Toerisme Tuinen
Op een grote paddenstoel vol met witte stippen De herfst is bij uitstek het seizoen om paddenstoelen te spotten. En zeg nu zelf, er is toch niets zo leuk als er op een zonnige novemberdag op uit te trekken naar een bos in de buurt en daar te genieten van de kleurenpracht van de natuur.
Paddenstoelen trekken als sinds oudsher onze aandacht. We gebruiken ze als voedsel, in de geneeskunde, om wol te verven, als geestverruimend middel en zelfs om goden aan te roepen. Door hun grillige, geheimzinnige vormen en kleuren en speciale eigenschappen werden ze geassocieerd met tovenarij en heksen. Bewijs hiervan zijn namen zoals duivelskaas, satanszwam en heksenboleet. Ook in tal van sprookjesboeken maken paddenstoelen en hun bewoners, de kabouters, deel uit van het tafereel. Maar wat is een paddenstoel nu eigenlijk? Wanneer we het opzoeken lezen we dat een paddenstoel een vruchtlichaam is van een schimmel of zwam. De paddenstoel in al zijn kleuren en vormen is maar een fractie van de schimmel die we bovengronds kunnen waarnemen. Het grootste gedeelte in de vorm van schimmeldraden bevindt zich ondergronds. Gezien hun gigantische omvang en hun verborgen karakter worden schimmels ook wel ‘het verborgen rijk’ genoemd. Wist je dat het grootste organisme op aarde trouwens een schimmel is. Er is een exemplaar bekend dat ondergronds een oppervlakte van wel 2.200 hectare in beslag neemt. Met een spiegeltje op pad Wil je vrienden kunnen imponeren tijdens een boswandeling; oefen je dan in het determineren van paddenstoelen. Zorg zeker dat je een spiegeltje op zak hebt om de onderkant van de hoed te bestuderen. Met behulp van dat spiegeltje kan je zien dat plaatjeszwammen zoals champignons onderaan plaatjes hebben die lijken op de spaken van een wiel. Bij buisjeszwammen zoals eekhoorntjesbrood zitten dan weer gaatjes (buisjes) 72
in plaats van plaatjes aan de onderkant. Naast buisjeszwammen en plaatjeszwammen zijn er ook stuifzwammen. Deze bolvormige zwammen zonder steel verspreiden hun sporen in de lucht bij het openbarsten. Verder verraden de kleur van de sporen en het sporenpoeder over welke soort het gaat. Toch maar naar de supermarkt? Op verschillende websites en in boeken kan je de eigenschappen van verscheidene soorten terugvinden. Handig zijn ook cursussen waarbij je praktijkervaring kan opdoen. Let er wel op dat je nooit op basis van een boek of dergelijke paddenstoelen gaat zoeken om op te eten. Er zijn eetbare paddenstoelen in het wild terug te vinden maar de verschillen met de soms dodelijke giftige exemplaren zijn vaak zeer subtiel. Alleen een echte expert kan daarom bepalen of een paddenstoel in het wild eetbaar is of niet. Voor leken of semi-experten is het aangeraden gewoon paddenstoelen te consumeren uit de supermarkt. Bovendien mag je niet zomaar overal paddenstoelen plukken. Op veel plaatsen is het verzamelen van paddenstoelen bij wet verboden. Wil je legaal aan de slag zonder vergiftigd te worden en zie je er tegenop om naar de supermarkt te gaan, ga dan voor home made paddenstoelen. In tuincentra of online kan je pakketten kopen voor een oogst van eigen kweek. Wereldverbeteraar Redenen genoeg om paddenstoelen te telen voor eigen consumptie. Want paddenstoelen zijn niet alleen lekker, ze zijn ook gezond. Zo bevatten ze naast een waaier aan vitaminen veel minera-
“Er is een exemplaar bekend dat ondergronds een oppervlakte van wel 2.200 hectare in beslag neemt.”
len, eiwitten en antioxidanten. Toch zijn paddenstoelen veel meer dan een bron van voeding. Als één van de oudste en belangrijkste organismen in de wereld kunnen ze ons onder andere helpen in onder meer de wereld van de medicijnen, denk maar aan de revolutionaire ontdekking van de schimmel penicilline, en in de strijd tegen de ecologische vervuiling van onze planeet. Recent ontdekte men dat bepaalde paddenstoelen zich voeden met plastic en anderen met olie. In deze zin kunnen paddenstoelen bijvoorbeeld onze afvalberg verkleinen door plastic op te eten en af te breken of milieurampen minimaliseren door olievlekken op te ruimen. Kortom schimmels of paddenstoelen bieden voordelen op heel veel verschillende gebieden. Stap voor stap weten we meer over deze uitzonderlijke organismen. Toch ligt er nog een lange weg voor ons om het volledige geheim achter deze mysterieuze organismen te ontrafelen. Door tuin- en landschapsarchitect Pepijn Verheyen