Het Gschnitztal: groen, kleine dorpjes in een alpiene omgeving.
Duurzaam Bergsteigerdörfer
terug naar het begin Gezocht: Een duurzaam dorp in de bergen. Groene omgeving. Geen Alpenachtbaan, geen pretpark, geen skiliften. Prikkels zonder hectiek, belevenis zonder lawaai, genoegen op hoog niveau en actief zijn op eigen kracht. Rust en ruimte noodzakelijk. Tekst Peter Daalder Beeld Aart Markies en TVB Wipptal
I
n een groeiend aantal berggebieden staat fun voorop in het belevenispark, staan de avonturenberg en de toverwereld garant voor plezier in de kinderclub en strijden de skyglider, de rodelbaan en de tokkelbaan om de gunst van de adrenalinezoeker. Maar er is ook een toenemend aantal mensen dat zoekt naar de oorspronkelijke bergdorpen. In een rustig dal, in het groen, misschien wel een ouderwets ogend dorp, waar de beleving eerder uit de natuur komt dan uit de luidspreker.
Onbekend land
Helga Beermeister: “Respect voor de natuur staat voorop.”
En die bergdorpen zijn er. Bijna 30, meest Oostenrijkse en Duitse Bergsteigerdörfer, die worden gekoesterd en ondersteund door de Oostenrijkse en Duitse Alpenverenigingen en door de Europese Gemeenschap. “De Bergsteigerdörfer zijn geen uitvinding van de Alpenverenigingen. Ze waren er altijd al”, zeggen Gerald DunkelSchwarzenberger (ÖAV) en Ludwig Wucherpfennig (DAV) in koor over dit van oorsprong Oostenrijkse initiatief. “Rond 1870 werden onze Alpenverenigingen opgericht. Er was veel belangstelling voor het wilde, ongerepte berglandschap. Al snel waren het vooral de inwoners van de steden die dit onbekende land wilden onderzoeken, bergen beklimmen en genieten van de zomers in de Alpen. De eerste hutten werden gebouwd, wegen en bruggen aangelegd. Lokale mensen werden gevraagd vanwege hun kennis van de bergen en om wandelaars en klimmers te begeleiden. Er ontstonden pensions en hotels om te overnachten waardoor er extra inkomstenbronnen kwamen voor de plaatselijke bevolking naast de verdiensten uit het arbeidsintensieve boerenbedrijf.”
Natuurbescherming De Alpenverenigingen hadden destijds een rol als ontsluiter en ontdekker. Zij zagen het toen als hun taak om de kennis over de Alpen te vergroten, de liefde voor de bergen uit te dragen en het reizen naar de bergen makkelijker te maken. “Maar,” zeggen beide vicepresidenten, “al in 1927 werd natuurbescherming in de statuten van de Alpenverenigingen opgenomen. Want men had destijds snel in de gaten dat de bergwereld niet alleen wild
Aan Alpengasthof Kasern, aan het einde van het dal van Schmirn, is sinds de bouw in 1902 nooit iets veranderd.
en romantisch is, maar ook zeer kwetsbaar.” De laatste vijftig jaar is de druk op het natuur- en cultuurlandschap zeer sterk toegenomen. Met name door de infrastructuur in skigebieden werden hele bergketens volgebouwd. En kleine, nietige dorpen veranderden in toeristische bolwerken met grootstedelijke infrastructuur. Cultuurlandschap maakte plaats voor skipistes en golfbanen. Extra druk ontstond op het Alpengebied door het toenemende energieverbruik, waardoor waterkrachtinstallaties, windmolens en zonne-energieparken werden
56 | HOOGTELIJN 5-2019
56_HL0519_R36_Thema_Bergsteigerdorfer.indd 56
18-11-19 10:01