Zagajnik nr 2 (6) lato 2007

Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie świętuje w bieżącym roku jubileusz. Z okazji 20-lecia OKL 14 czerwca odbyła się konferencja poświęcona historii i działalności ośrodka.

W spotkaniu udział wzięli dyrektor generalny Lasów Państwowych, dyrektorzy regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych, przedstawiciele władz wojewódzkich, samorządów lokalnych, WFOŚiGW w Poznaniu, członkowie Rady Naukowej Ośrodka Kultury Leśnej oraz grono osób, które przyczyniły się do powstania ośrodka i miały wpływ na jego rozwój.

W pierwszej części konferencji referaty na temat historii polskiego muzealnictwa leśnego, działalności Ośrodka Kultury Leśnej i jego przyszłości wygłosili prof. zw. dr hab.

Jerzy Wiśniewski przewodniczący Rady Naukowej Ośrodka Kultury Leśnej oraz mgr inż. Benedykt Roźmiarek dyrektor Ośrodka Kultury Leśnej. Nie zabrakło podziękowań dla twórców i realizatorów idei utworzenia ośrodka. Na ręce dyrektora OKL zaproszeni goście składali listy gratulacyjne. Do zbiorów muzealnych ośrodka przekazane zoPrzekazanie przez mgra inż. Andrzeja Matysiaka dyrektora generalnego LP, na ręce mgra inż. Benedykta Roźmiarka stały również eksponaty charakteryzujące dorobek poszcze- dyrektora OKL, eksponatu do zbiorów muzealnych Ośrodka Kultury Leśnej (fot. K. Ziółkowska) gólnych regionalnych dyrekcji LP. Drugą część jubileuszowego spotkania stanowiło uroczyste otwarcie wystawy „Technika leśna” w budynku muzealnym „Owczarnia” oraz zwiedzanie obiektów Ośrodka Kultury Leśnej. [L.Ch.] W Ośrodku Kultury Leśnej w Gołuchowie 15 czerwca 2007 roku odbyła się „Krajowa narada leśników z okazji Dni Lasu”.

Spotkanie rozpoczęło się mszą świętą w kościele parafialnym w Gołuchowie. Mszę celebrował ksiądz biskup Edward Janiak, krajowy duszpasterz leśników.

W naradzie wzięli udział prof. Jan Szyszko Minister Środowiska, Andrzej Matysiak dyrektor generalny Lasów Państwowych, przedstawiciele nauk leśnych, administracji publicznej, leśnicy-kombatanci oraz pracownicy Lasów Państwowych.

Z programami realizowanymi przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe zapoznali zebranych dyrektor generalny LP i główny analityk LP. Zasłużonym pracownikom Lasów Państwowych wręczono odznaczenia resortowe i honorowe kordelasy. Laureaci konkursów im.

Adama Loreta, „Bajarze z Leśnej Polany” i konkursu na najstarszą siedzibę nadleśnictwa oraz leśnictwa LP otrzymali nagrody.

Krajową naradę leśników uświetnił występ Orkiestry Reprezentacyjnej LP z Zespołu Szkół Leśnych i Agrotechni- Uroczysty przemarsz uczestników Krajowej narady przez Ośrodek Kultury Leśnej (fot. A. Antonowicz) cznych w Tucholi. W części edukacyjno-promocyjnej wystąpili laureaci konkursu „Bajarze z Leśnej Polany”, zespoły sygnalistów „Leśny Róg” z Prószkowa i sygnalistów z Nadleśnictwa Lidzbark Welski. Dużym zainteresowaniem cieszyły się pokazy: sprawności Straży Leśnej, tresury psów i wabienia zwierząt, sprawności pilarzy oraz pokaz mody leśnej.

Leszek Chojnacki

2 Miesiące letnie w Ośrodku Kultury Leśnej są niezwykle pracowite, są również dostojne i uroczyste. Konferencja z okazji 20lecia działalności ośrodka zamyka istotny etap jego M. Hertmann historii funkcjonowania, renowacji obiektów zabytkowych, tworzenia kompleksu wystawienniczo-edukacyjnego oraz szeroko pojętej nieformalnej edukacji przyrodniczo-leśnej. Właśnie edukacja staje się dziś najważniejszą płaszczyzną, na której rozmawiamy o tym, „co wczoraj”, „co dzisiaj”, ale przede wszystkim o tym, „co jutro”.

Na terenie ośrodka 15 czerwca br. zebrali się przedstawiciele środowiska leśników, aby z okazji Ogólnopolskich Dni Lasu podsumować kolejny rok pracy .

Również w tych dniach została otwarta stała wystawa „Techniki leśnej” w odrestaurowanym budynku muzealnym „Owczarnia”. Edukacja przyrodniczo-leśna wzbogaciła się o pionierską formę, tj. „Bajarze z Leśnej Polany”. Funkcjonowanie nowych wystaw czasowych w „Oficynie” i „Powozowni”, tj. „Pasiecznictwo” i „Echo K 2”, zachęca do odwiedzenia ośrodka.

Tradycyjnie serdecznie zapraszam do OKL-u. mgr inż. Benedykt Roźmiarek

Zapraszamy: P Wystawy stałe w Muzeum Leśnictwa: „Las w sztuce” „Historia gospodarstwa leśnego na ziemiach polskich” „Spotkanie z lasem” „Diorama grąd środkowoeuropejski w aspekcie wiosennym” „Czerwona Księga gatunki chronione” 31 marca br. została otwarta czasowa wystawa pt. „Pasiecznictwo”. Jest to autorska prezentacja zbiorów Jerzego Gnerowicza z zakresu szeroko pojętej dziedziny pszczelarstwa. Otwarcia dokonali Benedykt Roźmiarek dyrektor OKL oraz Jerzy Gnerowicz (na zdjęciu).

Najmłodsi uczestnicy Dnia Ziemi (fot. A. Antonowicz)

„Skarby ducha gór” wystawa Muzeum Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie (do sierpnia) Wystawa Afrykanistyczna Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej (do września) „Gea znaczy Ziemia” wystawa Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie (do września)

Podczas obchodów Dnia Ziemi została otwarta wystawa czasowa „Echo K 2”. Prezentowane są tu zdjęcia Tadeusza Piotrowskiego, który wraz z Jerzym Kukuczką wytyczał szlak na K 2 . Wystawę otwarła żona zmarłego fotografika Danuta Piotrowska (na zdjęciu).

P Zajęcia terenowe dla dzieci i młodzieży prowadzone w parku-arboretum: „Szukamy dendrologicznych skarbów” „Symetria w przyrodzie” Informacje dotyczące zajęć: tel. (062) 761 50 10, e-mail: okl_dybul@sisco.pl

J. Frankowski

Dzień Ziemi Obchody Dnia Ziemi w Ośrodku Kultury Leśnej w Gołuchowie każdego roku cieszą się dużym zainteresowaniem. Tak było i tym razem. 20 kwietnia br. na terenie parku-arboretum spotkało się niemal 300 osób, wśród nich uczniowie szkół z Gołuchowa, Kalisza i Pleszewa, nauczyciele oraz zaproszeni goście.

Patronat nad uroczystością objęli: Janusz Pęcherz Prezydent Miasta Kalisza, Michał Karalus Starosta Powiatu Pleszewskiego, Genowefa Ferenc Stowarzyszenie Razem Silni i Bezpieczni. Spotkanie uświetniły przygotowane przez młodzież spektakle ekologiczne, barwny happening z udziałem dzieci ze szkół podstawowych w Gołuchowie i Kucharach, uroczyste sadzenie

P Wystawy czasowe w Muzeum Leśnictwa:

Taniec przy posadzonym drzewie (fot. J. Zalejska-Niczyporuk)

drzewa oraz otwarcie wystawy fotograficznej.

Gołuchowski Dzień Ziemi od sześciu lat organizują: Ośrodek Kultury Leśnej, Gimnazjum nr 2 w Kaliszu oraz Urząd Gminy Gołuchów. Kulminacyjnym punktem programu każdych obchodów jest nadanie odznaki „Honorowego Opiekuna Miejsc Przyrodniczo-Cennych Gołuchowa”. To forma docenienia całorocznej pracy uczniów na rzecz środowiska. W tym roku do grona „Honorowych Opiekunów...” dołączyło 41 osób, a kolejnych 130 wykazało chęć ubiegania się o odznakę w następnej edycji.

Podczas spotkania wyróżniono szkoły najaktywniej działające w zakresie ochrony

środowiska oraz uczniów, którzy zrealizowali największą liczbę zadań (udział w konkursach, projektach, akcjach ekologicznych itp.). Przyznano również nagrody w konkursie na zbudowanie makiety przyrodniczego obiektu z terenu południowej Wielkopolski. I miejsce przypadło uczniom z Gimnazjum w Kowalewie.

Obchodom Dnia Ziemi towarzyszył rajd ekologiczny, podczas którego dziewięć trzyosobowych drużyn zmagało się z niełatwymi zadaniami i pytaniami z zakresu wiedzy o lesie, parkach narodowych oraz historii Gołuchowa. Dzień Ziemi zakończył się wspólnym biesiadowaniem w plenerze.

Alicja Antonowicz

3

1 czerwca w OKL Już po raz trzeci w Ośrodku Kultury Leśnej odbył się festyn edukacyjny „Spotkanie z lasem”. W tym roku spotkanie zbiegło się w czasie z Dniem Dziecka. Uczestniczyli w nim uczniowie szkół z południowej Wielkopolski, ich opiekunowie oraz zaproszeni goście. Liczne atrakcje, pogodne niebo i dobre humory uczestników festynu to znakomita wizytówka imprezy.

Jak co roku, na polanie przed Muzeum Leśnictwa „Oficyną” odbywały się pokazy. Tym razem można było zobaczyć pokazy otrzymywania dziegciu i smoły drzewnej, wyplatania wikliny, pracy pilarzy, rzeźby w drewnie, malowania na

liściach i szkle. Uczestnicy festynu pod czujnym okiem pracowników Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju „produkowali” papier czerpany. Strzałem w dziesiątkę okazały się również warsztaty zdobienia drewna. Dużym zainteresowaniem cieszyły się konkursy: „Czy znasz to drzewo?”, konkurs plastyczny oraz „Leśne zgaduj-zgadule”. Zręcznością można było popisać się podczas rzutu szyszkami do celu, a krzepą podczas wbijania gwoździ w różne gatunki drewna i wybijania okolicznościowej monety z logo Ośrodka Kultury Leśnej.

Przedszkolaki i młodzież szkolna prezentowali spektakle o tematyce przyrodniczej, a gimnazjaliści zaprosili uczestników festynu do wzięcia udziału w niecodziennym doświadczeniu. Przygotowali, jak sami określili, „nieco kontrowersyjne performance”, którego celem było pobudzenie do zastanowienia się nad stosunkiem człowieka do otaczającego go środowiska.

Tego dnia wstęp do Muzeum Leśnictwa był bezpłatny. Chętnych do zwiedzania nie brakowało.

Patronat medialny nad imprezą objęli: czasopismo „Poznajmy Las”, tygodnik „Życie Pleszewa” i Radio „Centrum” z Kalisza.

Spektakl pt. „Kot w butach” przygotowany przez dzieci z klasy 0 z Przedszkola w Gołuchowie (fot. J. Zalejska-Niczyporuk)

Rozstrzygnięcia konkursu plastycznego dokonało jury w składzie: Zbigniew Kusza przewodniczący jury, Leszek Chojnacki, Rafał Walendowski (fot. A. Antonowicz)

Redakcja Warsztaty wyklejania drewna (fot. A. Antonowicz)

„Bajarze z Leśnej Polany” W Ośrodku Kultury Leśnej w Gołuchowie 15 maja br. odbył się po raz pierwszy ogólnopolski konkurs „Bajarze z Leśnej Polany”. Współzawodniczyło ze sobą szesnastu gawędziarzy z całej Polski osoby zawodowo związane z lasem oraz uczniowie szkół leśnych.

Konkurs, który jest formą popularyzacji lasów i leśnictwa w społeczeństwie, zorganizowany został przez Centrum Informacyjne Lasów Państwowych w Warszawie, Kapitułę Polskiej Niezapominajki, Biuro Nasiennictwa Leśnego w Warszawie oraz Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie.

Prezentacje uczestników oceniało jury, w skład którego powołano leśników, dziennikarzy i naukowców. Pracom jury

Ogłoszenie wyników konkursu. Werdykt odczytali: Benedykt Roźmiarek dyrektor OKL oraz Andrzej Zalewski redaktor I Programu PR (fot. K. Ziółkowska)

Pokaz pracy pilarzy (fot. A. Antonowicz)

KOMUNIKAT

Uczestnicy i ich opiekunowie oraz jury pierwszej edycji konkursu „Bajarze z Leśnej Polany” (fot. A. Antonowicz)

przewodniczył Andrzej Zalewski redaktor Programu I Polskiego Radia, pomysłodawca konkursu.

I nagrodę przyznano Jowicie Pampuch, uczennicy z Technikum Leśnego w Rucianem-Nidzie, która zaprezentowała gawędę „Tu jest mój dom”. II nagroda przypadła panu Adrianowi Wiśniowskiemu z Nadleśnictwa Cisna, autorowi „Ballady o żubrze Pubalu”. Dwie równorzędne III nagrody otrzymali Dorota Gądek i Szymon Wojtyszyn uczniowie Technikum Leśnego w Lesku. Zaprezentowane przez nich gawędy nawiązywały do osobistych, leśnych przeżyć.

Wyłonieni laureaci wystąpili w Ośrodku Kultury Leśnej w Gołuchowie podczas

W dniu 11 czerwca br. rozstrzygnięto Konkurs na najstarszą siedzibę nadleśnictwa oraz leśnictwa Lasów Państwowych. Organizatorem konkursu była redakcja Przeglądu Leśniczego a patronat nad imprezą objął Dyrektor Generalny Lasów Państwowych.

1. Budynek Nadleśnictwa Koszęcin (RDLP Katowice), w którym od 1826 r. prowadzony jest nadzór nad lasami, uznano za najstarszą siedzibę nadleśnictwa LP. Zgłoszenia dokonał Kazimierz Walisko nadleśniczy Nadleśnictwa Koszęcin.

2. Budynek Leśnictwa Krasnolipka (nadleśnictwo Piaski, RDLP Poznań), w którym od 1842 r. prowadzony jest nadzór nad lasami, uznano za najstarszą siedzibę leśnictwa LP. Zgłoszenia dokonał Mariusz Włodarczyk leśniczy Leśnictwa Krasnolipka.

3. Za najciekawsze opracowanie historyczne uznano pracę opisującą byłą siedzibę Nadleśnictwa Wymiarki (RDLP Zielona Góra), w której obecnie mieści się kwatera myśliwska LP. Zgłoszenia dokonał Henryk Stróżczyński em. nadleśniczy Nadleśnictwa Wymiarki.

Wręczenie wyróżnień odbyło się 15 czerwca br. podczas Krajowej narady leśników z okazji Dni Lasu w Ośrodku Kultury Leśnej w Gołuchowie.

Przewodniczący Kapituły dr inż. Władysław Kusiak

Krajowej Narady Leśników z okazji „Dni Lasu” 15 czerwca br.

Alicja Antonowicz

4

W dniach 20-22 kwietnia br. odbyły się w Warszawie Targi LATO 2007. W targach uczestniczyły Lasy Państwowe, a stoisko LP zaprojektował Ośrodek Kultury Leśnej. Na stoisku można było zobaczyć ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe LP (fot. J. Stankiewicz).

W Kaliszu 20 maja br. odbyła się majówka w centrum miasta „... To znak, że przybył nasz kolega maj!”. OKL aktywnie uczestniczył w majówce, ucząc dzieci i młodzież o lesie oraz leśnictwie.

(Fot. K. Ziółkowska)

Humor

„Lasom Przyjazny” to cykliczny festyn organizowany przez Wielkopolski Oddział Polskiego Towarzystwa Leśnego oraz regionalną dyrekcję Lasów Państwowych w Poznaniu. W tym roku odbył się 23 czerwca w Kaliszu. Jak co roku, OKL aktywnie uczestniczył w festynie i zorganizował stoisko ukazujące związki lasu z kulturą (fot. A. Antonowicz).

Rebus

NASZE DRZEWA LEŚNE W PRZYRODZIE, GOSPODARCE I KULTURZE

BRZOZA Do rodzaju Betula brzoza należy ok. 40 gatunków występujących wyłącznie na półkuli północnej. W Polsce rodzaj ten reprezentowany jest przez 6 gatunków: brzoza brodawkowata, brzoza omszona, brzoza niska, brzoza karłowata, brzoza ojcowska, brzoza Szafera.

Brzoza brodawkowata Betula pendula Roth Drzewo dorastające do 30 m wysokości. Koronę ma silnie rozwiniętą, luźną, w starszym wieku z cienkimi, długimi i zwisającymi gałązkami. Kora na młodych pniach jest brązowa, potem biała i u dołu podłużnie spękana. Biały kolor nadaje jej substancja zwana betulinolem, której kryształki załamujące światło znajdują się w powierzchniowych warstwach korka.

Zabytkowa aleja brzozowa gmina Sieroszewice koło Kalisza (fot. J. Zalejska-Niczyporuk)

Gatunek ten ma liście romboidalne lub trójkątne, u nasady najczęściej klinowate, z dość długim ogonkiem. Brzegi liścia są podwójnie i nierówno piłkowane. Na pędach odroślowych liście są duże, sercowate i omszone.

Brzoza brodawkowata kwitnie w kwietniu, równocześnie z rozwojem liści. Owocem jest orzeszek podłużnie eliptyczny z 2-3 razy szerszym skrzydełkiem.

2

1

3

5

4

7

8

6

9

Brzoza brodawkowata: 1. liście 2. kora 3. pędy ulistnione 4. siewka 5. nasiona 6. drewno w przekroju poprzecznym 7. pęd z liśćmi i kwiatostanami 8-9. drewno w przekroju podłużnym

fot. J. Zalejska-Niczyporuk

oderwij - zachowaj

1

Brzoza brodawkowata, w odróżnieniu od brzozy omszonej, ma niewielkie wymagania glebowe. Może rosnąć zarówno na piaskach, glebach suchych, jak i świeżych oraz umiarkowanie wilgotnych. Źle reaguje na zbyt wysoki poziom wody gruntowej i zalewy.

Uważa się ją za najbardziej światłożądny gatunek wśród rodzimych drzew liściastych. Wymaga światła za młodu i w starszym wieku.

Jest gatunkiem szybko rosnącym. W wieku 10 lat może osiągnąć 6 m wysokości. Około 50-60 roku życia jej przyrost na wysokość prawie ustaje. Żyje stosunkowo niedługo 90-100 lat.

Brzeźniak Irkuck, Rosja (fot. A. Całka)

Brzozy są roślinami pionierskimi. Ich lekkie owocki wiatr roznosi na duże odległości. Siewki brzozy brodawkowatej często jako pierwsze pojawiają się na terenach pozbawionych lasu, nieużytkach lub porzuconych gruntach porolnych. Szybko je opanowują, tworząc zarośla brzozowe brzeźniaki. Stanowią one spontaniczny przedplon dla lasu, z czasem zastępowany przez inne gatunki drzew, np. sosnę.

Zasięg brzozy brodawkowatej obejmuje prawie całą Europę. Nie ma jej jedynie w Hiszpanii, Grecji i na południu Włoch. Występuje również w części Azji Mn., na Kaukazie i w Zachodniej Syberii.

Ciekawostki: üNie wszystkie brzozy to duże drzewa brzoza karłowata (Betula nana L.) jest krzewem rzadko przekraczającym 80 cm wysokości. üNie wszystkie brzozy mają białą korę brzoza cukrowa (Betula lenta L.) i brzoza ciemna (Betula obscura Kotula) mają pnie pokryte prawie czarną korą. üJedna z najstarszych i największych brzóz brodawkowatych rośnie w Gdańsku-Oliwie ma 171 lat, 26 m wysokości i 321 cm obwodu.

Drewno brzozy brodawkowatej Drewno brzozowe jest beztwardzielowe typu rozpierzchłonaczyniowego o jednolitej i zwartej strukturze. Zabarwienie ma białe z lekkim odcieniem żółtawym lub czerwonym, połyskujące. Biel i twardziel nie różnią się. Niekiedy spotyka się fałszywą twardziel o zabarwieniu szarym lub brunatnym. Granica słojów rocznych słabo zarysowana, natomiast promienie rdzeniowe można zauważyć w postaci maleńkich plamek o nieco ciemniejszym zabarwieniu. W drewnie pochodzącym z dolnych partii pnia widoczne są nieregularne plamki rdzeniowe, którym towarzyszy zawiły układ włókien oraz miejscowe skupienia drobnych sęczków i promieni rdzeniowych. Tego rodzaju drewno określane jest jako czeczotowate.

Drewno brzozowe jest trudno łupliwe. Charakteryzuje się małą skłonnością do paczenia się i powstawania pęknięć; suszy się dość dobrze. Obróbka skrawaniem jest łatwa, szczególnie dobrze daje się ono toczyć. Nasycanie, barwienie, polerowanie i politurowanie nie sprawiają większych trudności. Drewno to daje się również giąć, jednak związany z tym proces parzenia powoduje jego szarzenie. Zmiany zabarwienia mogą być spowodowane również działalnością niektórych mikroorganizmów i stykiem z metalami.

Drewno brzozowe używane jest przede wszystkim do pro- Obłogi1 i okleiny skrawane z drewna brzozowego znajdują zadukcji sklejki. Wytwarza się z niego sklejkę ogólnego przezna- stosowanie jako wierzchnie warstwy płyt stolarskich oraz eleczenia, sklejkę szkutniczą, lotniczą i teletechniczną. Sklejkę menty konstrukcyjne mebli. brzozową wykorzystuje się do produkcji kształtek siedze- Część łuszczarskiego drewna brzozowego służy do produkcji niowych i oparciowych różnych typów forniru i wyrobu pudełek zapałczanych. mebli oraz na poszycie ścian i sufitów waTarcica brzozowa stanowi półprodukt do gonów kolejowych. Wodoodporna sklejwytwarzania szpulek dla przemysłu włóka szkutnicza używana jest do budowy kienniczego, uchwytów i rękojeści różjednostek pływających, na przykład łodzi motorowych oraz nych narzędzi, łóż broni palnej, beczek dla przemysłu spożywelementów wykończeniowych wnętrz jachtów i statków. Sklej- czego, deszczułek podłogowych, kopyt obuwniczych, sprzętów ka lotnicza produkowana jest ze specjalnie dobieranego, poz- gospodarstwa domowego i zabawek. Z drewna mającego rówbawionego wszelkich wad drewna. Używana jest do budowy nomierne przyrosty roczne wyrabiane są części różnych instrukadłubów, skrzydeł szybowców i niektórych lekkich samo- mentów muzycznych, m. in. mechanizmów fortepianowych. lotów sportowych.

Drewno brzozowe nadaje się również do produkcji mebli, celulozy, papierów, płyt wiórowych i pilśniowych.

Cenne wyroby meblarskie powstają z tzw. drewna czeczotowego, czyli poPrzekroje drewna brzozowego chodzącego z fragmentów pni posiadających rakowate narośla.

Z soku brzozowego pozyskiwanego w okresie wiosennym sporządzane są syropy bądź wykorzystywany jest on bezpośrednio jako napój. Poza celami spożywczymi sok brzozowy używany jest w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym.

Z kory brzozowej otrzymywano dziegieć posiadający właściwości antyseptyczne i bakteriobójcze. Obecnie dodawany jest do niektórych mydeł.

Ujmująca delikatność brzozy, jej wiotkie, zwisające w dół gałęzie, biel kory i soczysta zieleń liści inspirowały literatów, malarzy i rzeźbiarzy. Brzoza jest motywem twórczości Maksymiliana Gierymskiego. W jej drewnie rzeźbi Marian Bucała, ludowy artysta z Suchej Beskidzkiej.

Brzoza to drzewo sentymentalne. Fryderyk Chopin, tęskniąc do stron rodzinnych, pisał: „[...] ta brzoza pod oknami nie może mi wyjść z pamięci.

Owa arbaleta!2 - Jak to romansowe!”.

Przebywanie w pobliżu brzóz oraz ich obecność wokół domu korzystnie wpływa na organizm ludzki. Drzewa te emanują pozytywną energią. Brzoza usuwa zmęczenie, a obejmowanie jej pnia likwiduje ból głowy. Łagodzi również skutki negatywnych odczuć, takich jak złość czy gniew.

Jest to drzewo kojarzone z delikatnością i wrażliwością, bardzo urodziwe.

Słowiańskie wierzenia mówiły, że brzozy to zamienione młode dziewczyny.

W czasach prasłowiańskich dekorowano ich gałązkami domostwa. W Święto Zesłania Ducha Świętego (tj. Zielone Świątki) dla dziewczyny, do której zamierzano wysłać swaty pomiędzy drogą a chałupą robiono szpaler z wbitych w ziemię brzózek. Również dzisiaj przygotowywane na Boże Ciało ołtarze zdobi się brzozowymi gałązkami.

Brzozy kojarzone są także ze śmiercią. Stało się tak za sprawą wojennych mogił z rzędami drewnianych, białych krzyży. Nazywanie brzozy „płaczącą” uzasadnione jest zatem nie tylko jej wyglądem, ale również częstym występowaniem na cmentarzach.

Literatura: 1. Białobok S. (pod red.), Brzozy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Poznań 1979 2. Łysiak W. (pod red.), Las w kulturze polskiej III, Wydawnictwo „Eco”, Poznań 2004 3. Łysiak W. (pod red.), Las w kulturze polskiej IV, Wydawnictwo „Eco”, Poznań 2006 4. Marszałek E., Ballady o drzewach, Wydawnictwo RS DRUK, Rzeszów 2004 5. Seneta W., Dolatowski J., Dendrologia, Wydawnictwo Naukowe PAN, Warszawa 2005 6. Szymczak M. (red. naukowa), Słownik języka polskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978 7. Tomanek J., Botanika leśna, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1997 8. Tyszkiewicz S. (pod red.), Mała Encyklopedia Leśna, Państwowe Wydawnictwo Naukow, Warszawa 1980 9. Uryga J., Nasze drzewa, Wydawnictwo Rolników, Włocławek 2002 10. Ziółkowska M., Gawędy o drzewach, Arkona, Warszawa 1993

„W gaju” A przez te brzozy, przez te zroszone, Sieje się rankiem słońce, I osypuje złotą koronę W iskierki jasne, drżące...

Maria Konopnicka

3

E. Kapłoński, Las obraz intarsjowany między innymi drewnem brzozowym (fot. A. Antonowicz)

1. Obłóg rodzaj forniru skrawanego płasko lub obwodowo z drewna liściastego bądź drewna iglastego o możliwie równomiernej strukturze.

2. Arbaleta kusza przystosowana do miotania kul kamiennych lub ołowianych, używana dawniej do polowań.

3. Intarsja technika zdobnicza polegająca na wykładaniu powierzchni przedmiotów drewnianych innymi gatunkami drewna.