieten in de schaduw van de SintGummaruskerk. ÆÆ Tekst en foto’s Ward Van Loock

Grote en Kleine Nete In Lier en omgeving loopt GR 12 hand in hand met de knooppunten van het wandelnetwerk Kempense Netevallei. Vanuit Bed Muzet wandelen we via het smalle Gummarusdeurgangske naar knooppunt 3 achter de gelijknamige kerk.

Het volgend knooppunt 1 ligt aan de Kleine Nete en daar zien we het eerste GR-teken. Dat brengt ons naar de Spui, een oude sluisinrichting op de Nete. Dit beschermd gebouw uit 1508 is van de hand van de beroemde bouwmeester-architect Antoon Keldermans, die ook de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen op zijn naam heeft staan.

De Spui maakte deel uit van de derde stadsomwalling, die we door een schaduwrijke dreef volgen tot het omleidingskanaal van de Kleine Nete. Dat maakt een grote boog rond de stad

6

| Op Weg 2017-5

en kwam er om het stadscentrum te behoeden voor overstromingen. Mijn wandelmaat geraakt na een tijdje in de war van de vele aftakkingen, stuwmuren, dode armen en wateromleidingen en blijft maar vragen: “Waar stroomt de echte Nete en waar is nu die samenvloeiing van de twee Neten?” Wanneeer we GR 12 op een hoge berm naast de Kleine Nete volgen, kan ik hem eindelijk geruststellen…

zoeken we de grotere broer van de Nete op.

Echter niet voor lang want al snel wandelen we al langs het brede Netekanaal, de Lierse buitenringweg voor schepen zeg maar. Die vervoegt én vervangt de Nete ten westen van de stad. Na de brugoversteek stevenen we regelrecht op het centrum af. Bij de volgende waterloop die we oversteken, verwacht ik opnieuw een reeks prangende vragen, maar ze komen niet meer…

Netekanaal

Albertkanaal

Dan dalen we af naar een moerassig gebied met nog meer water, broekbossen en zompige gronden. Toeval of niet maar eenmaal in droger gebied verlaten we bij knooppunt 92 het GR-pad en zijn we aangewezen op het wandelnetwerk.

Na een drankstop halfweg in de Marnixhoeve

LF 5 is het langeafstandstraject van de Vlaanderen Fietsroute aan de noordkant van Vlaanderen. Tussen Rupelmonde en het Albertkanaal volgt deze LF getrouw Rupel en Nete. Op enkele honderden meters van de jeugdherberg passeert hij aan de oostkant van de Lierse agglo-

Spui

Op de Vesten

meratie. Ook LF 5 loopt grotendeels parallel met de knooppunten van het fietsnetwerk Antwerpse Kempen. Tijdens het eerste ‘watertraject’ van 17 km zijn we moederziel alleen met de Kleine Nete en het Netekanaal. Dankzij deze waterweg kunnen schepen het Albertkanaal richting Luik bereiken zonder Antwerpen te passeren. Het deel tussen Lier en Viersel werd in 1952 opengesteld.

Wanneer we in Viersel de monding Nete-Albertkanaal naderen, zwelt het verkeersgedruis van de snelweg boven onze hoofden aan. Vóór we de nieuwe brug over het kanaal nemen, gaan we een terrasje doen bij De Scheepvaart. In de zomer van 1927 stond hier Hotel De Scheepvaart waar de jonge dichter Paul Van Ostaijen enkele dagen verbleef. Hij wijdde er enkele verzen aan: Om het staketsel kletst het donkere water, gemeten, en vreemder dan een moorden

Cultuurcampus

zonder gil (fragment uit Het Dorp).

Aan de overkant van het Albertkanaal kiest LF 5 resoluut voor de zanderige Kempen, maar wij schakelen over op LF 51 langs het Albertkanaal richting Antwerpen. Deze 130 km lange waterweg tussen de economische polen Antwerpen en Luik overbrugt met 6 sluizen een hoogteverschil van 56 m. Hij werd net voor WO II opengesteld en is ondertussen onze drukstbevaren waterweg. Na enkele verbredingen is het kanaal inmiddels geschikt voor vrachtschepen tot 3000 ton en binnenkort zelfs tot 5000 ton. Een binnenschip doet zo’n 14 uur over de trip tussen Antwerpen en Luik.

staat het Hof van Zevenbergen verscholen in het groen. Van het kasteel zijn alleen de dienstgebouwen en stallingen uit de 18de eeuw overgebleven. De zusters van het Convent van Bethlehem uit Duffel bouwden in 1989 nieuwe vleugels, die de thuis vormen van de Federatie van Bezinningscentra. Stille, landelijke wegen en soms een onverharde strook leiden ons door een doodgewoon landschap rond Vremde en Boechout. Aan knooppunt 82 botsen we op het zomerterras van restaurant-Brasserie L’Histoire, vroeger beter bekend als de Wolfsputhoeve uit 1885. Terug aan de Nete kijken we verrast tegen een modderige, ingezakte oever aan. Zo dicht bij Lier en zo ver van de Schelde ondervindt de rivier duidelijk de kracht van de zeegetijden.

We fietsen Lier binnen doorheen een web van ingesnoerde waterlopen. Mijn maat tuurt zwijgend naar het water...

55 mm Over land

Na 9 km vatten we bij knooppunt 78 de terugtocht naar Lier aan. Dit ‘landtraject’ brengt ons naar Ranst via het Zevenbergenbos. Daar

STEEKKAART 2

Kessel 12

opp kno

Ranst

4

Broechem

Emblem l’Histoire

www.jeugdherbergen.be

LF

5

Viersel

Nijlen

Kessel

Lier

ruskerk in het centrum van Lier.

kan a

km Vremde

Op Weg 2017

de schaduw van de Sint-Gumma-

Massenhoven LF 51

al

ete

unte

l

n

eN ot Gr

naa

12

2

Boechout

Jeugdherberg Bed Muzet ligt in

ert

Wommelgem 0

eka Net

te e Ne

Lier

Alb

et e

km

GR

Oelegem

GR 12

eN

1

K le in

0

Klein

De jongste telg van de Vlaamse jeugdherbergfamilie opende in juni 2015 haar deuren en profileert zich als een cultuurhostel. De vleugel van het voormalige klooster van de Zwartzusters werd volledig gerenoveerd en omgetoverd in een moderne jeugdherberg met 78 bedden verdeeld over 27 kamers, allemaal met eigen sanitair. Het complex maakt deel uit van de cultuurcampus Lier en is volledig uitgerust om koren, orkesten, rockgroepen of dansgroepen te ontvangen.

Maar ook de individuele trekker is welkom en kan gebruik maken van een backpackerskeuken. Opmerkelijk is dat er in het hostel geen maaltijden geserveerd worden, daarvoor moet je met een eetbon naar naaste buur Bar Muza.

GR

Bed Muzet en Bar Muza

Grote Nete

Lint Op Weg 2017

LF

5

l

naa

eka Net

Berlaar

85 mm

Onze wandeltocht van 10 km langs GR 12 en het wandelnetwerk Kempische Netevallei: knooppunten 3>1>2>GR12 >92>95>88>87>89>19>84>11>13>12>9>3

Onze fietstocht van 47 km langs LF 5, LF 51 en het fietsnetwerk Antwerpse Kempen vertrekt op de

GR-lid

Als krijg je € 5 korting in deze jeugdherberg. Stuur een mail naar info@groteroutepaden.be.

Zaatparking: LF5>78>55>77>84>83>82>61>63>11>13>27>31>LF5

2017-5 Op Weg |

7

FIETSREPORTAGE | Nederland

Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog Twintig jaar geleden trok ik op prospectie naar Vlieland en Terschelling voor de verre voorganger van Op Weg, later fietsten we met kinderen en kleinkinderen op Texel. De aantrekkingskracht van de Wadden bleek te sterk en de mooie nazomer van 2016 trok ons opnieuw noordwaarts. ÆÆ Tekst en foto’s: Annie Thys

Oversteek Na wat gepuzzel kiezen we natuurcamping ’t Kaatsgat in St. Jacobiparochie als uitvalsbasis, een pareltje van een mini-camping even ten noordoosten van Harlingen, op het Friese vasteland. We verkennen nog even de omgeving tot aan de Oude Bilddijk en kijken voor het eerst uit over de Waddenzee. Een monument eert de Dijkwerkers die met primitieve middelen eeuwenlang land hebben gewonnen op het water. Bij de Groate Kerk in St. Jacobiparochie start het Jabikspaad, de Friese Camino de San-

8

| Op Weg 2017-5

tiago. Als symbooltje gebruikt men de wulk in plaats van de klassieke sint-jacobsschelp.

Maarten, de vriendelijke campinguitbater, wijst ons een plek waar we de auto veilig kunnen achterlaten. Via knooppunten en LF 10, de Waddenzeeroute, fietsen we westwaarts. Afwisselend rijden we op de zeedijk, onder aan de dijk of landinwaarts door de polder, waar volop bedrijvigheid is bij de aardappeloogst. Via kleine dorpjes bereiken we Harlingen, kriskras trappen we door de oude stad. Harlingen is de enige oude Friese havenstad met nog een open

verbinding naar zee. Likkend aan een ijsje wachten we op de veerboot naar Terschelling.

Het is laagtij en de vaargeul kronkelt tussen zandbanken en slikken.

Fietsparadijs Met de ochtendzon op de tent zijn we snel klaarwakker, ideaal voor een fietstocht rondom het eiland. Terschelling is zo’n 30 km lang en gemiddeld 4 km breed. Liefst 80% is natuurgebied. Op Texel na is Terschelling het grootste Waddeneiland van Nederland.

Scholeksters.

natuurreservaat. Samen met de Waddenzee is het een belangrijk foerageergebied voor de vele vogels die onderweg zijn vanuit het Hoge Noorden naar de overwinteringsgebieden in Zuid-Europa en Afrika. In het broedseizoen bewaken vogelwachters de plaat die dan deels gesloten is. Picknicken doen we aan de Wier-

Tussen meeuwen, kluten, grutto’s en scholeksters ontdekken we enkele groepjes lepelaars.

Schapen en ganzen

Rondrit Terschelling.

We vertrekken bij het monument van de vermiste zeelui - een vrouw die uitkijkt over zee - en fietsen langs de Noordzeekant de duinen in. Een schitterend traject over schelpenpaadjes door bos, bloeiende heide en duinen brengt ons bij het Noordzeestrand van West aan Zee. We trappen verder oostwaarts, stuifduinen wisselen af met dennen- en loofbossen. In Lies en Hoorn fietsen we langs een reeks campings en vakantiehuisjes. Door de duinen, met af en toe een afslag naar strand en zee, komen we aan de rand van de Boschplaat, erkend als Europees

denstoelen wijzen ons de weg naar de Bessenschuur. In het museumpje vernemen we dat Terschelling de zuidelijkste groeiplaats is van de arctische bes cranberry. Volgens overlevering zijn bessen van het plantje na een schipbreuk op het eiland aangespoeld en hebben zich op grote schaal in de natte duinvalleien verspreid. We proeven cranberrykoek en -thee en gesterkt fietsen we langs de Duinweg op de overgang tussen grasland en duinen. Op het hoogste punt hebben we zowel zicht op Waddenzee als Noordzee. Tijdens de overzet terug naar Harlingen bewonderen we de vele oude zeilboten, één-, twee- en driemasters, die langzaam voorbijvaren.

schuur in Oosterend, terugfietsen via de Waddendijk met zicht op de schorren en slikken. De wind heeft hier vrij spel. Het is nog deels hoogtij, maar op de reeds drooggevallen platen foerageren vele vogels. Tussen meeuwen, kluten, grutto’s en scholeksters ontdekken we nog enkele groepjes achtergebleven lepelaars, de massa is reeds zuidwaarts vertrokken. Kijken we de andere kant op dan zien we uit over de polder.

Met de oude vuurtoren Brandaris als baken kunnen we West-Terschelling niet missen.

Cranberrykoek De volgende ochtend fietsen we door het natuurgebied de Noordvaarder, de Kroonpolders en het Groene Strand. Te voet beklimmen we de Hoge Duin van West-Terschelling, boven hebben we een weids zicht op de omgeving en op het naburige eiland Vlieland. Fietspad-

Terug op het vasteland fietsen we naar Franeker, een van de Friese elfsteden. Een toertje door het aantrekkelijk stadje brengt ons langs grach-

Waddenzee De Waddeneilanden strekken zich uit van den Helder in Nederland tot Esbjerg aan de westkust in Denemarken. Tussen de eilanden en het vasteland ligt de Waddenzee, die bestaat uit zand- en slibplaten doorsneden door vaargeulen. Tweemaal per dag verandert ze van een enorme watervlakte in grotendeels drooggevallen slikken. In 2009 werd het Waddengebied werelderfgoed omdat je op weinig andere plekken dit dynamisch schouwspel zo intens kan beleven.

2017-5 Op Weg |

9

Zeilen op de Waddenzee.

ten en mooie gebouwen. Terug in ’t Kaatsgat krijgen we ‘s nachts bezoek van een muisje op zoek naar lekkers, maar het blijft bij geritsel aan plastiek zakken.

We trekken verder en volgen de Waddenzeedijk oostwaarts naar Holwerd. Schapen bevolken het dijkpad en in de lucht kwetteren grote groepen ganzen. Een kleine tentoonstelling vertelt meer over kwelders, hun zoutminnende flora en over het leven van de wad- en zeevogels.

Van ver zien we de overzetboten naar Ameland en de lange dijk naar de vaargeul. In Holwerd kunnen we dadelijk inschepen voor ons tweede eiland. Het lange smalle Ameland ligt slechts 8 km van de Friese kust, de kerktorens van de vier dorpen en de markante rood-wit gestreepte vuurtoren zijn goed zichtbaar vanaf het dek. Ooit telde Ameland zes dorpen, twee ervan zijn in zee en zand verdwenen.

Het ruisen van de zee Na het ontbijt starten we in westelijke richting voor een fietsrit omheen het eiland. De Waddendijk tussen Nes en Hollum is afgesloten voor verstevigingswerken, dus gaat het door de polders. De kerk wordt omringd door leuke, met veel groen omgeven huisjes en met bomen

Avondzon op de camping in Nes.

omzoomde straatjes. Door de duinen komen we in het Hollumerbosch en bij de uit gietijzeren elementen opgebouwde vuurtoren. Na 236 treden genieten we van een uniek uitzicht over eiland en zee.

50 verschillende vogelsoorten. Een 4 km lang wandelpad loopt door dit ruig en onherbergzaam gebied.

Terugfietsen doen we door de polder naar Buren, het dorp van boeren en jutters.

Na 236 treden in de vuurtoren genieten we van een uniek uitzicht over eiland en zee.

We ontwaken weerom met een zon die de tent opwarmt. In de voormiddag maken we een wandeling langs het strand. Na de middag rijden we naar de jachthaven en schepen we in voor een tochtje naar het Robbeneiland. Op de drooggevallen zandbanken zonnen honderden zeehonden. Na dit leuk tripje maken we nog een korte fietstocht langs de Waddendijk in oostelijke richting. Onder leiding van een gids trekken groepen jongeren het wad in, sommige voorzichtig stappend, bij anderen spat het slijk op.

Zonnende zeehonden

Door het natuurgebied Lange Duinen draaien we naar het westen en de Ballumerduinen. Bij paal 7 rijden we even tot op het Noordzeestrand. Via de Buurderduinen en het Stuifdijkpad – links duinen, rechts zoute weiden - komen we bij Het Oerd. Het fietspad eindigt bij de schuilhut aan de voet van de Oerder Blinkert, met 24 m het hoogste duin van het eiland.

We kijken uit over duinen, Noord- en Waddenzee. Ook de aangrenzende, voortdurend veranderde zandvlakte De Hôn is internationaal beschermd natuurgebied. Er broeden meer dan

Zonnebadende zeehonden.

10

Duindoornbes. | Op Weg 2017-5

Rust en stilte Op weg naar een nieuw eiland moeten we eerst met de ferry terug naar Holwerd. Via knooppunten trappen we langs de Friese kust, een strakke tegenwind doet het tempo dalen. In het stille Wierum, ooit een bloeiend vissersdorp picknicken we. In de gerestaureerde vissershuisjes van Paesens-Moddergat worden de herinneringen aan de verdwenen kustvisserij levend gehouden. Bij een storm in 1883 verdronken 87 van de 102 vissers, het monument van de ‘Moedige Vrouwen’ herinnert daaraan. Over de afsluitdijk van het Oostmahornmeer bereiken we Lauwersoog. We kunnen dadelijk de ferry op naar het kleinst bewoonde Waddeneiland Schiermonnikoog.

Eilandbewoners mogen wel een auto bezitten, maar auto’s van toeristen zijn niet

Het vestingstadje Dokkum.

Ameland.

toegelaten. Buiten het dorp bestaat het eiland uit stranden, kwelders, duinen, bossen en een polder. Driekwart van Schiermonnikoog is uitgeroepen tot Nationaal Park. Camping Seedune is mooi en rustig gelegen, enkele fazanten en een egel komen de tent inspecteren.

Peilbaken Het bezoekerscentrum van Schiermonnikoog toont een reeks films over het eiland en zijn geschiedenis. Een tijdelijke tentoonstelling over uilen is mooi meegenomen. Door het kleine centrum fietsen we naar de Waddendijk, hier staat de Bank van Banck, als herinnering aan J.E. Banck die in 1860 de eerste dijk liet aanleggen. Een ideale plaats voor een picknick. Bij de Westerplas nemen we een kijkje in de vogel-

kijkhut en bespieden we allerlei soorten eenden, futen, meerkoeten en meeuwen. Dwars door schitterend duingebied met bloeiende duindoorn trappen we tot bij de rode vuurtoren.

We kiezen voor het bospad aan de noordkant van het eiland, een mooi traject door duinen, duinvalleien, bos en binnenkwelder tot bij de Kobbeduinen. Bij het Peilbaken – waar vroeger vuur in brandde om de schepen de weg te wijzen - eindigt het fietspad. We kijken uit over een groot stiltegebied waar de natuur vrij haar gang kan gaan. Tot Willemsduin, een tweede baken loopt nog een summier wandelpad. Een brugje over een slenk brengt ons tot bij de eendenkooi, waar jaarlijks honderden eenden worden geringd. Verscholen in de Kooiduinen ligt het kleine door bomen omgeven Vreden-

hof. Drenkelingen en militairen uit eerste- en tweede wereldoorlog kregen er een laatste rustplaats. Langs enkele boerderijen en door landbouwgebied sluiten we de cirkel.

Dokkum Terug op het vasteland kiezen we een route meer landinwaarts naar Dokkum, een mooi en gezellig vestingstadje met grachten, pleintjes en oude gevels. Langs het riviertje Dokkumer fietsen we naar het aardige dorpje Birdaard met haventje en molen. Schelpenpaadjes door velden en een kerkwegel naar Halllum voeren uiteindelijk naar de Bildtdijk en camping ‘t Kaatsgat. We sluiten ons Waddenavontuur af met een laatste blik over de Waddenzee, badend in de ondergaande zon.

STEEKKAART 0

10

20

km

Ameland

Schiermonniksoog Nes

Terschelling Oosterend

Kaarten en gidsen Lauwersoog

Holwerd

in 100 pagina’s van Buijten & Schipperheijn.

Dokkum

WestTerschelling

Info

St.-Jacobiparochie Harlingen

Van de eilanden kochten we ter plaatse een kaart, voor de knooppunten werkten we met De slankste fietsatlas. Nederland compleet

Franeker

Leeuwarden

Onze lievelingscampings vinden we steevast via www.natuur­ Op Weg 2017

85 mm Route en bewegwijzering

kampeer­terreinen.nl: rust, ruimte en geen auto’s op het terrein.

Veerdiensten: voor Terschelling & Vlieland www.rederij-doeksen.nl, voor Ameland & Schiermonnikoog www.wpd.nl.

Voor onze 12-daagse vakantie kozen wij voor rondritten op Ter-

Meer info: www.friesland.nl, www.terschelling.nl,

schelling, Ameland en Schiermonnikoog, aangevuld met trajec-

www.ameland.nl, www.schiermonnikoog.nl.

ten tussen de Friese haventjes waar de veerdiensten vertrekken.

Omdat de rechtstreekse sneldienst tussen Terschelling en Vlieland geen fietsen meeneemt en je eerst terug naar Harlingen moet,

INFO

FOTO’S

hebben we Vlieland niet gedaan. Een volledige etappe-indeling met overnachtingsplekken vind je op de website.

2017-5 Op Weg |

11

WANDELREPORTAGE | België

Een van de Sept Meuses.

Van middelpunt naar centre

via GR 126 deel 2

Een tocht van Buggenhout, het geografische middelpunt van Vlaanderen, naar de Waalse tegenhanger Yvoir, dat was het doel.

GR 126 werd het middel. Na vier etappes waren we aanbeland in Jemeppe-sur-Sambre, tijd voor het vervolg. ÆÆ Tekst en foto’s Bart Biesemans

Spy Mijn nieuwsgierigheid naar de man van Spy werd op de proef gesteld. Uiteindelijk stond de scheurkalender op 31 juli toen we opnieuw in het station van Jemeppe-sur-Sambre stonden.

Veel aandacht besteedden we niet aan de molen van Goyet, we hadden een ander doel.

Daarvoor moesten we 500 meter van de route afwijken, maar zo een historisch relict zou wel goed aangeduid staan, dachten we. Niets was

12

| Op Weg 2017-5

minder waar, een beetje op goed geluk stapten we door het bos totdat een wandelaar ons de juiste weg wees. Verscholen tussen de begroeiing vonden we de opening en verkenden we even het begin van de grot waar de neanderthalerresten gevonden zijn. Ik was onder de indruk van de sereniteit van de plek. Niemand anders te zien, enkel het gefluit van vogels, het gezoem van insecten en het geritsel van de wind in de blaren. Uniek.

Samber Langsheen bossen en velden, waar we ons tegoed deden aan de geur van gemaaid gras en rijpend graan, trokken we richting Samber.

Voorbij Soye passeerden we tussen de beboste oevers een met waterlelies – of was het gele plomp, bloemen waren er niet te zien – bedekte vijver en zagen verderop de eerste getuigen van ons steenkoolverleden. Om te picknicken vonden we in de buurt van de versterkte hoeve

Hier woonde de man van Spy.

van Floriffoux een bank. Ideaal, meestal kozen wij ons na lang zoeken een minder comfortabel plekje, om dan 5 minuten na ons vertrek op een mooie rustplaats te botsen. Die dag niet dus, we konden rustig genieten van onze middagrust. Een vriendelijke herdershond deelde die mening en hield ons enthousiast gezelschap.

Eens aaien volstond niet, knuffels moest hij hebben.

Er wachtte ons nog een afdaling naar de Sambervallei via Flawinne. De rivier zelf stelde niet veel voor, moeilijk te vatten dat de industriële revolutie van ons land aan de oevers van de Samber ontstond. Vanaf de rechteroever klommen we in een uitgestrekt bos naar de heuvelrug tussen Samber en Maas. Omdat de zon volop scheen waren we niet rouwig om de schaduw van de bomen. Ze zorgden voor het nodige comfort om via een verbinding van GR 126 de Waalse hoofdstad te bereiken. Spectaculair! Via een residentiële buurt die uitliep op het kasteel van Namen, de esplanade van de citadel en de citadel zelf daalden we af naar de stad. Gezelligheid troef daar: flanerende mensen, propere straten, mooie gebouwen, bloemen. “Summer time and the living is easy” neuriënd bereikten we het station. Natuurlijk met de verplichte afsluitende pint, tradities zijn er om geëerd te worden.

Condroz Allerzielen, tijd om ons project af te werken. De dagen waren alweer aan het korten, dus besloten we om tijd te winnen door met de auto tot het station van Godinne te rijden en vandaar met de trein naar Namen te sporen. Het was fris en mistig maar het voorspelde mooi weer kondigde zich reeds aan. GR 126 loopt vanaf hier

De Maassluis in Rivière.

tot Dinant samen met een officiële route naar Compostela, wat ons enorm boeide na onze pelgrimservaring op de Camino Portugués.

Dit stukje Condroz tussen Samber en Maas wordt toeristisch als het kleinere broertje van de Ardennen beschouwd, maar dergelijke regio’s zijn voor wandelaars extra interessant.

Rustig en dun bevolkt, en bijgevolg landschappelijk mooi. Bossen afgewisseld met open vlaktes waarover buizerds hun schelle schreeuw krijsen. Hier en daar kleine dorpjes zoals Boisde-Villers en Profondeville. Spectaculair was de afzink naar de Maas toe, met steile hellingen waar tussen de bomen regelmatig een glimp van de rivier te zien was. Overal zagen we sporen van everzwijnen, maar het genoegen van een ontmoeting was ons niet gegund.

Moeilijk te vatten dat de industriële revolutie van ons land aan de oevers van deze rivier ontstond.

We naderden de Maas aan de sluis van Rivière en negeerden er de GR-tekens die ons aanmaanden de rivier over te steken. We kozen voor het oorspronkelijke traject dat ons naar Les Sept Meuses leidde, waar talrijke parapenters boven de vallei zweefden. Opnieuw afdalend naar de Maas, begrepen we waarom de GR-aanduidingen in Rivière afweken: werken aan de brug over de Maas. Gelukkig konden voetgangers wel al naar de andere oever stappen.

De Maasvallei baadde in een gouden licht,

resultaat van het samenspel van de avondzon met de herfstkleuren van de bossen. Via een aardenweg langsheen de rivier bereikten we de priorij en het station van Godinne, deelgemeente van Yvoir.

Kroon op het werk 11 november, dag waarop we de kroon op het werk zetten. Het werd een enigszins atypische tocht. We konden GR 126 nog volgen tot Évrehaille, daarna had ik met Basecamp zelf een route samengesteld tot het officiële geografische middelpunt van Wallonië. Het was nog aan het schemeren toen we het station van Godinne achter ons lieten. De lucht was betrokken en het was nevelig. Alhoewel het de hele dag droog bleef en de temperatuur aangenaam aanvoelde, was dit toch de minste van onze stapdagen. Misschien om mijn gemoedsstemming te benadrukken, ik voel me altijd een beetje treurig wanneer ik een meerdaagse tocht beëindig. Een mix van trots en blijheid met een vleugje melancholie.

De hellingen werden langer en nijdiger, met tussenpozen steeg het hartslagritme merkbaar en in de afdalingen was enige voorzichtigheid geboden om niet onderuit te schuiven. Via de vallei van de Bock bereikten we de steengroeves van Yvoir en klommen we naar Évrehailles.

Een authentiek dorpje met uitnodigende B&B’s.

Hier namen we afscheid van wit en rood, maar niet definitief, dat beloofde ik mezelf. Op dat moment was ik trouwens blij dat we de route richting Dinant niet vervolgden, want geweerschoten wezen op jachtactiviteiten.

Via het kasteel van Évrehailles doken we weer de bossen in. Achteraf vernamen we dat we ons eigenlijk op privégrond bevonden, maar

2017-5 Op Weg |

13

Op het plateau tussen Samber en Maas.

bij mijn weten hebben we nooit een verbodsbordje genegeerd. In Purnode picknickten we op een bank om langs een asfalt- en betonbaan over een heuvelrug Spontin te bereiken. Het geografische middelpunt zelf was goed aangeduid. Een met rotsblokken en vlaggenmasten afgepaalde aardenweg leidde ons er naartoe.

Een monument van blauwe hardsteen in de vorm van Wallonië en borden met informatie over de Waalse provincies duidden het exacte punt aan. De terugtocht verliep langs hetzelfde traject zodat er op het einde van de dag toch 30 kilometer op de teller stonden.

Zondvloed Ik had mijzelf beloofd GR 126 verder te zetten, en belofte maakt schuld. Dus boekten

Het geografische 'centre' van Wallonië.

14

| Op Weg 2017-5

Het kasteel in Évrehailles.

we twee overnachtingen in een hotelletje in Dinant en voegden we nog drie etappes toe aan ‘onze’ GR 126. We vertrokken opnieuw vanaf het station van Godinne en stapten eerst naar Dinant en de volgende dag in een ware zondvloed naar Houyet. We waren zo vuil en

Een monument van blauwe hardsteen in de vorm van Wallonië duidt het exacte middelpunt aan.

doorweekt dat we ons ’s avonds niet durfden neerzetten in de overigens zo goed als lege trein. We ploeterden over bospaden en zakten elke stap dieper weg in de modder. Tweemaal kregen we een kleine via ferrata voorgeschoteld.

Zeker de eerste was in een bedenkelijke staat, de leuning was zo goed als doorgeroest, maar terugkeren noch vermijden was een optie. De Lesse werd steeds wilder en dreigde uit zijn oevers te treden, wat niet bepaald geruststellend was omdat het pad dikwijls net naast de rivier liep. Een spectaculaire dag die we nooit zullen vergeten.

Onverwachte ontmoetingen De voorlopig laatste tocht liep tot Beauraing.

Het was opgehouden met regenen en de blauwe

OP WEG 2017 nr.5: Wandelreportage GR 126 deel 2 55 x 130mm

Een blik op Namen vanop de citadel.

lucht beloofde een stralende dag, maar het eerste wat opviel in het station van Houyet was de Lesse die buiten zijn oevers was getreden. Als dat de vorige dag was gebeurd zaten we misschien wel geblokkeerd! Maar het traject verliep rustig, met beperkte hoogteverschillen. Soms moesten we uitwijken voor grote plassen die zich op de weg hadden gevormd, maar een probleem vormde dat niet. Het enige probleem van die dag was een hond die besloot dat hij ons niet alleen mocht laten. 15 kilometer begeleidde hij ons. Soms spurtte hij een weide of bos in en hoopten we dat hij teruggekeerd was, om vervolgens zijn kop boven een richel te steken, zich afvragend waar wij zolang bleven.

Omdat we ons zorgen maakten over de veiligheid van onze nieuwe vriend in het ongetwijfeld drukkere verkeer in Beauraing, besloten we de politie te bellen. Een lieve dame die ons aansprak en ons bij haar thuis uitnodigde, was ons daarbij behulpzaam. De hond werd op het terras aan een provisoire leiband gelegd, wij kregen koffie, wafels en een aangename babbel.

De politie had voorlopig geen tijd en na een uurtje stelde de vrouw voor dat wij vertrokken naar het station. Zij zou zich verder over de hond ontfermen. En zo brengt de weg steeds zijn onverwachte ontmoetingen.

Om het eindpunt van GR 126 in Membre-surSemois te bereiken, moeten we nog twee dagen uittrekken. Met het openbaar vervoer wordt dat moeilijker, voorlopig wachten we op een vakantie in de buurt. Maar zoals elke stapper weet, de weg is belangrijker dan het doel!

Op het plateau tussen Samber en Maas.

Feestelijke wandeling

GR 126 Zo 15 oktober

STEEKKAART de Lesse en de Houille richting Semois. Onze eerste

Details p 62

vier etappes van Opdorp naar Jemeppe kwamen aan bod in Op

Weg 2017, 4. Daarop volgden: Jemeppesur-Sambre – Namen (28,9 km), Namen – Godinne (28,4 km), Godinne – Yvoir (geografische

middelpunt

van

Wallo-

nië) – Godinne (30 km), Godinne - Dinant (22,5 km), Dinant - Houyet (33 km), Houyet - Beauraing (20,7 km).

Gidsen en kaarten Topogids GR 126 Brussegem - Bruxelles Namur - Dinant - Membre-sur-Semois, te koop in de GR-webshop.

Info GR 126 is bijna overal goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Tussen Namen en Gedinne wordt het pad zelfs over een afstand van 120 km bediend door een reeks treinhaltes die het mogelijk maken een 4- of 5-daagse trektocht te organiseren zonder zware bagage te moeten meedragen. Kies een van de vele campings, hotels, gîtes of B&B’s in de streek als centrale verblijfplaats en wandel van station naar station over een van de mooiste en

Route en bewegwijzering

avontuurlijkste wandeltrajecten die er in

GR 126 loopt over 240 km door een grote

België te vinden zijn!

variatie aan landschappen. Via WaalsBrabant trekt het pad achtereenvolgens door de valleien van de Samber, de Maas,

Wim Vandamme

KAART

TRACK

FOTO’S

2017-5 Op Weg |

15

FIETSREPORTAGE | Duitsland, Frankrijk

De kathedraal van Metz.

Geschiedenislessen op de fiets De SaarLorLux fietsroute (deel 1)

Drie aangrenzende landen, veel water en een flinke portie geschiedenis, inclusief een dikke laag werelderfgoed, tot zover het stoofpotje waarvan je 500 km lang kan smullen op de SaarLorLux fietsroute. In dit nummer fietsen we het eerste gedeelte: het Duitse Saarland en het Franse Lorraine. ÆÆ Tekst Hilde Leemans Foto’s Herbert Schroyen

Saarland fietsland We starten onze tocht in Trier en zetten er meteen een flinke trap in. Ter hoogte van Konz ruilen we de Moezel voor de Saar, die voor meer dan 90 km onze tochtgenoot zal blijven. Op een geweldig fietspad langs het water, heerlijk vlak geasfalteerd en geflankeerd door bomen, glijden de kilometers bijna vanzelf onder onze wielen door. De route staat ook meteen goed aangeduid, maar met de rivier de hele tijd aan onze linkerhand is missen geen optie. Ter

16

| Op Weg 2017-5

hoogte van het pittoreske Saarburg wisselen we van oever. Maar niet zonder eerst het stadje te bekijken, dat door het kleine riviertje de Leukback doormidden wordt gesneden. Via een zijstraatje flaneren we langs het klokkengieterijmuseum en huisjes met watermolens. De burcht boven op de heuvel is de kers op de taart.

Ter hoogte van Taben-Rodt veranderen we opnieuw van oever en zetten we onze tocht verder op een rood gravelpad. We duiken zelfs een bos in dat ons in stijgende lijn bij de

Lutwinuskapel brengt, een plek met een prachtig uitzicht op de stad Mettlach en het Saardal.

Beneden wacht ons een kennismaking met de geschiedenis van Villeroy & Boch.

Porselein In 1748 begon ijzergieter François Boch met zijn drie zonen een aardewerkfabriekje dat al snel in de gratie viel van keizerin Maria Theresia. In 1809 kocht hij een oude benedictijnerabdij in Mettlach, waar hij een voor die tijd zeer

Zicht op l'Ile du Petit Saulcy, Metz.

Place de la Comédie, Metz.

moderne serviesgoedfabriek opstartte. Wat verder langs de rivier lag de steengoedfabriek van Villeroy en in 1836 was de fusie een feit.

De arbeiders genoten van speciale uitkeringen en sociale voordelen, wat voor die tijd hoogst uitzonderlijk was. De grondstoffen werden aangevoerd over de Saar en in de omgeving was genoeg steenkool en hout om de ovens te stoken. Vandaag is het stadje Mettlach met een museum en een outletcenter nog steeds helemaal in de ban van het wereldbekende porselein van Villeroy & Boch.

Sindsdien is het de enige staalfabriek ter wereld die volledig intact gebleven is na de stillegging, maar dan als centrum voor kunst en industriecultuur met tal van exposities en concerten.

De enige hellende lift ter wereld en de 6000 m² grote blaashal zijn slechts enkele van de hoogtepunten. Op kleine televisieschermen wordt getoond hoe het er 100 jaar geleden aan toeging.

Vandaag is het er vredig stil, maar wat voor een gebulder moet dat toen geweest zijn. Het grote avontuur is echter de klim naar het 45 m hoge platform aan de hoogovengroep. Gewapend met helm en camera overschouwen we het hele industriële erfgoed.

Hoogovens We hebben Mettlach nog maar amper verlaten of we krijgen de Saarschleife voorgeschoteld. Deze haarspeldbocht van water vormt de 10 km lange waterverbinding tussen Merzig en Mettlach, twee stadjes die in vogelvlucht amper 2 km van elkaar liggen. Via een wandelpad kan je bovenop de Saarflanken geraken, met een grandioos panorama als beloning. Sinds 2016 is een bijkomende attractie geopend, een ‘pad’ in de boomtoppen dat deel uitmaakt van de Saar-Hünsruck Steig.

Met Saarlouis komen we wat meer in de bewoonde wereld, maar Völklingen is onze hoofdschotel voor dag twee. Al van ver zien we de oude hoogovens van de Völklinger Hütte.

De juiste afslag is niet aangeduid, maar als je de fietsgids op voorhand bekijkt kan je niet missen. De geschiedenis van dit gigantisch complex gaat terug tot 1873 en duurt tot 1986.

Vandaag is het hier vredig stil, maar wat voor een gebulder moet dat 100 jaar geleden geweest zijn.

Amper 10 km verderop ligt de universiteitsstad Saarbrücken, die we dezelfde dag nog bereiken.

Hier ligt het politieke, economische en culturele hart van Saarland. In de 18de eeuw maakten de staalindustrie en de koolmijnen van Saarbrücken een belangrijk industrieel centrum.

Op een van de vele terrasjes langs de prachtige Saarpromenade spoelen we onze belevenissen

door. Genietend van het schouwspel van picknickers, joggers en fietsers krijgen we er nog een optreden van de plaatselijke trampolineclub bovenop. Bij valavond bezoeken we het slot en genieten we van Saarbrücken by night vanuit de slottuinen.

Kronkelend Saarkanaal De grens met Frankrijk was nooit ver weg, maar een aantal kilometer na het verlaten van Saarbrücken rijden we er pal op. Tot Sarreguemines is het de rivier die de grens vormt tussen beide landen, maar dan duiken we definitief Frankrijk binnen. Al klinken de straatnamen en steden nog steeds opmerkelijk Duits. We schakelen over op het Saarkanaal, aangelegd om een bevaarbare verbinding te hebben tussen de industriegebieden rond Saarbrücken en het in 1853 voltooide Marne-Rijnkanaal.

Vandaag is er enkel nog pleziervaart. Een 30-tal sluizen zijn nog steeds voorzien van een sluiswachtershuisje, het ene al mooier opgeknapt dan het andere. De Saar die zich links van ons in de meest grillige bochten wringt, is zo klein geworden dat je er enkel nog met een kajak op kan. Het kanaal blijft lange tijd onze metgezel aan de rechterkant. Het oude jaagpad, zo vlak als een biljarttafel, leidt ons kilometers door een prachtig gebied, met reigers die naar het water turen en roofvogels die boven ons hoofd cirkelen.

In Sarralbe nuttigen wij onze picknick op een bankje voor de kerk, geflankeerd door een oude

2017-5 Op Weg |

17

Het pittoreske Saarburg aan de Saar.

toegangspoort. Het is subtropisch warm, maar de bomen die het jaagpad omzomen zorgen voor schaduw en verkoeling. Even denken we dat de hitte ons doet hallucineren. Een plezierbootje lijkt wel over de Saar te zweven. Deze trompe l’oeuil bestaat echter uit een waterbrug van het kanaal die de Saar oversteekt.

timelaps te gieten. Uitgerekend nu het onweer ons onheilspellend dicht op de hielen zit… We wagen het er toch op en blijven droog, zweet even niet meegerekend. Wanneer we weer aanzetten, laten we onder een spoorwegbrug het eerste onweer passeren. Rhodes bereiken we op een stomend, mistig wegdek.

Timelaps

Natuurpark Lorraine

Ter hoogte van Mittersheim doorkruisen we een merengebied. De verleiding van een verkoelende duik is intussen zo groot dat we halthouden. Maar terwijl we onze handdoeken uithalen, horen we plots gedonder. Nog nooit hebben we onweerswolken zo snel boven ons hoofd zien samenpakken. We haasten ons verder in de richting van onze chambre d’hôtes. Tot een eurekagevoel mijn fietsgezel doet stoppen.

Een boot gaat een van de vele sluizen passeren en hij zit al een dag te wachten om dat in een

Rhodes ligt in het oostelijk deel van het Regionaal Natuurpark Lorraine, aan een van de vele meren die de regio telt. Het is heerlijk toeven in dit waterrecreatiegebied, volop genietend op kleine Franse departementale wegen waar we amper een auto tegenkomen. Tot onze grote spijt is de bewegwijzering van de route op Frans grondgebied wel helemaal verdwenen. Lang leve de gps.

Boeren zijn volop bezig met hooien en de weides zitten vol met ooievaars die hun kans

Het weidse landschap van Lorraine.

18

Langs het Saarkanaal in Frankrijk.

| Op Weg 2017-5

zien om een graantje mee te pikken. Boven onze hoofden cirkelen roofvogels die ook aan tafel willen. In dit zeer geaccidenteerd platteland klimmen we geleidelijk naar een plateau.

Het is subtropisch warm, maar de bomen die het jaagpad omzomen zorgen voor schaduw en verkoeling.

Bovenop een van de toppen hebben we een prachtig uitzicht op het volgende meer, het Etang de Lindre. We wijken even af van de route om het Domaine de Lindre te bezoeken.

Ooievaarkoppels in het Domain de Lindre.

Kipbakken voor vloeibaar staal in Völklinger Hütte.

Samen met haar elf satellietmeertjes kent het een uitzonderlijke fauna en flora. Het museum is vandaag gesloten, maar er is genoeg te zien in openlucht. Schommelend op een bankje aan een grote boom nemen we alles rustig in ons op.

Heel wat ooievaarkoppels hebben die rust ook ontdekt en broeden hun nest uit.

Samen met ons verlaat ook een rivier het Etang de Lindre. De Seille wordt onze leidraad voor de volgende dagen. Nu eens links dan weer rechts van ons omzeilt het de heuvels. Iets wat de fietsroute jammer genoeg niet lukt…

gebouwd op een kunstmatige ophoging ontstaan uit zoutwinning. In Vic-sur-Seille nemen we even de tijd om het Georges de la Tourmuseum te bezoeken. Deze kunstschilder werd hier in 1593 geboren. Wanneer we het gloednieuwe, geacclimatiseerde gebouw buitenkomen, valt de hitte ons loodzwaar op het lijf. Nog steeds op en neer deinend rijgen we de dorpjes aan elkaar. Hun namen eindigen allemaal op 'court'. Nochtans is deze etappe niet zo kort…

Ter hoogte van, jawel, Lemoncourt, verlaten we de route om af te buigen naar Delme voor een welverdiende nachtrust.

Zoutwinning

Moezel in zicht

In Marsal biedt de Porte de France de nodige schaduw. Hier huist het Maison du Sel. De zoutwinning gaat terug tot de Kelten. Oorspronkelijk was het gebied een moeras tussen twee armen van de Seille. Het dorp werd

De drie kilometer lange afdaling van de vorige dag naar Delme moeten we vandaag bekopen.

Het is een pittige klim om weer uit het dal te geraken. We verlaten het Regionale Natuurpark om door te steken naar de Moezel. In theorie

delen we de weg nog steeds met gemotoriseerd verkeer, maar die laten zich niet zien. In een van de dorpjes is het dure-auto-verzameldag met een barbecue in de schuur van een boer. Wanneer wij passeren draaien prompt alle hoofden onze richting uit. Fietsers zijn hier blijkbaar een uitzondering, ligfietsen al helemaal.

Na Marieulles hoeven we amper nog te trappen. In een sneltreinvaart naderen we de Moezel die een heel eind lager ligt. Wanneer we onder de bogen van het aquaduct van Joy-aux-Arches doorfietsen, knijpen we onze remmen dicht. De restanten van de oorspronkelijk 22 km lange verbinding die het bronwater van Gorze naar de thermale baden van Metz vervoerde, dateren uit de 2de eeuw n.C. en behoren tot de best bewaarde van het WestRomeinse Rijk. We vergapen ons uitgebreid aan deze schoonheid.

2017-5 Op Weg |

19

WEG 2017 Metz Het Lorrainehoofdstuk afsluiten doen we met haar hoofdstad Metz. De bewogen geschiedenis van de stad vertaalt zich vooral in haar architectuur. Met een audiogids flaneren we bijna twee uur te voet door de straten. Metz telt heel wat gezellige pleinen en de stad kan prat gaan op een van de grootste verkeersvrije centra van het land. Maar ook fietsend is Metz best te pruimen.

Prima aangegeven fietspaden, vaak afgezonderd van de rijbaan, verbinden je met de vele tuinen en parken. Een tijdlijn aan architectuur, van romaans, gotiek, renaissance, barok en art déco tot jugendstil ontvouwt zich in de straten, met als top het stationsgebouw van Metz. Waar de Seille in de Moezel uitmondt, vinden we La Porte des Allemands. Deze versterkte burcht in pocketformaat is een echte eyecatcher. Onze

5: Fietsreportage Saarlorlux fietsroute

6 x 169mm

picknick vinden we bij de talloze kramen in de overdekte markthal. We sluiten de dag af op het kleine eilandje in de Moezel en botsen er op het oudste, nog gebruikte operatheater van Frankrijk. Het rode, fluwelen, met bladgoud versierde interieur kunnen we jammer genoeg niet aanschouwen. De vraag van Metz om als werelderfgoed erkend te worden, kunnen we alleen maar beamen.

STEEKKAART

Route en bewegwijzering Zoals de naam het zelf zegt, is de SaarLorLux fietsroute een grensoverschrijdend project tussen Saarland (Duitsland), Lorraine (Frankrijk) en Luxemburg. Onze kilometerteller klokte af op 513 km, inclusief enkele afslagen.

Deze prachtige tocht is niet te onderschatten. In Saarland is het heerlijk plat en makkelijk fietsen met zeer goede bewegwijzering en je kan je op geregelde tijdstippen bevoorraden. Er zijn veel overnachtingsen eetgelegenheden. Saarland is een uitstekend fietsland. In de Lorraine is het landschap veel pittiger. Bewegwijzering ontbreekt hier, waardoor je volledig op een gps bent aangewezen. Bevoorrading is soms moeilijk bij gebrek aan winkeltjes of bakkers. Lange etappes kunnen best zwaar worden en wij konden een rustdag in Metz zeker gebruiken. Het vervolg in Luxemburg lees je in volgende Op Weg. Onze etappes voor deel 1: dag 1 Trier – Mettlach (45 km), dag 2 Mettlach – Saarbrücken (65 km), dag 3 Saarbrücken – Rhodes (80 km), dag 4 Rhodes – Delme (70 km), dag 5 Delme – Metz (60 km).

Kaarten en gidsen Wij fietsten volgens de Bikelinegids VeloRoute SaarLorLux, die te koop is in onze webshop. Met de link in de gids kan je gratis de gpx-track downloaden.

Info www.reiseblog.saarland, www.urlaub.saarland,www.tourisme-lorraine.fr, www.tourisme-metz.com,www.moselle.fr.

m Vandamme gijnhof 19 0 Kortrijk m.1962.vandamme@gmail.com 20

| Op Weg 2017-5

KAART

TRACK

FOTO’S

INFO

Trage wegen kunnen echte landschappelijke parels zijn.

Doornmolenvoetweg in Ingelmunster.

Dag van de Trage Weg komt eraan Meer en betere paden en wegjes voor fietsers, voetgangers en ruiters, dat is waar Dag van de Trage Weg om draait. Op 14 en 15 oktober organiseren burgers, gemeentebesturen en verenigingen in heel Vlaanderen én Brussel opnieuw tal van activiteiten op, langs of over trage wegen. ÆÆ Tekst en foto's Zowie Vangeel, Trage Wegen

Het dna van trage wegen Groene paden en doorsteekjes, fietsverbindingen en voetgangersbruggen: elk wegje voor niet-gemotoriseerd verkeer is een trage weg.

Ze bestaan in alle maten en soorten: smal of breed, verhard of onverhard, organisch ontstaan of geprogrammeerd. Van de steegjes en olifantenpaadjes in de compacte binnenstad, over de fietssnelwegen langs waterlopen tot discrete wandelpaadjes in het buitengebied: het weefsel aan trage wegen is al even heterogeen als het Vlaamse territorium waarover het zich uitspreidt en vertakt.

‘Meer dan een weg’ Trage wegen vervullen diverse functies. Ze verbeteren de lokale mobiliteit: scholieren en pendelaars gebruiken ze om naar school of het werk te gaan; boeren en tuinders als toegang naar de akkers en weiden. Maar evengoed zijn het plekken bij uitstek voor een aangename en gezonde vrijetijdsbesteding. Ook kinderen en jongeren voelen zich thuis langs trage wegen: ze kunnen er spelen en zich uitleven. Charmante wegels door de heide of polders, bospaadjes in het groen of wegjes langs de velden:

trage wegen zijn de groene adertjes door onze open ruimte. Tegelijk maken ze deel uit van ‘groene vingers’ door bebouwde zones en geven ze zuurstof aan de stad. En vaak zijn het - zelfs letterlijk - sporen uit het verleden en hebben ze boeiende verhalen te vertellen.

Chemins en sentiers Dani Nolf is vrijwilliger bij GR en oprichter van de tragewegenwerkgroep van Ingelmunster: “Nog vóór de eeuwwisseling wilden we bij Grote Routepaden West-Vlaanderen iets doen aan al die wandelpaden die onderbroken waren door onrechtmatige afsluitingen en innames. In Ingelmunster hebben we meteen een werkgroep uit de grond gestampt.

We trokken naar het gemeentearchief om de oude, lijvige Atlas der Buurtwegen in te kijken en stiekem te fotograferen. We tekenden verschillende keren - met succes - bezwaar aan tegen de geplande afschaffing van de weinige chemins en sentiers die er nog waren. Samen met Natuur.koepel Zuid-West-Vlaanderen lanceerden we een website waar mensen problemen rond trage wegen kunnen signaleren en opvolgen. Op die manier groeide ook de

belangstelling voor het heropenen van trage wegen bij de bevolking in de streek. Dit jaar willen we op de Dag van de Trage Weg een aantal dossiers opnieuw onder de aandacht brengen. Zo werd een voetweg in het kader van een bouwvergunningsaanvraag officieel verlegd, maar in de praktijk nog niet aangelegd. Verder ijveren we al vele jaren voor herstel van het ‘Lampettenstraetje’, de historische chemin naar de kapel Onze-LieveVrouw-van-Bijstand in Meulebeke.”

Op de bres Elk jaar verdwijnen nog kilometers trage wegen omdat ze niet onderhouden, ingenomen of afgeschaft worden. Daar staan we soms nog te weinig bij stil. Reden te meer voor Trage Wegen en Sentiers.be om jaarlijks de nationale campagne Dag van de Trage Weg op te zetten. Doe mee en ontdek de mooiste landschappen van Vlaanderen, verken de steegjes in de stad, klink op nieuwe realisaties, ga op zoektocht langs de paden of steek zelf de handen uit de mouwen.

Surf naar www.dagvandetrageweg.be voor een volledig overzicht van de activiteiten.

2017-5 Op Weg |

21

WANDELNIEUWS

Zuid-Limburg Het zuiden van de Nederlandse provincie Limburg heeft een geheel eigen karakter met prachtige vergezichten, een unieke natuur en pittoreske dorpen zoals Slenaken, Vaals en Epen. Er verschenen drie nieuwe wandelkaarten (Parkstad Limburg, Heuvelland West en Heuvelland Oost) met ruim 300 wandelroutes in dit aantrekkelijke wandelgebied. De kaarten kosten € 6,10 per stuk en zijn te koop via www.limburgwinkel.nl.

Graafschapspad Graafschap is een andere naam voor Achterhoek, het oostelijke deel van de Nederlandse provincie Gelderland. Deze benaming is een relict van de historische aanduiding Graafschap Zutphen. Ook nu nog zijn de sporen van de vroegere adel overal in stad en landschap aanwezig. Twintig jaar geleden werd in dit gebied het Graafschapspad (streekpad 8) ontwikkeld, een voetreis langs getuigenissen

WANDELNIEUWSWANDELN van het feodaal verleden van de streek. Van havezaten tot landgoederen en van stadswallen tot watermolens. Dit geel-rood bewegwijzerde streekpad werd volledig herzien, op vele punten verbeterd en uitgebreid tot 124 km. Het vernieuwde Graafschapspad biedt een mooie combinatie van natuur en cultuur. Het start in Hanzestad Zutphen en voert langs de rivier de Berkel door Lochem en het historische stadje Borculo. Via Ruurlo en Doetinchem stap je naar het schilderachtige centrum van Doesburg, nog een Hanzestad. Het laatste stuk loopt over een fraaie oude dijk langs de IJsel met weidse vergezichten. Het Graafschapspad voert ook door Bronkhorst, het kleinste stadje van Nederland waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan. De gids is te koop in de GR-webwinkel.

Wandeling van het jaar Ieder jaar organiseert Toerisme Provincie Antwerpen de wedstrijd ‘Wandeling van het jaar’, waarbij de wandelaars zelf hun favoriet kiezen uit een shortlist. De voorbij maanden brachten ruim 4000 wandelaars hun stem uit en Natuurpad Lovenhoek in Vorselaar kwam als duidelijke winnaar uit de bus. Deze wandellus van Natuurpunt Nete en Aa haalde het voor de andere laureaten in Geel, Bornem, Schelle en Borsbeek. De wandeling is slechts 5,5 km lang maar biedt 100% onverhard wandelplezier in oude loofbossen, heide en vochtige broekbossen met als hoogtepunt de vallei van de kronke-

lende Molenbeek met zijn vlonderpaden, bruggetjes en stapstronken. Je kan de wandelfiche downloaden via www.kempen.be.

Het Natuurpad Lovenhoek sluit aan op het 10 km lange Lovenhoekpad, een van de tien wandelingen van de gids die de toeristische dienst van Vorselaar op het knooppuntennetwerk heeft samengesteld. Gratis bij het gemeentehuis of bij de horecazaken van Vorselaar.

Mindful wandelen In het Meetjesland werd op het knooppuntennetwerk de eerste mindfulwandeling van Vlaanderen ontwikkeld. Hij start in Sint-Laureins bij knooppunt 83 (parking Provinciaal Centrum De Boerekreek) en is 9,3 km lang.

Onderweg kan je 20 begeleidende geluidsfragmenten beluisteren die je helemaal tot rust zullen brengen. Je kan de pdf van de kaart of het gpx-bestand downloaden via www.tov.be/nl/mindfulwandeling.

Nieuwe Groene Halte Op 22 oktober wordt in Drongen een nieuwe Groene Halte Wandeling feestelijk geopend. Er zijn er intussen al meer dan veertig in Vlaanderen. Met start bij station Drongen verken je op Meersen en trage wegen in Drongen een aantal trage wegen die onlangs geherwaardeerd werden. Je komt ook door natuurgebied De Assels langs de pittoreske oevers van de levende Leie. Via het recreatiedomein Blaar-

Bij onze Waalse collega’s (www.grsentiers.org) verschenen enkele nieuwe topogidsen. Ze zijn te koop in de GR-webshop.

GR 57 - Sentiers de l’Ourthe is een echte Waalse wandelhit. Het traject werd grondig verbeterd en zelfs uitgebreid tot 370 km. De start is nu bij station Luik Guillemins. De vroegere variant in Wéris vervalt en de megalieten van deze variant zijn nu in de hoofdroute opgenomen. Ook Marcourt met de bekende St.-Thibaultkluis maakt deel uit van het parcours, evenals het mooie dorp Steinbach en de bronnen van de Ourthe. Het Sentier du Nord in het Groot-Hertogdom Luxemburg, de kuitenbijtende verbinding met GR 5 in Diekirch, blijft ongewijzigd, maar gloednieuw is een 70 km lange aftakking vanaf de stuwdam van Nisramont die de westelijke Ourthe verkent tot de bron in Ourt om te eindigen aan het treinstation van Libramont. Op www.grsentiers.org kan je de gpx-track downloaden.

22

| Op Weg 2017-5

Randonnées en Boucle dans la province de Namur. Ook de topogidsen met lustochten in de vijf Waalse provincies blijven het goed doen. De Naamse gids beleeft al zijn vierde editie en werd voor die gelegenheid in een nieuw kleedje gestoken. De 16 tochten blijven in principe hetzelfde maar zijn waar nodig verbeterd en aangepast aan de huidige situatie. Dit geldt ook voor de beschrijvingen die nu rekening houden met de voor Wallonië nieuwe geel-rode bewegwijzering op de GR de Pays, zoals GRP 125 (Tussen Samber en Maas).

Ook de foto-illustraties werden bijgewerkt.

Randonnées en Boucle dans la province du Brabant-Wallon. Ook deze gids kreeg een update (derde editie). De kleinste Waalse provincie staat bekend als een mooi, gevarieerd

en gemakkelijk wandelgebied met uitgestrekte bossen, golvende weilanden, holle wegen en rustige valleitjes. De grote stad is nooit ver weg en het openbaar vervoer is goed uitgebouwd. De 16 beschreven lussen gebruiken de vier GR-routes die de provincie doorkruisen: GR 12 (Amsterdam - Parijs), GR 126 (Brussel – Membre-sur-Semois), GR 579 (Brussel – Luik) en GR 121 (Waver – Boulogne-sur-Mer)

NIEUWSWANDELNIEUWSWANDELNIEUWSWANDELN Christina Bloem en Jan Van Meirvenne

meersen en het nieuwe park Overmeers bereik je tenslotte station Sint-Pieter. Lengte 6, 9 of 14 km. Op 22 oktober tussen 9 en 13 uur krijg je bij de startplaats een gratis folder van de wandeling. Info www.groenehalte.be.

Infodagen pelgrimstochten Ieder jaar vertrekken vele wandelaars en fietsers op pelgrimstocht naar Santiago de Compostela. Het is goed om je voor te bereiden op een dergelijke monstertocht. Daarom houdt het Vlaamse Compostelagenootschap ieder jaar enkele infodagen, waar ervaren pelgrims tips geven aan toekomstige pelgrims en al hun vragen beantwoorden. Dit jaar vinden de infodagen plaats op 14 oktober in Halle, op 18 november in Gent, op 16 december in Brugge, op 20 januari in Genk en op 3 maart in Antwerpen. De infodagen beginnen telkens om 10 uur.

Deelname is gratis maar inschrijven gewenst.

Info www.compostelagenootschap.be

Win!

3x Wandelen door oneindig laagland.

Surf naar www. grote­routepaden. be>opweg>win

Oneindig laagland Waarom hebben de Nederlandse rivieren dichters en kunstenaars altijd geïnspireerd? Zijn het de rijen ijle populieren, de weidse ruimte, de diep weggezonken boerderijen, de koeien onder de bomen, de knotwilgen langs de slootjes of de wolkenluchten die de Hollandse meesters zo schitterend hebben geschilderd? Aan de hand van de nieuwe gids Wandelen door oneindig laagland vind je misschien antwoord op deze vragen. Vijftien grotendeels onverharde trajecten van gemiddeld 15 km lengte doorkruisen het rivierengebied van de Waal bij Nijmegen tot de Oude Maas bij Rotterdam. De wandelingen zijn niet bewegwijzerd, maar duidelijk beschreven en van kaartjes en gpx-tracks voorzien. Je kan de routebeschrijvingen en gpx-tracks downloaden via www.wandelzoekpagina.nl. Voor de bijbehorende topografische kaartjes dien je een abonnement op deze website te hebben (€ 12,50 per jaar). Niet-abonnees moeten voor de kaartjes betalen. De gids is in papieren

Nieuw bij Cicerone Bij Cicerone verschenen enkele interessante (Engelstalige) gidsen, Info www.cicerone.org.uk.

Walking in London – the hidden secrets of the capital. Londen, een van de grootste steden van Europa, is met zijn vele parken en open ruimtes ook één van de groenste steden van de wereld. Deze gids nodigt je uit om in 25 wandelingen de mooiste plekjes van de stad te verkennen. En dat zijn er verbazend veel: grote en kleine bossen, parken, heidegebieden, kanalen en rivieren. Ze zijn allemaal gemakkelijk met openbaar vervoer te bereiken en liggen verspreid over geheel Groot-Londen.

Walking in Kent. Met zijn bijna 7000 km aan voetpaden, jaagpaden en grindweggetjes kriskras

vorm uitgegeven door uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig, prijs € 14,95. www.gegarandeerdonregelmatig.nl

Nieuwe Nederlandse netwerken Door de oplevering van het Wandelroutenetwerk Groene Hart Utrecht-Midden in de regio Vechtstreek, Noorderpark, gemeente Utrecht en Vianen zijn de wandelmogelijkheden van de provincie Utrecht met 500 km uitgebreid. In het netwerk zijn bestaande LAW’s, streekpaden en klompenpaden opgenomen. Samen met het enkele jaren geleden geopende netwerk Groene Hart Utrecht-West omvat het Utrechtse netwerk nu in totaal 1.100 km wandelplezier. Het doel om over de gehele provincie Utrecht een knooppuntennetwerk uit te rollen is weer een grote stap naderbij gekomen. Het nieuwe netwerk sluit aan op die van de aangrenzende provincies. De kaart van dit nieuwe netwerk is samen met een bijbehorend gidsje met 11 wandelsuggesties te koop via https://recreatiemiddennederland.nl, prijs € 9,50.

Het Wandelnetwerk Alblasserwaard & Vijfheerenlanden ligt in de provincie Zuid-Holland. Het telt in totaal 570 km nieuwe geel/rood

Win!

door het gehele gebied 3x Walking in London. is het voor de wandelaar Surf naar www. moeilijk om een keuze grote­routepaden. be>opweg>win te maken. De gids bevat 40 rondwandelingen van een hele of halve dag (8 tot 15 km) door bossen, langs kliffen en rivieren. Je vindt er ook korte beschrijvingen van langere tochten in de streek zoals de Darent Valley Way, de Saxon Shore Way en de North Downs Way National Trail.

bewegwijzerde routes en sluit aan op de omringende wandelnetwerken Groene Hart UtrechtWest, Krimpenerwaard en Drechtsteden. Op de bijbehorende kaart zijn de onverharde tracés op graskades en boerenlandpaden aangeduid, zodat je kan zien waar je onverhard kan lopen. Icoontjes geven aan waar toegang verboden is voor honden of voor wandelaars tijdens het broedseizoen. De LAW-trajecten zijn als verbindingsschakels ingetekend. Op de kaart staan ook vier themaroutes. Prijs € 7,95. Te koop in de webshop van VVV Zuid-Holland-Zuid, www.vvvzhz.nl.

Transalentejo De Alentejo is een schitterend gebied tussen Lissabon en de Algarve. In deze streek werd onder de naam Transalentejo een serie van elf bewegwijzerde wandelingen ontwikkeld. Ze situeren zich in de buurt van de grens met Spanje, tussen de Serra d’Ossa, bekend door de marmergroeven, en de zuidelijker gelegen Tapada Granda met het beschermde natuurgebied Parque Natural do Valedo Guadiana. De lengte van de wandelingen in dit nog vrij onbekende gebied ligt tussen 8 en 22 km en hun moeilijkheidsgraad gaat van gemakkelijke familietochtjes tot pittige kuitenbijters. Er is dus voor

2017-5 Op Weg |

23

WANDELNIEUWSWANDEL

WANDELNIEUWS elk wat wils. Dit gebied met zijn ingeslapen dorpjes, menhirs, eucalyptusbossen, wijngaarden, bizarre rotsformaties, meren en rivieren is vooral in het najaar aantrekkelijk als de grootste hitte van de zomer voorbij is. Je kan een Engelstalige gids en kaartjes downloaden via www.visitalentejo.pt/nl/transalentejo.

Mooiste Duitse wandelroute 2017 De lezers van het toonaangevende Duitse tijdschrift ‘Wandermagazin’ hebben de Saar-Hunsrück-Steig uitgeroepen tot mooiste Duitse wandelroute van 2017. Daarmee is deze route de eerste die voor de tweede maal de begeerde titel wint. Omdat het traject in 2015 ingrijpend is gewijzigd en uitgebreid en nu de gehele streek van Perl aan de Moezel tot Boppard aan de Rijn doorkruist, mocht ze nogmaals aan de wedstrijd meedoen. De 410 km lange Saar-Hunsrück-Steig biedt op zijn 27 etappes een enorme variëteit aan landschappen. Het is een wandelroute met bijna geen asfalt (5%) en een groot aandeel aan natuurlijke paden (70%). Voor liefhebbers van dagtochten zijn er 111 ‘Traumschleifen’ (droomlussen) ontwikkeld die variëren van eenvoudige wandelingen

voor het hele gezin tot uitdagende kuitenbijters.

Bovendien zullen er deze herfst tien ‘Traumschleifchen’ (droomlusjes) geopend worden, afwisselende korte wandelingen van slechts enkele kilometers.

Info www.saar-hunsrueck-steig.de

Langste loopbrug ter wereld Eén van de spectaculairste routes door de Alpen van het Zwitserse kanton Wallis is de Europaweg die Zermatt met Grächen verbindt en op zijn beurt deel uitmaakt van de Monte Rosa Route (Regionale Route nr. 27, Zermatt – Saas-Fe). Op deze route is eind juli in de buurt van Randa de langste hangende loopbrug ter wereld geopend. De Charles Kuonen brug - genoemd naar de voornaamste sponsor ervan - is 494 m lang en hangt op 85 m hoogte boven het diepe Grabenguferravijn. De breedte is slechts 65 cm. Passeren is dan ook moeilijk.

Je loopt over metalen roosters, zodat je steeds de ijzingwekkende diepte onder je voeten ziet.

Niet geschikt dus voor mensen met hoogtevrees. De vorige loopbrug op deze plek werd in 2010 een paar weken na de officiële opening door een enorme steenlawine vernietigd. De nieuwe brug ligt een heel stuk hoger dan de

oude, waardoor het gevaar van steenlawines veel minder is. De brug is een vitale doorgang in de beroemde Europaweg en herstelt de originele ‘Koningsetappe’ weer in ere. Nadat de vorige brug vernield was, moesten de bergwandelaars een urenlange omweg maken om dit steenslag-gevaarlijke ravijn te passeren.

Westerbork

Ter nagedachtenis van de twaalf familieleden die hij in de Tweede Wereldoorlog verloor, wandelde Jan Dokter in 2005 van de Hollandse Schouwburg in Amsterdam, waar de joden voor transport verzameld werden, naar Kamp Westerbork in de provincie Drenthe. Hij volgde daarbij de spoorlijn die destijds gebruikt werd om de joden naar dit doorgangskamp te vervoeren. Zijn route kreeg de naam Westerborkpad en in 2012 werd door de KNBLO Wandelsportorganisatie een topogids uitgegeven. Onlangs is het traject opgenomen in het Nederlandse LAW-netwerk en in juli verscheen ook de bijbehorende topoIn de serie Outdoor verschenen enkele nieuwe titels. gids. Het 342 km lange Westerborkpad (LAW Info en gpx-tracks: www.conrad-stein-verlag.de.

15) is een pad met geschiedenis. Het voert langs een 80-tal objecten die herinneren aan El Kautokeino – Nordkap (€ 10,90). De tocht Oberharz – 26 Wanderungen (€ 12,90). Met een de jodenvervolging zoals monumenten, onderunieke mix van wilde natuur, machtige rotspar- van 340 km van het kleine stadje Kautokeino tot duikadressen, struikelstenen en synagogen. het eindpunt van de E1 aan de Noordkaap is een tijen, talrijke meren en schilderachtige stadjes is De route wijkt nergens meer dan 5 km van de onvergetelijk wandelavontuur. Deze gids begeleidt de Oberharz een perfect wandelgebied. Je kan de spoorbaan af, want die is de rode draad in het je op 15 etappes door de wilde natuur van Noord26 aantrekkelijke trajecten in de winter ook met verhaal. Ruim 100.000 joden werden hierlangs Noorwegen. Hij bevat een uitgebreide wegbeschrijsneeuwschoenen wandelen en een aantal ervan per trein naar Kamp Westerbork vervoerd en ving met alternatieven, kaarten en hoogteprofielen. kan je combineren tot meerdaagse tochten. slechts 5.000 keerden terug. Uit respect voor Door de gedetailleerde info over hutten, kampeerde nabestaanden is de route slechts in één Vogtland – 25 Wanderungen (€ 12,90). Het Vog- plaatsen en bevoorrading vind je overal onderweg richting gemarkeerd en is aan de bekende een goede plek om te slapen. tland ligt in drie verschillende bondslanden, ieder wit-rode streepjes een ‘prikkeldraadje’ toegemet hun eigen karakter: Saksen, Thüringen en voegd, het symbool van Herinneringscentrum Beieren. Het landschap is navenant.

Kamp Westerbork. Het traject is geschikt voor Toppen met schitterende panorama’s en mensen met een rolstoel. Het Westerborkpad machtige rotsformaties worden afgewisis ook een ‘luister-pad’. Op 40 plaatsen langs seld door dicht beboste heuvelflanken en de route kan je het verhaal horen van lieflijke weidegebieden. Bij iedere routebemensen die de geschiedenis van schrijving wordt aangegeven of het traject Westerbork hebben meegegeschikt is voor kinderen, kinderwagens of maakt. De topogids is te honden. koop in de GR-webwinkel.

3x El Kautokeino.

Nieuw bij Conrad Stein

Win!

24

| Op Weg 2017-5

Surf naar www. groteroute­paden. be>opweg>win

ONDERWEG

ONDERWEGONDERWEGONDERW Steven Vermeylen

Surfend en scrollend botsen we vaak op razend interessante blogs en websites.

Jong geweld Met een vriendengroepje besloot Wouter in 2012 ‘eens een trektocht te ondernemen’. Bestemming werd het Parc de la Vanoise in de Franse Alpen. Intussen brachten hun wandelreizen hen naar de meest diverse plekken in Europa, van de Spaanse Pyreneeën tot Zweeds Lapland. Naast verslagen van recente trekkings (Hoge Venen, Vogezen, Triglav National Park, Wicklow Way – telkens met gpx-track en Flickr-fotoalbum), geeft Wouter ook antwoord op vragen als ‘Wat neem ik mee op trektocht?’ en ‘Welk mes zou ik kopen?’. In de Coffee Corner vinden we bovendien boekentips voor avonturiers en zelfs zeven cadeautips ‘onder de 40 euro’ voor buitensportfanaten. De jonge snaken achter deze blog zoeken nog volop hun weg in de trekkingwereld, maar hun eerste passen zijn veelbelovend. Op Instagram zijn hun avonturen, zoals recent in het Mont Blanc-massief, quasi live te volgen. noplacelikeoutside.be

volgende Indiana Jones’. Eindbestemming wordt uiteindelijk het dorpje Povoletto, zo’n 120 kilometer ten noordoosten van Venetië. Daar brengt het koppel nog een weekje door met vrienden en familie. Naar Venetië gaat het dan met de ferrovia in plaats van de ciclovia. huldenvoletto.blogspot.be

Wandeltips van de natuurgids Als natuurgids neemt Ernst geregeld groepen op sleeptouw door het Heverleebos en het Meerdaalwoud. Op zijn blog besteedt hij de voorbije maanden veel aandacht aan wandelmogelijkheden in de ruime omgeving van Leuven. Vrijwel elke dag post hij een tip, al dan niet met een concrete routesuggestie. Hij lardeert zijn bijdragen gul met historische en natuurkundige wetenswaardigheden. Zo komen we te weten dat er ooit ‘salons’ werden aangelegd in het Meerdaalwoud, waar de naam ‘zwaluw’ vandaan komt en in welke gemeente we het allereerste erkende natuurreservaat van ons land kunnen bezoeken.

Geregeld steekt Ernst de taalgrens over, voor verkenningen in Waals-Brabant. Interessant is ook zijn tocht langs de ‘levende Dijle’, dwars door het Leuvense stadscentrum. ernstguelcher.blogspot.be

Romantiek op twee wielen Peter en Erna zijn verschrikkelijk onromantisch, behalve als het op fietsen aankomt. In het jaar dat ze 50 worden, zo hebben ze elkaar ooit overmoedig bezworen, fietsen ze naar Venetië.

Dit jaar was het zover. Half juni vertrokken ze voor een trip van 1.370 kilometer, langs rivieren, via jaagpaden, door middeleeuwse steden – en over een vinnige bergpas in de Alpen. Peter weet het allemaal bijzonder beeldend onder woorden te brengen. Zo zijn de hellingen voorbij Gerolstein ‘pittiger dan de gerechten met drie sterretjes bij de Mexicaan’ en blijkt een traject op weg naar Salzburg ‘een tocht door de jungle die zo kan worden gebruikt als setting voor de

Fietsen op grote hoogte Sinds 2004 hebben Tine en Wim een groot deel van de wereld al fietsend verkend. Ze doorkruisten het Amerikaanse continent, Centraal- en Zuid-Azië en tal van Europese landen. Deze zomer waren ze te vinden op de Pamir Highway in Kirgizië en Tadzjikistan, op een hoogte tussen drie- en vijfduizend meter. De hoogste bergen hebben er namen als Peak Lenin (7.134 m), Peak

Marx (6.723 m) en Peak Engels (6.510 m). De Pamir Highway werd tussen 1931 en 1934 door sovjetingenieurs aangelegd op het Zijderoutetraject om het transport van troepen en proviand makkelijker te maken. Ze fietsen er door ‘een haast buitenaards landschap van witte bergtoppen, immense desolate valleien en knalblauwe bergmeertjes’. Soms logeren ze bij de plaatselijke bevolking, wat een vaak ontnuchterende inkijk biedt in het harde dagelijkse leven. De moeilijke levensomstandigheden staan echter in schril contrast met de buitengewone vriendelijkheid die ze ervaren: ‘Het lijkt wel of de kinderen eerder “hello” dan “mama” leren zeggen.’ movingaround.be

Per velomobiel door Frankrijk Jan houdt er een aparte fietsencollectie op na.

Het begon met een klassieke stads- en toerfiets.

Dan volgden een vouwfiets en een lage racer.

Enkele jaren later kwam het paradepaardje in huis: een Orca-velomobiel met elektrische ondersteuning. Jan gebruikt deze geavanceerde ligfiets niet alleen voor woon-werkverkeer en boodschappen, hij gaat er ook geregeld mee op reis. Aan het begin van de zomer maakte hij een solotocht van 16 dagen door Frankrijk: van de Thiérache via Lunéville naar de HauteSaône, en dan langs Auxerre en Troyes weer noordwaarts. Onderweg neemt hij deel aan de Vélorizon, een groots treffen van de Franse ligfietsvereniging. In het desolate Grand-Est blijkt fietsen vaak een eenzame aangelegenheid.

De hoge temperaturen en de zware bepakking maken de trip extra lastig. Jan beseft dan ook dat het geplande traject via Lyon te hoog gegrepen is. Na een bijsturing van de route kan hij weer relaxed genieten. Een leerrijke ervaring rijker is Jan alvast van plan volgend jaar het zuidelijke deel van Frankrijk te verkennen. Zijn blog besteedt ook ruim aandacht aan de nieuwste technische ontwikkelingen in de fiets- en velomobielwereld. metdefietsonderweg.blogspot.be

2017-5 Op Weg |

25

GEBETEN DOOR HET VIRUS | Kathleen Verhelst

Yunnan, China.

wandevan het r ie z le tussen n het p Portret af ontdekt Kathlee t ze haar kans om oelt p s ng 05 grij . Het v Al van jo n. In 20 tappen ij s z n n te e it la snel ee et bu poste zich al len en h ar Com lt a te n s r e a o n ofd rum v n bs do haar ho ia het fo twee jo V in . t n e e ib n kijk op naar T iskome ezelfde ktocht d e als thu e tr z n ie e e met w fietsen. droom: aul wil ze Paul, P t : nieuwe d m in e v rs van roble ldfietse it vast: . Klein p de Were et beslu n deelt h e t v r g e li l w en z ts. rtuga p de fie st in Po trekken gaan. O aagse te d re n o e p ti a Sing Na een et naar en zal h p r e tw An

Getaande huid 11 maanden fietste Kathleen van Antwerpen naar Singapore, samen met Paul. Twee jaar na hun thuiskomst vertelt haar boek op een (h)eerlijke manier over loslaten en landen, over aftasten en bodem zoeken, over op reis gaan en uitkomen bij jezelf. En natuurlijk over het ultieme geschenk van het buitenleven: de ruwe schoonheid van een getaande huid. ÆÆ Interview Peter Cristiaensen Foto’s en illustraties Kathleen Verhelst

26

| Op Weg 2017-5

onze talenkennis. Eens de Turkse grens gepasseerd zou dat onvermijdelijk wegvallen.

Hart

(Turkije, Iran, Turkmenistan, Oezbekistan)

Bel Een week voor haar vertrek beitelt Kathleen uit een stuk kersenhout een figuurtje met een lang smal achterlijfje, een golvend borststuk en twee bolle ogen. Met vier buigzame wilgentenen als vleugels verschijnt een libel. Het beestje wordt Bel gedoopt en krijgt de voordrager van Kathleens fiets als vaste plek. Uiteindelijk zal Bel duizenden kilometers voor hen uitvliegen, als een echte libel die neerstrijkt op plekken waar het goed is om te gedijen.

Twee jaar later zal Bel nogmaals haar waarde bewijzen: ze neemt de lezer op sleeptouw door Getaande huid. Zelfs de titels van de hoofdstukken verwijzen naar de levensfasen van een libel: hoe bij het ontpoppen eerst het kopje verschijnt (hoofd), dan het lichaampje (hart) en tenslotte ook de pootjes (lijf). Hoe ze vervolgens haar vleugeltjes spreidt zodat met het zonlicht allerlei tinten verschijnen (kleur). En hoe ze tenslotte uitvliegt (zweefvlucht).

Hoofd

(België, Nederland, Duitsland, Oosten­ rijk, Slovakije, Hongarije, Kroatië, Servië, Bulgarije) De lange aanloop door Europa beschrijf je als een worsteling om de juiste reismodus te vinden, alsof je tijd nodig had om te ontpoppen.

Klopt. Een echte route hadden we niet uitgestippeld, wel de landen die we wilden passeren.

Daarbij was de Himalaya een certitude. Maar om de Pamir Highway te kunnen fietsen, moesten we op tijd aan de voet van de bergpas staan, vooraleer de sneeuw een passage onmogelijk zou maken. Maar al in Duitsland bleek ons tempo te traag, en in de Bulgaarse bergen ging het van

kwaad naar erger. Het was een worsteling van weken om ons planmatige westerse leventje los te laten. Pas toen we beslisten om ‘zonder plan’ verder te fietsen, voelden we ons vrij.

Het was een worsteling van weken om ons planmatige westerse leventje los te laten.

Voor een tweede mentale worsteling gebruik je het beeld van een elastiek die wel moest knappen.

Ik dacht dat ik een expert in loslaten was: ik had mijn appartement opgezegd, mijn meubels naar de kringloopwinkel gebracht en mijn job on hold gezet. Maar in je hoofd neem je ‘thuis’ toch nog een heel eind mee. Wat zouden ze thuis aan het doen zijn? Hoe kan ik aan thuis vertellen wat ik hier beleef en voel? Maar onder de spanning van de groeiende afstand begint de elastiek die je verbindt, steeds meer te trekken en te kreunen. Tot de enig mogelijke oplossing volgt: laten knappen. Het besef dat de grond onder mijn voeten – of beter: mijn wielen – mijn nieuwe thuis was, had ik nodig om vrijer verder te fietsen.

Verder staat de tussentitel ‘hoofd’ voor mij ook symbool voor de intellectuele bagage die we hadden om relatief makkelijk door Europa te reizen. In de eerste plaats

Jullie fietsten vier maanden door vier moslimlanden. Dat was een heel nieuwe realiteit?

In Europa navigeerden we nog grotendeels op verkeersborden en wegwijzers, eens in Turkije werden de mensen onze houvast. En aangezien taal vaak wegviel als communicatiemiddel, ben je wel verplicht je sociale voelsprieten op te zetten. Al was dat niet zo moeilijk, haast overal werden we meteen overvallen door een enorme gastvrijheid en gulheid. Op den duur konden we bij wijze van spreken geen thee meer zien.

En telkens we afscheid namen van onze gastheren, werden wij uitvoerig bedankt. Alsof wij hen een ongelooflijk geschenk hadden gegeven door bij hen halt te houden.

Tegelijk begon een nieuwe worsteling, schrijf je in je boek?

Inderdaad. Het waren meestal mannen die ons aanspraken. Of beter: die Paul aanspraken. Zeker in het traditionele Oost-Turkije bleven vrouwen op de achtergrond, weggestoken achter deuren, sluiers en gewaden.

Met mijn westerse bril zag ik overal vrouwenonderdrukking en borrelde het protest in me op. Gaandeweg leerde ik dat los te laten.

Ik gaf de mannen op en probeerde contact te maken met de vrouwen. Dat zorgde voor hele sterke, intieme momenten, zeker in de Iraanse steden die we bezochten terwijl we op onze visa wachtten voor de volgende landen. Maar via de vrouwen leerde ik ook anders te kijken naar de mannen. Hoe die toch op hun manier respect tonen. Kortom, ik leerde het denken in wij versus zij opzij te zetten en vooroordelen van me af te gooien.

Uiteindelijk zitten onder elk laagje cultuur mensen. Vrouwen én mannen waar ik me mee verbonden voel.

In je boek beschrijf je in alle eerlijkheid hoe moeilijk dat soms verliep.

Het was inderdaad niet altijd zo makkelijk als ik het nu vertel. Op momenten had ik echt genoeg van de sociale regels, van de kledingvoorschriften, van de remmingen

Iran.

2017-5 Op Weg |

27

Opgaan in de weidsheid van de wereld rondom.

die dat meebrengt. Maar op andere momenten vang je dan weer een glimp op van het sensuele spel dat gespeeld wordt tussen mannen en vrouwen, ondanks al dat textiel. Heel boeiend.

Maar toen kwam de Himalaya.

Lijf

(Kirgizië, China) Wat doet dat met een mens, een 7000er aanschouwen?

Heel veel. Zeker wanneer je helemaal op eigen kracht vanop zeeniveau zover geraakt bent.

Voor de Pamir waren we te laat, dus werd het een ander traject. Maar voor onze ogen ontvouwde zich een hele nieuwe wereld. Mensen kwamen we in Kirgizië haast niet meer tegen, enkel wilde paarden, ezels en kamelen. Door de hoogte en de ijle lucht en ook door de lange beklimmingen ben je wel verplicht om trager te gaan fietsen. Op het ritme van je adem. Op zo’n momenten voel je elke vezel in je lijf. Tegelijk ga je helemaal op in de weidsheid van die wereld rondom. Het gevoel dat zich van mij meester maakte is er een dat moeilijk in taal te vatten valt: dat ik één was met de bergen, één met de wereld.

Eén met de bergen, één met de wereld.

28

| Op Weg 2017-5

Aan het Karakolmeer in China.

Tegelijk besef ik goed dat ik de Himalaya romantiseer. Wij konden dat zo intens beleven omdat we op doorreis waren. Die bergpassen zijn geen plekken om te blijven, de omstandigheden zijn er keihard. De nomaden trekken in de winter ook naar beneden, naar oude sovjetblokken waar ze een tv hebben en zich kunnen verwarmen.

(China)

kerende neonverlichting, shoppingcentra en massa’s volk, is de confrontatie immens. Bovendien is er een groot verschil met de moslimwereld: terwijl we daar spontaan aangesproken werden door de mensen, draaiden de Chinezen nu van ons weg, zelfs wanneer we hen iets vroegen. Blijkbaar doen ze dat omdat ze schrik hebben dat ze ons niet verder kunnen helpen.

Het gevolg was dat we opnieuw in een heel nieuwe wereld stonden, met nieuwe spelregels waar we nauwelijks iets van begrepen. Maar mijn reactie was deze keer anders. In de moslimlanden probeerde ik de spelregels te doorgronden, om er – al was het maar voor even – deel van uit te maken. In China deed ik geen poging meer om alles helemaal te begrijpen. Ik gaf me gewoon over aan mijn verwondering en bekeek het als een kleurrijk spel, als een zoveelste andere manier van samenleven die mensen eeuwenlang opgebouwd hebben.

Wat daarop volgt is een drie maanden lange mars door China, waarvan ik uit het boek vooral het onbegrijpbare onthoud.

Wanneer je na een lange afdaling uit de bergen plots weer oog in oog staat met flik-

Kleurrijk was het ook letterlijk.

Wij fietsten het grootste deel van ons traject door Zuid-China, waar nog veel minderheden wonen. Elk met zijn klederdracht, zijn eigen architectuur en zijn eigen gebruiken. Ik leerde dat op deze aardbol het leven veel meer kleur

Ik leerde dat het leven veel meer kleur heeft dan wij vanuit ons uniforme westerse leventje beseffen.

Kleur

Kinderen in Laos.

Langs de Zijderoute in Oezbekistan.

heeft dan wij vanuit ons uniforme westerse leventje beseffen. Waarom zou ik me dan in mijn eigen leven moeten conformeren aan één kleur, één norm? Alweer een bevrijdende gedachte, die zich doorzette toen we Laos binnenfietsten.

Zweefvlucht

(Laos, Thailand, Maleisië, Singapore) Om dan in het zuiden van Thailand de grootste cultuurshock van de hele reis te ervaren...

Sinds Turkije hadden we geen zee meer gezien, daar keken we dan ook naar uit. Maar het was toeristisch hoogseizoen, en plots kwamen we op de Thaise stranden weer Europeanen en zelfs Belgen tegen. Allemaal mensen die van ons wilden weten wie we waren, waar we vandaan kwamen en wat voor werk we deden. Ik kwam niet verder dan wat hakkelen, alsof ik dat soort taal niet meer sprak. We waren gewoon geraakt om te communiceren met gebaren of met prentjes uit een boekje. We hadden geleerd om op te gaan in de langzaam veranderende wereld rondom ons. Wij waren niet meer bezig met ons eigen leventje, ons eigen verhaaltje.

Gelukkig waren jullie snel door die toeristische kuststrook?

Wat volgde was een zalige zweefvlucht met de wind dagenlang in de rug richting evenaar.

Langs Thaise vissersdorpjes in verborgen baaitjes tussen de rotsformaties. Maar in Maleisië werden we steeds vaker geconfronteerd met westerse invloeden en in Singapore wachtten wolkenkrabbers ons op. Het was tijd om te landen. Al hebben we ook dat traag gedaan: drie weken op de Callisto, een containerschip dat ons terug naar Antwerpen bracht.

een lening en ga met Paul ook in eigen buurt trekken en zwerven. Ik voel me vrijer omdat ik minder met conventies en spelregels bezig ben.

En als het toch eens niet lukt – natuurlijk heb ik ook stress en zorgen – dan vind ik sneller een uitweg, heb ik gemerkt. Ik ga mijn weg en die hoeft niet spectaculair te zijn.

“Bel heeft intussen een plek gekregen op de balustrade van het terras, met haar kopje richting oosten. Ze pronkt met haar nieuwe wilgenvleugels en schittert in een

We zijn inmiddels drie jaar na die afsluitende bootreis, wat heb je meegenomen van die 11 maanden lange tocht?

Ook al heb ik mijn leven en mijn werk weer opgepakt, ik heb niet het gevoel dat dit het leven is van voor mijn vertrek. Ik ben niet teruggekeerd, ik ben verder gegaan. Al die levenslessen, al die multiculturele ontmoetingen onderweg, die verpletterende schoonheid van de bergen, dat zit in mij. Daardoor kijk ik met nieuwe ogen naar oude taferelen. Ik laat me niet meer zo snel uit mijn lood slaan en leef met een soort innerlijke rust, veel meer dan voor de reis. Ik werk niet voltijds, ik heb me niet vastgezet met

frisse vernislaag. Haar ogen staan scherper dan bij ons vertrek en haar achterlijf is meer gekarteld. Er zitten onder de laag vernis zoveel meer kleurschakeringen in het hout. Hier en daar kleuren brede groeven haar houten lichaam donker. Ze is getekend door het buitenleven. Ze is mooi.” (uit Getaande huid)

Het boek ‘Getaande huid’ kan je bestellen in paperback of als e-book. Alle info op www.kathleenverhelst.be/getaande-huid.

2017-5 Op Weg |

29

IETSNIEUWS

FIETSNIEUWSFIETSNIEUWSFIE

Bretagne Misschien de bestemming voor je fietsvakantie van volgend jaar? In Bretagne gebeurt heel veel op gebied van fietsroutes. De Velo Francette en de Velodyssee zijn enkele van de nieuwe realisaties. Maar er zijn er nog meer. Je kan een overzicht als pdf-file downloaden via www.europafietsers.nl en zo je eigen ‘Tour de Bretagne’ in elkaar knutselen.

Ecologische fietstochten De Fair Trade Ecocyclo Fietsroutes zijn een initiatief van de provincie Antwerpen. Het zijn fietstochten die je, grotendeels via de fietsknooppunten, naar locaties leiden die een link hebben naar fair trade en lokale, duurzame voeding.

Het zijn er intussen al 17. Via www.provincieantwerpen.be kan je de routebrochures downloaden die ook veel achtergrondinfo over de bedrijven langs het traject bevatten. Onlangs werden twee lussen van respectievelijk 27 en 32 km geopend in Geel/ Kasterlee.

Meetjesland Het Meetjesland ontdekken doe je best met de fiets. En het nieuwe Fietsboek Meetjesland helpt je om deze afwisselende streek met je stalen ros te verkennen. De vier routes (Wippelgemroute - 58 km, Huysmanhoeve­ route - 47 km, Krekenroute - 69 km en Maldegemveldroute - 56 km) worden op meeslepende en ludieke manier beschreven en de

verhalen worden gelardeerd met portretten van markante locals. De gids bevat ook vele ideetjes, logeeradresjes en tips over bezienswaardigheden. Je kan de gratis gids bestellen via www.toerismemeetjesland.be.

Baasrode en voert over beide oevers van de Schelde en Fietsen langs de oever van de Nete (43 km) begint in Lier en volgt de oevers van de Grote en de Kleine Nete. Je kan de fiches downloaden via www.knooppunter.com/ uitwaaien-langs-waterlopen.

Elf stenen

Langs Vlaamse wateren (bis)

De intergemeentelijke werkgroep Anzegem-DeerlijkWielsbeke lanceerde een tijdje geleden een oproep tot de burgers om in het kader van een nieuw te ontwikkelen fietsroute sappige, leuke, spannende of ontroerende verhalen in te sturen die zich tijdens beide wereldoorlogen in de gemeenten hebben afgespeeld.

Van alle inzendingen werden elf verhalen weerhouden die elk een stenen monumentje kregen. De bijbehorende locaties werden door een grote lus verbonden. Zo ontstond de Elfstenentocht. Het traject gebruikt hoofdzakelijk het fietsnetwerk Leiestreek en afzonderlijke bordjes wijzen de weg naar locaties die niet aan het netwerk liggen. Je kan de folder van deze tocht downloaden via www.toerismeleiestreek.be/nl/elfstenentocht.

Ook in de nieuwe gids Genieten aan het water in Vlaanderen spelen waterlopen de hoofdrol. Samen met de Noordzee hebben zij het Vlaamse landschap gevormd.

Zij hebben bovendien steden doen ontstaan en gezorgd voor cultuur en welvaart.

Talrijke watermolens, sluizen, bruggen, havengebouwen, schepen en andere monumenten getuigen van de eeuwenlange menselijke aanwezigheid aan het water. Deze gids brengt je op 18 fietsroutes en 8 wandelroutes naar de mooiste plekken en het meest waardevolle patrimonium aan en op de Vlaamse wateren.

De fietsroutes gebruiken de knooppunten, de wandelingen zijn voor iedereen haalbaar. Bij iedere route vind je praktische info zoals startplaats, moeilijkheidsgraad en horeca onderweg.

Ook veel leuke weetjes en speciale anekdotes worden als kadertekstjes aangereikt. Uitgeverij Lannoo, prijs € 24,99.

Langs Vlaamse wateren Fietsen langs water is altijd plezant. Er verschijnen dan ook regelmatig routes met water als blauwe draad. Knooppunter stelt drie nieuwe fietstochten langs water voor, uiteraard via knooppunten. Uit(z)waaien langs de Schelde en de vaarttaluds (38 km) start in Bossuit en loopt in het gebied tussen de Schelde en het kanaal van Bossuit, Provinciehoppen met de hulp van de veerman (31 km) start in

De Veluwe

-vélo n / Cartes rando

Fietskaarte

rankrijk/Lux. België/Noord-F e Nord/Lux. Belgique/Franc

Alta Via fietskaarten

Eindhoven

1ABrugge 1Ab

Lille

3B

Arras

8C 8A

30

| Op Weg 2017-5

Saint-Quentin

9A

Compiègne

10A

7A

6A

Liège Malmedy

Namur

7B

6B

Chimay Amiens

Dat Dirk van Alta Via Reisboekhandel in Antwerpen een gedreven man is, kon je al lezen in Op Weg 2016, 1. Een van zijn nieuwe projecten is het uitgeven van 13 fietskaarten (schaal 1:75.000) voor België, Luxemburg en Noord-Frankrijk. De eerste zes, die grote delen van België en ook Luxemburg beslaan, rolden afgelopen zomer van de pers. De resterende zeven kaarten (Noord-Frankrijk) zijn voor volgend jaar gepland. Ze zijn bedoeld voor liefhebbers van meerdaagse fietstochten. Knooppunten staan er niet op, wel alle momenteel

Leuven

Charleroi

5B

4B

2B

Antwerpen Brussel

5A

4A

3A

2A

1B Gent

Dunkerque

Calais

Le Touquet Le Crotoy

12A

11A

ières

Charleville-Méz

11B

beschikbare lange­ afstandsroutes (LF, Ravel, EuroVelo,…) en autovrije fietswegen (voies vertes en fietsostrades). Je vindt op de kaarten ook jeugdherbergen, trekkershutten, paalkampeerplekken en campings municipaux (Fr). Alta Via beschouwt het als een work in progress en op- en aanmerkingen zijn welkom bij dirk@altaviatravelbooks.be.

De kaarten kosten € 11.95 per stuk en zijn te koop in de GR-webshop.

Info www.altaviatravelbooks.be Beauvais

9B

8B

10B

Luxembourg

12B

Verdun

Reims

Metz

Épernay

Paris

13A

13B

/ Fietsroutes (LF)/Ravel 4 langeafstands EuroVélo

vertes fietsroutes/voies 4 autovrije (VL) (ideaal voor 4 fiets’o’strades pour E-bike) E-bike / idéal jeunesse /auberges de 4 jeugdherbergen (B/F/LUX)

campings /bivouac (B) /

4 bivak campings municipal (F)

= 750m) 1/75.000 (1cm

Crossbill, de uitgever van Engelstalige natuurgidsen, heeft zijn eerste Nederlandstalige gids gewijd aan de Veluwe. Uit de duizenden kilometers wandel- en fietspaden op de Veluwe zijn 22 schitterende fiets- en wandelroutes samengesteld. Ze voeren je langs de meest bijzondere plekken, van de Randmeren in het noorden over de stuwwallen en zandgronden van het Veluweplateau tot het coulisselandschap en de rivieren in de Gelderse vallei.

Behalve de routebeschrijvingen bevat de gids niet alleen uitgebreide achtergrondinfo en tips om wild, flora en fauna te ontdekken maar ook veel praktische info zoals de lengte van de tocht en parkeergelegenheden. Bij het boek hoort een app met seizoensgebonden info en tips hoe je bepaalde dieren kan spotten. Uitgeverij KNNV, prijs € 22,95. www.knnv.nl

ETSNIEUWSFIETSNIEUWSFIETSNIEUWSFIETSNIEUW Christina Bloem

Peak District

in losse humoristische schrijfstijl verslag van de 8.000 km die hij fietste op de Trans American Bicycle Trail. Het land is op dat moment in de ban van de aankomende presidentsverkiezingen. Hij ontmoet dan ook regelmatig Trump-fanaten maar ook allerlei andere Amerikanen, gewone en bijzondere, ieder met zijn eigen verhaal. Hij trotseert felle tegenwinden, regen, hitte en koude en klimt over steile bergpassen, maar de fascinerende landschappen vormen telkens weer zijn beloning.

De Trans American Bicycle Trail is 6.765 km lang en loopt van Yorktown aan de Atlantische Oceaan in de staat Virginia naar Astoria aan de Stille Oceaan in de staat Oregon. De route vermijdt grote steden en gaat door vele natuurgebieden en nationale parken. Uitgegeven in eigen beheer, prijs € 16,95. Te koop via www.fietsvakantiewinkel.nl.

Het schilderachtige Peak District heeft een overvloed aan verkeersluwe wegen, paden, jaagpaden en oude spoortracés. Een perfecte streek dus om per fiets te verkennen en de gids Cycling in the Peak District helpt je daarbij. Deze bevat twintig dagtochten in en rond het Peak District National Park en een pittige vijfdaagse van 250 km, de ‘Tour de Peak District’. Alle beginpunten zijn gemakkelijk met openbaar vervoer te bereiken. De trajecten voeren over rustige weggetjes maar soms ook over onverharde paden. Vele ervan zijn vooral bedoeld voor mountainbikers, maar ze kunnen gemakkelijk aangepast worden voor ‘gewone’ fietsers. Uitgeverij Cicerone Press. www.cicerone.org.uk

Dwars door Amerika

Van München naar Praag

Leven uit een fietstas – De Transam dwars door Amerika neemt je mee op een drie maanden lange fietsreis dwars door Amerika. De schrijver doet

Sedert 2010 verbindt een afwisselende fietsroute drie bezienswaardige steden met elkaar, ieder met hun eigen charme: München, de hoofdstad van Beieren, de

historische stad Regensburg aan de oever van de Donau en Praag, de Gouden Stad aan de Moldau. Deze route is voor Duitsers een soort klassieker en het is dan ook geen wonder dat er voor dit traject een Bikeline-gids is verschenen, München/Regensburg – Prag. De route is 480 km lang en het Duitse deel ervan loopt vrijwel uitsluitend door rivierdalen. Van München tot de Tsjechische grens volg je achtereenvolgens de Isar, de Abens, de Donau, de Regen en de Chamb. In Tsjechië volg je de wegwijzers van de nationale fietsroutes 3 en A1, resp. A2. Dan krijg je wel enkele pittige klimmetjes te verwerken voordat je in het centrum van Praag je einddoel bereikt. Uitgeverij Esterbauer, prijs € 14,90. www.esterbauer.com

Win!

3x München/ Regensburg – Prag. Surf naar www.grote­route­ paden>opweg>win

Cultuurhistorische tochten in Nederland Montferland, een cultuurhistorische fietstocht. De fusiegemeente Montferland ligt in de provincie Gelderland, niet ver van de Duitse grens. Je vindt er bossen, zacht glooiende heuvels en Huis Bergh, een van de grootste middeleeuwse kastelen van Nederland. De gids begeleidt je op een tocht van 40 km vanaf het kasteel in het historische stadje ‘s-Heerenberg langs verschillende landhuizen en verdedigingswerken uit de Tachtigjarige Oorlog.

De invloed en restanten van de twee wereldoorlogen zijn ook nog goed zichtbaar in dit grensgebied. Een flink deel van de route gaat door het Bergherbos. Uitgeverij Matrijs, prijs € 9,95. www.matrijs.com Fortenroute De Ronde Venen. De door turfwinning en inpoldering ontstane gemeente Ronde Venen ligt aan de zuidrand van de Stelling van Amsterdam. Deze verdedigingslinie op 15 tot 20 km rond het centrum van Amsterdam

is 135 km lang en omvat 45 forten. De Stelling is aangelegd tussen 1880 en 1920 en behoort tot het Unesco Werelderfgoed. Via het knooppuntensysteem passeer je tijdens de fietstocht van 44 km behalve zeven forten ook de Vinkeveense Plassen, het beschermde dorpsgezicht van Abcoude en de unieke veenweiden van dit gebied. Info over deze en nog vele andere fietstochten en wandelroutes langs Nederlandse forten vind je op http://forten.nl/routes.

Fietsen in ‘la douce France?

Kijk dan op www.pirola.nl en download de fietsgidsbrochure Van Marnay naar

Europaf ietsers

fietsroute de

naar de

middellandse zee

SERIE EUROPAFIE TSERS

Stes.-Maries-

Pirola Fietsgidsen: lange-afstandsroutes, thematische routes, dagtochten foto Paul Zandveld, uit: de Groene Valleien fietsroute

2017-5 Op Weg |

31

WANDELTIP | België

De Getevallei De Getevallei maakt deel uit van het grotere Hageland en is een klein maar fijn onbekend stukje Vlaanderen. Twee dagen stapten we op het wandelnetwerk en verloren daarbij nooit de kerktoren van Zoutleeuw uit het oog. Of toch bijna! ÆÆ Tekst: Tom Langmans Foto’s: Nele Sysmans Knuppelpad in het Vinne.

Zoutleeuw “Ja, toch wel een stad hoor”, zeg ik tegen mijn wandelpartner terwijl ik mijn reisboekje raadpleeg. Ik begon al te twijfelen over die toegekende stadsrechten. Want eerlijk, Zoutleeuw, verscholen tussen Tienen en Sint-Truiden, is echt wel piepklein. Petieterig zeg maar, maar wel wondermooi! De Grote Markt is als het ware een openluchtmuseum. Historische panden in opbod hier. De absolute toppers zijn het gotische stadhuis, de Lakenhalle en de gotische Sint-Leonarduskerk. Als je jezelf een beetje tactisch opstelt, kan je de drie gebouwen tegelijkertijd bewonderen en op foto ver­ eeuwigen. De kerkdeur staat vandaag open en de toegang is vrij. Conservator Ward Hendrickx is toevallig aanwezig en geeft met plezier een rondleiding. Uren kan hij vertellen over deze schatkamer. “De Beeldenstorm in 1566 en de Franse Revolutie in 1789 gingen aan de kerk voorbij zodat het indrukwekkende kunstpa-

32

| Op Weg 2017-5

trimonium intact bleef!”. Ward is nu niet meer te stoppen. Elk detail van elk beeld weet hij te beschrijven. Elke vraag en bijvraag weet hij te beantwoorden. We hangen aan zijn lippen. De monumentale sacramentstoren is onze favoriet.

De toren uit negen verdiepingen bestaat uit spierwitte Franse steen. “Nu ziet de toren terug mooi wit, nadat zes mensen bijna twee jaar aan een stuk met een borsteltje en sop het stof eraf geveegd hebben!”, zegt Ward. Sinds 1552 staat het hier te pronken, dus een afstofbeurt zal wel nodig geweest zijn. Wanneer we na de rondgang terug de kerk uitlopen kijken we op onze polshorloge. We waren meer dan twee uur binnen! Snel terug op pad, of we moeten onze wandeltocht drastisch inkorten.

De camouflageman Via knooppunten 304 en 307 lopen we het provinciedomein Het Vinne op. Je kan er bij de inkom, op een mooi terras, een glas drinken.

Aan het tafeltje naast ons zit een oudere man met groene camouflagekleding, hoge laarzen, bruine hoed en verrekijker om zijn hals. Een verrekijker van minstens zes kilogram, gok ik.

We vragen hem naar die vreemde grasheuvel die we net passeerden. “Oh, jullie bedoelen zeker de motte. Dat is een burchtheuvel uit de 11de eeuw. Daar woonde volgens de legende een rijke heer. Die joeg ooit drie bedelaars weg, maar het bleken de Drie Koningen te zijn. Terstond zakte zijn kasteel in een moeras weg. Die grasberg die jullie net passeerden is alles wat ervan overblijft. Straf hé?”.

Wanneer we even later ons tasje koffie afrekenen en aanstalten maken om te vertrekken, vraagt onze camouflageman of we graag mee naar de vogelobservatietoren aan het water gaan. “Ik heb in mijn rugzak nog een tweede verrekijker zitten. In dit waterrijke gebied zitten vele zeldzame vogels van allerlei pluimage.” Waarom niet. Op de houten toren aan-

Natuurgebied Grote Getevallei.

Vogelobservatiehut in het Vinne.

gekomen fluisteren we alleen nog met elkaar.

“Mijn kameraad spotte hier vorige week nog een woudaap!” “Een wat?” “Een kleine reiger die hier ’s zomers vanuit Afrika arriveert. Je moet speuren tussen het riet, daar klautert hij als een aapje tussen de wuivende rietstengels!”

Via knuppelpaden draaien we ons in bochten tot we niet meer weten waar noord of zuid is.

Het resultaat na twintig minuten door een verrekijker pieren is nul. Geen beest te zien dat aan de beschrijving voldoet. Wanneer ik plots driemaal luid moet niezen is de sessie definitief voorbij. Honderden vogels vliegen tegelijkertijd de lucht in, op zoek naar rustiger oorden. Eén vogel blijft eenzaam achter. Het is een doordeweekse meeuw. Een dove blijkbaar, want zijn maten zijn allemaal de pist in. De

Zoutleeuw is nooit veraf.

camouflageman fluistert niet langer en praat nu met normale stem terwijl hij zijn boeltje pakt.

“Gedaan voor vandaag!”, bromt hij nors.

Tractorzegening De boerengemeenschap viert een hoogdag.

Vandaag worden hun tractoren gezegend door de plaatselijke pastoor. Dat blijkt geen klusje van een kwartiertje. Je kan beter de vergelijking maken met een rockfestival. Enkele grote tenten staan opgesteld in de open velden rondom Linter.

Schlagermuziek weergalmt door de speakers en er zijn duizenden bezoekers. Honderden tractoren rijden luid toeterend een rondje langs de dorpen in de buurt. Wanneer we in onze B&B aankomen keert de rust snel weer. De jonge uitbaters verwelkomen ons hartelijk. “Komen jullie ook voor de tractorzegening? Neen? Wees gerust, morgen is het hier weer peis en vree. Alle boeren slapen dan hun roes uit. Nergens nog een tractor te bespeuren!”.

Grote Getevallei In de dorpendriehoek Drieslinter, Wommersom en Melkwezer ligt het natuurgebied

85 mm

‘Grote Getevallei’. Vanaf knooppunt 130 verandert het landschap drastisch. We waren mooie open velden gewoon, afgewisseld met boomgaarden van appelaars en perelaars.

Maar nu stappen we duidelijk een waterrijk gebied binnen. Verschillende beken en rivieren komen hier samen. De Grote Vliet, de ’s Hertogengracht en de Grote Gete lopen min of meer parallel. Via knuppelpaden draaien we ons in bochten tot we niet meer weten waar noord of zuid is. Op korte afstand wisselt het landschap voortdurend. Weiden, velden, bospartijen, waterpoelen, rivierbeddingen, noem maar op. Af en toe, wanneer we tussen de bomen uitkomen en iets hoger lopen, zien we de kerktorens van Drieslinter of Neerlinter. Dit is schitterend wandelen.

Uniek! Wanneer een zestal reeën ons pad kruisen is mijn dag compleet geslaagd. Op een bankje in de zon houden we een laatste korte drinkpauze. Ik reken even snel uit. Het wandelknooppuntennetwerk van de Getevallei bestaat uit 250 km wandelplezier. Wij stapten daarvan nog niet eens 35 km. Dat wordt dus terugkomen.

Win!

Kle

eG ot Gr

Het Vinne

ine

Drieslinter

Neerlinter

ete

Ge te da g1

STEEKKAART

knooppunten van het netwerk Getevallei.

Duras

Zoutleeuw Melkwezer

Helen

Dormaal

k

n Tiene

2

km OrsmaalGussenhoven

g

2

da

1

nbee

Mole

Wommersom

0

Tijdens twee wandeltochten volgden we de wandel-

Booienhoven Wilderen ruiden Sint-T

HalleBooienhoven

Op Weg 2017

Dag 1 (ca 15.5km): 112, 111, 316, 315, 37, 3, 31, 30, 38, 39, 300, 301, 304, 307, 306, 344, 345, 308, 309, 33, 35, 36,

10 x kaart Wandelnetwerk Getevallei.

Surf naar www.groteroutepaden.be> opweg>win.

314, 313 en 112.

Dag 2 (ca 17.8km): 113, 114, 115, 133, 134, 135, 136, 124, 123, 122, 103, 102, 101, 19, 100, 129, 130, 132, 111, 112 en 113 De kaart van het Wandelnetwerk Vlaams-Brabant – Getevallei kost € 9. www.toerismevlaamsbrabant.be.

2017-5 Op Weg |

33

FIETSREPORTAGE | Cyprus

Cyprus is een zonnig eiland in het oostelijk deel van de Middellandse zee, gekend voor zijn halloumi grillkaas en Griekse en Romeinse archeologische sites, en als broedplaats van schildpadden en ezels. Eind april, als de natuur op haar mooist is, begin ik aan m’n fietstocht helemaal rond het eiland. ÆÆ Tekst en foto’s Willem van Oosten

Rondje Cyprus Griekse schlagers Vanuit het vliegtuig krijg ik alvast een voorproefje: grillige kusten, volle stuwmeren en hoge bergen. Wanneer ik even later het zoutmeer van Larnaka zie weet ik dat we meteen gaan landen. Eenmaal op de fiets bereik ik kriskras door de stad de kustweg. Er ligt warempel een fietspad, althans volgens het bordje.

Tot mijn onaangename verassing houdt het wegdek plotseling op en dender ik over keien.

Mijn eerste lekke band in meer dan 5000 km, de Vlaamse fietspaden blijken dan toch niet de slechtste… (Op Weg 2016, 5).

34

| Op Weg 2017-5

Glooiend loopt de weg langs de kust, met af en toe een stukje landinwaarts. Na de toeristische drukte van Ayia Napa volgt het mooiste deel van de route: Cape Gkrèko, groen struikgewas, grillige rotspartijen en een diepblauwe zee. Ik sla mijn bivak op en geniet van deze mooie plek tussen witte rotsen en uitzicht op de baai.

Onder ontelbare sterren lig ik in mijn tent samen met ‘De dikke baobab’ van Frank van Rijn. Net wanneer ik op het punt sta om het boek opzij te leggen, hoor ik een auto. Er komen er steeds meer. Iemand heeft besloten om juist op deze plek vanavond te gaan feesten.

Autoveringen piepen ritmisch. Om elf uur barst het gezang in alle hevigheid los. Pas om drie uur vertrekken de laatste feestneuzen. Ik ken meteen alle Griekse schlagers uit mijn hoofd.

De grens over In de ochtendwarmte fiets ik weg uit deze mooie omgeving, die al snel overgaat in vakantiebebouwing. Bij de eerste gelegenheid stuur ik weg van de kust, waardoor ik meteen een klim van meer dan 10% voor de wielen geschoven krijg.

Kilometerslang glijdt het agrarische landschap langs me heen. Op goed geluk en uit nieuws-

Het badhuis van Salamis.

omgeving. Graanvelden wisselen af met rotsachtige heuvels. Wanneer ik opnieuw uitzicht krijg op de zee, pedaleer ik op mijn gemak naar Kumyali. Ik zie het haventje al waar ik mijn tent wil opzetten, maar beland toch in een klein hotelletje.

voorbij het Apostolos Andreas klooster houdt de asfaltweg helemaal op en draait mijn fiets zich om, om een kampeerplek voor de nacht te vinden. In de verte, onderaan de heuvels bij het strand, moet Hassan’s Turtle Beach Restaurant liggen. Via onverharde wegen vind ik de plek, waar ik mijn tent opzet.

De wilde ezels in de bossen om me heen balken dat het een lieve lust is.

Luxewildkamperen

Schiereiland Karpaz Stenen brug langs kaap Gkrèko.

gierigheid fiets ik bij Deryneia richting de grens met het Turkse deel van het eiland. Helaas zit de doorgang nog potdicht. De werkzaamheden aan een nieuwe grenspost zullen nog een paar maanden duren. De volgende grenspost is gelukkig maar 15 km om. Dwars door een militaire basis zet ik koers naar Famagusta.

Salamis, even ten noorden van Famagusta, is een opgegraven Romeinse stad. Ik bezoek het badhuis, slenter rond een plein met Griekse zuilen en bewonder het gerestaureerde amfitheater, tot het tijd is om verder te fietsen. Na Bogaz kom ik weer in een groene glooiende

Mijn Franse medegasten zijn erg geïnteresseerd in mijn fietsonderneming, waardoor ik pas laat op de fiets stap. De ezels in het dorp balken al als aanmoediging. Na Zyamet verlaat ik de hoofdweg, door kleine dorpjes langs slingerende hobbelwegen. De weinige automobilisten rijden erg op hun gemak. De auto’s zien er trouwens uit alsof ze nauwelijks sneller kunnen.

Heuveltjes worden volwassen heuvels. De weg draait en keert door het overweldigend mooie landschap, soms met uitzicht op zee, soms door diepe dalen en dan weer langs ruwe rotsen. Een enkele keer duikt een dorpje op achter een bocht, maar meestal ben ik helemaal alleen met de natuur. In Dipkarpaz vul ik mijn voorraad aan en maak ik me op voor het verste stuk van het schiereiland. Na een fenomenale afdaling kom ik bij het eerste grote strand. De kustlijn is spectaculair, het is genieten in overtreffende trap. De wilde ezels in de bossen om me heen balken dat het een lieve lust is. Even

De vogels kwetteren me wakker op het schildpaddenstrand. Afrekenen met Hassan wordt een bijzondere gebeurtenis. Eerst is hij onze afgesproken prijs vergeten, daarna komt hij terug met te weinig wisselgeld. Ik help hem tellen en dolgelukkig gaat hij op pad om het restant te halen.

Eenmaal op de keienweg word ik uitgebalkt door een onzichtbare ezel. Het eerste stuk van deze rit is hetzelfde als gisteren, maar nog steeds even mooi. Bij Dipkarpaz neem ik even tijd voor een pauze en om water in te slaan.

De winkelier is vast familie van Hassan, hij geeft zomaar per ongeluk te weinig wisselgeld terug. Weer verder, langs de glooiende noordkust word ik nog steeds getrakteerd op mooie baaien, ruwe rotskusten en een diep-

2017-5 Op Weg |

35

Stuwmeer in het beschermde natuurgebied Akdeniz.

blauwe zee. In het dorpje Yeri Erenköy zijn het de forse fruitstallen die me lokken.

Na alweer een adembenemende afdaling langs hoge bergen die soms uit de zee omhoog lijken te komen, eindigt mijn rit in Kaplica. Een groep fietsers met bepakking zoekt een plek op hetzelfde strandje. Ze komen uit Turkije en fietsen door Noord-Cyprus. Ze krijgen de koude stranddouche aan de praat, waardoor het een luxewildkampeerplek wordt!

De noordkust Om vijf uur kraait een haan me wakker om de zonsopkomst te bewonderen. In de ochtendschemer wandel ik over de grillige rotsformaties waarna ik ontbijt en opbreek. Na het afscheid van mijn Turkse vrienden fiets ik verder westwaarts. Het is nog stil op de weg.

Aphrodites rots.

36

| Op Weg 2017-5

Dat lijkt een overstekende slang ook te denken.

Kronkelend schiet hij voorbij, ik kan het beestje maar net ontwijken.

Hoe dichter bij Kyrenia hoe toeristischer het wordt, in de verte zie ik zelfs smog. Het rijgedrag van de automobilisten, de verpeste omgeving en de smerige lucht zorgen ervoor dat dit stuk kuststrook de moeite waard is om over te slaan. Wat het hoogtepunt van de rit had moeten zijn, een opvangcentrum van zeeschildpadden, blijkt zelfs niet te vinden of niet meer te bestaan.

Eenmaal voorbij Lapta keert de rust weer.

Wanneer de weg het binnenland indraait, door het Akdeniz natuurgebied, sta ik al snel voor de zwaarste beklimming van mijn rondje. Meer dan 10% stijging, vrachtwagens en bussen klimmen nauwelijks sneller dan ik. Eenmaal boven bevind ik me op een soort

hoogvlakte, waar naaldbossen en graanvelden elkaar afwisselen.

Deze nacht staat mijn tent op een prachtige plek onder een olijfboom. Kikkers geven een onophoudelijk concert, net als de studenten in het dorp op de heuvel verderop.

Billenknijper De weg loopt lichtjes af richting Morphou.

Langs de weg staan sinaasappelbomen. Solis was eerst een Griekse en later een Romeinse stad. Het mooiste standbeeld van Aphrodite blijkt hier gevonden. Vooral de basiliek met mozaïekwerk en het amfitheater springen in het oog. Als ik de ruïnes van het marktplein en de ommuring bekijk, zie ik in mijn gedachten een stadsplan.

Na Solis buigt de weg van de kust af. De uitlo-

Pauze aan het fontein van Famagusta.

Rotsformaties, baaitjes en kliffen kleuren de Cypriotische kust.

pers van het Troodosgebergte reiken tot in de zee en ik moet twee heuvelruggen over. Na de eerste kom ik in het dorpje Yesilirmak terecht in een bio-organische vruchtenplukdag. Na de tweede volgt de grenscontrole, waarna ik in Kato Pyrgos picknick.

Met stramme benen vervolg ik mijn route.

Opnieuw moet ik een bergrug over. Telkens als ik denk dat ik boven ben blijkt de klim toch weer verder te gaan. Na bijna anderhalf uur ben ik boven. De geuren van naaldbomen omgeven me, een heerlijke mediterrane berglucht.

De afdaling blijkt een billenknijper. Ik knijp de remmen zo dicht mogelijk en stop af en toe om water op de velgen te spuiten om ze te laten afkoelen. Sommige bochten zijn zo scherp en steil dat ik er lopend doorheen moet. Via een vlakke kustweg en met wat wind in de rug duw ik hard op de pedalen om nog voor het eind van de dag in Polis aan te komen, op het enige officiële kampeerterrein van deze fietstocht.

Aphrodite’s bad Mijn rustdag vul ik met zwemmen in zee en cappuccino op het terras. Mijn tentje staat tussen de rietpluimen van een riviertje, kikkers kwaken dag en nacht. Af en toe vallen ze even stil. Vast om naar de muggen te happen die zich even tevoren aan mij te goed hebben gedaan.

Daags nadien breng ik eerst een bezoek aan het archeologische museum van de oude Griekse stad Marion. Daarna ga ik op zoek naar

Aphrodite. Ik fiets een stukje langs de kust van Akamas om haar te vinden. De fiets mag even rusten aan het begin van haar botanische tuin.

Zelf wandel ik richting haar bad, dat er mooi en uitnodigend bijligt. Maar Aphrodite is nergens te bekennen.

De geuren van naaldbomen omgeven me, een heerlijke mediterrane berglucht.

Na het laatste bergruggetje van mijn rondrit daal ik in vliegende vaart naar de kust. In Paphos, waar ik voor de afwisseling eens een kamer neem, bezoek ik nog de Koningsgraven.

Het is een gigantisch grafveld met grafhuizen uitgehakt in steen, met daarin weer uitgehakte graven, als een soort bedstede. Een bezoek zeker waard.

Aphrodite’s rots De ochtendetappe van vandaag bestaat uit een bezoekje aan het archeologisch park van Paphos.

Als eerste bezoeker loop ik naar binnen, langs de restanten van Romeinse huizen, sommige met mozaïekvloeren. Ook een gerestaureerd amfitheater ontbreekt niet. Opvallend is dat de

Romeinen hier het Griekse schrift gebruikten. ‘s Middags vervolg ik mijn route langs archeologische vindplaatsen en andere bezienswaardigheden aan de zuidkust. Er loopt een snelweg, waardoor de oude doorgaande weg redelijk rustig is. Ik fiets heerlijk op en af, de uitzichten komen vanzelf. Het eerste en bekendste is Aphrodite’s rots, Petra tou Romiou. Al van ver zijn de wilde rotsformaties, vele baaitjes en hoge kliffen te zien. Bij de rots zelf wandel ik wat over het kiezelstrand. Een geschikt plekje om de tent op te zetten vind ik niet en de benen willen nog wel, dus fiets ik door.

De kustweg rolt op en neer, maar met de wind in de rug schiet het lekker op. Af en toe neem ik een zijweg naar het strand of naar een klooster. In Episkopi ga ik op zoek naar een overnachtingsplek. Er blijken er wel drie te zijn. Bij de eerste staat de deur naar de binnenplaats open, eromheen liggen de kamers. De sleutels zitten in het slot, een beheerder is niet te vinden. Ik besluit mijn intrek te nemen en morgen verder te zien.

Op de bühne ‘s Ochtends is er nog steeds niemand te bekennen. Het is tijd om te vertrekken, Kourion gaat zo open. Ik laat de sfeervolle binnentuin achter me en fiets naar de site, die een paar kilometer van het dorp af ligt. In mijn eentje wandel ik over het Romeinse marktplein, waar ik begroet word door archeologen aan het werk. In alle rust kan ik een bad nemen in de thermen – helaas

2017-5 Op Weg |

37

Het aquaduct van Larnaka.

Het heuvellandschap van het schiereiland Karpaz.

Choirokoitia

zonder water – en plaatsnemen op de bühne van een muisstil theater. Het uitzicht over de baai is prachtig, die Romeinen wisten wel waar ze hun stad bouwden. Of toch niet helemaal, want later is de stad verwoest door een aardbeving.

De route richting Kolossi loopt door graanvelden en wijngaarden. Al in de middeleeuwen werd de landbouw in deze relatief vruchtbare rivierdelta vanuit een klein en vierkant kasteel gecontroleerd.

Naar Lemesos fiets ik langs een zoutmeer en ... tussen de Engelsen. Sommige delen van Cyprus zijn Brits grondgebied met daarop legerbases. Op de Kalymnos campsite van Governor’s Beach sla ik mijn tent op. Alweer geen beheerder te zien.

De laatste rit geeft altijd een bijzonder gevoel.

Alles gaat vlotter en energieker. Mijn positieve stemming wordt dan ook nauwelijks verstoord door het bracket dat kraakt en schraapt alsof de lagers kapot zijn. 50 kilometer moeten ze het nog volhouden. Door de voortvarende start ben ik flink te vroeg bij Choirokoitia, de archeologische site is nog niet open. Tijd voor een Cyprio­tische koffie bij de bakker annex koffiebar op de hoek.

Choirokoitia is de vindplaats van een dorp uit de steentijd. Hier woonden wellicht de eerste bewoners van het eiland. Een paar ronde stenen huizen zijn herbouwd en een pad brengt mij langs een grot en de restanten van de oude stadswal.

Mijn bracket kraakt en schraapt steeds onheilspellender, maar ik nader Larnaka. Behalve een ommetje langs de kust maak ik nog een uitstapje naar Hala Sultan Tekkes. Deze moskee is een van de oudste ter wereld die nog in gebruik is. Even de fietsschoenen uitdoen voor ik naar binnen ga. Zo’n paar staat er nog niet tussen...

In de winter zijn de zoutmeren van Larnaka de thuis van flamingo’s uit Afrika. Op dit moment, in het voorjaar, zijn ze al vertrokken. Het zoutmeer droogt dan langzaam op en laat een wit glimmende zoutlaag achter.

Rustig pedalerend zet ik koers naar mijn eindpunt. De laatste 50 meter sluit ik af met een laatste platte band.

STEEKKAART Apostolos Andreas klooster

Yeri Erenköy Lapta Kyrenia Kato YesilirPyrgos mak Polis Morphou

Nicosia

Olympus 1952

Paphos 0

20

km

Episkopi

Dipkarpaz Dipkarpaz Kumyali Bogaz

Kaplica

Salamis

Larnaka

Famagusta

interne grenzen oversteken verloopt probleemloos zolang je als EU-onderdaan een geldig paspoort of ID-kaart hebt.

Kaarten en gidsen Als overzicht gebruikte ik de wegenkaart ‘Road and Tourist Map of Cyprus’ van Selas (www.selas.com.cy). Deze kaart is geschikt voor de hoofdwegen en secundaire wegen, maar sommige kleinere

Ayia Napa

wegen evenals hoogtelijnen staan er niet op.

Choirokoitia

De beste kaarten om te fietsen zijn op dit moment de (digitale)

Lemesos 40 Kourion Kolossi

Open Street Maps. Die vulde ik aan met losse bladen, kosteloos verOp Weg 2017

Route

strekt bij elk toeristisch infobureau in het Grieks-Cypriotische deel.

Info Nuttige websites waren: www.mcw.gov.cy/mcw/da/da.nsf, www.

De totale afstand van mijn lus bedroeg 750 kilometer, wat tege-

whatson-northcyprus.com,

lijk de omtrek van het eiland is. Cyprus is verdeeld in een Grieks-

andromeda.com/en/interactive-map.html.

www.heartcyprus.com,

Cypriotisch (Republiek van Cyprus) en een Turks-Cypriotisch deel (Noord Cyprus), die gescheiden zijn door een bufferzone onder controle van een VN-vredesmacht. Het land binnenkomen en de

38

| Op Weg 2017-5

KAART

TRACK

FOTO’S

www.ix-

INTERVIEW | Eric Van Hoey en Elena Cabanlit

Ook een netwerk heeft een eindpunt Aan elk GR-verhaal komt een einde, zelfs aan een heel GR-netwerk. Als wandelaar wordt je dan overspoeld door tegenstrijdige gevoelens, het post-GR-trauma.

Maar zelfs wanneer de laatste bladzijde van de recentste topogids is omgeslagen, kan je altijd uitkijken naar een nieuw pad of een vernieuwde gids. ÆÆ Interview Johan Lauwerier Foto’s Eric Van Hoey

Kapelletjes Wanneer ik Eric telefonisch contacteer vraagt hij terloops of ik toevallig iets meer weet over de verbinding tussen GR 122 en 129. Hij weet dat ze bestaat, die Liaison Hauts Pays in ZuidHenegouwen, maar heeft nog nergens een beschrijving of topogids gevonden. Zo’n vraag

kan alleen van een kenner komen. Eric is dan ook de geknipte man om een boompje op te zetten over het GR-netwerk in België, na 18 jaar wandelplezier waarin hij alle draden – inclusief alle Streek-GR’s – heeft verkend.

Maar ook hier geldt: achter elke man die iets unieks heeft gepresteerd, staat een vrouw.

Schijnbaar op het achterplan, is de rol van Elena, die sinds 1985 in België woont, cruciaal. “Ik ben haar eeuwig dankbaar. Zonder haar steun was het nooit gelukt. Ze wandelt niet altijd mee, maar het Filippijnse record GR-wandelen heeft ze ongetwijfeld.” Elena: “Ik vind vooral de vele kapelletjes onderweg zo

2017-5 Op Weg |

39

Dreigende wolken boven het Westvlaamse Heuvelland.

schattig. Ik ben wat meer praktiserend en de symboliek van de Mariabeelden spreekt mij fel aan. Een hoogtepunt was bijvoorbeeld de SintMaternusbasiliek in Walcourt.” “Aan kapelletjes zitten vaak mensen te babbelen, het zijn echte rustpunten”, voegt Eric toe. “Maar het valt op dat kapelletjes in de ene regio beduidend beter worden onderhouden dan elders. Dat zegt iets over de streek.”

Puzzelen “In 1999 ben ik eraan begonnen”, steekt Eric van wal. “Met het ‘Groot Wandelboek Ardennen’.

Maar in het begin deed ik het niet zo graag. Lag het aan mij of aan de beschrijving? Ik liep soms verloren. Maar er stond ook een advertentie voor GR in dat boek. De GR-filosofie trok mijn aandacht. Dat was het! Ik ging van start met GR 573 Hoge Venen en had meteen de smaak te pakken. GR daagde mij ook uit: het plannen van de trajecten werd behoorlijk gecompliceerd, ik moest puzzelen en bellen naar NMBS en TEC en leerde het dikke ‘Spoorboekje Belgische spoorwegen’ gebruiken.”

Toppers Iemand die alle 8000 km GR in België heeft gestapt, moet met gemak de toppers kunnen aanduiden. Maar het antwoord laat zich vermoeden. “Als ik mij uitspreek, doe ik andere te kort. De mooiste GR bestaat niet. Persoonlijke ervaringen die je niet had verwacht, dat is wat de schoonheid van een GR bepaalt. Een paar voorbeelden. GR 412, Sentier des Terrils. Wat ga je daar zoeken in de Borinage, die voor-

40

| Op Weg 2017-5

Voor betoverende momenten moet je niet ver gaan.

malige industriële zone? De vroegere zwarte vlekken zijn vandaag natuurgebied en in het oude mijnwerkerscafé geeft iedereen mekaar een hand. Een niet-wandelaar ervaart die sfeer nooit. Ik denk ook aan de nauwe doorgangen op GR 123 in Doornik en de indrukwekkende vierkantshoeven langs GR 575 Condroz. Of de GR’s in Frans-Vlaanderen, waar de vele Vlaamseleeuwvlaggetjes een andere betekenis hebben dan hier. Via GR door het centrum van Antwerpen kom je op plaatsen die je heel goed kent, maar nu vanuit een verrassende hoek herontdekt. De totale afstand van duizenden kilometers is daarbij relatief. De tocht die je nu maakt is de belangrijkste, ondertussen kan je uitkijken naar de volgende. Ik krijg geregeld de vraag of ik de Dodentocht al gedaan heb. Neen dus, we houden het op daggemiddelden tussen 15 en 25 km.” Elena vat de aantrekkingskracht van het wandelen in één woord samen: “De ontdekking, the exploration!”.

Sprekende app De kwaliteit van kaarten en topogidsen of digitale richtingwijzers is altijd een delicaat punt in een gesprek met een ervaren wandelaar. Zeker wanneer hij alle Belgische uitgaven in handen heeft gehad. Eric: “Bij de trend om voor sommige GR-uitgaven over te stappen van een topogids naar een kaart heb ik vragen.

Voor de Streek-GR Uilenspiegel is de kaart oké, maar voor de – overigens mooie en interessante – Streek-GR Haspengouw had ik liever een topogids gehad. Spijtig dat de uniformiteit van de topo’s niet is doorgetrokken naar de

kaart. Dagstappersgidsen zijn prima om GR bekend te maken bij een breed publiek, maar eigenlijk gaat het concept in tegen de GR-filosofie. Smartphone of gps hoeft niet voor mij en een app die spreekt is echt een stap te ver. En bij twijfel ergens in open gebied langs een onduidelijk pad vertrouwen we nog altijd op onze speciaal voor GR ontwikkelde neus. Na zovele kilometers wit-rood weten we het instinctief: dat wegje daar moet ‘hem’ zijn.”

GR-wandelaars praten vaak met meer passie over hun hobby dan ‘luswandelaars’. Voor Eric heeft dat vooral met de oplopende spanning te maken: “Op weg naar je vertrekpunt word je er al door gegrepen. Het is vaak ontiegelijk vroeg, het is koud en het regent en je staat ergens op een kerkpleintje bij een bushalte. Wat sta ik hier te doen? Komt ze nog wel? En sta ik wel aan de juiste kant? Nog intenser is het gevoel ’s avonds, zeker in de Ardennen. Wanneer de geel-grijsrode TEC-bus plots uit de bocht komt, is dat vaak het mooiste beeld van de dag.”

Standvastige systematiek “Een GR-wandeling is een aaneensluitend verhaal. Je wandelt niet alleen door verschillende gebieden en gevarieerde landschappen, maar ook doorheen de geschiedenis van een streek of land. Je moet wel alle eindjes aan mekaar knopen en er geen stukken tussenuit knippen. Als vrienden mee op stap gaan, begrijpen ze die standvastige systematiek niet zo goed.

Vaak zijn het banale dingen die bijblijven.

Wandelend in de velden met zicht op Wijne-

GR 570 door het grensgebied van Frankrijk, Luxemburg en Wallonië.

gem Shopping Center denk je dan: iedereen loopt daar nu te stressen en ik loop hier. Of dat cafeetje van na de oorlog in de buurt van Zoutleeuw: na tien jaar kom je daar terug en het is nog niets veranderd en de stamgasten vragen opnieuw: “Komt gij helemaal van Antwerpen? en wat zoekt gij hier?” Op TV vinden mensen ‘Stille Waters’ zo schoon en dan willen ze daar snel naartoe. Of in de rubriek ‘Levens die elkaar kruisen’ worden ze gegrepen door verhalen van toevallige ontmoetingen. Op GR kom je die landschappen en die mensen in het echt tegen!”

Liften Voor de verplaatsingen tussen eind- en beginpunt – het eeuwige probleem van de wandelaar die de GR-ideologie altijd trouw wil blijven – heeft Eric nog een paar tips: “Vooreerst werk ik niet op vrijdag, wat uitstekend is voor Ardennenwandelingen want dan rijden de TEC-schoolbussen. Je moet wel in het holst van de nacht vertrekken om zonder file tijdig de bushalte te bereiken. Een andere optie is je auto ergens midden op je dagtocht zetten, als dat voor een combinatie met bussen beter uitkomt. Soms proberen we met de eigenaars van een chambre d’hôtes af te spreken of ze ons tegen een schappelijk prijsje naar ons startpunt willen brengen. Wanneer een bevriend koppel meegaat, kiezen we weleens een centraal gelegen gite en zetten we één auto aan het eindpunt en één bij het beginpunt. Terugliften naar de auto lukt ook altijd. Maar ook die procedure moet je goed plannen, zodat er op de terugweg

niet te veel zijwegen mogelijk zijn en je kans vergroot dat het met één lift lukt. Mensen zijn meestal bereid te helpen, zeker iemand die te voet hun streek komt verkennen. In uiterste nood is er nog altijd de taxi, maar ook die moet je vooraf regelen, zeker buiten de stad.”

Persoonlijke ervaringen die je niet had verwacht, dat is wat de schoonheid van een GR bepaalt.

Niet helemaal klaar “Het is een bevreemdend gevoel: ik ben blij dat ik de GR-paden in België ‘eindelijk allemaal’ gedaan heb, maar ook een beetje triestig. Ook een netwerk heeft een eindpunt.

Misschien moet ik dan toch de Dagstappergidsen kopen om zo nog GR te kunnen blijven volgen (lacht).

Op dit moment staan op onze todo-lijst: de nieuwe versie van GR 127, de Tour du Brabant Wallon (de gids verschijnt in 2018); de Gaume Buissonnière, waarvan de gids al tien jaar in mijn lade ligt; van thuis naar Scherpenheuvel via knooppunten, maar in GR-modus; GR 16, de vroegere AE opnieuw doen; enkele missing links uit de pas verschenen topogids La Grande Traversée de la Forêt du Pays de Chimay. En

verder hopen dat er snel van een of andere route een nieuwe of vernieuwde topogids verschijnt of dat er ergens nog een variante wordt uitgetekend. Zo blijft het aangenaam knagend gevoel dat het werk toch nog niet helemaal klaar is…”

Voor Eric en Elena zijn Belgische GR’s weekendwerk, maar ook alle andere vakanties zijn wandelreizen. Op de lijst ‘afgewerkt’ staan naast de Eisleck Trail en de Moezelsteig tochten in Peru, IJsland, Noorwegen, de Filippijnen, GrootBrittannië, Spanje, Italië, Frankrijk, de Benelux ... en natuurlijk Oostenrijk: “Niet hip, maar nog altijd mijn favoriet.” Afgelopen zomer was de Tour du Queyras aan de beurt. En met GR 5 is Eric in de omgeving van Metz geraakt. “Daar moet ik nog eens werk van maken…”

Dikke merci Bij Eric en Elena zal GR overigens nooit ver weg zijn, letterlijk. Hun huis staat aan GR 12 Amsterdam – Parijs. Volgens Eric heeft GR-medewerker Peter De Goede daarvoor gezorgd. Laat het ons houden bij een vorm van lotsbestemming.

Het is het verhaal van de kip en het ei. Zijn Eric en Elena aan een GR komen wonen of is de GR naar hun huis geleid? Als ik na het interview, omkaderd met een rijkelijk ontbijtbuffet, vanuit hun voordeur GR 12 opdraai naar de bushalte roepen ze me nog na “En nog eens een dikke merci aan alle vrijwilligers van de vereniging Grote Routepaden.”

Gelukkig is er geen twijfel mogelijk. Ik sta aan de kerk van Maria-ter-Heide aan de juiste kant van de Bredabaan.

2017-5 Op Weg |

41

WANDELAVONTUUR | Spanje

Het noordelijke gedeelte is goed bewegwijzerd.

Als een pelgrim op Mallorca Het toeristeneiland waar je meer Duits dan Spaans hoort praten, tot zover de reputatie die Mallorca vandaag ‘geniet’. Maar op de wandelpaden van de Serra de Tramuntana, een langgerekte bergketen langs de noordwestkust, kom je die zonnekloppers niet tegen. ÆÆ Tekst en foto’s Tjeu Tijskens

GR 221 Een tijd geleden maakten wandelvrienden me attent op een regelmatig weerkerend item in het programma ‘Stapland’ van het digitale televisiekanaal Evenaar. Daarin bracht presentator Bradley Mayhew verslag uit van zijn tocht op het drogestenenpad (GR 221) in het Tramuntanagebergte. In 2011 kreeg deze bergketen de World Heritage Status van UNESCO, als gebied van een grote landschappelijke en culturele betekenis. Toen ik de reportages zag, stond er meteen een nieuwe wandelbestemming op mijn to-dolijstje.

Er lopen heel wat oude paden doorheen deze lange bergketen. Soms zijn ze redelijk vlak, maar vaak zijn ze zigzag omhoog gebouwd tegen de steile flanken. Inderdaad, ‘gebouwd’, want over flinke afstanden zijn deze paden aangelegd op muurtjes van los gestapelde stenen, zoals in vele zuiderse landen gebruikelijk is voor terrassen met akkerbouw of olijfboomgaarden.

Ik stond en sta nog steeds in bewondering en verwondering voor het onvoorstelbare werk

42

| Op Weg 2017-5

van de mensen die deze muurtjes gestapeld hebben. En dit zonder ook maar enige ruimte tussen de stenen – vandaar de naam drogestenenpad. Momenteel worden heel wat van deze paden door vrijwilligers hersteld volgens de aloude werkwijze. Een van de paden leidde ons steil naar beneden naar de Torrent des Barranckloof tussen de Col de l’Offre en het veel lagere gelegen Biniarix. Vergelijken kan ik niet, maar volgens mijn medewandelaar was deze kloof veel mooier dan de bekende Samariakloof op Kreta. Ik kwam alleszins ogen te kort.

Pelgrims achterna Deze drogestenenpaden lopen in alle richtingen doorheen de Serra de Tramuntana – die op vele plaatsen meer dan 1000 meter hoog is – en verbinden dorpjes met elkaar en met de overal aangelegde terrassen. Maar tegelijk leiden vele van die paden, zowel vanuit het noorden als vanuit het zuidwesten, naar het klooster van Lluc. Historisch zijn het dus ook pelgrimspaden en GR 221 wil die geschiedenis in ere

herstellen. Het noordelijke gedeelte tussen Pollença en Deia is klaar en volledig bewegwijzerd. Daar kan je GR 221 dus makkelijk wandelen, tenminste als je geen schrik hebt van wat klimmen en dalen. Wij volgden een groot stuk van dit traject en legden per dag tussen 15 en 20 km af, met 500 tot 900 hoogtemeters. Pittig dus, maar oh zo mooi!

Zoal het pelgrims betaamt, verbleven we tijdens onze tocht ook enkele nachten in het klooster van Lluc. Ook dàt was voor mij een openbaring. De plaats waar het klooster gebouwd is had al voor de Romeinse tijd een religieus karakter. In de 13de en 14de eeuw werd begonnen met de bouw van delen van het nu nog bestaande complex, dat sindsdien steeds groter geworden is. De huidige basiliek midden in het klooster stamt uit de 17de eeuw.

Overdag stroomt het vol met busladingen toeristen, maar ’s avonds valt rust en stilte over het klooster en zijn omgeving! Echte pelgrims vereren er nog steeds de ‘zwarte Madonna’, een Mariabeeld dat in 1884 in aanwezigheid van

OP WEG 2017 nr.5: GR221 Ruta de la Pedra en Sec 116 x 90mm Herstelde stenen paden.

De zee is nooit veraf.

12.000 gelovigen door de toenmalige paus werd gekroond. Zoals veel wandelaars overnachtten wij in de vroegere kloostercellen, die nu allemaal voorzien zijn van sanitair. Het klooster en de omgeving vormen een onbeschrijflijk mooi geheel. GR 221 bewandelen en deze plek overslaan zou een onvergeeflijke doodzonde zijn.

STEEKKAART

GR 221 bewandelen en het klooster van Lluc overslaan zou een onvergeeflijke doodzonde zijn.

Liever stappen In het aanbod van het reisagentschap waren vijf wandeldagen voorzien. Voor onze zesde dag suggereerde men een rit met de ‘rode flits’, een oude trein die door de bergketen naar Palma, de hoofdplaats van het eiland, rijdt. Een wandeling op de promenade tussen de stad en enkele verderop gelegen badplaatsen zou een aanrader zijn. Maar we waren het er alle drie roerend over eens dat zoiets alleen maar een afknapper kon zijn. Dus hebben we trein en promenade gelaten voor wat ze zijn om nog een zuidelijker stuk GR 221 tussen Deia en Valldemosa te wandelen. Voorlopig minder goed bewegwijzerd, maar met de hulp van de gps leverde dat geen problemen op. We genoten van nog maar eens Wim Vandamme een stevige klim naar een prachtig hoogplateau Begijnhof 19 op meer dan 900 meter. En van het uitzicht op 8500 Kortrijk de Middellandse Zee diep onder ons.

Route en bewegwijzering

(www.rother.de) en verkrijgbaar in meer-

GR 221, de Ruta de Pedra en Sec, volgt de

dere talen.

noordwestkust van Mallorca doorheen

Nuttig maar in het Duits: www.consell­

het Tramuntanagebergte. Het noordelijke

demallorca.net /media/24869/GUIA_

gedeelte is volledig afgewerkt, het zuide-

GR_221_ALEM.pdf.

lijke nog niet. Samen met de bewegwijzering maakt men immers ook werk van het

Info

herstellen van de oude stenen paden. In

Wij namen de luxe van transfers en baga-

de toekomst zal de totale lengte op meer

gevervoer (onder meer mogelijk via Anders

dan 250 km komen.

Kaarten en gidsen

Reizen of Zuiderhuis), maar kwamen onderweg een aantal refugi tegen. Talrijk zijn ze nog niet, maar een ‘huttentocht’

Heel bruikbaar is de wandelkaart ‘Mal-

via GR 221 en enkele verbindingspaden

lorca’ van KOMPASS (www.kompass.de)

behoort nu al tot de mogelijkheden. Al

en het bijhorende boek met tips en infor-

blijft een overnachting in het klooster van

matie. Zeer goed is ook de wandelgids van

Lluc zeker ook een aanrader.

Rother, uitgegeven door Bergverlag Rother

wim.1962.vandamme@gmail.com 2017-5 Op Weg |

43

FOTOREPORTAGE | Spanje

Mallorca

the sequel

Ook Kaat trok in de paasvakantie op wandelreis naar de Serra de Tramuntana. De groep wandelde niet enkel op het drogestenenpad (GR 221), maar ook op de talrijke zijpaden die vaak nog rustiger zijn. Iedereen genoot van de stenen en de bergen, van de kleurrijke vogels en de zee die nooit ver weg was. Of van leuke verrassingen, zoals een glas versgeperst fruitsap in een tuin in de vallei rond Soller. Niet enkel als gelovige pelgrim, maar ook als nietsvermoedende wandelaar bleek Lluc een wonderlijke plek. Geniet even mee. ÆÆ Foto’s Kaat Cardoen

44

| Op Weg 2017-5

Port de Soller.

2017-5 Op Weg |

45

Het klooster van Lluc.

46

| Op Weg 2017-5

WANDELREPORTAGE | Nederland

Van de Holterberg naar de IJssel De Sallandse Heuvelrug.

De Sallandse Zandloper voerde me van het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug naar de uiterwaarden van de IJssel. Van een ruw bos- en heidegebied door een landbouw- en kanaallandschap naar een majestueuze rivierdelta. Mét een hoogteverschil van 65 meter – naar Nederlandse normen al heel wat… ÆÆ Tekst en foto’s Steven Vermeylen

De Holterberg ligt aan de zuidelijke grens van de Sallandse Heuvelrug, bij het dorp Holten in Overijssel. Net als de Veluwe kreeg dit landschap vorm tijdens de voorlaatste ijstijd, zo’n 180.000 jaar geleden. Langs het Wereldtijdpad, een initiatief van een plaatselijke geschiedenisleraar, ‘klim’ ik naar het Holterbergplein. Het Natuurmuseum daar heeft een indrukwekkende collectie opgezette dieren, gestart door natuurliefhebber en preparateur Piet Bos. Een deel staat opgesteld in elf levensgrote diorama’s. Eén ervan is gewijd aan het korhoen – lang een vertrouwd gezicht op de heuvelrug, maar vandaag net als in België zo goed als uitgestorven. “We proberen de populatie te redden door korhoenders uit Zweden te introduceren, maar voorlopig doen die het niet zo goed”, aldus museummedewerkster Truus.

“Er rest ons nog een tiental exemplaren.”

Truus loopt ook even mee naar de Canadese Begraafplaats, enkele honderden meter buiten de route. In het voorjaar van 1945 waren het vooral Canadese troepen die Noord- en Oost-Nederland wisten te bevrijden. Naast 1355 Canadezen, 36 Britten en twee Australiërs ligt hier ook één Belg begraven. Op de grafstenen: een eenzame leeuw in een zee van esdoornbladeren… De begraafplaats is, zoals het hoort, piekfijn onderhouden.

Onderduikershut Ik laat deze ingetogen plek achter me en duik de natuur in. Het landschap wordt gedomineerd door golvende heidevelden, afgewisseld met bospartijen. Veel bomen werden destijds aangeplant om zandverstuiving als gevolg van overbegrazing tegen te gaan. Ik waag me door

de Heksenweg, die herinnert aan de Witte Wieven, die op slinkse wijze jonge mannen probeerden te verleiden. Ongehavend kom ik in het Numendal, een van de mooiste smeltwaterdalen op de heuvelrug. Bij Helhuizen wijst een bordje mij de weg naar een onderduikershut. Dit ‘hol’ onder een stuifheuvel bood in de periode 1943-45 een veilige plek aan onderduikers en enkele geallieerde piloten. Buurtbewoners bevoorraadden hen met eten en drinken.

Ondanks verscheidene razzia’s en hardhandige ondervragingen is het schuiloord nooit ontdekt.

Open platteland Op de oude verbindingsweg tussen Holten en Haarle heb ik een mooi zicht op de Grote Koningsbelt. Met 75,5 meter is dat de hoogste top van de Sallandse Heuvelrug. Midden op een

2017-5 Op Weg |

47

De onderduikershut bij Helhuizen.

Langs een van de vele afwateringskanalen.

zandweg ligt een hazelworm zich te warmen aan de lentezon. Bij de Sprengenberg wordt de bodem vochtiger. Hier zijn tal van bronnetjes ontstaan op plekken waar leemlagen aan de oppervlakte komen. Op de top liet een plaatselijke textielbaron in 1903 een hagelwitte villa bouwen, met een toren om de sterrenhemel te bestuderen en een korhoen als windvaan.

Langs de Oude Deventerweg verlaat ik het Natio­naal Park. Ik kom nu in het open Sallandse platteland terecht. De traditionele ­ boerderijen hebben een compacte rechthoekige vorm, een rieten dak en vaak een moestuin met een beukenhaag. Ik stap door weilanden en akkers, soms over onderhoudspaden van afwateringskanaaltjes. Tot in de 19de eeuw bestond dit gebied grotendeels uit moeras. Op het erf van een varkenskwekerij hangt de boerin doodgemoedereerd de schone was op. Zou ze na al die jaren de doordringende geur van haar dieren niet meer ruiken; of gebruikt ze extra geparfumeerde wasverzachter?

Reddende watersnood Natuurreservaat Boetelerveld voert me terug naar het landschap van honderd jaar geleden.

Het is het laatste vochtige heidegebied van

Salland, met grote dopheidevelden en waterpoelen tussen hoger gelegen graslanden en bossen. Halverwege de 20ste eeuw lagen de plannen voor de ontginning van dit gebied klaar. De Watersnoodramp van 1953 besliste er echter anders over. De arbeiders die deze klus moesten klaren, werden ingezet voor de wederopbouw van de getroffen boerderijen in Zeeland. Rond 1960 kwam er een verbod op verdere ontginning.

Oude riddergoederen heten in dit deel van Nederland ‘havezaten’.

Op weg naar Heeten stap ik een drietal kilometer door een kaarsrechte dreef, die behoort tot het domein Schoonheten. Sinds 1616 is het landgoed in handen van de familie Bentinck, een oud adellijk geslacht met vertakkingen in de Britse aristocratie. Oude riddergoederen heten in dit deel van Nederland ‘havezaten’. Alle luiken van de huizen en boerderijen op het landgoed zijn beschilderd in blauw en wit, de kleuren van het familiewapen van de Bentincks. Een flinke bocht westwaarts brengt me bij mijn overnachtingslocatie, bij een landbouwersgezin dat een landwinkel

48

| Op Weg 2017-5

Boerenkracht Met twee flesjes Boerenkracht, een lokale fruitdrank verrijkt met ginseng, en een zakje appelchips ‘gedroogd met tegenwind’ in mijn rugzak, wandel ik de volgende ochtend naar het Overijssels Kanaal. Dat werd in de 19de eeuw gegraven voor het vervoer van landbouwproducten en ijzeroer – een soort ijzererts dat op geringe diepte wordt gedolven – voor ijzergieterijen in Deventer en het Ruhrgebied. In 1988 werd het gesloten voor de scheepvaart. Ik steek het water over langs een voormalige trambrug en doorkruis landgoed Zonnebergen. Op het domein bevindt zich een houtsingel in de vorm van een halve cirkel of zon, afgebakend door sloten.

Volgens sommigen zou dit ooit een Germaanse offerplaats zijn geweest, die kaderde in een zonnecultus.

Ten zuiden van Wesepe stap ik enkele uren tussen grote weilanden, omringd door landgoederen en bossen. Op de lichtere zandgronden worden asperges geteeld. Soms is het oeverlopen, zoals langs de Groote Vloedgraven, waar ik enkele zwanen opschrik die er klapwiekend vandoor gaan. Bij de Soestwetering, een van de hoofdwatergangen van Salland, moet ik twee keer anderhalve kilometer omlopen omdat de brug niet echt aansluit op de route.

Ooievaars Net voor ik Olst bereik, kom ik voorbij een van de oudste havezaten van Salland: Groot Hoenlo. Het kasteel kreeg zijn hedendaagse uitzicht rond 1900, toen het werd verbouwd in opdracht van een jonkheer met grote belangen in suikerplantages in Nederlands-Indië. In de jaren 70 verbleef schrijver Harry Mulisch geregeld op Groot Hoenlo, in De Ontdekking van de

ts in Holten.

gsbegraafplaa

Canadese Oorlo

combineert met een groepshotel (dat ik voor de gelegenheid voor mij alleen heb).

Luchtafweerbun

ker van de IJsse

llinie.

Knotwilgen aan een IJsselgeul.

Nederland, een paradijs voor kampeerders van allerlei pluimage.

Hemel is het kasteel terug te vinden onder de naam Groot Rechteren. Enkele personages zijn ook gebaseerd op toenmalige bewoners.

In Olst zet ik een punt achter de Sallandse Zandloper. Het is er net marktdag, er heerst een en al bedrijvigheid. Verder in het dorp merk ik toch wat leegstand. Voor 40 cent brengt het Olsterveer me naar de overkant van de IJssel.

Al in 1469 was hier een veerpont actief, leerden oude rekeningen. In het brede IJsseldal vliegen ooievaars af en aan. De voorbije dertig jaar hebben natuurverenigingen hard gewerkt om deze sierlijke vogelsoort te steunen, onder meer door broedprogramma’s en het plaatsen van paalnesten. Op de dijk vind ik onderdak in de voormalige meelopslag van een molenaarswoning, met smaak heringericht als gastenverblijf.

IJssellinie Na een sprookjesachtige zonsopgang boven de IJssel heb ik de keuze: met de trein terug naar huis of 14 kilometer verder wandelen tot in Deventer. Ik kies gezwind de tweede optie.

Langs de IJsseldijk en de Bandijk volg ik de loop van de breed meanderende rivier. Stukken op de weg wissel ik af met delen onderaan de grasberm. De IJssel heeft hier alle ruimte gekregen. Kunstmatig aangelegde nevengeulen ontpoppen zich tot waardevol natuurgebied.

In Welsum stuit ik op een voormalige commandobunker voor luchtdoelartillerie, die deel uitmaakte van de IJsellinie. Die verdedigingslijn tegen het communistische gevaar werd na WO II aangelegd en bleef tot 1968 in functie. Bij een dreigende aanval kon een strook van vijf tot

tien kilometer breed onder water worden gezet.

Cruciale onderdelen, zoals stuwen, kregen bescherming van bunkers en luchtdoelgeschut. Pas na de val van de Berlijnse Muur is de geheimhouding over de linie opgeheven.

Wanneer de karakteristieke koepel van de Grote Kerk van Deventer opdoemt, laat ik de dijk definitief achter me. Ik kies voor de drassige paadjes van natuurgebied De Ossenwaard.

Meidoorn- en wilgenbosjes worden er kort gehouden door roodbonte koeien, om bij hoogwater de doorstroom te verzekeren. Enkele vlonderpaden kunnen niet beletten dat ik toch met een broek vol modder het voetveer naar Deventer-centrum op moet. Met mijn stoerste blik stap ik naar het station. Dat stadsbezoek is voor een volgende keer…

STEEKKAART Raalte ssel

IJ

Kaart Nijverdal

Heeten

So

Wesepe

g

in

er et tw es

Welsum

GrootHoenlo

Diepenveen

Ov Ka erijs na sel al s

Olst

Haarle

Deventer Op Weg 2017

Bij

de

toeristische

diensten

van

Salland

(en

via

www.deventerwebwinkel.nl/wandelen) is een wandelbrochure met detailkaartjes verkrijgbaar (€ 2,5). Die volstaat ruimschoots om de route te lopen. Voor wie het gebied tussen de IJssel en de

NieuwHeeten

0

Sallandse Heuvel­rug verder wil exploreren, is er de Wandelkaart Salland (1:25.000, € 5,95).

2,5

Holten

Info

5

Ik logeerde bij hotel Hoog Holten (www.hoogholten.nl), recrea-

km

tiebedrijf De Maathoeve (www.maathoeve.nl) en gastenverblijf De Droomengel (www.dedroomengel.nl). Meer praktische info

Route en bewegwijzering

en achtergrondinformatie over de bezienswaardigheden onder-

De Sallandse Zandloper is in beide richtingen uitstekend bewegwij-

weg vind je op www.sallandsezandloper.nl. Van 24 tot 27 oktober

85 mm

zerd met groen-roze pijlen. Je kan starten in Holten of Nijverdal en

houdt men in Salland een grote wandelvierdaagse, met afstanden

kiezen voor Olst of Wijhe-Fortmond aan de IJssel als eindpunt. De

van 20, 30 en 40 km (www.sw4d.nl).

eerste drie gemeenten liggen aan een treinstation. Afhankelijk van je keuze bedraagt de afstand tussen 41 en 45 km.

FOTO’S

2017-5 Op Weg |

49

WANDELREPORTAGE | Frankrijk

Ontsnappen in de Jura Vier etappes van de Échappée Jurassienne, een langeafstandspad dat in trapjes omhoog­ klimt richting Zwitserse grens, leiden ons door een boeiend stuk van de Haut-Jura. Een verhaal over karstlandschappen en kazen, over almen en hoenen, over gele wijn en pijpen. ÆÆ Tekst en foto’s Guy Raskin

Échappée Jurassienne Jura is afgeleid van het Keltisch en betekent ‘bosgebied waar de spar koning is’. De Échappée Jurassienne is een aaneenschakeling van verschillende GR-paden en staat in het lijstje van 16 'Grands Itinéraires Pédestres' van Frankrijk. Vanuit de historische kunststad Dole (200 meter hoog) klimt het pad trapsgewijs naar de Haut-Jura (tot 1500 meter) om dan terug af te dalen naar Saint-Claude. De aanvangsetappes leggen de nadruk op verleden, cultuur en erfgoed. Met Arbois en Poligny, respectievelijke de hoofdsteden van de regionale wijnproductie en van de Comtékaas, ontdek je een stukje gastronomie. Vervolgens gaat het omhoog naar Château-Chalon, een van de mooiste dorpen van Frankrijk, en weer naar

50

| Op Weg 2017-5

beneden naar de kuurstad Lons-le-Saunier.

Daarna slingert de route zich door een landschap vol meren, kloven en watervallen. In Foncine-le-Haut pikken wij in voor de laatste vier etappes van het pad.

Witbruin gevlekt De bovenloop van de Saine doorspoelt Foncine-le-Haut. We verlaten het dorp en trekken onmiddellijk door een poortje de weiden in.

Een calvariebergpad met metershoge betonnen kruisen leidt ons naar een zeven meter hoog Heilig Hartbeeld, van waaruit we een mooi zicht hebben op het dorp. We trekken over de heuvel door het woud van de Mont Noir naar Chapelle-des-Bois. Bij het verlaten van het bos steken we een weide door om een grasland met

groepjes sparren op te zoeken. In de weiden naar het dorp lopen enkele witbruin gevlekte montbéliard runderen, het ras dat instaat voor de productie van de welbekende Comtékaas.

De weiden aan de overzijde van de vallei lopen uit op een gemend bos dat als het ware afgeblokt wordt door een langgerekte rotswand, de Roche Champion. Onze GR loopt aan de voet van de rots door het bos, GR 5 loopt er bovenop.

Een brede grindweg voert ons naar een plek genaamd ‘Sur les Lacs’, waar we zicht krijgen op de door een grasstrook gescheiden meren Lac des Mortes en Lac de Bellefontaine. Het dorp Bellefontaine is in de winter een drukbezet skioord, maar in mei is het er ijzingwekkend stil. Ook wij nemen onze intrek in dit rustoord voor wandelaars.

In de vallei ligt Saint-Claude, het eindpunt van onze tocht.

Auerhoen Vandaag steken we het woud van Risoux door, dat tijdens WO II voor vele joden als vluchtroute gold naar Zwitserland. Wanneer we het steile keienpad uit jurakalksteen beklimmen naar de Roche-Franche, moet ik denken aan onze woonkamervloer van gele Jurategels.

Hier bevindt zich het ‘Livre d’Or du Risoux’, een reeks oude inscripties op de rotswand. De oudste aantekeningen dateren uit de tijd van de Franse revolutie en verwijzen naar data waarop priesters hier erediensten organiseerden, op het moment dat de Franse Nationale Conventie het katholisme verbood en de kerken sloot of omvormde tot ‘tempels van de rede’.

Later voegden smokkelaars, houthakkers en wandelaars allerhande markeringen toe op de rotswand.

Dit bos is ook de habitat van het auerhoen, een vogel uit de familie der ruigpoothoenders die gelijkenis vertoont met de bij ons beter gekende korhoen. Ze leven op koude plaatsen, de bevedering van hun poten helpt om de warmte vast te houden. In de winter en bij grote sneeuwval

is de passage over GR 509 doorheen het woud verboden om deze zeldzame vogels te beschermen. Als alternatief kan je vanuit Chapelledes-Bois GR 5 volgen. Ook vandaag lopen we na de pittige start over bredere boswegen.

Maar deze gaan niet vervelen. Tussen groepjes rijzige sparren krijgen we niet genoeg van de voorjaarsbloemenpracht. Orchideeën, sterrenscherm en zilverdistel herkennen we, maar vele wit-, gele- en blauwbloemige kruiden blijven ons vreemd.

De witte rots Onze wandelgids verwijst naar het uitzichtpunt La Roche Blanche. Het ligt buiten het traject, maar de korte afsteker loont zeker de moeite.

Diep beneden ons ligt Les Rousses, in de winter een bruisend skioord en in de zomer een toeristisch grensstadje. Boven de stad kijken we uit op een Zwitserse bergketen met de Dôle (1677 m) en zijn militaire radar als opvallendste punten.

Het fort van Les Rousses, destijds gebruikt om de grens te verdedigen, kan je bezoeken. In een vleugel is de kaasmakerij Arnaud, produ-

cent van Comtékazen, gevestigd. In de onderaardse gewelven liggen 30.000 kazen van 6 tot 48 maanden oud gelagerd. Onze GR draait omheen de gracht van het fort.

In de winter is de passage doorheen het woud verboden om de zeldzame auerhoen te beschermen.

De Bief de Chaille is een bergbeekje dat zich via een afwateringskanaaltje in een waterval in de diepte gooit en zijn weg verderzet in een smalle kloof. We klimmen langs de waterval omhoog en komen op een alm, waar bellende koeien grazen rondom onze gîte. Tegen de houten inkomhal zijn een stel wandelschoenen genageld. Die van ons moeten we op rekken in de hal zetten, anders komen we er niet in. Aan

2017-5 Op Weg |

51

Livre d'Or du Risoux, oude inscripties op de rotswand.

het plafond hangt een lamp in de vorm van een kunstzinnige vliegende koe. Een gemeenschappelijke eettafel, een knus hoekje met een open haard … een berghut pur sang, hier word je helemaal vrolijk van.

Crêt en Combes Via een skipiste winnen we snel hoogte. In een wip – maar niet zonder zweetdruppels – staan we op het Belvédère des Dappes (1400 m) en kijken we neer op het dal. Aan de overkant ligt de Dôle als het ware binnen handbereik. Op de koudste plekken zien we nog resten sneeuw.

Volgens de uitbaatster van de gîte wandelde je hier eergisteren nog door 20 cm sneeuw. We dwalen door het Forêt du Massacre waarbij we de bergkam oversteken naar het Chalet de la Frasse. Het opent pas volgend weekend, maar er wordt hout gekapt en we mogen het terras gebruiken voor onze picknick. Wat we zeer waarderen, want als het aan iets ontbreekt op deze wandelvierdaagse zijn het rustbanken en picknicktafels.

Saint-Claude mag dan de wereldhoofdstad van de pijp zijn, wij gaan opnieuw voor de forel.

Er wacht ons een steile klim via een rotspad naar de Crêt Pela (1495 m), de ‘huisberg’ van de Haut-Jura. We hebben geluk, de lucht is helder genoeg om achter de tegenoverliggende bergkam enkele besneeuwde Zwitserse drieduizenders waar te nemen. De afdaling naar Lajoux is van totaal andere aard. Gedaan met het dichte woud, we wandelen door een uniek

52

| Op Weg 2017-5

Door het karstlandschap van de Jura.

mooi karstlandschap van zogenaamde ‘combes’.

Dit zijn met gras begroeide dolines, verzakkingen in het landschap. Kilometerslang wandelen we over grasvelden en bloemenweiden, zoekend naar de geschikte rustbank. Verloren moeite, we moeten het doen met een rechthoekig rotsblok.

Vin jaune Het bezoekershuis Maison du Parc régional du Haut-Jura laat je op ludieke wijze kennismaken met de natuur, het landleven, de industrie, de economie en de geschiedenis van de Haut-Jura.

Best interessant, maar na deze lange etappe en een opfrisbeurt zijn wij meer in voor de gastronomie van deze streek. Forel in een saus van vin jaune staat boven op de menukaart. Vin jaune wordt sinds de 18de eeuw gemaakt van de savagnin, een typisch druivenras uit de Jura dat laat op het seizoen wordt geplukt. De vinificatie van de savagnin tot vin jaune doet aan die van sherry denken. Het rijpingsproces duurt lang, de wijn mag pas na 6 jaar en 3 maanden worden gebotteld en verkocht. Bovendien vinden sommige wijnkenners dat een fles vin jaune pas 10 jaar na botteling mag gedronken worden, wat betekent dat ze pas ontkurkt wordt 16 à 17 jaar na de oogst. Een bekende vin jaune is de Château-Chalon. Tiens, lag dat ook niet op de Échappée?

Pijpenstelen Het karstlandschap zet zich door. Aan de overzijde van de vallei hebben we zicht op de Crêt de la Neige (1720 m) en de Grand Crêt d’Eau (1621 m), een indrukwekkende bergrug waar we vijf jaar terug de kam bewandelden.

Ons ontspannende golvende pad krijgt een bruusk einde wanneer we plots op de rand van de Roche Blanche in de ijle diepte kijken.

Loodrecht gaat het naar beneden in de Gorges

du Flumen, een geklasseerde natuursite met watervallen. Hierboven zijn deze uiteraard niet te ontwaren. Aan het begin van de kloof ligt het eindpunt van de Échappée Jurassienne, de hoofdstad van de Haut-Jura, Saint-Claude.

Sonja huivert van het alpinepad dat in vele hachelijke serpentines onvoorstelbaar steil 800 hoogtemeters naar beneden gaat. We doen maar liefst twee uur over de afdaling. Bijna beneden kruisen we een bergloper. Blijkbaar hebben we in onze afdaling een gems aan het schrikken gebracht, die in zijn vlucht de al wat oudere, maar fit uitziende man haast van het wandelpad veegt.

Saint-Claude In de 5de eeuw stichtten Romain en Lupicin, twee broers en beide monnik, een klooster op de samenstroming van de Bienne en de Tacon. De kloostergemeenschap ontwikkelde zich tot de abdij van Condat – wat in het Keltisch samenloop betekent. De vondst van het haast volledig intacte lichaam van de monnik Claudius in de 12de eeuw maakte van de abdij een bedevaartsoord. In een later leven ontwikkelde Saint-Claude zich tot de stad van de pijp. Vakmensen vervaardigden er pijpen uit hout of hoorn. In de tweede helft van de 19de eeuw begint deze activiteit zich te industrialiseren en verschijnen de eerste pijpfabrieken. In 1925 telde Saint-Claude en omgeving maar liefst 6000 ambachtelijke pijpenmakers, maar met de opkomst van de sigaar gingen de fabrieken geleidelijk allemaal dicht. Antirook campagnes en concurrentie van andere rookwaren versnelden de teloorgang. SaintClaude telt vandaag nog slechts een dozijn fabrikanten. Het stadje mag dan de wereldhoofdstad van de pijp zijn, wij gaan opnieuw voor de forel. Met vin jaune, geserveerd in een cognacglas.

COLUMN

STEEKKAART Dole

Trekkerskeuken

GR59A

Loue Villers-Farlay

Salins-lesBains

Mouchard GR59

De verwachtingen waren hooggespannen. Onze televisiekok zou deze zomer het land rondtrekken, van de Ardennen naar de kust en dan naar de Kempen. Een echte kampeertocht met een tussendoortje in een vakantiehuisje. Maar vooral: hij zou er zijn dagelijkse kost bereiden in een trekkerskeuken. De kijkcijfers voor het programma waren meteen hoog, ongetwijfeld met dank aan alle langeafstandwandelaars en -fietsers van dit land.

Arbois

Poligny A3

9

GR59

Champagnole Les Planchesen-Montagne GRP

e

nn

Bie

Moirans-enMontagne

GR9

GR 5

Les Rousses La Cure

9

GR5

50

SaintClaude

GR

A1

GR GR

km

Gex GR9

6 509

3

V rinaelse-

0

Nyon

Lajoux

GT J

GR9

GT J

Morez

FRANKRIJK

Op Weg 2016

Route en bewegwijzering De 295 km lange Échappée Jurassienne is een aaneenschakeling van GR-routes in de Jura: GR59A – GR59 – GR559 – GRP – GR GTJ – GR5 – GR509 – PR. De totale route wordt doorgaans verdeeld in vijftien etappes. Wij wandelden de laatste vier daarvan: Foncine le Haut – Bellefontaine (20 km), Bellefontaine – Prémanon (La Grenotte) (17 km), Prémanon – Les Molunes (Lajoux) (20 km) en Les Molunes – Saint Claude (18 km). De topogids L’Echappée Jurassienne is te koop in de GR-webshop.

Info Meer info: www.echappee-jurassienne.fr. Streekinformatie in het Nederlands: www.montagnes-du-jura.fr/nl. Zij bieden ook wandelarrangementen op de Échappée Jurassienne aan van 2 tot 16 dagen. Op de route bevinden zich meer dan 110 overnachtingsmogelijkheden bestaande uit campings, gîtes, gastenkamers en hotels. Behalve te voet kan je ook met de toeristische trein ‘La Ligne des Hirondelles’ van Dole naar Saint-Claude (duur 2u30).

KAART

TRACK

FOTO’S

Wie op tocht zijn eigen potje kookt zou dé levenslessen van zijn trekkersbestaan krijgen. Een gratis televisiecursus op ons lijf geschreven. We zouden definitief komaf kunnen maken met het vermaledijde astronautenvoedsel. Weg met blikvoer! Voortaan lekker vers!

ZWITSERLAND

Bellefontaine

n

Ain

Chaux des Crotenay

Lem o

Doucier

GR5

Foncinele-Haut

9

GR59

LonsleSaunier

9

Lac

55

GR50

GR

Tot we die trekkerskeuken onder ogen kregen. Nog in geen tien fietskarren of twintig 85-liter-rugzakken had die ooit kunnen worden vervoerd. Potten, pannen, serveerschotels, koelkasten, kookfornuizen, mixers, barbecues (inderdaad alles in het meervoud), dunschillers, ijsscheppen, raspen, trechters, vergieten, deegspatels, zeven, pastalepels, stampers, pepermolens, gardes, appelboren, … Om nog te zwijgen van de ingrediënten: van bokalen gekleurde hagelslag, kristalsuiker en chocoladeschilfers, blikjes passata en tomatenpuree tot een hele kruidentuin. Om die santenboetiek van bij de oever van de Semois tot aan het Zilvermeer te krijgen heeft de VRT ongetwijfeld een vrachtwagen en een verhuisploeg moeten inhuren.

Beste televisiekok, zo kunnen wij het ook natuurlijk. Wij hadden iets anders willen zien. Bijvoorbeeld hoe jij die kippengehaktballetjes met currymayonaise en gegrilde courgette zou klaarspelen met kookgerei en ingrediënten in twee normale rugzakken en drie kinderrugzakjes – elk al goed gevuld met kledij en toiletgerief vanzelfsprekend. En met als resultaat normale porties - liefst zelfs een beetje meer. Want op tocht moet je bij de kleine gasten niet afkomen met kinderbordjes. Een tip nog: onze eigen topper was balletjes en witte bonen in tomatensaus, met aardappelmousseline. Die dingen kwamen dan wel uit een blik en een pakje, maar dat is een detail natuurlijk.

Begin volgend jaar is er weer een Fiets en Wandelbeurs in Gent.

Daar wordt onder andere geleerd hoe je onderweg op een ultralight gasbrander en met twee in mekaar passende gamellen een smakelijke maaltijd kan bereiden. En hoe een trekkerskeuken en alle ingrediënten in een fietstas of rugzak passen. Ik stel voor dat we onze televisiekok en zijn gezin gratis toegangskaartjes bezorgen.

Johan Lauwerier

2017-5 Op Weg |

53

FIETSAVONTUUR | Spanje

Door het landelijke Extramadura.

Romeinen en pelgrims

Langs de Zilverroute

Luchthaven, Sevilla. Twee grote dozen rollen van de band. Onze fietsen zijn zonder moeilijkheden aangekomen. Ons doel is de tocht van de voorbije twee jaar verder te zetten. Vanuit Leuven reden we via Barcelona naar Sevilla. Dit jaar draaien we terug noordwaarts richting Santiago de Compostela, langs de Via de la Plata. ÆÆ Tekst en foto’s Werner Annaert

54

| Op Weg 2017-5

Trujillo, een parel die vele buitenlandse toeristen links laten liggen.

Extramadura Andalusië is voornamelijk gekend voor zijn Moorse kunst. Extramadura toont een heel ander stuk geschiedenis. De Zilverroute is immers gebaseerd op een oude Romeinse weg.

Al na vijf kilometer buiten Sevilla botsen we op Santiponce, ooit de Romeinse stad Italica. In het dorp zien we een ruïne van een theater en een badhuis. Juist erbuiten liggen de restanten van een oude stad met een gigantisch badhuiscomplex en een al even imposant amfitheater. Het mooist zijn de mozaïeken vloeren in de restanten van huizen. Twee mensen zijn geduldig met restauratiewerken bezig.

Richting Almadén de la Plata rijdt het wat minder vlot, maar de natuur is heel mooi. Het landelijke Extramadura toont zich op zijn best.

De weg is afgezoomd met bloemen. De weides met schapen en koeien zijn ommuurd met wat ze in Engeland ‘dry stone walls’ noemen. We zouden ons op het Britse eiland kunnen wanen, maar de olijfbomen passen niet in het plaatje.

Uiteindelijk arriveren we in Fuente de Cantos, de geboorteplaats van Zurbaran. In 2014 was deze belangrijke Spaanse schilder 350 jaar geleden gestorven. Sindsdien is hier een klein museum. Een vriendelijke jonge dame geeft ons een privérondleiding.

Daarna is het nog vierentwintig kilometer fietsen tot Zafra. Terwijl we voor een gesloten toeristisch kantoor staan, is het lot ons gunstig gezind. Een dame start een half uur later een rondleiding. Een ander koppel krijgt uitleg in het Spaans, maar voor ons vertaalt ze alles naar het Engels. We bezoeken een middeleeuws klooster, een kathedraal met schilderingen van Zurbaran, twee mooie pleinen vol terrasjes, een stadspoort, de eerste apotheek van de stad uit de 16de eeuw en verschillende grote herenhui-

De kathedraal van Salamanca om 5 u 's morgens.

zen. Het alcazar, een 15de-eeuwse burcht die later tot paleis is omgevormd, is nu een schitterende parador.

Het Rome van Spanje De Ruta del Vino voert ons langs eindeloos veel wijngaarden recht naar Mérida, ook wel het Rome van Spanje genoemd. Terecht. De boog van Trajanus, de schitterende tempel van Diana, het forum, een indrukwekkend theater en amfitheater, een grote Romeinse villa met schitterende mozaïeken, een 700 meter lange brug, een 400 meter lange renbaan en twee indrukwekkende aquaducten zijn mooie restanten van een rijk verleden. Wat de Romeinen tweeduizend jaar geleden allemaal presteerden is moeilijk om vatten, tot je het hier ziet. Toch is hier ook een Moors restant, een ruïne van een burcht uit 834. De tweeduizend soldaten moesten de lokale bevolking in toom houden.

We zouden ons op het Britse eiland kunnen wanen maar de olijfbomen passen niet in het plaatje.

Oh ja. In Extramadura wordt iedere zichzelf respecterende toren bewoond door ooievaars.

Op de kerktoren van Fuente de Cantos tellen we zes nesten.

Hop en blauwe ekster Vanuit Mérida kiezen we voor het alternatief via Trujillo. Het landschap is een zacht glooiende aaneenschakeling van akkers en weides

omzoomd met muurtjes en dun bezaaid met steeneik. Voor een stuk volgen we een kronkelend irrigatiekanaal. Hop en blauwe ekster zijn talrijk aanwezig. En plots worden we beloond met het hoogtepunt van de dag. Een lynx wandelt zonder ons op te merken over de weg.

Deze katachtigen zijn zo schuw dat dit de eerste en waarschijnlijk ook de laatste is die we in het wild zullen zien. Al dit moois verlaten we via een stevig klim van 12%.

De dag eindigen we in Trujillo, een parel die vele buitenlandse toeristen links laten liggen.

Het imposante Plaza Major overweldigt ons, wanneer we vanuit een klein straatje het plein oprijden. Francisco Pizarro staat er vanop zijn paard groots te waken over de stad. Deze veldheer was arm vertrokken, maar kwam met goud overladen terug uit Zuid-Amerika en bracht rijkdom naar zijn streek. Getuigen zijn schitterende palazzo’s en verschillende mooi versierde kerken. In één daarvan zien we volgens kenners een van de fraaiste altaarstukken van Extramadura. Maar liefst 25 panelen zitten erin. Op het hoogste punt ligt een Moorse burcht in al zijn eenvoud te schitteren.

De reden waarom we voor het alternatief via Trujillo kozen is het Nationaal Park van Monfrague. De rotsen langs de Taag zijn de thuis van vale gier, monniksgier, oehoe, zwarte ooievaar en de zeldzame Spaanse keizersarend. Vanop een uitkijktoren hebben we een schitterend overzicht. We worden er stil van.

Camino Placensia is een stadje dat zo uit de middeleeuwen naar onze tijd is verplaatst. Het oude centrum is nog helemaal ommuurd. We verkennen er een palazzo, een kerk en het aquaduct. De oude kathedraal is door geldgebrek

2017-5 Op Weg |

55

De Ruta del Vino voert ons richting Mérida.

nooit helemaal afgebroken en de nieuwe nooit helemaal opgebouwd. De twee zitten in mekaar verweven en het is even wennen om de weg te vinden.

Vanaf Carcabosso rijden we over het wandeltraject van de camino. Allerlei poortjes brengen ons van de ene weide in de andere. De grindweg is al snel een smal wandelpad. Het is een ontzettend mooi stuk, maar snelheid maken zit er niet in. Plots rijden we door een Romeinse poort.

Midden in de velden ligt Caparra, de overblijfselen van een oude Romeinse stad. Vanaf hier treffen we terug asfalt en rijden we de bergen in.

Bovenop de bergpas verlaten we Extramadura en rijden we Castilla y Leon binnen. Nog even bergaf en we zien Béjar liggen. Bij nader inzien blijkt dit stadje vergane glorie. Vele panden staan te koop of te huur en er zijn weinig ­restaurants en bars.

Gouden stad Na een voormiddag fietsen komen we aan in Salamanca. Hier hebben we een rustdag gepland. Alle middeleeuwse en zelfs recente gebouwen zijn opgetrokken in gele zachte zandsteen uit plaatselijke steengroeves. Zeker bij zonsondergang ligt er een goudkleurige gloed over de stad. Salamanca is een mooie en gezellige stad die iets gemeen heeft met Leuven. Met 40.000 studenten en 160.000 inwoners heerst hier dezelfde jeugdige sfeer als in onze thuisbasis. De universiteit is een van de oudste van Europe (1418). Zeker het bezoeken waard is het museum met Art Nouveau en Art Deco. Het gebouw is schitterend, maar vooral de rijke collectie decoratiestukken is bewonderenswaardig.

Op vele plaatsen waar een grote kathedraal

56

| Op Weg 2017-5

Ons eindpunt zit verstopt achter stellingen.

staat, werd een kleinere, oude afgebroken. Hier staan de oude en nieuwe netjes tegen mekaar.

De nieuwe is de tweede grootste van Spanje. De basisstructuur is laatgotisch en de meeste decoratie is barok. Typisch voor Spanje is dat het koor in het midden staat. De oude is een pak kleiner, maar door zijn ouderdom gewoonweg schitterend. Het droge klimaat van Salamanca zorgt ervoor dat fresco’s goed bewaard blijven.

Het is een lust voor het oog.

Die voormiddag tellen we in totaal veertien herten op ons pad.

Daarna doen we de gebouwen van de universiteit aan. Wat een pracht. Te veel om hier allemaal te beschrijven. Het meest merkwaardige gebouw is het Casa de las Conchas, een 15deeeuws stadspaleis dat langs buiten is bekleed met 372 Sint-Jacobsschelpen. Uiteraard doen we ook de Plaza Major aan, volgens de Spanjaarden het mooiste plein van Spanje. Op de gevels zijn afbeeldingen van koningen, ridders, generaals en culturele hooggeplaatsten te zien.

Net vandaag wordt dat van Franco verwijderd.

Afbeeldingen van de dictator mogen namelijk nog steeds niet op openbare plaatsen.

Wandtapijten Via een landbouwlandschap dat goud kleurt door het rijpe graan en linzen, rijden we naar Zamora. Nog zo’n parel. Voor wie van oude

gebouwen houdt, lijkt wandelen door Zamora als rondlopen in een snoepwinkel. Er zijn maar liefst 14 Romaanse kerkjes, de ene al kleiner dan de andere. Hoogtepunt is de kathedraal. De koepel is een van de drie byzantijnse koepels die er zijn in Spanje. De vorige zagen we in Plasencia en Salamanca. De kapellen binnenin zijn rijkelijk versierd. Ons hartje springt op bij het betreden van de zaal met Vlaamse wandtapijten uit de 15de en 16de eeuw.

Maar liefst acht meesterwerken vervaardigd in Brussel en Doornik hangen hier. Er bestaat een reeks van acht tapijten over Hannibal, vier ervan hangen hier in de zaal. De details en kleurenpracht zijn indrukwekkend.

Groen Spanje In vier dagen rijden we van Zamora naar Santiago. Langs dit traject laten we de culturele hoogtepunten achter ons en neemt de natuur weer de bovenhand. Het ene dorpje is al kleiner dan het andere. De natuur is groener, meer bergachtig en almaar mooier. Op een ochtend, bij het uitkomen van een bocht, staan er plots vijf herten voor ons, midden op de weg. Die voormiddag tellen we er in totaal veertien.

Via een bergpas rijden we het groene Galicië binnen. Op de dag dat we richting Ourense rijden worden we verrast door onweer. De ene na de andere donderwolk dient zich aan.

Met bliksemschichten vlakbij zien we het niet zitten om verder door de bergen te fietsen.

Na twee uur schuilen in een bushokje komt er gelukkig een bus aan. Ourense is in tegenstelling tot de kleine dorpjes van de vorige dagen een drukke stad, een kuuroord ook. Dat hadden de Romeinen al begrepen. Het interes-

Keizersarend in Monfrague.

STEEKKAART

Santiago de Compostela Oselra

De Plaza Major van Salamanca.

sants is de kathedraal die gebouwd is naar het voorbeeld van zijn grotere broer in Compostela. We zien er hetzelfde kleurrijke portaal en vergulde altaar.

Santiago Van hieruit rijden we in één ruk naar ons einddoel, 130 km door een heuvelend landschap. In totaal 2300 hoogtemeters. De gids omschrijft het als een oninteressant stuk, maar wij vinden het mooi met schitterende vergezichten en pittoreske valleien. Halfweg krijgen we een hele stevige klim voorgeschoteld en rijden we langs een imposant middeleeuws klooster. Zelfs bij het binnenrijden van Santiago is het nog flink klimmen. Zoals de meeste pelgrims maken we een foto voor de kathedraal. Heel romantisch, maar een groot stuk van de façade zit verstopt achter een felblauwe stelling.

De laatste dag vullen we met een drie uur durende rondleiding door de stad en een bezoek aan de kathedraal. Het meest indrukwekkende is het hoogaltaar. Midden in het kruis hangt een wierookvat van 100 kg. Het zou het grootste ter wereld zijn. Als je geluk hebt, wordt het

op het einde van de dagelijkse pelgrimsmis van links naar rechts gezaaid. Wij slaan de viering over en bezoeken nog het museum dat bij de kathedraal hoort. Hier hangen Brusselse wandtapijten naar een ontwerp van Rubens en ook Spaanse tapijten.

De stad staat voor de rest vol met middeleeuwse gebouwen rond drie thema’s: godsdienst met zijn kerken en kloosters, rede met zijn universiteit en Koninklijke macht met het Hostal de los Reyes Catolicos als belangrijkste gebouw. Het werd in 1499 gebouwd door het koningspaar Isabella en Ferdinand als hospitaal voor pelgrims. Vandaag is het een luxueuze parador. Wat ons opvalt, is dat de meeste gebouwen vuiler lijken dan tijdens de rest van onze reis. De reden hiervoor is dat er hier gebouwd is met graniet, in Extramadura en Castilië y Leon met goudkleurige zandsteen. Dat het hier tweehonderd dagen per jaar regent, helpt uiteraard ook niet.

De dag en onze reis worden afgesloten met een openluchtconcert van een fanfare op de trappen van de kathedraal, gevolgd door een heerlijk laatste avondmaal.

Rodeiro

Ourense SPANJE Puebla de Laza A Sanabria Gudina Mombuey Allariz Verin Rio de Onor Zamora Porto

Salamanca Endrinal

PORTUGAL

Bejar

Caparra

Plasencla

Trujillo

Cáceres

Mérida Zafra Tentudia Monesterio Almaden de la Plata Sevilla

0

50

100

km

Op Weg 2017

De Zilverroute is de 1000 km-lange pelgrimsroute van Sevilla naar Santiago, die teruggaat op de Via de la Plata, een oude Romeinse weg van Sevilla naar Astorga. De oorspronkelijke pelgrimsroute was enkel geschikt voor wandelaars en mountainbikes, de recent herwerkte fietsgids Onbegrensd fietsen over de Zilverroute van Benjaminse uitgeverij (www.cyclingeurope.nl) heeft een combinatie gezocht met nieuwe kleine asfaltwegjes. De gids is te koop in de webshop.

Onze andere tochten door Spanje vind je op veloespana.blogspot.be.

Tempel van Diana in Mérida. l van Byzantijnse koepe

mora.

de kathedraal in Za

2017-5 Op Weg |

57

WANDELTIP | België

De rijke Famennebodem.

Sohier verstopt zich achter de maïs.

Koning in de Famenne Kan je in de Famenne nog een wolf ontmoeten? Hoogstwaarschijnlijk niet. Een man die zijn volk moest beschermen tegen alle gevaren zou het laatste exemplaar al in 1845 hebben neergeschoten. Voor een ander gevaar dat ons bedreigt, te droge lentes en zomers, ligt de oplossing misschien aan het eind van een lindendreef in Barzin. ÆÆ Tekst en foto’s Johan Lauwerier

Prieeltje Tussen Beauraing en Houyet doorkruisen we het Bois du Roi. Welke koninklijke geneugten liggen hier verborgen? We willen middageten en zouden al blij zijn met een eenvoudige rustbank. Op een open plek staat een verlaten chalet.

De voormalige ‘boshut ter verpozing’ kan zich nog nauwelijks overeind houden. Binnen een stoel halen? Bij het openen van de deur riskeert de hele houten constructie in mekaar te klappen. Gelukkig is er nog het ‘prieeltje’.

Daarin staat een scheve tafel, een paar doorgezakte planken kunnen als zitbank dienen. Met grote bladeren vegen we het meubilair van dit eetsalon netjes en serveren ons diner. Boter-

58

Het bloemendorp Sohier.

| Op Weg 2017-5

hammen met gebakken ei, de zon in een fles chocolademelk, picknick in de restanten van een zomerhuis. GR 577 passeert voor de deur en toch weet geen mens ons hier te vinden. En, hoe stil kan het zijn in een bos, tijdens de lome uren van de zomermiddag? Ook de koning zou hiervan genieten, voor een keer toch.

Wit-rood kruis Tijd om terug te blikken, naar het helikopterbeeld op Martouzin, de vergezichten tussen Lomprez en Froidfontaine, de gerestaureerde vakwerkhuizen in Vonêche en het bloemendorp Sohier, waar zelfs het bushokje onder de geraniums ligt bedolven. En naar het majesteitelijke

bos waar we nu middenin zitten, en dat een uur geleden nog onbereikbaar ver op de andere helling van de vallei lag. De wit-rode streepjes stuurden ons feilloos hierheen. Af en toe wringt zo’n uitgestippeld pad wel eens. Bijvoorbeeld wanneer op een wegsplitsing dubbele streepjes in onze plaats de keuze maken en een wit-rood kruis ons verbiedt het andere pad te nemen.

Soms lijkt dat andere pad geheimzinniger, benauwender of mystieker.

Protestmarsen Voor wie ernaar op zoek is, liggen de kansen voor mystieke ervaringen langs het rondom de Famenne gesmede GR-pad voor het rapen. Eén worden met de natuur, het lukt veel beter bij afwezigheid van soortgenoten. Na 100 km GR zijn we er nog geen enkele tegengekomen! Maar wat als deze vaststelling wordt gezien als een tip voor al wie smacht naar diepe staten van meditatie of spirituele realisaties? Zullen dan binnenkort de autochtonen protestmarsen houden tegen de drommen voortsjokkende gelukszoekers die ‘hier niets uitgeven’? Ook als alle mystiek

Dodelijk slachtoffer

aangelegde lezers van dit blad nu beslissen om voortaan jaarlijks een paar weekends naar de Famenne te trekken is de kans toch miniem dat ze mekaar hier voor de voeten lopen.

Custinne kent iedereen als afrit 21 op de E411 en het viaduct over de beboste vallei van l’Iwoigne. Om Custinne echt te leren kennen moet je GR 577 volgen. Vanuit Houyet is het pad eigenlijk de enige logische toegangsweg tot het dorp, dat met een kerk, een straatje, een 200 jaar oude boerenwoning, een speeltuin en een petanquebaan verder ‘geen faciliteiten’ heeft.

Incontournable In Castel Sainte Marie in Beauraing hebben we ons basiskamp opgeslagen voor de veroveringstocht van de Tour de la Famenne ‘via de westelijke route’. Een gewone toerist komt hier nooit. Je moet een speciale intentie hebben, een GR-focus bijvoorbeeld. In het kasteeltje, weggestoken in een park boven het bekende Mariaoord, zijn enkele gastenkamers ingericht. De buitenkant is afbrokkelende ‘stijl 1900’. Het gerenoveerde interieur is net, wit en kil. Overal hangen kruisbeelden, herinneringen aan de vorige bestemming als rustoord voor pastoors. Het ontbijt is niet echt uitbundig, het tarief hoog voor wat je krijgt.

En vooral: elke mogelijkheid tot vertier is gebannen. Maar, als halteplaats op een grote route is deze plek incontournable. Onversneden romantiek tussen de ruïnes van een oud kasteel, uitgebaat met liefde en respect voor de omgeving en de natuur. Het mag, ook voor de prijs van een driesterrenhotel.

Hebben ze in Barzin achter onze rug dan toch een processie gehouden?

Eens het viaduct onderdoor komen we snel bij een ongewone rotsmassa, een monument zowaar. Dit is dus de plek waar op 15 februari 1845 geweervuur heeft weerklonken. Leopold I, eerste koning der Belgen, was de schutter. Een wolf, de laatste op Belgisch grondgebied, was het dodelijke slachtoffer. Nadien werden naar verluidt nog solitaire wolven gesignaleerd in de bossen van de Condroz, Famenne en Arden-

nen. Maar een koning die zijn volk definitief had verlost van de boze wolf leverde toch een mooi verhaal. Dat de wreedheid van de wolf grotendeels een mythe is kon onze vorst toen nog niet weten.

Processie Na enkele dagen met af en toe wat schuchter gemiezer begint het op 500 meter van ons einddoel, het station van Leignon, voor het eerst water te gieten. In Houyet maken de kayakverhuurders nu zeker een rondedans.

Hun boten lagen er al weken onberoerd bij.

Aan de verhalen over het ziekmakende, te zwak stromende water in Lesse en Ourthe komt nu hopelijk een einde. We denken terug aan de lindendreef in Barzin. Die leidde ons naar de kapel van OLV van Zeven Smarten. De weg leek niet druk begaan. Nochtans, in jaren van grote droogte trokken vroeger processies naar de kapel om regen af te smeken. Geen spoor daarvan nu, geen achtergelaten slinger in een boom, geen gekleurde papiersnippers in de berm.

Bij het station van Leignon moeten we nu echt beschutting zoeken. Hebben ze in Barzin achter onze rug dan toch een processie gehouden?

STEEKKAART Ciney 0

2

4

Dagtochten langs GR 577 Tour de la Famenne lukken prima in

N4

combinatie met openbaar vervoer. In Op Weg 2017-3 en 4 ver-

Leignon

km

scheen een planning voor vier aansluitende tochten van Hotton

N9 7

naar Lomprez. Eenmaal een beetje vertrouwd met de routeplan7

Haversin

57

GR

ners van NMBS en TEC is een oplossing voor vier volgende etappes snel gevonden. Dag 1: Lomprez - Beauraing, 20 km, van Beauraing met bus 26 naar het startpunt aan de kerk van Lomprez, dage-

Custinne

lijks één bus om 10.57, niet in het weekend. Dag 2: Beauraing -

e

s Les

Houyet, 23 km, trein tussen start- en eindpunt, om de 2 uur, ook

Houyet

in het weekend. Dag 3: Houyet - Leignon, 16 km, uitvalsbasis is het station van Namen: om de 2 uur een trein naar Houyet, vanuit Leignon terug met de trein naar Namen, meestal om het uur. Dag

Rochefort me Lom

4: Leignon - Haversin, 18,5 km, om de 2 uur een trein tussen starten eindpunt, ook in het weekend. Behalve in Beauraing (1,8 km

11

E4

buiten GR) liggen alle bus- en treinhaltes op de GR. Ave-etAuffe

Han-surLesse

Le s

Tellin

Wellin Lomprez Sohier 7

Vonêche

Froidfontaine

de historiek van het pad, de geologie van de Famenne, vlinders, bloemen en bomen onderweg in alle seizoenen, de geschiedenis van de dorpen, van de neergeschoten wolf en andere sporen van

7 R5

G

Wie meer wil weten over de Tour de la Famenne moet beslist zijn licht opsteken bij www.trekkings.be/gr577. Je vindt er alles over

se

Wi m

be

Beauraing

het Belgische koningshuis. Voor de recentste info over mogelijke Op Weg 2017

routewijzigingen ga je best naar www.grsentiers.org.

2017-5 Op Weg |

59

GR-NIEUWSGR-NIEUWSGR-NIEUWSGR-NIEUWSGR-

Foto’s Wim Patry

40 jaar Grote Routepaden Veertig jaar geleden, in 1977, bundelden een aantal enthousiaste wandelaars de krachten om Grote Routepaden op te richten. Voorzitter Gie Beirnaert stond mee aan de wieg van de vzw en is intussen al meer dan 25 jaar voorzitter “Sedert de jaren 60 was er bij de Vlaamse jeugdherbergen een cel toeristische paden actief, begeesterd door mijn voorganger-voorzitter Hubert Yseboodt. Dankzij de groeiende belangstelling voor wandelen en fietsen in de jaren 70 groeide het idee om ook in Vlaanderen en een netwerk van langeafstandswandelwegen op te starten, naar het voorbeeld van de Franse en Waalse Grandes Randonnées. Het idee werd ook opgepikt door de jongerenwerking van de Rotary Club van Geel, die binnen hun jaarthema het eerste Vlaamse GR-pad ontwikkelden tussen Valkenswaard en Diest. Het kreeg de naam GR 561 en werd aan de vzw Grote Routepaden overgedragen tijdens de stichtingsceremonie van de vereniging op 10 september 1977. Daarna ging het snel. Het ene na het andere GR-pad werd ingehuldigd en voorzien van een topogids. In de loop der jaren werd het netwerk continu aangepast, deels omwille van infrastructuuringrepen, deels dankzij positieve ontwikkelingen zoals het openstellen van trage wegen, militaire domeinen en natuurgebieden. Vandaag telt het Vlaamse GR-netwerk bijna 4000 km permanent en uniform bewegwijzerde wandelroutes.”

“Begin de jaren 90 borrelde ook de belangstelling voor het langeafstandsfietsen op, gestimuleerd door de ontwikkeling van nieuw fietsmateriaal en -kledij. De vraag naar een vergelijkbaar netwerk drong zich stilaan op. Zo ontstond een geel-blauw bewegwijzerd LF-netwerk. Een tiental jaren terug bundelden we onze krachten met Toerisme Vlaanderen ter promotie van de Vlaanderen Fietsroute. Zo evolueerden we naar het huidig Vlaamse LF-netwerk: 10 routes, samen goed voor ruim 1500 km fietsplezier en volledig bewegwijzerd met metalen bordjes. Deze situatie wordt momenteel onder de loep genomen in functie van de gewijzigde behoeften van de fietser.”

60 | Op Weg 2017-5

“Al die tijd hield ons tijdschrift het wandel- en fietspubliek op de hoogte van onze eigen initiatieven en van interessante paden en routes (ver) buiten onze grenzen. De titel evolueerde van GR-Berichten, GR Wandelen, Recreatief Wandelen en Recreatief Fietsen naar Op Weg, een hedendaags ‘down-to-earth’ tijdschrift met ruim 6000 abonnees.

Na vier decades is de organisatie levendiger dan ooit. De belangstelling en het aantal leden blijft groeien, mede dankzij de positieve inzet van 230 vrijwillige medewerkers die op elk werkingsvlak binnen de vereniging hun enthousiasme continu overdragen. Zij vormen het kloppende hart van onze organisatie. Met bezielende ambitie, stevig geknoopte wandelschoenen en vaste handen op het stuur gaan we de toekomst gedreven tegemoet.”

Ook GR-Antwerpen viert Op 27 augustus vierde GR-Antwerpen dat GR 40 jaar bestaat (en dat onze Franse vrienden van het Comité National des Sentiers de Grande Randonnée, waarmee het allemaal begon, 70 jaar bestaan!).

Voor die gelegenheid werd de wandelboom op de GR 5/E2 in Bergen Op Zoom (aan de Stayokay) gerenoveerd én verplaatst. De wandelboom die dateert van begin jaren 80 kreeg een nieuwe arm en staat nu in het domein Wouwse Plantage op de kruising met het LAW Streekpad 17 Brabantse Wal (Kriekendreef). (Ronald Rothwell)

-NIEUWSGR-NIEUWSGR-NIEUWSGR-NIEUWSGR-NIE GR 512 Brabantse Heuvelroute Met de start van het nieuwe schooljaar pakt GR uit met een nieuwe wandelgids.

GR 512 kreeg immers een grondige update én een nieuwe naam: Brabantse Heuvelroute. Vanuit Diest trekt het pad dwars door het Hagelandse heuvellandschap, de Brabantse bossen en valleien, het Pajottenland en de Dendervallei. De Houwaartse berg vol wijnranken, de kastelen van Horst, Beersel en Gaasbeek en traditionele vierkantshoeven kruisen je weg. Je loopt tussen majestueuze bomen in het Walenbos, Meerdaalwoud, Zoniënwoud, Neigembos en Raspaillebos. Beschermde natuurgebieden in de valleien van de Dijle, de IJse en de Zenne trekken ongetwijfeld je aandacht. Via Gaasbeek en Onze-Lieve-Vrouw Lombeek, enkele van Vlaanderens’ mooiste dorpjes, bereik je de Muur van Geraards­bergen. Volgende Op Weg kan je een reportage lezen over het pad.

Te koop in onze webshop: € 15/ € 13,50 (leden).

Foto’s Ronald Rothwell

Wapperende GR-vlaggen in Diest!

Op 3 september vonden een 90-tal GR-sympathisanten de weg naar de majestueuze Lakenhalle van het zonnige Diest, wellicht aangetrokken door de feestelijk wapperende GR-vlaggen.

Feest was het inderdaad: het 40-jarig bestaan van Grote Routepaden werd gekoppeld aan de inwandeling van de vernieuwde GR 5 en GR 512.

Na een verwelkoming door de Diestse burgemeester en de schepen van toerisme en een drink met onder meer Diests Gildenbier trok iedereen zich op gang. Vanuit de Lakenhalle wandelde de groep eerst naar de door de stad vernieuwde wandelboom aan de Schaffense Poort. Na een korte halte werd GR 5 gevolgd langs de vesten over de Kloosterberg tot aan de Galgeberg, waar opnieuw GR 512 de wandelaars door de stad loodste tot aan het vertrekpunt.

Naast het GR 5-pad viel het vernieuwde GR 512-traject duidelijk in de smaak. Verrassend groene paden, pittoreske hoekjes en historische gebouwen wisselden elkaar af. Velen namen spontaan de tijd om het laatste gedeelte van de wandeling, het begijnhof met de prachtige, geopende kerk en haar omgeving, meer in detail te bekijken. De stad Diest heeft er zeker een aantal bewonderaars bij en de 40-jarige band met GR werd door dit evenement (opnieuw) in de verf gezet. (Désiré Bollé)

Foto José Millecam

En ook GR-West-Vlaanderen viert “Exact 40 jaar na de oprichting van de vzw Grote Routepaden stapten meer dan 50 wandelaars vanuit Westouter door het Heuvelland. Onze gidsen waren de geelrode Streek-GR Heuvelland en de wit-rode GR 5A. Op het parcours heel wat natuurgebieden zoals De Broekelzen, De Douvevallei, de Sulferberg, de Scherpenberg, het Eeuwenhout en het Hellegat op de Rodeberg.

Tijdens de middagpauze toonde José een powerpointpresentatie over de beginjaren van GR West-Vlaanderen. Je kon er snuisteren in oude foto's en het Gekke Reisverslag en ook de evolutie zien van het oudste GRBerichten tot de recentste Op Weg. Na de wandeling werd er nog gezellig nagekaart bij een lekker streekbier of een glas wijn. Met dank aan de GR-medewerkers voor hun jarenlange inzet.” (Piet Hardeman)

2017-5 Op Weg |

61

GR-NIEUWSGR-NIEUWSGR-NIEUWSGR-NIEUWSGR Foto Bart Biesemans

Feestelijke wandeling GR 126 Zo 15 oktober

GR 126 nu ook in Vlaanderen Tot voor kort leidde GR 126 je vanuit de noordrand van Brussel naar de Semoisvallei. Recent is het pad vanuit Brussegem noordwaarts doorgetrokken tot in Mariakerke (aansluiting met GR 5A). Maar het doel van het nieuwe traject was vooral de passage door Opdorp, het geografisch middelpunt van Vlaanderen. Het gemeentebestuur van Buggenhout liet op enkele honderden meters van de exacte plek – om de akker van een boer te sparen - een beeldhouwwerk plaatsen. De Waalse journalist Christophe Deborsu geraakte hierdoor gefascineerd en liet door het NGI het middelpunt van Wallonië vaststellen. Dit blijkt in het dorpje Spontin te liggen, een deelgemeente van Yvoir dichtbij Dinant. Ook daar kwam een kunstwerk.

Bart Biesemans, gemeentesecretaris van Buggenhout, lanceerde in 2013 het idee om beide punten met elkaar te verbinden en vond de oplossing bij GR 575-576 (Spontin-Jambes) en GR 126.

Om dit niet ongemerkt voorbij te laten gaan, organiseren we op zondag 15 oktober een feestelijke wandeling. We nodigen iedereen uit op de Dries in Opdorp om 10u30 voor de onthulling van een nieuwe wandelboom. Het nieuwe stuk van GR 126 zal daarna ingestapt worden met een wandeling van 16 km. We vertrekken op het mooie dorpsplein, wandelen langs het middelpunt van Vlaanderen en door het Lippelo- en het Buggenhoutbos. Er zijn enkele stopplaatsen voorzien, met muzikale omlijsting en een gratis traktatie, aangeboden door de gemeente Buggenhout.

De routebeschrijving en de gpx-track van het 30 km lange nieuwe stuk GR 126 vind je op onze website.

AGENDA Wandeltochten West-Vlaanderen Do 5/10: GR 5A Lauwe, op zoek naar ‘Blanche en zin Peird’ Zo 22/10: GR 121 Vieux-Genappes – Ronquières, Waals-Brabant Za 11/11: 8ste GR tocht WO I Ten Vrede, GR 5A/128/131 Zillebeke Zo 19/11: GR 128 Uitbergen – Denderbelle op zoek naar de Scheldde

Oost-Vlaanderen Zo 22/10: RB 10 Brabant Wallon, Villers-la-Ville Vr 17/11: LAW11 Grenslandpad, luswandeling vanuit Kloosterzand

Foto Reen Simoen

Versterk ons beursteam In het weekend van 10 en 11 februari 2018 vindt in Gent de zevende editie van de Fiets en Wandelbeurs plaats. Wil je graag jouw verhaal of ervaringen delen met gelijkgestemden? Dat kan!

Grote Routepaden is immers verantwoordelijk voor het uitwerken van het wandelprogramma en van het spiksplinternieuwe Hicle Family programma. Hicle wat? Hicle Family, afgeleid van hiking and cycling as a family. We mikken hiermee op families met kinderen die hun dagdagelijkse verplaatsingen en vrijetijdsbesteding een actieve invulling geven. Maar liefst 2000 m² beursoppervlakte volledig in het teken van fietsen en wandelen met kinderen. En ook hier draait alles om beleving, informatie uitwisselen, vergelijken en testen. Meer details over wat er op de beurs te beleven valt lees je in het volgend nummer.

Zin om mee te werken of je verhaal te delen? Aanmelden doe je via www.groteroutepaden.be/aanmeldenbeurs. Geef aan wat ‘jouw ding’ is en wij puzzelen alle stukjes in elkaar.

Alle info en inschrijven www.groteroutepaden.be > GR-activiteiten

Antwerpen Zo 22/10: HWW 11 Ahr-Vennweg (D), Monschau – Rurberg Zo 19/11: GR 512 Dijlelandpad, Loonbeek – Boutersem

Limburg Zo 1/10: 20 km vanuit Merksplas Zo 22/10: 2 x 10 km vanuit Diest Za 11 & zo 12/11: GR 125/12 tweedaagse Viroinval

Vlaams-Brabant Zo 15/10: LAW 11 Grenslandpad naar het witte stadje Thorn Za 11/11: GR 12 Waverwoud, Vlaams-Brabant Zo 19/11: GR 21/129 van het kasteel in Beloeil via Chièvres tot Ath

Fietstochten

Zo 24/9: Antwerpen (Kalmthoutse Heide)

62 | Op Weg 2017-5

Herneming wegens succes

Workshops OSMAND, gpsnavigatie met Android Smartphone • • • •

Wo 8/11: Berchem Do 9/11: Gent Wo 20/12: Leuven Do 21/12: Berchem

Basecamp, je tocht goed voorbereiden • • • • •

Di 14/11: Gent Za 18/11: Hasselt Ma 20/11: Berchem Za 25/11: Kortrijk Di 28/11: Leuven

WEDSTRIJDWEDSTRIJDWEDSTRIJDWEDSTRIJDW Ook dit nummer maak je kans op een mooie prijs.

Deelnemen kan enkel online op onze website (www.groteroutepaden.be > op weg > win) en dat tot 31 oktober.

De vraag

Hoe lang is de wandelroute Harzer-Hexen-Stieg?

• 100 km • 50 km • 25 km

De prijs Een arrangement in de Harz

Het arrangement bestaat uit drie nachten voor twee personen in halfpension in Hotel Njord. De Harz is het meest noordelijke middelgebergte van Duitsland. Op meer dan 9000 km bewegwijzerde wandelroutes ontdek je er de adembenemende wildernis van oorspronkelijke bossen, diepe dalen, wilde riviertjes en bloeiende bergweides. Vooral de 100 km lange Harzer-HexenStieg laat alle facetten van de natuur zien.

Maar de Harz is meer dan natuur. Op de wandelwegen en smalle paden van het ‘Oberharzer Wasserwirtschaft’, het grootste en belangrijkste vijver- en kanaalsysteem ter wereld, ontdek je werelderfgoed van formaat, zoals de historische binnenstad van Goslar of de mijn Rammelsberg.

Watermanagementsysteem Foto Harzwasserwerke Met haar smalle steegjes en ongeveer tweeduizend vakwerkhuizen is Quedlinburg volgens UNESCO een ‘uitzond erlijk voorbeeld van een Europese middeleeuwse stad’. Ook de schat van de Ottonen, een van de waardevolste kerksch atten uit de middeleeuwen, is er te vinden in de stiftskerk St. Servatii. Nog meer erfgoed vind je in Eisleben met zowel het geboortehuis van Luther als de plek waar hij gestorven is.

Meer info op www.nl.harzinfo.de.

Torfhaus Moor

Lutherdenkmal in

Foto HTV, M.

Gloger

Eisleben Foto Ra

ymond Faure

Winnaars vorig nummer Het arrangement in B&B Steenen Molen is gewonnen door Annie Laeremans uit Westmeerbeek. De Biergids Oost-Vlaanderen gaat naar Joseph Van den Heuvel, Jolien De Mey, Isabel Opsomer, Kenji Bogaert en Linda Sierens. Het pakketje kaarten en de gids Koplopen van de Vlaamse Ardennen is voor Frans Van Nevel, Hubert Van Saene, Veerle Van den Abbeele, Eefje Devos en Vera Blockx. De wandelkaart van La Wallonie Picarde wordt opgestuurd naar Joren Debuysere, Babette Vrancken, Marc Otte, Els Belmans en Jose Boudry. De wandelgids van Salland gaat naar Marie-Paule Doom, Jet Dijkslag en Kenny Devos. De wandelgids van het Sint-Olavspad naar Geert Denys en Tanith Van Damme. De wandelgids The Pennine Way is voor Johan Bollens, Carla Pouls en Agnes De Busser. De wandelgids Cotswolds voor Annemie Cornelis, Serge Kerschaever en Dirk Van Driessche. De wandelgids E4 Kreta tenslotte gaat naar Rita Verheire, Raymond Sauvillers en Davy Gijbels.

2017-5 Op Weg |

63

Te koop in de webshop op www.groteroutepaden.be (bestellingen worden per post opgestuurd)

10% korting voor GR-leden Snelle service in drie stappen 1 bestelling (online) 2 betaling (online met PayPal of via overschrijving) 3 levering via Bpost Ons secretariaat helpt je graag !

Bel 03 232 72 18 of mail naar info@groteroutepaden.be

l e k n i w

) b e w (

GR ­ idsen, t topog n e im rt o s s a t o Gro andelkaarten fietskaarten en w

RECENT IN ONZE WEBSHOP GR 512

Brabantse Heuvelroute Leden € 13,50 Niet-leden € 15,00

Basiskaart LF 2017

Fietsvakantie­ atlas van Nederland Leden € 22,45 Niet-leden € 24,95

Wandelgidsen en -kaarten • GR overzichtskaarten van België en Nederland (1/300.000) • alle Vlaamse en Waalse GR-topogidsen • Dagstappergidsen, Stationsstapper en Treinstapper

LAW 15

Westerborkpad Leden € 16,83 Niet-leden € 18,70

• Franse GR- en PR-gidsen (op bestelling, lever­tijd van ca. 3 weken)

Volcan du Cantal

Haute Auvergne GR 4 Leden € 15,71 Niet-leden € 17,45

• de Nederlandse LAW-gidsen

Fietsgidsen en -kaarten • LF-, RAVeL- en RV-overzichtskaart van België (1/250000) • LF-fietsgidsen van Vlaanderen en Nederland • Rando-Vélo fietsgidsen en -fiches van Wallonië • De langeafstandsroutegidsen van Pirola en Benjaminse • Vlaamse Fietskaarten van Falk • Gps-routeplanner

64 | Op Weg 2017-5

GR 57

Sentiers de l'Ourthe Leden € 16,02 Niet-leden € 17,80

RB Namur

Luswandelingen in de provincie Namen Leden € 16,02 Niet-leden € 17,80

OPMERKELIJK

GR IN ACTIE

Brugje herstellen?

No problem!

Bij GR-Antwerpen doen ze soms meer dan enkel wandelen. Tijdens de voorbereiding van een tocht tussen Lomprez en Beauraing (GR 577) bleek het brugje over de Wimbe grotendeels weggespoeld te zijn. Alleen de armleuning hing er nog, samen met een steunpaal. Maar geen nood! De overgebleven armleuning, twee boomstammen, een beetje touw en een excentrieke Engelsman met twee natte voeten was al wat er nodig was om de tocht verder te zetten… ÆÆ Foto’s Peter De Goede en Jan Wouters

www.berghut.be info@berghut.be

Uw materiaal en kleding voor elke outdooractiviteit

COLUMN

COLOFON

Volgend nummer

Op Weg december 2017 Reportages

Ode aan de vakantiefietser Het is ongetwijfeld de belangrijkste uitvinding na het wiel: twee wielen. Met een frame daartussen kan de mens zich sneller en langer vooruit bewegen dan enkel op zijn benen. Of het nu is om de kinderen naar school te brengen, zelf naar het werk te rijden, een zondags stapje in de wereld te zetten of een sportieve prestatie te leveren.

Menig mens maakt er gebruik van. Al trappend vertoont de fietser geen klas of rang, de benen maken het verschil. De ingesteldheid ook. Een vechter kan de koers winnen. Een genieter kan rustig trappend de natuur voelen en ruiken.

De huidige hoogtechnologische racefiets heeft maar één ding gemeen met de eerste versie: twee wielen. Een trekkingfiets deelt veel technologische snufjes met de racefiets. Maar, met zijn stalen frame is hij gemaakt om kilometers te vreten met bagage op zijn rug. Hij brengt de op avontuur beluste fietser over berg en door dal. Zijn wegen leiden over rustige straatjes en tot fietspad omgevormde oude spoorwegen. Op jaagpaden langs kanalen maalt hij kilometers zonder een boot te trekken.

Het zoute zweet van zijn berijder laat hij zonder mopperen van zijn frame druipen.

Maar als er te genieten valt, knijpt hij zijn remmen dicht. Een boeiende stad, een devoot klooster of een schitterend uitzicht vanop een bergflank, met volle teugen laat hij zijn berijders ervaringen en emoties in zich opnemen. Zo kunnen ze met nog meer bagage verder rijden. Op zoek naar nieuwe ontdekkingen in nog onbekende hoekjes.

Werner Annaert

GR 512

SaarLorLux deel 2

Cappadocië

Duitsland

Jordanië

Compostela

Op Weg is het tweemaandelijks magazine van Grote Routepaden vzw Grote Routepaden onderhoudt in Vlaanderen 3.680 km wit-rood en geel-rood bewegwijzerde GR-wandelpaden en 1.500 km met bordjes gemarkeerde LF-fietsroutes.

Meer info op www.groteroutepaden.be.

Contact

GR-Secretariaat, Beatrijslaan 72, 2050 Antwerpen, + 32 3 232 72 18, info@groteroutepaden.be GR-coördinator: barbara.dessein@grote­ routepaden.be, + 32 2 504 03 15 LF-coördinator: reen.simoen@groteroute­ paden.be, + 32 2 504 03 11 Op Weg: opweg@groteroutepaden.be, + 32 496 606 553

Vanden Broele, www.vandenbroele.be

Reclameregie

Pasar, jill.vliegen@pasar.be, + 32 475 73 37 17

Abonnement

Jaarabonnement (6 nummers): € 35 / € 33 bij domiciliëring / € 40 voor Nederland. Schrijf het lidgeld over op rekeningnummer BE 62 4111 0569 7161 BIC = KREDBEBB met als mededeling ‘lidmaatschap + naam + adres’.

Christina Bloem, Peter Cristiaensen, Patrick Verstuyft

Als abonnee ben je ook lid van Grote Routepaden en heb je recht op tal van voordelen: 10% korting in de GR-webwinkel, een bon van € 5 voor een overnachting in een Vlaamse jeugdherberg, toegang tot het archief van Op Weg (gaat terug tot 2003) en tot een databank met overnachtingsplaatsen en pitstops langs GR- en LF-routes en deelname aan provinciale wandel- en fietstochten. www.groteroutepaden.be

Redactie

Losse nummers: 6,50 €

Verantwoordelijke uitgever

Gie Beirnaert

Hoofdredacteur Peter Cristiaensen

Eindredactie

Christina Bloem, Barbara Dessein, Ignace Fermont, Tom Langmans, Johan Lauwerier, Hilde Leemans, Guy Raskin, Luc Verdegem, Katrien Seynaeve, Reen Simoen, Annie Thys, Wim Vandamme, Marc Vandoren, Guido Vandroemme, Ward Van Loock, Bart Van Santvliet en Steven Vermeylen

Overname van (delen van) artikels uit dit tijdschrift is toegestaan mits bronvermelding en schriftelijke toestemming van de hoofd­redacteur.

Werkten mee aan dit nummer

Johan Ghysens, Bart Biesemans, Trage Wegen vzw, Kathleen Verhelst, Willem Van Oosten, Eric Van Hoey en Elena Cabanlit, Tjeu Tijskens, Kaat Cardoen, Werner Annaert, Wim Patry, Ronald Rothwell, Désiré Bollé, Annelies De Bleeker, Clem Verbiest, José Millecam

Cartografie

Marc Vandoren, Guy Raskin, Wim Vandamme

Coverfoto

Kaat Cardoen (Mallorca)

66 | Op Weg 2017-5

Opmaak en druk

Deze publicatie wordt gedrukt op papier waarvan de oorsprong gecertificeerd wordt door FSC® (Forest Stewardship Council®).

Dit label promoot verantwoord bosbeheer gekoppeld aan sociaal en ecologisch verantwoord ondernemerschap. Grote Routepaden vzw verzekert op deze manier dat het papier met respect voor het milieu werd geproduceerd.

Wandelen onder de Spaanse zon voorjaar 2018

VOORDELEN VOOR LEZERS ‘OP WEG’

25 korting/persoon

€

met kortingscode ‘GR’

10 korting/persoon

+€

bij boeking vóór 31/12

CAN PICAFORT (Mallorca)

Govaka & Pasar ROSAS (Costa Brava)

VANAF

VANAF

€ 999

€ 979

€ 964

€ 944 Inclusief vluchten H/T, halfpension, Nederlandstalige begeleiding van 7 tot 14 april 2018

Inclusief vluchten H/T, halfpension, Nederlandstalige begeleiding van 27 mei tot 3 juni 2018

KOM NAAR ONZE INFODAGEN IN OKTOBER/NOVEMBER OF NAAR DE REISBEURS ‘VAKANTIE-IDEE’ OP 10 DECEMBER 2017 EN MAAK ER KENNIS MET ONS AANBOD EN MET ONZE REISBEGELEIDERS. Info en reservaties: Reisbureau Govaka & Pasar - tel. 02 246 52 46 - www.govaka.be

© ORT MPSL / Th. Bichler

Luxemburg nodigt u uit om de natuur te ervaren zoals je dat nooit had gedacht. Langs de Mullerthal Trail, de Escapardenne Eisleck Trail en de Lee Trail – gecertificeerd als “Leading Quality Trails – Best of Europe” – maak je kennis met grote natuurgebieden, groene valleien en fascinerende rotsformaties. De voortreffelijke “Traumschleifen”-routes en andere erkende wandelpaden leiden u door authentieke landschappen vol boeiende verhalen.

visitluxembourg.com