KUNST
1
2
ANJA MEEUSEN
PORSELEIN VOOR ALLE ZINTUIGEN
MALLE — Kopjes en schoteltjes, een soepbord of dessertenschaal … We zetten het toch zo snel weg in onze ser viezenkast. Maar niet het Limogesporselein dat Anja Meeusen (50) in Malle maakt want dat vraagt tijd en voorzichtigheid . Drie dagen voor de tweede lockdown in oktober 2020 opende ze haar galerie. Voor haar eerste boek over PTZE Porcelain had ze de derde lockdown nodig. Maar de porseleindraaister geeft niet op. Voor Onderox Magazine zet ze, midden in de vierde coronagolf, de dans met de klei weer in.
maart 2022 I p 76 - 77
In de galerie is de tafel netjes gedekt maar in het atelier van Anja stapelen de schalen, kopjes, kommetjes, botervlootjes en theelichthouders zich op in meterslange rekken. We kunnen niet vatten wanneer Anja dit allemaal maakt. “Ik begon op mijn 29ste met dit atelier en wat was ik toen naïef”, lacht ze. “Na een werkstage van drie jaar in Zuid-Frankrijk, rekende ik uit dat ik met een verkoop van 500 euro per maand er wel zou komen. Intussen weet ik dat als je echt de kost wil verdienen met porselein draaien, je weken van 80 uren maakt. Maar voor geen geld van de wereld zou ik iets anders willen of kunnen doen.” Herinner je je nog je eerste kennismaking met klei? Anja Meeusen: “Dat moet in een knutselatelier in een oude steenbakkerij in Malle geweest zijn. Ik was tien jaar oud en we mochten een figuurtje kleien uit een boek van Linda Van Mieghem. De klik om met natuurlijke materialen te werken was er toen nog niet maar ik voelde al wel het plezier van creatief bezig zijn. Tijdens een vakantie bij vrienden in Wales maakte ik voor het eerst kennis met het potten bakken. Wat ik op hun draaitafel maakte, mislukte gigantisch maar ik wist meteen: dit wil ik voor de rest van mijn leven doen.” Waar ben je dan aan een opleiding tot keramiste begonnen? “In Zuid-Frankrijk kon ik gedurende drie jaar in een pottenbakkerij leren en werken tegen kost en inwoon. Ik maakte er voor het eerst kennis met de Limogesklei uit de streek en was meteen verkocht. Het is de zuiverste klei die er bestaat, zonder toevoeging van andere en vaak
ijzerhoudende aardlagen. De Engelsen hebben hun Bone China, een witte steengoedklei waar beenderas aan wordt toegevoegd. België heeft helaas geen porseleinklei. Af en toe werk ik met de Duitse Westerwald-klei, omdat dit porselein sterker is en in de oven kan worden gebruikt. Limogesklei zit op het hoogste van zijn spanning en kan het plotse verschil tussen warm en koud niet aan.” Hoe moeilijk is het om Limogesklei naar je hand te zetten? “Het is eerder omgekeerd, de klei is sterker dan mijn wil. Ik bewerk hem zo weinig mogelijk om de langwerpige moleculen die dicht bij elkaar liggen niet uit elkaar te trekken. Porseleinklei heeft een geheugen waarbij de moleculen in de tweede oven op 1.300°C elkaar opnieuw gaan opzoeken. Liggen ze te ver, dan is de kans groot dat het potje breekt of vervormt. En dat wil je niet meemaken, na een proces van een maand draaien, drogen, assembleren, afwerken, schuren, glazuren en bakken. Al is de belangrijkste les die ik moest leren dat je van elke oven 20% afgeeft.” Blijf je bij het wit voor tafelporselein of kunnen andere kleuren je ook bekoren? “Wit is en blijft de hoofdzaak, ik heb moeite met voedsel op een gekleurd bord. Ik heb al voor enkele restaurants serviezen mogen maken, zowel in binnen- als buitenland. In Parijs eten al twee families uit mijn borden. Een sterrenrestaurant in Nederland zette me wel voor een erg grote uitdaging. Zij wilden voor hun achtgangenmenu plus de amuses en het kaasdessert Limoges porselein en dat voor 28 couverts. Ik heb er meer dan drie maanden aan gewerkt.
“MIJN KOMMETJES ZIJN AL IN NEW YORK, PARIJS EN JAPAN TENTOONGESTELD.” Sinds kort werk ik voor o.a. de theelichthouders ook met een goudkleur. Daar moet ik zuinig mee omspringen want een potje van vijf gram puur vloeibaar goud kost al gauw 90 euro. Bovendien, als er toch een druppel niet op z’n plaats valt, moet je helemaal opnieuw beginnen want je krijgt het goedje met geen mogelijkheid van je potje verwijderd.” Hoe heb je naast al dat porselein maken nog tijd gevonden om aan je eerste boek te beginnen? “Ook dat is een werk van lange adem geweest want ik wilde dat het een juist beeld gaf van hoe ik met porselein omga. Wat ik maak, leent zich tot rust. Een ontbijt met een porseleinen servies handel je niet af in vijf minuten want dan ligt alles aan diggelen. Het boek moest ook alle zintuigen aanspreken, daarom kan je via een QR-code naar muziekfragmenten gaan uit bv. de Notenkraker of naar een liedje van The Beatles. Hiervoor kreeg ik de deskundige hulp van muziekjournalist Bernard Lefèvre. De teksten bij de foto’s zijn uitgekozen door literatuurjournaliste Christina Ruyssen. Er is ook veel witruimte op de pagina’s voorzien, waar de lezer zijn eigen ervaring kan noteren. Voor de foto’s zocht
