Op Weg April - Mei 2019 by Grote Routepaden

Magazine voor Wandelaars & Fietsers

PB- PP B- 21170 BELGIE(N) - BELGIQUE

2019

2 De Alpen over Het Romeinse Limespad Retouradres: Grote Routepaden vzw, Beatrijslaan 72, 2050 Antwerpen - Afgiftekantoor Antwerpen X - Erkenning: P 309099 - Tweemaandelijks April - Mei 2019 - 6,50 €

MET KINDEREN!

WANDELROUTE VAN HET JAAR

Van Berlijn naar Brussel Canicule in de Queyras De Oriënt Fietsexpress Rust en stilte op GR 5 Retro Schotland Rondje Kreta

Harzer Hexen Stieg • Extramadura • Streek-GR Vlaamse Ardennen • La Vélo Francette

Feel free to move! Willkommen in Europas kraftvollem Garten. Bienvenue dans le surprenant jardin de lâ&#x20AC;&#x2122;Europe. Welkom in de ruige tuin van Europa.

In het hart van de Oostkantons ligt een uniek beschermd natuurgebied, de Hoge Venen. Ontdek de immense uitgestrektheid van het hoogplateau met verende turfvlaktes, donkere plassen, venen en berkenbosjes.Â

Huis voor Toerisme Hoge Venen-Oostkantons

NL D

B L

www.ostbelgien.eu Place Albert 1er 29 a, 4960 Malmedy, info@ostbelgien.eu, T 080 227 664

EDITO

Foto Geert Casier, IJsland (deelnemer GR-FOTOwedstrijd 2018)

Wanderlust Met zijn 1141 meter kan je de Brocken, de hoogste top van het Duitse Harzgebergte, best omschrijven als een modale topper in de categorie Europese middelgebergten. Toch doemt de Brocken in dit nummer van Op Weg tweemaal op uit de nevelslierten waarin hij bijna dagelijks gehuld is. De eerste keer duikelt onze wandelende redacteur een waar Koude Oorlogverhaal op, de tweede keer geniet onze fietsende collega met volle teugen van de dominantie waarmee de berg zijn omgeving beheerst. Het deed me terugdenken aan een artikel dat enkele maanden geleden in mijn krant stond en dat zich eveneens afspeelde op de flanken van de Brocken. Het ging over de vernieuwde wanderlust van de Duitse jeugd en de auteur had de Harz niet toevallig als decor gekozen. Het verhaal gaat immers dat de jonge Goethe op diezelfde flanken zijn inspiratie vond voor het schrijven van een hymne. We zitten eind 18de eeuw, volle Romantiek, en overal in Europa dweepten jonge intellectuelen met de heilzame effecten van wandelen in de natuur, als tegenreactie op een tijdsgeest gedomineerd door ratio en wetenschap. 250 jaar later zou, nog steeds volgens hetzelfde artikel, de jonge generatie die wanderlust helemaal terug aan het ontdekken zijn, ditmaal als reactie op de permanente druk van de digitale wereld waarin zij leven en werken. “Vroeger was de Harz een regio die je associeerde met de vakanties van je oma”, vertelt een jonge dertiger op weg naar de top. “Vandaag vind ik hier uitzichten die vergelijkbaar zijn met de Rocky Mountains, maar dan veel goedkoper.” Even later stuurt hij die boodschap de wereld rond met de hedendaagse versie van Goethes hymnes, een instagramstory vol selfies.

Tal van cijfers en trends bevestigen die positieve imagoverandering van wandelen bij onze oosterburen en de Duitse media sleuren er zelfs geregeld hun mutti bij. Tien jaar geleden heerste algemene schaamte over Angela Merkels saaie, jaarlijks weerkerende wandelvakantie naar steeds weer hetzelfde gebied. Vorige zomer schreef Die Zeit over het hipstergehalte van haar wandelpetje. En bij ons? Een drukbezochte GR-stand op de Fiets en Wandelbeurs is als bewijsvoering een beetje mager, dus kijken we beter naar de nieuwste cijfers over sportparticipatie in Vlaanderen. Professor Scheerder van de KULeuven vatte die onlangs in de Standaard als volgt samen: “Naar voetbal kijkt de Vlaming graag, maar het liefst doet hij aan solosporten. Denk aan fietsen, lopen of fitnessen. Of wandelen: de populariteit daarvan is enorm aan het groeien.”

Veel lees-, fietsen wandelplezier,

Peter Cristiaensen Hoofdredacteur Op Weg Waarom de ‘Wanderlust’ terug is, Sterre Lindhout, De Morgen, 25/10/2018. Nooit eerder deden zoveel Vlamingen aan sport, Tom le Bacq, De Standaard, 18/2/2019.

2019-2 Op Weg |

Domein van de Grotten van Han ©WBT-David Samyn

Bereid je zomer in de Ardennen voor en download je brochures Wandeltochten in de Ardennen 26 tochten in de Ardennen en alle uithoeken van Wallonië om een fraaie natuur en golvende landschappen te ontdekken.

walloniebelgietoerisme.be/wandelen

Wallonië, land van kastelen Langs uitgestippelde autoroutes kunt u heel wat kastelen ontdekken. Voor elk van deze circuits wordt een fietsen een wandelroute aangeboden rond een befaamd Waals kasteel.

GR-pad van de Trappistenabdijen Het pad verbindt de 3 Waalse abdijen. De route is opgesplitst in twee trajecten: Orval-Rochefort (116 km) en Rochefort-Chimay (174 km).

smulleninwallonie.be

walloniebelgietoerisme.be/kastelen

15 tochten om buitengewoon Wallonië te ontdekken

Ontdek 22 Waalse steden Charmante stadjes, culturele of kunststeden… Deze boekjes bieden een reeks activiteiten en niet te missen bezoeken. Ze staan vol leuke lokale adresjes en gastronomische tips om ten volle te kunnen genieten tijdens uw verblijf in een van de Waalse steden.

walloniebelgietoerisme.be/steden

Uw kinderen houden van de openlucht en verrassingen? Ontdek onze buitengewone gezinswandelingen in Wallonië.

walloniebelgietoerisme.be/ buitengewoon 15 tochten om buitengewoon

IN DIT NUMMER

Dichtbij

Streek-GR Vlaamse Ardennen / GR 5A / GR 122 Dat is hier allemaal goed gearrangeerd!

Reportages 8

16 22

WANDELREPORTAGE | Nederland

Tweeduizend jaar oude sporen op het Romeinse Limespad

FIETSREPORTAGE | Griekenland

WANDELREPORTAGE | Duitsland

FIETSREPORTAGE | Oostenrijk, Hongarije, Kroatië, Servië, Bulgarije, Turkije

Rondje Kreta

Op de grens van Oost en West langs de Harzer Hexen Stieg

Het Sultans Trail: de Oriënt Fietsexpress

WANDELREPORTAGE | Frankrijk

FOTOREPORTAGE | Spanje

FIETSREPORTAGE | Duitsland, België

Canicule in de Queyras

Extramadura, een onbekend stukje Spanje Van Berlijn naar Brussel

Tips 48

WANDELTIP | Frankrijk

WANDELTIP | België

Onze mooiste vakantieherinneringen De Liniewegel

En verder 20 Fietsnieuws 26 Wandelnieuws 29 Onderweg 30 FIETSAVONTUUR | Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland,

Italië

WIN !

Wedstrijd p 63 Een weekend in B&B Ard’envie

3x Radfernwege

Österreich, Schweiz, Italien p 20

9x Wandelnetwerk Demer en Dijle p 26 5x Woudlopen p 26 3x Wandelen op de Veluwezoom p 27 2x Gelderland/Achterhoek p 27 3x Two Moors Way p 28 3x Het Zoutpad p 28 1 x Alleen p 28 3x Ode aan het wandelen p 57

De Alpen over!

ODE | La Vélo Francette

47 50

COLUMN | Vlinders

WANDELAVONTUUR | België

57 58

INFO | Het metrum van de voet

De ultieme flirt met la Mayenne

FIETSAVONTUUR | Frankrijk, Zwitserland De Ontdekking

Rust en stilte op GR 5

RETRO | Schotland

Deel 1 De trappers kwijt

60 Verenigingsnieuws 65 OPMERKELIJK | Geluk onderweg 66 COLUMN | Verandering 2019-2 Op Weg |

DICHTBIJ | Wandelen zonder bagage

Arm in arm met de Zwalm.

B&B De Groene Weg. van Zegelsem. De Kasseilegger

Streek-GR Vlaamse Ardennen / GR 5A / GR 122 Dat is hier allemaal goed gearrangeerd!

“Het ideale geschenk om jezelf of je beste wandelmaatje eens goed te verwennen!” Met die slogan prijst Grote Routepaden zijn meerdaagse wandelarrangementen aan. Men belooft dat je zorgeloos op pad gaat, samen met kanten klare beschrijvingen, een warm onthaal en lekker eten van de hotelier. Ik neem de proef op de som en na drie dagen Zwalm en Vlaamse Ardennen besluit ik dat GR zijn belofte meer dan waar maakt. ÆÆ Tekst en foto’s Isabel Hoogewijs

De Vlaamse Ardennen op hun best De eerste etappe start in Brakel aan de B&B. Een mooi pad brengt mij snel naar de Streek-GR Vlaamse Ardennen en GR 5A. Het traject begint direct met een topper: het Hayesbos, een restant van het vroegere Kolenwoud. Dit bos wordt aangeprezen als een parel met majestueuze schoonheid en dat valt zeker niet te ontkennen. De passage is kort maar zet de toon voor de rest van de dag.

| Op Weg 2019-2

Met het Livierenbos stap ik Wallonië binnen. Het bospad is breed, kaarsrecht en 1,7 km lang, maar door de dwarrelende herfstbladeren en het feeëriek verlichte ondergroen, verveel ik me geen seconde. Nog maar net bekomen van al dat overweldigende groen sta ik al aan de ingang van het Brakelbos. De houten trapjes houden de vele wandelaars vandaag op het rechte pad. Hun witte sneakers, de lange roze jassen en de nieuwe winterlaarzen verraden dat dit niet

allemaal doorwinterde stappers zijn. In het voorjaar moet het zicht hier adembenemend zijn, wanneer de hellingen blauw kleuren door een zee van boshyacinthen. Na een afdaling naar de GR-wandelboom klim ik zachtjes terug tot aan een volgende voltreffer: de cafés aan de kapel van La Houppe, waar Vlaamse motards het glas heffen op de vriendschap. Er volgt een stijgende, diepe holle weg en ook de spectaculaire afdaling in het Bois de Pottelberg is een plezier! Langs afwisselend

Muziek bos. Met zicht op het

Vlaams-Arden nenpanorama.

mooie paadjes en rustige wegen doorkruis ik de Waalse gehuchten Quenau en Miclette. Het oversteken van de drukke N48 is een hachelijke zaak, maar de daaropvolgende tocht door de velden, met als kers op de taart een panoramisch zicht op het Muziekbos, maakt veel goed. Ik ben ondertussen terug in Vlaanderen. Na het passeren van jeugdherberg De Fiertel in Ronse volgt een laatste beklimming langs de Kanarieberg tot aan café De Boekzitting. Een slingerend paadje door het Muziekbos is nog mijn deel en na 16 km arriveer ik aan het eindpunt van vandaag: het kerkje van Louise-Marie.

Op weg naar de Vlaamse Ardennen De tweede etappe start aan het kerkje van Sint-Maria-Latem en duikt via GR 122 meteen naar de Zwalm. Bijna 5 km wandel ik arm in arm met dit riviertje. Soms loop ik rechts, dan weer links, maar we laten elkaar niet los. De Zwalmstreek is zo mooi en idyllisch dat men hier zelfs van Klein Zwitserland spreekt (maar dan zonder de bergen…). De IJzerkotmolen en de Zwalmmolen blijven toeristische toppers, mede dankzij hun restaurant en/of café. Dan gaat het via verharde maar heel rustige wegen naar Sint-Goriks-Oudenhove, deelgemeente van Zottegem. Dit dorp, gelegen op een heuvel, heeft zijn charme van weleer behouden en is bij wandelaars en fietsers vooral gekend voor twee populaire bruine cafés en een paar heel mooie, oude gebouwen en boerderijen. Ik voel het intussen in mijn benen: ik nader opnieuw de Vlaamse Ardennen en ik krijg meer en meer panoramische vergezichten voorgeschoteld. Langs vele paadjes en heel mooie wegels is het afwisselend klimmen en dalen tot aan de beruchte Berendries, kuitenbijter uit de Ronde Van Vlaanderen. Een slingerend

pad brengt me tot aan het Mijnwerkerspad, een verharde spoorwegbedding van de trein die de Vlamingen jaren geleden naar de Waalse mijnen bracht en nu voor de GR-wandelaar eindigt bij de Top Bronnen in Nederbrakel. Alvorens GR 122 definitief te verlaten richting B&B, mag ik nog een laatste keer ferm klimmen tot aan de Toepkapel van Brakel, een grote neogotische kapel op de top van de Toep.

De echte Vlaamse Ardennen De laatste etappe start in Zegelsem dat zich met recht en rede ‘kasseidorp’ mag noemen. Alle straten, voetpaden en opritten zijn voorzien van kinderkopjes. Rond de kerk mag het standbeeld van de kasseilegger niet ontbreken en de jaarlijkse kasseifeesten met de fameuze kasseiworp zijn een traditie. Na het oversteken van de N8 ben ik via de Streek-GR Vlaamse Ardennen al op weg naar het Burreken, een prachtig natuurgebied waar de paden deels zijn verhard met, hoe kan het anders, kasseien. De doortocht is heel kort maar ik word wel getrak-

Devotie alo m.

teerd op het zoveelste panoramisch zicht op de groene heuvels van de Vlaamse Ardennen. Op weg naar de Foreest passeer ik een openluchtmuseum met oude landbouwmachines, waarschijnlijk van een verzamelaar die ze ‘kunstig’ in zijn tuin heeft geëtaleerd. De klim naar de top is heftig en ook mountainbikers moeten op hun tanden bijten. Gelukkig is er hier en daar eentje die het allemaal niet te serieus neemt en mijn ‘goeiedag’ met een glimlach beantwoordt. De afdaling roept bij mij herinneringen op: in de winter ligt het pad er soms zo slecht en vettig bij dat ik hier enkele jaren geleden naar beneden ben gegleden. Hilarische moment! De mountainbikers die vandaag naar omhoog proberen rijden (met de fiets aan de hand en maar duwen en mopperen) kunnen er nog steeds niet om lachen. Na een passage door het Bos ter Rijst in Schorisse volgen meer dan 5 km rustige asfaltbaantjes die mij naar Maarke-Kerkem brengen. Tot slot volgt nog een laatste klim naar de top van de Varent in Horebeke.

PRAKTISCHE INFO GR biedt acht meerdaagse wandelarran-

andersreizen.be. De prijzen zijn op basis

gementen in Vlaanderen aan (zie p 64). De

van volpension met picknick. Boeken kan

hotelier voorziet naast alle nodige informa-

het hele jaar door. In het arrangement

tie voor de wandelingen vanzelfsprekend

zijn de gpx-tracks en de topogidsen van

ook een goed bed, rijke maaltijden en zelfs

GR 5A, Streek-GR Vlaamse Ardennen en

het transport naar begin- of eindpunt van de

GR 122 inbegrepen.

wandeling.

Mijn etappes: dag 1: Brakel - Louise-Marie

Wandelarrangement ‘Zwalm en Vlaamse

(16 km); dag 2: Sint-Maria-Lat em - Brakel

Ardennen’ is een driedaagse met B&B De

(20 km); dag 3: Zegelsem - Horebeke (18 km).

Groene Weg in Brakel als de perfecte uit-

De wandelingen zijn geen vol-

valsbasis. De eigenaars van de B&B zijn trou-

ledige lus, maar de B&B-

wens zelf enthousiaste GR-medewerkers.

beheerder zorgt voor het

Een GR-arrangement boeken kan via

vervoer.

2019-2 Op Weg |

WANDELREPORTAGE | Nederland

Op wacht bij Kesteren.

Tweeduizend jaar oude sporen op het Romeinse Limespad

WANDELROUTE VAN HET JAAR

Om zich te beschermen tegen invallen van de ‘barbaren’ uit het noorden bouwden de Romeinen een verdedigingsstelsel langs de Limes, de noordgrens van hun rijk. Tientallen forten en wachttorens, verbonden door een weg, te land of te water, met de Rijn als blauwe draad. Wat daar vandaag van overblijft ontdek je op het Romeinse Limespad. ÆÆ Tekst Christina Bloem Foto’s Christina Bloem en Jacques Huinck

| Op Weg 2019-2

Op weg naar de Duivelsberg.

Op de Veluwezoom staan veel beukenbossen.

Lugdunum Batavorum

Forum Hadriani

Wij beginnen onze tocht in Katwijk, het meest westelijke puntje van de Limes aan de monding van de Oude Rijn in de Noordzee. Tweeduizend jaar geleden lag hier aan de voet van de duinen fort Brittenburg, vanwaar Romeinse schepen vertrokken richting Brittannia. Het fort is in de loop der eeuwen verzwolgen door de zee, alleen een bronzen kunstwerk herinnert eraan. Lugdunum Batavorum was destijds een belangrijke Romeinse haven, vandaag is Katwijk een gezellige vissersplaats met lage huisjes en smalle straatjes. Slingerende duinpaden brengen ons bij de langgerekte grafheuvel Zanderij. Deze is ontstaan doordat de boeren in de Romeinse tijd hier hun doden cremeerden en daarna onder het zand begroeven. Langs de Oude Rijn stappen we naar Leiden. Het gebied is verstedelijkt en er wordt nog steeds gebouwd.

De alternatieve startplaats voor het Limespad is Forum Hadriani, het tegenwoordige Voorburg. Deze randgemeente van Den Haag was een belangrijke haven aan het Kanaal van Corbulo, dat de Oude Rijn verbond met de Maas. Het Kanaal is vernoemd naar de Romeinse generaal die het netwerk van kreken en kanaaltjes liet graven. Op de plaats van Forum Hadriani ligt nu een park. Het Limespad gaat er doorheen, langs vitrines met spullen die hier zijn gevonden.

Matilo Leiden ontstond rond het Castellum Matilo dat werd gebouwd aan de samenloop van de Oude Rijn en het Kanaal van Corbulo. De restanten van het castellum, een groot open veld omringd door zes gereconstrueerde wachttorens, liggen ingeklemd door moderne woonwijken. We stappen er doorheen, langs de replica van een bronzen ruitermasker dat hier gevonden is. Het origineel ligt in het Rijksmuseum van Oudheden, waar nog veel meer topstukken uit het Romeinse verleden te zien zijn. We kijken nog even rond in Leiden en verlaten deze mooie stad met verrassend veel water door een park met heuveltjes en leuke paadjes. Bij de Lammebrug aan de buitenkant van de stad ontmoeten we de variant uit Voorburg.

Zwammerdam zou compleet onbekend gebleven zijn als daar geen zes Romeinse schepen gevonden waren.

Voorbij Voorburg volgen we in grote lijnen de Vliet, een kanaal dat ongeveer het tracĂŠ van het vroegere kanaal volgt. Langs Leidschendam met zijn mooie molen en langs recreatiegebied Vlietland met kreken vol snaterende watervogels en bossen met leuke slingerpaadjes bereiken we opnieuw de hoofdroute bij de Lammebrug.

Albaniana Bij het schilderachtige Zoeterwoude Dorp klimmen we over een hek de polders van Nationaal Landschap het Groene Hart in. We zigzaggen door weilanden op natte graspaden.

De bruggetjes over de slootjes zijn soms zo smal dat we ons op een evenwichtsbalk wanen. In natuurgebied De Wilk hebben we moeite om met droge voeten langs de oude stuw te komen. De snaterende eenden lijken ons uit te lachen om dit gestuntel. Voor de Romeinen was dit veengebied een bijna ondoordringbaar moeras. Geen wonder dat het meeste vervoer over water ging. Bij Alphen aan den Rijn komen we terug bij de Oude Rijn die dwars door het stadje stroomt. Hier stond Castellum Albaniana, dat zoals vele Romeinse forten door de Bataven tijdens hun opstand in 69 na Chr. werd verwoest. Het werd later weer opgebouwd, maar daar is niets van terug te vinden. In Museumpark Archeon, even buiten de route, is wel een Romeins stadje gereconstrueerd en ook in het ernaast gelegen Archeologiehuis vind je veel wetenswaardigheden over de Romeinen.

Nigrum Pullum Zwammerdam, Nigrum Pullum, was het kleinste castellum langs de Limes. Het dorp zou onbekend gebleven zijn als daar niet rond 1970 bij bouwwerkzaamheden zes eikenhouten Romeinse schepen gevonden waren. Na de vondst van het eerste schip stond de archeologische wereld van Nederland al op zijn kop, toen er nog vijf schepen tevoorschijn kwamen was de euforie compleet. We verlaten de Oude Rijn voor een lusje door weidegebieden, maar bij Bodegraven keren we terug naar de rivier. Het stadje heeft geen Romeinse naam, maar ook hier stond een castellum. Op de plek waar een houten poortgebouw is gevonden staat een sokkel met de replica van een ruiterhelm die in de buurt is opgegraven.

2019-2 Op Weg |

Het Groene Hart: een schilderijtje van slootjes en scheefgezakte hekjes.

Laurium Een paar kilometer voorbij Bodegraven ruilen we het jaagpad langs de Oude Rijn in voor een dijkje langs een grote waterplas. Op een eilandje staat Fort Wierickerschans, geen Romeins castellum maar een 17de-eeuws fort van de Oude Hollandse Waterlinie. Verder gaat het door het Groene Hart, een schilderijtje van slootjes, plassen en scheefgezakte hekjes. De weidevogels laten zich in alle toonaarden horen. Via de dorpen Driebruggen en Papekop bereiken we Laurium, het tegenwoordige Woerden. Het centrum ligt als een eiland in de Oude Rijn. Daar stond het castellum en daar werd in 2003 bij de bouw van een parkeergarage een Romeins vrachtschip gevonden. Vandaag is de Castellumgarage een soort drive-in museum vol Romeinse schatten. In de bestrating van het Kerkplein is het castellum als stripverhaal weergegeven.

Castellum Hoge Woerd We volgen het jaagpad langs de Oude Rijn tot Harmelen. Vanaf daar is het gedaan met de schilderachtige kronkels. Om de bochtige rivier beter bevaarbaar te maken, werd hij in de middeleeuwen van Harmelen tot Utrecht gekanaliseerd tot Leidsche Rijn. Het jaagpad wordt een saaie fietsstraat langs een recht kanaal. Autovrij, dat welâ&#x20AC;Ś In De Meern, een deelgemeente van Utrecht, doorkruisen we enkele parken in het vroegere stroomgebied van de Oude Rijn. Deze trad vaak buiten zijn oevers en de Romeinse weg moest herhaaldelijk verplaatst worden. Het gebied is nog steeds nat en soms moerassig met hier en daar een knuppelpad. We bereiken Castellum Hoge Woerd, een moderne interpretatie van het Romeinse castellum op die plek. De gebouwen liggen rond een binnenplein en in de tentoonstellingshal hangt de Meern 1, een Romeins

| Op Weg 2019-2

Het centrum van Woerden ligt als een eiland in de Oude Rijn.

schip dat hier schipbreuk leed. Langs een gereconstrueerde wachttoren verlaten we het terrein, richting Utrecht.

Trajectum Utrecht is ontstaan rond het Castellum Trajectum. Onder het Domplein ligt nog een deel van de stenen omwalling. De omtrek van het fort is in de bestrating te zien en een plaquette aan de zijwand van de Domkerk geeft de plattegrond weer. Onder de Dom is een nieuwe historische attractie, DOMunder, die interactief 2000 jaar geschiedenis van de stad

Deze plek was de thuisbasis van het 5000 man sterke 10de Legioen dat de Bataven in de gaten moest houden.

laat zien. Bij Trajectum mondde de Kromme Rijn in de Oude Rijn en vanaf dat punt werd de Kromme Rijn de grensrivier. We lopen door het stadscentrum langs de Oude Gracht, nu een bekende toeristische plek met terrassen aan het water, vroeger de grens van het Romeinse Rijk. Buiten de stad verlaten we de Kromme Rijn voor een tijdje en via oude wegjes omzoomd door knotwilgen komen we bij Castellum Fectio, het oudste en grootste castellum van Nederland. De contouren ervan zijn in het landschap zichtbaar gemaakt en er is een wachttoren gereconstrueerd. Op de resten van het bijbehorende kampdorp is in de 19de eeuw het Fort bij Vechten gebouwd in het kader van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het toegangs-

hek is gesloten. Maandag sluitingsdag, jammer! De alternatieve route voert ons op een smal paadje langs de vestinggracht van het Fort bij Vechten naar het Bunkerpad. De geheimzinnige, half ingegraven bunkertjes langs dit pad hebben niets met de Romeinse Limes te maken, maar waren onderdeel van een infanteriestelling uit de mobilisatieperiode van 1914-1915.

Castellum Levefanum We komen terug bij de Kromme Rijn die tot Wijk bij Duurstede onze leidraad zal zijn. Een schitterend traject langs oude jaagpaden door een landschap met waterplassen, knotwilgen, oude boomgaarden en hier en daar een zijriviertje dat we met een houten brugje oversteken. Bij Wijk bij Duurstede takte de Kromme Rijn af van de Nederrijn en op deze strategische plaats lag Castellum Levefanum. We steken met de veerpont de Nederrijn over en komen in een grootschalig rivierenlandschap dat we op een hoge dijk doorkruisen. Aan de ene kant liggen overstromingsgebieden met water, riet en knotwilgen en aan de andere de Betuwe met grote fruitboomgaarden. Ook een souvenir van de Romeinen. Aan de zuidkant van de Nederrijn bouwden de Romeinen hun nederzettingen: in Maurik stond Castellum Mannaricium en in Kesteren werd een groot militair grafveld gevonden, waar zelfs paarden waren begraven.

Castra Hereculis Even voorbij Kesteren varen we de Nederrijn nogmaals over naar de uiterwaarden van Wageningen. Daarna verandert het landschap drastisch. Het wordt droog, heuvelig en bebost. Dit is de Veluwezoom, een stuwwal uit de laatste ijstijd. We golven erdoor op kronkelende bospaadjes halverwege de helling. Soms behoorlijk steil. Aan deze kant van de Rijn zijn geen overblijfselen van castella, die liggen aan

Onderweg naar Arnhem.

de overkant. Arnhem heeft geen Romeins verleden. We gaan dan ook de stad niet in maar steken de Rijn over – ditmaal met een brug – naar het uiterwaardenpark Meinderswijk, een mooi stuk nieuwe natuur met veel waterplassen, bomen en ruige grassen. Hier lag Castra Herculis. De contouren ervan zijn zichtbaar gemaakt als lage muurtjes. Waar eens de Romeinse manschappen woonden, grazen nu paarden.

Ochtendnevel langs de Kromme Rijn.

Duivelsberg Voorbij Nijmegen gaan we opnieuw de hoogte in, de stuwwal Hunnerberg op. Dit was de thuisbasis van het 5000 man sterke 10de Legioen dat vanaf deze strategisch gelegen plek de Bataven in de gaten moest houden. Er resten nog slechts een tiental kilometers tot het eindpunt. Het venijn in de staart of de kers op de taart? We klimmen en dalen op smalle paadjes door schitterende beukenbossen en

Ulpia Noviomagus Via een dijkje op een oude loop van de Rijn komen we in Elst, waar onder de kerk nog resten liggen van een grote Gallo-Romeinse tempel. In de buurt van het vroegere fort Lent komen we bij de Waal. In het kader van ‘Ruimte voor de Rivier’ is enkele jaren geleden een 4 km lange nevengeul gegraven, de Spiegelwaal. Hierdoor ontstond een soort eiland, een nieuw natuurgebied. De Waal kan zijn overtollig water kwijt en de Nijmegenaren houden hun voeten droog. We steken de Waal over naar Ulpia Noviomagus, het tegenwoordige Nijmegen. In en om de stad zijn talrijke Romeinse restanten gevonden, want ze was toen al een belangrijke handelsnederzetting. We stappen door het oude stads centrum en klimmen de vele trappen van de heuvel Valkhof op, waar ook een Romeins fort heeft gestaan. Dit werd door Karel de Grote omgebouwd tot paleis.

passeren de resten van een Romeins aquaduct. We steken de Oude Kleefse Baan over, gelegen op het tracé waarlangs de Romeinse legioenen tweeduizend jaar geleden onze contreien binnenmarcheerden. Dan slingeren we de Duivelsberg op, naar de wandelboom die het eindpunt van het Romeinse Limespad vormt. De Limes loopt verder Duitsland in, naar Xanten. Dat is voor later.

PRAKTISCHE INFO

Leiden

Hilversum

Alphen a/d Rijn

Zeist

Veenendaal DriebergenRijsenburg

Woerden

Zoetermeer

Gouda Nieuwegein

Ede Arnhem

Rhenen Wijk bij Duurstede Tiel

Rotterdam

Apeldoorn Amersfoort

Utrecht

Bodegraven

Den Haag

Baam Soest

Wageningen Nijmegen

Zwijndrecht Gorinchem

Op Weg 2019

Dordrecht

Route en bewegwijzering

GR-webwinkel. Routeaanpassingen en gpx-

Het met wit-rode streepjes bewegwij-

tracks vind je via www.wandelnet.nl.

zerde Romeinse Limespad (LAW 16) is 275 km lang. Het volgt in grote lijnen het Nederlandse traject van de

Info Langs de route zijn overnachtingsmoge-

noordgrens van het Romeinse Rijk,

lijkheden in alle prijsklassen. De gids bevat

van Katwijk (of Voorburg) naar

een aantal ‘wandelaars welkom’-adressen.

Berg en Dal aan de Duitse grens.

Goedkope accommodatie vind je ook via

Kaarten en gidsen Er is een topogids met een

www.vriendenopdefiets.nl. Extra info vind je in de digitale versie van Op Weg op onze website.

beschrijving in twee richtingen en gedetailleerde kaartjes. Te koop in de

ONLINE

INFO

KAART

TRACK

FOTO’S

2019-2 Op Weg |

FIETSREPORTAGE | Griekenland

De Middellandse Zee is nooit ver weg op Kreta.

Rondje Kreta Kreta, bakermat van de Minoïsche beschaving, is een eiland van hoge bergen en diepe kloven, van ruige kusten en stille baaien, van palmen en olijven. In het voorjaar, nog voordat het massatoerisme op gang komt, is de natuur op haar mooist en onderwerp ik het eiland twee weken lang aan een verovering per fiets. ÆÆ Tekst en foto’s Willem Van Oosten

Tussen bergpieken In de aankomsthal van de luchthaven sleutel ik mijn fiets in elkaar. Een uurtje later hobbel ik door de straten van Iraklion, waar het asfalt pogingen doet om de golven van de zee na te bootsen. Het kasteel doemt voor me op, net als andere historische bouwwerken, maar ik draai westwaarts de heuvels in. Hoge bergpieken lonken naar me, terwijl roodbruine aarde en grijs-witte rotsen me begeleiden. Tegen het einde van de middag bereik ik Voulismeno Aloni. Het mooie valleitje dat als een kom tussen de bergen ligt, nodigt me uit voor een korte wandeling. Via onverharde wegen fiets ik het natuurgebied Almyrou Potamou in, waar ik in een verlaten hut mijn bivak maak. Geurende naaldbossen omringen me, vogels fluiten in alle vogeltalen. In de verte hoor ik een beestachtig

| Op Weg 2019-2

geroep, waarna even later een familie geiten voorbij wandelt.

Boomgaarden Wanneer ‘s ochtends het aanzwellende getsjilp van de vogels de stilte doorbreekt, staat Helios op het punt Hades te verlaten. Over bergwegen met karakteristieke paaltjes langs de ravijnkant en geiten in de bomen slinger ik verder omhoog. Boven de wolken presenteert dit ruige landschap zich op zijn mooist. De kleine dorpjes tellen zelden meer dan tien huizen, maar altijd is er minstens één café. “Kalimèra”, groet iedereen die ik tegenkom. Samen met de hele plaatselijke bevolking (vijf mensen!) schuif ik aan voor mijn eerste Kretenzische koffie. Het slingeren door de heuvels gaat over in slingeren langs de rivier. Op de brede stukken

van de vallei fiets ik tussen sinaasappel- en olijfboomgaarden, op smalle stukken vormen de bergwanden een kloof. Uiteindelijk beland ik aan de kust, waar ik toeristisch Kreta tegenkom. Op de boulevard van Rethymno geniet ik op een picknickbankje onder de palmbomen van mijn middagpauze, maar de citadel laat ik links liggen. De rust van het binnenland roept. Na enkele korte beklimmingen en afdalingen bereik ik het Kournasmeer. Hoge bergen flankeren het diepgroene water. Wat een juweeltje! Tussen families ganzen neem ik een duik in het heerlijk koele water.

Fiets-flaneren in Chania Op deze vroege zondagochtend is er maar één kip op de weg en die gaat op haar gemakje voor me aan de kant. Vanaf Georgeopolis volg ik

Wondermooie baai bij Istro.

de, door platanen omzoomde, oude weg richting Chania. In Neo Chori heerst een gezellige drukte. De priesters organiseren op het kerkplein een soort markt (in plaats van een kerkdienst?). Vrijwel het hele dorp is uitgelopen, wel meer dan 30 mensen zijn op de been. Souda gaat over in Chania. In het stadspark maak ik onder het genot van een cappuccino mijn plan voor de rest van de dag: een bezoek aan de restanten van (Minoïsch) Kydonia, de Venetiaanse haven, het bastion en de oude stad. Nadat ik Chania achter me heb gelaten, zoek ik over een heuvel camping Mithimna op. Na twee nachten wildkamperen is het tijd om eens warm water te gebruiken. Wanneer de avond valt zijn beide andere kampeerders op het terras te vinden. Zodra ik aangeschoven ben, is mijn lot bezegeld. Raki vloeit en verhalen vliegen over de tafel.

Topoliakloof Onder een warm wolkendek volg ik in de baai van Kissamos de kustlijn, om na een paar kilometer alweer de heuvels in te draaien. De weg voert langs een rivierdal dat geleidelijk aan een kloof wordt. Een half uurtje later fiets ik door de Topoliakloof. De wanden zijn zo steil dat de weg hoog boven de rivier loopt, met adembenemende uitzichten tot gevolg. Voorbij een tunneltje ligt de Agia Sofiagrot. Te voet klim ik ernaartoe. Halverwege de ochtend betrekt de lucht. Zachtjes tikken de regendruppels op mijn fietstassen, terwijl mijn benen de pedalen rond-

draaien op het ritme van de eenzaamheid. Af en toe wordt het ruige berglandschap, dat bedekt is met olijfbomen, onderbroken door een dorpje van een paar huizen. Voorbij Strovles, op het hoogste punt, slaat het weer verder om. Stormwindvlagen teisteren de omgeving, regen roffelt op mijn fietstassen. Maar zodra ik aan de afdaling naar de zuidkust begin, stopt de regen. Tussen de olijfbomen liggen overal netten op de grond en het wegdek is bezaaid met zwarte stippen: het is oogsttijd. Op het strand van Paleochora is het tijd voor lunch en na mijn bezoek aan de kasteelruïne op de kaap strijk ik neer op een kampeerterrein gerund door hippies op leeftijd.

Samen met de hele plaatselijke bevolking (vijf mensen!) schuif ik aan voor mijn eerste Kretenzische koffie.

scheidenheid aan vormen, kunststukjes van de natuur, maken elke minuut van deze vier uur durende bootreis interessant. Bij gebrek aan wegen zijn sommige dorpjes alleen bereikbaar per boot. Bij harde wind zijn ze zelfs afgesloten van de buitenwereld. In Agia Roumeli neem ik een uur koffiepauze. Hier eindigt de bekende Samariakloof, die helaas pas vanaf 1 mei toegankelijk is. Dus stap ik meteen weer de boot op tot Chora Sfakion, waar de weg opnieuw begint. Onderweg klets ik met Bert, een Duitser die ook Kreta rondfietst. Langs een bergkust fietsen betekent vaak meer klimwerk dan in gewone bergstreken, en dat is ook hier zo. Ik stijg en daal, daal en stijg. Soms leidt de route door kleine dorpjes waar de weg zich tussen dicht op elkaar staande huizen wurmt. Dan weer krijg ik uitzichten over baaien en kliffen. Zelfs een heus kasteel komt op mijn pad. Fragokastello blijkt een fort dat uitkijkt over de baai. Het kampeerterrein van Plakias lijkt nog niet in bedrijf zo vroeg in het jaar. Gelukkig staat de poort open en werken alle voorzieningen.

Het paleis van Festos De steile zuidkust van West-Kreta Met een volgeladen veerboot varen we urenlang langs de ruwe kust. Schaars begroeide bergen rijzen op uit de diepblauwe zee. De ver-

Langs de ruwe bergwand van de Kourtaliotiko kloof passeer ik enkele kleine kapelletjes. Nat van het zweet zorgen een koude twaalf graden en tegenwind voor een gevoelstemperatuur van rond het vriespunt. De afslag naar Preveli, het palmenstrand aan de monding van de kloof, laat ik

2019-2 Op Weg |

Het Venetiaanse fort van Iraklion.

aan me voorbijgaan. Bovenaan de kloof word ik omringd door groene weiden. In het mooie bergdorp Spili komt het drinkwater uit zo’n 30 leeuwenkoppen. Majestueuze bergen kijken op me neer, terwijl aan de andere kant de rivier onder me ruist. Na de afdaling naar Agia Galini volgt een klim met uitzicht op de besneeuwde toppen van de Ida Psiloritis en opnieuw een afdaling naar de brede kustvlakte. Toevallig op monumentendag maak ik tijd voor een bezoek aan de nederzetting van Festos. De Minoïers bouwden ze met grote natuurstenen, die ze rechthoekig kapten net zoals de Grieken en de Romeinen later zouden doen. Ook zuilen en amfora zijn te zien. Anders dan bij de Grieken is het theater rechthoekig, met langs de zijkanten stenen tribunes. Na het bezoek fiets ik door naar Matala, dat zijn hippieverleden met plezier exploiteert.

Door de smalle straatjes van Ano Vianos zal ik omhoog moeten.

Aan beide zijden van het dorp is de bergwand mooi verlicht.

Door het hart van de olijventeelt Door een brede vallei fiets ik richting binnenland. Links en rechts van me strekken de olijfboomgaarden zich uit zo ver het oog reikt. In Asimi is het marktdag en staan de straten vol met kraampjes. Kilometerslang slingert de weg door de vallei totdat hij bij Martha serieus gaat stijgen. Bij een kapelletje houd ik een spirituele lunchpauze en door de smalle straatjes van Ano Vianos kruip ik verder omhoog naar het hoogste punt van de rit. De onvermijdelijke afdaling roept zoals meestal een euforisch gevoel bij me op. Luidkeels zing ik Born to Be Wild. Eenmaal beneden aan de kust, laat ik Mirtos snel achter me en na een flitsbe-

zoek aan de moskee en het Venetiaanse fort van Ierapetra trap ik de laatste van de 135 kilometer door de tegenwind naar Koutsounari.

Gestrand Langs de zuidkust en vooral op de oostkaap van Kreta kan het soms flink waaien, waardoor het gevaarlijk fietsen is. Ik heb pech, er is storm voorspeld. De wind loeit door de palmen en olijfbomen, takken buigen door tot op de grond. Schuimkoppen staan op de Libische zee, wanneer ik het strand op loop, word ik er bijna ingeblazen. Met een dubbel gevoel maak ik de doorsteek naar Pachia Ammos aan de noordkust. Enerzijds teleurgesteld om de gemiste oostkaap, maar ook wat opgewonden, want het zijn de laatste ritten die eraan komen. De nederzetting van Gournia, die ik onderweg wil bezoeken, blijkt gesloten. Minoïers werken niet op maandag.

Zuilenrij van het Minoïsche paleizencomplex van Knossos.

| Op Weg 2019-2

OP WEG 2019 nr.2: fietsreportage Kreta 116 x 37mm

Bezoekje aan de ruïnes van het Minoïsche Festos.

Langs de ruwe rotskust duikt telkens weer een baaitje of een steile kloof op. In Agios Nikolas fiets ik kriskras kleine straatjes door, om uiteindelijk bij het meer neer te strijken voor een cappuccino. Opnieuw op de fiets volg ik de oude weg. Het asfalt baant zich kronkelend een weg langs en over de bergen, geiten rennen voor me uit. Dit is genieten van de bovenste plank. Net voorbij het dorpje Sisi vind ik het kampeerterrein. Onder welk soort bomen zet ik mijn tent op? Juist ja, olijfbomen.

De onvermijdelijke afdaling roept zoals meestal een euforisch gevoel bij me op, luidkeels zing ik Born to Be Wild.

Wandeling op het Venetiaanse fort van Iraklion.

waarmee reisorganisaties de verveling van hun klanten proberen doorbreken. Als fietser heb ik daar weinig last van. De afdaling duurt amper 20 minuten. Ik zoef door Gonnies en Avdou en passeer een nieuw aangelegd stuwmeer. Veel water staat er nog niet in, waardoor ik zicht krijg op het verlaten dorp dat wellicht binnen een paar jaar onder water zal staan. Langs de zee fiets ik het laatste stukje naar het kampeerterrein in Gouves.

Knossos Mijn voorlaatste dag op Kreta is gereserveerd voor Knossos. Door de ochtendspits bereik ik het beroemde Minoïsche paleizencomplex,

vooral bekend vanwege zijn roodgeverfde zuilen. Het paleis heeft een veelvoud aan kamers, maar de meeste voorwerpen bevinden zich in het archeologisch museum in Iraklion. Wanneer de drukte me teveel wordt, fiets ik terug naar de stad. Eerst langs de Venetiaanse wallen en wat later via de nauwe straatjes van de binnenstad kom ik bij het museum. Ooit waren de Minoërs het machtigste volk van de Middellandse zee, en dat is te merken aan de overvloed aan voorwerpen uit die tijd. Mijn laatste dag ga ik op zoek naar de Venetiaanse erfenis van de stad. Van bastion naar bastion loop ik over de wallen en langs de kust naar het Venetiaanse fort.

PRAKTISCHE INFO

Over het Lasithiplateau Met een grote zigzag loopt de weg langs de berghelling omhoog. Na een uur zit het eerste deel van de beklimming erop. Op het dorpsplein van Moches neem ik een rustpauze en vol nieuwe energie fiets ik over kasseienstraatjes het dorp uit. Het tweede deel van de beklimming is nog mooier. Eenmaal boven fiets ik eerst de Lasithihoogvlakte rond, een verzameling akkers met daarop de bekende windmolens. Op mijn rondrit kom ik door kleine dorpjes met nauwe straatjes. De tafels en stoelen van het café waar de mannen hun koffie drinken, staan midden op straat. Verkeer sneller dan een ezel is van een andere tijd. Bij Psychro bezoek ik de grot van Zeus. Ze heeft de vorm van een diepe put waarin het druipsteen een verscheidenheid aan vormen heeft gemaakt. Het bezoek lijkt vooral een uitstapje

Route en bewegwijzering

Kaarten en gidsen

Mijn tocht op het langgerekte Kreta begon

Zelf afgedrukte kaarten op basis van OSM

bij de luchthaven van Iraklion en ging in

(Open Street Map).

tegenwijzerzin het hele eiland rond. Over de oude weg door de heuvels van het achter-

Info

land fietste ik eerst westwaarts. Vervolgens

Meer praktische info vind je in de digitale versie

ging het met de fiets en een stuk met de

op onze website. Het volledige reisverhaal vind

boot terug oostwaarts. Een stormwind

je op willemsfietsvakanties.blogspot.com.

verhinderde me om de oostkaap te bereiken. Ik stak door naar de noordkust en fietste opnieuw het binnenland in naar de

ONLINE

INFO

KAART

TRACK

FOTO’S

Lasithihoogvlakte. Via Knossos eindigde ik mijn tocht weer in Iraklion.

2019-2 Op Weg |

WANDELREPORTAGE | Duitsland

Op de grens van Oost en West Langs de Harzer Hexen Stieg

Oorlogen slaan wonden. Ook al was die oorlog koud en is die al lang gestreden. In het Duitse Harzgebergte tekenen littekens nog steeds het landschap. Van toen Oost en West elkaar het zonlicht niet gunden. Wie scherp kijkt en goed luistert vindt nog fascinerende sporen van deze Kalter Krieg. ÆÆ Tekst Tom Langmans Foto’s Jurgen Langmans en Willy Langmans

| Op Weg 2019-2

Eindeloze wouden in het Harzgebergte.

Het Brockenhotel op de top.

Karlotta’s moeder Karlotta is een stuk in de tachtig vermoed ik. Een kranige vrouw die van haar huisarts kruidenthee moet drinken en koffie moet bannen. “Dan word ik volgens mijn huisdokter honderd, net zoals mijn eigen moeder!”, spreekt ze ons aan wanneer we in Köningshütte bij het stuwmeer op een bank neerploffen. Ze schenkt zichzelf kruidenthee bij uit een thermos. Karlotta blijkt een spraakwaterval te zijn, ook wanneer we haar voorzichtig polsen of ze Oost-Duitse of West-Duitse was. “Ik? Oost-Duitse! Mensen van onze generatie hebben hier een bewogen leven achter de rug. Maar mijn moeder zaliger, die moet zowat een record op haar naam hebben! Ze werd geboren in 1901 in Berlijn. Als kind verhuisde ze naar de Harz. Ze leefde maar liefst in vijf totaal verschillende politieke systemen en regimes. In haar prille jeugdjaren in het keizerrijk van Wilhelm II, haar volwassen jaren in de Weimarrepubliek, het Derde Rijk van de nazi’s en communistisch Oost-Duitsland. Ze stierf als burger van een democratisch, herenigd Duitsland.” Als door een wesp gestoken veert Karlotta plots recht. “En nu moet je me excuseren”, zegt ze. “Mijn thermos is leeg, wat wil zeggen dat ik binnen een uur naar het toilet

Riviertjes alom in het Harzgebergte.

moet. Ik wandel dus verder!”. Niet één keer kijkt Karlotta om wanneer ze van onze bank wegstapt.

“Mensen van onze generatie hebben hier een bewogen leven achter de rug”, vertelt Karlotta.

De kanalen van Rammelsberg “De Rammelsberg, dat is cultuurerfgoed van de mensheid”, staat te lezen op een brochure aan de ingang van de mijnsite. Duizend jaar lang werd hier ononderbroken erts ontgonnen. Koper, lood en zink. De Rammelsberg telt talloze mastodonten van gebouwen die op een bergflank boven elkaar zijn gebouwd. Werkzaamheden zijn er niet meer. In 1988 werd de stekker er definitief uitgetrokken. Gelukkig werd de industriële site in 1992 opgenomen in de UNESCO wereldcultuurerfgoedlijst. Sindsdien is het dé toeristische trekpleister van de stad Goslar. En

hoewel deze mooie stad niet langs het trajact van de Harzer Hexen Stieg ligt, ontdekken we nog vele sporen die verwijzen naar de mijnbouw van weleer. We lopen urenlang langs

Harz De Harz, het meest noordelijke middelgebergte van Duitsland, ligt in de bondstaten Nedersaksen, SaksenAnhalt en Thüringen. In het oosten vind je gemengde bossen en landbouwgebieden, terwijl het noordwestelijke deel vooral bestaat uit naaldwouden. De hoogste berg, de Brocken (1142 m), telt enkele bijzondere klimatologische records. In de winter daalt de temperatuur soms tot -28°C. Er werden ooit windsnelheden gemeten van 263 km per uur. De strategisch interessante Brocken lag net aan de oostkant van het IJzeren Gordijn. De ‘Groene Band’ is een strook neutraal terrein waar jarenlang niemand kon komen. Vandaag wandel je er door stukjes ongerepte natuur.

2019-2 Op Weg |

Zalig wandelen langs beekjes.

Mooi koppeltje ...

smalle kanaaltjes en ondiepe beekjes. Een heel labyrint van watertoevoer voor de kompels. Het water vormde de energiebron voor de waterraderen waarmee erts uit de mijn werd gelift. Het netwerk van kanalen en stuwmeertjes is uniek en doet ons denken aan de levada’s in Madeira. In combinatie met de donkere naaldwouden, de luchtige loofbossen en de open akkers een uitzicht dat nauwelijks beter kan.

Brocken wieder frei! 3 december 1989, 6u ’s morgens. Johann is al druk in de weer. Hij trekt zijn floeren driekwart wandelbroek, zijn rode sokken en zijn wollen hemd aan. Aan de kapstok hangt zijn groene wandelhoed met veer. In de hoek van de kamer staan zijn katoenen rugzak en houten wandelstok. Johann is sinds jaar en dag bestuurslid van de Harzklub e.V., een wandelclub die al in 1988 honderd verjaardagskaarsjes mocht uitblazen. Vandaag is het de grote dag! Na 28 jaar gaat Johann voor het eerst terug naar de Brocken, met zijn 1141 meter de hoogste berg van het noorden van Duitsland. Voor het eerst in 28 jaar zal het terug kunnen, zal het terug mogen. Vandaag gaat de muur tussen West en Oost terug open. Om 7u stipt wordt er aangebeld. Het is Helmut, eveneens een bestuurslid van de club. Johann en Helmut beginnen vanuit het dorp Torfhaus aan de beklimming. “Zal ik het daar nog herkennen?”, vraagt Johann zich af, terwijl de lichtbundel van zijn lamp nerveus tegen de bomen kaatst. Toen Helmut en Johann kleine rakkers waren, speelden ze dagelijks in de wouden rondom de Brocken.

| Op Weg 2019-2

Feest voor de wandelaars in 1989.

Uitgestrekte wouden met honderden beekjes en waterpartijen. “Wat moest een bengel destijds meer hebben?”, mijmert Helmut. Na een uurtje flink doorstappen komen ze aan de Goethemoor. De Brocken komt in zicht. Even verderop staat de muur. Het IJzeren Gordijn, maar dan met hoge grijze betonplaten. De uitkijktorens zijn onbemand. Geen

Vannacht sliepen we in het Brockenhotel. Dichter bij de maan geraak ik nooit meer.

DDR-grenssoldaten te bespeuren. Ook van de Russische Staatsveiligheid lijkt niemand present. De geïmproviseerde poorten staan open. Vanuit het zuiden komen andere wandelaars toe. Uit Braunlage, Schierke en Elend. Dorpjes waarvan de kerktorens boven de weidse wouden uitsteken. Iedereen is blij en opgewekt. Maar ook gespannen en nerveus. Johann en Helmut wandelen door de ‘Groene Band’, een corridor die jarenlangs hermetisch gesloten was. Traag en voorzichtig. Onwennig kijken ze links en rechts, alsof ze te voet een drukke autoweg moeten kruisen. Na 28 jaar staan ze beiden terug op de Brocken. Hún Brocken. De twee jeugdvrienden zeggen geen woord en durven elkaar niet aankijken. Wanneer ze toch even oogcontact hebben

barsten ze in huilen uit. Ondertussen zijn alle vrienden van de wandelclub gearriveerd. “Brocken wieder frei!”, staat er op een spandoek.

Een nacht boven de wolken Ik was nog nooit op de maan. Dat lijkt me logisch. Maar wanneer je op de top van de Brocken staat, lijkt het er een beetje op. De gebouwen zijn futuristisch. Antennes en zendmasten, barakken en kazernes, satellieten en pylonen. Het geheel geeft een koude en lugubere aanblik. Gefascineerd stappen we over het grijze beton langs dit aparte James Bond-decor. Al wat hier staat diende ooit ter bewaking van een cynische wereldvrede. De geschiedenis van deze plek is fantastisch en surrealistisch. In 1945 stond hier een hotel. Met het uitbreken van de oorlog werd het gebombardeerd. Het kwam in Amerikaanse handen, daarna in rode Sovjethanden. Tussen 1961 en 1990 was deze bergtop een militaire DDR-zone. De Sovjets en de Stasi bouwden er samen afluister- en spionageapparatuur. Alle telefoonverkeer tussen Oost en West werd in die periode afgetapt. Eind 1989 weerklonk het startschot om alles te ontmantelen. De laatste Russische soldaten keerden pas huiswaarts in 1994. Volgens de autoriteiten bleven ze nog om de natuur te beschermen. Wij blijven een nachtje hier. Al zal het een kort nachtje zijn. Morgenochtend willen we om 5u de zonsopgang bewonderen. Althans, dat hopen we, want de Brocken ligt gemiddeld 306 dagen per jaar in de mist. Wanneer om 5u ’s morgens de wekker afloopt, spurten we naar de bovenste etage van ons hotel. We staan perplex. Het uitzicht is adembenemend. De zon komt langzaam op. Als in een vliegtuig zitten we

Stoomtrein daalt af van de Brocken.

Heerlijk wandelen in het voormalige niemandsland tussen Oost en West.

bóven de wolken. Na een honderdtal foto’s dalen we af richting ontbijtruimte. Vannacht sliepen we in het Brockenhotel. Dichter bij de maan geraak ik nooit meer.

De politieschool van Rübeland In Rübeland is het even zoeken naar ons hotel. Een storm sloeg hier enkele maanden geleden genadeloos toe. Vele bomen vielen om en dus werden wandelpaden tijdelijk verlegd. Wanneer we het pand eindelijk vinden, zijn alle deuren op slot. Wanneer een dame van middelbare leeftijd als een schim in het matte deurglas verschijnt, horen we een sleutel het slot losdraaien. De deur gaat echter niet open. “Mogen we nu binnen of niet?”, vragen we ons af. We twijfelen, maar gaan dan toch aarzelend binnen. Aan de houten balie nam ze intussen plaats op een kruk. Met haar rug naar ons gekeerd. Ze wacht ons op en vraagt onvriendelijk naar onze identiteitskaarten. Wat een aangename ontvangst! Zijn we terug naar communistische tijden gekatapulteerd? We krijgen kamer 13 toegewezen. Tot nu toe was 13 mijn geluksnummer, maar het lijkt er steeds meer op dat ik me vanaf vandaag aansluit bij de menselijke meerderheid die 13 eerder beschouwt als een ongeluksbrenger. Op de kamer blader ik door een lederen bundel boordevol papieren. Allemaal instructies van wat niet mag en wel moet. Geen laarzen op de kamer, geen eigen alcohol in het hotel, gasten eten om klokslag 19u, het restaurant gaat om 22u dicht. Ik kan me er iets bij voorstellen. Op de kaft lees ik verder dat ons hotel een gewezen politieschool was. “We zitten in een voormalig politie-internaat!”, roep ik richting de badkamer waar mijn wandelpartner zich doucht. Ik houd me echter snel in, want roepen mag wellicht niet volgens het lederen instructieboek. “Het verklaart mogelijks het een en het ander”, filosoferen we fluisterend verder. Te

kerbruin of vaalgrijs eten uit een ijzeren bord. Maar nee, het eten smaakt eerlijk waar lekker en oogt best smakelijk. De ‘Zwiebelsuppe’ is uitmuntend. We geven als beoordeling een verdiende 9 op 10. Maar de bediening is zoals te verwachten zo zuur als citroen. Die krijgt een 4 op 10. Geeft samen 13 dus. Mijn lievelingsgetal.

gast in een politie-internaat uit de voormalige DDR? Ik kan me de geur van een slaapzaal vol rekruten al inbeelden. Jongens die ver weg van hun ‘mutti’ niet te beroerd zijn om de zwakste schakels in de groep te vernietigen. Je zou voor minder onvriendelijk worden. Wanneer we stipt om 19u met een bang hartje het restaurant betreden, verwachten we ons aan zwart, don-

116 mm PRAKTISCHE INFO

Wernigerode

Altenau Torfhaus

ClausthalZellerfeld

Brocken, Blankenburg 1141 m Drei Annen

Honne

Schierke Elend

Dammhaus

Osterolde Op Weg 2019

St.-Andreasberg

Herzberg

Elbingerode

Rübeland

Köningshütte Bennekenstein

Route en bewegwijzering

Altenbrak

Treseburg Hasselheide

10 Braunlage

Thale

rading en logies in dorpjes en stadjes dreigt

De Harzer Hexen Stieg loopt door het Duitse

te mislopen. Meestal zijn er extra aanloop-

Harzgebergte. Wij wandelden de route van

routes zodat de keuze steeds bij de wande-

97 km oostwaarts. De hoogteverschillen zijn

laar ligt. Wegwijzers naar deze omliggende

gering. De route is perfect bewegwijzerd met

dorpen tonen je de weg.

een wit heksje op een groene achtergrond.

Het wandelseizoen is ideaal van mei tot

Een waardig alternatief voor deze route is

oktober. Op mooie dagen, zeker op vrije

de Selketal Stieg. Die tocht is 72 km lang en

dagen, kan het druk zijn op de Brocken. Te

brengt je van het erg pittoreske Quedlinburg

meer omdat er vaak wandelgroepen aan-

naar Stiege. Onze etappes: dag 1 Osterode - Dammhaus (20 km); dag 2 Dammhaus -

wezig zijn. Slapen in het Brockenhotel is een aanrader. Reserveren is verstandig.

Brocken (22 km); dag 3 Brocken - Rübeland

Veel hotels zijn graag bereid om wandelaars

(26 km); dag 4 Rübeland - Thale (27 km).

af te halen (en/of weg te brengen) naar cen-

Gidsen en kaarten

Meer info: www.hexenstieg.de en

Wanderkarte Harzer Hexen-Stieg (1:30’000)

www.wandern-im-harz.de.

trale plaatsen langs de wandelroute.

€7.90 – Uitgegeven bij Schmidt Buch.

Info

ONLINE

FOTO’S

De route volgt zoveel mogelijk onverharde paden. Dat maakt dat je af en toe bevoor-

2019-2 Op Weg |

FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS

FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS

Fietsroute van het jaar Tijdens de Fiets en Wandelbeurs in Utrecht werd de trofee Fietsroute van het Jaar uitgereikt aan de N8 Oostzeeroute in Denemarken. De 820 km lange Oostzeeroute is de langste nationale fietsroute van Denemarken. Het traject volgt de kustlijn via twaalf eilanden, acht bruggen en vijf overtochten. Die kust is nu eens lieflijk met zandstranden en dan weer wild met kliffen. De route bestond al langer maar is ingrijpend vernieuwd. Het traject heeft de vorm van een liggende acht. De jury prees de rust van de route, de uitstekende bewegwijzering en de goede voor-

Vennbahn Vanaf maart 2019 wordt het laatste stuk van de Vennbahn geasfalteerd. Dit traject tussen Auel via Burg-Reuland naar Oudler loopt dwars door het idyllische Ourdal en behoort tot de oudste delen van de Vennbahn. Tijdens de werken is er op dit traject over een afstand van ongeveer 9 km een gemarkeerde omleiding voorzien.

Frans-Vlaanderen Op 29 maart 2019 werd Leievallei & FransVlaamse heuvels (Vallée de la Lys & Monts de Flandre), het allereerste Franse knooppuntennetwerk, officieel geopend. Tussen de Leie en de Frans-Vlaamse heuvels kan je nu 830 km fietsplezier beleven langs de mooiste plekjes zoals de windmolens en heuvels van Frans-Vlaanderen, de herdenkingsplekken van de Artois en de natuurlijke oevers van de Leie. Het nieuwe netwerk is met dezelfde bordjes bewegwijzerd als dat van de Westhoek en sluit er naadloos op aan. Ook de kaart heeft dezelfde lay-out. Vanaf begin april is de nieuwe kaart te koop bij de toeristische diensten van de Westhoek. In mei is een groot publieksevenement voorzien. www.toerismewesthoek.be

| Op Weg 2019-2

zieningen. De overige vier laureaten waren: De Romeinse Limesroute in Nederland (200 km langs de oude noordgrens van het vroegere Romeinse Rijk); de Sydostleden in Zweden (270 km op fietspaden en rustige landwegen van Växjo naar Simrishamn); de Véloscénie in Frankrijk (450 km van de Notre Dame in Parijs naar de Mont SaintMichel) en de Ciro Bike Trail in Bosnië-Herzegovina (150 km van Dubrovnik in Kroatië naar Mostar op een voormalige smalspoorlijn met een onverharde avontuurlijke mountainbikevariant).

Omloop van de Slagvelden

In april-mei 1919, slechts enkele maanden na de wapenstilstand, werd een bijna 2000 km lange pelgrimstocht langs de slagvelden van het Westelijke front gefietst door 87 bekende en onbekende renners, van wie velen een frontverleden hadden. Net als de Groote Oorlog zelf werd deze Omloop van de Slagvelden een heroïsche strijd, mede omwille van de barre weersomstandigheden en de nauwelijks berijdbare wegen. Van 19 tot 30 augustus 2019 zullen maximaal 187 fietsers deze legendarische vredestocht opnieuw rijden, als eerbetoon aan de vele soldaten die sneuvelden in de Groote Oorlog. Start en aankomst liggen in Oosteeklo, etappeplaatsen zijn Amiens, Parijs, Bar-le-Duc, Belfort, Straatsburg, Luxemburg en Brussel. www.wielerroem.com

Oostenrijk-ZwitserlandItalië De Bikeline inspiratiegids Radfernwege Deutschland bestaat al vele jaren en nu is er een gelijkaardige uitgave verschenen over drie andere aantrekkelijke fietslanden. In het dikke naslagwerk Radfernwege Österreich-Schweiz-Italien worden 60 fietstrektochten besproken. Je vindt telkens een korte beschrijving

met afstanden, hoogtegrafieken, bezienswaardigheden, soort wegdek, verkeersluwheid en andere zaken die belangrijk zijn bij de planning van een fietstrektocht. Het is geen topogids maar geeft een goed beeld van wat je kan verwachten. Een nuttige hulp bij de planning van je volgende fietstocht in Oostenrijk, Zwitserland of Italië. Uitgeverij Esterbauer, prijs € 15,90. www.esterbauer.com

Nieuwe route-app Vorig jaar heeft de Fietsvakantiewinkel in samenwerking met de Europafietsers en Nederland Fietsland een route-app ontwikkeld voor langeafstandsfietsroutes, Een soort digitale fietsgids met je smartphone als gps-toestel. Het aantal fietsroutes dat in de app wordt opgenomen, groeit gestaag. Het zijn er nu al tien: de Groene Weg naar de Middellandse Zee (delen 1 en 2), de Internationale Maas Fietsroute, het Donau Fietspad, de Internationale LF1, de Elfsteden Fietsroute, de Utrechtse Heuvelrugroute, de Europaradweg R1, de Limes Fietsroute naar Regensburg, de Rhein Radweg (Duitse deel) en de Hanze Fietsroute deel 1. De app bevat heldere kaarten en veel praktische info zoals overnachtingsmogelijkheden, fietsenmakers, supermarkten, enz. Je kan er ook zelf tips of voorzieningen aan toevoegen, waardoor de route steeds up-to-date blijft voor andere fietsers. De app is gratis, de routes kosten € 3,50 per stuk. Als proef kan je de Nederrijn-Heuvelrugroute gratis downloaden om te testen hoe gebruiksvriendelijk de app is. www.fietsvakantiewinkel.nl

Win!*

3x Radfernwege Österreich, Schweiz, Italien

Surf naar www.groteroutepaden.be >opweg>win

FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS

FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS Christina Bloem

Fietsgek Het boek Fietsgek belicht in een aantal korte hoofdstukjes het fietsen in al zijn verschijningsvormen en vraagt zich af hoe dit 19de-eeuwse vervoermiddel tegen het geweld

van de machtige autolobby in zo mateloos populair kon worden. In Fietsgek komen allerlei mensen aan het woord die zich een leven zonder fiets niet kunnen voorstellen, zoals de ‘fietsburgemeester’ van Amsterdam, de kunstenaar die platgereden fietsbeldoppen fotografeert, de Duitse student die zijn auto ruilde tegen een fiets en de Chinees die

voor zijn collega-expats een instructieboek schreef over fietsen in de stad. Ontwerpers en bouwers van fietsen, fietsmusea, fietssnelwegen, fietscafés en de Fietsersbond zijn nog een paar andere onderwerpen die aan bod komen in dit amusante boek. Uitgeverij Scriptum Publishers, prijs € 19,90. www.scriptum.nl

Nieuw bij Pirola Bij Pirola verschenen enkele geactualiseerde nieuwe uitgaven. Ze zijn te koop in de Grote Routepaden-webshop. Info www.pirola.nl Fietsen op Corsica (5e druk). In deze gids wordt in detail een netwerk van 36 trajecten beschreven dat het hele eiland omvat en in totaal zo’n 2000 km telt. De meeste nadruk ligt op de geaccidenteerde westkust en het bergachtige binnenland. Fietsen op Corsica is dan ook niet voor beginners. Maar de steeds wisselende landschappen, de spectaculaire rotskusten en baaien, de woeste kloven, de uitgestrekte dennenbossen en de stille bergdorpjes vormen een welverdiende beloning voor alle inspanningen. De trajecten sluiten aan op de luchthavens en veerverbindingen met het vasteland. Er zijn ook enkele dagtochten in de gids opgenomen. Loire Kastelen Fietsroute (3de druk). Deze gids neemt je mee langs de meest bezongen rivier van Frankrijk met zijn beroemde kastelen en fraaie parken. Door de ontwikkeling van de Loire-à-Vélo zijn de jaagpaden verhard, de fietspaden op de dijken met elkaar verbonden en de wegen veiliger gemaakt. De gids bestrijkt het centrale Loiregebied tussen de Anjou en het Bourgondische Nivernais,

Een fietstocht als ‘duizenden-éénnacht’

van Tours over Orléans naar Nevers. Het traject van 800 km voert langs de Loire, de Indre en de Cher en is ook geschikt om met kinderen te fietsen. Groene Weg naar de Middellandse Zee, deel 2 (7de druk). Deel twee beschrijft het 620 km lange traject van Marnay naar Saintes Marie-de-la-Mer. Een alternatief van 280 km naar Valras-Plage bij Narbonne takt in de buurt van Orange van de hoofdroute af. Een aantal door fietsers aangeleverde suggesties en correcties is aangebracht en de hotel- en campinglijsten zijn geactualiseerd. In deze druk worden kaarten van OpenStreetMap gebruikt. De route is in beide richtingen beschreven. Het hoogste punt ligt op het Juraplateau, waarna een lange afdaling volgt langs de stuwmeren van de Ain. De drukke steden Lyon en Vienne worden vermeden omdat de route tot in de buurt van Orange oostelijk van de Rhône op rustige golvende landwegen loopt. Daarbij moet wel af en toe geklommen worden. Het laatste deel gaat door het unieke deltalandschap van de Camargue.

Reitsma’s route naar Rome, deel 1 (5de druk). Voor het 1080 km lange traject van Amsterdam naar Garmisch-Partenkirchen verscheen een nieuwe, geactualiseerd editie. Het grootste verschil met vorige uitgaven is dat het eindpunt niet meer bij Bregenz aan de Bodensee ligt maar in Garmisch-Partenkirchen. Er is echter een pdf beschikbaar waarmee je van Bregenz naar Landeck kan rijden om daar aan te sluiten op deel twee van de route (Garmisch-Partenkirchen – Ferrara). Het traject voert langs de Hollandse polders en rivierenlandschappen naar de Rijn en de Neckar. Vervolgens gaat het door het idyllische dal van de Kocher en het vriendelijke heuvelland van Zuid-Duitsland naar Garmisch-Partenkirchen aan de voet van de Alpen. Je komt door mooie steden als Koblenz, Boppard, Heidelberg en Augsburg. Vrijwel het gehele parcours is autoluw en er hoeft maar weinig geklommen te worden. Het is dus ook geschikt voor beginnende fietsers of gezinnen met jonge kinderen.

Kijk op www.pirola.nl en download de fietsgidsbrochure lange-afstandsroutes, thematische routes, dagtochten

Sultans Trail fietsroute Iris Bezuijen en Sedat Çakir

Sultans Trail fietsroute 2 Belgrado - Istanbul

2019-2 Op Weg |

FIETSREPORTAGE | Oostenrijk, Hongarije, Kroatië, Servië, Bulgarije, Turkije

In 1529 trok Sultan Suleyman een eerste keer van Istanbul naar Wenen, drie jaar later volgde een tweede, vergeefse poging om de stad te veroveren. De historische route van zijn Ottomaanse leger vormde de basis voor het Sultans Trail, oorspronkelijk een wandelroute maar intussen voorzien van een fietsvariant. ÆÆ Tekst Iris Bezuijen Foto’s Sedat Çakır

De voormalige Ottomaanse hoofdstad Edirne binnenfietsen is altijd een feest.

Het Sultans Trail

De Oriënt Fietsexpress 22

| Op Weg 2019-2

Door de Istanbulpoort in Belgrado kijken we uit op de Donau.

Roetsjend naar beneden zoeken we een betere start. De plaats waar veldheer Kara Mustafa Pashe in 1683 zijn kampement opsloeg blijkt een valabel alternatief.

Sleutel van de Donau

Gezocht: startplek Samen met Sedat fiets ik vrolijk naar Amsterdam, om daar met fiets en al op de Flixbus te stappen richting Wenen. Na de nachtelijke rit springen wij meteen op onze tweewielers en genieten van de adembenemende mooie stad. De wandelversie van het Sultans Trail begint boven op de Kahlenberg, maar halverwege de klim besluiten we dat deze plek niet echt geschikt is voor fietsers.

We beginnen meteen aan ons fietsavontuur. Een regenbui en een kampeernacht later trappen we Oostenrijk uit en Hongarije in. Op de oevers van de Donau treffen we kastelen, forten en andere sierlijke gebouwen. Onze eerste Hongaarse camping heeft een enthousiaste beheerder die ons de hele omgeving laat zien. Vanaf een oud, verlaten scheepsdok kijken we hoe de zon ondergaat in de rivier. Aan de overkant van de sluis ligt een ander land. We staan met zes voeten in Hongarije, maar zijn maar zes stappen verwijderd van Slowakije. Dunakiliti, de ‘sleutel van de Donau’, is een toepasselijke naam voor dit gebied.

Zoltan De volgende dagen genieten we volop van de enorme afwisseling die Hongarije te bieden heeft. Het is lente en talrijke bloemen ver-

sieren ons pad. Ik wist niet dat er irissen in zoveel kleuren bestonden. Grotere steden zoals Bratislava, Győr, Ezstergom en uiteraard Budapest zijn een soort kruising tussen pretpark en museum. Vele prachtige oude gebouwen hebben een nieuwe functie gekregen, vaak ten behoeve van toeristen. Het is een groot genot om al die steden met de fiets te doorkruisen en op veel plaatsen is er gedacht aan fietsers: palen met fietspompen, fietscafés, …

We staan met zes voeten in Hongarije, maar zijn maar zes stappen verwijderd van Slowakije.

Daartegenover staat het dorpsleven in al zijn rust. Als grote koffiefans kijken we geregeld uit naar cafés, maar de dorpen lijken uitgestorven. Op een bepaald moment zie ik een gekleurde

2019-2 Op Weg |

Door het Turkse platteland.

plastic deur. Het lijkt een huiskamer, maar er komen mensen uit met boodschappentassen. Het lokale supermarktje, zo blijkt. Op zoek naar koffie begint een Hongaar grapjes te maken met ons. We spreken elkaars taal niet, maar we lachen met zijn allen. We vragen naar slaapmogelijkheden en voor we het goed beseffen gaan we met deze vrolijke Zoltan mee. Vandaag is hij onze Hongaarse Sultan. We denken te begrijpen dat hij samen met zijn vrouw danswedstrijden deed, een goede bokser was en momenteel als slager werkt. Boksend en dansend brengen we samen de avond door. De volgende ochtend nemen we afscheid, maar niet zonder enkele potjes zelfgemaakte hete pepers in onze bagage.

Zingende kikkers In het natuurschoon van de Donau wetlands komen we ogen te kort. Het is heerlijk om door dit vlakke land te fietsen. Na Mohács verlaten we Hongarije en fietsen we Kroatië binnen. In het mooie avondlicht stuift Sedat een landweggetje op. “Dit is de wandelroute”, roept hij. Ik hobbel er achteraan, maar we komen in steeds landelijker gebied en de vermoeidheid begint toe te nemen. We besluiten een kampeerplekje te zoeken en vinden een rustig grasveldje naast de weg. Maar nadat we onze tent hebben opgezet, begint plots een oorverdovend kikkerconcert. Gelukkig is de vermoeidheid sterker dan het geluid van de zingende kikkers. Kroatië brengt ons veel nieuwe indrukken. Om te beginnen heel wat kapotgeschoten gebouwen die als monument dienen om niet te vergeten wat er zich hier tijdens de burgeroorlog heeft afgespeeld. Na de watertoren bij Vukovar duiken er naast de Donau steeds meer heuveltjes op. Eenmaal in Servië wordt het met 40 graden iets te heet. Tussen twee heuvels in slaan we ons kamp op bij een bron. Net wanneer we genieten van de koelte en de

| Op Weg 2019-2

Grieks fietscafé vlak voor de Turkse grens.

volle maan komt een verwarde man aanhollen. In een mengeling van Grieks, Servisch en Turks probeert hij uit te leggen dat hij zijn koeien zoekt. Helaas hebben we Klara, Bella en Betty niet gezien. “Vreselijk”, zegt de man, “dan zijn ze vast weer onderaan de berg”. De volgende ochtend genieten we van ons klimwerk om dan als een expresstrein de berg weer af te zoeven. Bulgarije begint met een kasseiweggetje, een prachtig mooi pad met veel groen eromheen. Sedat legt uit dat het ooit de autoweg naar Istanbul was. Gelukkig is er nu geen auto meer te bekennen.

Als echte stadscowboys fietsen we door het hectische wilde westen de Oriënt in.

Made in Germany In Bulgarije fietsen we tussen de bergketens Stara Planina en Rodopidoor, alsof twee berg armen ons doorsluizen richting Istanbul. Wanneer we verder zuidwaarts in het dorp Kovachevo aankomen, houdt het asfalt plots op en komen we via een zandweggetje bij onze eerste minaret. We ontmoeten enkele dames bij een café en al snel raakt Sedat in het Turks met hen aan de praat. Ze zijn erg verrast om twee fietsers te zien en tegelijk blij om Turks te spreken. Ik ben zelf ook blij omwille van het warme welkom en ook door het komische bord op hun winkelraam: Made in Germany. Ze verkopen chips, snoep en allerlei dagelijkse benodigdheden. De volgende keer moeten we zeker een nachtje komen slapen. Veel mensen

hier hebben in het buitenland gewerkt en spreken een mondje Duits, Russisch en soms ook Nederlands. Er zijn nauwelijks campings, maar vlak na Harmanli vinden we een Engelse campingeigenaar met een hart voor fietsers. Hij vertelt ons over de verhalen van de streek. Zo verloor een sultan ooit zijn hart aan een lokale Bulgaarse schone. Zij wilde echter niet met hem mee, haar hart lag bij een ander en bij haar mooie Bulgarije. Daarop zou de sultan haar in een bron ingemetseld hebben. We stoppen bij de prachtig verscholen waterplek aan een kleine rivier genaamd Bisereska, een zijstroompje van de Maritsa. Wanneer onze dorst gelest is, vervolgen we onze reis naar het land van de Sultan.

Griekse frappé Aan het drielandenpunt kunnen we kiezen: een dagje door Griekenland of via een drukke vrachtwagengrens meteen Turkije in. We kiezen voor Griekenland en stoppen voor een koude frappé in ons vaste café. De eigenares herkent ons van een vorige fietsexpeditie en is blij ons weer te zien. Onze Sultans Trail fietssticker hangt zelfs nog in haar café. Ze vertelt dat er elk jaar meer groepen langskomen uit verschillende landen. We verbazen ons en denken: “Zijn al die fietsers nu al op pad nog voor onze fietsgidsen verschijnen?”

Eco Club Wanneer we Edirne binnenfietsen, worden we overspoeld door prachtige boogbruggen en moskeeën met minaretten. De pracht en praal van deze voormalige Ottomaanse hoofdstad overvalt me telkens weer. We ontmoeten onze fietsvrienden van de lokale Eco Clubs. Sedat en de voorzitter kennen elkaar al een tijdje en ze hebben een fietsdag georganiseerd over een stukje Sultans Trail. Deze clubs blijken verras-

Aankomst in het dorpje Mutlu, wat ‘blij’ betekent.

Stuwmeer in Bulgarije.

Istanbul

send actief. We zien T-shirts met teksten als Drielandentour Herfst 2018 en Zomertour 2017. Bij de start is er de obligate groepsfoto met de vlag van de club. Een drone vliegt boven ons mee om de aankomst in elk dorp te filmen. Daags nadien staan we met lichtgevende jasjes en met Eco Club bandera’s in alle kranten. Wat een feestelijke ervaring om met zijn allen zo te toeren, een gevoel dat extra wordt versterkt door de hoeveelheid lekkernijen. Als vegetariër kan ik mijn hart ophalen in Turkije, wat in Servië en Bulgarije moeilijker was. De kilo’s die we eraf gefietst hebben, zijn er zo weer aan.

door de stad invoert, maar vrees dat het niet lang bos meer zal blijven… En dan duiken we de stad in. Ik ben zenuwachtig en enthousiast tegelijk. Als echte stadscowboys fietsen we door het hectische wilde westen de Oriënt in. Om het stadshart te bereiken gebruiken we de stoep en die ligt gelukkig een stukje hoger dan de verkeerswegen. Het mooie aan deze stad is dat het op elke straathoek mogelijk is een kleine oase binnen te stappen. Alle eet- en drinkgelegenheden hebben hun eigen sfeer en verhaal. Het bruisende stadsgewoel valt als een deken over me heen en ik voel me dankbaar voor zoveel avontuur de voorbije weken.

Richting Istanbul wordt het drukker. De stad verandert steeds sneller. Het wegennet breidt zich pijlsnel uit en het groen dat nog overblijft wordt vaak met een hek omheind en ingericht als picknickplek. Wanneer we in een park met de fiets aan de hand een steile afdaling nemen, botsen we op een bulldozer. We kruipen onder de machine door en belanden in een prachtig stuk oerbos. Links zien we een cementfabriek en rechts horen we de kikkers zo hard kwaken dat het onwerkelijk lijkt. De contrasten zijn immens in de rand rond Istanbul. Ik geniet van het laatste stukje bos dat ons onder de snelweg

PRAKTISCHE INFO O Wenen Bratislava O S T Boedapest E N Székesfehérár HONGARIJE R I J Szekszár K Zagreb Sombor KROATIË Osijek Novi Sad Slavonski Brod Belgrado BOSNIË Smederevo HERZEGOVINA SERVIË Jagodina Sarajevo

Krushevac

MONTENEGRO Podgorica

Op Weg 2019

OEKRAÏNE

MOLDAVIÊ

www.sultanstrail.com en www.sufitrail.com. Intussen hebben de initiatiefnemers ook hard gewerkt aan een fietsvariant voor het oorspronkelijke wandelpad. De hoofd- en alterna-

ROEMENIÊ

tieve routes volgen voornamelijk de plaatsen die vermeld stonden in de militaire dagboeken van de eerste en tweede belegering van Wenen. De steden langs de route geven de fietser een indruk van de

Boekarest Zwarte Zee

Nish Pristinë

Weg 2018 4 volgde een reportage over het Sufi Trail, het verlengstuk vanuit Istanbul naar Konya. Alle info en achtergrond vind je op

Sofia

BULGARIJE

Varna

Plovdiv Haskovo Kirklareli Adriatische Skopje Svilengrad Zee Saray Tirana Edirne MACEDONIË Istanbul 0 50 100 Çatalca GRIEKENLAND TURKIJE km ALBANIË Egeïsche Zee

Route en bewegwijzering

rijke geschiedenis. Tot Servië is de route overwegend vlak, daarna wordt het zwaarder. In Bulgarije volg je de valleien en zijn de klimstukken beperkt. Vanaf Çatalca in Turkije wordt het steeds drukker en is de bus tot Istanbul een alternatief.

Kaarten en gidsen Intussen verscheen de Sultans Trail Fietsgids, Deel 1: Van Wenen via Budapest naar Belgrado en Deel 2: Van Belgrado via Sofia naar Istanbul. Naast de routebeschrijving vind je ook detailkaarten, praktische info rond overnachten en historische achtergrondinformatie. Te bestellen via de webwinkels van sultanstrail.com of de Europafietsers.

In Op Weg 2015 3 hadden we een uitgebreid gesprek met Sedat Çakır, initiatiefnemer van het Sultans Trail, een wandelpad tussen Wenen en Istanbul in het spoor van het Ottomaanse leger. In Op

ONLINE

KAART

TRACK

2019-2 Op Weg |

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

Wandelroute van het jaar Tijdens de Fiets en Wandelbeurs in Gent is de trofee Wandelroute van het Jaar uitgereikt. Vijf laureaten prijkten nog op de shortlist: Brabantse Kouters (Wandelknooppuntennetwerk van 480 km in Vlaams-Brabant), Noardlike Fryske Wâldenpad (streekpad van 165 km door het Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden), LAW 16 - Romeinse Limespad (275 km langs de noordgrens van het vroegere Romeinse rijk in Nederland), GRP 127 - Tour du Brabant

Vlaams-Brabant Amper anderhalve maand na de openstelling van het Wandelnetwerk Brabantse Kouters lanceert de provincie Vlaams-Brabant alweer een nieuw knooppuntennetwerk. Het Wandelnetwerk Demer en Dijle telt 340 km en situeert zich op het grondgebied van Steenokkerzeel, Kortenberg, Keerbergen, Kampenhout, Rotselaar, Herent, Haacht, Aarschot, Boortmeerbeek en Begijnendijk. Ook de GR-trajecten door dit gebied zijn erin opgenomen. De ruggengraat wordt gevormd door de Groene Vallei, een groot en divers gebied met moerassen, bossen en graslanden. Het nieuwe netwerk sluit aan op de netwerken Hagelandse Heuvels, De Merode en het digitale netwerk Brabantse Kouters. De prijs van de wandelkaart is € 6, kaart met infogidsje samen kosten € 9. www.toerismevlaamsbrabant.be

Bosland Bosland, in het noorden van de Limburgse Kempen, situeert zich in de gemeenten Lommel, Pelt, HechtelEksel en Peer. In dit uitgelezen wandelgebied met een mix van bossen, landduinen, heide, vennen en bloemrijke graslanden werd een nieuw wandelnetwerk geopend. Wandelnetwerk Bosland belooft 400 km wandelplezier, niet alleen in de bekende gebieden als Sahara, Pijnven, Grote Hof-Hobos en Resterheide maar ook langs nieuw te ontdekken plekjes. Bij de

| Op Weg 2019-2

Wallon (streekpad van 266 km door WaalsBrabant) en Walcherse Wandelingen (11 losse wandelingen en een langeafstandsroute van 80 km rond Walcheren). De jury prees de hoge kwaliteit van alle vijf laureaten en kende na rijp beraad de wandeltrofee 2019 omwille van het originele thema, de uitstekende bewegwijzering, de grote verscheidenheid aan landschappen en paden en de verzorgde routegids toe aan het Romeinse Limespad. Zie ook de reportage op pagina 8.

wandelkaart horen een inspiratieboekje met twaalf wandelsuggesties en het kindergidsje 21 Dolle Boslandavonturen voor bengels. Prijs voor de kaart plus de twee gidsjes € 8. Te koop via www.wandeleninlimburg.be.

Oost-Vlaanderen Met de nieuwe wandelpocket Woudlopen schotelt Toerisme Oost-Vlaanderen vijf bosroutes voor, in het Drongengoedbos, het Kravaalbos, het Buggenhoutbos, het Bos t’ Ename en het Kluisbos. Ieder bos heeft zijn eigen karakter en verhaal. De routes gebruiken de knooppunten van de netwerken Zwalmvallei, Getuigenheuvels, Meetjeslandse Bossen en Brabantse Kouters. De gids bevat eveneens toeristische toppers, eetadresjes en logeertips. Prijs € 6. Te bestellen via de webshop van Toerisme Oost-Vlaanderen. www.tov.be

Decathlon trekkingdagen

Net als vorig jaar organiseert Decathlon ook in 2019 weer de Decathlon Trekking Days. Op 27 en 28 april kan je op een tweedaagse trektocht de mooiste plekjes van de Getevallei verkennen. De routes lopen langs het knooppuntennetwerk Getevallei en je kan kiezen tussen drie afstanden: 25 km (voor gezin-

nen met kinderen), 50 km (voor recreatieve wandelaars) of 60 km (voor sportieve wandelaars). Op zaterdagavond kan je je tentje opzetten op de bivakplaats en genieten bij het kampvuur. Er zijn ook outdoor workshops. Op zondag wordt de tweedaagse afgesloten aan de streekbierenbar van de Kamsalamanderhut. Alle info via www.decathlon.be/nl/ landing/_/R-a-decathlon-trekking-days.

Gilbert’s List Ook dit jaar weer verscheen er een geactualiseerde versie van Gilbert’s List voor goedkope overnachtingen voor doortrekkende wandelaars in Wallonië en de grensstreek. Je vindt er 350 adressen waar je in principe kan overnachten voor maximaal € 17,50 (zonder ontbijt) en € 22,50 (met ontbijt). Je kan de lijst bestellen via gilbert.bastiaensen@pandora.be. Prijs € 4, voor Nederland € 5.

Hoge Ardennenroute Voor avontuurlijke wandelaars die niet opzien tegen veel klimmen en dalen, door een rivier waden, ruige natuurpaden en 7500 m hoogtemeters is er nu de HA - Hoge Ardennenroute (Haute Route des Ardennes). 260 km dwars door de Ardennen over het plateau van de Hoge Venen naar de heuvels en valleien tussen de Amblève, de Ourthe, de Lesse en de Semois met overnachtingen op bivakplaatsen of campings in de buurt. Er zijn gpx-files ter beschikking maar geen routebeschrijving of bewegwijzering. Je moet zelf aan de slag met wandelkaart en gps. Info via www.hikingadvisor.be.

Plezierwandelingen Het wandelaanbod van de Oostkantons is uitgebreid met vier nieuwe wandelingen. In het zuiden van de regio is een knooppuntensysteem in ontwikkeling en een aantal wandelingen uit de vernieuwde brochure Plezierwandelingen – het water achterna, in het bos en panorama’s maakt daar gebruik van. In de brochure vind je 25 wandelingen tussen 7 en 21 km, telkens met beschrijving, een eenvoudig kaartje en de nieuwste bewegwijzering met eventuele indicatie van de knooppunten. Gratis te downloaden of bestellen via www.ostbelgien.eu

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWSWANDELNIEUWS Jan Van Meirvenne, Luc Verdegem en Christina Bloem

Veluwezoom De heuvelige Veluwezoom, de streek tussen Wageningen en Zutphen, is slechts 50 km lang maar zo gevarieerd dat je er talrijke afwisselende rondwandelingen in kan maken. Vijftien tochten zijn beschreven in de nieuwe gids Wandelen op de Veluwezoom. Ze zijn 12 tot 18 km lang en grotendeels onverhard. De routes trakteren je op beukenlanen, uitgestrekte dennenbossen, oneindige heidevelden, beken, sprengen, uiterwaarden en pittige klimmetjes op stuwwallen uit de laatste ijstijd. Je kan de routebeschrijvingen en gpx-tracks downloaden via www.wandelzoekpagina.nl. Voor de bijbehorende kaartjes dien je een abonnement op deze website te hebben (€ 12,50 per jaar). Niet-abonnees moeten voor de kaartjes betalen. Je kan ook een papieren gids bij de uitgever kopen. Prijs € 16,95. www.gegarandeerdonregelmatig.nl

Nieuwe Groningse wandelroute De provincie Groningen is een nieuw cultuurhistorisch langeafstandswandelpad rijker: het Groninger Borgenpad. Het loopt van Nuis in het westen van de provincie naar Wedde in het oosten en heeft als cultuurhistorisch thema de borgen. Een borg is de Groningse variant van een burcht, een versterkt kasteel. De route is 240 km lang gaat langs alle zestien borgen van de provincie. Het traject voert door het

Win!*

9x Wandelnetwerk Demer en Dijle 5x Woudlopen 3x Wandelen op de Veluwezoom 2x Gelderland/Achterhoek 3x Two Moors Way 3x Het Zoutpad 1 x Alleen

Surf naar www.groteroutepaden.be >opweg>win

coulisselandschap van het Westerkwartier, het weidse Hogeland met maren en wierden, de verrassende veenkolonies, het bomenrijke Westerwold en vele natuurgebieden. Via de website www.groningerborgenpad.nl kan je beschrijvingen in beide richtingen, de bijbehorende kaartjes en veel achtergrondinformatie gratis downloaden.

Gelderland/Achterhoek Wandelbart heeft zijn serie wandelgidsen uitgebreid met de Provinciewandelgids Gelderland/Achterhoek. Net zoals de vorige in de serie bevat deze gids 22 leuke wandelroutes. Ze situeren zich in het coulisselandschap van de Achterhoek en het open rivierenlandschap van de IJsselvallei. Er zijn ook twee groene stadswandelingen bij in de Hanzesteden Zutphen en Doesburg. Alle wandelingen zijn goed bereikbaar met openbaar vervoer. Prijs € 14,95. De serie wordt nog verder voortgezet en drie weken voordat een nieuwe gids wordt uitgebracht kan je die in voorverkoop voor € 10 bestellen. www.wandelbart.nl

Nieuwe LAW-route Tijdens de Fiets en Wandelbeurs in Utrecht werd het nieuwe Waterliniepad (LAW 17) gepresenteerd. Deze nieuwe route van 350 km is samengesteld uit een combinatie van de vroegere streekpaden Stelling van Amsterdam (SP 9) en Waterliniepad (SP 18). Het met witrode streepjes bewegwijzerde traject loopt in een S-vorm van Volendam via Utrecht naar Dordrecht langs de voormalige verdedigingslinies de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het is op vele punten verbeterd en vernieuwd en voert langs talloze forten die vaak jarenlang gesloten waren voor het publiek. Op het menu staan verder mooie steden, oude vestingstadjes en nieuwe natuurgebieden. Uiteraard is het water steeds dichtbij: plassen, rivieren en het Nationale Park de Biesbosch. De gids is te koop in de GR-webwinkel. www.wandelnet.nl

Engeland Het samenwerkingsverband van zeven langeafstandswandelroutes in Engeland, de England Great Walking Trails, heeft een nieuwe website gelanceerd, inclusief een Nederlandstalige

Zwitserland Wandelland Onder de noemer ‘De natuur wil je terug’ stelt Zwitserland in 2019 zijn uitgebreide wandelaanbod in de kijker. Op de website van het routenetwerk SwitzerlandMobility vind je een overzicht van de nationale en regionale routes. Momenteel telt Zwitserland ongeveer 65.000 km gemarkeerde wandelroutes en daar komen dit jaar nog vele kilometers bij. Liechtenstein-Weg. Naar aanleiding van het 300jarig bestaan van het Vorstendom Liechtenstein wordt op 26 mei de 75 km lange LiechtensteinWeg officieel geopend. Deze themaroute voert van zuid naar noord (of omgekeerd) door het hele land en doet daarbij in vijf dagetappes alle elf gemeenten van het vorstendom aan. Tegelijkertijd wordt de gratis app Listory gelanceerd die onderweg op levendige en spannende manier de geschiedenis van het land vertelt. Info www.liechtensteinweg.li

Via Glaralpina. In het Oost-Zwitserse kanton Glarus wordt op 6 juli de Via Glaralpina geopend. Het traject is 210 km lang en omringt het gehele kanton Glarus. Op deze Alpiene route moet je in totaal 20 toppen en 17.000 hoogtemeters bedwingen. Een route dus voor ervaren bergwandelaars. Onderweg zijn voldoende hutten, pensions en hotels, maar je kan de route ook in delen wandelen omdat verschillende punten goed met openbaar vervoer te bereiken zijn. Info via www.via-glaralpina.ch.

2019-2 Op Weg |

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

versie. De zeven: Pennine Way, South West Coast Path, North Down’s Way, Hadrian’s Wall Path, Norfolk Coast Path, Cleveland Way en Cotswold Way. Voor ieder traject vind je uitgebreide info zoals routebeschrijving, beschikbare accommodatie, bereikbaarheid, bezienswaardigheden en een video-impressie van de route. Je kan bovendien op basis van criteria als duur, afstand, moeilijkheidsgraad, type landschap en thema een op je voorkeuren afgestemde route opvragen. www.greatenglishtrails.com

Departement Meuse Er is een (Franstalige) topogids verschenen met alle GR-trajecten door het Franse departement Meuse, grenzend aan de Ardennen en de provincie Luxemburg. Dit aantrekkelijke dicht-bij-huis wandelgebied is bij ons nog niet erg bekend. Het landschap is licht golvend met af en toe een pittig klimmetje. De gids Itinérances et randonnées à travers la Meuse bevat 30 tochten langs delen van GR 14, GR 714 en GR 703 en de GRP’s Tour de la Woëvre en Aux Marches de la Meuse die tot vlak aan de Belgische grens komt. Te koop in de GR-webwinkel. www.ffrandonnee.fr

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

Eifel De nieuwe brochure Wandel land 2019 zet het wandelaanbod van de Eifel in de kijker. Je vindt er korte beschrijvingen en suggesties voor arrangementen over de Eifelsteig en Ahrsteig en alle ervan afgeleide partnerwegen. Nieuw in 2019 zijn de Eifelspuren, 18 nieuwe thematische rondwandelingen in het noorden van de Eifel. Samen met de reeds bestaande Eifelschleifen vormen ze een compleet wandelnetwerk. Ook nieuw in 2019 zijn de z.g. Musse-paden, paden waarop je je innerlijke balans terugvindt en de kunst van de ledigheid ontdekt. De uitneembare overzichtskaart presenteert alle wandelpaden van de Eifel. Te downloaden of bestellen via www.eifel.info/nl/informatie.

Schotland Schotland heeft niet minder dan 29 ‘Great Trails’, vergelijkbaar met de ‘National Trails’ in Engeland en Wales. Onlangs is er een nieuwe website gelanceerd die deze goed onderhouden en bewegwijzerde routes met lengtes van 40 tot 340 km samenvat. Je vindt er per trail info over het soort route (lus of lijn), een globaal verloop van het traject, de POI’s, waarschuwingen voor eventuele moeilijkheden onderweg, de uitda-

gingen van de route, accommodatie, ondersteunende diensten zoals bagagetransport, openbaar vervoer, enz. www.scotlandsgreattrails.com

South West Coast Path Raynor Winn en haar man Moth hebben steen voor steen een oude boerderij in Wales omgevormd tot een goedlopende B&B. Als het noodlot toeslaat en ze in een paar dagen tijd alles kwijtraken en ook nog horen dat Moth een ongeneeslijke ziekte heeft, nemen ze met de moed der wanhoop een impulsief besluit. Ze gaan het 1000 km lange South West Coast Path langs de zuidkust van Engeland lopen. Met een tentje en twee rugzakken beginnen ze aan dit avontuur en met elke stap en iedere ontmoeting verandert hun tocht meer en meer in een bijzondere ontdekkingsreis. Het boek Het Zoutpad dat Raynor Winn schreef is een inspirerend en schitterend geschreven verhaal over het omgaan met verdriet, de helende kracht van de natuur en de herontdekking van de ware betekenis van het leven als je alles bent kwijtgeraakt. Uitgeverij Balans, prijs € 22,99. www.uitgeverijbalans.nl

Pacific Crest Trail

Nieuw bij Cicerone Bij Cicerone verschenen enkele interessante (Engelstalige) gidsen. Info www.cicerone.org.uk The Two Moors Way. Deze Coast to Coast route in Devon voert van Wembury Bay naar Lynmouth. Het 188 km lange traject omvat de Two Moors Way en een stukje van de Erme-Plym Trail. Het gaat door landelijk gebied en door schitterende woeste heidegebieden. De route wordt in 11 etappes van 10 tot 30 km verdeeld, met enkele alternatieven in geval van slecht weer. De gids geeft een gedetailleerde beschrijving in zuid-noord richting en een beknopt overzicht in tegengestelde richting. Het landschap gaat van golvende velden en holle paden in Zuid Devon tot zandsteenformaties die steil aflopen naar Bristol Channel, met daartussen het ruige Dartmoor met

| Op Weg 2019-2

vele overblijfselen uit de Bronstijd. The Borders Abbeys Way. Dit Schotse Great Trail verbindt vier van de mooiste Britse abdijruïnes in het Schotse grensgebied: Melrose, Dryburgh, Kelso en Jedburgh. De route is een reis door de geschiedenis. De abdijen en andere historische plaatsen getuigen van de vele conflicten die van de 12de tot de 17de eeuw tussen de Engelse en Schotse koningshuizen plaatsvonden. Het traject van 109 km wordt in zes etappes van 8 tot 24 km verdeeld en voert langs de rivieren Tweed en Teviot en op bospaden, historische handelswegen, verlaten spoorwegen en landwegen. Ook geschikt dus voor de minder ervaren wandelaar.

Alleen is een verhaal over een voettocht van zes maanden op een van de mooiste en langste paden van de wereld: de Pacific Crest Trail van Mexico naar Canada. Waarom gaat iemand met een succesvol leven en een gezin met drie kinderen in zijn eentje meer dan 4000 km dwars door Noord-Amerika lopen? Tijdens deze tocht door adembenemende landschappen ondergaat de schrijver intense angst, ervaart hij dat pijn ook voldoening kan geven, leert hij zich voortdurend aan te passen aan de onvoorspelbaarheid van de natuur en te genieten van het alleen zijn. Het boek leest als een trein en de auteur weet de sfeer onder de traillopers pakkend te schetsen. Uitgeverij Fontaine Uitgevers, prijs € 22. www.fontaineuitgevers.nl

ONDERWEGONDERWEG

ONDERWEGONDERWEGONDERWEGONDERWEGONDERWEG Steven Vermeylen

Surfend en scrollend botsen we vaak op razend interessante blogs en websites.

Bewegen en genieten Hondenliefhebber Sanne is een dertiger die houdt van de kleur blauw, verzot is op aardbeien en geregeld gaat hardlopen. Maar ook wandelen is helemaal haar ding. Voorlopig houdt ze het bij dagwandelingen, al staan meerdaagse trekkings wel op haar bucketlist. Het liefst trekt ze de natuur in met haar camera en haar trouwe viervoeter Diezel. Sanne wandelt vooral in Vlaams-Brabant en de Kempen, langs knooppunten of lokale routes. Ook over de Greenspot-wandelingen in Haspengouw is ze erg enthousiast. Haar nieuwe blog maakt duidelijk deel uit van een levensproject: “Ik wil meer genieten van het leven. De laatste maanden werkte ik alleen, betaalde de rekeningen, slapen, beetje geld sparen, eten en dat was alles wat ik deed op een dag.” Af te leiden aan het tempo waaraan haar wandelblogs verschijnen, is ze op het goede pad! sanlavie.be

Trappen voor hartonderzoek Harry en Roelie uit Oirschot bij Eindhoven fietsen sinds 2012 over lange afstanden. Eerst lussen door Italië, Spanje en Duitsland, later van thuis naar de Middellandse Zee en Rome. De Great Divide Mountainbike Route, van de Mexicaanse grens tot ver in Canada, vormde in 2017 een keerpunt in hun leven. Ze besloten er hun zekerheden achter zich te laten, hun bezittingen te verkopen en een fietsreis van drie jaar rond de wereld te ondernemen. Die koppelden ze aan een goed doel. Voor chronisch hartpatiënt Harry was dat gauw gevonden: de Hartstichting en in het bijzonder het onderzoek naar de opsporing van dreigende hartinfarcten.

Zelf kroop hij immers door het oog van de naald. Eind juni vertrok het paar. Het eerste deel van hun tocht leidde naar Georgië. Daar namen ze het vliegtuig naar Nepal. Na een wandeltrekking over het Anapurna Circuit is het koppel ondertussen op het Indo-Chinese schiereiland aanbeland (Cambodja, Vietnam, Laos). hearttobeat.nl

Scandinavische schoonheid Filip uit Sint-Martens-Latem haalt zijn hart op aan offroad-trekkings, packrafting, skiën en fotografie. Hij is een groot liefhebber van Scandinavië en was de voorbije jaren geregeld te vinden in Noorwegen en IJsland. Terwijl het in september in België nog volop zomert, zoekt hij de herfst op tijdens een hiking- en packraftingtrip langs de Noorse rivieren Sølna en Atna. De nationale parken Rondane en Rendalen staan bekend om hun uitbundige herfstkleuren, die Filip prachtig in beeld weet te brengen. In IJsland gaat hij op zoek naar het afgelegen Langisjórmeer en trekt hij door het indrukwekkende wandelgebied Landmannalaugar, met zijn prachtig gekleurde ryolietbergen en warmwaterbronnen. De sneeuw lokt hem begin februari ook naar de Hoge Venen voor een korte sneeuwschoenbivak bij de Baraque Michel. filiphaclaeys.exposure.co

Afstand geen bezwaar Carla en Eric zijn doorwinterde wereldfietsers, met een voorkeur voor verre bestemmingen. Eind 2017 fietsten ze door Thailand, Laos, Cambodja en Vietnam langs de oevers van de Mekong, tot aan de kust van de Zuid-Chinese Zee. Vorig jaar ging het naar de hoogvlakten van

de Andes, door Bolivia, Chili en Argentinië. Een pittige tocht die hen dagelijks naar hoogten van 3.800 tot 4.600 meter brengt, meestal onverhard. Ze trotseren windsnelheden tot 6 beaufort, kamperen op zoutvlakten en overwinnen mistige bergpassen. Kortom: het is “een tocht van vele extremen. Klimmen, dalen, kou, warmte, hele goede en hele slechte wegen, van totale desolaatheid tot weer een leuk stadje waar alles te krijgen is”. Als uitbater van een fietsenwinkel geeft Eric ook nog enkele ‘fietswetten’ mee, ongeschreven regels om fietsavonturen in verre landen tot een goed einde te brengen. Zoals deze: “Zet een leuk knijpbeestje op het stuur. Als kinderen ergens aankomen, grijpen ze daarnaar en laten ze je dure derailleurschakelaars met rust.” carlaeneric.nl

Huwelijksreis op wandel schoenen Al vijftien jaar deelt het Limburgse koppel Wim en Leen lief en leed. Én een passie voor hiking. Op hun palmares staan onder meer de Tour du Mont Blanc, de Crêtes des Vosges (GR 5), GR 20 in Corsica, GR R2 op La Réunion en een 3000 km lange voettocht naar Santiago de Compostela. Ook voor hun huwelijksreis kozen ze vorig jaar voor een trektocht: de oversteek van de Pyreneeën, vanuit Hendaye naar Banyuls. Op zoek naar het gevoel ‘alleen te zijn op deze wereld’. Daarom willen ze de HRP volgen, de Haute Randonnée Pyrénéenne, die de hoofdkam van het gebergte volgt. Een dik sneeuwtapijt en lawinegevaar dwingt hen echter naar lager gelegen gebied. In de buurt van Lourdes krijgen ze af te rekenen met zware onweders en overstromingen. Dorpen blijken helemaal van de kaart geveegd. Het koppel houdt de moed erin, onder het motto When everything feels like an uphill struggle… just think about the view from the top. Hun blog biedt ook praktische tips (water zuiveren, omgaan met afval…) en een doorzoekbare lijst met ‘toptochten’. ahikerstale.world

2019-2 Op Weg |

FIETSAVONTUUR | Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Italië

De Alpen over ! Na een autorit van 900 km kamperen we vlak onder Duitslands hoogste berg. Overal waar we kijken zien we nog meer hoge bergen. Ik voel een mengeling van goesting en vertwijfeling. Is dit wel een goed idee? Gaan de kinderen dat wel kunnen? En ik, ga ik dat wel kunnen? Maar jongens toch, wat een wild idee is dit! ÆÆ Tekst en foto’s Stien Schrijvers

| Op Weg 2019-2

Iedereen zoekt bergop zijn tempo.

DAG 2

De eerste haarspeldbochten

Het opstaan en opkramen gaat nog traag. De wie-doet-wat-en-wat-moet-waar-machine is nog niet geolied. Maar de witgrijze toppen lachen ons toe en met zicht op de beroemde skischans van Garmisch-Partenkirchen beginnen we meteen aan een fikse klim. We voelen dat onze benen het klimmen totaal nog niet gewend zijn en pauzeren regelmatig. We volgen een stuk het fietspad langs de helblauwe Isar en rond de middag vinden we de perfecte picknickplek aan haar oever. Later in de namiddag wacht de stevige klim naar Leutasch, 1,5 km aan 7 à 8 %. De zon brandt heet op onze bezwete gezichten. Er zijn enkele haarspeldbochten, iets waar de kinderen wel naar uitkeken. Dries, Stella en Astor fietsen duidelijk gezwinder naar boven dan Lili en ik. Op de top is er een kapelletje in het bos, waar we even op adem komen. We zijn in Oostenrijk!

DAG 3

Afdalingsstress en Ötzi We hebben dagetappes voorbereid, maar nog geen campings geboekt. We willen vooral fietsen, maar ook zoveel mogelijk zien en vrij zijn. Vandaag starten we aan de voet van onze eerste Alpenpas, de Buchener Höhe. Maar eerst stevig ontbijten en koffie! Lili heeft het lastig. Het klimmen van gisteren was pittig en de schrik voor de pas heeft zich stevig in haar kopje genesteld. Na wat peptalk beginnen we eraan. De aanloop is goed doenbaar. Dan 600 m aan 9 % en 1800 m aan 4 % en hopla we zijn boven! 1256 m hoog! We stoppen na de eerste haarspeldbocht in de afdaling. Voor ons ligt het dal van de Inn en we kunnen heel ver kijken. Astor is heel erg bang om

Haast altijd een bergrivier in de buurt.

naar beneden te rijden. We hebben hem geleerd dat hij pompend moet remmen en afstand houden van zijn zus én van de kant van de weg. Hij rijdt voor mij naar beneden. 7 km lang dalen we aan 10 %. We stoppen geregeld, niet alleen om mentaal wat te bekomen van de afdalingsstress, maar ook om de velgen wat te laten afkoelen. Astor en ik hebben velgremmen, die lopen zo heet aan dat we het beginnen te ruiken.

Hoe komt het dat die sneeuw niet smelt terwijl het toch zomer is? Wat zit daar onder die sneeuw?

In de namiddag fietsen we een heel stuk op gravel, heerlijk op en af, over houten bruggen over de kolkende Inn, autovrij en zonder andere mensen op ons pad. We passeren mooie strandjes, maar moeten voort want we willen in Imst geraken. Daar rijden we verkeerd, waardoor we naast een onnodige omweg ook nog eens een steile klim moeten doen om op de camping te geraken. De oververmoeiden zijn boos op de navigator, maar dat is snel vergeten eens we ons doel bereikt hebben. De kinderen zijn zwaar onder de indruk van de imposante Alpen. Vooral de eeuwige sneeuw spreekt tot hun verbeelding. Hoe komt het dat die sneeuw niet smelt terwijl het toch zomer is? Wat zit daar onder die sneeuw? Zo komt het dat hun vader – ex-geschiedenisleerkracht – het verhaal vertelt van Ötzi, die hier niet zo ver vandaag gevonden werd.

DAG 5

Donder en Duitsers

Op de middag pauzeren we aan een bron. Terwijl we onze laatste broodjes smeren horen we gedonder in de verte. In de bergen klinkt dat altijd enorm onheilspellend. We laten ons niet van de wijs brengen en stappen kalm weer op de fiets. Langzaamaan begint het harder te donderen en in het centrum van Landeck onweert het stevig. We rijden gewoon verder, met onze regenjassen aan. Ach wat, het is maar water en het is niet koud. De route is weer prachtig, een rustig fietspad langs de kolkende rivier. De camping zelf is niet geweldig. We worden door onze overburen – een grote familie Duitsers met campers – enorm aangestaard. Nu zijn we dat wel een beetje gewend, zo met vier kinderen en alles op de fiets, maar deze keer is het toch wel overdreven. Ze zetten hun kampeerstoelen op een rijtje en nemen er een biertje bij.

DAG 6

Een ijsje en een levensles

Over de volgende pas, de Norbertshöhe, is ons routeboekje weer heel helder. We merken dat we allemaal graag weten waaraan we beginnen. Bovendien zijn de bochten genummerd, zo kunnen we aftellen. Vlak voor de klim pauzeren we nog even aan de Zwitserse douanepost. We eten er allemaal een ijsje voor wat extra kracht! Met kriebels in de buik beginnen we eraan. Dries neemt het voortouw en Stella en Astor kunnen zijn tempo goed volgen. Lili en ik fietsen zoals gewoonlijk een pak trager omhoog. We laten het niet aan ons hart komen, ook wij fietsen deze berg op, ook wij geraken op de top! Het is gelukkig erg rustig op de weg en overal staan borden die chauffeurs aanzetten

2019-2 Op Weg |

Onweer in de bergen kijken op een rustdag.

De hoeveelheid campings bepaalde mee onze routekeuze.

tot rustig inhalen. Er rijden ook best wat sportfietsers. Die halen eerst Lili en mij in en kijken dat meisje van elf vol ongeloof aan: “zoveel bagage!” Maar hogerop zien ze de muilezel van de familie: “Ooooh nein! Mit anhänger?!” Dit soort ondernemingen zijn levenslessen voor onze kinderen. Leren doorbijten en slagen in je doel, ook al lijkt het onderweg niet te lukken. Blijven geloven in jezelf, want op je eigen tempo geraak je er! En dan trots zijn!

DAG 7

Verdronken toren en Rode Duivels

Vandaag fietsen we de Reschenpas over, wat amper nog moeite kost na het stevig klimwerk van gisteren. Samen met deze Alpenrug steken we ook de Italiaanse grens over. De wereldberoemde verdronken toren van Reschen staat helaas niet onder water wegens herstelwerken. Dat vinden de kinderen wel jammer. We picknicken even voorbij Glurns vlak naast de rivier. Het pad loopt nu niet meer langs de

| Op Weg 2019-2

Inn, maar langs de Etsch. Astor merkt op dat het water nu in de andere richting stroomt en vogelt zelf uit hoe dat komt. Naast de camping ligt een groot openluchtzwembad, gratis voor campinggasten. Onze kinderen kunnen de tent niet snel genoeg opgezet krijgen. Maar wanneer ze in hun zwembroek aan het poortje staan, blijkt het zwembad net dicht. Wat een teleurstelling! Gelukkig zijn we in Italië, en doen ze na wat bemiddeling het hekje weer open. ’s Avonds spelen de Rode Duivels de Brazilianen naar huis. De match wordt uitgezonden in de kantine van de camping. Onze kinderen krijgen geld mee voor een limonade en supporteren als enige Belgen.

DAG 9

Andermaal Ötzi De camping in Lana ligt niet ver van het station, waar een rechtstreekse trein ons naar Bolzano en naar de wereldberoemde ijsmummie brengt. Het is heel rustig in het museum en we kunnen Ötzi heel goed zien. Wat een verwondering op hun gezichten! Een hoogtepunt van deze reis!

DAG 10

Hitte en sproeiers

Het is ontzettend heet en we willen tot aan de Kalterersee fietsen. De route loopt doorheen appelboomgaarden en met temperaturen van 33° hebben we veel deugd van de sproeiers die overal staan opgesteld tussen de appelbomen. Het is altijd spannend wie de volle laag water op zijn hoofd zal krijgen! Beetje mikken, beetje wachten en soms net gemist. Gelukkig komen we her en der ook bronnetjes tegen, met ijskoud bronwater. Zo zalig!

DAG 11

Bij de Bicigrill

Om terug op de route te geraken moeten we een stukje langs een drukke weg naar de dijk van de Etsch/Adige. Maar die blijkt zo hoog en steil, daar kunnen we onmogelijk op met die zware fietsen… Zucht… Moeten we nu weer helemaal terug? Of alle bagage er weer af? Dries duwt alle fietsen één voor één de dijk op, hoera voor sterke mannen! We dachten dat het saai ging zijn, de hele dag

langs de rivier, maar we fietsen onder meer in een kloof en de omgeving verveelt geen moment. We komen veel meer vakantiefietsers tegen, en voor het eerst ook fietsende kinderen. Rond de middag pauzeren we aan de Bicigrill, een wegrestaurant voor fietsers. We eten een hamburger met frieten en verschonen de baby op een echte luiertafel. Wat een luxe!

De Alpen liggen achter ons. De reis is weldra ten einde maar ik wil nog weken verder fietsen met die toppers rond me. DAG 13

Die kleine Greg Van Avermaet

Een groot stuk van de dag fietsen we weer langs de gekanaliseerde Adige en in Rivoli Veronese staat ons weer een pittige klim te wachten. De drie koptrekkers Astor, Stella en Dries gaan als een speer naar boven. Lili en ik doen het klimwerk op ons gemak, met veel rustpauzes en slokjes water. We zijn niet alleen aan het klimmen, we worden ingehaald door een vader en twee tienerdochters op mountainbikes. Die moeten ook hard werken en een van hen gaat gelijk met ons mee naar boven. De man kan amper geloven dat er geen motor in Dries zijn fiets zit en noemt Astor ‘die kleine Greg Van Avermaet’. Een titel die hij met veel trots draagt. Na die pittige klim belanden we in het centrum van Rivoli Veronese, waar we uitgebreid pauze-

ren. We kopen wat te eten bij een kruideniertje, waar ze helaas geen babyluiers hebben. We haasten ons nipt voor de siësta naar de apotheek waar ze enkel nog een pak hebben dat een maat te groot is. Beter dan niets natuurlijk! We luieren wat op een bankje onder de bomen en mijmeren over de voorbije dagen. Het is immers onze laatste echte fietsdag. Hoe mooi is het wel niet geweest! Zo spijtig dat het einde in zicht is. Terwijl we lekker naar beneden sjezen richting camping, krijgt de weemoed me te pakken. De Alpen liggen achter ons. De reis is weldra ten einde maar ik wil nog weken verder fietsen met die toppers rond me.

DAG 14

Dorpsfeest in trekkerskleren

Vandaag is het rustdag voor mij en de kinderen, maar treinen autodag voor Dries. Hij vertrekt al om 6 u ’s ochtends met de fiets naar het station van Verona. Daar neemt hij verschillende treinen om weer in Garmisch te geraken. Het blijkt niet evident om tickets te kopen voor treinen doorheen verschillende landen, ei zo na wordt hij van de trein gezwierd omdat hij niet het juiste ticket heeft. Rond 19u komt Dries de oprijlaan van de boerderij opgereden en gaan we uit eten in het restaurantje van de boer. Het hele dorp komt aangereden, feestelijk uitgedost en opgemaakt, wij dineren gewoon in onze trekkerskleren …

PRAKTISCHE INFO Om in de Alpen te kunnen fietsen, vergeleken

routes

van

Reitsma

(www.reitsmaroutes.nl/rome), Benjaminse (www.cyclingeurope.nl) en de Ciclovia Alpe Adria (www.alpe-adria-radweg.com). Onze keuze viel op de eerste omwille van het grote aantal campings langs de route, de veilige route, de haalbare Alpenpassen (zelfs voor onze bepakking) en de vele mogelijkheden om een trein terug te nemen. We zaten 11 dagen op de fiets en deden in totaal 475 km (dagafstanden tussen 30 en 50 km). Het volledige reisverhaal vind je op justinamarialouisa.com. Daar vind je ook meer uitleg over ons materiaal: fietsen, kampeermateriaal, babygerief, enz… ONLINE

KAART

TRACK

2019-2 Op Weg |

WANDELREPORTAGE | Frankrijk

GR 58 leidt ons feilloos naar de Col Fromage.

Canicule in de Queyras De Tour du Queyras (GR 58) verbindt de acht gemeenten van het hoogst gelegen regionale natuurpark van Europa. Op de grens tussen Frankrijk en Italië genoten we van ongerepte alpenlandschappen en authentieke dorpjes. Terwijl de valleien gebukt gingen onder een loden zomerzon – la canicule, monsieur! – vonden wij ver boven de 2000 meter verkoeling bij kristalheldere meertjes en de laatste sneeuwvelden. ÆÆ Tekst en foto’s: Steven Vermeylen

| Op Weg 2019-2

Op weg naar Saint-Véran, het hoogstgelegen dorp van Europa.

Geologisch unicum Het is enkele jaren geleden dat ik mij nog in het hooggebergte heb gewaagd. Samen met collega Aart en de Franse Alexia, die de streek op haar duimpje kent, zie ik enkele etappes van de Tour du Queyras best zitten. We vatten de eerste klim aan bij Fort Queyras, een versterkt kasteel dat de vallei van de Guil domineert. Het 13de-eeuwse kasteel werd rond 1700 door de alomtegenwoordige bouwmeester Vauban omgebouwd tot een imposante vesting. We stappen op een aanlooproute (een GR 5-traject) door schaduwrijke naaldbossen, met vooral

lorken en alpendennen. Hogerop bereiken we Lichtsignalen de eerste alpenweiden, die in deze periode – “Kramp! Kramp!”, roept een uitgeputte mouneind juni – in volle bloei staan. Alexia wijst ons tainbiker net voor hij op de Col Fromage van op twee geprononceerde, even hoge bergpie- zijn fiets stuikt. Eén van zijn makkers helpt ken, zij aan zij aan de horizon. “De inwoners hem overeind en masseert zijn pijnlijke kuit. noemen die ‘les tétons’”, zegt ze met een veelbe- Vooral tijdens het afdalen is het op deze bergtekenende glimlach. Het vergt weinig verbeel- paden uitkijken voor overenthousiaste VTT’ers. dingskracht om te raden wat ze bedoelt. Boven Met ware doodsverachting zoeven ze naar het gehucht Montbardon lijkt de bergflank wel beneden. Wij blijven op de pas een tijdje genieten van het uitzicht. De Queyras telt 28 toppen boven de 3000 meter, en veel daarvan zijn van hieruit te zien. Op de naastliggende Crête des De Queyras telt 28 Chambrettes, bijna 300 meter hoger, staat een toppen boven de 3000 stenen uitkijktoren. Via zulke wachttorens brachten militairen eertijds met lichtsignalen meter, en veel daarvan boodschappen over van Grenoble tot Nice. Nu zijn van hieruit te zien. is het een schuilhut, van waar je tot over het massief van de Écrins kan uitkijken. opengescheurd. De Ruine Blanche is een geologisch unicum in de streek. De kloof biedt letterlijk een inkijk in oeroude gipsafzettingen, uit de tijd dat het Alpengebied nog een ondiepe zee met warme lagunes was.

Creatieve zielen Over smalle paadjes dalen we gezwind af naar Ceillac, een charmant bergdorp met zo’n 300 zielen. Als eerste dorp in de vallei is het voor velen het traditionele vertrekpunt

2019-2 Op Weg |

Bloemenpracht in de Vallée du Mélézet.

van de Tour du Queyras. De schoolvakantie start pas volgende week, dus is het er nog relatief rustig. Langs enkele invalswegen heeft een creatieve dorpsbewoonster met keien aandoenlijke beeldjes vervaardigd: ‘les cairns insolites’: een schildpad, vogel, hond, huisje… Volgens sommigen leeft het Keltische woord ‘cairn’ tot vandaag door in de naam ‘Queyras’. In het dorpje steken we even ons hoofd binnen in de houtwerkplaats van Claude Grossan, nog zo’n creatieveling. Naast meubels maakt hij kunstig uitgesneden gebruiksvoorwerpen uit het zachte dennenhout, van traditionele zoutvaten tot gsm-houders. Allemaal zijn ze getooid met de typische rozetmotieven van de streek. Claude is al ver voorbij de pensioengerechtigde leeftijd, maar houtbewerking zit hem in het bloed. “Als ik ermee ophoud, is het gedaan met het atelier. Een opvolger heb ik niet.”

Start van de klim naar de Col Fromage.

adem snakken. Op de Col staan we meer dan 1000 meter hoger dan in Ceillac. We genieten van de koele bries en nemen ruim de tijd voor een picknick. Wanneer het ‘drukker’ wordt op de bergpas, beginnen we aan de afdaling naar Saint-Véran, opgefleurd met enkele watervallen, bloeiende wilde rododendrons en een vrolijk blatende schaapskudde. Enkele mountainbikers laten ons weten dat we er vroeg bij zijn, “want meestal hebben ze de afdaling zo kort na de middag voor hen alleen…”

We vieren de overwinning met enkele glaasjes génépi, een traditionele kruidenlikeur.

Boven de boomgrens Het kwik zit al boven de 25° wanneer we de volgende ochtend Ceillac achter ons laten. We volgen de loop van de Cristillan, maar moeten het langgerekte dal zien uit te geraken. “Niet te snel klimmen”, waarschuwt Alexia, mijn gehijg van de vorige dag indachtig. Aan de voet van het bergpad naar de Col des Estronques (2651 m) herinnert een houten bord aan Philippe Lamour, oud-burgemeester van Ceillac en grondlegger van de Tour du Queyras. Over een afstand van twee kilometer moeten we een hoogteverschil van zo’n 700 meter overwinnen. Rond 2300 meter bereiken we de boomgrens. De hoogte, de steile hellingen en de blakende zon doen me enkele keren naar

| Op Weg 2019-2

Hoogste dorp Saint-Véran (2040 m) beschouwt zich als de hoogstgelegen gemeente van Europa, en speelt die toeristische troefkaart dan ook helemaal uit. Hogerop zijn nog wel wat dorpjes te vinden, maar op basis van de drie-eenheid ‘kerk-gemeentehuis-school’ claimt Saint-Véran de titel. De traditionele huizen combineren een onderbouw uit steen met een bovenbouw (‘fuste’) uit gestapelde boomstronken. Het dorp staat bekend om zijn vele zonnewijzers, die als fresco’s op de gevels zijn aangebracht. Enkele zijn nog van de hand van de Italiaanse grootmeester Giovanni Francesco Zarbula, die actief was

in het midden van de 19de eeuw. Na de zware etappe houden we de sightseeing evenwel beperkt. Op het terras van ons hotel genieten we van een frisse pint Nebia, het plaatselijke witbier. De uitbater blijkt in zijn nopjes met de aanhoudende hittegolf: “Veel mensen uit lagergelegen regio’s komen hier de koelte opzoeken. Mijn hotel zit stampvol!”

Observatorium Vanuit Saint-Véran lopen we over een breed pad, parallel met de Aigue Blanche. We worden ingehaald door een pendelbusje, dat een groepje wandelaars naar de site van een oude kopermijn brengt, vanwaar ze de bergen intrekken. Bij de top van Château Renard ligt een astronomisch observatorium, ook al één van de hoogste in Europa. “Het hangt af van het observatorium van Parijs. Je kan er te voet heen, en blijven overnachten om waarnemingen te doen”, weet Alexia. Bij de Chapelle de Clausis kiezen we niet voor het klassieke GR 58-traject, dat rechtstreeks naar de Col Agnel (2740 m) leidt. We kiezen voor een variant langs de Refuge de la Blanche, waar we op krachten komen bij een kaasschotel en enkele karaffen fris bronwater. We stoten door naar twee bergmeertjes, de Lacs Blanchet. Om het hoogste te bereiken, moeten we enkele sneeuwvelden traverseren. “Hielen eerst!”, roept Alexia als ze mij ziet wankelen. Ik win aan stabiliteit en raak diep onder de indruk van de ongereptheid van deze alpiene wonderwereld.

Wielercol Ook tijdens de afdaling naar de Refuge Agnel volgen nog enkele sneeuwtraverses. We bevinden ons nu dicht bij de Italiaanse grens, vlakbij de Monte Viso, met 3841 m de hoogste top in het gebied. Rond de Col de Chamoussière (2884 m, meteen de hoogste GR-pas in de Franse Alpen)

Houten ode aan de wandelaar, bij de gîte in Ceillac.

Boven op de Col des Estronques.

dartelen enkele marmotten. Eén ervan komt gewillig poseren voor onze camera’s. De Col Agnel, welbekend in wielermilieus, is de derde hoogste wegpas van de Alpen, na de Stelvio en de Col de l’Iseran. Het doet wat raar aan om vanuit de berghut een sliert auto’s en moto’s voorbij te zien rijden. ’s Avonds zien we samen met twee Brusselaars en een tiental Fransen de Rode Duivels op het nippertje winnen van Japan. We vieren het met enkele glaasjes van een typisch alpendrankje: génépi, een traditionele kruidenlikeur.

Het Lac Blanchet ligt op een hoogte van 2810 m.

85 mm PRAKTISCHE INFO

Op Weg 2019

l’Echalp

2 km

Col des Estronques, 2651 m

Bla

Ceillac

Château Renard, 2990 m

Col de Fromage, 2231 m

Saint Véran Aig

Crête des Chambrettes

Molines-en-Queyras

GR 5

Montbardon

GR 58

ChâteauQueyras

Vliegende forellen Ook op onze laatste wandeldag is de zon volop van de partij. Doorheen bloemen- en sneeuwvelden trekken we naar de Col Vieux (2806 m). Na een halfuurtje klimmen lokt de piramidetop van de Pain de Sucre, maar die laten we links (of eigenlijk: rechts) liggen. Op de terugweg naar L’Échalp passeren we nog twee langgerekte bergmeren. “Over enkele dagen worden hier forellen uitgezet”, zegt Alexia. “Ze worden elk jaar aangevoerd per helikopter.” De hele vallei is een beschermd natuurgebied en we begrijpen goed waarom: niet alleen zijn de zichten magnifiek, er bloeien ook massa’s, vaak zeldzame, bloemen. Een lage touwafsluiting moet de wandelaars ontmoedigen van het pad af te wijken. Eenmaal beneden aangekomen, is het alweer verzengend warm. Ter verkoeling steken we even onze voeten in de Guil. We hebben nu al heimwee naar de koele Alpentoppen…

Ristolas il Gu

Refuge Angel

Col Vieux, 2806 m

Pain Col de de Sucre, Chamoussière, 3208 m 2884 m Col 58 Angel, GR 2740 m

Clausis, 2390 m

FRANKRIJK

Refuge Blanche

ITALIË

Route en bewegwijzering GR 58 ‘Tour du Queyras’ is in totaal 130 km lang en goed voor een dalend en stijgend hoogteverschil van telkens zo’n 7700 meter. De hoogste paden zijn enkel van midden-juni tot eind september (min of meer) sneeuwvrij. Door lagere routes te kiezen, kan je op pad van begin mei tot midden november. In de winter is over het parcours ook een sneeuwschoentocht mogelijk – voor wie hier ervaring mee heeft (zie artikel Debbie Sanders in Op Weg 2014-6).

Kaarten en gidsen De rood-wit bewegwijzerde route is beschreven in een topogids van de FFRP (te koop in de GR-webshop). Wie ook de IGN-topokaarten erbij wil, kiest voor nummers 3637OT, 3537 ET en 3537OT.

Info Alle praktische info, met etappesuggesties en verblijfsmogelijkheden, is te vinden op www.tour-du-queyras.com. Algemene toeristische tips op www.queyras-montagne.com.

Allesbehalve schuwe marmot.

ONLINE

FOTO’S

2019-2 Op Weg |

ODE | La Vélo Francette

Een kerk of een fort?

De ultieme flirt met la Mayenne Wat heeft een fietser op een strand te zoeken? Moet die niet de groene heuvels intrekken en langs kronkelende rivieren op zoek gaan naar stille kasteelparken of romaanse kerkjes? Je kan beide vakantievormen ook verzoenen. Private Ryan, monsieur Hulot en Jeanne-Marie Say zorgen voor de inspiratie. ÆÆ Tekst en foto’s Johan Lauwerier

De alfa en de omega Een echte expeditie begint op het strand en eindigt honderden kilometer verder aan de andere kant van het land aan een vloedlijn bij een vuurtoren. Van de Atlantische Oceaan naar de Zwarte Zee, l’Entre Deux Mers, van de Noordzee naar de Rivièra, Coast to Coast, stuk voor stuk iconische langeafstandsfietsen wandelroutes door Europa. De fietscruise

La Mayenne

| Op Weg 2019-2

aan boord van de Vélo Francette hoort in het rijtje. Tochten uit de zee gebaard en er op het eind weer in geworpen zitten vol symboliek. Sommigen vullen bij de start een flesje met water en gieten het bij aankomst terug in de grote wereldzee. Nemen en geven, het begin en het einde, de alfa en de omega, zinnebeeld voor de almacht van de zee die hier en daar een stukje land heeft omhooggeduwd.

Charente-Maritime

Île de Ré

Fata morgana De Vélo Francette start op Sword Beach, codenaam voor één van de vijf Normandische landingszones waar de geallieerden met hun invasie het einde van de Tweede Wereldoorlog inluidden. We proberen ons het decor van het ochtendgloren van die 6de juni 1944 voor te stellen. Met de herinnering aan films als ‘The longest day’ en ‘Saving

l’Atlantique

55 x 155mm

Private Ryan’ lukt dat ook. Even verschijnen ze als een fata morgana over de onmetelijke zandvlakte, mortieren en machinegeweren tussen antitankgrachten en allerlei strandobstakels. Zowaar horen we in het fluiten van de wind het gedonder van het geschut en daarboven nog het geschreeuw van de mannen. Als het spookbeeld is weggewaaid zien we weer een goudblond strand en komen onze gedachten vanzelf bij ‘Les Vacances de monsieur Hulot’, ook een film die zich bij een Frans strand afspeelt. Het muziekje van het legendarische zwart-witportret van Jacques Tati uit 1953 is de eerstkomende uren niet meer uit ons hoofd te bannen. We zijn op vakantie in Frankrijk! De volgende dag spoelt het saxofoondeuntje van monsieur Hulot helemaal weg. De regen en het grijze wolkendek in La Suisse Normande laten geen noot meer op de balk. De troostende gedachte dat ons einddoel ook een strand is en de vaste overtuiging dat daar de zon weer zal schijnen, houden ons in het zadel.

Hippodroom

Griekse portieken en bamboes? We installeren ons toch maar op de houten bank bij la Mayenne.

PRAKTISCHE INFO

Xynthia Ze zijn ontelbaar, de plaatsen als l’Îsle Briand die een stop waard zijn. Ze allemaal zelfs maar kort beschrijven, laat staan ze bezoeken, is onbegonnen werk. En dan mag je niet nog even een alternatieve route volgen. Zoals naar Esnandes, aan de rand van het Marais Poitevin. Is het imposante gebouw op een verhoogd grasveld een kerk of een fort? Een Franse familie in zondagse outfit rond een baby geschaard neemt alle twijfel weg. Er wordt een kind gedoopt. In een uitzonderlijk kader nog wel, met een romaanse gevel uit de 12de, versterkingen uit de 14de en meubilair uit de 18de eeuw. Hopelijk worden hier in de toekomst nog vele kinderen gedoopt zodat niemand ooit op de idee moet komen om in dit unieke gebouw een supermarkt of een schaatsbaan te installeren. Even voor Esnandes hadden we op een herdenkingsplaat Xynthia ontmoet. We waren haar naam al vergeten, want toen ze in februari 2010 op haar tocht door Zuidwest-Europa ook nog ons land aandeed, was ze al veel van haar furie verloren. Hier in de Charente-Maritime was haar destructieve kracht ongezien. Windsnelheden tot 240 km/uur, doorgebroken dijken, ondergelopen dorpen, vijftig mensen werden in hun slaap verrast en overleefden het niet. Hopelijk kunnen we snel genoeg daadkracht ontwikkelen om ons losgeslagen klimaat in toom te houden en Xynthia niet te veel nakomelingen te geven.

We hadden er heel erg naar uitgekeken, naar de voie verte langs de Mayenne. In de kronkels van het jaagpad zouden we ons nog eens volvreten aan een brok mysterieus en authentiek Frankrijk. Aan één van die zwaaien in de rivier ligt het kasteel van l’Îsle Briand. Indien we te paard onderweg waren geweest, mocht deze site ons niet ontsnappen. Een hippodroom, een stoeterij, een fokkerij, een 19de eeuwse modelhoeve, een schatkistje fauna en flora. Jaarlijks staan hier tientallen paardenevenementen op het programma, draf, dressuur, voltige of gewoon rennen. Lichtjes gegeneerd laten we L’Hôtel de la plage onze fietsen bij de ingang staan. Maar vandaag Het Île de Ré ligt voor anker aan de rede van La In de vorige twee nummers van Op Weg kon is er geen ‘concours hippique’. Het is hier dood- Rochelle. Het eiland aan de Atlantische kust is je al lezen over onze strijd met de regen stil, alleen de wind siddert in het lover. Tijd het perfecte toemaatje voor de Vélo Francette. op de Vélo Francette en over de geneugten voor de ultieme flirt met la Mayenne. Het park Over de Pont de Ré fietsen we er probleem- van enkele charmante overnachtingsplekde tussen het 18 -eeuwse kasteel en de rivier loos naartoe. En zoals gehoopt en verwacht: ‘le ken. In de onlineversie van dit nummer soleil est là’. Oesterparken en zoutkreken, maar en op onze website vind je een lijst met hebben we voor ons alleen. Een stromende vooral de zandstranden met sloepen, parasols onze accommodaties, alsook enkele tips rivier deelt altijd je gevoelens, ook die van geluk Vandamme en ‘l’Hôtel de la Plage’ laten ons overal monsi- voor de heen- en terugreis vanuit België of verdriet, en neemt ze mee naar zijn volgendeWim eur Hulot en 19 zijn komische entourage ontwaren. met de trein. De uitstekende website bocht. Het kasteel doet dromen, van het onbeBegijnhof De vuurtoren Phare des Baleines op het meest www.lavelofrancette.com is een smaakmareikbare kasteelherenbestaan. 8500 Kortrijk westelijke puntje is ons einddoel. Vaak stopt ker en een complete praktische infogids. Wie was de grote bezieler van deze site? Naar een tocht ergens waar een massa toeristen Les vacances de monsieur Hulot? vimeo. ’t schijnt was dat de burggraaf van Trédern diewim.1962.vandamme@gmail.com alle sereniteit wegneemt van de plek waar je com/19873779. Muziekje vergeten? www. het domein in 1872 cadeau deed aan zijn vrouw youtube.com/watch?v=iV9m18mwTVE. Jeanne-Marie Say, de markiezin van Cossé- als trekker zolang naar had uitgekeken. Het beboste groene topje in de oceaan zorgt ervoor Brissac. Moeten wij nu sympathie krijgen voor de dat het gevreesde gevoel van anticlimax ons 19de-eeuwse Franse aristocratie? De deur van de ONLINE INFO KAART TRACK vestibule staat op een kier. Wat zouden we daar- deze keer niet overvalt. Op het strand beneden vinden we nog een stil plekje. achter ontdekken? Louis Quatorze zetels tussen

2019-2 Op Weg |

FOTOREPORTAGE | Spanje

Een onbekend stukje

Spanje

Extremadura betekent letterlijk ‘het land van de extreme hardheid’. In de zomer lopen de temperaturen in het zuidwesten van Spanje, tegen de Portugese grens, hoog op, in de winter is het bitterkoud. Maar tijdens het zachte voorjaar staat de dehesa in bloei. Dit typische cultuurlandschap biedt, met zijn her en der verspreid staande kurken steeneiken, schaduw aan mens en dier. De ondergrond is het ene jaar een met bloemen bezaaide weide, enkele jaren later omgeploegd tot akker, om vervolgens een tijdje braak te liggen. Wij maakten er heerlijke tochten, onderweg tussen het Romeinse Merida en de middeleeuwse steden Trujillo en Caceres. Eindigen deden we in het Europese vogelwalhalla, het nationaal park Monfragüe. ÆÆ Tekst Mieke Paulissen Foto’s Marc Van Looy en Mieke Paulissen

| Op Weg 2019-2

Op haast elke kerktoren in de buurt van Trujillo broeden witte ooievaars. Het lukte ons hem te fotograferen door onze kleine verrekijker heen. Trujillo werd eerst veroverd op de Moren, om daarna uitvalsbasis te worden van de conquistadores van Latijns-Amerika.

In het voorjaar staat de dehesa volop in bloei. Dan is het heerlijk wandelen tussen de zoete geuren op overwoekerde paadjes tussen de verlaten velden.

2019-2 Op Weg |

In de dehesa worden de kurkeiken ontschorst tot op manshoogte. Picknicken tussen de klaprozen bij een verlaten ruĂŻne.

Waterschildpadden spotten in het stuwmeer van Cornalvo, aangelegd door de Romeinen voor de waterbevoorrading van hun regionale hoofdstad Merida.

Theater van de Romeinse stad Merida, vandaag de hoofdstad van de autonome regio Extremadura.

| Op Weg 2019-2

In de stad Caceres ademt alles Latijns-Amerika, het land dat door haar zonen werd veroverd. Zelfs de bomen op het plein voor het provinciaal archief komen uit de Nieuwe Wereld.

Nationaal Park Monfragüe is een prachtig wandelgebied met gemarkeerde paden. Tussen de stuwen van de Taag door kan je gieren spotten. De vogels cirkelen boven je hoofd, maar lusten geen weldoorvoede stappers. Ze eten de krengen van overleden schapen en ander, speciaal voor hen achtergelaten aas.

Op de Salto del Gitano broeden zo’n 60 koppels gieren.

Volgens de Spaanse wet mogen enkel hammen van pata negra-varkens, die in hun laatste groeifase op de dehesa met eikels en grassen gevoed zijn, Jamón Ibérico genoemd worden. Gravin Carmen leidde ons rond op haar landgoed, terwijl er monnikskapgieren overvlogen. Ze ontvangt gasten in haar verblijf, kweekt schapen en varkens en dient ze op bij het diner.

2019-2 Op Weg |

FIETSREPORTAGE | Duitsland, België

Van Berlijn naar Brussel In vorig nummer van Op Weg las je het relaas van onze tocht van de triomfboog in het Brusselse Jubelpark naar zijn Berlijnse dubbelganger, de Brandenburger Tor. Voor onze terugtocht kiezen we een meer noordelijke route. ÆÆ Tekst en foto’s Guy Raskin

| Op Weg 2019-2

Restje Berlijnse muur bij de Glienicker Brücke.

Op de Elbe-Havel Radweg.

Start in Berlijn Het eerste deel van onze terugreis ligt in het teken van de Duitse eenheid. Naast de Brandenburger Tor ligt de Rijksdag, symbool voor de Duitse natie. Na de hereniging werd het gebouw gerestaureerd, kreeg het een moderne koepel en werd het opnieuw de zetel van het Duitse parlement. We fietsen op de oever van de Spree langs een aantal regeringsgebouwen richting het Slot Bellevue, sinds 1994 de officiële residentie van de Duitse bondspresident. Een volgend pronkstuk is het immense kasteel Charlottenburg, een cadeau van kuurvorst Friedrich III voor zijn vrouw. Met het Olympiastadion, gebouwd door de Nazi’s voor de Olympische zomerspelen van 1936, bereiken we de rand van Berlijn.

Mediahaven is een moderne wijk in Düsseldorf.

plex met overdadig groen beplante daken, van de in 2000 overleden excentrieke kunstenaar en architect Hundertwasser.

Duits-Duitse grens De Berlijn-Hameln fietsroute leidt ons vervolgens naar de voormalige ‘Duits-Duitse grens’. Bij het grensmonument Hessendamm 201 sluiten we aan op Eurovelo 13 (de IJzeren Gordijn Route), die ons door het Grosse Bruch, een vochtige grensstrook tussen Nedersaksen en SaksenAnhalt, naar het vakwerkstadje Hornburg brengt. We nemen nu een zuidelijke richting aan met zicht op het Harzgebergte. Voor ons doemt de Brocken op, met zijn kale bergtop de windrijkste plek van Duitsland. De militaire gebouwen op de top dateren van de Sovjettijd.

Pruisisch Potsdam De Glienickerbrug vormde tijdens de koude oorlog de overgang tussen West-Berlijn en Potsdam in de DDR. Het was de plek waar oosterse en westerse spionnen uitgewisseld werden. Potsdam was de residentiestad van verscheidene Pruisische koningen die leefden in de kastelen van het park Sanssouci. De stad bezit net als Berlijn een Brandenburger Tor. Een wandel- annex fietsboulevard leidt omheen de woonblokken naar het Nauener Tor, waarlangs we het centrum van de stad binnenrijden. Links achter deze stadspoort ligt het Hollands kwartier met zijn vele trapgevelhuizen.

Van Havel naar Elbe Na de toeristische meren van de Havel maken we via het Elbe-Havelkanaal verbinding met de Elbe. Waar het kanaal via de grootste kanaalbrug van Europa over de Elbe vloeit, volgen we de Elberadweg naar Maagdenburg. Over een mooi geplaveid fietspad gaan we het centrum in. In de buurt van de kathedraal staat de Groene Citadel, een onconventioneel gebouwencom-

Ook al was Goslar een belangrijke garnizoensstad met een SS-officierenschool, het overleefde haast ongeschonden WOII. Goslar Aan de voet van het Harzgebergte ligt Goslar. Tot het midden van de 13de eeuw was de stad een Pfaltz, een officiële verblijfplaats van de keizer van het Heilig Roomse Rijk. Onder het bewind van keizer Wilhelm I werd het paleis gerestaureerd en aangekleed met muurschilderingen over de heldendaden van de Rooms-Duitse keizers. Ook al was Goslar een belangrijke garnizoensstad met een SS-officierenschool, het overleefde haast ongeschonden WOII. Door de stad loopt het riviertje de Gose, door de lokale

bevolking het ‘afvoerkanaal’ genoemd vanwege de voormalige Rammelsbergmijn die net voor de binnenstad haar afvalwater in de rivier loosde. Zowel de binnenstad als de mijn zijn opgenomen in de werelderfgoedlijst van UNESCO.

Universiteitsgevangenis We fietsen in een grote boog rond het Harzgebergte naar Göttingen en profiteren daarbij van de rivierdalen van Nette, Söse en Leine. De stad is vooral gekend omwille van haar universiteit. Hier studeerden onder andere Robert Opperheimer, vader van de atoombom, en Niels Bohr, grondlegger van de atoomfysica. In totaal 44 Nobelprijswinnaars hebben hier gestudeerd, gewerkt of lesgegeven. Destijds had de universiteit zijn eigen cachot. Voor gokken, vechten, duelleren, beledigingen of openbare dronkenschap konden studenten tot twee weken in de kerkerkamers opgesloten worden. Het feit dat het bezoekers toegelaten was om drank en voedsel mee te brengen, maakte dat het voor vele studenten een erezaak werd om minstens één keer in een kerkerkamer gezeten te hebben om hun aanwezigheid te vereeuwigen met een opschrift, silhouet of muurtekening. Via een spoorwegfietspad klimmen we naar een hogergelegen plateau om daarna naar de vallei van de Weser af te zakken. Die rivier voert ons naar Bad-Karlshafen, in de 17e eeuw een belangrijk toevluchtsoord voor Franse hugenoten op de vlucht. We vervolgen onze

Hornburg.

2019-2 Op Weg |

Aan de bruinkoolmijn van Schöningen.

weg langs de Weser, de Nethe en de Öse om dan het Teutoburgerwoud, een bergrug die de waterscheiding vormt tussen de Weser- en de Rijnrivieren, te overwinnen. Na wat zwoegen vatten we de afdaling aan naar Paderborn.

De Westfaalse baai Met Paderborn zijn we in Noordrijn-Westfalen beland, waar we geregeld gebruik maken van de rode fietswegwijzers en rode knooppunten van het regionale fietsnetwerk. De stadsnaam is ontleend aan de 200 bronnen van de Pader. We fietsen nu door de Westfälische Bucht, een vlakte gevormd door de rivieren Ems en Lippe. Door deze ‘baai’, verbonden met de Rijn, drongen de Romeinen, aangevoerd door Publius Quintilius Varus in 9 n. Chr. Germania binnen. Ze leden echter een pijnlijke nederlaag in het Teutoburgerwoud. In het zuidwesten van de vlakte komt de Ruhr vanuit het Sauerland binnengevloeid. We volgen de Römer-Lippe-Route in het stroomgebied van de Pader en de Lippe om dan de Ruhrtalradweg op te zoeken. Soest ligt aan een ‘Hellweg’, een middeleeuwse handelsroute tussen Rijn en Elbe. Het middeleeuwse karakter is terug te vinden in de smalle straten en de achter muren verborgen tuinen en huizen. Typisch zijn de in groene zandsteen opgetrokken kerken en burgerhuizen. Maar de trots van de stad is de goed onderhouden middeleeuwse omwalling die we aanschouwen vanop het prachtig geïntegreerde fietspad.

Industrieel erfgoed De ‘route van de industriecultuur’ is een gigantisch erfgoedproject in het Ruhrgebied. Het verbindt de belangrijkste en toeristisch meest aantrekkelijke industriële monumenten en is

| Op Weg 2019-2

Oude grensstenen verenigd met een kopie van een oude Romeinse mijlpaal op de Via Belgica.

opgebouwd rond 25 ankerpunten, 17 panoramische uitzichtpunten en 13 historische arbeiderswijken. Om dit allemaal te bezoeken heeft men tussen de Lippe en de Ruhr een fietsnetwerk uitgebouwd. Wij fietsen door de zuidrand van dit erfgoed richting Ruhr. In het centrum van Hattingen staat het ene vakwerkhuis al wat schever dan het andere. Op het terrein van de oude metaalfabriek Heinrichshütte lopen we letterlijk in de voetsporen van de metaalarbeiders langs de verschillende stappen van de ijzerverwerking. Het bovenste platform van de open metaalconstructie rond de hoogoven biedt tegelijk een breed panorama over de Ruhrvlakte en een beklemmend dieptezicht in een wirwar van metalen buizen, kokers, loopbruggen, trappen en balken.

Op het terrein van de oude metaalfabriek lopen we letterlijk in de voetsporen van de metaalarbeiders.

Neanderthalers en bruinkool De Bergischer Panorama-Radweg is een spoorwegroute die zich vanuit Hattingen met tunnels en viaducten een bijzonder reliëfvriendelijke weg baant doorheen het oude berglandschap. De Düssel heeft een idyllisch valleitje, het zogenaamde Neanderthal. Toen enkele steengroeve-arbeiders hier in 1856 botten van een onbekende mensensoort ontdekten, gaven wetenschappers hen de naam Neanderthalers. Op het einde van het dal houden we halt bij een

dierenpark waar oerossen, buffels en tarpanpaarden grazen. Het centrum van Düsseldorf bereiken we via de Königsallee, de meest luxueuze winkelstraat. Doorheen de oude stad fietsen we naar de levendige Rijnoeverpromenade waar in het verlengde de Mediahaven ligt, een moderne wijk van hotels, kantoren, woonblokken en bedrijfsgebouwen. Even ten zuiden van de stad vloeit de Erft in de Rijn. We volgen de Erft-Radweg tot een kaarsrecht fietspad over het oude transportbandtracé ons bij de open bruinkoolmijn Hambach brengt. Via de oude Romeinse heerbaan tussen Keulen en Boulogne-sur-Mer, sinds kort betiteld als Via Belgica, bereiken we in rechte lijn de citadelstad Jülich.

Via Belgica We fietsen Zuid-Limburg in. Heerlen en Kerkrade behoorden tot de oostelijke mijnstreek waarvan de meeste steenkoolmijnen ontmanteld zijn en heringericht zijn als recreatiegebieden, woonwijken en bedrijventerreinen. De Via Belgica liep over de heuvels van Heerlen naar Valkenburg, vervolgens door het Geuldal naar Maastricht om er de Maas over te steken naar Tongeren, de oudste en enige Romeinse stad in België en Nederland. De World Peace Flame maakt deel uit van een internationaal project opgestart op 31 juli 1999 in Wales, waar 7 vlammen vanuit 5 continenten de World Peace Flame ontstaken. Aan de brug over het Albertkanaal in Vroenhoven brandt sinds 2012 de eerste Belgische Wereldvredesvlam, precies op de plek waar op 10 mei 1940 de Duitsers België binnentrokken. Via Haspengouw, het Hageland en de groene rand leggen we de laatste loodjes af naar Brussel.

PRAKTISCHE INFO 0

Brandenburg Berlijn

DUITSLAND

Schöningen

NEDERLAND

Lipp- Pader- Bad stadt born Karlshafen

Dortmund Hattingen UnnaSoest Düsseldorf Tienen SintWuppertal Leuven Truiden MaasHilden tricht Jülich Brussel Tongeren Kerkrade

Burg Potsdam Magdenburg

Goslar

Göttingen

BELGIË

Stedelijke ontwikkeling langs het Phoenixmeer.

TSJECHIË

Route en bewegwijzering

P O L E N

Op Weg 2019

Kaarten en gidsen

Om van Berlijn naar Berlijn terug te fietsen

De digitale fietsgidsen inclusief gpx-tracks

regen we een lange lijst routes aan elkaar

zijn te bestellen op users.telenet.be/fiets-

tot een tocht van 1110 km. De digitale fiets-

contreien aan een werkkost van ca. € 0,01/

gids Brussel - Berlijn - Brussel is opgedeeld

km met een korting van 100 km op de totale

in verschillende delen: Brussel-Berlijn (het

route. De vier gidsen zijn pdf-bestanden in

traject uit het vorige nummer van Op Weg),

A5-formaat (smartphone, tablet, …) maar

Berlijn-Brussel (het traject van deze repor-

kunnen ook als boekversie geschikt voor

tage), een westelijke lus (Brussel - Münden

stuurtassen afgedrukt worden.

- Brussel) en een oostelijke lus (Münden Berlijn - Münden).

ONLINE

FOTO’S

COLUMN

Vlinders Op de GR-stand op de Fiets en Wandelbeurs kocht hij een stapeltje topogidsen. “Een topogids is als een liefdesbrief, je kan er nooit te veel van verzamelen”, was zijn commentaar. Zijn vrouw wist niet welke kant ze moest opkijken. In haar ogen las ik gemengde gevoelens. Enerzijds de geruststelling dat haar pas gepensioneerde manlief haar niet dagelijks voor de voeten zou lopen, anderzijds de vrees dat de verfbeurt voor de schaamteloos afbladderende traphal voor onbepaalde tijd was uitgesteld. Geen tijd om een aanbesteding uit te schrijven, laat staan om onder het motto ‘wat je zelf doet, doe je meestal beter’ de verfrol ter hand te nemen. Met de nieuwe topogidsen zou hij in ieder geval zelf zijn tochten beter kunnen plannen. En zijn vergelijking van zo’n bundel topografische kaarten en wegbeschrijvingen met op briefpapier uitgestrooide zielen roerselen van geliefden? Ik wist meteen wat hij bedoelde. Nu zie je dat enkel nog in films uit de vorige eeuw, maar ik moest terugdenken aan de laatste keer dat ik iemand in levenden lijve een liefdesbrief zag lezen. Pas toen alle medereizigers op onze vroege spitsuurtrein ofwel de ogen hadden gesloten ofwel hun krant waren ingedoken, haalde ze hem uit haar tas. Twee A4’tjes, aan alle kanten helemaal volgeschreven. Toen de trein een halfuur later ter bestemming was, had ze de brief al drie keer gelezen. Over de rand van mijn krant kon ik vaststellen dat bij elke lezing de opwinding op haar gezicht alleen maar toenam. De jongedame

straalde, van verlangen en verwachten, van uitkijken naar wat nog komen zou. Had haar geliefde dit ooit al mogen aanschouwen, deze blik van haar, in de opkomende zon? Mij was dit voorrecht dus gegund. Onder de koele beschrijvingen van de te volgen weg en de ‘points of interest’ in een topogids zit nog een tweede, hele dikke laag: die van het reikhalzend uitkijken. De hoop op en de honger naar ontmoetingen onderweg, naar plekjes natuur, naar het barokke kapelletje ergens in een veld, naar een bank met een uitzicht. Bij deze wil ik graag het eresaluut overbrengen van die man met zijn stapeltje topogidsen. Aan de ontwerpers, routemarkeerders, redacteurs, vormgevers, cartografen en fotografen van onze wandelen fietsgidsen, elke (her)uitgave van in het bijzonder ook onze Vlaamse gidsen zorgt bij een paar duizend mensen voor vlinders in de buik! Bovendien krijgen ze ook nog deze boodschap mee: misschien moet je je vlinders eens niet gaan zoeken aan het andere eind van de wereld, maar vliegen ze rond in je eigen achtertuin. Johan Lauwerier

2019-2 Op Weg |

WANDELTIP | Frankrijk

Onze mooiste vakantieherinneringen

In de jaren 80 was het gebruikelijk om met kleine kinderen naar zee te gaan. Avontuurlijke vakanties voor gezinnen bestonden haast niet. Tenzij je zelf op zoek ging. ÆÆ Tekst Peter de Goede Foto’s Peter en Iréne de Goede

GR was ons welbekend. Onze eerste zwerfvakantie met de kinderen was een fietstocht van Brasschaat naar Bokrijk, langs de oude GR 5 Fietsroute (de vroegere LF 50 Jeugdherbergenroute). Later volgde een week met paard en woonwagen in de Ardennen. Tussendoor verkenden we zowat heel België via GR-paden, steeds met openbaar vervoer. Een reportage in het blad van Vakantiegenoegens trok onze aandacht. Het ging over wandelen met kinderen en ezels in de Haut Languedoc. In juli 1989 was het eindelijk zover. Met de nachttrein trokken we naar Narbonne, vervolgens met een lokale trein naar Beziers en met een bus naar Salvetat sur Agout. Daar kwam

| Op Weg 2019-2

ezelboer Pierre ons ophalen, nadat we hem vanuit een hotel hadden getelefoneerd. We kampeerden drie dagen op de boerderij en maakten twee oefentochtjes om de ezels beter te leren kennen. Met die kleine tochtjes testte Pierre ook onze kennis van kaartlezen. En dan vertrokken we voor tien dagen op pad. Wij kozen voor een combinatie van wildkamperen en gîtes. Voor een echte zwerftocht met kleine kinderen leek dat de beste formule. Wij huurden twee ezels: één voor de pakken en één voor de kinderen. Wij ouders hadden elk nog een rugzak. De wandelingen, gedeeltelijk langs GR 7 -71, varieerden van 8 tot 15 km, met af en toe een rustdag. Op kindermaat dus, met

voldoende tijd om onderweg te spelen. De Haut Lanquedoc is een prachtige streek met bergen tot 1400 m hoog, prachtige heideplateau’s en verlaten dorpjes. Mijn zoon heeft ons twee kleinkindjes geschonken en onlangs wou hij de lichtbeelden van die mooie reis nog een keer opnieuw zien. Meteen kwam de goesting om met zijn kinderen hetzelfde te doen. En wat leerde google ons? Boerderij Les Signoles in Salvetat sur Agout bestaat nog steeds! Vader Pierre heeft inmiddels de fakkel doorgegeven aan zoon Jim. Misschien gaan wij wel opnieuw mee, als grootouders ditmaal.

PRAKTISCHE INFO Ook vandaag kan je op vele plaatsen in Frankrijk (en ook in eigen land) ezels huren. Met de zoektermen ‘ane de bat’ of ‘ezelvakanties’ vind je heel wat. Meer info over het aanbod van boer Jim vind je op www.signoles.com. In dezelfde regio heb je ook Balladanes Pascal Fontenelle (www.balladanes.com). Touroperators Zuider huis en SNP bieden kant en klare formules met ezelvakanties.

2019-2 Op Weg |

FIETSAVONTUUR | Frankrijk, Zwitserland

De Ontdekking Ochtenddauw in de Jura.

Alleen onderweg op de fiets, het is een idee waar ik stilletjes naartoe gegroeid ben. Het fietsen zelf was geen drempel, ik heb drie fietsen en niet enkel omdat ik ze mooi vind om naar te kijken. Maar alleen op reis, ik die graag in groep ga trekken in de bergen? ÆÆ Tekst en foto’s An-Sofie Vandenbulcke

De voorbereiding Het geluk wil dat ik zelf mijn huis openstel voor fietsers op doortocht. Luisterend naar hun verhalen raakte ik meer en meer overtuigd om mijn eigen ding te doen. Volgend obstakel: bij fiets pech was ik goed in hulp vragen, maar minder goed in het zelf oplossen. Tijd om daar verandering in te brengen. Fietsherstelcursussen bij de vleet, dus ik vergaarde snel de nodige basiskennis. Van mijn drie fietsen koos ik uiteindelijk de mountainbike, omwille van het lichte kader en de versnellingen waarmee ik meer hoogtemeters

| Op Weg 2019-2

zou aankunnen. Benieuwd of ik even graag en vlot de bergen oprijd als ik ze opwandel. Na wat kortere try-outs in alle windrichtingen voel ik me er klaar voor. Dan moet de grootste hindernis nog genomen worden: tijd durven nemen. Dit blijkt toch niet evident wanneer je een job hebt waar toewijding een basisvoorwaarde lijkt te zijn. Maar spijt zal er niet komen.

De tocht Het traject is een patchwork van vier bestaande routes. Vanuit Aarlen kies ik een aanrijroute

naar Romagne-Sous-Montfaucon om in te pikken op de beschreven tocht ‘Fietsen langs de frontlinie’. Ik fietste eerder al het eerste deel en geniet van de combinatie sport en geschiedenis. Maar de eerste twee uren word ik meteen nat tot op het bot. En hoewel een Nederlands koppel me die avond probeert te overtuigen dat het fietsseizoen eigenlijk op zijn einde loopt – het is begin september – zal ik nadien genieten van 23 dagen ononderbroken zon. Ik fiets dan ook meer en meer naar het Zuiden. De dag nadien doorkruis ik het gebied van de

Ossuaire de Douaumont in Verdun.

Aankomst aan de Middellandse Zee.

Meurthe-et-Moselle. Het gaat continu kort op en af richting de Vogezen. Een ideale manier om gewoon te worden aan meer en meer hoogtemeters. In de Vogezen beleef ik letterlijk mijn eerste hoogdagen. De bordjes waar ‘col’ opstaat blijken telkens een beloning voor het geduld en het verloren zweet. Ik kampeer op idyllische plekjes, bij vriendelijke mensen of op campings met vergane glorie. Bij Colmar voert het traject me langs de wijnvlaktes van de Alsace. Vlak is het parcours echter niet! Een goed verstopte paal op de grens Frankrijk-Zwitserland, het Point Zéro waar ooit het Westelijke front begon, betekent het einde van mijn eerste fietsweek. Van daaruit rijd ik Zwitserland binnen, waar ik het goed bewegwijzerd traject door de Jura volg. Alpenweides à volonté. Ik word er bovendien meerdere keren hartelijk onthaald. Als dank voor onverwacht onderdak op een alpenboerderij sta ik om 4u30 mee op om de koeien uit de weides te halen. Het zijn unieke ervaringen die tot stand komen uit genegenheid van mens tot mens. Eénmaal afgedaald tot in Genève kan je gemakkelijk de ViaRhôna volgen tot Lyon. Ik heb de smaak echter te pakken en rijd op aanraden van een fietser de Col de la Biche op. Een heerlijk moment: vroeg in de ochtend en vergezeld van wat pianomuziek vanuit mijn gsm stijg ik 1000 meter in twee uur tijd. En pas erna komt het besef dat ik een stukje van de Tour de France 2017 heb bedwongen. In Lyon wacht ik twee vriendinnen op voor het

laatste stuk. Mooi in en uit steden rijden met de fiets blijkt ook hier een werkpunt. De Rhône vormt een goede aanlooproute om een 80-tal kilometer verder de Ardèche in te gaan. Telkens loont het een hoogte op te zoeken: eenmaal boven zie je het panorama en wacht je enkel een afdaling om van te genieten. Na de Ardèche is het de beurt aan de Cévennes en daarna de Languedoc, elk met hun eigenheid. Fietsend ondervind je veel intenser hoe elke regio zich onderscheidt. Wildkamperen blijft telkens een avontuur: tijdens ons ontbijt horen we een herder en een kudde koeien met bellen. Vreemd in deze regio. Twee geweerschoten later weten we beter: jachthonden! Bij het verlaten van het bos lezen we wat we gemerkt hadden: battue en cours. Langzaamaan komt de Middellandse zee in het vizier. Het eindpunt was geen doel op zich. Maar na talrijke zwempartijen in meertjes en rivieren laat ik de kans niet onbenut om als een echte toerist de zee in te gaan. In Montpéllier wacht de TGV die ons, ondanks onze vrees, mét fiets en zonder boete terug naar huis brengt.

Het besluit Ik heb mogen ondervinden hoe aangenaam een solotrip kan zijn. Er gaan letterlijk veel deuren open. Ik ben uit mijn comfortzone gegaan, maar heb die bij nader inzien gewoon vergroot. Wie weet ligt de uitdaging volgend jaar net in het samenrijden met iemand. Eén ding is zeker, ik blijf fietsen.

Point Zéro, begin van het Westelijke Front.

55 mm PRAKTISCHE INFO RomagnesousMontfaucon

Aarlen Luxemburg

Verdun

Metz

Saint-Mihiel

Straatsburg

Nancy Troyes Auxerre Dijon

Fraize

Colmar

Cernay

Bazel

La Chauxde-Fonds

100

Bern Nyon

Sion

Genève

SaintEtienne Le Puyen- Vélay

Lyon Turijn

Valence

Monaco

Avignon Montpéllier

Nice

Op Weg 2019

Ik fietste 21 dagen, 80 tot 120 km per dag. Dat gaf een totaal van 1500 km en 15.000 hoogtemeters. Ik combineerde stukken van volgende routes: • Fietsen langs de frontlinie van Kees Swart, www.recreatief-fietsen.nl/frontlijnroute • Juraroute nr 7, veloland.myswitzerland. com/en/routes/route-07.html • ViaRhôna, www.viarhona.com • Onbegrensd fietsten van Amsterdam naar Barcelona, Paul Benjaminse, www.cyclingeurope.nl Meer over mijn fietsreis vind je op instagram

Alpengevoel in de Jura.

(ansofievandenbulcke).

2019-2 Op Weg |

WANDELAVONTUUR | België

Rust en stilte op GR 5 Buitenlandse wandelplannen vielen onverwacht in het water, maar gelukkig is mijn boekenrek met voldoende topogidsen gevuld om die vakantiedagen te vullen. GR 5 verder wandelen vanaf Zichem stond bijvoorbeeld al lang op mijn verlanglijstje. Eén vriend kreeg ik mee op weg. ÆÆ Tekst en foto’s Daan Duppen

Van Zichem naar Zutendaal Nadat we de auto achterlaten aan het station van Zichem, volgen we wit-rood richting Diest. Aan de Maagdentoren haalt mijn stappartner herinneringen op aan een archeologisch kamp rond de nu volledig gerenoveerde toren. Vanaf de Galgenberg stappen we ook op GR 512 tot vlak voor Diest. Het is lente maar toch is het nog vroeg donker, waardoor we voor Diest ergens verscholen de tent opzetten. De lente laat zich ook vroeg in de ochtend horen:

| Op Weg 2019-2

in mei legt elke vogel een ei, maar in april gaan ze eerst van bil. In Diest loopt GR 5 rond de stad, maar wij nemen GR 512 langs de citadel, dwars door de stad, om een ontbijt te zoeken. De sympathieke uitbater van tearoom Schmedz vult onze drinkbussen bij. Via de Schaffense Poort komen we terug op onze hoofdroute en wandelen we de stad uit. Echte natuur zien we terug in het natuurreservaat van de Zwarte Beek. We knippen een klein stukje van onze route af om een traject langs de E314 te vermijden. We

missen daardoor een oorlogsmonument van een neergehaald vliegtuig, maar genieten volop van de rust aan de duizendjarige eik. Lummen is voor de meeste mensen bekend van zijn knooppunt en de bijhorende files. Wij houden er een kleine pauze op het Marktplein voor we een strook asfalt onder de voeten krijgen in het industrie- en kanaalgebied. In Viviersel is zowel de winkel als het restaurant dicht, maar we krijgen water van een dame die net haar was van de draad haalt. Ze wijst ons op een super-

Ochtendzicht op Maastricht.

markt in de buurt maar onze route gaat een andere kant op. Door de bossen kronkelt ons pad tot vlakbij het Circuit van Zolder.

Vijvers en Wijers Na de Vijvers van Terlaemen stappen we de Bolderberg op en via het domein Bovy wandelen we op houten paden over de vijvers. We rusten onder de toegangspoort van de oude abdij van Herkenrode en de lentezon doet me de broekspijpen afritsen. Aan de grote Platwijer turen we door de kijkgaten van een vogelkijkhut. We hebben geen geluk. Is het misschien te vroeg in het voorjaar om veel watervogels te spotten? Het valt ons trouwens op dat er nog niets in bloei staat en dat de bomen nog niet vol in het blad zitten. Aan de festivalweide in Kiewit halen we herinneringen op aan Pukkelpop en rond de Herkenrodevijvers komen we steeds meer wandelaars tegen. In Bokrijk zien we de laatste dagjestoeristen naar buiten komen. Onze weerapp zegt dat er regen op komst is: slaapplaats zoeken of doorstappen? Met een café in zicht kan ik mijn stappartner makkelijker motiveren om door te stappen. We trekken nog door het natuurreservaat De Maten, maar wanneer een tweede café onvindbaar blijkt, is de animo weg. We boeken een lastminutehotel in Genk en ruilen pasta op een kookvuurtje in voor een goede pizza.

Bossen en nog eens bossen Na een uitgebreid ontbijt beginnen we in de regen onze laatste lente-etappe. Via de stadsvariant passeren we in het Molenvijverpark verschillende zonnewijzers. We staan verrassend snel weer in de natuur, maar de regen

Stilte voor Visé.

doet ons snel halthouden in een taverne aan de Lourdesgrot. We wikken en wegen de verdere mogelijkheden: stoppen in Zutendaal of verder gaan? De regen beslist. We hebben weinig tijd om in Zutendaal de bus naar Genk te halen, dus doen we een speedmarch. Vlak voor de halte passeren we een vrijwilliger van Grote Routepaden die vraagt of de route goed is aangeduid. Jammer genoeg hebben we te weinig tijd voor een uitgebreid verslag, maar als hij dit leest: het is dik in orde!

Rust en stilte worden enkel doorbroken door het vallen van eikels en door een ree die over het pad huppelt.

Van Zutendaal naar Luik In het begin van de herfst vertrek ik zonder stappartner voor het vervolg. Op de trein naar Genk lees ik de verse Op Weg, met onder andere de ervaringen van Paul en Annelies die ook alleen op weg waren. Pal op de middag zet de bus me af in Zutendaal en meteen sta ik weer in de bossen. In het domein Lieteberg liep ik vorige zomer nog met mijn gezin het blotevoetenpad. 12 km aan een stuk wandel ik door het bos. Rust en stilte worden enkel doorbroken door het vallen van eikels en door een ree die over het pad huppelt. Op een terras in Lanaken

maak ik een praatje met een 90-jarige die zeer geïnteresseerd is in mijn topogids. De vernieuwde GR 5 loopt niet meer rond Maastricht, maar leidt me via de ZuidWillemvaart naar de stad. Ik heb nog tijd over en rust uit op een bankje terwijl ik roeiers voorbij zie komen tijdens hun training. Aan de Boschpoort verlaat ik de route en wandel langs de Maas naar mijn hotel.

Ave Maria Om half acht sta ik aan de Wilhelminabrug stil in de drukte van een ontwakende stad. Via GR 128 stap ik richting Sint-Pietersberg om daar terug aan te sluiten op mijn hoofdroute. Aangetrokken door de goudkleuren uit de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek ga ik op zoek naar het gekende Mariabeeld ‘Sterre der Zee’. “Gaat hier niet voorbij zonder te zeggen Ave Maria”, gebiedt het opschrift boven de poort. Doorgaans laten dat soort kerkelijke geboden me koud, maar toch zit de hele tijd een Ave Mariadeuntje in mijn hoofd. Ik steek de Jeker over en stijg naar de top van de Sint-Pietersberg om weer in de natuur te komen. Aan de mergelgroeve neem ik de metalen trap tot beneden. Momenteel is de cementproductie in de groeve gestopt en maken ze er één groot recreatiedomein van. In een opgeknapte kantine wil ik Hollandse bitterballen eten, maar het is nog te vroeg en ik kan geen 30 minuten wachten. Ik passeer de ‘Duivelsgrotten’ en beland over het Albertkanaal bij het fort van Eben-Emael. In 1940 stelde het fort teleur door in slechts 15 minuten in de handen van de Duitsers te vallen, maar vandaag ben ik even hard teleurgesteld door haar aanblik.

2019-2 Op Weg |

Duizendjarige eik.

De toren van Eben-Ezer.

Rust en stilte

Hopbellen.

rust die niet bestaat in mijn drukke gezins- en werkleven. Geluiden en ook lawaai komen terug wanneer ik eerst het Albertkanaal oversteek, en wat later de Maas in Visé. Wegens het ontbreken van een voetpad lift ik de laatste 2 km naar mijn hotel in Bernau.

Hier stopt ook de routebeschrijving in de nieuwe gids, dus neem ik de oude en stap door. Ik zie overal hopbellen tussen de struiken en stuur een foto naar een collega met de vermelding dat ze erg lekker ruiken. “Smaakt het ook?”, is zijn reactie. Ze proeven inderdaad niet slecht. De natuur voorziet me eveneens van grote verse walnoten. De uit silexsteen opgetrokken toren van Eben-Ezer is kleiner dan het fort, maar veel imposanter. Eén van de vier gebeeldhouwde apocalyptische cherubijnen, de gevleugelde stier, kijkt me na wanneer ik langs de toren wandel. Voorbij Wonck, aan de Geertunnel, wijkt het pad af van de gids en volg ik wit-rood door de velden, zacht omhoog. Het is hier muisstil, 23 graden – in oktober! – en ik ben licht aan het verbranden. Maar het deert me niet, want ik geniet volop van een

de mooie trappen die het benedendorp met het bovendorp verbinden, neem ik een korte pauze. Daarna volg ik de vroegere spoorlijn Trembleur-Montroux en loop via velden langs kleine koerkes, hekjes en authentieke boerderijen. Na Saint-Remy volgt de GR een bospad tot aan een tunnel onder de E40, waar ik de splitsing van GR 57 volg richting Luik. Via holle wegen en velden stijgt de route onder enkele hoogspanningspylonen tot een uitkijkpunt waar ik zicht heb op Luik en zijn terrils. Tussen de koeien kom ik via Jupillesur-Meuse terug in de bewoonde wereld. De route volgt nog enkele mooie delen van Luikse randgemeenten om uiteindelijk te eindigen aan de Maas. Ik laat mijn maat weten dat het drie schone en rustige stapdagen waren, maar dat hij volgende keer toch best weer meegaat.

Pylonen en terrils Met een thermos thee in één hand en een zak verse chocoladebroodjes in de andere stap ik eerst via GR 563 richting Dalhem om de hoofdroute opnieuw op te pikken. Onderweg moet ik eerst nog door met nevel bedekte velden waarop het pad amper zichtbaar is. GR-vrijwilligers hebben een uit de kluiten gewassen GR-teken opgehangen in een grote esdoorn. In Dalhem volgt het pad de gids niet meer en ga ik onder een sluippoort met opschrift ‘Le wichet de la rose’. Op

85 mm

PRAKTISCHE INFO Zolder

Zichem Diest Lummen GR

Genk Al

Herk- Hasselt de-Stad

Diepenbeek

Zoutleeuw

Alken

Tienen SintTruiden OrpJauche

64 R 5 Bilzen

Zutendaal

rtk an

Borgloon

| Op Weg 2019-2

Eisden

Tongeren Oupaye s

Op Weg 2019

pad is meer dan 2000 km lang en slingert zich door de Ardennen,

Maastricht

GR 128

5 km

Maa

Hannuit

de Noordzee (Hoek van Holland) met de Middellandse Zee. Het

vanaf Bergen-op-Zoom tot Eben-Emael werd vorig jaar vernieuwd

Riemst

Borgworm

GR 5, internationaal hét wit-rode icoon, maakt de verbinding van

de Vogezen, de Jura en de Alpen richting Nice. Het Vlaamse traject

Lanaken

Stein

Luik

en kreeg een nieuwe topogids. Die bevat alles wat je nodig hebt om GR 5-etappes te wandelen, inclusief info om met het openbaar vervoer starten eind

GR 5 NOORDZEE

WANDEL G I D S

- MIDDELLANDSE ZEE DEEL VLAANDER EN

punten te bereiken.

Visé Begny

ONLINE

KAART

TRACK VAN BERGE N OP ZOOM TOT EBEN-E MAEL 247 KM

Vlaanderen Wandelt 28 april 2019

PUURS-SINT-AMANDS C ROESELARE

ZONDAG 28 APRIL 2019 www.vlaanderenwandelt.be wsv IBIS PUURS vzw

WANDELTIP | België

De Liniewegel Soms is er niet meer nodig dan een waterig herfstzonnetje, een gat in je agenda en een snelle zoektocht op de telefoon om een fijne namiddag te wandelen. Het overkwam ons onlangs in het Waasland, waar we zonder veel plannen en voorbereiding de Liniewegel wandelden, goed voor 10 km natuur. ÆÆ Tekst en foto’s: Tijl Delannoy

Oude grensstreek “Nee, mijnheer, ik moet onze afspraak helaas afzeggen. Ja, ik weet dat het wat laat is. Mijn excuses.” Sta je daar netjes, in het Waasland dan nog wel… Een kwartiertje op het internet en bleek dat amper iets verder een prachtig wandelpad ligt! Eksaarde is een deelgemeente van Lokeren, in lang vervlogen tijden een grensstreek waar de Fransen zich ingroeven tegen de Vrije Republiek Holland. De naam van deze wandeling verwijst naar de restanten van de versterkingen die er in het begin van de 18de eeuw werden gebouwd. Vandaag blijft er niet veel meer van over dan een gracht en een verhoging in het landschap, maar het omliggende gebied is wel meer dan de moeite waard.

Drie kwart onverhard De vzw Durme bouwt sinds 1994 aan een natuurreservaat tussen de linie en de Moervaart en slaagt daar wonderwel in. Het landschap mag dan doorheen de eeuwen druk gebruikt zijn door de bewoners van de regio, de natuur nam er – met een beetje hulp - opnieuw de bovenhand. Intussen beroept de organisatie er zich op dat het in dit gebied nog echt stil en donker kan zijn door het gebrek aan geasfalteerde wegen. Wat er ook van is, wij waren klaar

| Op Weg 2019-2

voor een middagje genieten met sjaal en muts. Wij begonnen de wandeling aan de Moervaart, waar aan de Nieuwe Baan parkeergelegenheid is bij een groot restaurant (waterratten zullen graag horen dat je hier op warmere dagen ook een bootje kan huren). Het officiële startpunt is gelegen aan de kerk van Eksaarde waar ook ruimschoots parkeergelegenheid is én voorzieningen voor de hongerige en dorstige wandelaars. Langs de Moervaart gaat het nog even over een geasfalteerd jaagpad (dat overigens ook deel uitmaakt van de Streek-GR Waas- en Reynaertland), maar al snel wandelen we door het gras. Ongeveer 75 % van de wandeling gaat over onverharde paden die bijzonder goed onderhouden zijn. Vooraleer hier stevige stappers nodig zijn, moeten de hemelsluizen al even

open staan. Na de Moervaart wacht een kasteeldreef die ons naar het centrum van Eksaarde voert. Achter de kerk wacht dan de fameuze Linie zelf. Je hebt heel wat verbeeldingskracht nodig om jezelf een Franse militair te wanen die hier de wacht loopt, maar het pad slingert zich zo mooi door oude akkers en rietveldjes en langs turfputten en vijvers dat je geen zin hebt om soldaatje te spelen. Nog wat verder vind je een oude kapel en daarna gaat het via de Nieuwe Baan terug naar onze startplaats. Goed voor dik acht kilometer onverwacht natuurplezier op een vrije namiddag. Alle info over de Liniewegel vind je op www.vzwdurme.be.

INFO

Het metrum van de voet In de herfst van vorig jaar verscheen bij Waerbeke het literaire essay Ode aan het wandelen van de Franse antropoloog David Le Breton. Het is een eigenzinnige reflectie, geput uit jarenlange ervaring, vele voetreizen en een rijke bibliotheek. ÆÆ Tekst Joris Capenberghs Foto Veronique Vervoort (GR-Fotowedstrijd 2018).

Het zit in onze natuur Van de Noordkaap in het uiterste noorden van Scandinavië tot de rots van Gibraltar of de Griekse Peloponnesos, van het uiterste westen van Ierland tot diep in de Kaukasus in Georgië en Armenië overdekt een fijnmazig netwerk van wandelwegen Europa. Het zijn avontuurlijke trails en trekkings, eeuwenoude pelgrimswegen, grote routepaden, wandelknooppunten… Een wirwar van korte en langere routes, gemarkeerd met kleurrijke pijlen, cijfers, wit-rode strepen. Lopen is niet alleen de oudste, maar ook de eenvoudigste manier om ons voort te bewegen. Je hebt er geen speciale techniek voor nodig, je hoeft er geen dure uitrusting en apparatuur voor aan te schaffen. Het zit in onze natuur. Sinds onze verre voorouders zich miljoenen jaren geleden naar de uitgestrekte Afrikaanse savannes verplaatsten, hebben we het lopende, nomadische bestaan geleid van jagers-verzamelaars. Pas de laatste duizenden jaren zijn we ons als landbouwers en veetelers gaan vestigen en de afgelopen eeuw leiden we massaal een zittend leven. Als mensheid leerden we lopen alvorens te leren spreken. Nog altijd worden de eerste stapjes van een peuter even hooggewaardeerd als zijn eerste woordjes. En we gebruiken het lopen nog onverminderd als beeld om belangrijke aspecten van het leven aan te duiden: de loop van de tijd, een loopbaan, een levensloop, het recht dat zijn loop moet hebben, een goed lopende relatie of argumentatie.

Wandelen en denken Veel schrijvers en filosofen wandelen met geen ander doel dan het lopen zelf. Ze trekken eropuit, in volle vrijheid. Alsof hun voeten iets bijdragen aan hun denken. Soms is het een noodzaak, zoals bijvoorbeeld voor Friedrich Nietzsche, Walter Benjamin of Bruce Chatwin. Ook Socrates en Aristoteles liepen – net zoals Jezus en Boeddha trouwens – al filosoferend rond. Wandelen en denken sporen goed samen. Door te lopen geven we richting en zin aan het leven.

Aldus treden we als wandelaars in de voetsporen van pelgrims die ons zijn voorgegaan. Heilige plaatsen en bedevaarten zijn van alle culturen en van tijden. Denken we maar aan Jeruzalem, Rome, Santiago de Compostela, Mekka, de Athosberg, de heilige bergen in de Himalaya… De reis ernaartoe is veelal minstens zo belangrijk als het doel zelf. De reis kost moeite en is dan pas waard om te worden ondernomen. Juist de inspanningen en ontberingen werken reinigend voor de ziel. De bestemming – het doel van de bedevaart – biedt de gelovige houvast. De moeizame tocht naar de heilige plek doordringt de pelgrim van de goddelijke orde van de wereld. Geest en lichaam worden gezuiverd en op elkaar afgestemd. In de tocht komen de materiële, tastbare wereld en die van de emoties en ideeën samen. De fysieke reis is tegelijk ook een inwaartse beweging.

Eigenwijs stappen Vandaag gaan we veeleer in en met onszelf op tocht. We zijn zoekend, minder doelgericht. In principe staat het je als wandelaar vrij om bij elke stap, bij elke splitsing onderweg persoonlijke keuzes te maken. We gaan niet meer te voet omdat het moet of om boete te doen. Wandelen is een vrije keuze en vaak zelfs een daad van verzet of zelfontplooiing. Als bij de traditionele pelgrim de nadruk ligt op behoud of herstel van de bestaande orde, gaat het bij de hedendaagse wandelaar eerder om nieuwsgierigheid of verkenning van ongekende mogelijkheden. Geen enkele weg is nog heilig. Dus lopen we onvermijdelijk het risico eindeloos rond te dwalen of wegen in te slaan die misschien doodlopen. Al wandelend denken leidt nergens heen. In het beste geval biedt het je onverwachte ervaringen of ontmoetingen en adembenemende vergezichten. Je komt op nieuwe denksporen en leert het vertrouwde pad los te laten. Als je slechts wilt genieten van het moment, van het alleen-zijn of je gezelschap, is dat voldoende. Als je meer wilt, vul je dit – naar eigen interesse en vermogen – zelf in.

Oude paden Niet toevallig noemde Martin Heidegger zijn filosofische mijmeringen Holzwege. Dit zijn doodlopende paden in het woud waarlangs houthakkers het hout uit het bos halen. Je kunt over deze paden struinen en onderweg tot verrassende in- en uitzichten komen, al zal je altijd op je schreden moeten terugkeren. Nooit zal je ergens aankomen. Als je echter een doel wilt bereiken, neem je best bestaande wegen of oude paden van wie je voorafging. Er liggen beproefde routes te over in het landschap. Dit geldt evenzeer voor de wereld van het denken. Pas als je ze ook daadwerkelijk loopt, kom je erachter of je het juiste pad hebt gekozen. En zelfs op je eigenste pad ben je vrij en mag je altijd van de gekozen route afwijken, hoe dwingend de pijlen, bordjes en paaltjes je ook willen leiden. “Verlies vooral niet je plezier in wandelen,” schreef Søren Kierkegaard. “Ik loop me elke dag tot een staat van welbevinden, weg van elke ziekte. Ik ben al lopend tot mijn beste gedachten gekomen en ik ken geen gedachte zo bedrukkend of je kunt er wel van weglopen. Als we dus gewoon blijven lopen, komt alles vanzelf in orde.”

David Le Breton, Ode aan het wandelen, uit het Frans vertaald door Joris Capenberghs, Waerbeke, Geraardsbergen, 2018

Win!* 3x Ode aan het wandelen

Surf naar www.groteroutepaden.be >opweg>win

2019-2 Op Weg |

RETRO | 1974

Retourtje Schotland DEEL 1 – DE TRAPPERS KWIJT MAANDAG 19 AUGUSTUS 1974. Een reis per fiets naar Schotland is wat Jean en ik voor ogen hebben. Wales willen we bezoeken, Peak District, Lake District, de Schotse Highlands – helemaal tot in John o’ Groats nog wel. Enkele duizenden kilometers dus, met alle voorzieningen voor eten, drinken en slapen op het bagagerekje. Vier tot vijf weken trekken we daarvoor uit. ÆÆ Tekst en foto’s Jaak Palmans

DAG 1. Gepakt en gezakt blijkt Jeans fiets 48 kg te wegen, mijn fiets ‘slechts’ 45 kg. Dat die kilo’s ons zwaar zullen opbreken, staat in de sterren geschreven. Lang duurt het niet vooraleer ergens tussen Aarschot en Leuven beide bagagerekjes het begeven. Een formidabele meevaller eigenlijk, want nu kunnen we in het werkhuis van ons studentenkot orde op zaken stellen. Jeans bagagerek repareren we, voor mij knutselen we van dikke planken een compleet nieuw exemplaar in elkaar. DAG 3. Kwart na twee is het zover. De veerboot meert in de Ferry Terminal van Dover aan. Onze verkenning van het Verenigd Koninkrijk kan beginnen. Aan de linkerkant fietsen, dat

| Op Weg 2019-2

is even wennen. Het drukke Londen gaan we voorlopig uit de weg. In een wijde bocht fietsen we rond de metropool en dan noordwaarts via Oxford, Peak District en Lake District. Over enkele weken zal de oostelijke route ons via York, Cambridge en Londen zuidwaarts voeren. Op zoek naar een geschikte kampeerplaats strijken we in het onooglijke kustdorpje Lydd op een verlaten zand en kiezelvlakte neer. In de verte rijst het sinistere profiel van de kerncentrale van Dungeness op. Foerageren, dat hebben we nog niet goed in de vingers. Want over sluitingstijden zijn de Britten beginselvast. ’s Avonds zijn de winkels na zes uur potdicht, tijdens de weekends zelfs van zaterdagmiddag twaalf uur tot maandagochtend. Dat wordt wennen.

Onze nieuwbakken bagagerekjes doen het goed. Van de spaken van onze achterwielen kan hetzelfde niet gezegd worden. Tegen een verontrustend tempo begeven ze het.

DAG 4. Boffen wij even. De fietsenmaker in New Romney is een man met een hart voor zijn stiel en verstand van zijn vak. Met die spaken zal je het niet ver brengen, luidt zijn nuchtere diagnose. Alle spaken door dubbeldikke exemplaren vervangen is de enige remedie. Dat we niet de reflex hebben om ook Jeans achterwiel een preventieve make-over te geven, zal ons de komende weken zuur opbreken. Dat we na vier dagen nauwelijks 344 km op de teller hebben staan, maakt ons evenmin gelukkig.

DAG 7. We vorderen behoorlijk nu, het heuvelachtige terrein deert ons nauwelijks. In Wallingford tart het noodlot ons even – mijn fietsketting breekt, op zondag nog wel. Toch blijkt een fietsenmaker bereid ons meteen van een nieuwe ketting te voorzien. Verder noordwaarts gaat het nu, naar Oxford, de universiteitsstad die zich als een enorm openluchtmuseum openbaart.

DAG 8. Heel de nacht roffelt de regen op het tentzeil. Een naargeestige affaire is het, je tent in de regen te moeten opbreken. Vrijwel niets kan je droog houden, vocht maakt de bagage extra zwaar. Niet William Shakespeare, maar de gebroken spaken in Jeans achterwiel gaan in Stratfordupon-Avon met onze aandacht aan de haal. Een bereidwillige fietsenmaker zullen we echter niet vinden, zo leert ons een rondvraag. Want het is Bank Holiday vandaag en die is zo mogelijk nog heiliger dan de zondag. Afwachten dus, en onze tent opslaan terwijl het vrolijk regent. Kennelijk hebben de hoofdkussens van beide luchtmatrassen solidair de geest gegeven. Opgevouwen kledingstukken dienen voortaan als kopkussen. Hopelijk houden de andere compartimenten wel stand.

DAG 9. Een stralende zon begroet ons bij het ontwaken. Onze dag kan niet meer stuk, vinden we. Een beetje voorbarig, zo blijkt. Want nauwelijks hersteld begint Jeans achterwiel weerom op te spelen. Wat meer is, fietsenmakers zullen we langs de geplande route niet aantreffen, zo vernemen we. Een ommetje dringt zich op.

DAG 10. Gateway to the Peak District, zo noemt Ashbourne zich fier. Al zullen ze in de Alpen eens goed lachen met wat men hier ‘peaks’ noemt, voor zwaarbeladen fietsers zijn deze ‘heuvels’ tot 700 m best een taaie kluif.

Toch is dit precies waarvoor we gekomen zijn – prachtige landschappen, schitterende vergezichten, een stralend zonnetje. Een allereerste bezoekje aan een pub, dat hebben wij vandaag wel verdiend, nu we meer dan negenhonderd hoogtemeters achter de kiezen hebben. Al is ook dat even wennen, zo’n pub waar het gewone volk en de lokale high society elk hun kant kiezen, met de barkeeper netjes neutraal in het midden. En wij maar wachten tot die onze bestelling komt opnemen.

Klokslag twaalf uur is Jeans wiel klaar – volkomen gratis nog wel. En we krijgen zelfs een voorraadje spaken mee. DAG 11. Onze spaken geven geen krimp. En dat al vierentwintig uur lang. Dat lijkt verdacht. Maar er zijn nog zekerheden. In Nelson geven ze verstek, met twee tegelijkertijd nog wel. Toch is het weer boffen. In een ommezien vervangt een minzame fietsenmaker de kaduke exemplaren in Jeans achterwiel. Bovendien heeft hij een gouden tip voor ons – een redelijk vlakke binnenweg naar Settle. Al kan je van mening verschillen over wat het concept ‘redelijk vlak’ zou moeten inhouden. Dat we onze tent op het terrein van de melkerij van Settle willen opslaan, daar heeft de ploegbaas geen bezwaar tegen. Integendeel, even later komt hij genereus met twee kratten melk aandragen. Een sympathieke geste die we in dank aanvaarden. En die een beetje het leed verzacht van nog maar eens een gebroken spaak die morgen hersteld moet worden.

DAG 12. Heel de nacht door rukt de gierende wind aan onze tent, maar de koorden en de gietijzeren haringen geven geen krimp. Klokslag twaalf uur is Jeans wiel klaar – volkomen gratis nog wel. En we krijgen zelfs een voorraadje spaken mee. Het gaat wat vlotter nu, in weerwil van de nijdige heuvels van de Yorkshire Dales. Het landelijke Engeland openbaart zich in al zijn schoonheid – golvende groene heuvels, stugge boerderijen, eeuwenoude stapelmuren. Het bergachtige Lake District laten we links liggen, dat durven we niet meer aan. Pal noordwaarts gaat het, richting Carlisle. En zelfs dat is geen lachertje. Een strakke wind waait ons constant tegemoet. Helemaal boven, 420 m hoog, wacht ons een nieuwe beproeving – Jeans rechterpedaal breekt af. Wat nu? Terug naar Kendal, waar we bijna zeker een fietsenmaker zullen vinden? Of verder naar Shap, een piepklein dorpje in een kuip tussen twee forse heuvels? Met de moed der wanhoop zetten we onze tocht verder. Want morgen een tweede keer langs deze helling naar boven, daar passen we voor. Het zit ons mee. Op het trottoir voor een winkel in Shap staat een kinderfietsje te koop. Oef. Daar kunnen we morgen onze pedaal laten herstellen.

DAG 13. Neen, een fietsenwinkel is dit niet, legt de vriendelijke winkelier uit, dit is een ‘general store’. En wat dan met dat kinderfietsje? Tja, dat is om te peilen of er in Shap een cliën teel voor fietsen bestaat. En waar vinden we dan een echte fietsenmaker? Die is er niet, geeft hij schoorvoetend te kennen. We zijn de trappers kwijt. Letterlijk en figuurlijk. (wordt vervolgd)

2019-2 Op Weg |

VERENIGINGSNIEUWS VERENIGINGSNIEUWSVERENIGINGSNIEUWS VERENIGINGSNIEUWS

Ruim 15.000 bezoekers op de Fiets en Wandelbeurs Na acht edities Fiets en Wandelbeurs kennen we intussen het klappen van de zweep. De maanden van voorbereiding: het zoeken naar vrijwilligers, het uitbrengen van nieuwe gidsen, het organiseren van een wedstrijd, de aankleding van de stand, het verzamelen van alle materiaal, enz... De vooravond: het opbouwen van de stand met posters, tafels die netjes op één rechte lijn moeten staan, het uitstallen van onze gidsen, enz… Maar het weekend zelf, hoe de beurs effectief zal verlopen, dat blijft toch altijd spannend. Zal alles gesmeerd lopen? Zit er nog geen sleet op de formule? We hadden op onze beide oren kunnen slapen: het enthousiasme blijft groot! “Jullie bezorgden ons rond 12u een broodje. Pas om 13u30 heb ik mijn eerste hap kunnen nemen”, vertelde vrijwilliger Pieter. “Ik vond het een heel aangenaam weekend met veel interessante mensen

60 | Op Weg 2019-2

en babbels. Ik had ook fijne buren, we konden elkaar goed aanvullen”, liet Bart weten, die dit jaar voor het eerst als informant meewerkte. “Alle sprekers hebben zeer veel werk gemaakt van hun presentatie en waren allemaal enthousiast om de luisteraars naar de door hun behandelde streek te lokken. Zeer mooie beelden op een afwissende manier gebracht”, mailden Rik en Lou, die toezicht hield in de lezingzalen. Op de beurs stelden we drie nieuwe eigen publicaties voor: Fietsen langs de Grensroute, de Streek-GR Waas- en Reynaert en GR 131 Brugse Ommeland – Ieperboog. Zij vlogen vlotjes over de toonbank. 112 bezoekers sloten zich aan bij de GR-familie en registreerden hun lidmaatschap. Volgende afspraak: 15 en 16 februari 2020, opnieuw in Gent.

VERENIGINGSNIEUWS VERENIGINGSNIEUWSVERENIGINGSNIEUWS VERENIGINGSNIEUWS

Rik, nieuwe voorzitter Grote Routepaden Op 11 maart werd op de algemene vergadering een nieuwe Raad van Bestuur geïnstalleerd. Hier werd ook Rik Röttger (42 jaar) uit Boom aangesteld als nieuwe voorzitter. Hij neemt hiermee de plaats in van Gie Beirnaert, die vele tientallen jaren de vereniging met overgave en enthousiasme leidde. Rik bond 25 jaar geleden zijn eerste stapschoenen aan voor de West Highland Way. Een mooie wandeltraditie was geboren. Jaarlijkse wandelvakanties brengen hem vooral naar Duitsland, de UK en Zwitserland. Met vrouw en dochter Hannah wordt er ook gefietst: de Rijn van monding naar bron en deze zomer de Spree Radweg naar Berlijn. Rik is historicus, werkte aan de VUB en de Stad Mechelen. Naast wandelkilometers heeft hij ook heel wat uren vergaderen op de teller. Hij was provincieraadslid en 10 jaar gedeputeerde in Antwerpen. Via zijn bevoegdheden rond landschap en leefmilieu kon hij ook daar werken aan trage wegen en duurzame vrijetijdsbesteding. Als voorzitter hoopt hij zijn ervaring voor die mooie missie verder te zetten.

Nieuwe wandellink op E2 Onze Antwerpse GR-vrijwilligers realiseerden een ontbrekende wandellink op het Europese E2- traject, meer bepaald de verbinding tussen Kruibeke (GR 5A) en Deurne (GR 565). Met dit kleine stukje Vlaams GR-pad kan je nu ononderbroken van Stranraer in Schotland via Duinkerke en Vlaanderen naar Nice in Frankrijk stappen. Het verbindingsstuk is 21,5 km lang en kan je dus ook perfect als een dagtocht wandelen. Je krijgt een mooi stukje groene Antwerpse rand onder de voeten. Een uitgebreider verhaal hierover kan je lezen in volgende Op Weg. Gpxtrack en mini-topogids kan je nu al downloaden op onze website.

KALENDER

WANDEL G I D S

ENE RAND LANGS DE GRO PEN VAN ANTWER GR 5A - GR 565 | VERBINDING

Wandeltochten West-Vlaanderen

VAN KRUI BEKE

TOT DEUR NE

21,5 KM

www.era-ewv-ferp.com

Do 4/4: GRP Tour de la Lys, rondwandeling vanuit Robecq. Zo 14/4: GR 121, de vallei van de Canche (Montreuil). Do 2/5: GR 121B, ‘Kanaal-lopen’ in Roubaix. Zo 19/5: GR 145 en GR 128, Hervelinghen – Guînes.

Oost-Vlaanderen

Trajectwijzigingen In Humbeek-Sas is de vaartbrug over het zeekanaal Brussel-Willebroek weggenomen voor herstelling na een ongeval. Er is een vervangende overzetdienst voorzien voor voetgangers en fietsers. Dit heeft een trajectwijziging als gevolg op GR 12 en GR 128. Op de Streek-GR Waas- en Reynaertland is er een kleine tijdelijke trajectwijziging omwille van werken in het kader van het Sigmaplan. Het euvel situeert zich ter hoogte van het Groot Broek in Sombeke-Waasmunster. De wijzigingen zijn ter plaatse door onze vrijwilligers gemarkeerd. Nieuwe routebeschrijvingen en aangepaste kaartjes vind je op onze site bij de respectievelijke routepagina’s. Kijk in de rechterkolom bij ‘Downloads’.

Vr 26/4: GR 122, GR 5A en Streek-GR Vlaamse Ardennen, Opbrakel. Zo 28/4: RB 5 Brabant Wallon vanuit Archennes. Zo 19/5: Rondwandeling vanuit Visé.

Antwerpen Zo 28/4: GR 5A, Geraardsbergen - La Houppe. Zo 19/5: GR 56, variant Warche, Robertville – Büllingen.

Limburg Zo 14/4: GR 5, Stoumont, luswandeling in de vallei van de Roannay. Zo 28/4: Streek-GR Haspengouw, namiddagtocht in het gebied van de Mombeek. Zo 19/5: Lanaken, namiddagtocht. Wo 29/5- zo 2/6: vierdaagse tocht Thüringerwald.

Vlaams-Brabant Za 6/4: GR 564 in combinatie met Dagstapper 9 Limburg, Attenhoven. Zo 28/4: GR 128 & Streek-GR Haspengouw, Berg – Borgloon. Zo 19/5: GR 5A, Zarlardinge – Ronse.

Bedankt aan al onze vrijwilligers! (Week van de Vrijwilliger, 23 feb - 3 maart 2019, foto Ronald Rothwell).

Alle info en inschrijven www.groteroutepaden.be > GR-activiteiten

2019-2 Op Weg |

WEBSHOP Groot assortiment topogidsen, fietsen wandelkaarten Te koop in onze webshop Te vinden op www.groteroutepaden.be

10% korting voor leden

SNELLE SERVICE IN DRIE STAPPEN

1 Online bestelling

> 2 Betaling: online of via overschrijving > 3 Levering via bpost

Ons secretariaat helpt je graag. Bel tijdens de kantooruren naar +32(0)3 232 72 18 of mail naar info@groteroutepaden.be.

RECENT IN ONZE WEBSHOP LANGEAFSTANDSFIETSROUTES VÉLOROUTES FERNRADWEGE LONG DISTANCE

1: 300 000

GRENS

ROUTE Van het Drielandenpunt naar de Noordzee

Fietsen langs de Dodendraad

5 4 0km F I E T S G I D S

WANDEL G I D S

GR 131 BRUGSE OMMELAND – IEPER | WANDELGIDS

BRUGSE OMMELAND – IEPERBOOG GR 131

gië e Bel giqu Bel gien Bel gium Bel

topografische kaart/carte topographique topographische karte/topographic map

VAN DAMME NAAR IEPER 148 KM

De Grensroute

540 km fietsen langs de Dodendraad Leden € 16,20 – Niet-leden € 18,00

GR 131 Brugse OmmelandIeperboog Van Damme naar Ieper 148 km Leden € 13,50 – Niet-leden € 15,00

Streek-GR Waas-en Reynaertland

Van Lokeren naar Hulst 175 km Leden € 13,50 – Niet-leden € 15,00

GRP 571 Tour des Vallées des Légendes

200 km échte Ardennen. Leden € 16,02 – Niet-leden € 17,80

De Loire-kastelen fietsroute

Romeinse Limespad LAW 16

Van Saumur naar Nevers Leden € 20,65 – Niet-leden € 22,95

Langs de grens van het Romeinse Rijk in Nederland Leden € 16,83 – Niet-leden € 18,70

De groene weg naar de Middellandse zee

Itinérances et randonnées à travers la Meuse

Nieuwe druk deel 2 Leden € 20,65 – Niet-leden € 22,95

Van Bar-le-Duc tot Verdun Leden € 15,84 – Niet-leden € 17,60

LF-overzichtskaart

Alle Vlaamse LF-routes en Groene Wegen en Waalse Rando Vélo’s en RAVeLs op een kaart Leden € 6,30 – Niet-leden € 7,00

GR 15 Van Aarlen tot Monschau Leden € 16,02 - Niet-leden € 17,80

WEDSTRIJDWEDSTRIJDWEDSTRIJDWEDSTRIJDWEDSTRIJDWEDSTRIJDWEDSTRIJDWEDS

Ook dit nummer maak je kans om een arrangement te winnen in een B&B in de buurt van een GR-pad of een leuke fietsroute. Deelnemen kan enkel online op onze website (www.groteroutepaden.be > op weg > win) en dat tot 1 mei.

WIN! Een weekend in B&B Ard’envie Win een verblijf van 2 nachten voor 2 personen in de prachtige, rustig gelegen B&B Ard’envie in Cetturu, een klein dorpje vlakbij Houffalize. Hier kan je komen herbronnen en genieten van puur slaapcomfort inclusief een uitgebreid huisgemaakt streekontbijt. De B&B ligt vlakbij de woeste bovenloop van de Oostelijke Ourthe. Van hieruit sta je ook snel bij de beruchte rotspartijen van Le Hérou, de archeologische site van Le Cheslé, de talloze meanders van de MiddenOurthe, het stuwmeer van Nisramont, de burchtruïne van La Roche of de unieke veengebieden bovenop het Plateau des Tailles. GR 57 passeert vlakbij, net zoals een RAVeL richting Bastogne of Sankt Vith. En voor diegene die wat meer uitdaging wensen kan je er zelfs een fietstocht starten naar Lourdes of Santiago de Compostela. Kortom, alleen maar genieten! www.ardenvie.be

DE VRAAG Is het Ourthepad (GR 57) het populairste GR-pad van Wallonië? Alleszins is het één van de meest belopen. B&B Ard’envie in Cetturu ligt niet ver van het pad en van de rivier. Maar langs welk stuk van de Ourthe? • De Westelijke Ourthe • De Oostelijke Ourthe • De Boven-Ourthe

Winnaars vorig nummer De winnaar van het weekendverblijf in ’t Vakantiehuisje in Poperinge is Daniël Van Huffel. De dagrugzak van The North Face is gewonnen door Marcel Goossens. Het boek Trotter Reizen door Pieter Schoen . De Provinciewandelgids Gelderland/Veluwe gaat naar Joeri Moerman en Herman Vermeulen. Het boek De zomer van 1823 naar Ivan Gauquie en Luc Verheye. De Wandelgids Mecklenburgische Seenplatte wordt opgestuurd naar Christel Feyaerts, Charlotte Vermijl en Jan Fonteyn. De fietsgids Po-Radweg naar Filip Van Sinay, Annemie Cornelis en Caroline Martens. De fietsgids Brussel – Berlijn – Brussel tenslotte is voor Sandra De Mulder en Jens Van Hullebus.

2019-2 Op Weg |

WANDELEN zonder bagage

Het ideale geschenk om jezelf of je beste wandelmaatje eens goed te verwennen. Zorgeloos op pad gaan, dat is wat je mag verwachten van een GR-wandelarrangement. Een warm onthaal, lekker eten en kant-en-klare routebeschrijvingen krijg je van de hotelier. Je wandel schoenen aantrekken is het enige wat je zelf hoeft te doen. Een arrangement kan het hele jaar door geboekt worden. Foto Barbara Dessein

G R - W A N D E L A R R A N G E M E N T E N 1 Pajottenland

Drie wandeldagen op de GR 512 langs golvende akkers, kleine dorpjes, vierkantshoeven en kastelen tussen Halle en Geraardsbergen. – In een modern, sfeervol hotel ** in OLV- Lombeek. – 2-daagse: € 146 – 3-daagse: € 238 – 4-daagse: € 329*

2 Hageland Je volgt de Demer en de Winge langs fikse heuvelruggen, broeken en beemden. – In een charmehotel*** in Rillaar met sauna en jaccuzi. Met mogelijkheid tot gpsinitiatie. – 2-daagse: € 149 - 3-daagse: € 242*

Maas- & Mergelland

Het golvende Limburgse Mergelland biedt vele hoogtepunten en verrassende panorama’s. – In een prachtig gerestaureerde hotelhoeve** in Riemst. – 2-daagse: € 145 - 3-daagse: € 220*

Fruitig Haspengouw

NIEUW

Met holle wegen, akkers, boomgaarden en een stukje Romeinse heirbaan als ingrediënten. – In een moderne, comfortabele B&B in Hoepertingen. – 2-daagse: € 151 – 3-daagse: € 231

Hoppe- & Heuvelland

Aan beide zijden van de ‘schreve’, waar de herinneringen aan de Groote Oorlog nooit ver weg zijn. – In een aangenaam hotel*** boven op de Rodeberg in Westouter. – 2-daagse: € 138 - 3-daagse: € 220 - 4-daagse: € 299*

In en om Voeren

Door de golvende landschappen van het Krijtland, Voeren en het Land van Herve. – In een schitterend gerestaureerde vierkantshoeve*** in ’s Gravenvoeren. – 2-daagse: € 151 - 3-daagse: € 244*

Antwerpse Kempen

Genieten van zandige heuvelruggen en uitgestrekte bossen in de 'stille' Kempen. – In een luxe hotel*** te midden van het rustgevende groen rond Lichtaart. – 2-daagse: € 155 - 3-daagse: € 259 (geen singleboeking mogelijk)

Zwalm en Vlaamse Ardennen

De driehoek Oudenaarde-Ronse-Brakel verrast met pittige hellingen en schitterende panorama’s. – In een comfortabele B&B met fijne maaltijdservice nabij het landelijke Brakel te midden groene rust. – 3-daagse: € 249 (geen singleboeking mogelijk)

Informatie en boekingen bij Anders Reizen T 013 33 40 40 www.andersreizen.be * Single toeslag op aanvraag bij Anders Reizen

OPMERKELIJK

Geluk onderweg

ÆÆ Tekst en foto’s Bart Vermeyen

Van zo’n bordje word ik instant-gelukkig! 1000x dank aan alle bosbezitters en boeren die geen schrik hebben van wandelaars of fietsers en een klein pad voorzien door hun domein. Een groene doorsteek is veel fijner dan een tarmac-omweg. Een dikke merci! Als er ooit een ander symbool nodig zou zijn om GR-paden aan te duiden, staat deze voor mij op één!!

www.berghut.be info@berghut.be 2019-2 Op Weg |

COLUMN

Verandering Wil je je kleerkast opruimen, dan doe je best de kledingstukken weg die je één jaar niet gedragen hebt. Het is een truc die ik al langer toepas, en toegegeven, het helpt echt. Tot ik plots tot het besef kwam dat mijn ligfiets ook een jaar niet van stal was geweest. En hoe ik het ook draai of keer, de excuses die ik aandraag houden geen steek. Te koud, te warm, geen tijd, verandering van werklocatie, een nieuw gezinslid/viervoeter die de nodige opvoeding, opleiding en wandelingen vraagt, niets van dit alles heeft de doorslag gegeven. Als de drive er niet meer is, moet je veel uit de kast halen om er te komen. En dus niet alleen kleren. Niet dat ik de afgelopen maanden heb stilgezeten. Ik was vaak buiten te vinden, doorgaans met onze nieuwe viervoeter. Maar vakanties in het teken van wandelen en relaxen kregen de voorrang. 2018 leek wel een sabbatjaar. Sinds enkele weken kriebelt het weer. Vooral het fietsen mis ik enorm. Het forenzen, in weer en wind trouwens, levert niet meer de gehoopte compensatie. Hoog tijd dus om wat nieuwe inspiratie op te doen. Tijdens de Fiets- en Wandelbeurs werd ik meteen naar de fietstestbaan gezogen. Ik liet mij volledig gaan, geen kat die mij daar kende. Volledig incognito verkende ik de geneugten van het e-biken en het speedbiken. Een nieuwe wereld ging voor mij open. Volledig opgeladen, letterlijk en figuurlijk, verkende ik ook de andere hallen. Wat een aanbod. Al jaren bezoek ik deze beurs, als medewerker of als bezoeker, maar dit jaar ging alles vanzelf. Of hoe honger doet eten. Met een tas vol info en heel wat nieuwe contacten verliet ik Flanders Expo. 2019 wordt het jaar van de verandering. Krijgt mijn ligfiets dan na 20 jaar trouwe dienst een vaste plaats aan de kelderhaak? Tot binnenkort, voor een nieuwe fietsreportage. Met welke tweewieler laat ik nog even in het midden.

Hilde Leemans

Volgend nummer VOLGEND NUMMER

Op Weg Juni 2019 Reportages GR 131

Waalse spoorpaden

Langs het Römerkanal

Eurovelo 6

Kat Walk

COLOFON Op Weg is het tweemaandelijks magazine van Grote Routepaden vzw Grote Routepaden onderhoudt in Vlaanderen 3.680 km wit-rood en geel-rood bewegwijzerde GR-wandelpaden en 1.500 km met bordjes gemarkeerde LF-fietsroutes. Meer info op www.groteroutepaden.be.

Opmaak en druk

Contact

Abonnement

GR-Secretariaat, Beatrijslaan 72, 2050 Antwerpen, + 32 3 232 72 18, info@groteroutepaden.be GR-coördinator: barbara.dessein@grote routepaden.be, + 32 2 504 03 15 LF-coördinator: reen.simoen@groteroutepaden. be, + 32 2 504 03 11 Op Weg: opweg@groteroutepaden.be, + 32 496 606 553

Verantwoordelijke uitgever Rik Röttger

Hoofdredacteur Peter Cristiaensen

Eindredactie

Vanden Broele, www.vandenbroele.be

Reclameregie

Peter De Vester, peter@moizo.be, + 32 3 326 18 92

Jaarabonnement (6 nummers): € 35 / € 33 bij domiciliëring / € 40 voor Nederland. Schrijf het lidgeld over op rekeningnummer BE 62 4111 0569 7161 BIC = KREDBEBB met als mededeling ‘lidmaatschap + naam + adres’. Als abonnee ben je ook lid van Grote Routepaden en heb je recht op tal van voordelen: 10% korting in de GR-webwinkel, een bon van € 5 voor een overnachting in een Vlaamse jeugdherberg, toegang tot het archief van Op Weg (gaat terug tot 2003) en tot een databank met overnachtingsplaatsen en pitstops langs GR- en LF-routes en deelname aan provinciale wandelen fietstochten. www.groteroutepaden.be

Christina Bloem, Peter Cristiaensen, Patrick Verstuyft

Losse nummers: 6,50 €

Redactie

Overname van (delen van) artikels uit dit tijdschrift is toegestaan mits bronvermelding en schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

Christina Bloem, Yanick Bos, Barbara Dessein, Ignace Fermont, Isabel Hoogewijs, Tom Langmans, Johan Lauwerier, Hilde Leemans, Guy Raskin, Luc Verdegem, Katrien Seynaeve, Reen Simoen, Wim Vandamme, Dominique Vandecasteele, Marc Vandoren, Guido Vandroemme, Ward Van Loock, Bart Van Santvliet, Bart Vermeyen en Steven Vermeylen.

Werkten mee aan dit nummer

Ronald Rothwell, Willem Van Oosten, Jurgen Langmans, Willy Langmans, Iris Bezuijen, Sedat Çakır, Stien Schrijvers, Mieke Paulissen, Marc Van Looy, Peter en Iréne de Goede, An-Sofie Vandenbulcke, Daan Duppen, Tijl Delannoy, Joris Capenberghs, Jaak Palmans, Wim Patry.

Cartografie

Marc Vandoren, Guy Raskin, Wim Vandamme

Coverfoto

Stien Schrijvers (fietsavontuur De Alpen over)

66 | Op Weg 2019-2

Deze publicatie wordt gedrukt op papier waarvan de oorsprong gecertificeerd wordt door FSC® (Forest Stewardship Council®). Dit label promoot verantwoord bosbeheer gekoppeld aan sociaal en ecologisch verantwoord ondernemerschap. Grote Routepaden vzw verzekert op deze manier dat het papier met respect voor het milieu werd geproduceerd.

Luxemburg nodigt u uit om de natuur te ervaren zoals u die nog niet kent. Wandel op de Mullerthal Trail, de Escapardenne Eislek Trail of de Lee Trail – gecertificeerd als “Leading Quality Trails – Best of Europe” – de prachtige “Traumschleifen” of één van de andere, erkende wandelpaden.

visitluxembourg.com

EXPERTISE IN ELKE STAP Ken jij ons internationaal designcentrum in Passy, aan de voet van de Mont Blanc? Het is daar dat onze teams elke dag werken aan jouw ideale bergsportuitrusting. Al 25 jaar lang werken ingenieurs, product designers en industriële partners nauw samen met een team van gepassioneerde wandelaars om een comfortabele en betrouwbare bergschoen te ontwikkelen voor elk soort wandelpad. GETEST EN GOEDGEKEURD VOOR JE WANDELINGEN Om het comfort van elke stap te garanderen, maken we dat elk model een testprocedure doorstaat: • Een labotest: hier testen we de stevigheid, flexibiliteit, gripvastheid van de zool en slijtvastheid van de componenten. • Test op het terrein: ons team van gepassioneerde wandelaars trekt met ons designteam de bergen in om de modellen op technisch terrein te testen bij elke weersituatie. • Comfort test: Hier testen we onze modellen op pasvorm en bewegingsvrijheid.

45€

55€

NIEUW

Wandelschoen MH500 Heren/Dames

Wandelschoen MH500 waterproof Heren/Dames

Maat 36 tot 42 voor dames Maat 39 tot 47 voor heren Ref : 8503763, 8503764, 8503800, 8503801

Maat 36 tot 42 voor dames Maat 39 tot 48 voor heren Ref : 8504162, 8504160, 8492138, 8492141

Ideaal voor gevorderde wandelaars (4-6 uur, 10 - 20 km)

Ideaal voor gevorderde wandelaars (4-6 uur, 10 - 20 km) wanneer het regent.

HEREN

DAMES

HEREN

DAMES