Venezuela is geen alternatief

De hoge prijzen van ondermeer brandstof zijn het gesprek van de dag in Mexico en Nederland. Hier was de adviesprijs voor magna en premium in de eerste week van april respectievelijk 21,42 en 23,24 pesos. In Nederland was dat voor euro 95 en super 2,23 en 2,32 euros. Aan de pomp zijn de prijzen vaak nog een stuk hoger. Het importverbod op Russische olie is daarvan een belangrijke reden. Maar ook door het productieplafond van Saoedi Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten en de Westerse sancties tegen Iran blijven de prijzen hoog. De VS probeert enigszins te helpen door zijn (schalie-) olieproductie te verhogen. Maar hoe zit het met Venezuela? Kan deze Zuid-Amerikaanse olieproducent de Westerse consumenten niet uit de brand helpen?

Als de VS de economische sancties tegen Venezuela opheft of verlicht zou Venezuela in theorie direct meer olie kunnen produceren en verkopen op de internationale markt. Maar daar zitten wel wat haken en ogen aan. Dit blijkt uit een gesprek met de Venezolaanse olie-expert José Toro Hardy. De econoom maakte van 1996 tot 1999 deel uit van de Raad van Bestuur van staatsoliemaatschappij PDVSA. "Venezuela heeft een van de grootste olieschatten ter wereld. Maar hoeveel het kan produceren is een ander verhaal."

Er bestaan geen officiële cijfers over de actuele olieproductie van Venezuela. "Maduro zei in december dat Venezuela 1 miljoen vaten per dag produceerde. Maar een paar dagen later bleek uit een OPEC-rapport dat het land op basis van door Caracas aangeleverde cijfers 890 duizend vaten per dag produceerde. Volgens secundaire bronnen was dat nog lager: 680 duizend."

Venezuela kan de weggevallen olieproductie uit Rusland niet opvangen. "Dat is niet realistisch", zegt de olieexpert. "Venezuela kan binnen een jaar zijn productie verhogen met 350 tot 380 duizend vaten per dag. Maar dat is afhankelijk van hoe snel de door (oud-president) Chavez gesloten oliebronnen kunnen worden geopend. "De hoogste productiestijging in een jaar was 180 duizend vaten. Het idee dat we ineens naar een productie van 2 of 3 miljoen vaten per dag kunnen is ondenkbaar."

Naar Europa exporteert Venezuela op dit moment helemaal geen olie. "Nada", benadrukt Toro Hardy. "Rusland heeft onze plek in Europa ingenomen." De zeven raffinaderijen die Venezuela had in Europa en de contracten die het had zijn er niet meer. De Venezolaanse olie gaat nu naar het verre oosten. "Dat is absurd want een schip vanuit de Golf van Mexico doet er veertig dagen over om India, China of Singapore te bereiken. Maar om politiek redenen is zijn de huidige machthebbers politieke relaties aangaan met Rusland, China, India en Azië. En aan de VS levert het geen olie omdat er sancties zijn opgelegd."

Voor een eventuele hervatting van de export van olie naar de VS zal de productiecapaciteit langzaam moeten worden opgebouwd. Voordat Hugo Chavez in 1999 aan de macht kwam had Venezuela de capaciteit om zijn

16.- POPO, Magazine van de Nederlandse Vereniging in Mexico

olie rechtstreeks naar de tank van de autobezitter in Amerika te brengen. "In Venezuela hadden we oliebronnen, oliepijpleidingen, havens en olietankers", zegt Toro Hardy. "Ook in de VS had Venezuela pijpleidingen, olieterminals en 15.700 tankstations van het Venezolaanse bedrijf Sitgo. Die zijn we allemaal kwijtgeraakt. Het enige dat Venezuela nog heeft in de VS zijn drie raffinaderijen."

Tot de jaren zeventig was Venezuela de belangrijkste olie-exporteur ter wereld. Met de oprichting van de OPEC in de jaren zeventig kwamen Saoedie- Arabië en Iran erbij. "Venezuela werd altijd beschouwd als het meeste stabiele en betrouwbare olieproducerende land ter wereld", stelt Toro Hardy. "Door conflicten in de Perzische Golf werd de oliestroom vanuit het Midden-Oosten regelmatig onderbroken. Daar kon Venezuela lange tijd direct op inspringen. Ook in de Tweede Wereldoorlog kwam 60% van de olie van geallieerden uit Venezuela. Dat was bepalend voor hun overwinning".

Aan het eind van de jaren negentig produceerde het Venezuela 3,3 miljoen vaten per dag. "Het plan was om de dagelijkse productie op te schroeven tot tussen de 5,5 tot 6 miljoen vaten. Zover kwam het niet omdat de nieuwe regering van Chavez die in 1999 aan de macht kwam dit proces stopzette" zegt de Venezolaanse olieexpert. Tot die tijd kwam meer dan tachtig procent van de Venezolaanse inkomsten uit de oliehandel, zegt Toro Hardy. "Dat is verleden tijd. De sector is ernstig beschadigd."

De olieproductie van het Zuid-Amerikaanse land is de afgelopen 20 jaar net zoveel gedaald als die van Rusland is gestegen. "Rusland heeft de plaats van Venezuela op de internationale markt ingenomen. Ondanks het feit dat onze olie goedkoper was om te produceren dan de Russische. Als de regering van Chavez de commercialisatie van de olieproductie 20 jaar geleden niet had tegengehouden had ons land nu kunnen profiteren van de grootste economische boom in de geschiedenis" concludeert Toro Hardy.

Om de Venezolaanse olieproductie terug te brengen naar het peil van 25 jaar geleden is een enorme investering vereist. "Dit vergt een investering van 25 miljard dollar per jaar voor een periode zeker acht jaar." Onder de huidige economische omstandigheden in Venezuela lijkt dit een moeilijk verhaal. "Venezuela is bankroet en heeft geen geld voor dit soort investeringen. Daarvoor is de particuliere sector nodig. Sterker nog: dat kan alleen de particuliere sector. Als Venezuela zijn economische model verandert, en dan zou het ook zijn politieke model moet veranderen, dan heeft het een enorm potentieel."

Die rol van betrouwbare mondiale olie-exporteur is Venezuela kwijtgeraakt, concludeert Toro Hardy, omdat Hugo Chavez en zijn opvolger niet de benodigde investeringen hebben gedaan. "Toen Chavez aan de macht kwam had Venezuela 22 raffinaderijen over de hele wereld: acht in Europa, zeven in de VS, twee in het Caribisch gebied, zes in de VS en en zes in Venezuela. Daar is nu bijna niets meer van over."

17.- POPO, Magazine van de Nederlandse Vereniging in Mexico