BIULETYN URZĘDU DOZORU TECHNICZNEGO
ZIMA 2013/2014
CYFRYZACJA W UDT
PO PIERWSZE TWOJE BEZPIECZEŃSTWO
RUROCIĄGI NA MEDAL
iUDT – automatyczne zasilanie systemów informatycznych klientów UDT s. 10
Kluczowe zasady bezpiecznej obsługi wózków jezdniowych
Rozmowa z Mirosławem Malinowskim, prezesem Chemar Rurociągi s. 18
s. 14
Badania techniczne Blisko 1000 ekspertów Urzędu Dozoru Technicznego w ramach swoich codziennych obowiązków czuwa nad bezpieczeństwem technicznym maszyn i urządzeń. Inspekcjami UDT objęte są urządzenia mogące stwarzać zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia i środowiska. Do głównych rodzajów urządzeń i instalacji podlegających dozorowi technicznemu sprawowanemu zgodnie z ustawą z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym należą urządzenia ciśnieniowe oraz urządzenia transportu bliskiego.
Urząd Dozoru Technicznego ul. Szczęśliwicka 34 02-353 Warszawa tel. 22 57-22-100
Centralne Laboratorium Dozoru Technicznego ul. Małeckiego 29 60-706 Poznań tel. 61 866-10-31
www.facebook.com/UDT.Bezpieczenstwo.Techniczne
Szanowni Państwo, witam na łamach „Inspektora”, magazynu, który powstał z głębokiego zrozumienia społecznej odpowiedzialności, potrzeby komunikacji z klientami i upowszechniania wiedzy o bezpieczeństwie technicznym. Stały rozwój techniki i przemysłu generuje zagrożenia związane z eksploatacją urządzeń i instalacji. Naszą rolą jest ograniczanie ryzyka i eliminowanie tych zagrożeń. Jesteśmy współodpowiedzialni za bezpieczeństwo ludzi, mienia i środowiska. Wzrost poziomu kultury technicznej w Polsce, upowszechnianie zasad bezpiecznej eksploatacji urządzeń, zaangażowanie każdego inspektora UDT w profesjonalne wykonywanie swoich zadań to działania płynące z poczucia społecznej odpowiedzialności i przynoszące nam zysk w postaci minimalizacji zagrożeń. Wierzę, że wrażliwość i otwartość na potrzeby naszych klientów budują partnerstwo, które pomaga wspólnie dbać o bezpieczeństwo ludzi i stabilność gospodarki. W ramach naszej ustawowej działalności wspieramy inicjatywy i nawiązujemy współpracę z organizacjami, które widzą potrzebę podnoszenia poziomu kultury technicznej w naszym kraju. Porozumienia o współpracy w obszarze naukowym, badawczym i edukacyjnym dotyczącym bezpieczeństwa technicznego połączyły nas z Politechniką Warszawską, Wrocławską i Śląską. W ramach tej współpracy będziemy realizować działania w zakresie praktyk i staży dla studentów, organizacji konferencji, seminariów i szkoleń, udziału pracowników UDT w procesie kształcenia studentów oraz wykorzystania potencjału uczelni w obszarze szkolenia pracowników UDT. Na mocy porozu-
mienia podpisanego z Krajową Izbą Gospodarczą, poprzez wspólną organizację wydarzeń, będziemy upowszechniać kulturę bezpieczeństwa technicznego, promować ideę rozwoju konkurencyjności i innowacyjności gospodarki oraz zacieśniać relacje biznes – nauka. Polecam Państwa uwadze materiał „Po pierwsze – Twoje bezpieczeństwo”. Choć wypadkowość od lat utrzymuje się na podobnym, niskim poziomie, to zdecydowana większość wypadków jest spowodowana błędem człowieka lub czynnikiem organizacyjnym. Znacznie prościej i taniej jest zapobiegać, niż ponosić konsekwencje awarii, przestoju i wypadku. Nie ustając w działaniach na rzecz ograniczania ryzyka, w trosce o bezpieczeństwo ludzi, mienia i środowiska, będącej istotą naszej działalności, będziemy na łamach magazynu poświęcać sporo miejsca prewencji. „Inspektor” to magazyn, w którym będziemy informować o tym, co ważne w kwestii bezpieczeństwa technicznego. Miłej lektury!
Mieczysław Borowski prezes UDT
INSPEKTOR
3
5-6
Aktualności Najważniejsze wydarzenia w UDT
7-10
Świat UDT
Szanowni Państwo,
Relacja z konferencji UDT
magazyn komunikacji UDT, który czytacie, jest dowodem na to, że „czasy się zmieniają, a my wraz z nimi”, co podkreśla we wstępie Mieczysław Borowski, prezes Urzędu Dozoru Technicznego. Na łamach „Inspektora” będziemy upowszechniać kulturę techniczną, poruszać tematy związane z prewencją, dzielić się doświadczeniem naszych ekspertów, doradzać w odniesieniu do konkretnych przypadków i udzielać odpowiedzi na podstawie rzetelnych analiz.
Nowa strona internetowa UDT
Cieszymy się z tego projektu i mamy nadzieję, że stanie się istotnym narzędziem komunikacji. Czekamy na Państwa pytania i uwagi, aby wspólnie tworzyć magazyn najlepiej spełniający oczekiwania naszych klientów. Miłej lektury! Natalia Rostkowska koordynator projektu
Cyfryzacja w UDT
12-13 W cztery oczy Rozmowa z Anną Gerymską, dyrektor Centrum Certyfikacji i Oceny Zgodności w UDT
14-17 Twoje bezpieczeństwo Zasady bezpiecznej eksploatacji wózków jezdniowych podnośnikowych
18-20 Rozmowa dozorowa Rozmowa z Mirosławem Malinowskim prezesem Chemar Rurociągi Sp. z o.o.
21-22 Prawo UE Dyrektywa dźwigowa 95/16/WE
Sugestie tematów, pytania i uwagi prosimy kierować na adres inspektor@udt.gov.pl
Bezpłatny biuletyn Urzędu Dozoru Technicznego, ul. Szczęśliwicka 34, 02-353 Warszawa, tel. 22 57 22 100, inspektor@udt.gov.pl, www.udt.gov.pl Koordynator projektu: Natalia Rostkowska Projekt graficzny: Mariusz Onyśko Produkcja: Urząd Dozoru Technicznego Druk: Zakład Poligraficzny OFFSET DRUK
4
INSPEKTOR
AKTUALNOŚCI
dokumentacji projektowej, odstępstwa uzyskane na etapie projektowania, wymagania w zakresie dostaw rur, dostaw armatury, świadectw odbioru, dla wykonawców robót budowlanych, dla nadzoru prac spawalniczych i kontroli złączy spawanych oraz wymagania na etapie uzyskania zezwolenia na eksploatację. Regulacje zawarte w dokumencie „Warunki techniczne” obowiązują od 15 lipca 2013 r.
QQ UDT uczestnikiem ogólnopolskiego kongresu PETROBIZNES 2013 W październiku 2013 r. odbył się Ogólnopolski Kongres PETROBIZNES Paliwa Chemia Gaz, poświęcony strategiom polskich koncernów na najbliższe lata na tle rynku europejskiego. Kongres odbył się pod honorowym patronatem Ministra Gospodarki Janusza Piechocińskiego, Ministra Skarbu Państwa Włodzimierza Karpińskiego, Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Marka Woszczyka, Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego oraz Polskiej Izby Paliw Płynnych. Udział polskich i zagranicznych prelegentów zapewnił szerokie międzynarodowe spojrzenie na naszą gospodarkę, pozwolił także na wymianę sugestii na temat dalszych perspektyw rozwoju w skali Unii Europejskiej. W dyskusji wziął udział wiceprezes Urzędu Dozoru Technicznego Przemysław Ligenza. Omówiono m.in. możliwości zapewnienia bezpiecznych dostaw surowców do Polski, rolę Skarbu Państwa jako głównego właściciela kluczowych firm z szeroko rozumianej energetyki. Poruszono kwestię połączeń transgranicznych (interkonektorów) oraz baz paliw i magazynów ropy i paliw jako sposobu na poprawę bezpieczeństwa.
QQ KIG i UDT partnerami w obszarze podnoszenia poziomu kultury technicznej i odpowiedzialności społecznej Przedmiotem porozumienia sygnowanego przez Andrzeja Arendarskiego, prezesa Krajowej Izby Gospodarczej, i Mieczysława Borowskiego, prezesa Urzędu Dozoru Technicznego jest m.in. upowszechnianie kultury bezpieczeństwa technicznego i wdrażanie przyjaznego środowiska rozwoju innowacyjności w Polsce poprzez wspólną organizację wydarzeń. Ponadto porozumienie obejmuje promowanie idei rozwoju konkurencyjności gospodarki, zacieśnianie relacji biznes – nauka i kreowanie pozytywnego otoczenia prawnego dla innowacyjności gospodarki.
QQ Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM SA i Urząd Dozoru Technicznego podpisały dokument pt. „Warunki techniczne” będący jednolitym stanowiskiem uzgodnionym pomiędzy GAZ-SYSTEM SA a UDT
foto: Gaz-System, UDT
Dokument, podpisany w lipcu 2013 r., reguluje wiele istotnych kwestii dotyczących nowo budowanych gazociągów przesyłowych, nie dotyczy jednak modernizacji, przebudowy, remontów i naprawy istniejącej sieci przesyłowej oraz nowo budowanych gazociągów przyłączeniowych o średnicy nominalnej DN200 i niższej. Zagadnienia ujęte w dokumencie regulują: wymagania dotyczące wykonawcy dokumentacji projektowej, zakres INSPEKTOR
5
AKTUALNOŚCI
QQ CEOC International w Polsce
QQ Biuro Obsługi Klienta UDT
Współpraca jednostek inspekcyjnych i notyfikowanych przy zapewnianiu bezpieczeństwa wyrobów w Unii Europejskiej była tematem spotkania prezesa UDT Mieczysława Borowskiego i wiceprezesa Przemysława Ligenzy z przedstawicielami Międzynarodowej Konfederacji Organizacji Inspekcyjnych i Certyfikujących – CEOC International. We wrześniu 2013 r. w centrali UDT gościli: przewodniczący CEOC Int. Simo Hassi i sekretarz generalny Drewin Nieuwenhuis. Omówiono m.in. stanowisko Komisji Europejskiej w sprawie zwiększenia roli jednostek notyfikowanych w systemie zapewniania bezpieczeństwa wyrobów konsumenckich i przyszłe działania dotyczące dalszego aktywnego uczestnictwa UDT w CEOC International. Wymieniono też poglądy i doświadczenia związane z sektorem badań inspekcji i certyfikacji.
Uruchomiliśmy wirtualne Biuro Obsługi Klienta. Stworzyliśmy BOK, aby doskonalić poziom obsługi klienta, ułatwić dostęp do informacji oraz umożliwić kontakt z ekspertem UDT drogą elektroniczną. Za pośrednictwem BOK możecie zadawać nam pytania on-line, znajdziecie też odpowiedzi na te najczęściej zadawane. Zamieściliśmy tu wnioski i formularze. Zapraszamy do udziału w ankietach, które zamieszczamy w BOK. Każda odpowiedź na zadane pytania jest cenna. Dzięki nim wiemy, jak zmieniać się na lepsze dla naszych klientów.
CEOC International, którego UDT jest członkiem, to europejskie stowarzyszenie 29 niezależnych organizacji, działających w zakresie badań, inspekcji technicznych, oceny ryzyka i certyfikacji w 22 krajach UE. Misją CEOC Int. jest promowanie bezpieczeństwa, jakości i ochrony środowiska poprzez niezależną inspekcję, badania i certyfikację.
QQ Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo i Urząd Dozoru Technicznego podpisały dokument pt. „Warunki techniczne” dotyczący bezpieczeństwa budowy gazociągów Dokument, podpisany w listopadzie 2013 r., określa wymagania techniczne w zakresie projektowania i wytwarzania rurociągów przesyłowych przemysłu naftowego i gazowniczego oraz systemów dostawy gazu PGNiG. Są to wymagania w zakresie: dostawy rur, elementów kształtowych, osprzętu ciśnieniowego, wytwarzania rurociągów przesyłowych, spajania oraz kontroli złączy spajanych, zakresu nadzoru UDT na etapie wytwarzania rurociągu przesyłowego, prób technicznych, prób wytrzymałości i szczelności rurociągów po wytworzeniu oraz badań odbiorczych rurociągów przesyłowych. Regulacje zawarte w dokumencie „Warunki techniczne” obowiązują od 21listopada 2013 r.
QQ UDT na Facebooku Zadebiutowaliśmy na największym portalu społecznościowym na świecie z oficjalnym profilem pod nazwą UDT. Bezpieczeństwo Techniczne. Znajdziecie na nim ciekawostki techniczne, zdjęcia, filmy i bieżące informacje z życia firmy. „Dołączyliśmy do społeczności Facebooka, aby szerzyć w społeczeństwie wiedzę o bezpieczeństwie technicznym i roli, jaką odgrywa UDT w życiu gospodarczym kraju. Chcemy zwiększać świadomość społeczną w tym zakresie i dać się bliżej poznać” – mówi Natalia Rostkowska, rzecznik prasowy UDT.
QQ Wiodące uczelnie techniczne w Polsce i UDT partnerami we współpracy na rzecz bezpieczeństwa technicznego
W ramach współpracy Urząd Dozoru Technicznego i uczelnie będą realizowały działania m.in. w zakresie praktyk i staży dla studentów, organizacji konferencji, seminariów i szkoleń, udziału pracowników UDT w procesie kształcenia studentów oraz wykorzystania potencjału uczelni w celu szkolenia pracowników UDT. 6
INSPEKTOR
foto: fotolia, UDT
Współpraca w obszarze naukowym, badawczym i edukacyjnym dotyczącym bezpieczeństwa technicznego jest przedmiotem porozumień podpisanych przez przedstawicieli władz Politechniki Warszawskiej, Wrocławskiej i Śląskiej i prezesa Urzędu Dozoru Technicznego Mieczysława Borowskiego.
ŚWIAT UDT
KONFERENCJA UDT – SYNERGIA WIEDZY I DOŚWIADCZENIA „Nauka, technika, gospodarka – doświadczenia i perspektywy rozwoju. Bezpieczeństwo gospodarcze, innowacje, inwestycje” – pod takim tytułem 6 grudnia 2013 r. odbyła się konferencja Urzędu Dozoru Technicznego pod patronatem Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Gospodarki Janusza Piechocińskiego. Gościem honorowym zorganizowanej przez UDT konferencji był Przewodniczący Parlamentu Europejskiego prof. Jerzy Buzek. – W procesie reindustrializacji Europy potrzebne jest wypracowanie rozwiązań, które podniosą gospodarkę, a będą się opierały na złotym trójkącie – nauce, technice i gospodarce. W nowym unijnym horyzoncie do 2020 r. przewidziane są dwa razy wyższe niż w poprzednim środki na bezpieczeństwo w przemyśle – powiedział prof. Jerzy Buzek.
Wystąpienie gościa honorowego konferencji prof. Jerzego Buzka
Jan Chadam, prezes Gaz-System, zaznaczył, że szczególnie ważny w kontekście zagrożeń jest nadzór nad realizacją dużych, nowych inwestycji, aby nie dochodziło do pomijania procedur czy etapów realizacji w dążeniu do skrócenia czasu trwania inwestycji. Podkreślił, że nie ma miejsca na kompromis pomiędzy bezpieczeństwem a podejściem biznesowym, ponieważ kompromis może skończyć się tragedią. Ocenił, że impulsem, a zarazem wyzwaniem, przed jakim stoimy jest wciąż infrastruktura. Dlatego instytucje takie jak UDT, dbające o bezpieczeństwo techniczne, są ogromnie ważne w realiach, w których dwie trzecie gazu zużywa przemysł, a awaria i przestój w dostawach staje się gospodarczym dramatem.
foto: UDT
Jak bezpiecznie przedłużać okres eksploatacji instalacji w sektorze energetycznym, pracujących po 200 – 300 tysięcy godzin? – takie pytanie postawił prezes Chemar Rurociągi Mirosław Malinowski. – Nikt nie wyobraża sobie wyłączenia tych instalacji, bo byłaby to katastrofa dla kraju. Ponadto wyraził nadzieję, że powstaną nowe bloki w Kozienicach i Opolu. Podkreślił, że potrzebami przemysłu trzeba ożywić to, czym dysponuje zaplecze badawcze uczelni technicznych w kraju. – Aby sprostać wymaganiom przemysłu, potrzebujemy potencjału, jaki ma nauka – powiedział prezes firmy Chemar.
INSPEKTOR
7
ŚWIAT UDT
Proponujemy redefinicję pojęcia inspekcji technicznej w kierunku podejścia znacznie szerszego niż do tej pory, obejmującego całość zagadnień związanych z bezpieczeństwem technicznym – rozpoczął panel dyskusyjny wiceprezes Urzędu Dozoru Technicznego Przemysław Ligenza.
Poproszony o podsumowanie konferencji prezes UDT Mieczysław Borowski powiedział: – Z perspektywy UDT niezwykle satysfakcjonujący jest fakt, że przedstawiciele największych przedsiębiorstw branży gazowniczej, chemicznej i petrochemicznej w Polsce nie chcą iść na kompromisy w obszarze bezpieczeństwa technicznego, lecz pragną wspólnie z UDT poszukiwać najlepszych rozwiązań, by pogodzić wymagania bezpieczeństwa i konkurencyjność. Jak powiedział jeden z panelistów, oceniając naszą pracę: „Dozór jest w przemyśle niezbędny. Gdyby UDT nie było, trzeba by go było wymyślić”. W kontekście roli nauki w rozwoju przemysłu i bezpieczeństwie technicznym podkreślano, że potrzebami przemysłu należy ożywić potencjał zaplecza badawczego uczelni technicznych w naszym kraju. To z pewnością ważny krok na drodze 8
INSPEKTOR
foto: UDT
Czesław Bugaj, główny inżynier PKN Orlen, powiedział, że sukces zostanie osiągnięty, kiedy uda się znaleźć złoty środek pomiędzy wymogami biznesu a zachowaniem bezpieczeństwa. Zasugerował wprowadzenie rozwiązań stosowanych na innych rynkach, np. w Czechach, gdzie obowiązują dłuższe przerwy pomiędzy przeglądami i próbami ciśnieniowymi urządzeń. – Z bezpieczeństwem się nie dyskutuje, bezpieczeństwo się zapewnia. Jednak sytuacja w branży rafineryjnej nie jest łatwa. To konkurowanie na rynku, na którym możliwości produkcyjne są większe niż konsumpcja. Aby zachować konkurencyjność i bezpieczeństwo w biznesie, przedsiębiorcy i UDT muszą działać ręka w rękę – powiedział Czesław Bugaj.
do zbudowania silnej platformy współpracy i porozumienia podmiotów zaangażowanych w działania na rzecz bezpieczeństwa technicznego i innowacyjności. Ze spotkania wypływa budujący wniosek, że UDT jest traktowany przez przedsiębiorców jako partner i niezbędne ogniwo w procesie wypracowania formuły współpracy, w której biznes i bezpieczeństwo techniczne nie będą funkcjonowały jedno kosztem drugiego, a potencjał polskiej nauki będzie służył rozwojowi przemysłu i polskiej gospodarki.
ŚWIAT UDT
STRONA UDT PO LIFTINGU! Nowa odsłona strony internetowej to znak, że UDT się zmienia. Staje się nowoczesną, sprawnie działającą organizacją wykorzystującą najnowsze rozwiązania informatyczne w biznesie. tekst: Magdalena Prokopowicz Cykl życia strony internetowej w dobie szybko zmieniających się standardów i wymagań rynku to zaledwie kilka lat. Nowe technologie, aplikacje i rosnące oczekiwania względem Internetu sprawiają, że co jakiś czas warto dokonać technologicznej i wizualnej modernizacji starszych witryn. Mając na uwadze wygodę i oczekiwania naszych klientów, podjęliśmy decyzję o gruntownej rewitalizacji strony internetowej, tak aby użytkownik korzystał z niej sprawnie i intuicyjnie.
www.udt.gov.pl – strona startowa, wersja wysokiego kontrastu
do wybranego oddziału, dynamiczny kalendarz wydarzeń i cieszące się dużym powodzeniem Biuro Obsługi Klienta on-line. W BOK można zadać pytania ekspertowi lub uzyskać pomoc w rozwiązaniu problemu. Zastosowaliśmy również udogodnienia dla osób słabowidzących, umożliwiając skalowanie wielkości czcionki oraz przełączanie kontrastu strony. www.udt.gov.pl – strona startowa
Zmieniliśmy strukturę strony i dodaliśmy nowe obszary tematyczne, aby zapewnić odwiedzającym łatwe dotarcie do najważniejszych informacji. Nowa strona jest atrakcyjniejsza wizualnie, ma lżejszą i zdecydowanie bardziej przejrzystą szatę graficzną. Najistotniejszymi zaletami są ulepszona nawigacja i nowe funkcjonalności, dzięki którym dostęp do informacji o naszych usługach jest szybszy, a kontakt z nami łatwiejszy. W zaprojektowaniu strony pomocny był audyt przeprowadzony przez ekspertów z firmy Studio Edisonda, zaangażowanej w program „uzytecznastrona.pl”, w którym brało również udział Ministerstwo Gospodarki, modernizując swoją stronę internetową. Przebudowie i reorganizacji uległy poszczególne działy. Oprócz unowocześnienia grafiki i uporządkowania treści wzbogaciliśmy stronę o kilka przydatnych rozwiązań: lokalizację adresów oddziałów na mapie, opcję wskazania dojazdu z danego miejsca
Dołożyliśmy starań, żeby strona była przyjazna dla użytkownika, miała wygodną nawigację i atrakcyjną szatę graficzną. Dotychczasowe opinie na temat nowej strony, jej wyglądu, użyteczności i przyjazności dla użytkownika wskazują, że jest oceniana bardzo dobrze. Zwrócono uwagę na czytelność, przejrzystość oraz łatwość nawigowania i odnajdywania informacji. Za najbardziej atrakcyjną funkcjonalność uznano dynamiczny kalendarz wydarzeń, zaraz za nim – wspomniane Biuro Obsługi Klienta on-line oraz sekcję FAQ, czyli najczęściej zadawanych pytań. Nie spoczywamy na laurach i nadal pracujemy nad ulepszeniem strony, starając się jak najlepiej dostosować ją do oczekiwań naszych klientów i odwiedzających. Będziemy wdzięczni za Państwa sugestie dotyczące udoskonalenia naszej strony. Prosimy pisać na adres: www_aktualizacja@udt.gov.pl INSPEKTOR
9
ŚWIAT UDT
CYFRYZACJA W UDT Dostęp przez Internet do danych zgromadzonych przez UDT na temat eksploatowanych urządzeń technicznych? Dla ich właścicieli – czemu nie! – pisze Piotr Kwiatkowski, dyrektor Zespołu Wspomagania Technicznego UDT.
foto: fotolia
Pod dozorem UDT znajduje się obecnie blisko 1 100 000 urządzeń eksploatowanych przez ponad 100 000 klientów. Codziennie inspektorzy wykonują i dokumentują około 5000 badań. Jeżeli dodamy do tego korespondencję z klientami, prowadzenie dokumentacji finansowej, staje się oczywiste, że działalność UDT nie byłaby możliwa bez zaawansowanego wsparcia teleinformatycznego. tekst: Piotr Kwiatkowski Informatyzację na szeroką skalę rozpoczęto w UDT już w latach 70. ubiegłego stulecia. Początkowo dane przetwarzane były w zewnętrznych, specjalistycznych ośrodkach obliczeniowych. W latach 80., po pojawieniu się komputerów klasy PC, zaczęto tworzyć własne bazy danych klientów i dozorowanych urządzeń. W latach 90. kierownictwo UDT powierzyło specjalnie dobranym programistom w kraju zadanie stworzenia pierwszego oprogramowania na potrzeby obsługi baz danych urządzeń objętych dozorem. W rezultacie w 29 ówczesnych Inspektoratach Dozoru Technicznego wdrożono Zintegrowany System Informatyczny (ZSI) – nowoczesny, oparty na relacyjnych bazach danych, wspierający obsługę wszystkich zadań ustawowych. System ten pozwolił na optymalizację procesu planowania i kontrolę realizacji badań okresowych, a także nadzór nad jakością i terminowością wykonywania bieżących zleceń otrzymywanych od klientów. ZSI, rozszerzany, ulepszany i działający w UDT do dziś, był pierwszym w Polsce systemem informatycznym, w którym zostały zinformatyzowane wszystkie 10
INSPEKTOR
wewnętrzne procedury związane z dokumentowaniem ustawowych badań technicznych. Dysponując taką bazą informatyczną, kierownictwo podjęło decyzję o uruchomieniu platformy iUDT – interfejsu pozwalającego na udostępnienie naszym klientom zasobów teleinformatycznych UDT związanych z eksploatowanymi przez nich urządzeniami technicznymi.
Centralizacja systemu Pierwszym krokiem do udostępnienia klientom informacji związanych z eksploatowanymi przez nich urządzeniami była centralizacja systemu. Wszystkie dane zostały przeniesione z 29 budynków oddziałów terenowych do jednej, centralnej bazy. Dzięki umieszczeniu danych w jednym miejscu można było zabezpieczyć dostęp do nich za pomocą wysokiej klasy urządzeń i oprogramowania. Środki UDT nie pozwalały na utworzenie odpowiednio wyposażonej serwerowni, zdecydowano się więc na wynajem pomieszczenia serwerowego od wyspecjalizowanej firmy zewnętrznej. Dzięki temu zarówno dane umieszczone na wydajnych i bezpiecznych macierzach dyskowych, jak i serwery
ŚWIAT UDT
przetwarzające te dane znajdują się w bezpiecznej serwerowni posiadającej certyfikat ISO/IEC 27001, wyposażonej w awaryjne źródła zasilania, bezpieczne systemy gaśnicze oraz wysokiej klasy zabezpieczenia fizyczne.
Bezpieczeństwo danych Bezpieczeństwo serwerów wymaga bezwzględnie ich chłodzenia i utrzymania wokół nich odpowiedniej temperatury. To z kolei implikuje konieczność zapewnienia ciągłości dostaw energii nawet w przypadkach skrajnych zdarzeń. Dlatego do budynku, w którym umieszczone są serwery, doprowadzono dwie niezależne linie energetyczne od dwóch różnych dostawców energii. Umieszczone są, podobnie jak łącza światłowodowe, z dwóch różnych stron obiektu. Ponadto, w celu zapewnienia bezpieczeństwa zasilania urządzeń, obiekt wyposażono w dwa agregaty prądotwórcze z zapasem paliwa wystarczającym na czas potrzebny do przyjazdu cystern (nie trzyma się większych ilości paliwa, ponieważ zbyt szybko ulega ono zepsuciu). Serwerownia jest w sposób szczególny zabezpieczona przed pożarem – od ścian działowych wytrzymujących wysoką temperaturę przez długi czas po system bezpiecznego gaszenia. Serwerów nie wolno gasić wodą, więc w razie pożaru specjalne urządzenia wydmuchują z pomieszczeń powietrze i wypełniają je specjalnym niepalnym gazem. System ten jest regularnie testowany. Do tego wszystkiego dochodzi oczywiście fizyczna ochrona obiektu. Mimo zastosowanych zabezpieczeń na wypadek fizycznego zniszczenia serwerów utrzymujemy aktualną kopię informacji w innej, równie bezpiecznej lokalizacji. Wszystkie dane dotyczące szczegółów umiejscowienia naszej serwerowni, jak również miejsca przechowywania kopii są informacjami chronionymi. Te zabezpieczenia pozwalają na właściwą ochronę informacji gromadzonych przez UDT w trakcie badań technicznych. Dostęp do systemu mają tylko uprawnieni pracownicy. Mogą z niego korzystać zarówno we wszystkich naszych biurach, poprzez bezpieczne, nieposiadające styku z Internetem łącza dzierżawione, jak i w trakcie wykonywania działań w terenie. Tam dostęp zapewnia dedykowany, bezpieczny kanał łączności wykorzystujący sieć telefonii komórkowej. Inspektorzy UDT są wyposażeni w komputery przenośne i mają dostęp do wszystkich danych technicznych bazy w czasie wykonywania zadań inspekcyjnych. Mogą być w dowolnym miejscu na świecie, a będą mieli dostęp do wszelkich potrzebnych im informacji i funkcjonalności systemu. Wszelkie operacje i przetwarzanie danych odbywa się na serwerach.
iUDT Scentralizowanie systemu oraz zastosowanie wydajnych technik zabezpieczających pozwoliło nam na realizację etapu drugiego – udostępnienia naszym klientom interfejsu iUDT.
W pierwszej warstwie umożliwia on komunikację z naszym systemem poprzez ogólnodostępną platformę ePUAP – prowadzenie oficjalnej korespondencji z UDT w ten sposób jest w pełni możliwe już od dwóch lat. W marcu 2012 r. konto UDT na platformie ePUAP zostało aktywowane – zostały mu nadane uprawnienia instytucji publicznej. Wkrótce potem zainstalowano na nim bezpłatnie udostępnioną przez platformę ePUAP Elektroniczną Skrzynkę Podawczą (ESP). Od tej pory klienci UDT mają możliwość złożenia dowolnego pisma za pomocą ESP. W lipcu 2013 r. na profilu UDT udostępniono kolejne usługi. Można tą drogą złożyć dowolne pismo, a także wniosek o rejestrację urządzenia, który bezpośrednio „wpada” do systemu. Interfejs ePUAP nie wymaga posiadania podpisu kwalifikowanego. Aby założyć własny profil, trzeba się zarejestrować w Internecie i potwierdzić swoją tożsamość (z dowodem osobistym) w specjalnym punkcie kontaktowym – takie punkty są np. we wszystkich urzędach skarbowych. Ostatnio zintegrowaliśmy z ePUAP cały system informatyczny, dzięki czemu będzie można złożyć tą drogą także wszystkie inne wnioski (obecnie można to zrobić w postaci załącznika do pisma, co nadal wymaga w UDT odpowiedniej dekretacji). Finalizacja pełnej cyfryzacji na styku klient – UDT wymaga zaakceptowania przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji formularzy wniosków, które mają być udostępnione klientom. Z możliwości ePUAP nadal korzysta niewielka grupa naszych klientów, a szkoda, ponieważ można w ten sposób załatwić w zasadzie wszystkie formalności z UDT, co zdecydowanie skraca czas, który trzeba im poświęcić. Nie eliminuje oczywiście kontaktu z inspektorem, który musi przeprowadzić badanie techniczne urządzenia. Inspektorzy nie są wirtualni, podobnie jak urządzenia, które dozorują. Taka jest specyfika działania UDT. Inspektorzy dojeżdżają do klienta i osobiście sprawdzają potencjalne zagrożenia w eksploatacji wind, żurawi, zbiorników, rurociągów i innych urządzeń mogących stanowić zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska.
Druga warstwa interfejsu iUDT pozwala na automatyczne zasilanie systemów informatycznych naszych klientów informacjami o terminach planowanych badań, wynikach przeprowadzonych inspekcji, saldzie rozliczeń finansowych itp. Interfejs pozwala również na zlecanie przez klientów usług dozorowych z poziomu własnych systemów informatycznych lub przez dedykowany interfejs o szerszych możliwościach, jeszcze prostszych w użytkowaniu niż platforma ePUAP. Prowadzimy już pierwsze, pilotażowe projekty wykorzystujące możliwości iUDT. Po ich zakończeniu, na początku przyszłego roku, poinformujemy wszystkich zainteresowanych o możliwościach rozszerzenia form współpracy z Urzędem Dozoru Technicznego.
INSPEKTOR
11
foto: UDT
W CZTERY OCZY
SZTUKA CERTYFIKACJI Rozmowa z Anną Gerymską, dyrektor Centrum Certyfikacji i Oceny Zgodności w UDT, o certyfikacji systemów zarządzania, wyrobów i personelu. Jak doszło do utworzenia UDT-CERT? Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zaczęły obowiązywać nowe przepisy istotnie zmieniające system bezpieczeństwa wyrobów. Te nowe warunki były powodem wyodrębnienia CERT-u, który dzisiaj liczy sobie ponad 10 lat. Na początku zajmowaliśmy się głównie certyfikacją systemów zarządzania, później także wyrobów i personelu. Obecnie nasza działalność jest w dużej mierze związana z funkcją jednostki notyfikowanej do dyrektyw UE. Aby zapewnić naszym klientom kompleksową obsługę, zdecydowaliśmy się na szeroką notyfikację. Dziś posiadamy notyfikacje do 12 dyrektyw, co sprawia, że jesteśmy największą tego typu jednostką w Europie Środkowo-Wschodniej. Najwięcej wydanych przez nas certyfikatów dotyczyło dyrektyw związanych z urządzeniami ciśnieniowymi i dźwigowymi. Na tym rynku jesteśmy w kraju zdecydowanym liderem. 12
INSPEKTOR
Jednostka notyfikowana działa zgodnie z ustawą o ocenie zgodności. Przedsiębiorca może wybrać jednostkę, która ją przeprowadzi. Dlaczego warto zgłosić się do UDT-CERT? Jesteśmy nie tylko największą jednostką tego typu w Europie Środkowo-Wschodniej. Mamy za sobą ponadstuletnie doświadczenie polskiego dozoru technicznego i nasz największy potencjał – wysoko wykwalifikowaną kadrę. Zatrudniamy na stałe około 1000 inżynierów różnych specjalności, około 500 ekspertów jednostki notyfikowanej i 180 auditorów. Mając taki personel, możemy zapewnić profesjonalną i sprawną obsługę wielu projektów prowadzonych równolegle. Szczególny nacisk kładziemy na stałe doskonalenie kadry. Nasi eksperci znają urządzenia nie tylko od strony ich wytwarzania, ale też eksploatacji. Prowadzimy ocenę urządzeń, którymi zajmowaliśmy się od zawsze. Klienci mogą zaufać naszym kompetencjom i dla wielu z nich decyzja o współpracy w nowych obszarach
W CZTERY OCZY
jest naturalna. Duże znaczenie dla sprawności i optymalizacji kosztów naszych działań ma fakt, że UDT-CERT posiada sieć 29 oddziałów w całym kraju. Dzięki temu nie musimy wysyłać specjalistów z centrali do pracy w terenie. Jakie znaczenie ma certyfikacja w odniesieniu do konkurencyjności na rynku europejskim? Ciągły wzrost konkurencji na rynku powoduje, że wytwórcy szukają różnych sposobów uzyskania przewagi rynkowej. Podstawową strategią jej budowania jest dążenie do osiągnięcia wysokiego poziomu wiedzy i kompetencji personelu, dbałość o walory użytkowe oferowanych wyrobów, zwiększenie efektywności ekonomicznej, a przede wszystkim rozpoznawanie i zaspokajanie wymagań klientów. To przekonanie klienta o wysokiej jakości wyrobów pozwala na skuteczne konkurowanie nie tylko na rynku krajowym, ale również europejskim. Celem procesu certyfikacji jest informacja dla klienta, że organizacja wdrożyła i stosuje system jakości zgodny z odpowiednimi i ogólnie uznawanymi normami, często w zakresie szerszym niż obowiązujące przepisy prawa. Coraz więcej przedsiębiorców zwraca uwagę na ekologię jako przejaw dbałości nie tylko o sam wyrób, ale i o warunki i efekty uboczne związane z wytwarzaniem lub świadczeniem usług. Posiadanie odpowiedniego certyfikatu świadczy o wdrożeniu i utrzymywaniu systemu zarządzania środowiskowego lub spełnieniu przez wyrób wymagań związanych z ochroną środowiska.
Jeśli chodzi o korzyści produkcyjne, warto wspomnieć o możliwości lepszego wykorzystania zasobów organizacji, poprawie produktywności czy optymalizacji procesów produkcyjnych. Firma buduje, umacnia swój wizerunek, zdobywa zaufanie klientów, zwiększa swoją konkurencyjność i redukuje koszty prowadzonej działalności. Dzięki certyfikacji osób firma ma pewność, że zatrudnia kompetentny i rzetelny personel. Warto wspomnieć, że certyfikaty kompetencji UDT-CERT są uznawane w państwach Unii Europejskiej. Często jest tak, że przy wyborze jednostki certyfikującej klienci biorą pod uwagę najtańszą ofertę? Faktycznie, czasami cena bywa dominującym kryterium wyboru, nie powinna być jednak kryterium jedynym. Istnieją wytyczne, które określają dla akredytowanych jednostek certyfikujących minimalny czas niezbędny do rzetelnego i profesjonalnie przeprowadzonego auditu certyfikującego. Jeżeli wytyczne wskazują, że danej firmie trzeba poświęcić cztery dni, a znajdują się „certyfikatorzy”, którym wystarczą dwa, to znaczy, że ocena nie może być przeprowadzona rzetelnie, choć na pewno jest tańsza. Najważniejsze kryterium, jakim powinniśmy się kierować, to doświadczenie, kwalifikacje kadry auditorskiej oraz wartość dodana wniesiona podczas procesu certyfikacji. rozmawiała: Natalia Rostkowska
Jakie korzyści uzyskują firmy po wdrożeniu systemu zarządzania? Wśród zysków można wymienić organizacyjne, takie jak zidentyfikowanie procesów zachodzących w organizacji, eliminację zbędnych działań, ujednolicenie systemu funkcjonowania firmy, przejrzystość i wyraźne wyodrębnienie zakresu zadań i odpowiedzialności poszczególnych pracowników.
160 000 wydanych certyfikatów
UDT-CERT w liczbach
500 ekspertów
180 auditorów
29
12
notyfikacji
oddziałów
INSPEKTOR
13
TWOJE BEZPIECZEŃSTWO
PO PIERWSZE – TWOJE BEZPIECZEŃSTWO Przy obsłudze wózków jezdniowych dochodzi do śmiertelnych wypadków, a 98% z nich jest spowodowanych zaniechaniem lub błędem w obsłudze. Przypominamy kluczowe zasady bezpiecznej pracy z tymi urządzeniami. tekst: Grzegorz Ściskała, Mariusz Fąferko Kto może zostać operatorem wózka jezdniowego podnośnikowego? zz Osoba, która ukończyła 18 lat. zz Wykazuje stan zdrowia potwierdzony zaświadczeniem lekarskim, umożliwiający wykonywanie danej pracy.
foto: fotolia, UDT
zz Uzyskała uprawnienia w formie zaświadczenia wydanego przez UDT, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń ( Dz.U. nr 79, poz. 849 ze zm.), lub książki operatora wydanej przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki z 20 września 2001 r. ( Dz.U. nr 118, poz. 1263), lub imiennego zezwolenia wydanego przez pracodawcę po spełnieniu warunku określonego w § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 10 maja 2002 r. ( Dz.U. nr 70, poz. 650 ze zm.). 14
INSPEKTOR
TWOJE BEZPIECZEŃSTWO
1
%
przyczyn niebezpiecznych zdarzeń to wady wytwarzania
2
%
92
przyczyn niebezpiecznych zdarzeń to przyczyny materiałowe
%
przyczyn niebezpiecznych zdarzeń to błędy eksploatacyjne
2
%
3
przyczyn niebezpiecznych zdarzeń to błędy projektowe lub konstrukcyjne
%
przyczyn niebezpiecznych zdarzeń to przyczyny niewyjaśnione
źródło: Analiza przyczyn niebezpiecznych zdarzeń w roku 2012, opracowanie UDT
Wymagania wobec pracodawcy Zobowiązania pracodawcy delegującego pracownika do pracy z wózkiem podnośnikowym określa rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. ( Dz.U. nr 70, poz. 650 ze zm.), które mówi, że: zz do pracy z wózkiem jezdniowym podnośnikowym można dopuścić pracownika, który posiada odpowiednie uprawnienia; zz pracownik powinien odbyć szkolenie stanowiskowe z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze wózków jezdniowych podnośnikowych na terenie jego zakładu oraz każdorazowo w przypadku zmiany warunków wykonywania pracy; zz pracownicy obsługujący wózki jezdniowe z napędem silnikowym zasilane gazem oraz inne osoby dokonujące w wózkach wymiany butli z gazem powinni być przeszkoleni w zakresie bezpiecznego użytkowania i wymiany butli; zz pracodawca powinien określić dopuszczalne prędkości wózków na poszczególnych odcinkach dróg, uwzględniając nasilenie ruchu, rodzaj przewożonych ładunków, szerokość, stan i widoczność dróg, oraz podjąć środki organizacyjne zapobiegające wchodzeniu pracowników pieszych na teren pracy wózków. Przed przekazaniem wózka do użytkowania należy zapewnić kontrolę jego stanu technicznego, szczególnie: prawidłowego
działania układu kierowniczego, napędowego i hamulcowego, mechanizmów podnoszenia oraz osprzętu, sprawność oświetlenia i sygnalizacji, prawidłowość działania urządzeń pomiarowo-kontrolnych oraz elementów i urządzeń zabezpieczających kierowcę i osoby współuczestniczące w czynnościach transportowych. Przeprowadzoną kontrolę należy potwierdzić wpisem w książce eksploatacji wózka. Kilka słów do operatora Zanim przystąpisz do pracy z wózkiem jezdniowym, powinieneś być do niej odpowiednio przygotowany. Nie bagatelizuj tych wymagań, one służą twojemu bezpieczeństwu. Przy obsłudze wózków jezdniowych dochodzi do śmiertelnych wypadków, a 98% z nich było spowodowanych zaniechaniem lub błędem w obsłudze.
UŻYWAJ PASA BEZPIECZEŃSTWA, ON ZWIĘKSZA TWOJE BEZPIECZEŃSTWO PODCZAS PRZEWRACANIA SIĘ WÓZKA. Kiedy wózek się przewraca: 1. nie wyskakuj z wózka, 2. zaprzyj się nogami, 3. trzymaj mocno kierownicę i pochyl się w jej kierunku, 4. odchyl się w stronę przeciwną do upadku.
INSPEKTOR
15
TWOJE BEZPIECZEŃSTWO
W pracy z wózkiem jezdniowym powinieneś używać kasku, ubrania i obuwia ochronnego. Nie noś na sobie żadnych luźnych rzeczy, które mogłyby zostać pochwycone. W zależności od warunków twojej pracy możesz potrzebować okularów ochronnych, rękawic, maski z pochłaniaczem. Krok po kroku w stronę bezpieczeństwa zz Skontroluj kabinę wózka, powinna być czysta, wszelkie plamy z oleju, wody czy błota mogą spowodować poślizg i upadek, a zbędne przedmioty mogą zablokować pedały, dźwignie czy przyciski i doprowadzić do wypadku. zz Upewnij się, czy w pobliżu twojego miejsca pracy znajdują się zestawy do udzielania pierwszej pomocy, środki przeciwpożarowe, wyjścia ewakuacyjne, środki absorpcyjne na wypadek wycieku oleju lub innych płynów. zz Skontroluj ogólny stan techniczny wózka i książkę dziennej obsługi. Sprawdź, czy nie wpisano zaleceń do niezwłocznego wykonania, uszkodzeń, usterek lub innych zauważonych nieprawidłowości w działaniu wózka. Nie lekceważ odnotowanych uwag, one mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo twoje i innych osób w otoczeniu wózka. Zanim ruszysz Pamiętaj, że wózka należy używać zgodnie z jego przeznaczeniem i zainstalowanym wyposażeniem dodatkowym, czyli do podnoszenia, transportu i składowania ładunków o znanej masie, która nie przekracza wartości udźwigu nominalnego i zredukowanego. zz Nie wskakuj do wózka ani nie wyskakuj z niego. Wychodź z wózka po zatrzymaniu, używając schodka i poręczy, nie przytrzymując dźwigni sterowniczych ani kierownicy. zz Unieś widły na bezpieczną wysokość, tj. 30 cm nad podłożem, nachyl maszt całkowicie na siebie i użyj klaksonu, aby dać znać otoczeniu, że ruszasz. 16
INSPEKTOR
Zakazy i nakazy zz Stosuj się do wszystkich przepisów ruchu i znaków ostrzegawczych obowiązujących w zakładzie. zz Pracuj z wózkiem tylko w dozwolonych obszarach i pomieszczeniach. zz Nie dopuszczaj do przewożenia pasażerów: w (na) kabinie, na przeciwwadze, ładunku, widłach czy innej części wózka. zz Nie pal papierosa podczas wymiany butli z gazem czy uzupełniania paliwa, to grozi wybuchem lub zapaleniem. zz Nie wychylaj ciała poza obszar ograniczony kabiną czy konstrukcją ochronną wózka. zz W ruchu zawsze patrz w kierunku jazdy, nie oglądaj się. zz Nie wyprzedzaj innych pojazdów będących w ruchu, a przy mijaniu zawsze zachowaj bezpieczną odległość. zz Nie pozwalaj nikomu na przytrzymywanie ładunku podczas jego unoszenia, opuszczania i przewożenia. zz Na zewnątrz lub w ciemnych pomieszczeniach zawsze używaj oświetlenia wózka. zz Nie wjeżdżaj na śliską nawierzchnię. zz Nie przechylaj masztu z ładunkiem na widłach, może to spowodować upadek ładunku i wywrócenie wózka. zz Nie operuj ładunkami, które są wyższe od podparcia i nie są zabezpieczone przed upadkiem. zz Nie podejmuj źle wyważonego ładunku, który łatwo może zmienić swój środek ciężkości (np. otwartego pojemnika z płynem). zz Nie dopuszczaj, aby ktokolwiek znalazł się pod uniesionym ładunkiem.
TWOJE BEZPIECZEŃSTWO
foto: UDT
Technika jazdy
Składowanie ładunku
zz Jadąc nieobciążonym wózkiem po pochyłościach pod górę lub w dół, należy przeciwwagę skierować w górę.
zz Zatrzymaj wózek w odległości 20-30 cm od miejsca rozładunku.
zz Przy jeździe wózkiem po pochyłościach z ładunkiem przeciwwagę należy skierować w dół.
zz Podnieś ładunek na wysokość 10-15 cm ponad wysokość stosu.
zz Uważaj! W wózku tylna oś jest skrętna i w zakrętach zachowuje się inaczej niż samochód.
zz Powoli rusz do przodu, aby umieścić ładunek tuż nad miejscem składowania.
Podejmowanie ładunku
zz Przechyl maszt do przodu (do pionu).
zz Podjedź do ładunku i zatrzymaj wózek w odległości 20-30 cm przed ładunkiem.
zz Ostrożnie opuść ładunek na miejsce składowania, uwolnij widły i odjedź.
zz Pochyl maszt do pionu i unieś widły na właściwą wysokość.
Parkowanie
zz Powoli rusz wózkiem do przodu i wjedź widłami w stos, aż całe znajdą się pod ładunkiem.
zz Parkuj wózek tylko w miejscach dozwolonych, w bezpiecznej odległości od dróg przeciwpożarowych i hydrantów.
zz Powoli podnieś ładunek na około 10 cm nad stosem.
zz Nie parkuj na wzniesieniu i nie pozostawiaj uruchomionego wózka.
zz Ostrożnie odjedź z ładunkiem od stosu. Jazda z ładunkiem zz Upewnij się, że ładunek znajdujący się na widłach jest wyśrodkowany, i przechyl maszt do tyłu. zz Zanim zaczniesz cofać, spojrzyj za siebie, czy nikt i nic nie stoi ci na przeszkodzie. zz Powoli odjedź od stosu na odległość 20-30 cm, następnie opuść ładunek na wysokość 15-20 cm nad podłoże. zz Rozejrzyj się dookoła, by sprawdzić, czy przestrzeń jest wolna, i rozpocznij jazdę wózkiem.
zz Zaciągnij hamulec postojowy. zz Ustaw dźwignię kierunku jazdy i prędkości w neutralnym położeniu. zz Przechyl maszt lekko do przodu i opuść widły tak, aby ich końcowa część oparła się o podłoże. zz Wyłącz zapłon i oświetlenie wózka. zz W przypadku wózków zasilanych gazem przed wyłączeniem zapłonu zakręć zawór przy butli.
Opisane w tekście zasady bezpiecznej eksploatacji wózków jezdniowych z komentarzem ekspertów UDT obejrzysz na załączonej płycie DVD (strona 23).
INSPEKTOR
17
ROZMOWA DOZOROWA
RUROCIĄGI NA MEDAL Chemar Rurociągi Sp. z o.o. jest jednym z największych w Polsce dostawców kompletnych systemów rurociągowych dla odbiorców z elektrowni, elektrociepłowni, zakładów chemicznych i petrochemicznych. O kierunku rozwoju i wartościach firmy rozmawiamy z jej prezesem Mirosławem Malinowskim. Co jest dzisiaj głównym produktem Chemar Rurociągi? W Chemarze nie ma produkcji seryjnej, nie ma stałych, powtarzalnych wyrobów. Pracujemy pod zamówienie, a profil produkcyjny firmy jest kształtowany przez jej uprawnienia, możliwości technologiczne, techniczne, sprzętowe i kadrowe. Jesteśmy w stanie podjąć się produkcji wyrobu o określonych parametrach funkcjonalno-technicznych, takich jak gatunek materiału, średnica, grubość. Nie mamy katalogu gotowych produktów, aczkolwiek da się je wyspecyfikować. Produkujemy np. łuki gięte i trójniki, nie oznacza to jednak, że jest to produkt handlowy, powtarzalny. Zawsze podlega on procedurze obliczeń i zgodności z projektem głównym. Każdorazowo wymaga też oceny zgodności, w tym obszarze współpracujemy z UDT. O pewnym katalogu produktów możemy mówić w przypadku Spółki Chemar Armatura, która ma w ofercie armaturę stalową i staliwną średnio- i wysokociśnieniową, choć i te wyroby nie są całkowicie stałe i niezmienne, chociażby w aspekcie materiałowym podlegają teraz dużym zmianom. Współczesna energetyka ma zapotrzebowanie na coraz bardziej trwałe i wydajne bloki energetyczne o coraz wyższych parametrach. Dzisiaj projektowane są na co najmniej 200 000 godzin pracy, a nawet dłużej. Musimy podążać za tymi zmianami, które wyznaczają coraz wyższe parametry pracy oraz kierunek zmian materiałowych.
18
INSPEKTOR
Jakość to jedna z najważniejszych, według Pana, wartości spółki. Jak udaje się ją stale utrzymywać? Od strony formalnej jakość naszych wyrobów gwarantuje wdrożony system ISO i stosowanie dyrektyw ciśnieniowych UE. Są to rozwiązania oczywiste i poza dyskusją. W branży, w której funkcjonujemy, nie sposób nie wpisać kwestii związanych z jakością do misji czy polityki firmy. Jakość rozumiana jako polityka jakości polega w Chemarze na stałym śledzeniu i utrzymywaniu standardów, dopasowywaniu się do wymagań rynku, energetyki zawodowej, ale też na dbałości o środowisko naturalne i pracowników. Jakość jest też określana przez rynek, dostępne technologie, maszyny i personel. Musimy nadążać za wymaganiami przemysłu energetycznego. Nasze produkty muszą spełniać warunki jakościowe w realiach, w których wymagania odbiorców stale rosną. Dzieli nas dzisiaj miesiąc od auditu zgodności z normą zarówno 9001, jak i 14001 oraz 18001, czyli całego zintegrowanego systemu dla wszystkich spółek: Chemar Rurociągi, Chemar Armatura i Chemar Service. Jakość, którą zapewnia Chemar, odzwierciedlają m.in. nasze liczne i stale aktualizowane certyfikaty. Byliśmy jednym z trzech pierwszych zakładów w Polsce, kiedy w 1993 r. wdrożyliśmy System Zapewnienia Jakości według normy ISO 9001/EN 29001. Ówczesny Wydział Rurociągów, a później Zakład Rurociągów Chemar Sp. z o. o. był objęty Systemem
ROZMOWA DOZOROWA
Zapewnienia Jakości do 2004 r. W 2004 r. został w spółce opracowany i wdrożony do stosowania własny System Zarządzania Jakością według wymagań normy EN ISO 9001:2000. W ramach doskonalenia Systemu Zarządzania Spółką w 2011 r. został wdrożony Zintegrowany System Zarządzania Jakością, Środowiskiem, Bezpieczeństwem i Higieną Pracy (ZSZ JŚBHP). Certyfikat przyznany przez UDT-CERT poświadcza, że spółka wdrożyła oraz stosuje ZSZ JŚBHP zgodny z normami EN ISO 9001:2008, EN ISO 14001:2004, PN-N-18001:2004 (OHSAS 18001:2007) i Dyrektywą 97/23/WE. Urządzenia produkowane według przepisów ASME są wykonywane na podstawie certyfikowanego Systemu Zapewnienia Jakości w zakresie budowy kotłów energetycznych i rurociągów ciśnieniowych według ASME Code Sekcja I i B 31.1 z potwierdzeniem stemplem S. Spółka posiada również inne certyfikaty i uprawnienia do wytwarzania urządzeń ciśnieniowych, rurociągów i ich elementów. Oprócz tych certyfikatów posiadamy wiele wymaganych przepisami uprawnień kwalifikacyjnych spółki i personelu, szczególnie dotyczących procesów spawalniczych i technologii gięcia, które są pod stałą kontrolą i są na bieżąco uzupełniane, zapewniając ich aktualność zgodnie z dynamicznie zmieniającymi się potrzebami klientów wynikającymi z realizacji zawartych kontraktów. Podobnie rzecz ma się w spółce Chemar Service, która produkuje, dostarcza i montuje kompletne instalacje rurociągowe, ich elementy, konstrukcje stalowe, zamocowania, zawieszenia i inne zlecone wyroby i konstrukcje. Elementy rurociągów ciśnieniowych spełniają wymagania norm PN-EN 13480, PN-EN 12952, przepisów dozorowych WUDT/ UC/2003, a także innych specyfikacji i warunków technicznych wykonania i odbioru opracowanych indywidualnie i uzgodnionych z klientem. Wyroby wytwarzane w Chemar Service są produktami najwyższej, światowej jakości, dokumentowanej świadectwami badań. Wymagania jakościowe rynku sprawiają, że odpowiednimi uprawnieniami musi też legitymować się personel. Zdobywanie tych uprawnień to inwestycja firmy
w ludzi. Inwestycja konieczna, ale obarczona ryzykiem, że wykwalifikowany u nas pracownik może odejść do innego pracodawcy, a dostępność do specjalistów niektórych branż jest ograniczona. Po restrukturyzacjach, w wyniku których, niestety, przestało w zasadzie funkcjonować w Polsce szkolnictwo zawodowe, firma, żeby mieć fachowca, musi go praktycznie sama sobie wykształcić. Uważam za bardzo pozytywne coraz powszechniejsze zjawisko, że firmy nie odnoszą już jakości wyłącznie do swoich produktów czy usług, ale traktują ją globalnie, w odniesieniu nie tylko do swojej oferty, ale też pracowników, wpływu na środowisko i otoczenie. Czynnik ludzki stanowi kolejną, bardzo istotną wartość Chemaru. Jak dbają Państwo o bezpieczeństwo pracowników? Tworzymy procedury, które pracownicy coraz bardziej przyswajają mentalnie. Nie jest to jeszcze świat idealny, ale walczymy o niego. Wprowadziliśmy mało jeszcze w Polsce znany standard SCC/VCA. Jest to standard wprowadzony w połowie lat 90. w państwach Beneluksu, bliźniaczy w swoim zakresie do standardu OHSAS czy normy 18001 związanej z bhp, ale przeznaczony specjalnie do prac serwisowo-montażowych na obiektach. Nie dotyczy on tylko firmy, spawacz, monter też musi mieć ten certyfikat. W Polsce jeszcze powszechnie nie obowiązuje, ale w Niemczech, Holandii, Skandynawii, we Francji jego posiadanie jest często warunkiem wejścia na budowę. Myślę, że jest kwestią czasu, kiedy stanie się on powszechny i u nas. Na co dzień, poza oczywistymi zasadami i przepisami prawnymi dotyczącymi bezpieczeństwa pracy, tworzymy własne procedury, które mają kształtować mentalność, tworzyć standardy, jakich oczekujemy, i realnie wpływać na bezpieczeństwo ludzi. Przykładem może być system premii kwartalnych, które wypłacamy wszystkim pracownikom. Warunkiem wypłaty premii jest spełnienie czterech kryteriów, z czego dwa są stricte produkcyjne, a pozostałe dwa związane z jakością i wypadkofoto: Chemar Rurociągi
INSPEKTOR
19
foto: Chemar Rurociągi
ROZMOWA DOZOROWA
wością. Jeżeli w danym kwartale zdarzy się wypadek, nieważne, z jakiego powodu i czyjej winy, to kryterium nie jest spełnione i premia nie jest wypłacana w pełnej kwocie. To samo dotyczy reklamacji. Jeżeli mamy do czynienia z uznaną reklamacją klienta zewnętrznego, kryterium wypłaty premii nie jest spełnione. Nie jestem sympatykiem odpowiedzialności zbiorowej, ale takie ustaliliśmy warunki mobilizacji i motywacji, a pracownicy je przyjęli. Wiem, że to dość rygorystyczne podejście, ale podyktowane naszymi priorytetami – jakością i bezpieczeństwem. Skoro mowa o bezpieczeństwie, w jakich obszarach UDT jest obecny w Chemarze? Znaczny obszar współpracy Chemaru z UDT to certyfikacja i ocena zgodności. Przyznam, że współpraca ta miała w mojej ocenie swój moment przełomowy. Inaczej wyglądała przed kilkunastu laty, przed naszym wejściem do Unii Europejskiej i przed uzyskaniem przez UDT statusu jednostki notyfikowanej, a zupełnie inaczej wygląda teraz. W mojej świadomości, a myślę, że też wielu kolegów z branży, UDT uchodził za urząd w bardzo prostym i oczywistym rozumieniu tego słowa. Urząd kojarzony z biurokracją, z którym trzeba dobrze żyć, dobrze się komunikować i dokonywać regularnych przeglądów, żeby nie wyłączono maszyn z eksploatacji. Tak było. Natomiast moment przełomowy w relacjach z UDT nastąpił po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. I to budzi mój podziw, bo domyślam się, że ta transformacja nie była łatwa. Dzisiaj UDT nie jest już tylko urzędem, jest moim partnerem biznesowym. Oczywiście pewien urzędowy aspekt wynikający z ustawowej działalności UDT pozostał – nadal zgłaszamy urządzenia pod dozór, ale ten element współpracy z UDT jest dziś dla mnie drugoplanowy, dużo istotniejsze jest to, że stał się moim partnerem, którego kompetencje bardzo często warunkują moje powodzenie w biznesie. Jeżeli mam dziś skutecznie wystartować w przetargu, w Polsce czy za granicą, to aspekty związane z potwierdzeniem pewnych kwalifikacji i umiejętności powierzam UDT, od niego otrzymuję potrzebne 20
INSPEKTOR
referencje. Z UDT współpracuję także w zakresie akceptacji określonych wymagań jakościowych, warunków wykonania, odbioru, które są integralną częścią praktycznie każdego projektu czy zapytania. Traktuję dziś Urząd Dozoru Technicznego jak partnera, który na określonych warunkach umownych, każdorazowo negocjowanych i podpisywanych, wchodzi w realizację kontraktu, przyjmując reguły gry, które Chemar akceptuje. UDT potrafił z czasem dostosować się do realiów rynku konkurencyjnego i obserwuję, jak ze zdefiniowanego urzędu staje się dzisiaj rynkowym graczem. Tak więc z jednej strony jest partnerem biznesowym dla wielu firm, a z drugiej – graczem rynkowym, bo w zakresie działalności certyfikacyjnej musi sobie radzić z konkurencją na rynku. To budzi mój szacunek, bo o ile porównać taki produkt jak zawór i konkurować pod względem jakości jest stosunkowo łatwo, o tyle wiedza, poziom know-how, który oferuje UDT-CERT, jest trudno mierzalny. Trzeba się z tym przebić na rynku, dobrze zaprezentować, wycenić i sprzedać. Nie jest to łatwe, ale UDT to się udało. Moje spojrzenie na współpracę z UDT jest takie, że we wszystkich jej obszarach mam konkretne korzyści. Kielecki oddział UDT obsługuje nas lokalnie, warsztatowo, ale zawsze możemy liczyć na wsparcie i szybką obsługę na terenie całej Polski. Jaki jest kierunek rozwoju Chemaru? Naszą główną strategią jest dążenie do zaspokajania potrzeb klientów poprzez kompleksową realizację kontraktów, od projektu, poprzez prefabrykację, montaż i uruchomienie po nadzór nad eksploatacją z zapewnieniem terminowości i wysokiej jakości wyrobów i usług. Rozpoczęte inwestycje, jako kontynuacja podjętych działań rozwojowych spółki, idą w kierunku rozbudowy wybranych gniazd produkcyjnych i unowocześnienia procesów technologicznych. Nasze plany rozwojowe opierają się głównie na energetyce. Zapotrzebowanie na nasze usługi i wyroby jest wprost zależne od tego, co będzie się działo w tym sektorze gospodarki. Oceniam, że dziś coraz bardziej jesteśmy przygotowani do realizacji potrzeb rynku energetycznego. Plany rządu w sferze energetyki wyglądają imponująco i mobilizują nas do intensywnego powiększania zdolności produkcyjnych. Istnieje konieczność budowy nowych instalacji, ponieważ funkcjonujące dawno przekroczyły swój okres żywotności. Jeszcze nam się moc energetyczna bilansuje, ale to nie potrwa długo. Niestety, pod względem czasu, jaki upływa od decyzji do momentu podjęcia jej realizacji, jesteśmy niechlubnym liderem w Unii, trwa to nawet osiem lat. Na ten proces nie mamy wpływu, ale możemy się przygotować na przewidywane zapotrzebowanie. Walkę z konkurencją ćwiczymy od wielu lat, reszta zależy od potencjału rynku. W przyszłość patrzę z ostrożnym optymizmem.
rozmawiała: Natalia Rostkowska
PRAWO UE
DYREKTYWA 95/16/WE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 95/16/WE w sprawie zbliżania przepisów prawnych dotyczących dźwigów, obowiązujących w państwach członkowskich. tekst: Wojciech Piłatowicz zz Jedynie wyroby spełniające wymagania zasadnicze mogą zostać wprowadzone na rynek i wprowadzone do użytku. zz Ocena zgodności jest obowiązkowa przed wprowadzeniem wyrobu do obrotu lub użytkowania po raz pierwszy.
foto: fotolia
Zgodność z wymaganiami dyrektywy instalator może wykazać poprzez stosowanie do wyrobu norm zharmonizowanych i wówczas cieszy się przywilejem domniemania zgodności. Stosowanie norm zharmonizowanych jest jednak dobrowolne. Takie podejście umożliwia ocenę zgodności wyrobów nowych. Podczas przeprowadzania oceny zgodności dźwigu instalator, niezależnie, czy wykorzystuje normy zharmonizowane w całości lub w części, przeprowadza analizę zagrożeń i ocenia ryzyko zastosowanych rozwiązań w celu potwierdzenia zgodności z zasadniczymi wymaganiami dyrektywy 95/16/WE.
Dyrektywa 95/16/WE jest dyrektywą Nowego Podejścia. Dyrektywy Nowego Podejścia są dyrektywami całkowitej harmonizacji, a ich postanowienia zastępują wszystkie odpowiednie przepisy krajowe. Przepisy dyrektywy dźwigowej transponowano do prawa polskiego rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 8 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla dźwigów i ich elementów bezpieczeństwa (Dz.U. nr 263, poz. 2198), ze zmianą opublikowaną w Dz.U. nr 203, poz. 1270, która uwzględnia zmiany wprowadzone dyrektywą 2006/42/WE i obowiązuje od 29 grudnia 2009 r. Dyrektywa dźwigowa jako Dyrektywa Nowego Podejścia jest oparta na następujących zasadach: zz Dyrektywa dźwigowa odnosi się do dźwigów i określa tzw. zasadnicze wymagania w sposób ogólny. zz Harmonizacja jest ograniczona do wymagań zasadniczych. zz Szczegółowe specyfikacje techniczne są zawarte w normach zharmonizowanych. Zharmonizowane normy, których numery opublikowano w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich i które zostały przeniesione do zbioru norm krajowych, uznaje się za zgodne z odpowiadającymi im wymaganiami zasadniczymi (domniemanie zgodności).
Dźwigi objęte są wieloma dyrektywami Nowego Podejścia. Fakt ten wymaga od instalatora ogólnego rozeznania w istniejących dyrektywach i ustalenia mających zastosowanie do danego urządzenia. Zaleca się podczas oceny zgodności z innymi dyrektywami korzystanie z norm zharmonizowanych lub wiedzy zawartej w tych normach. Normy zharmonizowane ustalają akceptowalny poziom bezpieczeństwa dla urządzenia. Dyrektywa dźwigowa 95/16/WE określa zasadnicze wymagania dotyczące projektowania i wytwarzania dźwigów stale obsługujących budynki i budowle, poruszających się po ustalonym torze oraz elementów bezpieczeństwa stosowanych w dźwigach oraz procedury oceny zgodności, sposób oznakowania dźwigów i ich elementów bezpieczeństwa, wzór znaku CE. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do urządzeń podnoszących, których prędkość nie przekracza 0,15 m/s, dźwigów budowlanych, urządzeń transportu linowego, w tym kolei linowych, dźwigów specjalnie zaprojektowanych i wykonanych do celów obronności i bezpieczeństwa państwa, urządzeń podnoszących, z których można prowadzić prace, górniczych urządzeń wyciągowych, urządzeń podnoszących przeznaczonych do podnoszenia artystów podczas występów artystycznych, urządzeń podnoszących stanowiących wyposażenie środków transportu, urządzeń podnoszących połączonych z maszynami i używanych wyłącznie jako urządzenia umożliwiające dostęp do miejsc pracy, w tym punktów konserwacyjnych i kontrolnych maszyny, kolei zębatych, schodów i chodników ruchomych. W myśl dyrektywy 95/16/WE dźwig to urządzenie podnoszące obsługujące określone INSPEKTOR
21
foto: fotolia
PRAWO UE
poziomy, wyposażone w podstawę ładunkową poruszającą się wzdłuż sztywnych prowadnic, nachylonych do poziomu pod kątem większym niż 15°, lub poruszającą się po ustalonym torze, nawet jeżeli nie porusza się wzdłuż sztywnych prowadnic, przeznaczone do transportu osób, osób i towarów albo wyłącznie towarów, jeżeli podstawa ładunkowa jest dostępna, to znaczy, że osoba może na nią wejść bez trudności, oraz jest wyposażona w elementy sterownicze umieszczone wewnątrz podstawy ładunkowej lub w zasięgu osoby będącej wewnątrz podstawy ładunkowej. Instalator dźwigu lub producent elementu bezpieczeństwa, przeprowadzając ocenę z zasadniczymi wymaganiami dyrektywy 95/16/WE, korzysta z odpowiedniej procedury oceny zgodności określonej w art. 8 powyższej dyrektywy. Przed wprowadzeniem do obrotu części zabezpieczających wymienionych w załączniku IV producent części zabezpieczających lub jego upoważniony przedstawiciel prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Wspólnoty musi poddać wzorzec części zabezpieczającej badaniu typu WE i kontroli produkcji ze strony jednostki notyfikowanej lub poddać wzorzec części zabezpieczającej badaniu typu WE i uruchomić system zapewnienia jakości wyrobu lub stosować system pełnego zapewnienia jakości. Przed wprowadzeniem do obrotu dźwig musi być poddany jednej z poniższych procedur: zz gdy dźwig został zaprojektowany zgodnie z dźwigiem, który przeszedł badanie typu WE, powinien zostać wykonany, zainstalowany i zbadany z zastosowaniem kontroli końcowej lub systemu zapewnienia jakości wyrobu lub systemu zapewnienia jakości produkcji, zz gdy dźwig został zaprojektowany według wzorca dźwigu, który przeszedł badanie typu WE, powinien zostać wykonany, zainstalowany i zbadany z zastosowaniem kontroli końcowej lub systemu zapewnienia jakości wyrobu lub systemu zapewnienia produkcji, 22
INSPEKTOR
zz gdy dźwig został zaprojektowany zgodnie z dźwigiem, dla którego zastosowano system zapewnienia jakości uzupełniony badaniem projektu, jeżeli ten ostatni nie jest całkowicie zgodny z normami zharmonizowanymi, powinien zostać wykonany, zainstalowany i zbadany z zastosowaniem kontroli końcowej lub systemu zapewnienia jakości wyrobu lub systemu zapewnienia jakości produkcji, zz gdy dźwig nie posiada świadectwa badania typu WE, powinien przejść procedurę weryfikacji jednostkowej przez jednostkę notyfikowaną lub podlegać systemowi pełnego zapewnienia jakości (zatwierdzonemu przez jednostkę notyfikowaną) uzupełnionemu badaniem projektu, jeżeli ten ostatni nie jest całkowicie zgodny z normami zharmonizowanymi. Na dźwigu lub części zabezpieczającej należy umieścić oznakowanie oraz sporządzić deklarację zgodności zawierającą informacje wymienione w załączniku II dyrektywy dźwigowej. Instalator dźwigu lub producent części bezpieczeństwa powinien zachować kopię deklaracji zgodności przez 10 lat od wprowadzenia urządzeń do obrotu. Wszystkie nowo wprowadzane do obrotu urządzenia dźwigowe powinny być zgodne z zasadniczymi wymaganiami dyrektywy 95/16/WE. Należy zauważyć, że jeżeli istnieje określone zagrożenie nieopisane w zasadniczych wymaganiach dyrektywy dźwigowej, zastosowanie mają zasadnicze wymogi zdrowia i bezpieczeństwa zawarte w załączniku I dyrektywy maszynowej 2006/42/WE. Nad prawidłowością procesu oceny zgodności dźwigów czuwa Nadzór Rynku. Jest to wyspecjalizowana jednostka, która sprawuje kontrolę nad prawidłowością wprowadzenia na rynek dźwigów i elementów bezpieczeństwa. Podczas kontroli Nadzór Rynku sprawdza, czy wyrób spełnia zasadnicze wymagania dyrektywy. W przypadku gdy wyrób nie spełnia zasadniczych wymagań dyrektywy, Nadzór Rynku nakazuje instalatorowi dostosowanie urządzenia do wymogów dyrektywy lub wycofanie z obrotu.
Bezpieczna obsługa wózków jezdniowych podnośnikowych <<< kliknij i obejrzyj >>>
www.eksploatac ja.udt. gov.pl
Certyfikacja UDT-CERT UDT-CERT – to jednostka certyfikująca działająca według europejskich norm, posiada akredytacje PCA w zakresie certyfikacji systemów zarządzania, wyrobów i osób. UDT-CERT dysponuje dużym potencjałem ludzkim w postaci 600 ekspertów i audytorów w 29 oddziałach na terenie całej Polski oraz w Centralnym Laboratorium Dozoru Technicznego. Szeroki zakres działalności, wysokie kwalifikacje i kompetencje pracowników oraz najwyższa jakość świadczonych usług pozwoliły UDT-CERT stać się marką znaną w Polsce i za granicą.
UDT-CERT Biuro: Al. Jerozolimskie 136 02-305 Warszawa tel. 22 572-21-11
www.facebook.com/UDT.Bezpieczenstwo.Techniczne