1.iets met de haas en de schildpad

OCUP kiest uitdrukkelijk voor een trage opbouw van tijdelijke invullingen, indien dat kan. Binnen het project Sint-Jozefkerk krijgen we die tijd ook en dat schept ruimte voor experiment. Niet alleen met aandacht voor, maar met een duidelijke focus op de meest kwetsbaren.

Tijdelijke invullingen kunnen relatief gemakkelijk en snel vorm krijgen met behulp van sociale media. Het vergt weinig moeite om een open oproep te lanceren of om in te gaan op de vele aanvragen van sterke burgers en organisaties die nood hebben aan ruimte, dat hebben we in het verleden zelf mogen ondervinden. Met het oog op snelle resultaten vul je een ruimte, bijna, in een vingerknip in.

Binnen de wereld van tijdelijke invullingen gebeurt het niet vaak, maar vanuit

OCUP zeggen we dan ook vaak neen tegen bepaalde initiatieven die ruimte willen gebruiken, althans in de eerste fases van een project. Wanneer een plek geclaimd wordt door sterkere groepen is het namelijk veel moeilijker voor kwetsbare groepen om een ruimte binnen te stappen en zich die toe te eigenen, in de omgekeerde richting verloopt dat veel vlotter.

Wat betekent zo een invulling voor de wijk?

Is er na de ‹big claim› nog ruimte voor kwetsbare groepen?

Hoe kijken zij naar zo’n nieuwe plek in de buurt?

Word je dan een middel tot gentrificatie of toch een tegenmiddel?

Allerlei vragen waar we ons vanuit OCUP dagelijks over buigen.

We werkten in 2021 een volledig nieuwe methodiek uit om leegstaande gebouwen en (onderbenutte) publieke ruimte in te vullen, van onderuit.

In 2022 werken we ons van stap één «OCUP beheert tijdelijk de Sint-Jozefkerk» naar stap twee «We leren de wijk kennen. De wijk leert ons kennen».

Zoals voorzien gaan we pas over naar stap drie «het samenbrengen van een diverse bewonersgroep» tegen het einde van de renovatiewerken aan de kerk.

Maar wat betekent dat concreet, de wijk leren kennen?

1.1 Outreachend werk

In de eerste achttien maanden van het project zetten we voor een groot stuk in op outreachend werken in de wijk. Via deze weg bouwen we een netwerk uit, zowel met buurtbewoners, maar vooral met de organisaties in het Rabot.

We gaan op bezoek bij alle partners in de wijk, ter kennismaking met de medewerkers en doelgroepen. We pikken hier en daar een activiteit mee en maken onszelf kenbaar. Belangrijk hierbij is dat de relaties met de mensen centraal staan, niet ons project.

Stilaan wordt het ook tijd om onze plek toegankelijker te maken voor de buurt. We schakelen dus over naar het organiseren van laagdrempelige activiteiten in, maar vooral rond de kerk.

Weggeefwinkel Rabot bijt de spits af met de allereerste ‘Boekenweggeefmarkt’. Dit resulteert in een maandelijkse activiteit waarbij meer en meer mensen de weg naar de plek vinden. De boeken werden gerecupereerd bij de sluiting van de oude bibliotheek en vinden op deze manier een tweede leven.

Kubat’s Gym organiseert een boksactiviteit om dialoog en begrip tussen jongeren en de politie te stimuleren. De focus ligt hierbij voornamelijk op ‹IEM-jongeren› die vaak samenkomen in het Rabot.

De kerk wordt gebruikt als inspiratiebron voor artistiek werk.

Lightpaintings door de Gentse fotograaf Wim Van Wambeke.

Vanuit onze eerste contacten met de wijkpartners volgt al relatief snel de eerste grote activiteit in de Sint-Jozefkerk.

Samen met Kubat’s Gym, vzw Jong, Voem vzw, Veggie = Halal, IOM - UN Migration, Uit De Marge, SAAMO Gent en de Gentse Politie organiseren we een Iftar in de kerk. 500 à 600 buurtbewoners nemen deel aan de activiteiten, een 450-tal mensen breken samen de vasten in de kerk.

Deze activiteit zal jaarlijks georganiseerd worden, we proberen in 2023 nog meer partners en bewoners op wijkniveau te betrekken.

In juni 2022 starten we met het opzetten van onze eerste eigen activiteiten. Het opzet bestaat eruit om mensen via kleinschalige activiteiten te laten kennismaken met de plek.

8/6/’22 - Initiatie boks door Rachid Bouachiba

11/6/’22 - Eerste editie Open Huis en Bouwdag

22/6 - Initiatie dans door Tiphanie Henrard

2/7/’22 - Tweede editie Open Huis

Al snel wordt duidelijk dat het belangrijk is om activiteiten met een bepaalde continuïteit te organiseren. In juli 2022 starten we dan ook met een wekelijks vast aanbod vanuit OCUP.

Het opzet is (nog steeds) om de plek op die manier kenbaar te maken bij buurtbewoners.

De finaliteit is om bewoners warm te maken en te tonen dat deze plek gebruikt kan worden.

De Sint-Jozefkerk moet in de eerste plaats een ruimte worden waar activiteiten door en voor de buurt georganiseerd worden. Hierbij stappen we op termijn af van een (dominant) aanbodsgerichte werking. Dit aanbod is echter in de eerste fase wel nodig om beweging en animo rond de kerk te creëren.

De Building Days worden in het leven geroepen om actief te werken aan de infrastructuur in de kerk. Het hoogtepunt van de bouwwerken is ongetwijfeld de bouw van de glazen box, die begin 2023 afgewerkt zal zijn.

De ruwe structuur wordt op een viertal dagen gebouwd met vrijwilligers via RefuInterim.

Merci Ziad, Hashem, Tammam en Salem!

Nadien werkten we geregeld verder aan de box met onze vrijwilligers. Merci Matteo, Gilles Jallal, Simon, Michiel, Sam en Sam.

Op woensdagen bouwen we ook een aantal andere zaken, soms voor, maar ook door buurtbewoners: bar wipplank voor kinderen balanceerplank klimmuurtje rekken voor stockage ...

Het Open Huis is een open inloopmoment voor bewoners en partners uit de wijk. Iedereen is welkom om iets te drinken, een spel te spelen, aan te sluiten met een eigen activiteit, etc.

Zo organiseert Weggeefwinkel

Rabot elk Open Huis ook een weggeefmoment voor de buurt.

Bar

Gratis koffie en thee

Ping-pong & kicker

Knutselhoek

Schaken, dammen, kaarten

Opvallend is dat er bij slecht weer amper mensen komen opdagen. Althans geen nieuwe gezichten. We merken al snel dat veel passage voor de kerk, in combinatie met het opzetten van de grote deuren, voor een grote instroom zorgt. Mensen zijn benieuwd naar hoe de kerk eruit ziet vanbinnen en geven aan dat, ondanks men soms al heel lang in de wijk woont, men er nog nooit binnen geweest is.

In de zomer- en herfstmaanden vinden meer en meer buurtbewoners de weg naar de kerk. Een aantal kinderen en tieners komen op wekelijkse basis langs. Een tweetal bezoekers worden geëngageerde vrijwilligers die mee het Open Huis wekelijks openhouden.

Die nieuwsgierigheid zorgt dan weer voor dialoog, waarbij we telkens de toekomst van ons project toelichten. Dat verloopt niet altijd van een leien dakje, aangezien we vaak op taalbarrières stoten. We bereiken dan ook heel wat mensen met een migratieachtergrond, die vaak wel, maar soms ook (nog) niet de taal machtig zijn.

Lang leve Google Translate!

We ontwikkelden ook een infofolder voor buurtbewoners, in zes talen!

Vrouwen, meisjes en queer personen staan centraal tijdens De Rabotiennes Dag

Er is nood aan veiligere publieke ruimte in de wijk waar Rabotiennes zich kunnen uitleven, proberen, ontmoeten, zijn, …

Elke zaterdag zetten we via het Open Huis principe de deuren van de kerk open. Veronica organiseert ook telkens een naaiatelier in de kerk. Zij kan aansluiten dankzij de samenwerking tussen de Protestantse Kerk en Burgerplicht, waarmee we in de toekomst zullen samenwerken in het kader van het wijkbudget.

Buurtwerk Rabot neemt maandelijks ook één keer deel aan de actviteit en deelt soep uit.

De Sint-Jozefkerk kan als ongeclaimde plek de perfecte locatie worden om Rabotiennes de nodige ruimte te bieden.