ERRENAZIMENDUKO INFLUENTZERRRAK

GALILEO GALILEI

Galileo Galilei 1564ko otsailaren 15ean jaio zen Pisan (Italia). Astronomoa, matematikaria, ingeniaria eta fisikoa zen. Matematika eta zientziakikasizituen. Kleperastronomoarekinzerikusiaizanzuengutuna. Galileok izaera berezia zuen, ez zen jendearentzat atsegina eta ironiaz tratatzen zituen berak bezala pentsatzen ez zutenak. Eliza katolikoak ere hasieratikarbuiatuzituenbereteoriak,etagaitzetsieginzuten.

Aita eta ama Vincenzo Galilei eta Giulia

Ammannati zituen. Galileo gaztea zenean, geometriako hitzaldi bat entzun zuen, eta berehala piztuzitzaionzaletasuna.Aitakmedikuntzaikastea nahi zuen, diru gehiago lortzen zelako, baina Galileok ez zuen medikuntzan interesik eta orduan matematikaetazientziaikastenhasizen.

Galileokteoriaaskoziurtatuetagauzaaskoasmatueta aztertu zituen, eta, beraz, bere garaiko influencer bihurtuzen.Ekarpenhandiaeginzuen;termoskopioa asmatuzuen,gorputzenerorketaaztertuzuen,gorputza behera datorrenean planoa okertuta etengabeko azelerazioa duen desplazamendua dela frogatu zuen, teleskopioahobetuzuen.

Azkenik, 1642ko urtarrilaren 8an, asteazkena, hil nintzen, bere etxean, Arcetriko hiribildu batean, Florentziakanpoaldean.

MIGUEL DE CERVANTES

MigueldeCervantes ySaavedranacióel29deseptiembrede1547enAlcalá deHenares.(Madrid)

SunombreoriginalesMigueldeCervantesCortina.Supadre,Rodrigode Cervantes,fueuncirujanoysumadre,LeonordeCortinas,fueunadamaespañola. MiguelvivióenAlcaládeHenares(Madrid),Valladolid,Argel,Lepantoy MadridCapital.Fueunnovelista,poeta,dramaturgoysoldadoespañol,esdecir,la mayorpartedesutrabajoconsistíaenescribir.

Antesdesuéxitocomoliterato,vivióguerras, esclavitudymuchasmáspenurias.EnlabatalladeLepanto fueheridoenla mano,porloqueeraconocidocomo“El mancodeLepanto”.Fueapresadoporcorsariosmusulmanes porloquefueapresadoenArgel.

Suprimeragranobra“LaGaleta”,empezóaescribirel QuijoteenlacárceldeSevilla,en1605publicalaprimera partedelQuijote,escribiólasnovelasejemplares“Los trabajosdePersilesySegismunda”yporúltimo,fueelegido elescritormásuniversaldelaliteraturaespañola.

ElobjetivodeMigueldeCervantesalescribirlaobradel“QuijotedelaMancha”,fue desarraigardelpúblicolacostumbredeleerlibrosdecaballerías.MigueldeCervantesseinspiró ensuvecino,AlonsoManueldeLudeña,vivióenEsquiviasentre1594y1607.

MigueldeCervantesinfluyómuchoenlasociedaddesuépoca,yaquesulibroesel segundolibroconmástraduccionesycopiasdelahistoria,solosuperadoporlaBiblia.Esdecir, “ElQuijotedelaMancha”fueunéxitomundialylosiguesiendo,poresoMigueldeCervantes actualmenteesmundialmenteconocidoysiempreseráreconocidoporlasociedad.

Enhonoraéleldíadesumuerte,23deabril,secelebraeldíadellibro.

ERRENAZIMENDUKO EUSKAL INFLUENTZERRAK

EuskalHerriak,influentzeraskoizanditu.Bainaorain,Berpizkundeko batzuetazhitz-egingodugu.BañatEtxepare:Apaizetaidazlenafarra izanzen,etaeuskarazidatzitakoliteraturarenlehenliburuezagunaren egilea.Berelanbakarra,1545eanBordeleninprimatua,Linguae Vasconumprimitiaeduizenburu.ZerdaLinguaeVasconum? Euskaraz inprimatutakolehenliburuada.LinguaeVasconum-ean,15poema daudeidatzita,eta4taldeetansailkatutakdaude;Erlijiosoak, Maitasunekoak,AutobiografiaetabakekoaketaEuskera goraipatzekoak.

JuanPérezdeLazarraga(1548–1605ekoapirilaren12an)Larreako

Dorrekojaunaizanzen(Larrea,Barrundia,Araba)etaLazarraga manuskritoarenegilea.

Manuskritoakgaiprofanoakditu:amodiozkopoemak,zerrautsak, bertsoaketaantzekoak.Gainera,Aguraingoerreketariburuzko bertso-kronikaluzeadu.

JoanesLeizarraga1506.urteanjaiozenBriscousen,eta1601.urteanhil zen.Joanessacerdoteaizanzen.1559.urtean,erreforma protestantearenaldeeginzuen.

TestamentuberriaEuskeraraitzulizuen,hauda,lehenliburua

Euskeraraitzulizuen,etalehenengokoaizanzenbibliarenzatibatzuk, latinezdenbestehizkuntzabateraitzultzen.

LEONARDO DA VINCIREN

ASMAKIZUNAK

Ornitopteroa:OrnitopteroaLeonardodaVinciren

makinarikospetsuenada.hegalenmugimendu

irabiakorretikbeharrezkobultzadalortzenduenaerodino batda,hegaztiekegitendutenbezala.

Engranajeak:DaVincilehen

ingeniarienarteanegonzen

olioasartzekoetaengranajeak

lubrifikatzekopuntuakzituzten

makinakdiseinatzen

Katapulta:Berekatapultabatenzirriborroalumaeta

tintarekinsortuzenpapergainean,etazirriborroarekin

bateraDaVincireneskunahastezinazidatzitako

azalpen-oharrakdaude.Argidago,osopolitadenarren, marrazkihauerabiltzekodiseinatutazegoen.Artelanbatez ezik,katapultabatenzirriborrofuntzionalaerebada.

LEONARDO DA VINCI

HediedwithFrancescoMelzi,2May1519, Clos-LucéCastle,Amboise,France,andleft his projects,designsandpaintingstohim.Da Vincididnothaveanychildren,his descendantscomefromthegenealogyof17 brothersandsisters,duetothesubsequent relationshipsofthefatherandmother. LeonardodaVincicreatedsomeofhumanity's mosticonicworksofart,suchasthe“Mona Lisa”,perhapsthemostfamouspaintinginthe world.

ARTEA ERRENAZIMENDUAN

Las Meninas - Velázquez: Las meninas edoLafamilia deFelipeIVDiegoVelázquezEspainiakoUrrezko

Mendekomargolariarenmaisulantzathartzenda.1656an

amaitua,AntonioPalominorenarabera,kritikakahobatez onartutakodata,artistarenazkenaroestilistikoaridagokio, heldutasunosoari.1656,olio-pinturamihisegainean,381 x276cm.KoadrohoriezzenbetiMeninakizenez

ezagutzen,baiziketaharenizenburuaaldatueginda urteetanzehar.

Obra hau apartekoa egiten duena, margolariak pertsonaia nagusiak koadroaren barruan eta kanpoan ezkutatzeko duen modua da. Modu burutsuan pentsatutako konposizioarekin, olioz margotutako koadroak

Felipe IV.a errege

espainiarraren familiako 11 pertsonaiaditubarruan.

3.TALDEA

Tarango

MendiaGil