Noösfeer 1 by Tomas Vink

index 4

Noösfeer

Berkeley, California

Komkommertijd

This issue’s question

üniversal: Sasha Baron Cohen

Bundle of joy

Een markt voor toekomstvoorspellers

Conversaties

Special K.

Examens

Traagheid in tijden van haast en spoed

Ochtendgymnastiek? Yoga!

Flexitarische recepten

trainspotting

StumbleUpon

Wandelen

Kebab verkopen is niet lezen

IMEC

Noösfeer VZW

Wanna Be Starting Something I said you wanna be startin’ somethin’ You got to be startin’ somethin’ I said you wanna be startin’ somethin’ You got to be startin’ somethin’ Michael Jackson 2

Beste lezer, We leven in een tijd waarin de gebeurtenissen zich in een waanzinnig tempo opvolgen. Verder zijn deze gebeurtenissen op zich ook zeer significant: we zitten met tal van crisissen. Het is aan ons om te hopen dat onze leiders hun verantwoordelijkheden nemen, want velen onder ons hebben waarschijnlijk helemaal niet het gevoel dat ze veel effect hebben op de wereld om ons heen. Het is heel erg moeilijk - lees: onmogelijk - om op je eentje het Amazonegebied van de ondergang te redden, maar er zijn andere dingen die je wel degelijk zelf kan veranderen. Our generation is a product of globalization. Wij zijn de eerste generatie die groot geworden is met het internet en mobiele communicatie. We worden langs alle kanten overstelpt met informatie, maar we dreigen op die manier de essentie uit het oog te verliezen. Wij hopen jullie met dit tijdschrift een beetje stof tot nadenken te bieden, te ontspannen en te inspireren. Als je gezonde gewoontes kweekt en jezelf op tal van manieren ontwikkelt, groei je als persoon. Bovendien zal je zien dat je omgeving dit ook zal ervaren. Is dit dan een lifestyle-magazine? Whatâ&#x20AC;&#x2122;s in a name? Ons doel is om interessante dingen met andere mensen te delen. Een goed idee is om het boekje te gebruiken als inspiratie om wat te surfen op het net. Je kan het natuurlijk ook gewoon op je toilet leggen. Dit is de eerste editie van dit tijdschrift - en alle begin is moeilijk . EĂŠn ding is zeker: een lange reis begint met de eerste stap..

Noösfeer Het woord “noösfeer” is afgeleid van

ontstaat wanneer het leven begint.

het Griekse "ikpm“ (noes “geest”) +

Net zoals de opkomst van leven de

"mq_fl_“ (sphaira “sfeer”) - naar lex-

geosfeer

icale analogie met “atmosfeer” en

heeft, zo ondervindt ook de bios-

“biosfeer”. Het woord werd voor het

feer een diepgaande transformatie

eerst gebruikt door Vladimir Ivanovich

door het ontstaan van het menselijk

Vernadsky (1863-1945), een Russische

bewustzijn.

fundamenteel

beïnvloed

mineraloog en geochemist. Vernadsky is vooral bekend door zijn boek ‘De

Pierre Teilhard de Chardin (1881-1955)

Biosfeer’ waarin hij de hypothese

vulde het concept noösfeer op een

verdedigt dat het leven een geolo-

andere manier in. Hij was een Frans

gische kracht is die de Aarde vorm

filosoof en jezuïet die opgeleid werd

geeft.

als paleontoloog en geoloog en in die hoedanigheid aanwezig was bij de

Vernadsky was één van de eerste

ontdekking van de Pekingmens (een

wetenschappers die inzag dat de

ondersoort van de Homo Erectus,

hoeveelheden

circa 750.000 jaar oud).

zuurstof,

stikstof

en koolstofdioxide in de atmosfeer afkomstig zijn van biologische proces-

Teilhaird is vooral bekend omwille

sen. In de jaren ‘20 van de vorige eeuw

van zijn filosofie van het Omegapunt,

publiceerde hij tal van werken waarin

dat een eindmoment in het evolu-

hij argumenteerde dat organismes in

tieproces aangeeft (van de Griekse

staat zijn om de planeet te vervormen,

O-mega, de laatste letter van het

net zoals fysische krachten.

alfabet). Hij probeerde met dit idee de evolutietheorie met het christeli-

In zijn theorie over de ontwikkeling

jke gedachtegoed te verenigen en zag

van de Aarde is de “noösfeer” het

het leven en de kosmos als een voort-

derde stadium. In een eerste sta-

durende beweging onder God, die nog

dium, de “geosfeer”, is er enkel mate-

niet op de eindbestemming was aan-

rie. De “biosfeer”, het tweede stadium,

geland. Volgens zijn visie is de mens

door zijn bewustzijn al boven het dier-

De noösfeer is als het ware de men-

lijke leven uitgestegen, maar heeft de

tale omhulling van de Aarde, het vormt

mens bovendien de potentie om boven

de basis van de nieuwe tijd, het psy-

zichzelf en de kosmos uit te stijgen

chozoïsche tijdperk.

naar het Omegapunt. Het Omegapunt staat voor de organische, sociale en

En als dat allemaal waar is, wordt het

geestelijke integratie van de mensheid

dan geen hoog tijd om er eens bij stil te

in zijn geheel en uiteindelijk de een-

staan? Vandaar dit boekje.

wording met het universum. Teilhard postuleert dat het universum enkel in een richting van meer complexiteit en bewustzijn kan bewegen als het aangetrokken wordt door een hoogste punt van complexiteit en bewustzijn. Het Omegapunt is dus niet enkel het einde van de evolutie, maar ook de oorzaak ervan.* De beste beschrijving van noösfeer, volgens Teilhard, is als een soort van collectief bewustzijn van mensen. Het onstaat door en bestaat uit de interactie van menselijke geesten. De noösfeer is in pas gegroeid met de organisatie van de menselijke massa die zich over heel de planeet heeft

*Indien u wil weten hoe wetenschappers

verspreid. Als de mensheid zichzelf bli-

en filosofen hier tegenwoordig over den-

jft organiseren in steeds complexere

ken kan u beginnen met wat mathematisch

sociale netwerken, zal het besef en

fysicus en kosmoloog Frank J. Tipler (1947)

het inzicht van de noösfeer toenemen.

van dit concept heeft gemaakt (Google).

Berkeley, California

Hippies, students, vintage, good kharma for sale, BART, high school punks, marihuana, a lot of hybrid cars,..

Je vindt er ook een plek, aan het water, waar daklozen en kunstenaars zich creatief met schroot hebben beziggehouden.

Zaterdag 18 juli 2009.

Ik draai het volume van de radio wat

ergens een kind verkracht. En zo zijn

hoger om het nieuws te kunnen volgen.

er ongetwijfeld nog tientallen mis-

Tweede hoofdpunt: “Paus Benedictus

toestanden waar we zelfs geen weet

XVI heeft bij een val in zijn vakantiever-

van hebben. We leven in een democra-

blijf in het Noord-Italiaanse Aosta zijn

tie, dat betekent dat ieder van ons

pols gebroken”. Ik lach luid, het galmt

voor een klein stukje verantwoordelijk

in mijn lege huis. Ik zou even goed kun-

is voor ons land en haar houding

nen wenen.

tegenover de rest van de wereld. Hoe onverantwoord is het dan dat we

Komkommertijd. Oeverloos gezever

meer inzicht hebben in de romantische

over kleine misdaden, futiliteiten, faits

relaties tussen onze popsterren dan

divers, et cetera. De politici zijn aan

in de politieke verhoudingen tussen

het genieten van het zomerreces, de

verschillende landen? Ik denk dat veel

Hardwerkende Vlaming ligt ergens

mensen het met mij eens zijn dat de

aan een kust en is meer bezig met de

media daar hun verantwoordelijkheid

pigmentatie van zijn huid dan met het

moeten opnemen.

welvaren van de rest van de wereld. En dat is hem gegund, dat heeft hij

Dus alstublieft, laat het geëmmer over

ongetwijfeld verdiend. Maar moet de

absoluut irrelevante gebeurtenissen

media daar zonodig op inspringen?

achterwege en geef wat meer aandacht aan wat vergeten wordt. Het

Er zijn zoveel vergeten oorlogen en

komkommergehalte van het nieuws is

mistoestanden, waarom maakt men

tegenwoordig trouwens het hele jaar

geen gebruik van de windstilte in eigen

door al meer dan hoog genoeg.

land om ons eraan te herinneren? Vinden veel mensen dat echt nóg minder interessant dan drugdealende

Julien Deckx

oma’s en mislukte boeven? En al is het zo, dan zijn daar toch genoeg hersenloze magazines voor? Op diezelfde 18de juli stierven in Darfoer waarschijnlijk tientallen mensen uit hongersnood of door geweld. Terwijl mijn lach door mijn huis schalde, werd er in Kivu wellicht

This issue’s question Who do you admire? And why?

These past few days, searching for

former frustrated owners. She really

something interesting to say about

brought me down.

friendship or love, I have enjoyed and endured a certain saga with my

Two months ago I had to leave Rhesus,

dog. Supposing we can interpret the

to produce my new play in Scotland. I

greater universe through the small-

was happy to be away from the dog,

est of its details, The Saga of Rhesus

and the play’s relative success filled

the Dog and Myself the Human should

me with the kind of confidence that

help us focus in on our desired topics

let’s you say: “I can live the way I

and perhaps motivate our question of

want.” My want was to have a dog who

the month.

showed affection, loyalty and friendship. I wanted a dog who did not keep

Ever since we got her six months ago,

me on a leash, which is to say, a dog

Rhesus has been a bad dog. Taking

that did not need to be put on a leash.

her on a walk amounts to her run-

Rhesus did not fit into that picture.

ning away and us looking for her. In

hot pursuit, we’ve tramped through

When I returned to California, and

some tremendous forests and stun-

picked Rhesus up from at my girl-

ning beaches, but always with con-

friend’s mother’s house, she was

sternation and crinkled brow. Rhesus

worse than ever. How is it that I get

runs and runs, out of our sight and out

along so well with every dog I meet,

of her mind. She seems unaware of

but my own doesn’t recognize my exis-

humans, other dogs and herself. Her

tence?

mind is tuned only to birds, deer and

Santa Barbara beach, I asked this

objects of her predation. Were it not

question of my aunt and uncle. I was

for her beautiful spotted coat, and my

having such a great time with their

girlfriend’s love for beautiful things,

dogs--swimming and wrestling and

Rhesus would not have remained with

playing--and I wanted to know how I

us any longer than she did with her

could enjoy my time similarly with my

On a secluded, cliff-backed

own dog. The nebulous advice was: be

me. She was a categorically different

the alpha.

individual. Somehow my strange vibe triggered in her a psychological state

Not knowing how to be alpha male, I

that had long been hiding deep inside

took my best crack at it. I crouched

her skull.

over Rhesus and stared at her. I didn’t understand the strange vibe I was

When I told my uncle of his advice’s

giving her, but I gave it with intensity.

success, he said the dog had learned

She finally looked at me and craned her

to respect me. A dog with respect for

neck for my attention. Even this glim-

its owner is one beast. A dog without

mer of affection was a great stride,

such respect is quite another.

but her behavior the following morning astonished me.

We see similar phenomena throughout nature. When a male gorilla wins the

We walked her to the beach on leash,

rights to a harem, it grows in size and

as usual, but this time I kept giving

strength, ensuring the continuation

her the strange vibe which I still didn’t

of its dominance.

understand. My posture was card-

changes its relationship with others, it

board.

When the gorilla

My words were minimal and

changes who it is, physically and men-

low. And when I pet her, my strokes

tally. The same goes for humans. One

were brief and almost unfeeling. The

kind of leader--Pol Pot or Hitler or

astonishing thing happened when I let

Mao--can trigger a homicidal behav-

her off the leash.

ior in his subjects while another kind of leader can trigger more benevolent

She stayed close.

tendencies.

Like any other dog, she walked happily

However, it’s not as simple as “a nice

beside us, smiling up at us for praise,

leader has nice subjects and a mean

playing in the waves and coming to us

leader has mean subjects”.

when called. She was my friend. The

Machiavelli instructed leaders that,

magnitude of her change can not be

“it’s better to be feared than to be

over exaggerated. It was a caterpillar

loved,” he meant not only that he who

into a butterfly, a tadpole into a frog,

leads through fear is better off, but

a tree into a house. On this particular

also that those that are led through

walk, Rhesus was not simply the same

fear are better off. A happier behav-

old dog who finally decided to obey

ior is triggered, so his argument would

When

follow. My stern show of force caused Rhesus to show her happiest side. She was able to express friendship and love only after feeling fear. The day after our breakthrough, however,

Rhesus

started

regressing

towards her old behavior. She never lost her sense that I exist, nor did she stay close. Apparently I was no longer triggering that “good dog” self inside of her. It felt like I was no longer giving her the same vibe either. I never quite understood the alpha pose I was showing her in the first place. The fact is, I don’t fully understand what I did to invoke the dog’s respect. Nor do I fully understand what respected people do to command respect. Respect and admiration are by nature nebulous

Each issue, “Noösfeer” will pose a

attributes. If we had a clear cut instruc-

question to its readers. It’s a ques-

tion manual on how to be respected and

tion you can mull over with a friend,

admired, we would immediately loose

ponder in your lonesome or write in

respect for anyone who “did it by the

to publish in our upcoming issue. You

book.” F. Scott Fitzgerald famously said,

can even pose the question to oth-

“Show me a hero and I will write you a

ers. I have found this week’s question

tragedy.” It seems impossible to say, in

to be a remarkable ignitor of earnest

abstract terms, what general traits and

conversation. Whether it’s a stranger

activities command respect and admi-

sitting next to me on a plane, an old

ration. The best we can do is identify

friend on a long hike or a father at the

the real life people who invoke respect

dinner table, have fun with it.

and admiration. Who do you admire? And why? Dylan Dougherty

ÜNIVERSAL: Sacha Baron Cohen A man with a plan? Jullie kennen hem reeds of niet:

middenklassegezin. Hij was de tweede

de man achter topjanet Brüno.

van drie zoons. Zijn vader is afkomstig

A fool, or a man with a plan?

uit Wales, zijn moeder is Israëlisch. Na zijn secundaire studies vertrok hij voor

Eind 2006 verscheen de film Borat:

een jaar naar zijn moeders geboorte-

Cultural learnings of America for make

land, maar keerde terug om geschie-

benefit glorious nation of Kazakhstaní

denis te gaan studeren aan Christ’s

in de zalen met Baron Cohen in de

College, Cambridge.

hoofdrol. Een film die doet lachen, maar vooral choqueert. Zijn acteerpr-

Hij schreef zijn scriptie over de Joodse

estatie werd beloond met een Golden

invloed op de ‘Civil rights movement’,

Globe. Anyway, that was so 2006, en zo

in de Verenigde Staten van de jaren ‘60.

kwam in juli 2009 de film Brüno uit. Ook

Baron Cohen werd bekend toen hij

deze keer ging de reis naar Amerika.

als Ali G optrad in ‘The Eleven O’Clock Show’ op het Britse Channel 4. In 2000

Sacha Noam Baron Cohen (Londen,

kwam er een vervolg op de serie met

13 oktober 1971) is een Britse komiek,

‘Da Ali G Show’, waarmee hij het jaar

vooral bekend van zijn alter ego’s Ali

daarop de BAFTA Award won voor

G, Borat en Brüno. In zijn program-

beste comedyserie.

maís interviewt hij bekende en onbek-

ende personen, waarbij hij altijd in

In 2003 waaide de show over naar de

zijn rol blijft. Aangezien vele van zijn

Verenigde Staten. Hier kreeg hij enige

slachtoffersí waarschijnlijk niet al

kritiek te verduren, omdat hij ervan werd

te happig zouden zijn om met zijn

beschuldigd als blanke een karikatuur te

personae geassocieerd te worden,

maken van de zwarte gemeenschap via

lokt hij ze op tal van manieren in de val.

zijn onnozele, seksistische en vrouw-

Baron Cohen groeide op in een Joods

onvriendelijke gangstertypetje Ali G.

Andere fictieve karakters van Baron

VS. De film Brüno doet je wenkbrau-

Cohen zijn Borat, een televisiever-

wen fronsen en je mondhoeken krullen,

slaggever uit Kazachstan, ironisch

maar er zit misschien wel meer achter

genoeg een Jodenhater, en Brüno, een

dan op het eerste zicht lijkt.

homoseksuele Oostenrijkse modeverslaggever, die zijn “slachtoffer” vaak

Het personage Brüno is een glitter en

in een ongemakkelijke positie brengt

glamour freak en gebrand om wereld-

door te zinspelen op homoseksuele

beroemd te worden. Doordat het

relaties. De film Brüno werd opnieuw

hoofdpersonage zo absurd ridicuul is,

geregisseerd door Larry Charles. Eind

wordt het hele wereldje waar hij bij wil

2007 verklaarde Cohen zijn typetjes

horen in een interessant perspectief

Ali G en Borat niet langer te zullen

geplaatst: het is belachelijk en absurd

spelen en de rol van grappenmaker

hoeveel tijd, energie en geld sommige

Abbie Hoffman te willen spelen in

mensen investeren in uiterlijk vertoon

Steven Spielbergs film ‘The trial of the

en statussymbolen.

Chicago 7’, die in 2010 moet uitkomen. Daarbovenop benadert Brüno de ideRode draad doorheen zijn werk is

alistische non-profit wereld op zulk

het creëren van een icoon om hier-

een vulgaire en

mee elementen uit de taboesfeer te

wijze dat je als kijker geneigd bent te

gebruiken als choqueermiddel. Lachen

denken dat de juisteí kijk op de zaken

geblazen, want hij acteert sterk. Men

exact tegenovergesteld is aan de kijk

zou zich kunnen afvragen of men deze

van Brüno.

opportunistische

man een eigentijdse Chaplin zou kunnen noemen, maar waar dient zulk een vergelijking toe? Baron Cohen geeft in elk geval zijn kijk op Modern Timesíin de

Bundle of joy on communiwould save some money eks ago. What we o tw ng oki sm it qu He you can’t just cation, yet these days get, lly rea n’t did he t ou ab the fuss was more. You need simply light a fire any g sin mis s wa he though he had to admit if the apache a permit. And what n, eve lity uti a , ybe ma l too something. A ring the signalburns the blanket du be ly on ld cou of which the function hly flammable, ing? Blankets are hig ttes are Cig le. ab ati n-s no descr ibed as t hur t. Passive by-standers could ge unique bundle her rat a ke ma t ligh and t bad publicity, smoke-signaling is jus there e, cas the ing be at gover nment of goods. Th befor e you know it the of goods capale nd bu er oth no ing be m restaurants, would ban signaling fro d of kin ar cul rti pa t tha ng ble of reachi Also you canand maybe even bars. luti a for k loo to utility, he felt for ced and even if you not smoke an apache, ked loo he w Ho d. kin ent ity of a dif fer tain nicotine. could, they do not con no import ance, of s wa lity uti s thi for and a spinning Other options….Gandhi to be ly new the of lity only the uti ing if you were Jenny? Might be promis ryeve if n Eve . found utility mattered ne would undera bookie, since everyo same the for g kin loo be one would not, pretty low estimate Gandhi. If not keep him uld wo s thi , lity uti of d have a lot of kin utility there. You would claim ral mo the ng ati tim from overes t annoying. wool, which tends to ge the utility of his on had he ed liev be he on and braver y What else…Imaginati So he th. ma the do ers oth choice. Let ms to be a ver y perhaps? Now this see the rs nea at wh started pondering, imagine. Dare useful bundle. I mean ods he go of le nd bu the of it seems, as perfection imagining. Hollow words o? ag eks we o had for egone but tw ng by. They were he saw a couple str olli tedly ub do Un ? fire a and An apache

so we cannot dog’s name is Perkins, , ted no he , ing tim od holding hands. Go canary, depends have a cat, perhaps a opposit e the for g kin loo t jus s as he wa allergy. What if if Perkins has a bir d ain ag en Th y. ver bra of imagination and moment that I, during every other that sims wa it er eth wh d ere he wond company of a passes, appreciate the p shi on ati rel rd wo the ple really. Does I want to open dif fer ent pet? What if sur d lack of ab s thi for nd sta simply all be about me, up a zoo? Shouldn’t it it uld Co y? ver bra n eve imagination and her, instead of about what I feel for hoax, ent antic uis ling of d kin e be som wr ong, I apprePerkins. Don’t get me s nd bo t fas the h wit s hor, but quite gling real passion ciate Perkins as a metap dating her. am I ? ms ter and rds of wo Perkins doesn’t similar to language, . sis ba r ula reg a on I am seeing her might wonder have a soul really. You of underling fee l tua mu a re We sha this couldn’t be why, but then again are We ss. rne de ten ves the point standing and put int o words, which pro . We have a ed orc div are We . ed marri quite nicely. wers. The dog’s garden with lovely flo ’t need a dog; No, a relationship doesn w ourselves allo we Do ns. rki Pe is name x and mascara, it needs tipp-ex. Tipp-e as n soo as , tly tan ins to be chained, ndle. now there’s a good bu and mored, ere utt are rds wo these s to the fullover, do we realise thi realise to even est? Moreover, do we that by talking the slightest degree pretend to feel about something we er sentiment s on a regular basis oth Willem Sas wded out? The might ver y well be cro

goudron/ teer 10 mg nicotine 0,9 mg CO 10mg 19

olking per GSM mee kan wedden. De gelden worden bij de VRT in bewaring gegeven en de gelukkige winnaars kunnen zich erom roemen een nieuwe generatie politici de schrik op het lijf gejaagd te hebben voor onbezonnen uitspraken terwijl ze hun geld uittellen.

ons de hemel beloven. Niettemin wil

ik in dit stukje een lans breken voor

een wild en wereldverbeterend plan,

gebaseerd op ingewikkelde financïele

producten. Het plan komt van Robin aan

Hanson,

George Mason University en het

van Verhofstadt’s belofte. Immers

Tot zover een wild wereldverbeterend plan. Natuurlijk zijn er een heleboel haken en ogen aan: Hoe zullen we het eens worden over de voorwaarden? Wie zal beslissen wie er gewonnen heeft? Moet je de hele dag voor je TV zitten wachten op het woord van Phara? Om maar te zwijgen van het krankzinnige idee om de VRT-redactie

nieuwe ideeën in de openbaarheid te

krijgen en (niet minder belangrijk) om

slechte ideeën uit de openbaarheid te

krijgen. Hoe worden politieke idee√´n

gevormd en uitgevoerd in het huidige

systeem? In het beste geval worden ze

bedacht door allerhande denktanks en

door de kabinetten van ministers. Die

denktanks en

Wetten zijn er echter om veranderd

je lottoformulier illegaal is in België.

feit datgokken buiten het casino of op

vele problemen, niet in het minst het

spelen.Met dit systeem zijn er ook nog

dat hen tegenhoudt om zelf mee te

zijn met de schatting dan is er niets

mochten er nog wijzen niet akkoord

spelers toekennen aan het uitkomen

de kans die de meest wijzen onder de

tieve en betrouwbare schatting van

Jan’s aandeel zowat de meest objec-

mensen meewedden is de waarde van

nooit hoger dan 1 EUR. Als er genoeg

de uitbetaling is nooit lager dan 0 en

een getal tussen 0 en 1 zal zijn, immers

Het mooie is nu dat de prijs steeds

prijs dalen.

belooft ons een robuuste manier om

economie

Nog beter zou zijn dat de ganse bev-

professor

portefeuille boven. We wedden erom.”?

ingewikkelde financiële producten die

het onwaarschijnlijke geval dat ze

visie opleveren moest op zo’n moment

in recente tijden, geen gebrek aan

prijs van Jan’s aandelen stijgen. In

kwestie. Zou het geen geweldige tele-

Verhofstadt niet vertrouwen zal de

velen Verhofstadt geloven zal de

twisten over een volstrekt feitelijke

Phara) declareren: “Heren, haal jullie

van Jan kopen en verkopen. Wanneer

tuigd van het eigen gelijk heeft zien

iemand (mijn voorkeur gaat uit naar

geautomatiseerde manier aandelen

politici in prime time volmondig over-

verbeterende plannen. Ook is er, zeker

Vanaf nu kunnen anderen op een

Hand opsteken wie nog nooit twee

Er is geen gebrek aan wilde wereld-

Een markt voor toekomstvoorspellers

sterk in een of andere controversiële uitspraak. Bijvoorbeeld: “Guy Verhofstadt zal slagen in zijn belofte om minstens 200000 jobs te creëren tegen het eind van zijn ambtstermijn” (weet U nog?). Laten we zeggen dat Jan met 93% zekerheid gelooft in Guy Verhofstadt. In een land met werkende voorspellingsmarkten pleegt Jan in zo’n geval even een telefoontje om zijn uitspraak in de lijst van de voorspellingsmarkt te laten opnemen. Men bekijkt of de uitspraak op zijn minst achteraf testbaar is. Vanaf dan is de weddenschap geopend: voor elke 93 cent die Jan investeerde in zijn voorspelling krijgt hij één idee-aandeel dat 1 EUR zal waard zijn wanneer Verhofstadt zijn belofte waarmaakt. In het andere geval wordt het aandeel waardeloos.

blindelings moeten vertrouwen op het

oordeel van de ‘experts’ die de den-

ktanks en kabinetten bevolken. Nog

erger dat daar in feite geen alterna-

tief voor is. Onderzoek toont echter

aan dat de voorspellingen van experts

vaak niet beter doen dan de simpelste

vuistregels (google maar eens op M3

competition madrikakis). Voorts wor-

den experts überhaubt niet beloond

voor het bedenken van goede idee√´n

maar eerder voor het luider roepen

dan de andere experts, voor het ing-

enieus krombuigen van redeneringen

tot ze in een vooropgezette ideologie

passen en vooral voor het meehuilen

met de andere wolven. Niets zo erg

voor een expert dan als enige fout te

zijn, ook als er een goede kans was om

als enige juist te zijn.

Stel: Jan-met-de-pet gelooft zeer

Daar zijn we voor. Erger is dat politici

manier dus.

voorspellingsmarkt.

democratische

uct dat al deze problemen oplost: de

geld.

gesubsidieerd.

baar

ologische manier samengesteld en

met

Ziehier een complex financieel prod-

doorgaans op een onverholen ide-

vertrouwen

kabinetten worden - U raadt het technische

probleem

Wouter D’Hooghe

http://hanson.gmu.edu/home.html

webpagina op naslaan:

nog meer wilde ideeën kan er Hanson’s

markten op kleine schaal of gewoon in

beelden van werkende voorspellings-

oplossingen voor dit probleem, in voor-

den. Wie geïnteresseerd is in Hansons

stellingen die gelanceerd zouden wor-

nemen voor de ongetwijfeld duizenden

zijn voor- en tegenposities in te

genoeg mensen te vinden die bereid

belangrijkste

te worden. Buiten de legaliteit is het

“wat doe je. Doe je geen pijn” “Twas een mooie landing. En niets

ik maak mij los van de dingen

kan altijd vliegen, zelfs de wind

“wil je mij vastnemen”

gaat soms liggen”

“gaan we tellen hoevaak we eraan denken” !"#$%&'()*+##,‘ja. Je hebt gelijk”

“Je wil iemand een vraag stellen; Maar je doet het op dat moment nog niet Je denkt, dat het zo, beter is”

“howcome some things are impossible ?”

“dacht je daar nu aan ?”

“because it’s just not the right time yet”

“ja” “wilde je me een vraag stellen ?” “ja. Nog niet.”

“ik moet je tijd geven” ‘ik ook” “jou tijd geven”

“je lacht niet mee” “wat ben je aan het denken?” “dat ik niet mag huilen” Er is een zin die je zei Die in mn hoofd blijft nazinderen “ik weet niet hoe het anders moet” ‘ik wist dat het die zin was’ “Sterk zijn is de rol die mij toebeschreven wordt zonder dat ie mij past” “Als je sterk moet zijn, dan word je het”

“sorry” !"##$%&&$'( “neem het nu maar aan”

« twas plezant. Maar dat wist je » van waar komt het? “maar dat weet ik toch niet?” van waar komt een gedachte

!"#$%"&$'($)"*)'&"+#$*)%,,'$-.,/)'0$

van buiten je hoofd. Of van bin-

!/11.$-12$-,)$"#$/,.*)'$%)&0

nen je hoofd “van binnenin?” van

wat

altijd

stil

is,

opmerkzaam blijft en graag ziet?

“ineens bent ge gestopt met zoeken”

“Begin niet met zo’n vragen. Want

“ajaa das omdat ik iets gevonden had he”

ik weet niet vanwaar het antwoord zal komen”

“een arm om over je heen te leggen” “of 2” “Schrijf er een boek over” “Misschien wel.” “Ga je nog naar me lachen volgende keer als je mij ziet ?” “Ja. Ik denk het wel” En niets kan altijd vliegen, zelfs de wind gaat soms liggen

“ik vertel graag dingen. Zelfs de kleinste dingetjes.” “ja. Ik weet het”

!"#$%&$'&$(()$*")+$,&#-.&)/ “ja” “dat je weer durft dromen” “het beste moet nog komen. Beloof me dat het beste echt nog moet komen” Jill Marchant 23

Niet vallen.. plots zomaar uit het niets een traan die onverstoorbaar vloeit

nog even wankelen

niets of niemand die ze stopt zich een weg banend vanuit de ziel

niet vallen niet vallen

de zwaartekracht die haar leidt een kleine vertraging

te laat

lichte weerstand door flinterdunne haartjes

even plots niet zomaar

pijlsnel naar beneden

uit het iets

om dan halt te moeten houden aan de afgrond eentje kan het aan niet vallen

vingers duwen achterblijvers

niet vallen

terug in het traankanaal de ziel heeft weer vocht tot nadenken

een tweede doet zijn intrede

een hand wrijft over het gelaat

snelt zijn voorganger te hulp

een zakdoek dept de wonden droog

achtervolgd door zijn lotgenoten

weg laatste restje traan

rusteloos botsend

alsof het er nooit geweest isĂ&#x2013;

een zee van vloeibaar zout afgrond wordt waterval

toch

velen samen elkaar meesleurend

ik proef het zout nog op mijn lippen

special

Vooruit waarom die pijn van alleen eenzaam zijn zoveel dingen mensen om me heen toch zo erg alleen stilstaan bij mezelf de vraag wat ik nou wil liefde gezelligheid passie en pijn op zijn tijd romantiek rozengeur en maneschijn zou het er allemaal nog wel zijn? weten dat niets voor altijd kan zijn alles een keer verdwijnt achter de horizon terug willen het maakt niet uit de enige richting is vooruit K.

Examens

Zo maar eventjes iets schrijven om de

hoe je je gedraagt en voelt, maar is

tijd te doden, voelt niet echt produc-

voor de overgrote meerderheid van

tief. Zeker niet in tijden waarin men

ons onbereikbaar.

wordt afgerekend op mans produc-

Ik vraag me af op welke manier dit

tiviteit. Zo gaat dat wel vaker tegen-

allemaal zinvol is, maar zulke vragen

woordig. Dit valt me nogal zwaar. Zo

dienen niet gesteld, eerst en vooral

zwaar zelfs dat ik er over begin te

omdat het niet productief is, ander-

schrijven. Wat een gedoe toch.

zijds omdat er toch niets aan te doen valt, want de huidige context is het

Beter zou zijn als ik even kon ontsnap-

logisch gevolg van een hele evolutie

pen aan deze sleur van achter mijn

en moet dus wel juist in elkaar zitten.

bureau zitten, voorovergebogen over

Graag had ik een bewijs dat het juist

de zoveelste cursus over het zoveel-

in elkaar steekt; uit het ongerijmde of

ste onderwerp. Niet dat het allemaal

inductief, maakt me niet uit.

niet interessant is, dat wel. Maar waar heeft men het vandaan gehaald dat dit

Ik twijfel aan de existentie van zulk

dé manier is?

een bewijs. Ik vermoed dat de meesten onder ëonsí maar wat doen, zonder

Je hoofd volproppen met informatie

er kritisch bij stil te staan. Men gaat

om het vervolgens tijdens een exa-

nochtans prat op kritiek. Waarom

men uit te kotsen, dan een paar uur

geven we niet eens kritiek op de werk-

bekomen om daarna weer opnieuw

ing van onze universiteiten? Ik ver-

te beginnen. Zo gaat dat weken aan

moed omdat het als bolwerk van

een stuk. Uiteindelijk valt die last

intellect moeilijk aan te vallen valt.

van je schouders en kan je trots zijn

Moeilijk gaat ook..

dat je weer iets bewezen hebt. Een

deel van die kennis blijft dan hangen

Ik laat me natuurlijk ook gemakkelijk

tot het uiteindelijk een bescheiden

meeslepen door mijn ingesteldheid.

plaats toegewezen krijgt in je onder-

Het is immers gemakkelijk om het alle-

bewustzijn. Dat deel van je hersens

maal negatief aan te voelen als je de

bepaalt voor een stuk wie je bent en

dingen slecht hebt aangepakt. En dat

heb ik. Ik heb me tijdens het semes-

oorspronkelijke omgeving ook; dat heb

ter weer te vaak laten verleiden tot

ik reeds uit ervaring geleerd. Vluchten

andere tijdsbestedingen zoals werk,

is dus geen duurzame oplossing. Een

mijn sociaal leven, cultuur, het openen

aangenaam leven opbouwen is altijd

van mijn geest,.. Ik ben niet voldoende

weer de boodschap. De conclusie luidt

productief bezig geweest, en daar

voor de zoveelste keer: ĂŤIk ben geen

ben ik nu het slachtoffer van. Logisch

voorbeeldstudent, no problem. Ik ben

allemaal. Dus voel ik me tegenwoordig

halverwege mijn studie en doorgaans

kut. Een gevolg van het zich kut voelen

ben ik niet ongelukkig. Als ik de din-

is dat veel dingen kut beginnen aan-

gen beter aanpak tijdens het semes-

voelen. In eerste instantie de oorzaak

ter, dan kom ik er wel. Daarna ligt de

van je kutgevoel. In casu, de examens

wereld voor me open en kan ik in bin-

en ons universiteitssysteem.

nen- en buitenland boeiende jobs gaan doen waar ik in het beste geval een

Mijn kritiek kan dus moeiteloos gerel-

klein percentage van die opgedane

ativeerd worden. Er kan gemakkelijk

kennis nodig zal hebben.

van gezegd worden dat de fout niet bij het systeem ligt, maar louter bij

Morgen weer een studiedag..

mezelf. Ja, dat kan gemakkelijk. Toch staat het mij persoonlijk vrij om van deze hele situatie te denken wat ik wil. En dat zal ik dan ook doen. Ik ben dan snel geneigd om alle dingen die tegenwoordig fout lopen er bij te betrekken om vervolgens te concluderen dat het leven op zich kut is, en dat ik me er liever aan zou onttrekken. Niet in de suĂŻcidale zin, eerder in de geografische. Mezelf zal ik echter steeds tegenkomen, mijn verleden en

Traagheid in tijden van haast en spoed - beschouwing van het hoofdstuk “Traagheid” uit het boek “Zonde van de Tijd” van E.A. Godot* onze

ons werk en alle sociale verplichtingen

samenleving van een kritisch peda-

het middelpunt van alles geworden

gogisch commentaar aan de hand van

althans, zover hebben we het laten

de zeven hoofdzonden. Hij/zij (verder

komen.

E.A.

Godot

(2006)

voorziet

in de tekst zal enkel naar Godot verwezen worden met hij) vraagt zich af

Het leven in onze westerse samen-

wat de oude waarden en normen, die

leving raast aan een sneltempo voor-

in een religieuze context zijn ontstaan,

bij, waardoor steeds meer mensen de

in onze tijd nog voor betekenis heb-

behoefte voelen om wat gas terug te

ben. Ook onderzoekt hij of wat gis-

nemen. Onthaasten is zowel mode-

teren een zonde was, vandaag wellicht

woord als codewoord om aan het

in een deugd is verkeerd. Eén van deze

jachtige leven te ontsnappen. We

zonden is traagheid, wat een grotere

moeten wat tijd vrij maken om weer

zonde dan ooit lijkt te zijn. Toch moet

op adem te komen. Ook opvoeding en

het in tijden van stress en ongekende

onderwijs ondervinden steeds meer

prestatiedruk misschien net gezien

klachten van stress, drukte en pres-

worden als een onmisbare deugd.

tatiedrang, terwijl tijd voor handen hebben hier een noodzakelijke vere-

Aan wie je het ook vraagt, iedereen

iste is om kwaliteit te kunnen leveren.

werkt keihard en zegt geen tijd te heb-

Onthaasten zou ook hier de produc-

ben. Vele privé-agenda’s puilen uit van

tiviteit enkel ten goede komen.

de afspraken, geplande vergaderingen

en andere uiteraard zeer belangri-

Godot heeft het ook over een andere

jke sociale verplichtingen, 7 dagen per

vorm van traagheid. Zo stelt hij dat

week, 24 uur op 24. Zo zijn anno 2009

we niet meer stilstaan bij de dingen

des levens, waardoor we onszelf niet

vermoeide staat van onze cultuur.

meer ter discussie stellen en vervol-

Is het zo langzamerhand geen tijd om

gens de samenleving niet meer gaan

ons af te vragen hoe we weer uit dit

beoordelen. We zijn waarden en nor-

verwoestende patroon kunnen stap-

men blindelings aan het kopiĂŤren en

pen, om vervolgens de levensnorm weer

verliezen daardoor de mogelijkheid om

scherp te stellen op andere waarden

te kiezen voor een humanere wereld.

dan presteren en het adapteren aan

Sterker nog, we passen ons liever aan

heersende samenlevingspatronen?

aan onze samenleving. Hierin speelt opvoeding en onder-

Opvoeding en onderwijs

wijs een belangrijke rol. Volgens Godot

Kortom, traagheid Ăąmet name het

worden zij beschouwd als compensa-

tekort eraan- draagt in onze samen-

tiemiddel tegen het verlies aan betek-

leving een duidelijk negatieve connota-

enis waarmee kinderen en jongeren in

tie met zich mee. Betreffende de rol

hun leefwereld vandaag vaak te maken

van opvoeding en onderwijs wil Godot

krijgen. Met andere woorden wordt er

bijgevolg een andere these verdedi-

een immense verantwoordelijkheid en

gen. Opvoeding, onderwijs en andere

aansprakelijkheid opgedrongen aan de

culturele en educatieve instanties

school en andere educatieve instellin-

mogen zich niet zonder meer ten dien-

gen. Zij moeten de problemen van de

ste stellen van een maatschappelijk

toekomst maar gaan oplossen voor-

of politiek ideaal. Onze gerealiseerde

dat ze zich werkelijk gaan ontwikkelen.

liberale democratie wordt dan wel

Hierdoor ontstaat het gevaar dat ze

geleid door het principe van vrijheid

hun eigen belangen uit het oog gaan

en autonomie, doch, men dient kri-

verliezen. Vanaf het moment dat ze daar afstand van nemen, raken ze namelijk hun eigen

mogelijkheden

Het beste van de tijd zijn de momenten waarin hij stil staat.

tisch te blijven omgaan

- J. Weremeus Buning -

sinstanties binnen een

kwijt en dat maakt hen

met deze werkelijkheid. Opvoeding en onderwijs zijn geen bemiddelingsamenleving. De school

conservatief. Deze vorm van traagheid

moet niet zo dicht op de maatschap-

valt terug op haar oorspronkelijke

pelijke werkelijkheid zitten, maar juist

betekenis. Het gaat hier om een gevoel

in eerste instantie ruimte bieden tot

van vervreemding en revolte tegen

reflectie over de mens en zijn relatie

de zelfgenoegzaamheid en de soms

tot de samenleving. Dit betekent

enerzijds dat de school bepaalde

nood aan opvoeders die niet alleen

maatschappelijke verwachtingen dient

bevestigen, maar ook provoceren.

te bevestigen, maar anderzijds dat ze de bestaande samenleving con-

Haast en spoed

tinu ter discussie moet durven stellen.

Ter verantwoording van bovensta-

Onderwijs moet gezien worden als een

and argument, beroept Godot zich op

plek van tijd en ruimte die de samen-

allerlei feitelijke ontwikkelingen die we

leving zichzelf geeft om over zichzelf

allen ondergaan in onze huidige bedri-

te reflecteren. Het probleem is echter

jvige samenleving.

dat ëonzeí samenleving daar steeds minder en minder tijd voor krijgt. Het

We hebben het druk. Enerzijds leven

is net dat wat we moeten voorkomen.

we in verschillende contexten en pro-

In plaats van steeds meer ëvan het-

beren we te voldoen aan de verwacht-

zelfdeí te creëren, moeten we voort-

ingen die elke context aan ons stelt.

durend op zoek gaan naar alternatieve

Zo willen we op het werk onze taken

wegen naar een humanere wereld.

op een efficiënte manier vervullen: zo veel mogelijk in zo weinig mogelijk tijd.

Opvoeding en onderwijs moeten zich

Vanuit ons meritocratisch denken, ligt

op de kunsten richten volgens Godot.

de druk om te presteren namelijk altijd

Deze kunnen namelijk andere verto-

op de loer. In de gezinscontext wor-

gen voortbrengen. Kunst en cultuur

den wasjes en plasjes aan een record-

kunnen kinderen en jongeren prikkelen

tempo afgewisseld met kinderzorg

en aanzetten tot reflectie op hun

en quality timeí. Dit alles terwijl we

eigen leefwereld. Opvoeding moet dus

op sociaal vlak ook niet willen onder-

meer zijn dan alleen maar een instru-

doen aan de bedrijvigheid van onze

ment van de huidige samenleving, waa-

vriendenkring.

rin kinderen zich leren conformeren

aan de gangbare maatschappelijke

Anderzijds bevalt die drukte ons wel en

ontwikkelingen. Het is de taak van de

presenteren we ons maar al te graag

opvoeder om een zekere gevoeligheid

als dynamische personen met een

te hanteren ten aanzien van het kind.

boeiend en aantrekkelijk leven. Zelf

Dit betekent dat de opvoeder kansen

doen we dan ook niets liever dan eigen

moet bieden aan het kind om tijd en

wensen en verwachtingen te formul-

ruimte te scheppen voor reflectie en

eren voor die verschillende plekken in

kritisch denken over onze samenlev-

ons leven. Ons leven is doordrenkt met

ing. Kortom, onze samenleving heeft

plannenmakerij, want er gebeurt van

alles en we willen overal deel van uit-

we als consument ervaren. We wor-

maken, we willen alles beleven.

den bedolven onder een overvloed van informatie op alle terreinen. Probeer

Soms kunnen we niet meer. We heb-

maar eens een keuze te maken bij de

ben het zo druk en denken de hele dag.

aanschaf van een huishoudelijk appa-

We denken na over alles. We zijn er aan

raat, of beter nog uit het aanbod aan

gewend dat gedachten heel snel gaan,

voedingswaren in de supermarkt, mooi

dat is lekker efficiĂŤnt. Als er gevoelens

geordend voor ons uitgestald, maar

opkomen, dan hebben we daar vaak

twintig maal hetzelfde product.

geen zin in en zetten we maar liever de televisie aan. Maar gevoelens moeten

We hebben het te druk, maar willen

wel gevoeld worden. Gevoelens heb-

toch overal en altijd bereikbaar bli-

ben ruimte nodig om onderkend te

jven. Huidige communicatiemiddelen

worden, om een plaatsje te krijgen

als gsm en internet zorgen ervoor

vooraleer ze kunnen wegebben als

dat we nooit veraf zijn. We willen op

een golf. We leven op de alombek-

ieder willekeurig moment de beste

ende automatische piloot waardoor

activiteiten of mensen optimaal kun-

we het gevoel hebben geleefd te wor-

nen benaderen. Dit gevoel van perma-

den en uiteindelijk kan dat ons welzijn

nent stand-by te moeten zijn creĂŤert

kosten. We kunnen spreken van een

stress. We zijn overstelpt, raken

stressmaatschappij, waarvan presta-

overgestimuleerd en hebben daar-

tiedruk, depressie, stress en burn-out

door het gevoel dat we voordurend

de kernbegrippen vormen. We kun-

tekortschieten.

nen de vaart van onze maatschappij niet meer bijhouden. Door het voort-

Stress op het werk is ons al helemaal

durende gedruis hebben we geen tijd

niet vreemd. Dat men vandaag de dag

meer voor solidariteit en worden we

op het werk moet presteren weet

zelf steeds kwetsbaarder. Soms lukt

iedereen, maar doordat sommigen

het ons niet meer, de fun is er van af.

zichzelf overtreffen (of moeten overtreffen) komt stress zeer vlug om de

We hebben het dus niet enkel druk,

hoek kijken. We streven naar een zo

maar staan ook onder druk. Bovendien

hoog mogelijke productiviteit op het

gaat het meestal over een combina-

werk, maar dat betekent tevens dat

tie van stressbronnen. Het fenomeen

we onszelf een hoge werkdruk ople-

keuzestress is onder meer het gevolg

ggen.

van de toegenomen keuzevrijheid die

onvoldoende werkzekerheid, slechte

Een

slechte

werkomgeving,

werktijden en gebrekkige communica-

opvoeding. Ook ons onderwijs staat

tie zijn tevens belangrijke stressbron-

onder stress omdat er vandaag de

nen, die onze gezondheid op termijn

dag louter nog in termen van pres-

ernstige schade kunnen toebrengen.

tatie wordt gedacht. In het secun-

We hebben nood aan een rust- en

dair onderwijs ervaart meer dan één

adempauze, maar we zijn te druk bezig,

op drie leerlingen stress. Tevens bij

waardoor we dat uit het oog verliezen.

ouders en leerkrachten neemt de stress alsmaar toe, want ook zij wor-

Bovendien is het opmerkelijk dat we de

den onder druk gezet om kwalitatieve

aspecten die we in onze professionele

“producten” af te leveren. Deze tech-

activiteiten nauwelijks of geen plaats

nologische kijk op opvoeding en onder-

meer gunnen, in onze vrije tijd expliciet

wijs zorgt voor heel wat overbelasting

najagen. Gedurende onze quality time

en demotivatie in de klas en het gezin.

dienen we alles wat we ons jachtige beroepsleven zo sterk missen, te

Bovendien kunnen we ook in het onder-

compenseren in de beperkte vrije tijd

wijs spreken van een toegenomen

die ons nog rest. Maar ook hierin luidt

keuzestress. De competitieve invull-

de boodschap “doe zoveel mogelijk in

ing van presteren impliceert dat leer-

zo weinig mogelijk tijd”. We moeten uit

lingen onafgebroken op zoek moeten

eten, naar de film, sporten, op bezoek

gaan naar de juiste studiekeuze om

of op vakantie. Mensen komen vaak

later zoveel mogelijk winst te kunnen

vermoeider van vakantie terug dan

boeken. Maar daar de studiemogeli-

dat ze weggingen. Onze vrije tijd is op

jkheden vandaag de dag sterk uitge-

die manier tevens sterk ondergedo-

breid zijn, is het vaak makkelijker om je

mpeld in een belevingscultuur waarin

door anderen in een richting te laten

de jacht naar ervaringen, naar sen-

duwen dan zelf een berekende keuze

saties en naar kicks centraal staat.

te maken.

We oriënteren ons in onze handelin-

gen en opvattingen niet enkel meer op

Leerlingen moeten zichzelf sturen en

noodzaak, maar in toenemende mate

zorgen voor een alomvattende voor-

ook op eigen beleving. Bijgevolg wor-

spelbaarheid. In de klas wordt het

den we als individu in onze vrije tijd

verwerven van inzichten daardoor

niet alleen ontlast, maar ook voort-

naar de achtergrond verschoven. Een

durend opgejaagd. Godot distilleert

duidelijke kijk krijgen op zichzelf en op

dat deze wereld vol activiteit mooi

eigen competenties en skills is veel

wordt afgespiegeld in onderwijs en

belangrijker. Leren ondernemen is de

boodschap. Op die manier leren kin-

hectische samenleving. Dat er in onze

deren zich voortdurend bijsturen en

tijd veel ‘traagheid’ is verloren gegaan

zullen ze zich leren aanpassen aan die

met het wegvallen van het ‘actief gel-

wisselende contexten met hun ver-

oven’ is een jammerlijk, doch een histo-

schillende verwachtingen. Het kind als

risch gegroeid feit dat we niet kunnen

junior manager, plannend en bijsturend

omkeren. We kunnen het misschien

dat geen afleiding, twijfel of onzeker-

wel op een ander manier gaan invul-

heid wenst toe te staan. Ons onder-

len. We moeten opnieuw afstand dur-

wijssysteem moet transparant zijn,

ven nemen van onze eigen beperkte

zodat alles tot het voorstelbare en

wereld en ons af en toe durven laten

expliciteerbare gereduceerd kan wor-

meeslepen in een andere wereld, zodat

den. Kortom, in dergelijk onderwijssys-

verandering mogelijk wordt gemaakt.

teem raken we verwijderd van enkele van de meest fundamentele karak-

Op die manier brengt Godot ons bij

teristieken van het menselijk leven:

de eigenlijke betekenis van traagheid

toevalligheid en eindigheid. Waardoor

als hoofdzonde. De oorsprong van

we als verweesde mens alle binding

traagheid ligt namelijk in het Latijnse

met wat werelds is, verloren lijken te

acedia, wat iets anders behelst dan

hebben. Als het tij verloopt, verzet

luiheid of sloomheid, zoals we traa-

men de bakens

gheid in tijden van druk en stress als hoofdzonde begrijpen. Acedia draagt

Er is bijgevolg nood aan een radicale

een duidelijk onbehagen Èn verzet in

kentering binnen het heersende dis-

zich. Over de leefbaarheid in het hier

cours van snelheid en onverschil-

en nu beslist immers niet alleen de

ligheid. Zoals bij de aanvang van dit

structuur van het geheel, maar ook de

vertoog

aangehaald

enkeling. We moeten ons bewust wor-

bejubelt Godot in deze tijd, op enig-

den van onze eigen inbreng, zodat we

szins ironische, maar daardoor niet

meer kunnen zijn dan afgietsels van

minder betrokken wijze, de traagheid.

onze maatschappij.

Onthaasten, tijd nemen voor elkaar en

Aangaande

meer aandacht hebben voor waarden

wijs geeft Godot dan ook de raad om

als

geluk

reeds

werd

gezondheid

opvoeding

onder-

moeten

kunst en cultuur weer binnen te bren-

weer topprioriteit worden, willen we

gen in de leefwerelden van kinderen.

ons niet zomaar neerleggen bij het

Zodoende dat ze weer kennis leren

verwoestende

maken met de onvoorspelbaarheden

karakter

van

onze

van het leven en tijd en ruimte krijgen

is. Er zijn theorieën dat Godot gebas-

om hierop te reflecteren.

eerd is op God (God-ot), maar hier wordt aan getwijfeld aangezien het

Kunst kan namelijk niet anders dan

boek geschreven is in het Frans en

een tijdrovende bezigheid zijn, wat

Dieu (het Franse woord voor God) niet

een handicap is in onze -in alle opzich-

erg veel gelijkenissen vertoont met

ten- snelle tijd. Kunst is dus gebaat

God. Vladimir en Estragon wachten

met traagheid. In één oogopslag is

op Godot omdat hij hen zal verlossen,

immers wel te zien of men iets mooi

antwoorden zal geven, hen zal verlich-

vindt of niet, maar zonder een tweede,

ten. Godot kan dus ook staan voor zin-

derde en nog meer blikken, gaat men al

geving. Vladimir en Estragon wachten

snel voorbij aan de potentiële rijkdom

op Godot die zin zal komen geven aan

van beeld en inhoud. Iedere opvoed-

hun leven (Wachten op Godot is, zol-

ing die meer wil zijn dan alleen maar

ang ze op hem wachten, de enige zin

een instrument van de maatschappij,

in hun leven, zonder dat wachten zou

is dus eveneens gediend met de ont-

het zinloos zijn, al is het nu ook zin-

dekking van de traagheid. Een innige

loos). Misschien wilde Beckett gewoon

omhelzing van de traagheid zou wel

duidelijk maken dat het leven zinloos

eens een van de meest vooruitstre-

is, en dat men er zelf zin aan dient te

vende bewegingen van onze tijd kun-

geven, hoe zinloos of absurd de hele

nen zijn.

zaak ook is

* De auteurs van

“Hoezo pedago-

E.A. Godot, (2006). Zonde van de

gisch?”(2003) en “Zonde van de tijd”

tijd. Zeven opstellen over opvoed-

(2006) groepeerden zich onder de

ing: hoofdstuk 2: Traagheid. Uitgeverij

schuilnaam E.A. Godot. Ze stellen dat

SWP: Amsterdam.

niet-opvoeden onmogelijk is: alleen al door samen te zijn met onze kinderen oefenen we invloed uit en door je niet met hen te bemoeien ook. E.A. Godot verwijst naar het toneelstuk van de bekende Ierse schrijver Samual Beckett, “Wachten op Godot”. Het vertelt het verhaal van twee vrienden, Vladimir en Estragon, die wachten op Godot. Het is onduidelijk wie Godot nu

Kirsten Wiams

Ochtendgymnastiek? Yoga! Yoga (Sanskriet, vertaald: “juk”, “vereni-

grotendeels

gen”, “beheersen”) is in zijn brede con-

shoudingen) en pranayama (ademhaling-

text: een hindoeïstische filosofie die

stechnieken). De hatha yoga vormt de

leert de geest, het gevoel en het lichaam

basis voor veel andere, verder ontwik-

te beheersen, om daarmee de vereni-

kelde soorten fysieke yoga.

uit

asana’s

(lichaam-

ging met God te bereiken. In een meer alledaags, westers concept wordt met

Raadpleeg het internet indien je wat

yoga “hatha yoga” bedoeld: een tak van

yogahoudingen wil leren om je dag op een

yoga die bestaat uit een systeem van

rustige manier te beginnen of te beëin-

oefeningen om beheersing over de geest

digen. Je kan natuurlijk ook les nemen.

en vooral het lichaam te verkrijgen. In het Westen is er pas een beduidende aandacht voor de beoefening van yoga ontstaan sinds de laatste helft van de twintigste eeuw. Meestal gaat het daarbij om ontspanningsoefeningen uit de hatha yoga, die als heilzaam worden ervaren bij door een jachtig leven opgebouwde spanningen. De hoofdvorm van de fysieke yoga is hatha yoga, dat voor het eerst ruim gedocumenteerd werd in de Hatha Yoga Pradipika in de 15e eeuw n.Chr. In het westen wordt yoga gezien als bevorderlijk voor de gezondheid

wordt

het

vaak

zonder religieuze bedoelingen beoefend. Hatha yoga bestaat

Flexitarische recepten Kokosmelk groentenwok met noodles ~ Voor een gezellige schranspartij met vrienden, lekker en gezond! Ingrediënten voor twee personen olijfolie

ca. 300 gr eiernoodles

1 ajuin

kerriepoeder naar smaak

1 teentje knoflook

3 eetlepels honing

1/2 rood pepertje

1/2

theelepel

cayennepeper 1 middelgrote courgette

2 theelepels harissapasta*

1 rode paprika

peper en zout

1 blikje maïs

(ev. enkele cashewnoten)

ca. 2dl kokosmelk * Harissa is een Tunesische hete rode saus die gemaakt is van onder meer rode pepers, tomaten, komijn, koriander en knoflook. De saus wordt doorgaans in tubes verkocht en geeft pit aan heel wat bereidingen, een verrijking voor de keuken dus! Harissapasta is alvast verkrijgbaar bij Delhaize.

Bereidingswijze Snij de ajuin en het pepertje fijn en pers het teentje knoflook. Verhit de olijfolie in een wok en fruit de ajuin, het pepertje en de knoflook op een matig vuurtje. Snij de courgette in fijne schijfjes en de rode paprika in fijne reepjes. Voeg eerst de fijngesneden courgette toe en bak op een hoog vuur. Van zodra de courgette wat glaziger wordt, voeg je de fijngesneden paprika toe. Breng op smaak met zout en peper en voeg wat harissapasta toe. Laat dit kleurrijke mengsel even sudderen op een matig vuurtje en roer af en toe. Vul een kookpot met water (volg de instructies op het pakje noodjes wat betreft de hoeveelheid water). Voeg zout toe en zet deze pot op een tweede vuur op maximum. Denk ecologisch en dek de kookpot af, dit zal tevens het kookproces versnellen! Zet een kleine kookpot op een hoog vuur, doe er een eetlepel olijfolie in. Open het blikje maïs en giet het vocht eruit. Doe de maïs in het kookpotje en voeg de honing en de cayennepeper toe. Roerbak totdat de maïs gekarameliseerd is/lichtbruin kleurt. Voeg de

maïs toe aan de groentenmengeling in de wok en voeg nu ook de kokosmelk en het kerriepoeder toe, roer alles flink door elkaar. Laat deze wokbereiding sudderen op een matig vuurtje, totdat de noodles klaar zijn. Wanneer het water in de kookpot kookt, voeg je de noodles toe (volg de instructies op het pakje noodles wat betreft de kooktijd). Wanneer de noodles gaar zijn, roer je ze door de kokosmelk groentenwok. Garneer met enkele cashewnoten en dien op.

Geitenkaaspasta met look en verse basilicum ~ Een smakelijk maal voor Italiaansgezinde flexies! Ingrediënten voor 2 personen 1 ajuin

1/2 rolletje geitenkaas

2 teentjes knoflook (of meer..)

klein busseltje verse basilicum

1 courgette

300gr

pasta

(spaghetti

capellini 1 blik of brik tomatenblokjes

peper, zout en oregano

Bereidingswijze Snij de ajuin fijn en pers de teentjes knoflook. Verhit de olijfolie in een wok en fruit de ajuin en de knoflook op een matig vuurtje tot de ajuin glazig ziet. Snij de courgette in fijne schijfjes, zet het vuur hoog en bak de courgette in de wok totdat de schijfjes lichtbruin kleuren. Zet een kookpot met water op maximum en voeg zout toe. Opnieuw: vergeet de kookpot niet af te dekken! Doe nu de tomatenblokjes in de wok en breng op smaak met peper, zout en oregano. Voeg ook reeds de helft van het busseltje basilicum toe. Snij de geitenkaas in stukken en voeg toe aan de groenten en de saus. Goed omroeren en even laten sudderen op een matig vuurtje. Wanneer het water in de kookpot kookt, voeg je de pasta toe (volg de instructies op de verpakking wat betreft de kooktijd). Wanneer de pasta beetgaar is, giet je hem af, verschiet je de pasta met wat koud water en voeg je een beetje olijfolie toe. “Voeg de andere helft van het busseltje verse basilicum toe en roer goed om. Garneer met enkele verse blaadjes basilicum en dien op.

Speculaascrumble met rode vruchten ~ Een heerlijke beloning na een productieve dag! IngrediĂŤnten voor vier personen 200gr speculaas

2 el kristalsuiker

100gr boter

1/2 el geraspte citroenschil

3 el bloem

of wat citroensap

2 el rietzuiker

1/2 kaneel

2 el kristalsuiker

enkele fijngehakte of gemalen noten

een portie rode vruchten* * Bij Aldi zijn diepgevroren zakjes vruchtenmengeling verkrijgbaar, denk eraan de gewenste hoeveelheid vruchten tijdig te ontdooien. Je kan natuurlijk ook verse bessen, aardbeien en frambozen gebruiken!

Bereidingswijze Verwarm de oven voor op 200Â° C. Verkruimel de speculaas in een diepe kom en vermeng met de bloem, de rietsuiker en de geraspte citroenschil. Laat de boter smelten. Schenk ze bij de speculaas en vermeng met een houten lepel. Verdeel de rode vruchten over de bodem van een beboterde ovenschaal. Vermeng de vruchten met de gemalen noten, de suiker en de kaneel. Bestrooi de vruchten met het speculaasmengsel en zet 15 minuten in het midden van de oven. Serveertip Heerlijk met een bolletje vanille-ijs erbij! Varieertip: Deze crumble is even lekker met peren en appels maar het kan ook exotischer met banaan, mango of ananas! Deze vruchten vragen wel wat extra snijwerk.

Kleurrijke salade met limoen-honingdressing ~ Ook bij kouder weer lekker en gezond! IngrediĂŤnten voor twee personen Voor de salade

Voor de dressing

gemengde salade

30gr Griekse yoghurt

1 tomaat

(gewone natuurlijke yoghurt

kan ook) 1/2 ajuin

1/4de tas fijngehakte koriander

1/2 komkommer

limoensap van 1 limoen

1 rode paprika

1el honing

1 teentje look

2el fijngesneden ajuin

Boursinbolletjes (bieslook) brood of baguette (naar keuze)

1 el wijnazijn peper en zout

Bereidingswijze De Salade: Was de salade en de rucola en doe in een diepe kom. Snij een halve ajuin, de paprika, de komkommer en de tomaat in kleine stukjes en voeg toe aan de sla ( je kan de ajuin en de paprika eventueel bakken in de pan met wat olijfolie en look voor een warme toets). Voeg de boursinbolletjes toe (indien je de ajuin en de paprika gebakken hebt, zullen deze bolletjes een beetje smelten). Meng goed door elkaar. De dressing: Doe de yoghurt, de fijngehakte koriander, de honing, de ajuin, het limoensap en de wijnazijn in een klein kommetje. Meng goed door elkaar en voeg wat zout en peper toe naar smaak. Dien de salade op in diepe borden en de dressing in een leuk kommetje, zo kan ieder zich naar smaak van het sausje bedienen. Een slaatje is lekker bij een stukje baguette of wat geroosterd brood.

Kirsten Wiams

Baked Sweet Potatoes This one is great for lazy cooks, provided they like potatoes. Serve it with ... just about anything. Ingredients 1-2 tablespoons olive oil Herbs or spices of choice 6 to 8 unpeeled sweet potatoes, sliced lengthwise at the widest point into quarters or finer. Method Preheat oven to 200 C / Gas mark 6. Lightly grease a baking tray, or line with baking paper. In a large bowl, mix olive oil and herbs or spices. Add sweet potato, and toss to coat. Place sweet potatoes skin side down on the prepared baking tray. Bake 40 minutes in preheated oven tips Eat hot or cold. Ordinary potatoes can also be used, but will take about 1 hour to bake.

Basic Farinata If you like pizza, but hate making dough, you may like this alternative. Ingredients 200g chickpea flour 640ml water 1 tsp salt olive oil, enough to coat the cooking dish A shallow earthenware dish, about 22.5cm in diameter. Method Put the chickpea flour in a bowl and gradually add the water, stirring all the time. When smooth and about the consistency of pancake batter, add the salt. Cover and leave for at least 4 hours (preferably overnight, ). Pour some olive oil into the cooking dish, enough to cover the base amply. Stir the batter and pour it into the dish, stir it again so that the batter and oil are well incorporated. Bake in a hot oven, 220C, for about 50 minutes, until the top is golden and crusty. Slice and serve hot as a snack sprinkled with pepper or use as you would slices of polenta, serve with roasted vegetables or salad. Variations Strew the top of the mixture with thinly sliced onion or chopped rosemary or fennel seeds just before cooking. Bake the cooked farinata with cheese. Use your imagination.

Glenn Frank

Trainspotting

WELSH, I., Trainspotting, 2de

dat niet mooi of passend is, dat niet

druk, Uitgeverij De Arbeiderspers,

probeert te zijn zoals anderen het wil-

Amsterdam-Antwerpen, 1996, 326 blz.

len, maar gewoon zijn eigen slechte ik uitdrukt. Een heerlijke en brood-

Verwachtingen en eerste reactie

nodige tegenstelling was het, die je

Tijdens mijn zoektocht naar een deftig

het gevoel gaf dat je niet alleen bent

boek in de bibliotheek stootte ik enkel

met je ongenoegens over de gang van

op zeemzoete verhalen en op dat

zaken hier.

moment kon ik dat er niet bijnemen: reeds enkele weken had ik het gevoel

Een ervaringsverslag

dat ik in een plaatje moest passen dat

Aan het begin van het verhaal lijken

me van hogerhand opgelegd was en ik

Renton en zijn vrienden misschien

wou niet ook nog een boek dat hieraan

slechts ruwe, onvriendelijke hang-

meedroeg.

mensen die zo dom waren om voor heroïne te kiezen, zodat ze hun armza-

Toen kwam ik plots een bundel eerli-

lige leventje nog meer konden verz-

jkheid tegen: scheldwoorden à volo-

ieken, maar doorheen het verhaal krijg

nté, rechtuit de gedachten van een

je meer inzicht in hun leef- en denk-

gefrustreerd man die zich niet thuis

wereld en ik kreeg dan ook langzamer-

voelt in de harde wereld die we met

hand begrip voor Renton’s keuzes, hoe

een mooi woord onze maatschappij

ondoordacht ze ook waren.

noemen. Dit was wat ik nodig had en ik ben dan ook meteen beginnen lezen

Het leven wordt puur voorgesteld,

toen ik stond te wachten voor de balie.

mensen

gebeurtenissen

wor-

den beschreven zoals ze zijn. Dit

Ik moet wel toegeven dat het even

zorgt weleens voor een cultuur-

wennen is, het grove taalgebruik dat

shock aangezien de mens geen smak-

in het boek gehanteerd wordt. Maar

elijk wezen is en we niet gewend zijn

tijdens het doorworstelen van je leer-

aan deze ongecensureerde botheid.

stof en bergen taken die te laat zijn,

Zo kan je een aangename scène lezen

doet het goed om even iets te horen

over een sanitaire stop, een scène

waarin iemand de onverwachte komst

al heel snel duidelijk in het verhaal.

van haar regels oplost en ĂŠĂŠn waarin

Natuurlijk zijn drugs geen oplossing,

iemand zonder wroeging een pijltje in

maar alles wordt zo relatief als je geen

de piep van een hond schiet.

toekomst meer ziet. Als niets meer uitmaakt, is drugs volgens Renton het

En natuurlijk zijn de beschrijvingen van

enige dat overblijft om de alles ver-

onverzorgde voorkomens, vluggertjes

schroeiende pijn, de uitzichtloosheid

en walgelijke geurtjes niet weg te

en troosteloosheid weg te nemen.

denken uit het boek. Toch vond ik het verrassend fijn om de wereld zo realis-

Volgens mij is drugs natuurlijk geen

tisch voorgeschoteld te krijgen.

oplossing, maar Renton ziet dat ook

Doorheen het lezen kreeg ik een

niet zo: het is eerder een middel om

grote sympathie voor Renton, omdat

te vergeten dat er net geen oploss-

ik zijn bedenkingen over alles rondom

ing is. En dat begrijp ik wel, dat je nood

ons begrijp. Hij is rebels, kwaad op

hebt aan iets om de eeuwige pijn van

de wereld, depressief, verward en op

teleurstellingen en doorprikte illusies

zoek. Doorzetten en opgeven, succes-

te verzachten.

sen en tegenslagen wisselen elkaar constant af en hoewel hij beweert

Alle dromen, alle magie waar je als

dat niets hem kan schelen, merk je

kind in geloofde worden kapotge-

dat hij zich toch veel aantrekt van de

maakt door je leeftijd en de verplic-

hedendaagse problematiek.

htingen, de bergen werk die daarmee gepaard gaan. Mensen missen vrijheid,

Ik herken het gevoel dat je wil ontsnap-

dromen, een vleug je magie in hun leven

pen aan het nutteloze moeten van de

en vluchten dan ook dikwijls in verdov-

wereld en niet mee wil volgen in de

ende of net oppeppende middelen. Als

stroom ziellozen die geplaagd wor-

je beseft dat er geen uitweg is en daar

den door een schaapmentaliteit. De

wanhopig van wordt doe je vreemde

tegenstelling tussen de werkelijke,

dingen; als je geen normaal leven leidt

bedorven realiteit en de liefdevolle

kan je ook geen normale reacties

droomwereld van de drugs wordt

teweegbrengen.

Soms denk ik dat de maatschappij

zijn, maar eveneens kwetsbaar en

moeilijkere spelregels kent dan de jun-

naiĂŤf als een kind, kunnen een zekere

gle of de oorlog en dat je aanpassen

jaloersheid laten opwellen en een doel-

aan het standaardtype van een goede

wit betekenen voor een ingehouden

burger nu eenmaal moeilijk, of onmo-

woede die je binnenste opvreet en die

gelijk is, als je niet zo bent.

moet ontsnappen voor je ontploft, zo

Vrienden en familie worden in het

vermoed ik alleszins. Dit keur ik niet

boek voorgesteld als mislukkingen,

goed, maar ik kan er wel inkomen.

net zoals Renton, waar je amper iets aan hebt. Je brengt er wel je tijd mee

besluit

door, maar dat betekent niet dat je er

Trainspotting is dus een verhaal over

iets aan hebt. Ook dat gevoel kan me

gewone mensjes met gebreken die

soms weleens overvallen, maar geluk-

in een harde wereld proberen leven.

kig wordt dit op tijd weer afgelost met

Niettegenstaande het een prachtig

een versteviging van een vriendsc-

boek is, vol originele bedenkingen en

hapsband, die me dan weer door dat

hilarische oneliners. Humor blijkt dan ook

gevoel sleurt en me weer hoop geeft in

alles te doorstaan, hoe erg de situatie

de goedheid van de mensheid.

ook is, en ik ben dan ook van mening dat je soms niets anders kunt dan lachen

Wat ik verder een opmerkelijke pas-

met al de ellende in de wereld.

sage vond, was een stuk waarin Renton en Sick Boy een eekhoorn wil-

Wat moet je anders doen?

len vermoorden en Spud dit niet kan begrijpen, omdat hij de eekhoorn zo mooi en lieflijk vind. Hoewel ik het natuurlijk eens ben met Spud, zeker als oprecht vegetariĂŤr, kan ik misschien wel begrijpen waarom ze de eekhoorn wilden pijnigen. Volgens mij krijgen mensen, omdat ze zelf gekwetst zijn door de hardheid van de wereld of gekrenkt zijn door onrechtvaardigheid, zelf de neiging om kwetsbare dingen in de wereld te kraken. Dingen die vrij en zorgeloos

Veronique Clauwaert

Zap je wel eens van het ene televisiekanaal naar het andere op zoek naar iets dat je boeit? Wist je dat je hetzelfde kan doen op het internet?

Je begint met een profiel aan te maken

De informatie op het internet verandert

waarbij

snel. StumbleUpon is een dynamische fil-

je uit een lijst van bijna 500 onderw-

www.stumbleupon.com,

ter die uit de eeuwig evoluerende infor-

erpen selecteert wat jij interessant

matiezee

vindt. Vervolgens kan je met behulp

selecteert, op maat van elke gebruiker.

kwaliteitsvolle

webpagina’s

van de ‘Stumble’ knop van start gaan. De sites waar je op belandt zijn web-

Een obscure maar interessante site kan

pagina’s die andere stumblers of

onmiddelijk gedeeld worden met gelijk-

vrienden hebben aangeraden. Op deze

gestemde gebruikers. Oude, of minder

manier vind je inhoud die je waarschi-

interessante pagina’s kunnen worden ver-

jnlijk niet zou vinden met een gewone

wijderd als hun beoordeling te laag wordt.

zoekmachine.

De deelname van de leden helpt om een database te onderhouden met de meest

Als je met een zoekmachine op zoek

up-to-date en kwaliteitsvolle sites. Nog

gaat naar relevante informatie ben

interessant is het feit dat StumbleUpon

je meestal bezig met het doorzoeken

beter wordt in het tevoorschijn toveren

van ettelijke pagina’s zoekresultaten.

van relevante inhoud aangezien de Toolbar

StumbleUpon leden worden direct

onthoudt wat de gebruiker in het verleden

naar websites gebracht die overeenk-

een ‘thumbs up’ heeft gegeven.

omen met hun persoonlijke interesses

Een fameuze aanrader!

en voorkeuren.

wandelen je nu aan het misschien ben zitten, delen dan ik ben aan het en, naast wan do ns ee el w n iets wat mense en daar delen ook, hier an w s en net zoal et de woef an wandelen m ga ur 2u ingen, t to kwas park van huiz igen en in het iz hu n va rk naar het pa oen bevond, gtussen het gr s ot pl e m van vogels vlie ik toen kabouter tjes en n ie oe gr hoorde paddestoelen , les zag krijgen nen verder en van mijn te pp ti de op te r te maken en ik stap en niet wakke et vo ijn m r de en wel een wen om het pad on op een boom om kl n ve bo dat naar ik zag klimop , teltrapje leek fjes, dacht ik el er niemand de vast voor zitten wanne om bo de r de nbankje on die op het elfe je dat naar passeert, n beukennoot ee of d in w en toe de alleen maar af

beneden valt s geraapt netjes kast anje ill st k st anje er eige oo eb kh de bovenste ka en as w l vo l aa helem tot het zakje bijkon lijk niet meer ven) wat opgescho bootje (maar ze zijn vijver en een rde ik aan een ee ss pa na ar da ingest apt, atje in kwas er bijna isschien een ga cht ik er zit m da en to r aa m t, bijna ingest ap et zo blij keek toch was ik er die precies ni j bi or vo an m goed) am er een ik zag het niet maar toen kw zo heerlijk fel en he sc n zo de ut zijn, ltuin kwamen (ik kan ook fo we aan de spee t to er rd ve we wandelden vanalles kindjes riepen hommelden in hun buikje sc ls be ie kr et iezen vielterwijl ze m en tijd te verl ge er f so al en en na 2 second glijbaan n ee n alweer van heb)) zoefde (die ik vr oege

r vast reusac

htig gevonden

een meisje weende omdat ze niet meer verder durfde in haar klim (op een trapje:))

tot haar mama naast haar kwam staan -het gevoel van iemand die naast je staat is belangrijker dan we soms denken-

hoelang ik daar gestaan heb, weet ik niet, ik denk zo vaak niet aan tijd (soms is dat verliezen, maar voor mezelf is dat soms winnen)

zeker niet als ik iemand hoor lachen, dan luister ik alsof ik het kan zien en maar rondkijken en ze zien slingeren en meer durven dan de ouders gedacht hadden (of zelf zouden durven)

de woef was er ondertussen al wijselijk bij gaan zitten :) hij begreep dat het nog even kon duren en toen we doorstapten heb ik hem beloofd wat ik ouders al had horen beloven, nadat ze hun pull die tijdens het spelen te warm was geworden, terug aangetrokken hadden â&#x20AC;&#x153;we komen nog wel eens terug hoorâ&#x20AC;? terwijl ik er even stiekem als hen ook op hoopte :) Jill Marchant

Kebab verkopen is niet lezen.

“Met cocktailsaus zoals gewoonlijk?” hoor ik hem van achter de toonbank vragen als ik de broodjeswinkel binnenstap. We zijn donderdagavond, 20u. en ik heb een afspraak met Zoran. Hij is een 56jarige man van Koerdische afkomst. Een held, filantroop, intellectueel, maar voor de meesten een buitenlander, een kleine zelfstandige met een andere kleur die kebab verkoopt. Of een broodje kip Hawaï met groentjes. De vorige keer dat wij met elkaar praatten, had hij het over betalen, huurcontracten, de oneerlijkheid van de eigenares, de moeilijkheden van een kleine zelfstandige en de rechten die hij dan toch nog heeft - maar hij is mooier als hij over boeken praat. En eigenlijk hebben we al zo vaak gepraat, ik heb hem al zoveel vragen gesteld en hij heeft mij altijd meer verteld dan geantwoord. Maar vanmiddag heb ik officieel een interview met hem geregeld.

Een man van de wereld Zoran, van Turkije ben je in België terecht gekomen. Hoeveel jaar zit er tussen uw vertrek uit Turkije en uw aankomst in België en hoe heb je die jaren doorgebracht? “Tussen 1978 en 1979 ben ik uit Turkije weggegaan. Maar mijn traject verliep niet zonder tussenstoppen. Ik ben eerst naar Duitsland gegaan om Journalistiek

studeren.

Nadien

ging ik naar Griekenland en volgde er Literatuurstudies. De andere landen, daar heb ik zomaar wat gezeten. En toen ben ik naar België gekomen. In Griekenland was het moeilijk om te blijven.” Om een job te vinden? “Ja. Maar ook omdat de geheime diensten ons lastig vielen als Koerden … De bedoeling was niet echt om naar

België te komen, maar het was voor mij

doen. Dat was in onze maatschap-

het land naast Duitsland waar ik reeds

pij vanzelfsprekend, maar naïef. En ik

mensen kende en ik kon er een statuut

was wel links gezind en arbeider, maar

verkrijgen.”

ik was niet tegen het Turkse systeem. Toch ben ik geen professor geworden,

Folklore

ik ben altijd folkloristisch gebleven”

“ik ben altijd folkloristisch gebleven”

Je zei daarnet dat uw vrienden gingen

In een vorig gesprek vertelde je dat

werken. Jij studeerde toen verder.

je ooit een job aan de universiteit van

Wilde je bewust meer

Turkije aangeboden kreeg. Waarom

lore blijven en uw idealisme nog niet

bent je geen professor geworden?

afleggen?

“Ik was zonneschijn, revolutionair en ik

“Ja. Zoals een vriend van toen, Philipp.

studeerde van mijn vaders’ geld. Het

Hij was een Duitser en kon in het ziek-

leven was mooi, ik naïef. Dat was de

enhuis van zijn vader gaan werken en

stommiteit die tijd. Ik moest met mijn

grof geld verdienen, maar hij verkoos

neus tegen de deur lopen. Ik heb mijn

banken te poetsen waarmee hij net

studies niet serieus genomen. Er was

zijn huur kon betalen. Maar we had-

het idee tussen links gezinde mensen

den tenminste nog tijd om te lezen

dat studeren slechts een voorre-

en te studeren. Ik was beïnvloed door

cht voor de ‘kleine bourgeoisie’ was.

hem, en de postmoderne geïndus-

Dat was een naïef idee. We vochten

trialiseerde Duitse maatschappij. Hij

voor de vrijheid van de onderdruk-

studeerde, kwam uit een welgegoede

ten, zonder te weten wat ‘onderdrukt’

familie en was dus één van de loco-

betekende. Toen mijn vrienden begon-

motieven van die maatschappij. Toen

nen te werken, is het leven veranderd.

was dat goed voor mij, ik kwam uit een

We leefden niet meer in communes,

moslimgemeenschap in Turkije, waar

als oermensen. We vonden niet meer

de maatschappij als het ware 300 jaar

alles wat de maatschappij deed dom. Ik

achter stond. Nu zie ik de negatieve

besefte toen dat ik eigenlijk en beetje

kant daarvan, dat ik in die tijd niets

aan de verkeerde kant stond. Ik vocht

constructiefs gedaan heb. Toen mijn

voor de onderdrukten in bijvoorbeeld

vrienden in Duitsland wilden blijven

India, terwijl in Turkije zelf ook onder-

en carrière maken, ben ik weggegaan

drukking plaatsvond.”

naar Griekenland. Daar moest ik terug

Van vrouwen?

vanaf nul beginnen en op zoek gaan

“Ja. Ik las Ché Guevara en ‘Das Kapital’

naar een job. En hoe ouder en kri-

maar mijn zus moest wel mijn was

tischer je wordt, hoe moeilijker de

in de folk-

dingen.”

hier vaak komt. Hij merkte dat ik geïn-

Geen romans meer

teresseerd was en gelezen had. Men

“de tijd van idealen is voor mij voorbij”

respecteert je dan op een bepaalde

Je hebt altijd veel gelezen. Wat was

manier.”

hiervoor uw motivatie?

Heeft lezen jou realistischer

“Weet je Jill, vroeger kon ik pakweg

gemaakt?

14 uren lezen, zonder doel. Ik hou van

“Lezen heeft mijn leven kapotgemaakt.

lezen, gewoon lezen. Ik heb van Rusland

Ik heb in boeken geleefd.”

tot China gelezen. Ik kon professor

Zijn boeken voor jou dan mooier dan

geworden zijn als ik in een bepaalde

de realiteit?

richting gelezen had. Maar voor ik aan

“Ja. Ik kon Jane Austen lezen, uren en

de universiteit kwam, heb ik gelezen

avonden lang. Of werken van de familie

zonder verantwoordelijkheid, zonder

Brontë, al die mooie romantiek. Maar

specifieke

mijn

met dat lezen sta je nergens. Dat is

studies echter, kwam ik in contact met

het probleem. En ‘s morgens moet je

theorie, literatuur en wetenschappeli-

vroeg opstaan. Geen romans meer. De

jke boeken. Ik werd kritischer en dacht

tijd van idealen is voor mij voorbij. Het

‘wat lees ik’. Ik las maatschappij-kri-

brengt mij niets meer bij.”

motivatie.

Tijdens

tische boeken, sociologie en filosofie. Ik las romas van Jane Austen, Emily

“Alles gaat voorbij, maar niets gaat

Dickinson, Virginia Woolf, zelfs Hugo

over” dacht ik stilletjes in mezelf.

Claus (lacht). Nu lees ik dingen die mij aan een job zouden kunnen helpen. Geen romans meer.” Probeer je de dingen die je uit boeken geleerd hebt toe te passen in uw job of zie je het als 2 verschillende werelden? (lacht). “Kebab verkopen is niet lezen.” Nee. Maar je ziet wel veel mensen passeren.. Sociologie bijvoorbeeld gaat toch ook over mensen? Boeken gaan toch over mensen? “Ja. Dat is waar. Het helpt een beetje. Zo heb ik eens een goed gesprek gehad met een professor van Economie die

Jill Marchant

IMEC

(Interuniversitair

Elektronica

Centrum)

grootste

onafhankelijk

scentrum

Micro-

Europa’s

onderzoek-

nano-elektronica

door een managementteam en een Raad

van

Beheer

bestaande

uit

vertegenwoordigers uit de industrie,

Vlaamse universiteiten en de Vlaamse

nano-technologie. Meer dan 1,650

overheid. Ondertussen is IMEC uitge-

werknemers van over de hele wereld

groeid tot een van de meest vooraan-

werken op de IMEC campus. IMEC’s

staande

onderzoek wordt toegepast in betere

micro- en nanoelectronica ter wereld,

gezondheidzorg,

slimme

onderzoekscentra

voor

elektron-

met rond de 1600 onderzoekers en

ica, hernieuwbare energie en veiliger

ingenieurs in dienst. Het bedrijf kan de

transport.

overgrote meerderheid van de grootste fabrikanten van halfgeleidertech-

Geschiedenis

nologie (zoals Intel en Samsung) tot

De geschiedenis van IMEC gaat terug

haar partners rekenen. Door haar

tot 1982. De Vlaamse regering startte

status als VZW heeft de onderneming

een programma om de micro-elek-

geen bijzondere financiële belangen,

tronica industrie in Vlaanderen te

en wil ze, zoals in haar code of con-

versterken. Een van de initiatieven in

duct staat, “het algemeen belang […]

het kader van dit programma was het

dienen”.

oprichten van een onafhankelijk centrum voor geavanceerd onderzoek.

Nano-wat?

IMEC VZW ging van start in 1984.

Kent u de wet van Moore? Deze voor-

Het onderzoekscentrum is gebas-

spelling, geformuleerd door Gordon

eerd in Leuven, en steunt dan ook

Moore in 1965, stelt dat het aantal

op de academische reputatie van de

transistors op een computerchip door

Katholieke Universiteit Leuven. IMEC

de technologische vooruitgang elke 18

VZW werd opgericht door Prof. Roger

maanden verdubbelt. Concreet zorgt

Van Overstraeten, die werd bijgestaan

dat ervoor dat onze computers op een

duizelingwekkend tempo sneller wor-

werkt ook aan concrete toepassingen

den, en ook kleiner. Vergelijk de snelheid

van nano-technologie, zoals gezond-

en de grootte van een laptop heden

heidszorg en zonnecellen.

ten dage maar eens met pakweg tien jaar geleden. Het zijn net onderzoek-

Zonnecellen

scentra zoals IMEC die ervoor zorgen

Zonnecellen zetten de energie van

dat deze evolutie doorgaat.

de zon om in elektriciteit. De huidige zonnecellen zijn duur en hun

Het “More Moore” onderzoek heeft

omzettingsefficiëntie (de hoeveelheid

als doel de transistors steeds verder

zonne-energie die omgezet wordt in

te verkleinen. Dit is niet eenvoudig,

elektrische energie) is niet optimaal.

want er zijn limieten aan de wet van

IMEC onderzoekt hoe het zonnecellen

Moore; men kan niet tot in het onein-

goedkoper en efficiënter kan maken.

dige

blijven

verkleinen.

Bovendien

voeren computerchips door deze evo-

Er zijn verschillende soorten zon-

lutie steeds meer bewerkingen uit

necellen. Kristallijn siliciumzonnecellen

op steeds kleinere oppervlaktes. Dit

zijn met hun marktaandeel van 90%

zorgt voor een exponentiële toename

de standaard zonnecellen van tegen-

van de energieflux die, in de vorm van

woordig. IMEC wil de productiekost van

warmte,

die kristallijn siliciumzonnecellen ver-

per

oppervlakte-eenheid

gegenereerd wordt.

minderen door zonnecellen te ontwikkelen uit steeds dunnere siliciumfolies.

De hedendaagse processors gener-

Organische zonnecellen zijn zonnecel-

eren een energiedensiteit die (op

len die gemaakt zijn uit plastic. Deze

een exponentiële schaal) ergens tus-

zijn minder efficiënt zijn dan de stan-

sen een kookplaat en een kernreac-

daard zonnecellen, maar door hun

tor in zit. Het spreekt vanzelf dat dit

flexibiliteit zijn tal van praktische toe-

enorme eisen stelt wat koeling bet-

passingen mogelijk. Met hoogrende-

reft. IMEC wil dan ook “More than

mentszonnecellen probeert men dan

Moore”. Daarbij kijkt men voorbij de

weer een zo hoog mogelijke efficiën-

conventionele halfgeleidertechnologie

tie te bereiken. Vorig jaar brak IMEC

naar nieuwe toepassingen. Door 3D

het wereldrecord, met een efficiëntie

integratie (in plaats van vlakke chips

van 24.7%. Tenslotte doet IMEC ook

met transistors) kan men bijvoorbeeld

onderzoek naar thermofotovoltaïsche

een mouw passen aan de beperkin-

zonnecellen, die de energie van warm-

gen van de wet van Moore. Maar IMEC

tebronnen met een temperatuur die

lager is dan die van de zon omzetten

overheid heeft IMEC een onderzoek-

in elektriciteit.

sinitiatief opgesteld om de precieze werking van de neuronencircuits van

Biomedische elektronica

het menselijk brein te ontrafelen:

Meer en meer vindt de nano-elek-

Neuroelectronics Research Flanders

tronica zijn weg naar toepassingen in

(NERF). Het doel van dit onderzoek is

de geneeskunde. IMEC wil zijn exper-

inzoomen op de werking van neuronen,

tise in nano-elektronica gebruiken om

meer in detail dan ooit tevoren. Dit zou

de efficiëntie, de kwaliteit en de kost-

ongeziene inzichten moeten opleveren

prijs van de huidige gezondheidszorg

in de precieze werking van het brein,

te verbeteren. Nanopartikels kun-

met tal van medische toepassingen.

nen

NERF gaat officieel van start op 29

extreem

lage

concentraties

van specifieke molecules identifice-

oktober 2009.

ren en meten. Door het koppelen van neuronen met chips kan fundamen-

Het voorgaande was slechts een

teel onderzoek gevoerd worden naar

greep uit de verschillende toepass-

ziektes zoals Alzheimer, Parkinson,

ingen van het onderzoek dat bij IMEC

depressie e.a.

gevoerd wordt. Daarnaast wil IMEC de lokale industrie in Vlaanderen verster-

Kleinere medische implantaten met

ken, door bv. de oprichting van spin-

meer intelligentie zouden het comfort

offs te stimuleren door financiële

van patiënten verhogen en kunnen zor-

ondersteuning en ondersteuning op

gen voor een meer gepersonaliseerde

vlak van onderzoek en infrastructuur.

en proactieve gezondheidszorg. Het

IMEC is een bedrijf dat meewerkt aan

ontwikkelen van draagbare, autonome

de toekomst, zowel wat betreft de

sensorsystemen, tenslotte, kan leiden

informatietechnologie, als de gezond-

tot grote evoluties, bijvoorbeeld in de

heidszorg, als hernieuwbare energie,

ouderenzorg. Sensoren kunnen geïn-

en nog veel meer.

tegreerd worden in de kleding van een persoon, en automatisch een dokter op de hoogte brengen als een

Julien Deckx

bepaalde waarneming alarmerend is. Neuro-elektronica onderzoek Samen met het VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie) en de K.U.Leuven en met de steun van de Vlaamse

Noösfeer VZW ------------Wij zijn een vzw die als doel heeft om gedachten en ideeën te verspreiden ter creatie van een noösfeer, zijnde een eigentijds collectief bewustzijn. Aangezien wij ook maar een bescheiden deel zijn van het heden vragen we u om uw input. Help ons in deze zee van (redundante) informatie de essentie te vinden! Kunst vervult een belangrijke maatschappelijke rol. Doch, in een prestatiegericht kapitalistisch systeem is er niet al te veel plaats voor kunst. Het valt echter op dat vele jonge mensen artistieke opleidingen volgen, goed beseffend dat het moeilijk zal zijn om op deze manier later twee auto’s voor hun deur te hebben staan. We hopen met dit boekje een forum te zijn voor kunstenaars zodat we hun energie kunnen doorgeven. De toekomst wordt in grote mate bepaald door de technologische vooruitgang. We vinden het daarom belangrijk om ook met deze informatie iets te doen. We leven in een tijd waarin op een hoog tempo nieuwe ‘dingen’ ontstaan. Het lijkt ons erg belangrijk om hier niet als kippen zonder koppen mee om te gaan, maar om als samenleving de moeite te doen om op de juiste manier met technologieën te leren omgaan. De homo sapiens heeft zijn broers en zussen (verspreid over heel de aardkloot) teruggevonden en is nu druk in de weer alles met elkaar te verbinden: vliegverkeer, communicatie,... Ontstaat er een in deze tijd een nieuwe menssoort, de ‘homo conjugens’, de ‘verbindende mens’?

Wij geloven dat een bundeling van deze informatie waardevol is en brengen daarom dit tijdschrift uit. De opbrengst wordt vervolgens gebruikt om ons te doel te verwezenlijken: informatie verspreiden. Hiertoe zijn we van plan om meer edities van dit tijdschrift uit te geven, alsook documentaires te maken en projecten te ondersteunen.

‘Cancer’ Een eerste project waar we onze schouders onder willen zetten, is een documentaire over kanker. Jammer genoeg hebben velen onder ons ervaring met wat deze ziekte kan aanrichten. Het lijkt ons erg belangrijk om hieromtrent een educatief verantwoorde film te maken. Over kanker is het laatste woord nog niet gezegd. Of weet u bijvoorbeeld al wat het beste dieet is voor een kankerpatiënt?

GEZOCHT: bijdrages! Een noösfeer bestaat uit gedachten. Aangezien wij er van overtuigd zijn dat vele van onze lezers iets te vertellen hebben, willen we u ook uitnodigen om actief mee te werken aan het volgende nummer van “Noösfeer”. Heb je een idee in je hoofd waarvan je denkt dat meer mensen het zouden moeten weten? Zoek je hulp bij een project? Wil je je mening over iets kwijt? Heb je een prachtige foto gemaakt of een leuke illustratie? Aarzel niet. We kunnen natuurlijk niet alles publiceren; de bedoeling is om de website www.noosfeer.org als forum te laten fungeren en de meest passende inzendingen op papier te vereeuwigen. De website is nog niet paraat, maar stuur ondertussen gerust naar: info@noosfeer.org Laat je inspireren door dit nummer, or think out of the box..

Voor Brigitte Vercruyssen, een fantastische moeder, die altijd dichtbij is. Redactie Peter Pan Grafisch Ontwerp Elke Broothaers - www.elkebroothaers.be Schrijvers Kirsten Wiams Jill Marchant Veronique Clauwaert Willem Sas Glenn Frank Wouter D’Hooghe Dylan Dougherty Christophe Van Doninck Julien Deckx Foto’s Kirsten Wiams Dylan Dougherty Christophe Van Doninck Illustraties www.sangrea.net Philippe Sysmans Julie Donckers Stef Van Hyfte - www.stefvanhyfte.net Christophe Van Doninck In opdracht van Noösfeer vzw Alle rechten voorbehouden Met dank aan de familie Van Doninck, Gianni Lozano, Bart Delissen, Yassine Biçici, Matthias Verbeke, Pieter Neyrinck, Tom Van Gaal, Bart en Jolien 57

Lieve mams, zie ik je nog?

Daarstraks had je zoveel pijn dat ze je lieten slapen. Daarna vertelde de dokter ons dat het einde heel nabij is, misschien zelfs straks al. Het is niet totaal onverwacht, want je bent al lang ziek en je kon niet eeuwig blijven vechten als een leeuwin. Toch, je was de afgelopen week zo goed.. We praatten over je afscheid, maar het leek toch nog even te zullen gaan; goed gaan zelfs. Je wilde mijn verjaardag zeker nog halen, over een paar weekjes. Sinds gisteren echter, ben je plots leeg. Je lichaam kan niet meer verder en nu geraak je niet meer uit je bed door de helse pijn. Een arsenaal aan pijnstillers wordt nu ingezet, maar het is niet meer leefbaar. De familie zat samen naar de dokter te luisteren; en te staren. Tot onze zus het niet meer houden kon. Toen ik. Dan papa. Tenslotte kleine broer. We zullen je zo missen, lieve mams. Je zal niet helemaal weg zijn, maar toch zullen je handen me nooit meer aanraken en je woorden me nooit meer troosten. Terwijl jij daar ligt te slapen, zit ik hier in een andere wereld, alleen thuis, wetend dat je bijna weg bent. Ik leg de laatste hand aan dit boekje, dat ik zonder jou nooit had kunnen maken. Ik vraag me af of je het nog te zien zal krijgen. Ik weet geen raad met mezelf, ik denk alleen aan jou, aan straks en aan dit boekje dat ik aan jou opdraag. Ik hoop op een laatste helder moment, zodat ik je nog een laatste keer kan zeggen hoeveel ik van je hou.