Օրգանական գյուղատնտեսության
զարգացման ծրագիր
«ԴԱՐՄԱՆ» ԲՈՒՍԱԿԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԹԵՅ
3
«ԱՆԹԱՌԱՄ» ԲՈՒՍԱԿԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԹԵՅ
5
«ՍԱՐԻ ԹԵՅ» ԲՈՒՍԱԿԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԹԵՅ
7
«ՄԵՐ ՍԱՐԵՐ» ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՄԵՂՐ
9
«ԱԳՐՈԼՈԳ» ԱՐՏԱԴՐԱԿԱՆ ԿՈՈՊԵՐԱՏԻՎ
11
«Արմբերրի» ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՀԱՏԱՊՏՈՒՂՆԵՐ
13
«ՆԱԻՐԻԱՆ» ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԽՆԱՄՔԻ ՊԱՐԱԳԱՆԵՐ
15
«ՕՌՎԱԿՕ» BIO ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐ
17
ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ԽԱՆՈՒԹ
19
Ծրագրի մասին 2015թ.-ին ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ ԲԱՆԿԻ եւ Գերմանիայի բնության պահպանության ﬕության (NABU) ﬕջեւ ստորագրվեց համագործակցության համաձայնագիր, որով սկիզբ դրվեց երկու կազմակերպությունների գործընկերությանը։ Նույն տարում հայտարարվեց Օրգանական գյուղատնտեսության զարգացմանն ուղղված ծրագրի ﬔկնարկի մասին, որի շրջանակներում ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ Բանկը եւ NABU-ի հայաստանյան մասնաճյուղը աջակցում են Հայաստանում այն ֆերﬔրներին, որոնք ցանկանում են անցնել օրգանական գյուղատնտեսության։ Ծրագրի շրջանակներում օրգանական սերտիֆիկացման ամբողջ փուլում աջակցություն է ցուցաբերվում ֆերﬔրներին եւ փոքր ու ﬕջին ձեռնարկություններին. սերտիֆիկատի ստացուﬓ ամբողջությամբ ֆինանսավորվում է ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ Բանկի եւ NABU-ի կողﬕց։ Ծրագրի շահառուներին տրամադրվում է խորհրդատվություն, ինչպես նաեւ աջակցություն՝ արտահանում իրականացնելու փուլում։ 2015թ.-ից սկսած՝ ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ Բանկի եւ NABU-ի աջակցությամբ օրգանական սերտիֆիկացում են ստացել ավելի քան 30 ՓՄՁ եւ ֆերﬔր։
«ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ ԲԱՆԿ» ՓԲԸ www.acba.am +374 31 88 88 Երեւան, Արաﬕ 82-84
NABU (Հայաստանյան մասնաճյուղ) www.nabu.am +374 10 54 45 71 Երեւան, Խանջյան 13Ա
«ԴԱՐՄԱՆ»
ԲՈՒՍԱԿԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԹԵՅ
«ԴԱՐՄԱՆ»
ԲՈՒՍԱԿԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԹԵՅ
«Դարման»-ը հիﬓադրվել է 2014թ.-ին Տավուշի մարզում: 2018թ.-ից ընկերությունը ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ ԲԱՆԿԻ եւ NABU-ի աջակցությամբ ստացել է Եվրաﬕության եւ Հայաստանի չափանիշներին համապատասխանող օրգանական սնունդ արտադրողի սերտիֆիկացում եւ ամբողջությամբ անցել BIO՝ բուսական թեյերի արտադրության։ «Դարման»-ը վայրի բուսական թեյերի հավաքը հիﬓականում իրականացնում է ծովի մակարդակից ﬕնչեւ 3000 մ բարձրության վրա գտնվող լեռնային շրջաններում։
ԳՆԵԼ ՆԱԶԱՆՅԱՆ ՄԵՆՔ ԱՆՑԱՆՔ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ, ՔԱՆԻ ՈՐ ԿԱՐեւՈՐՈՒՄ ԵՆՔ ՄԵՐ ՅՈՒՐԱՔԱՆՉՅՈՒՐ ՀԱՃԱԽՈՐԴԻ ԱՌՈՂՋՈՒԹՅՈՒՆԸ
Ընկերությունը շուկայում ներկայացված է ուրցի, դաղձի, խնկածաղկի, թուրինջախոտի, սրոհունդի, հապալասի տերեւների եւ այլ խոտաբույսերի յուրօրինակ խառնուրդներից պատրաստված օրգանական թեյերի ﬔծ տեսականիով։ Օրգանական է՝ սկսած 2018թ.-ից:
ԿՈՆՏԱԿՏԱՅԻՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐ Տավուշի մարզ, գ. Տավուշ www.darmantea.com +374 99 99 59 www.facebook.com/teadarman/
ԱՐՏԱՀԱՆՈՒՄ
3
«ԱՆԹԱՌԱՄ» ԲՈՒՍԱԿԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԹԵՅ
«ԱՆԹԱՌԱՄ» ԲՈՒՍԱԿԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԹԵՅ «Անթառամ»-ը հիﬓադրվել է 1989թ. եւ զբաղվում է դեղաբույսերի եւ բուսական թեյերի արտադրությամբ։ Ընկերությունն արտադրական ամբողջ գործընթացն իրականացնում է ձեռքով՝ դեղագործների անﬕջական ղեկավարման պայմաններում: Բուսական թեյերի եւ դեղաբույսերի վայրի հավաքն իրականացվում է Գեղարքունիքի եւ Լոռու մարզերի լեռներից։
ԱՐԵԳ ԳԱԼՍՏՅԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ԱՎԵԼԻ ՄՐՑՈՒՆԱԿ Է ԴԱՐՁՆՈՒՄ ՑԱՆԿԱՑԱԾ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆԸ
«Անթառամ»-ը շուկայում ներկայացված է Հայաստանի լեռներից հավաքված վայրի դեղաբույսերի եւ բուսական թեյերի շուրջ 50 եւ կուլտիվացվող 7 տեսակներով: Օրգանական է՝ սկսած 2016թ.-ից:
ԿՈՆՏԱԿՏԱՅԻՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐ Գեղարքունիքի մարզ, գ. Ծովազարդ www.antaram.am +374 91 40 59 68 www.facebook.com/antaramherbal
ԱՐՏԱՀԱՆՈՒՄ
5
«ՍԱՐԻ ԹԵՅ» ԲՈՒՍԱԿԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԹԵՅ
«ՍԱՐԻ ԹԵՅ»
ԲՈՒՍԱԿԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԹԵՅ
«Սարի թեյ»-ը զբաղվում է օրգանական բուսական թեյերի արտադրությամբ: Ընկերությունը հիﬓադրվել է 2005թ.-ին Սյունիքի մարզի Գորիս քաղաքում։ Ներկայումս ընկերությունն արտադրում է վեց տեսակի բուսական թեյ. ուրցի, դաղձի, մասուրի մոնո-թեյերից բացի արտադրվում են նաեւ ուրցի եւ մոշի տերեւների համադրությամբ բուսական թեյեր ու լեռնային բույսերի եւ նռնածաղկի համադրությամբ խառնուրդներ։
ԳԵՎՈՐԳ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԲՈՒՍԱԿԱՆ ԹԵՅԵՐԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ՄԵԾ ԱՊԱԳԱ ՈՒՆԻ
«Սարի թեյ»-ի հումքը հավաքվում է Սյունիքի եւ Վայոց ձորի՝ 1700 մ եւ ավելի բարձրություն ունեցող լեռնային տեղանքից եւ մշակվում է ավանդական եղանակով։ Օրգանական է՝ սկսած 2011թ.-ից:
ԿՈՆՏԱԿՏԱՅԻՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐ Սյունիքի մարզ, Սաթյան 78 www.mountaintea.am +374 94 20 47 33 www.facebook.com/Saritey/
ԱՐՏԱՀԱՆՈՒՄ
7
«ՄԵՐ ՍԱՐԵՐ» ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՄԵՂՐ
«ՄԵՐ ՍԱՐԵՐ» ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՄԵՂՐ «Մեր Սարեր Հոլդինգ»-ը հիﬓադրվել է 2013թ. եւ Honey.am բրենդի ներքո մթերում եւ վերամշակում է Հայաստանի բարձրադիր եւ անտառային գոտիներում ստացվող ﬔղրը: Արտադրանքի բարձր որակն ապահովելու նպատակով ընկերությունն անդադար ﬕջոցառուﬓեր է ձեռնարկում ﬔղվաբույծների հմտությունները բարելավելու եւ ոլորտում նոր մոտեցուﬓերի կիրառումը զարգացնելու ուղղությամբ։ Այսօր Honey.am բրենդը շուկայում ներկայացված է 26 տեսակի արտադրանքով։
ՋՈՐՋ ՏԱԲԱԿՅԱՆ ՄԵՆՔ ԱՆՑԵԼ ԵՆՔ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ, ՔԱՆԻ ՈՐ ՀԱՄՈԶՎԱԾ ԵՆՔ, ՈՐ ԲՈԼՈՐԻՍ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆ Է ԲՆՈՒԹՅԱՆ ՀԵՏ ԼԻՆԵԼ ՀԱՄԵՐԱՇԽ եւ ԱՆԵԼ ՀՆԱՐԱՎՈՐ ԱՄԵՆ ԻՆՉ, ՈՐ ԱՅՆ ՉԱՂՏՈՏՎԻ
Օրգանական է՝ սկսած 2015թ.-ից:
ԿՈՆՏԱԿՏԱՅԻՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐ Տավուշի մարզ, Բերքաբեր համայնք www.honey.am +374 94 52 69 84 www.facebook.com/Armhoney/
ԱՐՏԱՀԱՆՈՒՄ
9
«ԱԳՐՈԼՈԳ» ԱՐՏԱԴՐԱԿԱՆ ԿՈՈՊԵՐԱՏԻՎ
«ԱԳՐՈԼՈԳ» ԱՐՏԱԴՐԱԿԱՆ ԿՈՈՊԵՐԱՏԻՎ «Ագրոլոգ» ընկերությունն ավելի քան 10 տարի է՝ զբաղվում է գյուղատնտեսական մթերքի վերամշակմամբ եւ դրա սառնարանային պահպանմամբ։ Գյուղատնտեսական մթերքի վերամշակման հիﬓական ուղղություններից ﬔկը չրերի պատրաստուﬓ է, որի համար անհրաժեշտ հումքն աճեցվում է կոոպերատիվի կողﬕց հիﬓադրված այգիներում եւ գնվում Հայաստանի տարբեր մարզերից։
ԱՐԱ ՄԱՐՈՒԹՅԱՆ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՍՆՈՒՆԴ ԱՐՏԱԴՐԵԼՈՎ՝ ՆՊԱՍՏՈՒՄ ԵՆՔ ԷԿՈՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆԸ
Օրգանական է՝ սկսած 2017թ.-ից:
ԿՈՆՏԱԿՏԱՅԻՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐ Արագածոտնի մարզ, ք. Աշտարակ, Ս/Սարգիս 28/2 www.agrolog.am +374 91 61 17 11 www.facebook.com/agrolog.am
ԱՐՏԱՀԱՆՈՒՄ
11
«Արմբերրի» ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՀԱՏԱՊՏՈՒՂՆԵՐ
«Արմբերրի»
ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՀԱՏԱՊՏՈՒՂՆԵՐ
«Արմբերրի»-ն հիﬓադրվել է 2015թ.-ին եւ հիﬓադրման օրվանից նպատակաուղղված է եղել դառնալ Հայաստանում օրգանական հատապտուղներ արտադրող աﬔնաﬔծ ընկերությունը։ 2016թ.-ին «Արմբերրի»-ն ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ ԲԱՆԿԻ եւ NABU-ի աջակցությամբ սկսել է հողային տարածքի սերտիֆիկացման գործընթացը եւ 2018թ.-ի սկզբին ստացել Եվրաﬕության չափանիշներին համապատասխանող օրգանական սնունդ արտադրողի սերտիֆիկատ։
ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՓԱԽՉԱՆՅԱՆ ԶԲԱՂՎՈՒՄ ԵՆՔ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՄԲ, ՔԱՆԻ ՈՐ ԵՐԿՐԱԳՆԴԻ ԷԿՈՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒՄԸ ՅՈՒՐԱՔԱՆՉՅՈՒՐ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՈՒ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆ Է
«Արմբերրի»-ի կողﬕց հիﬓադրված «այգին» գտնվում է Զորավանում ՝ Արա լեռան լանջերին՝ ծովի մակարդակից 1400 մ բարձրության վրա։ Օրգանական է՝ սկսած 2018թ.-ից:
ԿՈՆՏԱԿՏԱՅԻՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐ Կոտայքի մարզ, գ. Զորավան +374 91 53 53 05 www.facebook.com/armberryCJSC
13
«ՆԱԻՐԻԱՆ»
ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԽՆԱՄՔԻ ՊԱՐԱԳԱՆԵՐ
«ՆԱԻՐԻԱՆ» ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԽՆԱՄՔԻ ՊԱՐԱԳԱՆԵՐ «Նաիրիան»-ը Հայաստանում օրգանական խնամքի ﬕջոցներ արտադրող առաջին ընկերությունն է, որի տեսականին ընդգրկում է դեմքի, մարﬓի եւ մազերի խնամքի տարատեսակ հատուկ ﬕջոցներ։ Ընկերությունն Արագածոտնի մարզում գտնվող Արա լեռան (2577 մ) մոտակայքում հիﬓել է սեփական փորձարարական այգին ու դաշտերը, որտեղից էլ ստացվում է արտադրանքի օրգանական հումքը։
ԱՆԱՀԻՏ ՄԱՐԿՈՍՅԱՆ ՆԱԻՐԻԱՆՈՒՄ ՄԻԱՎՈՐԵԼ ԵՆՔ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀՆԱԳՈՒՅՆ ԱՎԱՆԴՈՒՅԹՆԵՐԸ ԵՎ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ԳԻՏԱԿԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐԸ
Օրգանական է՝ սկսած 2018թ.-ից:
ԿՈՆՏԱԿՏԱՅԻՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐ Կոտայքի մարզ, գ. Արագյուղ www.nairian.am +374 11 20 03 00 www.facebook.com/nairiancosmetics
ԱՐՏԱՀԱՆՈՒՄ
15
«ՕՌՎԱԿՕ»
BIO ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐ
«ՕՌՎԱԿՕ» BIO ՊԱՐԱՐՏԱՆՅՈՒԹԵՐ «ՕՌՎԱԿՕ» հայ-նորվեգական համատեղ ձեռնարկությունը զբաղվում է օրգանական թափոնների փոխակերպմամբ՝ դրանց վերամշակման ﬕջոցով ստանալով տարբեր օրգանական պարարտանյութեր եւ հողային հավելուﬓեր։ «ՕՌՎԱԿՕ» -ն Հայաստանում օրգանական պարարտանյութեր եւ հողային հավելուﬓեր արտադրող ﬕակ ձեռնարկությունն է։
ԼՈՒՍԻՆԵ ՆԱԼԲԱՆԴՅԱՆ «ՕՌՎԱԿՕ» - Ն ԱՄԲՈՂՋԱԿԱՆԱՑՆՈՒՄ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՇՂԹԱՆ
Օրգանական է՝ սկսած 2015թ.-ից:
ԿՈՆՏԱԿՏԱՅԻՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐ Կոտայքի մարզ, ք. Աբովյան, Պետրոսյան 1/29/10 www.orwaco.am +374 93 64 40 35 www.facebook.com/orwaco/ 17
ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ԽԱՆՈՒԹ
ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ԽԱՆՈՒԹ Երեւանի կենտրոնական հատվածում 2018թ.-ին սկսեց գործել Հայաստանում եզակի BIO խանութ, որտեղ վաճառվում է բացառապես օրգանական սնունդ: Երեւանում այս խանութի գործարկումը շատ կարեւոր է թե՛ օրգանական գյուղատնտեսության վերաբերյալ հանրության շրջանում իրազեկում իրականացնելու, թե՛ մարդկանց սննդակարգում օրգանական սննդի գործածումը տարածելու համար։
ԱՐԱ ՄԱՐՈՒԹՅԱՆ ՄԵՆՔ ՊԵՏՔ Է ՆՊԱՍՏԵՆՔ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՍՆՆԴԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ԾԱՎԱԼՆԵՐԻ ԱՎԵԼԱՑՄԱՆԸ
Խանութի գործարկուﬓ իրականացվել է «Ագրոլոգ» կոոպերատիվի հիﬓադիրների կողﬕց։ Այստեղ ներկայացված է ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ ԲԱՆԿԻ եւ ՆԱԲՈՒ-ի կողﬕց իրականացվող «Օրգանական գյուղատնտեսության զարգացման» ծրագրի շահառուների գերակշիռ մասի արտադրանքը։ Օրգանական է՝ սկսած 2018թ.-ից:
ԿՈՆՏԱԿՏԱՅԻՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐ Ք. Երեւան, Հանրապետության 62 +374 91 40 64 43 19
Լուսանկարիչ՝ Հայկ Բաբայան Դիզայնը՝ Zuck&Berg-ից