23
G
evulde bloemen zijn, hoe je het ook bekijkt, afwijkingen. Wie aandachtig door zijn tuin of een park wandelt, valt ongetwijfeld nog meer afwijkingen op. Ze ontstaan vaak spontaan, zonder merkbare aanleiding.
Een plant op een plant op een plant Heb je oude rozen in de tuin, dan heb je ongetwijfeld al gezien dat uit een rozenknop weer een stengel met andere rozenknopjes ontstaat. Dat verschijnsel noemt men proliferatie. Bandvorming of fasciatie is een ander veel voorkomende afwijking die in elke tuin kan ontstaan. Bij sommige planten als de bandwilg, Salix udensis ‘Sekka’ is het een alledaags verschijnsel. Proliferatie komt ook voor op tal van andere planten waarbij op de bladeren broedplantjes ontstaan. Bekend zijn onder meer het zogenaamde kindje-op-moeders-schoot, Tolmiea menziesii, en de broedvarens, Polystichum setiferum ‘Proliferum’ en Asplenium bulbiferum. Het broedblad, Bryophyllum daigremontiana, gebruikt proliferatie in zijn voortplantingsstrategie.
Stampers vervangen meeldraden In de teratologie spreekt men van pistollodie wanneer meeldraden door stampers worden vervangen. Bekend is de pistollodie bij de slaapbol, Papaver somniferum. In de bloem merk je deze afwijking niet zo gauw. Pas als de bloemblaadjes gevallen zijn en de dikke zaaddoos de aandacht trekt, zie je soms dat kleine zaaddoosjes rond de centrale zaaddoos staan als kuikentjes rond een kloek.
Afwijkingen ontstaan vaak spontaan, zonder merkbare aanleiding.
Aardhommels en pelorie Bij zowel vingerhoedskruid, Digitalis purpurea, als bij de bloemen van Delphinium komt soms een pelorische bloem voor. De topbloem is veel groter dan de andere bloemen op de aarvormige bloeiwijze. Bovendien heeft ze de vorm van een schotel. Deze pelorie wordt in stand gehouden door aardhommels en andere hommeltjes met een korte tong. In tegenstelling tot de tuinhommel die een lange tong heeft, geraken aardhommeltjes niet bij de nectar in de diepte van de gewone bloem of in de honingsporen. Tekst en foto’s Ivo Pauwels
Siamese twee- en meerlingen Soms zie je twee bloemen op een stengel terwijl de plant er normaal slechts een produceert. De bloemen zijn bovendien enigszins met elkaar vergroeid. Deze tweehoofdigheid noemt met bicephalodie. Heel mooi zijn de monsterachtige vergroeiingen van de overigens bekende hanenkam, Celosia cristata, die zo zaadvast is dat deze eenjarige zomerbloeier als een heuse soort wordt beschouwd. Hij wordt in tal van tuincentra aangeboden. Bladbloemen Rosa sinensis ‘Viridiflora’ is een monstrueuze vorm van de Chinese roos. Bij deze roos zijn de schutbladeren (achter de gekleurde bloemblaadjes) met elkaar vergroeid tot een groene fantasieroos. Rosa sinensis ‘Viridiflora’ is een erg levenskrachtige afwijking die nog bij tal van rozenkwekers te koop is.
Pelorische topbloem van vingerhoedskruid.
Pioenenbloem met vergroeide meedraden.
Meeldraden worden bloemblad Soms gebeurt het dat meeldraden valse bloemblaadjes worden, zogenaamde staminodiën. Deze afwijking nemen pioenenveredelaars te baat want zo kunnen ze dikke, gevulde bloemen op de markt brengen. Het zijn de zogenaamde Japanse bloemvormen.
Proliferatie bij Roos.
OKRA-MAGAZINE | JUNI 2014