Uczymy Was, jak uczyć! Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli SWP w 2022 roku

Fot. Polonijna Agencja Informacyjna

Działania Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w pierwszej połowie 2022 roku były niezwykle intensywne. Przeprowadziliśmy dziesiątki szkoleń i kursów, głównie w formie webinarów i wieczornych spotkań online z Państwem. W pierwszej połowie roku w naszych kursach wzięło udział kilkanaście tysięcy osób z Polski i całego świata.

Duży obszar tematyczny w pierwszej połowie roku 2022 związany był z dziećmi uchodźczymi z Ukrainy w polskich szkołach. Po agresji militarnej Rosji na naszego sąsiada sytuacja w całej Polsce zmieniła się diametralnie, gdy szacunkowe dwa miliony uchodźców ukraińskich przekroczyło polską granicę. W szybkim tempie zmodyfi kowaliśmy programy szkoleniowe, aby objąć wsparciem jak najwięcej nauczycieli. Przygotowaliśmy oferty nie tylko związane z tematem nauczania języka polskiego jako obcego, w których się wyspecjalizowaliśmy na przestrzeni lat, lecz także kursy z podstaw języka ukraińskiego oraz wsparcia psychologicznego. Nie zapomnieliśmy również o nauczycielach polonijnych, dla których mamy stałą ofertę odpowiadającą ich potrzebom.

Kim jesteśmy i co robimy?

Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli został powołany przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” w celu profesjonalnego i systemowego realizowania form doskonalenia nauczycieli. Poprzez swoją ofertę ODN od trzydziestu lat tworzy warunki na rzecz systematycznego, trwałego i wszechstronnego rozwoju zawodowego nauczycieli polskich na świecie: dbamy o wzmacnianie poczucia łączności z Polską, jej tradycją, historią, kulturą i nauką. Rozwijamy kompetencje pedagogiczne, dydaktyczne i społeczne.

Nasze kierunki działań skoncentrowane są wokół zagadnień związanych z szeroko pojętą edukacją polonijną: począwszy od oferty szkoleń i kursów podnoszących kwalifi kacje nauczycieli, skończywszy na kwesti ach organizacyjnych zarządzania placówką oraz wsparciem psychologicznym.

Od kilku lat wychodzimy także naprzeciw potrzebom nauczycieli w Polsce, kierując do nich odrębną ofertę edukacyjną i skupiając się na specyfi ce polskiej oświaty. Cele działalności Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli obejmują następujące obszary problemowe:

• Wizerunek i współpraca – rozpoznawalność, budowanie marki, promocja – stajemy się rozpoznawalni i poszukujemy organizacji partnerskich. • Rozwój nauczyciela – tworzenie warunków (programy, projekty, szkolenia, seminaria, zjazdy, etc. • Język i tożsamość – pomagamy rozwijać sprawności językowe, język decyduje o przynależności i tożsamości narodowej, promujemy dwujęzyczność. • Pomoce dydaktyczne – pomagamy tworzyć i pozyskiwać: materiały metodyczne i podręczniki. • Platf orma technologii informatycznych – wykorzystanie nowoczesnych technologii w edukacji także na odległość. • Strategia i konsulti ng – doradzamy jak zarządzać szkołami, jak je rozwijać, przekształcać. • Wsparcie psychologiczno-pedagogiczne – pomagamy radzić sobie z wszelkimi trudnościami wynikającymi ze zmian migracyjnych i zaburzeń rozwojowych.

Kompleksowe szkolenia dla nauczycieli związane z dziećmi z Ukrainy

Już w końcu lutego, tuż po agresji militarnej Rosji na Ukrainę, uruchomiliśmy pierwsze szkolenia, które nazwaliśmy roboczo Mam dziecko ze Wschodu w szkole, związane z uczniami cudzoziemskimi i ich rzeczywistością w obcym kraju oraz z nauczaniem języka polskiego jako obcego w szkole. Cykl ten zainicjowaliśmy już w 2021 roku w odpowiedzi na migrację ekonomiczną Ukraińców, nie wiedząc jeszcze, z jaką skalą uchodźców będziemy mieć do czynienia kilka miesięcy później.

Zaprosiliśmy także Wiktorię Gołyńską, która od lat pracuje w Polsce jako asystent dziecka wielokulturowego, aby przedstawiła Państwu, czym są problemy adaptacyjne dziecka ukraińskiego oraz na czym polegają problemy szkolne, w tym problemy z nauką języka polskiego. Był to ważny wykład, gdyż każde dziecko międzykulturowe potrzebuje w szkole wsparcia nauczyciela.

Rozpoczęliśmy kilkustopniowy program Pomożemy Wam pomagać. Dostrzegając ogromne zaangażowanie nauczycieli w pomoc uczniom przybywającym z Ukrainy oraz coraz większe zagubienie w gąszczu przepisów, języka, kultury, tradycji i tego „co się powinno” i „czego się nie powinno”, zaprosiliśmy Państwa do skorzystania z programu pomocowego dla nauczycieli uczących dzieci z Ukrainy. Kurs ten oprócz zagadnień związanych z Ukrainą, nauczaniem języka polskiego jako obcego oraz elementów metodyki nauki czytania dzieci niemówiących po polsku, obejmował również spotkania z psychologiem i dawał możliwość podsłuchania doświadczeń nauczycieli i dyrektorów szkół, którzy pracowali z uczniami z Ukrainy.

Ponadto na Państwa prośbę uruchomiliśmy dodatkowe edycje konwersacyjnego kursu języka ukraińskiego. To trwający przez prawie cztery tygodnie kurs wieczorowy prowadzony przez Sophię Azovtsevę, glott odydaktyka i wykładowczynię na Lwowskim Uniwersytecie Katolickim, Anastazję Wachowską – glott odydaktyka z Kijowa i Olgę Suchcicką – glott odydaktyka z Berdiańska. Ponadto osobnym programem był kurs języka ukraińskiego dla nauczycieli z Polski oraz cykl pięciu szkoleń obejmujący podstawy kultury i tradycji ukraińskich, który obejmował przedstawienie różnic kulturowych, życia codziennego, w tym różnic w wychowaniu i relacjach międzyludzkich, elementy kultury ukraińskiej – literatury i muzyki oraz punkty zapalne dotyczące wspólnej historii. Kurs ten przeprowadziła Olga

Suchecka, urodzona w Ukrainie działaczka polonijna i lektorka języka polskiego jako obcego.

Oferta edukacyjna dla nauczycieli polonijnych

W maju 2022 roku ruszyliśmy z cyklem spotkań zatytułowanym Podstawy nauczania języka polskiego jako obcego, który trwał przez cztery seminaria. Program szkolenia objął przedstawienie wszystkich sprawności językowych, jakie musi posiadać dziecko, by sprawnie mówić po polsku. Skupiliśmy się na nauczaniu języka polskiego dzieci od 10 r. ż., a nie dorosłych. Szkolenie poprowadziła Magdalena Dębowska – lektor języka polskiego jako obcego, lektor w Instytucie Polskim w Madrycie, doradca metodyczny LOM ODN SWP w Hiszpanii. Cykl wykładów był bezpłatny, istniała możliwość zakupu dodatkowych materiałów szkoleniowych.

Nie zapomnieliśmy również o nauczycielach polonijnych. Dla nich przygotowaliśmy czterotygodniowy kurs webinarowy Dysleksja w szkole. Program obejmował zagadnienia dysleksji, dysgrafi i i dysortografi i wraz z szerokim spektrum tych obszarów (elementy terapii, przyczyny, trudności w nauce czytania i pisania). Szkolenie poprowadziła Emilia Banaszak, absolwentka fi lologii polskiej UAM, specjalistka, która od trzynastu lat pracuje z młodzieżą. Z kolei szkolenie Ortografi a na nowo, które przeprowadziła prof. Danuta Krzyżyk, obejmowało zagadnienia nowych reguł ortografi cznych i sposobów tworzenia dyktand.

Nie mogło zabraknąć również zagadnień logopedycznych – niezwykle istotnych w procesie wspierania nauczania języka polskiego dzieci wychowywanych poza Polską. Dr Hanna M. Górna przeprowadziła cykl pięciu zajęć w ramach kursu Logopedyczny niezbędnik nauczyciela przedszkola, w którym poruszała tematy związane z fi zjologią i anatomią mowy, opóźnionego rozwoju mowy i wad wymowy, treningu słuchowego, ćwiczeń oddechowych i artykulacyjnych oraz mutyzmu wybiórczego.

Pozostając w tematach językowych, zaproponowaliśmy państwu również warsztaty Motywacyjna rola dramy w nauczaniu języka obcego. Podczas kwietniowych zajęć poznali Państwo, czym jest drama i jak stosować ją podczas zajęć z uczniami, którzy mają problemy w mowie w danym języku. W kursie tym brali udział zarówno nauczyciele polonijni, jak i nauczyciele z Polski. Zajęcia poprowadziła Katarzyna Władyka, polonistka, glott odydaktyk, metodyk nauczania, absolwentka Szkoły Dramy Stosowanej w Warszawie.

Nie zapomnieliśmy również o zajęciach pozalekcyjnych, które odgrywają ważną rolę w budowaniu społeczności polonijnej skupionej wokół polskiej szkoły. Barbara Chyłka przygotowała warsztat Szkolny społecznik. Tworzymy wolontariat w szkole. Był to jednorazowy kurs o tym, jak zacząć działać społecznie w szkole, czym jest wolontariat oraz od czego najlepiej zacząć akcje wolontariackie. Barbara Chyłka zaproponowała także pod koniec 2021 roku nowatorskie metody prowadzenia katechezy z udziałem nowych technologii w ramach kursu Katecheta też zna t(r)ika.

Od lat ODN zajmuje się także nauczeniem na temat wsparcia psychologicznego uczniów i nauczycieli polonijnych. Tym razem dr Elżbieta Zubrzycka, psycholog

kliniczny i terapeutka, przygotowała dla Państwa szkolenie Wzmocnić poczucie własnej wartości u siebie i uczniów. Jak to się dzieje, że małe, radosne dzieci wyrastają na pełnych kompleksów dorosłych? Przecież każdy ma wartość, wszyscy rodzą się z taką samą. Niestety społeczeństwo nie pozwala nam jej poczuć! Po czym ludzie oceniają się nawzajem? A po czym powinni? Uczestnicy szkolenia starali się zrozumieć, skąd bierze się nasza opinia o nas samych, na ile powinniśmy liczyć się ze zdaniem innych i co zrobić, by połączyć własną naturalną wrodzoną wartość z poczuciem wartości, gdyż to poczucie jest bezpodstawnie zaniżone u znakomitej większości osób.

Wybitni eksperci

Wszyscy nauczyciele i wykładowcy ODN są ekspertami w swoich dziedzinach. Najczęściej zapraszamy praktyków, których doświadczenie i wiedza są niezwykle cenne. Nie zapominamy także o naszych mistrzach. Jak co roku zapraszamy doskonale znanych Państwu gości – wybitnych ekspertów, których publikacje Państwo znają i cenią od lat. O tym, „Co nowego w polszczyźnie” opowiadał Państwu prof. Jan Miodek. Ponadto prof. Halina Grzymała-Moszczyńska prezentowała w ramach wykładu „Między kulturami” sytuację dziecka cudzoziemskiego i powrotowego w rzeczywistości obcego kraju. W cyklu wykładów prof. Grzymały-Moszczyńskiej znalazły się również zagadnienia psychologii migracji, międzykulturowości, roli wychowawców klasy, oceniania za pracę na lekcji oraz sytuacji dziecka powrotowego z emigracji. Zapis fragmentów wykładu znajduje się w niniejszym numerze w dziale „Uczymy…”. W ramach cyklu „Kultura żywego słowa” prof. Dantuta Krzyżyk opowiadała Państwu o akcencie w języku polskim oraz o poprawnej wymowie samogłosek nosowych. Ten ostatni wykład zatytułowaliśmy żartobliwie „Bułkę prze bibułkę”.

Podręczniki i pomoce naukowe

Oprócz znanych Państwu podręczników do nauki języka polskiego i historii, które wciąż mogą Państwo pobierać bezpłatnie z naszej strony internetowej oraz czasopisma „Uczymy, jak uczyć”, mamy dla Państwa dwie nowości wydawnicze. Pierwszą z nich jest „Po prostu po polsku”, czyli zbiór klasycznych polskich utworów dla dzieci zaadaptowanych do współczesnej polszczyzny – począwszy od Krasickiego, przez Mickiewicza, skończywszy na Brzechwie i Tuwimie. Drugą nowością jest „Album o Polsce”, który stanowi przewodnik turystyczny dla dzieci i młodzieży. Oprócz znanych miejscowości i miejsc cennych przyrodniczo, autorki zawarły w nim także nowoczesne i nieoczywiste oblicza Polski. O obu publikacjach piszemy w niniejszym numerze w dziale „Lektury obowiązkowe i uzupełniające”.

To nie wszystkie omówione propozycje edukacyjne, jakie przygotowaliśmy dla Państwa w pierwszej połowie 2022 roku. Kursy i warsztaty objęły kilkaset godzin, w których wzięło udział kilkanaście tysięcy osób. W kolejnej części roku czeka na Państwa jeszcze więcej przydatnych szkoleń, gdyż stanowią one odpowiedź na Państwa zapytania i prośby. A co najważniejsze – odbywają się one najczęściej w formule online oraz w godzinach wieczornych, aby jak najwięcej nauczycieli z Polski i całego świata mogło w nich wziąć udział.