NIA 2019

Nos Iungit Amicitia Vereniging van Reünisten van het ASC/AVSV | Uitgave 30 2019

Spot on ed it ie!

Spot –

op je plek gezet

LIJKENTUIN een macaber onderzoeksveld GEKKENWERK oorlogsjournalist op locatie HOTSPOT naar Festina voor je dropshot PLAATS DELICT thriller op de toko HEB IK WEER de locus of control WIT PLEKJE onderzoek naar dementie ALTIJD BAL voetbal in de gymzaal STERREN SPOTTEN is daar iemand?

advocaten

CONNECTING THE DOTS

IE – FARMA – IT – PRIVACY ADVOCATUUR OP HET HOOGSTE NIVEAU. Voor meer informatie zie www.vondst.com of neem contact op met: otto.swens@vondst.com polo.vanderputt@vondst.com arvid.vanooschot@vondst.com

Vondst is een Amsterdams advocatenkantoor dat zich specialiseert in intellectueel eigendomsrecht, farmaceutisch recht, IT en privacy.

Deze heldere focus garandeert een diepgaande en actuele kennis van de regelgeving en marktontwikkelingen in de sectoren waarin onze cliënten actief zijn.

De advocaten van Vondst zijn deskundig, toegankelijk en nauw betrokken bij cliënten en hun bedrijfsactiviteiten. Vondst heeft een uitstekende reputatie met vermeldingen in de diverse gezaghebbende gidsen.

Vondst heeft altijd behoefte aan ambitieuze studentstagiaires en zoekt geregeld nieuwe advocaten.

advocaten

Spot Plaats van handeling: Amsterdam Plek: een vervallen loods in Nieuw West De Neus en De Rooie, vertegenwoordigers van de ongeorganiseerde penoze, glippen naar binnen om de poet op te halen. Licht uit, spot aan.

Plekke. Je bent ter plaatse.

Als je nou niet ophoudt met je geëmmer, sla ik je een blauwe plek.

Ja, dat is goed.

Ok, hier dan, pak aan: BAFFFF. Au! Man, wat doe je nu?

Nou, je zei toch dat het goed was.

Ik bedoelde plek. Dat je het woord plek juist gebruikte voor een relatief klein oppervlak – in dit geval mijn linkeroog – dat zich onderscheidt van wat zich eromheen bevindt.

Okay, en is er op dat smoel van jou dan nog plaats voor een blauwe plek?

Ook goed.

Mooi, hier dan: POEFFF. Bob Duynstee Hoofdredacteur

Inhoud

Op welke plaats heb je de poet verstopt?

Sst, hou nou je waffel, man. Plek.

Plek? Wat plek?

Nou op welke plek ik het heb verstopt.

Wat maakt dat nou uit, man? Plek of plaats?

Waar ligt de poet?

Nou, plaats gebruik je als je een grotere plek wilt aangeven. Heb je een plekje gereserveerd op de parkeerplaats?

Hoezo? Hier op het industrieterrein was toch plek genoeg. Dan ga ik toch niet…

Plaats, niet plek. Plaats.

Plaats? Hoezo dan nu weer plaats?

Nou, zoals jij het gebruikt is het een onbestemde aanduiding.

Dus die plek op een plaats is als ik het zeg opeens weer een plaats?

Precies. Is er nog plaats voor een plek?

Volgens mij verzin je dat ter plaatse.

LID WORDEN KAN DOOR: 1 Aanmelding via onze website:

www.reunistenasc-avsv.nl OF 2 Een e-mail te sturen

met uw gegevens – adres, e-mailadres, dispuut, jaar van aankomst, eventueel uw telefoonnummer en corpsbaantjes – naar secretaris@reunistenasc-avsv.nl

meld u aan als lid

van de Vereniging van Reünisten van het ASC/AVSV De vereniging heeft tot doel de contacten tussen reünisten onderling en tussen reünisten en het actieve corps te bevorderen. Het magazine dat u nu als reünist leest is daar een uitstekend voorbeeld van.

Toon uw betrokkenheid en word lid van de Vereniging van Reünisten!

NOS IUNGIT AMICITIA

|3

REDACTIONEEL

Waarde reünisten,

SPOT Plaats van handeling: Amsterdam Plek: een vervallen loods in Nieuw West De Neus en De Rooie, vertegenwoordigers van de ongeorganiseerde penoze, glippen naar binnen om de poet op te halen. Licht uit, spot aan.

Op welke plaats heb je de poet verstopt?

Sst, hou nou je waffel, man. Plek.

Plek? Wat plek?

Nou op welke plek ik het heb verstopt.

Wat maakt dat nou uit, man? Plek of plaats? Waar ligt de poet?

Nou, plaats gebruik je als je een grotere plek wilt aangeven. Heb je een plekje gereserveerd op de parkeerplaats?

Hoezo? Hier op het industrieterrein was toch plek genoeg. Dan ga ik toch niet…

Plaats, niet plek. Plaats.

Plaats? Hoezo dan nu weer plaats?

Nou, zoals jij het gebruikt is het een onbestemde aanduiding.

Dus die plek op een plaats is als ik het zeg opeens weer een plaats?

Precies. Is er nog plaats voor een plek?

Volgens mij verzin je dat ter plaatse.

Plekke. Je bent ter plaatse.

Als je nou niet ophoudt met je geëmmer, sla ik je een blauwe plek.

Ja, dat is goed.

Ok, hier dan, pak aan: BAFFFF. Au! Man, wat doe je nu?

Nou, je zei toch dat het goed was.

Ik bedoelde plek. Dat je het woord plek juist gebruikte voor een relatief klein oppervlak – in dit geval mijn linkeroog – dat zich onderscheidt van wat zich eromheen bevindt.

Okay, en is er op dat smoel van jou dan nog plaats voor een blauwe plek?

Ook goed.

Mooi, hier dan: POEFFF. Bob Duynstee

COLOFON REDACTIE Bob Duynstee (hoofdredactie), Olga van Ditzhuijzen, Jacqueline Hoefnagels (eindredactie), Daan Meijer ART DIRECTION & VORMGEVING Alexandra de Vries - Studio 100% AAN DIT BLAD WERKTEN VERDER MEE Janneke Bazelmans, Lotte Brunekreef, Veerle Corstens, Riëtte Duynstee, Fokke & Sukke, Arnout ter Haar, Simoon Hermus, Joost Hölscher, Eva Oude Elferink, Tijn Sadée, Mark Schenkel, Joan Veldkamp, Machteld Vos MET DANK AAN Renet Ponsen WEBSITE www.reunistenasc-avsv.nl, redactiereunistenblad@gmail.com ADVERTEREN Wilt u adverteren in het blad? Neem contact op via redactiereunistenblad@gmail.com Wilt u bijdragen aan het blad of heeft u een idee voor publicatie? U kunt ons bereiken via redactiereunistenblad@gmail.com ISBN/EAN 978-90-823849-4-9 Dit magazine is een uitgave van de Vereniging van Reünisten (VvR) van het ASC/ AVSV, die de verbinding vormt tussen de oud-leden en de actieve leden, disputen, subverenigingen en gezelschappen. OPLAGE 18.000 © Niets uit deze uitgave mag worden verspreid of vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de Vereniging van Reünisten.

In dit magazine onder andere aandacht voor Kewajam, dat na honderd jaar vol actie sinds 2018 geen nieuw jaar meer krijgt. Hermes, Arktos en Energia gingen Kewajam recentelijk voor. Deel van de oorzaak: nuldejaars worden als groep gefleurd, liefst rechtstreeks vanaf het schoolplein.

Goed voor het ene dispuut, fataal voor het andere. De senaat laat het er niet bij zitten. Er komt een fleursysteem dat voor een betere verdeling van nuldejaars over de disputen moet gaan zorgen.

Ook actueel met een sterke link naar de reünisten, zijn de ontwikkelingen rondom dispuutshuizen. Amsterdamse regelgeving ten aanzien van woningdelen maakt het lastig een dispuutshuis te handhaven, laat staan vanuit het niets te realiseren. We organiseerden een bijeenkomst voor alle vertegenwoordigers van de dispuutshuisstichtingen, bespraken de (juridische) problemen en waar mogelijk oplossingen onder leiding van een ter zake deskundige. Voor de hand liggende eerste les: beperk de overlast voor de buurt, klachten zijn steeds het begin van veel gemeentelijke ellende geweest. Wordt vervolgd.

We overwegen een enigszins vergelijkbare bijeenkomst te gaan organiseren over de groentijd. In de KMT zijn er nauwelijks rariteiten. Na de insmijt gaat er echter nog veel mis, ouderejaars laten zich in de dispuutsgroentijd vaak gaan. Die misstanden moeten worden voorkomen.

Genodigden voor een bijeenkomst om dit te bespreken worden de besturen van de oud leden-/ reünistenverenigingen van de op het corps actieve disputen.

En dan nu ‘Spot’, de rode draad door dit reünistenmagazine.

Veel leesplezier!

Arthur Knipping Voorzitter Vereniging van Reünisten ASC/AVSV

NOS IUNGIT AMICITIA

|3

INHOUD

winnen

WORD LID van de Vereniging van Reünisten van het ASC/AVSV

10

16

ARTIKELEN 3

Redactioneel en colofon

8

Nieuws

58

10 Wie is de nar?

Hier had een meeslepend verhaal moeten staan over de herkomst en achtergrond van de Nar van NIA – maar zelfs de meest kwieke reünist kon ons niet helpen. U wel?

12 O tempora o mores

Mores, dat zijn toch ongeschreven regels? Ja-ha, maar toch bestaat er een heus Boek van. De abactis van de commissie stuitte tijdens het digitaliseren op vreemde gewoontes.

16 ‘Kewajam is een springlevend reünistendispuut’

Na Nisita, Hermes, Arktos en Energia is opnieuw een dispuut gaan ‘slapen’. Aan de reünisten ligt het niet. ‘Ik ben bang dat kritische meisjes denken dat er bij het corps geen plaats voor ze is.’

18 Heb ik weer…

Locus of control staat in de psychologie voor de plek waar je de verantwoordelijkheid voor je leven legt, bij jezelf of bij je omgeving. Psychotherapeut Arnout ter Haar legt het uit.

20 BEROEP: oorlogsverslaggever

In 2017 won Minka Nijhuis de Prijs voor het Vrije Woord voor haar werk in conflictgebieden. Ze verloor al verscheidene collega’s en vertelt hoe het is om zo’n werkplek te hebben.

24 De toko als catwalk

Op de UB pikt Simoon Hermus feilloos de corpsleden eruit: ‘Iedereen volgt dezelfde influencers.’ Over crop tops, mom jeans en Adidasjes in de spotlights.

27 BOEKSIGNALEMENT

Een nieuwe overzichtsstudie, waarin ook leden van het ASC/AVSV een rol spelen, toont hoe hun bijzondere studententijd verliep.

31 Hebben we nog zelfspot?

De twee lolligste reünisten zijn een kanarie en een eend.

De makers van Fokke en Sukke over het belang van humor: ‘Wie zichzelf volstrekt serieus neemt is saai, dom en als je niet oppast: gevaarlijk.’

32 Het veldje van Oostra

Dat klinkt gezellig, een stukje grond bij het AMC beheren.

Maar op het veldje van anatomiehoogleraar Roelof-Jan Oostra liggen doden begraven om hun ontbinding te bestuderen. Bijvoorbeeld om uitsluitsel te kunnen geven in cold cases.

36 Witte vlekjes

Neuro-radioloog Frederik Barkhof kan aandoeningen signaleren via mri-scans van de hersenen: daar zijn patronen van witte vlekjes op te zien. En nee, hij gaat je niet preventief scannen.

NOS IUNGIT AMICITIA

|5

DON’T JUST FIT IN. F I N D Y O U R O W N P E R F E C T F I T.

INHOUD

29

62

41 Stichting M.O.E.T

Het bestuur was wederom op werkbezoek bij ‘hun’ twee scholen in Burkina Faso. Er moeten meer meisjes naar de school gelokt en… hoe verdwijnen de eieren uit het kippenhok?

42 THRILLER: De Commissaris

Thrillerauteur Janneke Bazelmans schreef op verzoek van NIA een spannend verhaal met de toko als decor.

46 Bever - een love Storia

De dames van het bijna 90-jarige dispuut B.E.V.E.R baalden al jaren van hun weinig sexy naam. Dit jaar werd de knoop doorgehakt. Een verhaal over rebranding.

20

68 Is daar iemand?

50 ‘Je kunt begrijpen zonder

Natuurkundige Lucas Ellerbroek weet zeker dat we één dezer dagen op buitenaards leven stuiten, in wat voor vorm dan ook.

Journalist Thomas Rueb schreef een bestseller over ‘Laura H.’, het meisje uit Zoetermeer dat naar het kalifaat van IS trok, en reconstrueerde haar onvoorstelbare leven tot in Irak.

72 TACHTIGERS: ‘We spelen dicht

54 ‘Terrorismebestrijding trekt

De 84-jarige Joop van Praag Sigaar speelt elke maandagavond een potje zaalvoetbal: ‘Verliezen is minder erg als je alles hebt gegeven. En dat geldt voor alles.’

De piepjonge reünist Eva Logeman is rechercheadviseur bij de Koninklijke Marechaussee, na een opleiding tot forensisch expert. Is dat net zo spectaculair als in de tv-series?

COLUMNS

te vergeven’

mij erg aan’

58 AST Shot

De Amsterdamse Studenten Tennisclub bestaat honderd jaar en is de populairste sub van het corps, met dank aan de locatie.

62 De dokter heeft het zélf

Stel: je behandelt elke dag mensen met kanker. En op een dag ben je zelf patiënt. Het overkwam interventieradioloog Warner Prevoo en oncoloog Hester Oldenburg.

bij de VU, dat is wel zo handig’

29 Standplaats New Delhi

In India wemelt het van de praktische oplossingen, weet Eva Oude Elferink.

67 Standplaats Kampala

Mark Schenkel voelt zich in Oeganda als een krokodil in het water.

74 Standplaats Brussel

Tijn Sadée over de sherpa’s, scrums en sick buildings in de Europese hoofdstad.

NOS IUNGIT AMICITIA

|7

Studentenhuizen in het nauw Paniek onder dispuutshuisbewoners: de aanzwellende huizenprijzen, woningtekorten en exorbitante verhuurpraktijken van al dan niet koninklijke huisjesmelkers nijpen de gemeente Amsterdam tot strenge maatregelen omtrent het huren en wonen in de stad. Die treffen nu ook de dispuutshuizen.

Wat is er aan de hand? Onder het mom van ‘bescherming van de woningmarkt’ heeft de gemeente per 1 januari 2017 een vergunningsplicht ingevoerd voor het zogenoemde ‘woningdelen’. Woon je met z’n tweeën in een woning? Geen punt, dat beschouwt de stad als een ‘huishouden’, of je nu getrouwd bent of als twee wildvreemden een douche deelt. Maar vanaf drie volwassenen ziet de gemeente een probleem: dan heet het ‘woningdelen’ en moet je een vergunning aanvragen.

Die regels bestonden eigenlijk allang, schreef NRC: sinds 1993 moeten verhuurders een ‘onttrekkingsvergunning’ hebben om aan woningdelers te kunnen verhuren, omdat je een woning onttrekt aan de markt waarvoor hij bedoeld was: gezinnen. De gemeente controleerde dat nooit, omdat de voorwaarden voor die vergunning zo complex waren dat ambtenaren het zelf ook niet snapten.

Tot 2016 hadden in heel Amsterdam 72 verhuurders zo’n vergunning, terwijl er naar schatting zo’n 13.000 woningen gedeeld worden.

Een ‘onzelfstandige woonruimte’, oftewel kamer, moet minstens 12 m2 zijn. Ook zijn er nieuwe eisen voor geluidsisolatie.

Nou goed, klinkt redelijk. Alleen: in de stadsdelen Centrum en West worden geen vergunningen afgegeven voor ‘studentenhuizen’ met vijf kamers of meer, schrijft de gemeente in de beleidsnotitie. En dat is nu net de natuurlijke habitat van dispuutshuizen.

Bestuurslid Jan Willem Lubbers (Sirius 1979) van de Vereniging voor Reünisten organiseerde in januari een bijeenkomst in aanwezigheid van een huurrechtadvocaat om leden hierover te informeren en aan te sporen in actie te komen.

‘De gemeente treedt vrij stevig op, die strenge handhaving is belachelijk.’ Het team handhavers zou zijn uitgebreid van twintig naar tachtig man. Lubbers vermoedt dat het de gemeente niet slecht uitkomt als via de handhaving het aantal grote studentenhuizen in de binnenstad afneemt, en daarmee ook de overlastmeldingen. Hij vertelt dat tussen de tien en vijftien dispuutshuizen nu te maken hebben met deze nieuwe regels, die kunnen resulteren in hoog oplopende dwangsommen tot 20.000 euro. Bijkomend probleem: elk studentenhuis heeft weer een andere constructie die de verhuur regelt.

Om te voorkomen dat onze hard studerende jongens en meisjes van

de gracht worden verdreven, moet de huisbaas per vier kamers een keuken en badkamer plaatsen, zegt Lubbers: ‘Maar ja, wie heeft daar tijd of geld voor, of zin in?’ Huiseigenaren vinden het dan makkelijker om hun studenten eruit te zetten dan aan de nieuwe voorwaarden te moeten voldoen.

De ironie wil dat de gemeente dit jaar een convenant met woningcorporaties heeft gesloten om het tekort van 9.400 (!) studentenwoningen op te lossen, terwijl een complex van tachtig studentenkamers in de Oudemanhuispoort werd geopend, met de tekst: ‘Dit is een mooi voorbeeld van hoe studentenwoningen in bestaande bouw gerealiseerd kunnen worden.’

Wordt vervolgd!

Reactie gemeente:

Volgens gemeentewoordvoerder Anne-Sophie Gorgels zijn de strenge eisen voor een kamerverhuurvergunning in 2017 juist versoepeld, wel wordt sindsdien strenger gehandhaafd: ‘De gemeente stelt eisen aan kamerbewoning om te voorkomen dat er voor gezinnen geen plek meer is in de stad en buurten snel veranderen. Ook na hun studie willen mensen in de stad blijven. Kamerverhuur vindt vaak plaats tegen hoge huurprijzen, waardoor verhuurders steeds meer bereid zijn te betalen voor de aankoop van een woning.’

Volgens Gorgels hebben huiseigenaren in 2012 vijf jaar de tijd gekregen om zaken in orde te brengen en een vergunning te krijgen: ‘Bij de evaluatie woningdelen in 2016 bleek, dat daarvan nauwelijks iets terecht gekomen was.’ Nu heeft de gemeente dus het toezicht verscherpt. ‘Het gevolg is dat er veel verhuurders alsnog een vergunning aanvragen, maar helaas ook dat ze een aantal huurders opzeggen om toch aan de regels te voldoen.’

Ze heeft wel een tip voor studenten: ‘Als de eigenaar jou uit de woning wil hebben, zal hij vaak op zijn minst andere woonruimte moeten aanbieden. Informeer je dus goed over je rechten als je een kamer huurt over een reële huur of als een eigenaar meent je eruit te kunnen zetten.

De medewerkers van !WOON (wooninfo.nl) kunnen je hierbij gratis helpen.’

8 | NOS IUNGIT AMICITIA

Quizvraag: welk dispuutshuis is dit?

TEKST Olga van Ditzhuijzen (Bever/Storia 96)

INTUSSEN OP DE TOKO…

Fleursysteem opnieuw op de schop

7,5 feut per ronde Waar de eerdere wijziging zich vooral concentreerde op de voorfleuren, worden dit jaar ook de fleurrondes zelf aangepakt. Belangrijkste maatregel: elk dispuut krijgt evenveel feuten langs, én evenveel fleuren om uit te delen. Ruwweg zijn er (per kamp, KMT en na-KMT) 235 eerstejaars te verdelen over 35 disputen. Elk dispuut krijgt 16 fleuren om uit te delen en, aldus de senaat, ‘7,5 feut per ronde’ langs.

Na de acht fleurrondes maakt het dispuut een top-32 van de eerstejaars naar wie de belangstelling uitgaat: de 16 gefleurde, en nog 16 ‘nafleuren’ die een soort second opinion verdienen. De eerstejaars maakt een top-8 van zijn favoriete disputen, en tezamen gaan deze gegevens in de grote boze computer van het NIA, waaruit een gepatenteerde onfeilbare match volgt. Nu hopen dat de feut het daarmee óók eens is.

meld u aan als lid van de Vereniging van Reünisten van het ASC/AVSV De vereniging heeft tot doel de contacten tussen reünisten onderling en tussen reünisten en het actieve corps te bevorderen. Het magazine dat u nu als reünist leest is daar een uitstekend voorbeeld van.

Toon uw betrokkenheid en word lid van de Vereniging van Reünisten!

LID WORDEN KAN DOOR: 1 Aanmelding via

onze website: www.reunistenasc-avsv.nl OF

INHOUD word lid!

Elk jaar hetzelfde liedje: alle eerstejaars meisjes willen naar dat ene Instagram-fähige damesdispuut, alle jongens naar die coole boys op de gracht. Zulke disputen halen dan een sliert blije feuten op met de fleurrondes, terwijl het handjevol aspirant-leden in een ander dispuutssloepje nog net geen pruillip trekt. Vervolgens worden bij de populaire disputen jaren van 21 ingesmeten – vinden de feuten fijn, want gedeelde smart is halve smart en dan valt het minder op dat je niet altijd op de borrel bent. Daarna zijn er disputen die klagen over onthechte lichtingen, terwijl de kleine jaren van minder populair geachte disputen doodleuk het lidmaatschap inleveren. De laatste jaren sneuvelden disputen Nisita, Hermes, Arktos, Energia en Kewajam, en de vereniging wil voorkomen dat nog meer disputen de gevarenzone bereiken.

De invoering van een nieuw systeem van fleuren in 2016 blijkt nog altijd niet toereikend om deze trend te keren, dus wordt komende kennismakingstijd opnieuw ingrijpend gesnoeid in de regels voor het fleuren. ‘We willen benadrukken dat een fleur een uitnodiging is, en de macht verplaatsen van de feut naar het dispuut’, aldus de senaat.

In het nieuwe systeem krijgen alle disputen evenveel feuten langs op de fleurrondes; zo wordt de zichtbare populariteitsstrijd in ieder geval wat beperkt. Gevraagd om wat schriftelijke informatie over de nieuwe regels, meldt de senaat dat de informatievoorziening bewust helemaal mondeling is gehouden, ‘anders gaan disputen er zo uitgebreid op studeren dat ze wel weer een maas in de wet in hun voordeel ontdekken.’

2 Een e-mail te sturen met uw gegevens – adres, e-mailadres, dispuut, jaar van aankomst, eventueel uw telefoonnummer en corpsbaantjes – naar secretaris@ reunistenasc-avsv.nl

Houden we het NIAmagazine op papier of gaan we over op een digitale versie? We horen verschillende berichten.

Geef uw mening op: secretaris@ reunistenasc-avsv.nl

NOS IUNGIT AMICITIA

|9

H

ij hangt nu op twee plaatsen, maar binnenkort her en der, de NIA-nar. Als je binnenkomt hangt hij na de schuifdeuren als gevelsteen ingemetseld aan de muur. Gezeten op een stapel boeken, heft hij het glas op de langslopende leden: lang leve de lol! Dat is de oudste nar. En geïnspireerd op deze oorspronkelijke NIAnar is hij ook in brons uitgevoerd. Die hangt, gezeten op een stapel boeken en ondersteund door een schellinkje, in de borrelzaal. Deze nar is door Sirius aan de sociëteit aangeboden tijdens hun lustrum in 1996.

Want ja, het is gebruikelijk dat disputen bij hun lustrum een geschenk aanbieden aan NIA ter verfraaiing van de sociëteit.

Nu is er een nieuwe nar in de maak, in de vorm van een bronzen plaquette en geïnspireerd op de Sirius-nar, gemaakt door Caroline van Beekhoff. Maar waar de Sirius-nar met zijn das nog een vertegenwoordiger is van het ASC, is de nieuwe genderneutrale nar een representant van ASC/AVSV. Op de stapel boeken past nu zelfs een kaars. Het initiatief voor de nieuwe nar ging uit van het sociëteitsgezelschap Decorum, wordt in serie gemaakt en komt op meerdere plekken in de sociëteit te hangen. Er is ruimte op het beeld voor

10 | NOS IUNGIT AMICITIA

inscriptie. Bijvoorbeeld voor reünisten die de nar aan hun dispuut cadeau willen doen.

Kosten bedragen ca. 1.200 euro inclusief 9% btw.

Zoektocht Maar hoe komen we nou aan die oorspronkelijke nar op de gevelsteen? Stamt die nog uit de tijd dat NIA op de Sarphatistraat resideerde? Of in De Kroon op het Rembrandtplein? Niemand die het lijkt te weten. Hij moet in elk geval van vóór de Raamgracht zijn, want toen heette de sociëteit niet NIA en lag de gevelsteen ergens opgeslagen. Oud-commissaris Johan Schölvinck (Vivat 79) is op verzoek van de huidige commissaris Gebouw, Teun Mensch (Vivat 16), op onderzoek uitgegaan. Het eerste dat je dan doet is het Wij Amsterdamsche Studiosi raadplegen. Niets. Dus ging Schölvinck te rade bij een keur aan prominente reünisten. Er zou er toch wel één zijn die... Eduard Dirkzwager (Vivat 87)?

Nope. Jan-Willem Lubbers (Sirius 79)?

Nope. Jaap Glasz (Odoleh 53) dan? Die had het kunnen weten, want was er, aldus Ton van Dijkman (Viator 58), rond 1994 vurig voorvechter van dat de Warmoesstraat weer NIA zou moeten heten en dat die NIA-nar er weer moest hangen. Maar Jaap is ons helaas ontvallen. En Van Dijkman zelf?

Had die niet een wijngoed in de Vaucluse, genaamd La Marotte, ofwel: narrestok?

Dat klopt. Maar de NIA-nar zegt hem niks.

Dania van Dishoeck (Kewajam 80) wist dat eenieder die had meegewerkt aan de totstandkoming van de Warmoesstraat, in 1994 een paar manchetknopen had gekregen met daarop de NIA-nar, maar meer niet. Wim Dingemans dan? Viator 58 en NIA-commissaris in 1962. Een heel heldere man, aldus Schölvinck, maar hier stond hem niets van bij. Zelfs dat-ie aan de muur hing niet. Schölvinck hield vol.

Hij belde met Jan van Beusekom (Beets 55), NIA-commissaris in 1958. Ook glashelder aan de telefoon, laat Schölvinck weten.

Maar de nar zei hem niets. Toen gebeld met Bas de Vries, Sirius 1958 en NIAcommissaris in 1963. Krachtige stem, niks bejaard, maar een NIA-nar? Geen idee. Ergens houdt het zelfs voor Johan Schölvinck op. En ergens was hier.

•

TEKST van de redactie

PRIJSVRAAG

Win een

nar

winnen

Weet iemand waar die NIA-nar vandaag komt?

INHOUD word lid!

Hoe is die in ons bezit gekomen?

Was het een cadeau van de AVSV aan ASC? Had het te maken met het lustrumthema in 1952 ‘Venetië’? Is de gevelsteen geïnspireerd op een van de figuren uit de commedia dell’arte, Pulcinella? Ging het Kothurne-lustrumstuk om een middeleeuws verhaal met daarin een nar?

Gaf een buitenland het cadeau omdat volgens hen NIA niet alleen stond voor ‘Nooit Iemand Aanwezig’ maar ook voor ‘Nieuwlichters, Aanstellers en Ritselaars’? We zouden het graag willen weten.

Kortom:

WIE HELPT ONS UIT DE BRAND? Maar u mag ons ook verrassen met een mooi fictief verhaal hoe NIA aan zijn nar komt.

Mail uw inzending naar redactiereunistenblad@gmail.com.

Decorum biedt aan om de winnaar van deze NIA-narwedstrijd te belonen met een NIA-kandelaar ter waarde van 1.200 euro met de initialen van de winnaar daarin subtiel verwerkt.

NOS IUNGIT AMICITIA

| 11

O TEMPORA!

O MORES! H

et is een boek van alle tijden. Letterlijk. Er staan handschrifDe abactis van de commissie, ten in van meer dan honderd jaar geleden. Hoe oud het boek Felize Aarts, heeft zich van de precies is, is niet te achterhalen. Helaas werden er maar heel schone taak gekweten om het sporadisch data gezet bij een mos. Want daar hebben we het moresboek te digitaliseren en over: het moresboek van onze vereniging. Dat boek ligt in de kluis op de Commissiekamer, naast de drugstesten en wat contant geld. beveiligd in de cloud te zetten.

Nu hoor ik u denken: Huh? De definitie van een mos is toch dat het een Op deze manier blijft bij een ongeschreven regel is? Klopt. Maar de commissie moet natuurlijk wel weten calamiteit de inhoud in elk of iets inderdaad een mos is of niet. Vandaar. Eigenlijk is het boek ook een geval beschikbaar. Eh... wat is draaiboek voor de commissie. het moresboek? Bittervuur Nu is dat boek dus door de abactis van de commissie, Felize Aarts (Tyche 15), gedigitaliseerd. Aarts: ‘Stel je voor dat het met een brand toch een keer goed mis gaat, of iemand raakt het boek kwijt, dan ben je een belangrijk deel van je geschiedenis kwijt.’ Elke tien minuten die ze vrij had, ontcijferde ze een

12 | NOS IUNGIT AMICITIA

TEKST Bob Duynstee (Hera 81) FOTO'S Lotte Brunekreef (Janquille 17)

mos en klopte het in. In totaal 65 pagina’s. Op alfabetische volgorde. Kon ze alles ontcijferen? ‘In het grootste deel van dit boek staan zulke rare dingen, dat ik er soms na tien keer lezen nog niks van snapte.’ En zo staat ‘bitteruur’ nu als ‘bittervuur’ te boek.

Verreweg de meeste mores dateren van vóór de fusie in 1971. Opgetekend door opeenvolgende commissarissen met vulpen en later met balpen.

Sporadisch vind je dan nog een mos van na de fusie. Het meest recente mos (zie onder) dateert van vijf jaar geleden. ‘Maar’, haast Aarts zich te zeggen, ‘wij zijn nu ook mores aan het ontwikkelen. En als iets drie jaar achter elkaar gebeurt, dan is het een mos.’ Een mos dat volgens Aarts eerder in het digitale boek zal komen dan in het origineel. Aan de andere kant spelden commissarissen elkaar ook mores op de mouw. Dan vertellen ze bij een overdrachtsdiner aan hun opvolgers dat iets wat ze net verzonnen hebben al mos is sinds 1917. Tradities hebben nu eenmaal een aantrekkelijke, mysterieuze kant.

Blote benen pis op de schenen De mores gaan over hoe je je als lid op de sociëteit hebt te gedragen.

Maar in het boek staan ook aanbevelingen waar je als commissie je spullen betrekt en hoe het bij bepaalde gelegenheden hoort. Niet dat wat in het boek staat ook allemaal onverkort wordt nageleefd natuurlijk. En zelfs áls een mos wordt nageleefd, dan wordt daar nog vaak een andere invulling aan gegeven dan de mores voorschrijven. En er zijn genoeg nieuwe mores die worden nageleefd, zonder dat ze in het moresboek staan. Zo is er een mos dat je niet met blote benen de borrelruimte mag betreden. Toen een Chesser dat vorig jaar desondanks deed – ze zou nog elders naar een feestje gaan, later die avond – deed een lid, beter gezegd een lul, een beroep op een mos toen hij van achteren haar blote benen had bewaterd. En het duurt even voordat je dat doorhebt. Ze eiste een straf, maar helaas, er is inderdaad een mos dat zegt dat je niet met blote benen de borrelzaal mag betreden en doe je dat toch dan… Zelfde geldt overigens voor wie met een tas de borrelzaal betreedt. Die tas is niet veilig. Let wel op voordat u op het idee komt, want de mores gelden slechts als het portret van de koning hangt.

Hoedenlinten voor de Varsity Veel mores gaan over wie waar mag komen. Achter het buffet, op het balkon, in bepaalde zaaltjes, op de linkertrap, op de rechtertrap, op het bordes, achter pilaren, klokkezaaltje. Dat hing natuurlijk allemaal samen met het gebouw, achtereenvolgens Rokin, Rembrandtplein, Sarphatistraat.

En wie waar dient te zitten tijdens het Hazenpeperdiner, het Hemdsmouwendiner of het Overdrachtsdiner. Er staan hele praktische verwijzingen in, zoals een reeks adressen waar de commissie/senaat qua inkoop goede/ slechte ervaringen mee heeft: ‘Voor het calligraferen van bullen vervoege men zich bij Ten Have.’ En: ‘De blaaspoepen worden besteld bij Magaroli.’

Heineken wordt genoemd, evenals het ‘Algemeen Dagblad en de Telegraaf (voor publiciteit) en nimmer de Volkskrant.’ Strooien hoeden Firma Claasen Herenhoedenmagazijn op de Korte Jansstraat 16 in Utrecht. Hoedenlinten voor de Varsity (Rood-Wit-Rood) bij Niessen in de Utrechtsedwarsstraat 23.

Hieronder een greep, waarin de redactie van dit blad slechts ingreep door soms delen weg te laten.

ALMANAK-DINER ‘Het is de gewoonte dat de secundus van de almanak zowel op diner als kroegjool slaapt.’

BRIDGEDRIVE ‘T.A.R. en Philidor organiseren tesamen in ’t eerste trimester vaak een bridgedrive.

De Commissie wordt hiertoe uitgenood.

Zij zit hierbij op het podium, zij drinkt rijke lijk wijn en pokert met de Clubcommissie.

Achter de gordijnen van het Minervapaveljoen is het, sinds de Commissie Van den Bergh, gewoonte dat zij met de Clubcommissie bij de bridgers de indruk tracht te wekken, dat ongepaste handelingen verricht worden. Bridgen doet de Commissie bij voorkeur niet.’

GROENTIJD ‘Vrijdagsmiddags voor de groentijd behoren de foeten bij de commissie ingeschreven te worden. Zij worden reeds verneukt en gewezen op wat zij mee moeten brengen (wit en zwart dasje, wijbertjes, lubmolen, groen speldje).’

>

NOS IUNGIT AMICITIA

| 13

-

HALL ‘Het is niet toegestaan in NIA’s hall fietsen op te stellen. Volgens een mos ingesteld door Commissie Christern zullen deze buiten “geslingerd” worden door de secundus der Commissie. De drie telefooncellen worden niet besmeurd.’

KLEDING ‘Voor eerstejaars geldt bovendien dat zij zich niet mogen kleden als existentialisten, Leidseplein-figuranten, zazous of bolsjewieken.’

Felize Aarts met het moresboek

Daar is Nico Schuitvlot, hij kiekt los en vast Dan hoor je hem zeggen: Heren, opgepast Dan flikkert zijn bliksemschicht Dan sluit hij zijn sluiter dicht Daar is Nico Schuitvlot, hij is onze gast.’

PHILIDOR ‘In de groentijd pleegt P.H.I.L.I.D.O.R. een schaakwedstrijd te organiseren tussen Commissie en Senaat. Het achterste deel van N.I.A.’s grote zaal wordt in een schaakbord omgezet. De foeten worden fraai versierd, waarbij speciaal de koninginnen en koningen aandacht krijgen. Commissiefoeten zijn blauw en senaatsfoeten rood. De partij eindigt in een vechtpartij, waarin beide foetenpartijen pogen zich van Rector en Praeses stoel meester te maken.’

PORTIER ‘De portier neemt de jassen aan, echter niet van eerstejaars. Hij verkoopt sigaren, sigaretten en postzegels. Hij licht de brievenbus en doet aankondigingen van Senaat, sub-verenigingen en Commissie in de Grote Zaal. Hij roept de bezoekers af bij recepties. Hiervoor betalen de recipiërenden hem minstens tien gulden.’

POEPEN ‘Sinds 16 november 1959 mogen eersteen tweedejaars tijdens het poepen hun jasje niet meer uithebben. Gebeurt dit toch dan zal dit N.I.A.-lid net zo lang op N.I.A. blijven totdat hij opnieuw kan kakken en dan moet hij eigenhandig zijn drol in zijn binnenzak stoppen. De Commissie moet proberen Hebeanen te vinden die hierop toezien.’

PROFESSOREN ... Na het eten verdwijnen de meeste hooggeleerden, ondanks de door Sweelinck gemeenlijk verzorgde muziekavond. Zijn daar niettemin nog enkele professoren aanwezig, dan spreekt de praeses een kort woord na afloop en trekt de integriteit van de jury in twijfel.’

STOEPEN ‘Stoepen is de benaming voor de gewoonte dat N.I.A.-leden die het niet geheel met elkaar eens zijn, deze twist, indien nodig, buiten uitvechten. Stoepen wordt gedaan voor de voordeur van de Sociëteit, echter

enige meters hier vandaan, met het oog op de trottoirband en andere gevaren en om vredige voorbijgangers niet te hinderen.’

VROUWEN OF MEISJES OP DE SOCIËTEIT ‘Zij behoren lange mouwen te dragen en een behoorlijke kraag. Alleen op de Commissiekamer mag hun gedrag onbehoorlijk zijn, de Commissie moedige dit niet aan, doch ziet het oogluikend door de vingers.’

EN TEN SLOTTE HET WELLICHT DE TIJDGEEST TEKENENDE JONGSTE MOS VAN VIJF JAAR GELEDEN, HET PRAESES-BAR MOS ‘...Men laat zich opsluiten in een glazen kast en zal deze louter verlaten wanneer een fles sterke drank volledig genuttigd is.

Het mos is echter pas geslaagd wanneer deze fles genuttigd is binnen de tijd van het roken van een sigaret. Braken is meemaken en een druppel op den kin is nog één erin!’

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 15

INHOUD word lid!

NICO SCHUITVLOT CORPSFOTOGRAAF ‘Schuitvlot-lied uit het Groenentoneel 1928

‘Kewajam is nu een springlevend reünistendispuut’ Nog geen jaar geleden vierde Kewajam uitbundig het 100-jarig bestaan, een paar maanden daarna besloot het om te gaan ‘slapen’: te stoppen met fleurrondes. Hoe is het zo ver gekomen?

16 | NOS IUNGIT AMICITIA

E

en wrang gevoel om hier te staan vandaag, want een paar weken geleden hadden mijn dispuut Kewajam en ik nog de volle hoop dat er vandaag een groep mooie aspirant-leden van Kewajam bij het ASC/AVSV geïnaugureerd zou worden. Dat zouden meisjes zijn geweest die hadden gekozen voor een honderd jaar oud dispuut, dat is opgericht in 1918, op een koude winteravond, in een tijd waarin de grachten nog echt goed dichtgevroren waren en geluk nog heel gewoon was’, zo begon de praeses Willemijn Meltzer (jaar 14) haar rede tijdens de corpsinauguratie in 2018.

In 2016 kreeg het dispuut nog tien nieuwe leden aan, waarvan er twee vertrokken; in 2017 kwamen er vier, die later in het jaar besloten hun heil elders te zoeken. Voor het jaar 2018 besloot het dispuut dat het minstens zes nieuwe meisjes wilde aankrijgen om door te gaan, en anders zou

gaan ‘slapen’. Er kwamen er drie. Dania van Dishoeck (jaar 80), erelid van Kewajam: ‘Het is ongelofelijk jammer. We hebben een groepsapp met 125 Kewajennes, waar bijna dagelijks een bericht op staat en die roodgloeiend stond bij de insmijt.’ De drie meiden die kwamen, zijn naar een ander dispuut van hun keuze gegaan en Kewajam houdt er even mee op. Verdrietig, maar Van Dishoeck klinkt strijdbaar: ‘Wat mij betreft is het stoppen met fleuren het grote verschil.

We houden het huis, de stichting, we hebben talloze borrelavonden en de huidige leden zijn nog actief op de sociëteit.

We zijn een springlevend reünistendispuut.’

Net als veel andere disputen ging ook Kewajam eerder een keer ‘dood’ in de jaren zestig, en werd het (net als veel andere disputen) heropgericht in de jaren zeventig.

De praeses in haar rede: ‘De eerste vrouwe lijke rector was Kewajenne, en de eerste vrouwelijke praeses commissie was

TEKST Olga van Ditzhuijzen (Bever/Storia 96)

Rijdende trein Welk onterecht beeld er over Kewajam bestaat, ‘geen idee’, en de omgeving de schuld geven willen ze eigenlijk ook niet – er zijn allerlei factoren waardoor een dispuut in een vrije val terecht komt. Bij Kewajam stapte het jaar 2017 op omdat ze geen zin hadden om met zo weinig de kar te trekken. ‘Tegenwoordig willen leden graag in een soort rijdende trein springen; een groot jaar maakt de kans op een rijk corpsleven groter, is de gedachte.’

Omdat de inschrijvingen nu al vroeg in de

‘Dicht bij jezelf blijven is weleens lastig nu beeldvorming zo’n grote rol speelt’

INHOUD word lid!

Kewajenne. Dat zegt genoeg denk ik.’ Een jaar geleden zijn er volgens Van Dishoeck maar liefst driehonderd Kewajennes op het lustrum afgekomen. ‘En straks vieren we ook weer ons volgende lustrum!’ Ook jaargenoot Melinda Warmelink-André de la Porte onderstreept de vele activiteiten die nog steeds op touw worden gezet: ‘Het contact tussen jong en oud lijkt belangrijker geworden door het besef van eindigheid, minder vanzelfsprekend omdat het dus ook plotseling afgelopen kan zijn.’ Beide betrokken reünisten noemen het een ‘moedige beslissing’ van het bestuur om te gaan ‘slapen’. ‘Je moet dicht bij jezelf blijven, en dat is weleens lastig nu beeldvorming zo’n grote rol speelt.’ Zoals de praeses het zei in haar rede: ‘Op het moment dat aspirant-leden niet meer uit volle overtuiging en vrij van sociale druk voor deze waarden en tradities kiezen, is het tijd om na te denken hoeveel je bereid bent op te geven voor een voortbestaan.’

zomervakantie zijn, om dispuutsgroentijd en colleges niet te laten overlappen, trekt het corps ook geen argeloze deelnemers van de universitaire intreeweken meer aan.

De grote rol die ‘ranking’ tegenwoordig speelt, waarbij disputen officieus blijken ingedeeld in A-, B- en C-disputen, eist dan zijn tol, ziet ook Van Dishoeck: ‘Kewajam is niet het enige dispuut dat hier last van heeft [niet lang geleden hielden Hermes, Energia, Arktos ermee op – red]. Bovendien denk ik dat mensen die kritisch in de maatschappij staan, denken dat het corps geen plek voor hen is.’ Ondanks dat benadrukt Van Dishoeck dat ze ‘nog steeds een hoop plezier en creativiteit’ ziet binnen de vereniging, die nu eenmaal meebeweegt met de tijd, en ze heeft goede hoop op de resultaten van het nieuwe fleursysteem.

‘Het is toch het leukst om bij het corps een breed palet van mensen te leren kennen, uit alle hoeken van het land.’

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 17

Dat heb ik weer!

Locus of control – wie heeft de regie over je leven?

Psychotherapeut en coach Arnout ter Haar legt uit waarom het beter is om de oorzaken van falen en succes meer in jezelf te zoeken dan daarbuiten.

‘Hoe ging je tentamen?’

‘Gezakt! Er was veel te weinig tijd, er zaten idiote vragen bij die niet tot de verplichte leerstof behoorden, en dankzij mijn lawaaiige huisgenoten heb ik nauwelijks kunnen slapen vannacht.’

‘Hoe ging je tentamen?’

‘Gezakt! Ik had me nauwelijks voorbereid, ben eigenlijk nooit naar de colleges voor dit vak gegaan, en gisteravond heb ik te veel gedronken en ben ik veel te laat naar bed gegaan.’

18 | NOS IUNGIT AMICITIA

T

wee studenten, één tentamen, allebei gezakt, en een totaal verschillende beleving van de oorzaak. Bij de ene student wordt het falen toegeschreven aan factoren die geheel buiten hemzelf liggen, bij de ander wordt dezelfde uitkomst toegeschreven aan factoren die geheel aan hemzelf liggen.

Anders gezegd: de locus of control ligt in het eerste voorbeeld extern, in het tweede voorbeeld intern. Bij succes kan zich hetzelfde voordoen: een goede uitkomst toeschrijven aan de omstandigheden, of juist aan je eigen vaardigheden en inzet.

Locus of control verwijst naar iemands overtuigingen omtrent de oorzaak van zijn ervaringen, en naar de factoren waaraan succes of falen worden toegeschreven. Er is veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan.

Mensen met een duidelijke interne locus of

control zijn sterker gemotiveerd om te leren of te studeren, prestatiegerichter, krijgen beter betaalde banen en ervaren meer zelfwaardering. Zij leren meer van hun fouten, ondernemen actie om hun situatie te ver-beteren indien nodig, zoeken actief naar oplossingen en voelen zich competenter. Ze laten zich minder beïnvloeden door anderen, en nemen meer verantwoordelijkheid over hun eigen leven.

Mensen met een sterke externe locus of control daarentegen ervaren in de regel meer angst en stress, zijn vaker depressief en hebben meer kans op overgewicht. Ze conformeren zich sneller, zijn minder kritisch, ze maken niet graag keuzes en ze piekeren meer.

Aangeleerde hulpeloosheid Locus of control wordt vaak gerelateerd aan de begrippen self-efficacy en learned

TEKST Arnout ter Haar (Osiris 78) ILLUSTR ATIE Joost Hölscher (Homerus 80)

Een abonnement op pech Sommige mensen lijken een abonnement op pech te hebben; ik vermoed dat een combinatie van onnadenkendheid, een slechte risico-inventarisatie en een externe locus of control daar debet aan is. Uitspraken als ‘Waar heb ik dit aan verdiend? Waarom moet mij dit nu altijd weer overkomen?’ en ‘Het zit mij ook nooit eens mee!’ geven al aan dat de oorzaak van de tegenslag extern gelokaliseerd wordt. En juist omdat de oorzaak elders

geplaatst wordt, ontbreekt de zelfreflectie of het zelfinzicht om tot verandering te komen of te leren van de eigen fouten. Het zijn niet de gemakkelijkste mensen om in je buurt te hebben...

Hoewel locus of control vaak voorgesteld wordt als een aangeboren eigenschap, is er eveneens wetenschappelijk bewijs dat opvoedingsstijl invloed heeft op de locus of control. Als een kind van zijn ouders regelmatig meekrijgt dat er een verband bestaat tussen zijn daden en de consequenties, en daarbij gestimuleerd wordt om onafhankelijk te denken of te handelen, is de kans groter dat de locus of control intern komt te liggen. Ook op latere leeftijd zou er door oefening een verschuiving kunnen plaatsvinden. Als je bij iedere tegenslag in plaats van ‘Dat heb ik weer!’ te denken, eens gaat proberen te kijken waar de tegenslag werkelijk mee te maken heeft en of je daar in de toekomst iets aan zou kunnen doen door andere keuzes te maken, kan je leren je locus of control van extern naar intern op te laten schuiven.

Schaakmat Betekent dit alles dat iemand met een sterk ontwikkelde interne locus of control fluitend door het leven gaat, succesvol en psychisch gezond is, en volledige grip heeft op zijn leven? Uiteraard niet. Er zijn in ieders leven altijd situaties waarin we onmachtig zijn en de controle buiten onszelf ligt. Bij verkeerongelukken, ziekte, natuurrampen of oorlog hebben we het nakijken en staan ook diegenen met een sterke interne locus of control met lege handen.

De krachtigste tegenstander in het leven is natuurlijk de dood. Daar kan geen zelfvertrouwen, competentie of zelfwerkzaamheid tegenop. Bij de dood zijn we schaakmat, uitgespeeld, verloren. Wetende dat de dood

een van de weinige zekerheden in ons leven is, hoe gaan we daar dan mee om? Juist door de eindigheid van het leven en de eigen sterfelijkheid onder ogen te zien en daar vrede mee te leren hebben, zijn we in staat richting te geven aan ons leven en er bovendien zin en betekenis aan te geven. Dit klinkt overigens simpeler dan het is: niet voor niets probeert de mens al eeuwenlang en overal ter wereld de pijnlijke omgang met de dood te verzachten door het creëren van een hogere macht. Met het geloof in een hiernamaals kunnen we onszelf troosten met de gedachte dat het onomkeerbare van de dood uiteindelijk in een eeuwig durend paradijs goedgemaakt wordt; we hoeven alleen maar te wachten tot we zelf aan de beurt zijn. Het legt daarmee de locus of control wel weer volledig buiten onszelf.

Verlies en rouw In veel psychotherapieën gaat het over vormen van verlies en rouw. Verlies van dierbaren, partner of kinderen door scheiding, migratie of dood, verlies van status, verlies van je jeugd en gezondheid, verlies van baan en inkomen. Zaken waar ieder mens vroeger of later mee te maken krijgt. Een van de genezende factoren bij rouwverwerking is het (terug)vinden van perspectief en doelgerichtheid in het leven, en het gevoel daar competent en zelfwerkzaam in te zijn. Externe steun kan bij iedere vorm van verlies weliswaar behulpzaam en zeer welkom zijn, maar die gaat het niet voor je oplossen. Uiteindelijk is ieder rouwproces een solitair proces dat je van binnenuit vorm moet zien te geven. Een interne locus of control zal zeker helpen om na welke tegenslag dan ook de draad weer op te pakken. En denk aan het motto van Pippi Langkous. Als je dat maar vaak genoeg doet, kan je het ook zo gaan voelen.

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 19

INHOUD word lid!

helplessness, die je als uitersten op en continuüm van interne versus externe locus of control kunt zien. Self-efficacy laat zich het beste vertalen als een combinatie van zelfovertuiging en zelfwerkzaamheid.

Het verwijst naar het vertrouwen in je eigen competenties om met succes invloed uit te oefenen op je leven. Bij aangeleerde hulpeloosheid is er sprake geweest van blootstelling aan situaties waarin je geen enkele invloed op de uitkomst kan uitoefenen, zoals langdurige verwaarlozing, mishandeling of seksueel misbruik in de jeugd, dwangarbeid of detentie. Het leidt tot passiviteit, lusteloosheid, tot lijdzaam ondergaan, ook wanneer er later wél mogelijkheden zijn om aan de situatie te ontsnappen. Aangeleerde hulpeloosheid kan resulteren in depressie en lage zelfwaardering, en een ‘sla me maar, ik zal het wel verdiend hebben’-houding.

Wie de kinderboeken van Astrid Lindgren heeft gelezen, herinnert zich wellicht het motto van protagonist Pippi Langkous: ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan!’ Haar buurmeisje Annika daarentegen was bang voor alles, en voelde zich overgeleverd aan de wil van haar broer, ouders, docenten of andere autoriteiten.

Ook zij zijn te zien als (representanten van) beide uitersten op dit continuüm.

‘We zijn opgehouden de bominslagen te tellen’ Oorlogsjournalist Minka Nijhuis won in 2017 de Prijs voor het Vrije Woord, die eens in de vijf jaar wordt uitgereikt. Al 25 jaar beschrijft ze hoe burgers slachtoffer zijn van oorlogen en dictaturen.

Dit najaar verschijnt haar eerste roman, over de absurditeit van de oorlogsjournalistiek. Werktitel: ‘gekkenwerk’.

L

icht zenuwachtig loop ik naar café Krom op de Utrechtsestraat. Met regelmaat strijken we er neer om te borrelen en bij te praten; ik ken Minka al jaren; ze inspireerde me om journalist te worden. Maar nu ga ik haar interviewen.

Ik weet dat gebrek aan basiskennis me meteen zal komen te staan op de strenge blik en gefronste wenkbrauwen van The Grand Lady van de Nederlandse oorlogsjournalistiek en heb me de afgelopen dagen dan ook gestort op nieuws over Irak, Syrië, Afghanistan en Myanmar. Het is slechts een greep uit de vele landen waarin Nijhuis (Oktopus 79) heeft gewerkt.

Als ik plaats neem tegenover haar, aan een tafeltje bij het raam, kijkt ze verhit op. Op schoot ligt het manuscript waarin ze verwoed aantekeningen heeft gemaakt.

Het ziet er vrij chaotisch uit. We lachen.

Het is hoog tijd voor een glas wijn.

20 | NOS IUNGIT AMICITIA

De verschijning van haar eerste roman is gepland in het najaar, een spannend moment. Nijhuis: ‘Fictie dus, met veel absurdisme en een tragische ondertoon.’

Niets of niemand wordt gespaard, heeft ze beloofd. Ook niet de hoofdpersoon, een oorlogscorrespondente. De werktitel luidt ‘gekkenwerk’.

Nijhuis brak begin jaren negentig door als journalist en schrijver met haar reportages vanuit de jungle van Myanmar (het voormalige Birma). Ze berichtte over de vrijheidsstrijd tegen de militaire dictatuur.

In 2016 leken er eindelijk grote veranderingen op komst, in ruil voor opheffing van een aantal sancties tegen het land. Er kwam een einde aan het huisarrest van de oppositieleidster Aung San Suu Kyi, de heldin van het volk, en er werden verkiezingen gehouden die zij glansrijk won met haar partij voor democratie. Ze werd Adviseur van Staat in de nieuwe regering en er

kwamen vredesonderhandelingen met etnische minderheden, die al decennialang systematisch worden onderdrukt.

De beloofde hervormingen bleven echter uit. De generaals hebben de touwtjes nog steeds stevig in handen en in 2018 kwam het overwegend boeddhistische land negatief in het nieuws door de wreedheden tegen de Rohingya’s, een moslimminderheid in het westen. Suu Kyi, die in 1991 werd onderscheiden met de Nobelprijs voor de Vrede, stelde de wereldgemeenschap diep teleur door zich op de vlakte te houden over de gewelddadigheden.

Onlangs keerde Nijhuis terug naar de jungle. ‘Birma is mijn eerste grote journalistieke liefde en daarom zal het land altijd speciaal blijven voor mij.’

Ze schreef een reportage voor De Groene Amsterdammer over de vergeten burgeroorlog in het noordoosten, waar

Foto: Thorne Anderson

TEKST Joan Veldkamp (Chess 85)

In Afghanistan, onderweg met stamoudsten naar de grens met Pakistan

‘Zonder mijn lokale collega's zou ik dit werk nooit kunnen doen’

etnische minderheden zoals de Ta-ang, de Shan en de Kachin de wapens inmiddels weer ter hand hebben genomen. De Shan vechten nu niet alleen tegen het regeringsleger, maar ook onderling.

‘Eigenlijk ben ik nu meer verontrust dan ooit. Ik kreeg een déjà-vu. Het leven van de mensen is daar nog net zo onzeker als in de afgelopen zeventig jaar. Het doet me veel pijn om dat te zien. Het is niet mijn strijd, maar ik weet welke offers mensen brengen.’

Je kent Aung San Suu Kyi persoonlijk en ontwikkelde door de jaren heen een band met haar.

Heeft ze jou ook teleurgesteld?

‘Ik heb haar deze keer niet opgezocht.

Suu Kyi was tijdens haar huisarrest een moreel kompas voor velen en het boegbeeld van de democratie. Maar ik zag ook haar tekortkomingen. Ze kan noch goed

luisteren, noch delegeren. En ze heeft een bepaalde hardheid ten aanzien van mensen die minder stevig in hun schoenen staan.

Ik heb me altijd afgevraagd of ze in staat zou zijn om leiding te geven aan zo’n complex land als Birma, met zoveel verschillende volken en belangen. Ik heb Suu Kyi nooit heilig verklaard, ik geloof niet in helden. Maar veel media hesen haar eerst op een schild en schetsen nu een monster van haar. The beauty werd opeens the beast. Dat een-dimensionale beeld klopt ook niet.’

Nijhuis brandt dan los. ‘Ik vind sowieso dat de journalistiek veel te zwart-wit is geworden. Nieuws is maar nieuws, het is juist belangrijk om daarnaast ook de complexiteit van iets te duiden of een nuance aan te brengen. Vooral in een tijd waarin populisten de wind in de zeilen lijken te hebben.’ Ze ergert zich ook aan de tendens om journalisten zelf onderdeel >

NOS IUNGIT AMICITIA

| 21

Jeroen Oerlemans

Foto: Jeroen Oerlemans

Foto: Anja Niedringhaus

Oorlogsfotograaf Jeroen Oerlemans won drie keer de Zilveren Camera. In 2012 werd hij ontvoerd en een week lang samen met de Britse fotograaf John Cantlie vastgehouden. Hij overleefde een ontsnappingspoging en werd later door het Vrije Syrische Leger bevrijd.

In 2016 was Oerlemans aan het werk in Sirte, het laatste bolwerk van de IS in LibiĂŤ. Hij was mee met een team dat mijnen onschadelijk maakte in het al bevrijde deel van de stad, toen een kogel zijn hart raakte. Hij droeg een kogelwerend vest en helm, maar de kogel raakte hem in zijn zij, bij de opening van zijn vest. Vrienden en familie hebben de Jeroen Oerlemans Foundation opgezet. Via de website jeroenoerlemansfoundation.com is zijn werk te koop. De opbrengsten komen in een studiefonds voor zijn kinderen.

Met lokale collega Troy in theehuis Yangon (Myanmar)

Uitreiking Prijs voor het Vrije Woord

In Bagdad met gastvrouw Khala.

Foto: Darrnell Chotkan

22 | NOS IUNGIT AMICITIA

van het verhaal te laten zijn, omdat het publiek zich er dan beter mee kan identificeren. ‘De zelfverheerlijking ligt op de loer: kijk mij nou!’

Maar veel van jouw reportages zijn toch ook in de ik­vorm geschreven?

‘Maar ik doe mijn uiterste best om een functionele, dienende ik te zijn. Ik wil vooral de duider, de verteller zijn en niet tussen de tragedie en het publiek in gaan staan. Vooral jonge journalisten voelen de druk om zich voortdurend te moeten profileren, waardoor ze zelf het onder­ werp worden. Ik vind dat niet kunnen.’

De afgelopen vijf jaar zijn er 285 journalisten omgekomen*; wat was jouw gevaarlijkste missie de afgelopen jaren?

‘In 2014 zat ik in Syrië in Oost­Aleppo.

De stad lag voor een groot deel in puin.

Van een ziekenhuis was het dak afge­ schoten; artsen liepen er als zombies rond.

Het was complete waanzin. ‘s Nachts ben ik opgehouden met het tellen van de bominslagen.’

Nijhuis reisde er samen met een Engelse documentairemaakster met Syrische roots. ‘We waren niet embedded. We kregen dus geen bescherming van de autoriteiten. We droegen beiden een alles bedekkende abaja en vielen daardoor niet op. We gingen ook naar het ziekenhuis.

Daar keken we het monster in de bek en zagen we het verdriet van de mensen die benen waren kwijtgeraakt of de doden kwamen halen. We sliepen bij een jonge Syriër die als clown werkte in schuilkelders en getraumatiseerde kinderen afleiding wilde geven. Later is ook hij omgekomen.

‘Al zaten we midden in een oorlog, toch hadden we wifi. Dat was zo surrealistisch.

Ik voerde een skype­gesprek met mijn vriendin Anja Niedringhaus, een getalenteerde oorlogsfotografe die in

Afghanistan en Syrië. Ook schreef ze zes non-fictie boeken. Ze kreeg naast de Prijs voor het Vrije Woord de Bob den Uyl-prijs en de Prix des Ambassadeurs.

Afghanistan zat. Ik vroeg of ze plannen had om ook naar Syrië te komen. “Mij niet gezien, het is me daar te onoverzichtelijk op dit moment’’, zei ze. Enkele weken later werd ze gedood - of liever gezegd vermoord - door een Afghaanse agent.’

Het was een zware klap voor Nijhuis. Ze was twee jaar eerder ook haar vriendin Marie Colvin kwijtgeraakt. De bekende Amerikaanse oorlogscorrespondente en de fotograaf Paul Conroy waren in februari 2012 in de belegerde Syrische stad Homs.

Toen Colvin een interview gaf aan CNN konden regeringstroepen van president Assad haar verblijfplaats achterhalen, via peilzenders. Het huis werd gebom­ bardeerd. Alleen Conroy overleefde, zij het zwaargewond.

‘Toen ik hoorde dat Marie dood was, zat ik in Pakhuis de Zwijger. Eerst was er een doffe verdoving. Het kan niet waar zijn, dacht ik. Marie overleeft altijd alles.

Het grote verdriet liet ik niet meteen toe, dat kwam later pas.’

‘Anja en Marie waren heel belangrijk voor me, we hebben zo vaak samen opgetrok­ ken in moeilijke omstandigheden. We hadden dezelfde missie: vooral onder de aandacht brengen wat oorlog aanricht bij gewone mensen. Ik denk iedere dag aan ze en ze zijn altijd bij me. Ik mis ze gewoon enorm. We konden ook ontzettend lachen samen. En goed relativeren. Voor ons heeft oorlogsverslaggeving niets heroïsch. It's what we do, om Marie te citeren.’

En toen werd in 2016 ook de Nederlandse oorlogsfotograaf Jeroen Oerlemans

(Hera 89) vermoord, door een scherp­ schutter in Libië.

‘Ik dacht meteen aan zijn vrouw en drie jonge kinderen. Jeroen heeft me na een Afghanistan­avond in Den Haag eens thuis gebracht. Hij vertelde toen uitgebreid over zijn gezin. Hij was een uitermate sympathieke collega. Hij maakte eens een foto van een jongen die alleen in de puinhopen staat van een kapotgeschoten wijk, met een stapel boeken in zijn hand.

Die vind ik heel indrukwekkend. Omdat daarin de ontreddering, ontheemding en gruwelijkheid van oorlog zo goed worden verbeeld.’

Heb je na de dood van deze collega's ooit overwogen om te stoppen?

‘Nooit!’

Veel mannelijke oorlogscorrespon­ denten houden er thuis een gezin op na.

Voor vrouwelijke collega's is dat bijna niet te doen. Ze moeten veel meer laten voor het vak. Was het voor jou een moeilijke keuze?

‘Nee, want ik wilde nooit kinderen.

Ik ben heel graag de suikertante van mijn nichtjes en neefjes.’

In oktober 2017 kreeg je de prestigieuze Prijs voor het Vrije Woord. De prijs legt de nadruk op de mensenrechten.

‘Het kwam als een complete verrassing.

Jurylid Inge Brakman belde me en ik dacht dat ze me zou vragen voor een of ander panel. Ik ben heel blij met deze oeuvreprijs en heb het uitbundig gevierd met mijn vrienden. Tijdens de uitreiking heb ik vooral ook mijn lokale collega’s bedankt, zonder wie ik dit werk nooit zou kunnen doen.’

•

* Bron: Committee to Protect Journalists

NOS IUNGIT AMICITIA

| 23

INHOUD word lid!

Als freelance journaliste werkte Minka Nijhuis (Rijssen, 1958) voor Trouw, Vrij Nederland, De Groene Amsterdammer, NRC Handelsblad, de NOS en VPRO radio. Ze deed verslag van conflicten in Cambodja, Birma, Kosovo, Oost-Timor, Irak,

In de

SPOT lights Simoon Hermus haalt de leden er in een oogopslag feilloos uit in de UB. Niet zo moeilijk, want ze zien er allemaal hetzelfde uit. Vooral de dames hebben de schier onmogelijke opdracht op te vallen zonder uit de toon te vallen. Gelukkig gaat het over, weet ze inmiddels.

I

n de zomer kwam ik met een paar witte Adidas Superstars thuis. Die blokkerige, witte sneakers met drie zwarte strepen aan de zijkant. Mijn huisgenoten vonden het niks, veel te lomp - droegen we die niet op de basisschool? - maar ik wist het zeker: deze gingen het helemaal worden.

En ik kreeg gelijk. Binnen vier maanden waren de schoenen in heel Nederland amper te krijgen. Als er een avond muziek op de toko was, zogen met gemak honderd paar van deze schoenen zich vol bier. Maar die van mij waren het smerigst, want ik had ze het langst. Ik zei het altijd lekker achteloos: ‘Oh, ja, die heb ik al heel lang hoor.’ De beste sneakers koop je twee weken voor iedereen ze heeft. Zo ben je even helemaal jij, lekker anders, en krijg je daarna de bevestiging waar je zo naar snakt: ja, iedereen vindt ze leuk.

De veiligheid van de kudde Jaren heb ik geworsteld met het croptopdilemma. Hoe trek je je favoriete croptop [het vroegere naveltruitje, u weet wel – red.] aan zonder door de commissie naar huis gestuurd te worden omdat ze je buik kunnen zien? Daarbij was de lijn van acceptatie onder de vrouwen onderling flinterdun. Een halve centimeter te kort: wat een aandachttrekker. Een halve centi-

24 | NOS IUNGIT AMICITIA

meter te lang: niks aan. Tenzij er muziek was. Dan waren we allemaal aandachttrekkers. De commissie kneep een oogje dicht en dan kon je best allemaal op je Nikes en halfbloot naar de toko. De veiligheid van de kudde.

In de twee jaar dat ik niet meer wekelijks op de toko verschijn, zal er niet zoveel veranderd zijn. Bovendien zit ik de laatste weken regelmatig in de UB, om af te studeren - langstuderen kan nog steeds, als je maar niet te vaak naar je DUO-schuld kijkt. En in de UB kun je niet om de leden heen. Tegenover me zitten er twee, geen twijfel mogelijk. Twee paar witte sneakers, twee gescheurde ‘mom-jeans’, twee keer een gebreide trui en twee paar grote gouden ringen in hun oren. Het is bijna alsof ze het erom doen.

Ik herinner me nog dat wij grappen maakten over de Uffen [leden van UVSV – red.], die er volgens ons allemaal exact hetzelfde uitzagen. Nee, moest je ons zien, de Amsterdamse vrouwen: wij waren niet alleen het beste, maar ook het origineelst gekleed. Iedereen had toch echt iets heel anders aan. Dat gaat achteraf gezien nogal makkelijk als een roze streep op een witte sneaker je al heel erg ‘anders dan de rest’ maakt.

Bij de mannen werkt dat anders. Zij hebben op een borrelavond niet zoveel mogelijkheden om te experimenteren, want >

TEKST Simoon Hermus (Pinot 12) FOTO'S Asha Doeve (Panikh 17)

De lijn van acceptatie bij de vrouwen onderling was flinterdun

NOS IUNGIT AMICITIA

| 25

iedereen staat jasje-dasje. Nou ja, bijna iedereen. Osiris draagt sinds een aantal jaar geen jasje meer. Zo veranderen de regels.

Waar in mijn beginjaren de commissie nog wel eens nijdig een telefoon uit je hand griste als je ermee in de borrelzaal stond, is dat nu onbegonnen werk. Als verse reünist hoef ik overigens geen borrelavond te missen. Alles verschijnt live op Snapchat.

Als je constant voor de camera staat, wil je er wel uitzien zoals het moet.

Als je constant voor de camera staat, wil je er wel uitzien zoals het moet

INHOUD word lid!

Drie klikken De toko is al lang geen geïsoleerde vesting op de Warmoesstraat meer - waar de ramen niet alleen uit het ontwerp gelaten zijn om de nieuwsgierige ogen van de mensen op straat te weren, maar vooral om te zorgen dat wij niet naar buiten kunnen kijken. Vanaf de wc checkt iedereen op Instagram wat er daarbuiten gebeurt. Zeker in de zomer is de toko geen avondvullend programma meer, maar slechts een onderdeel daarvan. Is het mooi weer, dan verschijnen alle disputen pas rond 20:00 in de borrelzaal. Eerst even varen met de dispuutssloep. Met veel gemopper sjorren de vrouwen een panty over hun blote benen voor ze naar de tap lopen. Maar de eerste vrouw zijn die met blote benen de borrelzaal betreedt, dat wil niemand. Ook al leven we in een tijd waarin kledingmores op basis van geslacht steeds kritischer worden bekeken. Je wordt toch lid om ergens bij te horen. Als mensen zich zorgen maken over de toenemende individualisering van de samenleving denk ik: kom maar eens op de toko kijken. Daar probeert iedereen angstvallig in de pas te lopen.

Tegelijkertijd kun je dat ook niemand echt kwalijk nemen.

Het zijn de jaren waar je je losmaakt van je ouders en je oude vrienden - als je niet uit het Gooi, Kennemerland, of Den Haag komt tenminste. Je ontmoet een heleboel nieuwe mensen, tussen wie jij je plaats moet vinden. Dan wil je wel opvallen, maar beslist niet erbuiten vallen. Daarbij zijn de verschillen

26 | NOS IUNGIT AMICITIA

tussen de disputen steeds kleiner geworden. Kon je vroeger van een afstandje wel zien of het een groep Bofferds, Pinotes of Idéfixers was, nu zou het werkelijk alles kunnen zijn. Waar het aan ligt? Ik zou het niet durven zeggen, maar er allemaal hetzelfde bijlopen is met de komst van Instagram wel een stuk makkelijker geworden. Iedereen volgt dezelfde influencers, en na drie klikken ligt haar hele garderobe een dag later op je deurmat.

Afgeschud Die verschillen komen later wel. Een tijdje terug stond ik op de reünistenborrel van het Sociëteitslustrum. Bij de helft van de jonge reünisten moest ik twee keer kijken voor ik ze herkende.

Samen met het studentenvet leken ook de angstvallige kledingkeuzes voor een groot deel afgeschud. Na een paar jaar had de borrelzaal al meer kleur.

•

GESPOT:

Oorlog in de collegebanken Studenten in verzet 1940-1945

oorlog in de collegebanken

oorlog in de collegebanken studenten in verzet 1940–1945

jeroen kemperman 16-04-18 11:04

ijna 15.000 studenten telt Nederland in mei 1940. Zij studeren aan de universiteiten van Groningen, Utrecht, Leiden, Nijmegen en Amsterdam (2x) of aan de hogescholen in Delft, Wageningen, Rotterdam en Tilburg. Tijdens de oorlog komt deze groep voor meerdere keuzes te staan. Hoe om te gaan met het ontslag van de Joodse hoogleraren en andere universitaire medewerkers? Kun je nog een vereniging hebben als Joodse studenten geen lid meer mogen zijn? Teken je de loyaliteitsverklaring? Hoe reageer je op een oproep voor verplichte tewerkstelling in Duitsland? En kom je in verzet?

Direct na de oorlog verschijnen de eerste studies over de studentenwereld in de oorlog.

Bijna altijd geschreven vanuit één instelling of één vereniging. Er komen memoires en gedenkboeken uit. Men maakt speelfilms en anno 2019 is een musical misschien de populairste bron voor Nederlanders. Maar juist in de versnipperde literatuur zie je minder de verschillen tussen de universiteiten en hogescholen, tussen de verenigingen onderling en de diversiteit in de universitaire toplagen. Hoe de hele Nederlandse studentengemeenschap een antwoord probeert te vinden op de oorlogsontwikkelingen is lange tijd onder de radar gebleven.

Oorlog in de collegebanken tracht een totaaloverzicht te geven van het studentenverzet.

De auteur Jeroen Kemperman, historicus en medewerker van het NIOD, schrijft meerdere malen dat nader onderzoek nodig is. De lezer ziet toch – ondanks de mogelijke lacunes – dat er verschillen zijn tussen de diverse studentensteden, tussen mannelijke en vrouwelijke studenten, tussen spoorstudenten en georganiseerde studenten. Ook tussen de corpora wordt anders gedacht over mogelijke acties. Als bijvoorbeeld in november 1940 een aantal Delftse studenten het ASC bezoekt om te spreken over een staking naar aanleiding van het ontslag van Joodse hoogleraren, blijken de Amsterdammers niet mee te willen doen. En de verschillen tussen de studenten zullen vijf jaar lang blijven spelen. Kemperman heeft een groot aantal bronnen kunnen raadplegen om juist dat onderscheid tot uiting te brengen.

In zijn verhaal spelen het ASC en de AVSV niet de hoofdrollen, maar er is (vanzelfsprekend) aandacht voor het verzet dat door Amsterdamse studenten wordt geboden. Zoals de hulp aan Joodse kinderen door leden van het AVSV. Disputen als Marnix en Dido hebben hun plek. En ook individuele leden, zoals Hannie Schaft (Gemma) en Arthur Meerwaldt (Hebe) worden in het boek opgevoerd. Bovenal is het boek een mooie en interessante beschrijving van twijfel en actiebereidheid van jonge mensen, die zich ongetwijfeld een heel andere voorstelling van hun studententijd hadden gemaakt.

•

Jeroen Kemperman Oorlog in de collegebanken. Studenten in verzet 1940-1945 Boom uitgevers Amsterdam, 2018, € 32,50 NOS IUNGIT AMICITIA

| 27

INHOUD word lid!

B

26 mm

jeroen kemperman

n.»

TEKST Daan Meijer (Beets 81)

Amsterdams

www.rutgersposch.com

TEKST Eva Oude Elferink (Tyche 07)

COLUMN

Standplaats:

NEW DELHI

Eva Oude Elferink, correspondent Zuid-Azië voor NRC Handelsblad en BNR Nieuwsradio, op het Holi-feest.

Nieuwe technologieën die het leven van Indiërs moeten vergemakkelijken, botsen alleen nog regelmatig op een infrastructuur die daar niet klaar voor is. Een regel die vooral opgaat hoe verder je van een stad als Delhi komt. Daar waar stroom iets is dat hoofdzakelijk uitvalt – of ontbreekt. En waar mensen wel mobieltjes hebben, maar geen signaal.

Het dwingt tot een inventiviteit die Indiërs tot een kunst hebben verheven en die je, als je het eenmaal doorhebt, overal terugziet. Van de aan elkaar genaaide stoel op straat tot aan het Indiase ruimteprogramma dat missies naar de Maan en Mars volbracht met een budget dat, zo wil de veelgehoorde grap, lager was dan dat van een gemiddelde Hollywoodfilm.

Het appartement met de krakende balkondeur heb ik alweer ingeruild voor een woning op de begane grond. Die kwam zo met haar eigen eigenaardigheden. Zoals: een ondefinieerbaar gat ter grootte van een kleine vuist waardoor ik vanachter mijn bureau naar buiten kon kijken. ‘Geen probleem’, zei onze nieuwe hulp toen ik haar erop wees. Uit mijn muur steekt nu een opgerolde krant.

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 29

INHOUD word lid!

H

et was op een ijskoude januari-ochtend in een appartement in Delhi dat ik nog geen 24 uur ‘thuis’ noemde, dat het begrip ‘jugaad’ bij mij werd geïntroduceerd. Het betekent zoiets als een snelle en vooral goedkope oplossing voor zo’n beetje ieder probleem denkbaar.

In dit geval waren dat de gapende kieren in de deur naar mijn balkon waardoor niet alleen zonlicht mijn slaapkamer binnenstroomde, maar ook een gure tocht die een smaak van ijzer in mijn mond naliet. ‘Heb ik zo opgelost’, zei een kennis na de krakende deur bij wijze van inspectie een paar keer open en dicht te hebben gedaan. ‘Een beetje jugaad, meer heb je niet nodig.’

De volgende dag stond hij op de stoep met stukken rubberig schuim, een schaar en een rol tape. Er werd wat geknipt en geplakt en tien minuten later was iedere kier vakkundig weggewerkt. Dat ik de deur vanaf dat moment alleen nog open kreeg door er met mijn volle gewicht tegenaan te duwen, nam ik graag voor lief.

Voor een buitenstaander is het makkelijk lacherig te doen over dit soort vernuft. Waarom een plastic stoel die dreigt door te scheuren met ijzerdraad weer aan elkaar naaien, zoals de groenteman uit mijn straat deed, in plaats van een nieuwe te kopen?

Was die balkondeur vol houtrot niet gewoon toe aan vervanging?

Maar in India leent het leven zich zelden voor rechtlijnige oplossingen. Daarvoor zijn de obstakels te groot, te veel. Wat wil je in een land met 1,3 miljard inwoners van wie er honderden miljoenen in armoede leven en waar zelfs iets ogenschijnlijk simpels als het aansluiten van een telefoonverbinding anno 2019 nog op een dagenlange exercitie blijkt?

‘Jugaad is de triomf van Indiase vindingrijkheid te midden van de meest ongelooflijke onwaarschijnlijkheden’, omschreef een collega-journalist het eens. Mooier had ik het niet kunnen zeggen. Het is de ziel van dit land gevangen in een simpel woord.

Niet dat India stilstaat. Zat ik vorig jaar nog uren te wachten tot een ambtenaar van de FRRO, het registratiekantoor voor buitenlanders, mij het benodigde papiertje voor mijn visum zou geven - om me uiteindelijk met een blik vol afkeur en irritatie naar een ander departement te sturen - dit jaar was een digitaal bezoekje aan de e-FRRO genoeg.

TEKST en ILLUSTR ATIE Reid, Geleijnse & van Tol (Hebe 87, 87 en 89)

Spot

Jean-Marc van Tol:

John Reid: ‘Het vermogen tot zelfrelativering is de belangrijkste eigenschap die iemand kan hebben.

Wie zichzelf volstrekt serieus neemt is saai, dom en als je niet oppast; gevaarlijk. Eerst jezelf uitlachen, en dan pas de ander.’

INHOUD word lid!

We vroegen het trio achter Fokke en Sukke naar het belang van spot.

‘Het wordt tijd dat de elite zichzelf minder serieus neemt.

Ik heb het nu ook over mezelf.

Veel mensen met onze achtergrond denken dat hun positie voortkomt uit hun eigen inspanningen, ze zien hun positie in de maatschappij als een verdiende beloning voor al hun arbeid. Pas wanneer je beseft dat wat je bent maar voor een heel klein deel aan je eigen inspanningen te danken is en voor een veel groter deel aan zaken waar je totaal geen invloed op hebt, zoals de plek waar je geboren bent, je huidskleur, je geslacht en de achtergrond van je ouders, kun je openstaan voor anderen.

Zelfspot is nodig om tot beter inzicht van jezelf te komen.

Neem jezelf minder serieus als je anderen serieus wil nemen.’

Bastiaan Geleijnse: ‘Ben ik een hondenlul? Samen met Rob Urgert toerde ik ooit door Nederland in een heus cabaretprogramma. Het heette Spoedcursus Humor en was bedacht en geschreven door Rob, met hier en daar een bijdrage van mij.

Boordevol slimme grappen die alsnog opvallend vaak over seks en poep gingen. Een van de leukste onderdelen was de publieksopdracht om Rob toe te juichen alsof hij een superster was, en vervolgens mij zo hard mogelijk uit te schelden. Gedurende deze ‘interactieve oefening’ projecteerden wij suggesties voor de dingen die de mensen konden roepen. Helemaal voorop het toneel was het mijn opdracht om het allemaal onbewogen te ondergaan, wat best lastig was, met name vanaf het punt dat de zaal volgens de instructie op het scherm achtereenvolgens de woorden: hij - is - een… scandeerde.

Het zal toch niet! kon ik de mensen op de voorste rijen zien denken. Maar het zou wel, en sommigen konden van het lachen niet meedoen met het in stadionstijl zingen dat ik een hondenlul ben.

Het is me vroeger in de borrelruimte vaak opgevallen hoe klein de afstand eigenlijk is tussen ons corpsballen, de zelfbenoemde room der natie, en de harde-kernsupporters van de voetbalclubs. We vinden het hilarisch om liedjes zingen waarin mensen en groepen bespot worden, tegen de fatsoensconventies in. En natuurlijk moet je het niet serieus nemen, want het is ironie.

Of toch niet? Journalist Malcolm Gladwell wijdde een aflevering van zijn Revisionist History Podcast aan The Satire Paradox. Wat blijkt, is dat liberal Amerikanen lachen om de foute standpunten van conservatieve typetjes (de Stephen Colbert van The Colbert Report of Archie Bunker) omdat ze het ironisch opvatten. Conservatieve Amerikanen lachen óók, maar dan omdat ze het gebodene opvatten als de humortechniek telling the truth. “Hij weet dat-ie het niet mag zeggen, maar eigenlijk meent hij het”, denken zij.’

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 31

32 | NOS IUNGIT AMICITIA

TEKST Jacqueline Hoefnagels (Oktopus 80) FOTO'S Lotte Brunekreef (Jonquille 17)

Het veldje van

OOSTRA Bij het AMC worden lichamen begraven om te onderzoeken hoe ontbinding precies in zijn werk gaat; de politie is er blij mee.

Het is de eerste en enige plek in Europa waar dit onderzoek gefaciliteerd wordt, aldus hoogleraar Anatomie Roelof-Jan Oostra.

‘De Duitsers en de Engelsen staan in de rij.’

O

p het immense complex van het AMC ligt een veldje met een groot hek eromheen.

Niets te zien, behalve wat kabels die uit de grond in een kast verdwijnen. Maar onder de grond bevinden zich stoffelijke overschotten, zonder kist. Wanneer Roelof-Jan Oostra (Beets 85) het veldje laat zien, blijkt er een rechercheur van de politie aanwezig te zijn die net een meting heeft verricht.

Hij bespreekt zijn bevindingen van de per grondradar waargenomen contouren van een begraven lichaam met Oostra en begint een verhaal over het grote verschil tussen ontbinding in kleigrond en in zandgrond. Wat is hier gaande?

Een plakje van het een of ander Oostra is hoogleraar Anatomie en Embryologie en onder andere coördinator van de dubbele bachelor en master Geneeskunde en Biomedische wetenschappen. De professor kleedt zich nog hetzelfde als toen hij student was en is geheel wars van dikdoenerij. Hij noemt zichzelf ‘vooral lesboer’, maar dan in een snijzaal. ‘Snijden doen studenten bij mij overigens niet om te leren snijden, maar om greep te krijgen op hoe het menselijk lichaam in elkaar zit. Met chirurgie heeft het niks te maken’, zegt hij. ‘En als je wilt weten hoe het echt zit, is het ook heel leerzaam zelf eens een keer een plakje van het een of ander te prepareren.’

Zijn – op dit moment negen – promovendi, zijn zitting in

het team dat de master Forensic science opzette, zijn voormalige conservatorschap van het museum Vrolik in het AMC en zaken zoals dit onderzoeksveldje doet hij ernaast. ‘Ik heb een heel brede interesse.’

Oostra ging Geneeskunde studeren omdat twee vrienden dat gingen doen en hij zelf geen idee had wat hij wilde.

Hij werd ingeloot, de vrienden niet. Behandelend arts worden is nooit een droom geweest. Hij was het maar een paar jaar, wachtend op een opleidingsplek bij de klinische genetica, waar jaarlijks maar één plek vrijkwam. In 1996 promoveerde hij op een erfelijke oogaandoening. ‘Het menselijk lichaam is wonderbaarlijk. Hoe verschillend het zich kan ontwikkelen uit zoiets ontzettend kleins als een bevruchte eicel, blijf ik fascinerend vinden.’

Botjes en potjes In feite loopt hij dus al vrijwel zijn hele werkzame leven rond op het AMC. Maar hij heeft natuurlijk ook vakantie. ‘Zo’n tien jaar geleden ben ik met een vriendin die archeoloog is meegegaan naar Syrië, dat was nog voordat de pleuris daar uitbrak. Archeologen heb je grofweg in twee soorten, die van de potjes en die van de botjes, en de forensische archeologie timmert flink aan de weg. Er was daar een grafveld gevonden waarin tweehonderd mensen netjes lagen begraven, uit 6000 v.Chr. nota bene, dat weten ze vanwege de verschillende aardlagen met ieder hun specifieke eigenschappen. Ik heb twee keer een maand lang geholpen met botten opgraven, fantastisch! Het betrof alle leeftijdscategorieën, dus daar heeft ongetwijfeld een catastrofe plaatsgevonden. We zijn er overigens nog steeds niet achter wat er is gebeurd.’

‘Die vriendin was toen net gevraagd te participeren in de nieuwe master Forensic science, omdat bij het vinden, opgraven en bestuderen van hedendaagse overschotten dezelfde technieken worden gebruikt als in de archeolo gische antropologie. Die master draait inmiddels tien jaar en ik doe daarvoor ook al jaren van alles, vooral lesgeven > in het vak physical & forensic anthropology. Punt waar NOS IUNGIT AMICITIA

| 33

‘Hier in het dichtbevolkte Nederland dumpen moordenaars lichamen niet in een bos maar worden ze meestal ergens begraven’

het om gaat bij dat veldje is: als er tijdens een zaakonderzoek een lichaam wordt gevonden, wil men weten wie het is en wat de doodsoorzaak was, en dan kan het cruciaal zijn om zo nauwkeurig mogelijk te weten hoe lang het daar al ligt. Dus moet je weten hoe ontbinding precies in zijn werk gaat. Dat kan je niet goed bestuderen zonder dit te doen.’

Body donation program Wat wil Oostra zelf dat er met zijn lichaam gebeurt na zijn dood? ‘Daar denk ik nog niet over na hoor, ik ben nog niet in de herfst van mijn leven.’ Toch is het voor zijn vak reuzehandig dat sommigen wel bijtijds bedenken wat ze willen. Zo’n zesduizend mensen staan geregistreerd bij het body donation program van het AMC. Dat betekent dat ze hun lichaam ter beschikking stellen aan de wetenschap, met een handgeschreven wilsbeschikking. De lichamen voor het dissectie-onderwijs worden gebalsemd, er wordt zes tot acht liter vloeistof ingepompt waardoor alles wat opzet, alle beharing wordt afgeschoren en de huid wordt bruingeel, waardoor herkenning vrijwel onmogelijk wordt.

Jaarlijks krijgt het AMC 150-200 lichamen. Er zijn er 110-130 nodig voor de anatomielessen.

Voor het surplus is er nu dus desgewenst een mooie nieuwe bestemming: het veldje van Oostra. Desgewenst, want deze nieuwe bestemming hoort niet automatisch bij de registratie. ‘We hebben eerst toestemming gevraagd aan de drie betrokken ministeries. Het ging in eerste instantie om de Wet op lijkbezorging. Er staat naast de twee bestemmingen begraven en cremeren een derde mogelijkheid in de wet: ‘een lijk kan in het belang van de wetenschap of het wetenschappelijk onderwijs worden ontleed’. De crux zat hem in dat woordje ontleden, want dat doen we hiermee feitelijk niet. Deze wet stamde uit de jaren vijftig, toen dit soort opties nog in niemands hoofd opkwam. Gelukkig heeft men besloten dat we met ethisch verantwoord ontbindingsonderzoek wel naar de geest van de wet handelen, mits er een opting-out-systeem is voor de geregistreerden. Daarvan maakt overigens tot onze opluchting vrijwel niemand gebruik. Het zijn pragmatisch denkende mensen die zich opgeven.

‘Nu mogen we dus lichamen in dit stukje grond leggen en onderzoeken wat er gebeurt. Dat hebben we bekend34 | NOS IUNGIT AMICITIA

gemaakt in 2017 en er we verwachtten wel wat weerstand uit de samenleving, maar die is er niet gekomen. Overigens ben ik alleen maar de facilitator. Andere onderzoekers kunnen er gebruik van maken. Dit veldje is het eerste in Europa, dus we hebben hier al een Duits-Oostenrijks team aan de slag. Dat heeft al een aantal keren ‘hun’ lichaam boven de grond gehaald. Inmiddels komt er steeds meer interesse uit het buitenland. De Duitsers en de Engelsen staan in de rij. In andere Europese landen krijgen wetenschappers dit onderzoek vooralsnog niet van de grond vanwege ethische en praktische bezwaren.’

Al dan niet aantrekkelijk voor insecten In Amerika wordt er al decennialang naar ontbinding gekeken. ‘In de volksmond noemen ze dat weinig respectvol body farms. Je hebt een beroemde in Knoxville, Tennessee sinds 1981, opgezet door antropologen. Ze onderzoeken daar ook ontbindende lichamen boven de grond. Maar in Nederland is de bevolkingsdichtheid buiten steden veel hoger; als een moordenaar hier een lichaam ergens in een bos dumpt, wordt dat al heel snel gevonden. Daarom worden lichamen meestal ergens begraven. Dat gebeurt natuurlijk niet alleen recent, er zijn ook allerlei cold cases en vooralsnog kun je er alleen een slag naar slaan hoe lang een lichaam er al ligt. Er zijn veel factoren van invloed, temperatuur uiteraard, samenstelling van de grond, hoeveel zuurstof erbij komt, droogte, want lichamen in water verzepen helemaal terwijl droogte leidt tot mummificering, waardoor het lichaam eruitziet als een leren pop.

‘We weten dat bacteriën, waarvan je er vooral onvoorstelbaar veel in je darmstelsel hebt, ook van invloed zijn.

Naarmate de ontbinding vordert, zien we een opeenvolging van verschillende insecten die al dan niet interesse hebben, als aaseter of om er eitjes in te leggen.

Als ze er bij kunnen althans. Verschillende bacteriehuishoudingen geven verschillende geurprofielen af, en de ene geur is aantrekkelijker voor insecten dan de ander, wat weer de snelheid van ontbinding beïnvloedt. Zo weten we bijvoorbeeld ook dat mensen die kankermedicatie slikten niet aantrekkelijk zijn voor insecten, omdat die vaak de darmflora afbreken. Grofweg is overigens alles wat

Foto: Jacquline Hoefnagels

INHOUD word lid!

chemisch is min of meer onaantrekkelijk, althans voor zover wij dat nu weten. Eigenlijk hangt alles met elkaar samen. Met spectrale meting van bladgroen is te zien dat ook planten kunnen veranderen als er een stoffelijk overschot onder ligt.

‘Toch weten we eigenlijk nog maar heel weinig. We beseffen steeds beter hoe weinig we weten, zoals in alle wetenschap, en ontdekken steeds meer variabelen die het proces beïnvloeden. We weten in grote lijnen wel wat er gebeurt, maar we willen het weten op ieder niveau, tot celniveau aan toe.’

Dus wordt er gemeten, waarbij computers alle data registreren. Oostra is weliswaar alleen facilitator, maar wil wel alle uitkomsten weten. Er zijn e-noses, vochtsensoren, temperatuursensoren, enzovoort. ‘Je zou pilcamera’s in de lichamen kunnen meebegraven, dat zou mooi zijn. The sky is the limit, maar het kost natuurlijk wel allemaal geld.’

‘Met spectrale meting van bladgroen is te zien dat ook planten kunnen veranderen als er een stoffelijk overschot onder ligt’ Dwerggroei We lopen nog even naar Museum Vrolik, dat preparaten van mensen met genetische afwijkingen tentoonstelt.

Oostra wijst op een skelet. Klein, maar geen kind. ‘Kijk, dit skelet is zo’n honderdtachtig jaar oud. We hebben laatst een tand bij hem getrokken. Uit de drab in die tand konden we DNA halen waaruit blijkt dat hij inderdaad drager was van een genmutatie die achondroplasie veroorzaakt.’ Uhm… dat is? ‘Kijk je weleens naar Game of Thrones?’

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 35

Witte VLEKJES Neuroradioloog Frederik Barkhof is gespecialiseerd in hersenonderzoek door het gebruik van MRI, naar witte-stofziekten zoals MS en dementie. Inmiddels worden wereldwijd de Barkhofcriteria gebruikt om vast te stellen of iemand MS heeft. ‘Maar ook door veroudering en roken ontstaan witte vlekjes in de hersenen.’

I

n zijn jeugd ontwikkelde Frederik Barkhof (Aeneas, 80) als fervent amateurfotograaf zijn foto’s in een donkere kamer. Vervang foto’s voor MRI-scans en de doka voor het ziekenhuis en er is eigenlijk maar weinig veranderd. Nou ja, behalve dan dat Barkhof inmiddels hoogleraar neuroradiologie is, volgens Thomson Reuters tot de top-3000 meest invloedrijke wetenschappers behoort en hij vorig jaar de John Dystel Award van de Amerikaanse MS Society ontving voor zijn innovatieve onderzoek naar het gebruik van MRI bij chronische ziekte MS. Zijn tijd als hoogleraar en radioloog verdeelt Barkhof tussen het MS-centrum van het VUmc en het University College in Londen. De ene week zit hij in Londen, de andere in Amsterdam. ‘Ja, dat is best druk’, zegt Barkhof door de telefoon. ‘In Londen doe ik één ochtend in de week patiëntenscans en heb ik negentig procent van de tijd vrij voor research. In Amsterdam probeer ik de helft van mijn tijd met patiëntenzorg bezig te zijn.’

Pionierstijd Het VUmc was de plek waar Barkhof tijdens zijn coschappen voor het eerst in aanraking kwam met radiologie. ‘Het VU had eind jaren tachtig als een

36 | NOS IUNGIT AMICITIA

TEKST Machteld Vos (Chess 91)

van de eerste ziekenhuizen in Nederland een MRI-scanner. Je had toen wel al de CT-scan, maar dat was nog een rudimentair apparaat waarop je net de hersenen kon onderscheiden. Op de MRI zag je plots dingen die je daarvoor alleen kon zien bij een autopsie of een operatie. We hadden toen geen idee wat het apparaat allemaal kon. Dan draaide je wat aan een paar knoppen en wachtte af wat er gebeurde. Soms keken we naar een scan en vroegen we ons af wat we zagen. Dat was een geweldige tijd, een pionierstijd.’

Om er achter te komen hoe alle delen van de hersenen er precies uitzagen op een scan, werkte Barkhof samen met de hersenbank. ‘De voor wetenschappelijk onderzoek gedoneerde hersenen, sneed ik in plakjes om er MRI-scans van te maken.

Vervolgens bestudeerde ik de hersenen onder de microscoop en vergeleek dat met het beeld op de scans. Op die manier werd duidelijk wat je op een scan wel en niet kon zien.’

Patronen zoeken Voordat gebruik werd gemaakt van MRI, werd de diagnose MS gesteld aan de hand van klachten van de patiënt en onderzoek van hersenvocht.

‘In de hersenen van patiënten met MS, bleken op een MRI-scan witte vlekjes te zien. Maar al snel ontdekten we dat andere aandoeningen, zoals hoge bloeddruk en migraine ook witte vlekjes in de hersenen veroorzaken. Zelfs bij gewone veroudering en bij roken ontstaan witte vlekjes in de hersenen. Ik ben toen naar patronen gaan zoeken en probeerde regeltjes te maken: als je dit en dat ziet, op die en die plek, dan past het patroon bij MS.’ Die criteria voor de beoordeling van MRI-scans, staan sinds 2000 wereldwijd bekend als de Barkhofcriteria. ‘Sindsdien zijn ze nog een paar keer aangescherpt, maar inmiddels is het wel zo’n beetje uitgekristalliseerd.’

Beter meten Toen Barkhof begon aan zijn onderzoek bestonden er nauwelijks goede behandelingen voor MS.

‘Tussen het neerslaan van dat eiwit en het krijgen van dementie, zit ongeveer vijftien jaar’

Inmiddels zijn er zeker tien werkzame middelen geregistreerd. Behalve bij het stellen van de diagnose van de ziekte, heeft Barkhof ook bijgedragen aan het beter meten van de effecten van medicatie. ‘Toen ik begon als radioloog was het vooral een kwestie van diagnostiek en een heel klein beetje monitoren van therapie. En dat laatste gebeurde ook nog eens voornamelijk in opdracht van farmaceuten, om te kijken of bepaalde middelen goed werkten. Tegenwoordig wordt ook de individuele patiënt gevolgd om te kijken wat een bepaalde behandeling doet en hoe het zit met de bijwerkingen.’ Het verloop van de ziekte verschilt sterk per patiënt. Zo zijn er patiënten die nauwelijks klachten ervaren en mensen met heel veel klachten.

‘Waarom het verloop zo heterogeen is, begrijpen we niet goed.’

Ook over de oorzaak is weinig bekend. ‘Er bestaan wel wat vage ideeën over’, zegt Barkhof. ‘We weten inmiddels dat MS een auto-immuunziekte is, waarbij het immuunsysteem een beschermende stof in de hersenen aanvalt. Je wordt er niet mee geboren, dus ergens in het leven moet er een trigger zijn geweest.’ Regelmatig wordt in dat licht het EpsteinBarr-virus (veroorzaker van de ziekte van Pfeiffer) genoemd. ‘Honderd procent van de MS-patiënten heeft dit virus ooit doorgemaakt, dat staat vast.

Maar in de ‘gewone’ populatie ligt dat percentage ook heel hoog. Waarom krijgt de ene wel MS en de andere niet? We weten het niet.’ Ook onze ver >

NOS IUNGIT AMICITIA

| 37

INHOUD word lid!

doorgeschoten drang naar hygiëne, wordt als mogelijke oorzaak voor een overactief immuunsysteem genoemd. ‘In minder ontwikkelde landen komt de ziekte veel minder voor dan in landen met een hoge welvaart.’

Eiwit Behalve op MS, richt Barkhof zich ook op een andere, veel vaker voorkomende aandoening: dementie. In 2011 publiceerde hij samen met anderen Neuroimaging in dementia, een standaardwerk voor de radiologische beroepsgroep, over vlekpatronen van verschillende vormen van dementie zoals Alzheimer, Frontotemporale dementie, Lewy body en Creutzfeldt-Jacob. Hoewel voor dementie, anders dan voor MS, nog altijd geen medicijn voorhanden is, zijn er volgens Barkhof wel degelijk een aantal interessante internationale onderzoeken gaande op dit gebied. ‘Bij mensen met Alzheimer slaat een bepaald eiwit neer in de hersenen.

Tussen het neerslaan van dat eiwit en het krijgen van dementie, zit een gat van ongeveer vijftien jaar. In deze onderzoeken krijgen mensen die nauwelijks of nog helemaal geen klachten hebben, medicijnen om de stapeling van het eiwit tegen te gaan. Bij mensen die al dementie hebben zie je het eiwit ook afnemen, maar zij knappen er niet van op omdat de hersenen al te veel schade hebben

38 | NOS IUNGIT AMICITIA

opgelopen. Dit soort studies zijn heel interessant, maar duren erg lang omdat je pas over pak hem beet vijftien jaar kan zeggen of deze mensen inderdaad geen of minder cognitieve klachten hebben ontwikkeld. Maar stel dat die preventieve studie blijkt te werken, dan is er in de toekomst een screening-achtige situatie denkbaar, waarbij mensen met een groot risico op dementie preventief worden behandeld.’

Vrijwilligers Over preventief behandelen gesproken. Gaat Barkhof zelf wel eens onder de scanner om te kijken of alles nog in orde is? ‘Vroeger deed ik dat regelmatig, maar ik ben er niet meer zo happig op. Toen ik net begon als radioloog hadden we regelmatig vrijwilligers nodig om te scannen. Dat waren vaak kennissen en vrienden. Tijdens het scannen deden we een aantal opmerkelijke bevindingen, waarover ik tot op de dag van vandaag niets heb verteld.

Later hebben we protocollen opgesteld, getoetst door een ethische commissie, over wat wel en niet verteld mag worden aan patiënten. Neem een aneurysma (een verwijding of uitstulping in een slagader), daar kan je weliswaar iets aan doen, maar dat is een ingreep met een groot risico. Wil je wel voor die keuze staan? Soms zijn er zaken die je beter niet kan weten.’

•

Achter elke postcode zit een verhaal.

Elke week kunnen kinderen in Nederlandse asielzoekerscentra zich creatief uiten bij Stichting de Vrolijkheid. In de Vrolijke Ateliers kunnen kinderen naar hartenlust tekenen en schilderen, en maken ze foto’s, films en muziek. Een plek om zelfvertrouwen en talent te ontwikkelen. Stichting de Vrolijkheid brengt jonge vluchtelingen die in onzekerheid leven elke week een beetje geluk. Iets wat elk kind verdient.

Stichting de Vrolijkheid ontving sinds 2008 een bijdrage van € 8,6 miljoen. Deelnemers van de Postcode Loterij: bedankt!

Dankzij u kunnen wij Stichting de Vrolijkheid en meer dan 100 andere organisaties financieel ondersteunen. En dankzij u heeft de Postcode Loterij sinds 1989 al ruim € 5,8 miljard aan goede doelen geschonken.

Samen voor een betere wereld: postcodeloterij.nl

U een kans, zij een kans!

Luxury Merino Knits for Men

Joe Merino is er voor de stijlvolle man, met oog voor detail, die kiest voor gemak. Bij Joe vind je zorgvuldig ontworpen truien, vesten en shirts in meer dan 50 kleuren. Alles gemaakt van 100% extra fine en super fine Merinowol. Joe wordt gewaardeerd om zijn draagcomfort en extreme zachtheid. Eenmaal overtuigd van de kwaliteit hoef je nooit meer na te denken over je nieuwe trui. Die koop je bij Joe! Bezoek een van onze drie winkels in Amsterdam, Antwerpen en DĂźsseldorf of ga naar onze webshop. De verzending is gratis en als het toch niet bevalt, kun je gratis retourneren.

AMSTERDAM Kerkstraat 167-171

ANTWERPEN Kloosterstraat 28

DĂœSSELDORF Kasernenstrasse 14

m.o.e.t.

Met Onderwijs Een Toekomst Schoolbezoek in januari

Meer meisjes Het bestuur wil het aandeel meisjes op beide scholen vergroten: zo zijn er op de landbouwschool vijf meisjes op de vijftig leerlingen, op de ambachtsschool slechts drie. Volgens abactis Sarah Bosscha heeft dat verschillende oorzaken: geldgebrek; als er al een kind mag doorleren dan is het de zoon; meisjes voelen zich vaker aangetrokken of door hun omgeving gestimuleerd tot ‘schone-handen’-beroepen als naaister of kapster dan bijvoorbeeld automonteur. ‘Met dank aan onze donateurs is de school al goedkoper dan andere, nu proberen we jongens te stimuleren om ook hun zusje over te halen.’ Op de landbouwschool, waar leerlingen intern verblijven, is het voorgevallen dat meisjes werden geacht voor het eten en het huishouden te zorgen. Dat probeert M.O.E.T. uit alle macht te voorkomen.

Met extra fondsenwerving, bijvoorbeeld door activiteiten door en voor damesdisputen te

organiseren, wil het bestuur een campagne opzetten om meer meisjes in Burkina Faso voor de school te interesseren. Er moeten radiospotjes komen en open dagen die gericht zijn op meisjes.

Docenten Een terugkerend probleem is het aanstellen van kundige docenten, vertelt Bosscha: ‘In de toekomst hopen we ook Nederlandse pabo-studenten aan te trekken om hier hun stage te doen, bijvoorbeeld om Engelse en Franse les te geven.’

Eieren Verder nieuws: op de agrarische school is een visvijver aangelegd, de vijf schoolkoeien worden na een feestmaal op de akkers voortaan weggehouden van de gewassen, en het raadsel van de slecht presterende legkippen is óók en passant opgelost: de schooldirecteur bleek de eieren zelf mee naar huis te nemen.

Wat doet M.O.E.T.?

Stichting M.O.E.T. is in 2006 opgericht om onderwijs te verschaffen op plekken waar mensen dit lastiger kunnen betalen of verkrijgen, op instigatie van honorair consul van Burkina Faso, Freek Warmelink.

Inmiddels zijn twee scholen gebouwd: een ambachtsschool en een landbouwschool.

Wat zouden reünisten voor stichting M.O.E.T. kunnen betekenen?

Naast donaties is Stichting M.O.E.T. altijd op zoek naar ‘kennisverrijkers’. Als u beroepsmatig bijvoorbeeld ervaring heeft in de agrarische sector, nemen we graag contact met u op.

Wat hebben we verder nodig?

Er is grote behoefte aan materialen voor het nieuwe vak ‘elektra’: werkbanken, panelen, kabels, weerstanden, ampèremeters en voltmeters. Algemene studiematerialen, van pennen en schriften tot tafels en stoelen, zijn altijd welkom.

Als u zich op wat voor manier dan ook voor de stichting wil inzetten, stellen we dat bijzonder op prijs. Neem dan contact op via abactis@stichtingmoet.nl of kijk op www.stichtingmoet.nl.

•

INHOUD word lid!

In januari reisde traditiegetrouw een delegatie van de corporale charity Stichting M.O.E.T. af naar Burkina Faso: om de banden aan te halen met plaatselijke contactpersonen, om leerlingen te leren kennen en om ontstane problemen op te lossen.

Alle materialen zijn gecontroleerd en aan de leerlingen is gevraagd waar hun voorkeuren liggen. Dit jaar zal het vak houtbewerking op de ambachtsschool worden vervangen door het vak elektra: naar timmerlieden blijkt weinig vraag en hout is een kostbare grondstof. Het bestuur heeft bezoekjes gebracht aan vergelijkbare ambachtsscholen om te zien hoe het vak elektra daar is aangepakt. Ook zijn er mogelijke docenten benaderd en met leerlingen is veel gesproken over eigen verantwoordelijkheid: praktisch gezien door te opperen afval in vuilnisbakken te gooien in plaats van op de grond, maar ook door hen aan te sporen om elkaar te stimuleren om de opleiding te voltooien, wie weet zelfs om later zelf docent van de school te worden.

De

commissaris Janneke Bazelmans, milieujurist en auteur van de thriller Verkapt, schreef op ons verzoek een kortverhaal.

Plaats delict: NIA.

42 | NOS IUNGIT AMICITIA

TEKST Janneke Bazelmans (Jonquille 95)

3 september 2014 – Sociëteit NIA, kmt 2014 Door een ferme duw beland ik op een stapel jasjes. Een walm van kots en verschraald bier stijgt op. Ik slik een flinke dot speeksel weg en de smaak van bloed verspreidt zich door mijn mond. Mijn tong glijdt langs mijn tanden om te controleren of ze nog vastzitten. Ik probeer omhoog te krabbelen, maar ze duwt de hak van haar schoen tegen mijn voorhoofd.

Om de stekende pijn te verminderen druk ik mijn hoofd zo ver mogelijk naar de grond.

‘Kom hier maar eens tot bezinning.’ Haar mond trekt samen in een rimpelige kringspier, een poging haar minachting te beheersen.

De deur slaat dicht en een zwarte deken trekt over me heen.

‘Laat me eruit’, gil ik. Mijn lijf trilt en ik kan het klapperen van mijn tanden niet tegengaan. In de verte hoor ik mijn medefeuten zingen.

‘Onze kroeg gaat nooit verloren, leve de commissie’

Nu – Rechtbank Amsterdam Al drie uur lang staar ik naar het lijnenspel op het plafond, zoekend naar een patroon wat er niet is. De stilte in het cellencomplex is opmerkelijk. Geen schreeuwende junks of ander gespuis. Ik sleep me naar de wc-pot in een hoek. De blauwe gloed op het staal zorgt voor een penetrante chloorlucht. In films hebben cellen met stront besmeurde muren, maar deze cel is brandschoon. Het verleden is weggepoetst. Tussen mijn nagels speel ik met een pluisje van mijn trui. Het zit vast. Ik trek. Een steeds langere draad ontrafelt mijn trui. Pas als het gat zeker vijf centimeter is, stop ik. Ik moet er fit en correct uitzien. Ik sta op en doe wat strekoefeningen.

Van mijn bierbuik is niets over. Gedempte stemmen achter de gesloten deur. Het rinkelen van een sleutelbos.

De stilte in het cellencomplex is opmerkelijk. Geen schreeuwende junks of ander gespuis

Vandaag zie ik de anderen weer. Sinds 18 september 2018 heb ik geen enkele commissaris gesproken.

18 september 2018 Sociëteit NIA, kmt 2018 De feuten komen in een lange slinger de zaal binnen als in een polonaise zonder muziek. Iedere feut snelt naar zijn borrelhoek en wordt overspoeld door ouderejaars. Ik volg het tafereel dat iedere dag hetzelfde is vanaf een afstand.

Uit het niets stormt een horde blauwe dassen diagonaal door de zaal de hoek in van de rode dassen. Een biervat dendert op het parket, stuitert en vliegt omhoog. Aan weerszijden hangen feuten. Een gooit zijn gewicht in de strijd, rolt met vat en al over de vloer en knalt tegen de lambrisering. Ik spring ernaast. Verdomme, dadelijk zit er weer een scheur in het hout. Ik trek de feut aan zijn jasje omhoog. Zijn ogen spuwen vuur. Hij briest en een straal snot schiet rakelings langs me heen. ‘Smeerlap.’

Hij kijkt niet weg en staart me aan. Ze worden steeds brutaler, bijdehanter. Screenen op psychische gesteldheid zou onze vereniging veel ellende besparen. Ik had deze stelling geopperd bij de NPM voor de kmt-alv: ‘Een assessment is verplicht bij de inschrijving voor de kmt.’ Het kwam er niet door heen. Weer werd het: ‘Alleen kinderen van corpsleden mogen lid worden.’ Uitgekauwde waanzin.

Ik bevoel de plek waar het vat de lambrise-

ring raakte. Een splinter boort zich in mijn hand. Als je niet uitkijkt, slopen ze de boel.

En wie kan het oplossen? Ik, commissaris Gebouw.

Gejoel, er is een winnaar. Ik draai me om en mijn blik blijft hangen op het commissiepodium. Zeg maar podiumpje. Een verkeerde beweging en je lazert ervan af. Mijn adem stokt. Haar lange benen, slanke taille en vakkundig gedraaide knot waar allemaal plukjes uitspringen; zelfs van achter herken ik haar direct. Ik pers mijn lippen op elkaar, mijn hart gaat als een bezetene te keer.

Oud-commissaris van het Consumabel.

Con-su-ma-bel. Ik houd van het ritme in dat woord. Haar medecommissaris staat naast haar. Reünisten komen altijd het nieuwe vlees keuren.

Ik adem diep in en uit en loop dan naar de bar. De KC’er zet een dubbele baco voor me neer. ‘Schenk die oud-commissarissen een avuncelglas in.’ Ik wacht een minuutje en loop dan met mijn glas in mijn hand op haar af.

Ze glimlacht naar me en heft haar glas.

‘Alles onder controle?’

‘Altijd.’ Soms vraag ik me af of ze wel eens terugdenkt aan destijds. We doen altijd alsof het niet gebeurd is. Kop in het zand; precies waar de samenleving zo goed in is. Er gaan verhalen de ronde dat wij hierbinnen onze eigen wetten en regels hebben. Een eigen maatschappij hebben gecreëerd. Dat is een illusie. De maatschappij van buiten dringt door de kieren van dit historische gebouw > NOS IUNGIT AMICITIA

| 43

naar binnen. Wanhopig proberen sommigen dat proces te stoppen.

Onmogelijk. Daarom ben ik de pilot gestart.

3 september 2014 – Sociëteit NIA, kmt 2014 Mijn hoofd bonkt als een gek en mijn keel is kurkdroog. Ik produceer wat meer speeksel en verspreid dat door mijn mond. Hoelang zit ik hier al? Mijn wimpers zijn vastgeplakt aan mijn oogleden en met moeite krijg ik ze open. De deur staat open. Ik knijp mijn ogen samen tegen de straal licht die bij de deur schijnt. In de deuropening staan twee silhouetten.

‘Dit jasje is te krap.’

‘Schiet op, feutmans. Niet zo kritisch.’

Het is haar stem. Ik wil roepen, maar er komt alleen gepruttel uit mijn mond. Ik moet omhoog; weg uit dit bevuilde hok. De deur wordt met een harde klap dichtgegooid. Als een peuter kruip ik over de jasjes naar de deur. Mijn hand grijpt in iets nats op het beton. Ik ruik eraan. Pis. Niet nadenken, gedachten op stand nul.

Eindelijk ben ik bij de deur die met geen mogelijkheid opengaat. Verdomme. Ik staar het aardedonker in en gil, net zolang tot mijn oren suizen. Ik laat me vallen, trek mijn knieën omhoog en wieg mezelf. Ineens verlang ik naar Herman. Mijn konijn stonk naar pis. Mijn kleuterpis. Knuffels horen naar pis te ruiken. Knuffels beschermen je als je in een donkere kamer wordt opgesloten.

18 september 2018 Sociëteit NIA, kmt 2018 ‘Je moet weer.’ Ze knikt naar de zaal van waar een hels kabaal komt en een meute feuten over elkaar heen dendert.

Ik loop naar een borreltafel en spring erop.

De praeses Commissie staat aan de overkant.

Hij knikt. Ik volg twee feuten die elkaar het leven zo moeilijk mogelijk proberen te maken.

Alles voor de heilige graal. Dan hangt er één aan het haar van de ander. Met een harde ruk trek ik hen uit elkaar. Een pluk haar dwarrelt op het parket. Wijven zijn het.

Ik denk aan die zooipartij vier jaar geleden.

Ik had haar keihard willen slaan, maar durfde het niet. Als je een vrouw slaat, en zeker een commissaris, lig je eruit. Emancipatie, gelijke rechten spelen geen enkele rol tijdens het zooien. Volstrekt belachelijk dat het vrouwelijke geslacht zich onthoudt van een zooipartij.

Worstelende en gillende vrouwen. Overal plukken haar, kapotte bh-bandjes, gegil.

De tijdsgeest voorbij.

Ik kijk de feut aan die zojuist mijn lambrisering beschadigd heeft en knip in mijn vingers.

Onmiddellijk loopt hij naar de tap.

‘Alstublieft, meneer de commissaris Gebouw.’

Zum kotzen. Ik neem het biertje aan en kieper het over zijn hoofd. Hij hapt naar adem en spuugt het vocht uit. Ik maak een beweging met mijn hoofd richting de Boldoothoek. ‘Ik zoek nog een Boldootfeut voor vanavond.’

Nu - Rechtbank Amsterdam

3 september 2014 Sociëteit NIA, kmt 2014

‘De voorste rij is voor de verdachten’, zegt de bode en hij duwt me voor zich uit, langs de publieke tribune. Mijn vader knikt bijna onmerkbaar. Zijn hals vertoont rode vlekken.

Zijn enige zoon, zijn trots. Van commissaris tot verdachte. Mijn moeder zie ik niet. Op de voorste rij zit mijn commissie. Ik schuif naast hen in de bank. Hun pakjes hebben ze thuisgelaten. Alleen commissaris Exploitatie glimlacht naar me. De rest kijkt naar hun schoenen, donkerbruine gaatjesschoenen, netjes gepoetste klonen.

We zijn allen verdachten. Allemaal. Met één verschil. Ik zit in voorlopige hechtenis en zij zijn op vrije voeten.

Als ik voor de tweede keer wakker word, hoor ik niks meer. Mijn horloge heb ik twee weken geleden af moeten staan en ik heb geen idee hoe laat het is. Ik glijd met mijn handen over de deur op zoek naar de klink.

Een splinter boort zich in mijn huid; ik negeer de pijn.

Op slot. Ik schreeuw en bonk totdat mijn vuisten gloeien en de splinter zo diep in mijn huid zit dat hij onderdeel van mijn hand is geworden.

NIA is verlaten. Mijn groenbestuur moet me nu missen. Tijdens de zooipartij werd ik er door de commissaris van het Consumabel uitgepikt, maar wie heeft er in dat tumult

44 | NOS IUNGIT AMICITIA

gezien waar ze me heeft opgesloten? Ik kan de nacht niet in deze ranzigheid doorbrengen. Ik glijd op mijn rug, zet mijn voeten tegen de deur en begint te trappen.

De deur moet open. Ik schreeuw zo hard ik kan. De deur kraakt, maar geeft zich niet gewonnen. Ik stamp harder. Mijn keel brandt en langzaamaan komt er geen geluid meer uit. Ik krabbel overeind, ga een paar passen naar achter en gooi mijn lichaam tegen de deur aan. Een felle pijnscheut. Mijn hoofd vult zich met lichtflitsen.

Nu - Rechtbank Amsterdam ‘U stelt dat het een ongeluk was?’ De rechter kijkt me aan. Hij probeert neutraal te zijn, maar ik zie de irritatie in zijn ogen.

‘U kunt niet zelf een mestsilo in een gebouw maken.’

Ik zeg niks. Het ultieme bewijs dat het wel kan, blijkt uit de hoeveelheid aan energie die ermee is opgewekt. Volgens het bedrijf dat onze stront ophaalt en verwerkt in de vergistingsinstallatie is de opbrengst hoger dan onze normale energierekening.

‘De stank moet overweldigend zijn geweest.’

Hij trekt zijn neus op, alsof hij het nu ruikt.

Aansteller. Ik kijk mijn medecommissarissen aan. ‘Viel best mee, toch?’

Niemand antwoordt. Ik besta niet, ik ben een geest. Onze commissie is dood.

3 september 2014 Sociëteit NIA, kmt 2014 Al uren ben ik wakker. Op mijn schouder steekt een bobbel uit en een tintelend gevoel stroomt door mijn arm. Ik klem mijn kiezen op elkaar om de pijn draaglijk te houden. Nog steeds is er geen enkel leven in de brouwerij. Ik moet kakken. Inhouden vriend, prent ik mezelf in. Ik span mijn bilspier aan. Persdrang voelt als poepen dat je niet kunt tegenhouden. Ik hoor de stem van mijn moeder. Had ik je maar tegen kunnen houden. Het zweet loopt over mijn voorhoofd. Heb je weer in je broek gepoept? Je bent een strontkind, een irritant strontkind ben je. Ik knijp mijn handen tot een vuist.

Mijn lippen trillen. De betekenis van vernedering, dringt tot me door als onomkeerbaar en eindeloos.

Als commissaris Gebouw en tevens student Duurzame Energie & Techniek kom ik mijn dagen goed door. Mijn eerste klus was het vervangen van alle gloeilampen. Vervolgens heb ik zonnepanelen besteld. Het kostte me wat moeite om mijn Commissie te overtuigen, maar uiteindelijk zagen ze in dat wij een voorbeeldfunctie hebben.

De strontsilo is mijn laatste project. Twee vliegen in een klap. Ik vind het ongepast dat feuten hun behoeften doen op dezelfde wc als de leden. Tijdens kamp moeten ze in een greppel schijten, en dan zouden ze nu op onze wc’s mogen? Ik loop naar het hok. Bij de deur wacht de Boldootfeut naast een paar rubberlaarzen.

‘Trek aan.’

Hij gehoorzaamt en kijkt me angstig aan.

Hij weet wat hem te wachten staat: de stront in het gat achterin gooien zodat het in de strontsilo in de kelder terechtkomt. Ik loop naar de Boldootkar en haal er twee scheppen en twee wasknijpers uit en zet er een op zijn neus. ‘Boldootbeurt.’ Dan open ik de deur.

Nu - Rechtbank Amsterdam De Officier van Justitie krijgt het woord.

‘Het is ongelofelijk dat er niet meer slachtoffers zijn gevallen. De hamvraag in onderhavige zaak is: hoe komt het slachtoffer in dat hok?’ Hij kijkt mij aan.

‘Mijn cliënt blijft bij zijn verklaring dat hij dat niet weet.’ De stem van mijn advocaat galmt door de zaal.

Precies. Niemand weet dat. De drank heeft ons collectieve geheugen gewist.

‘U heeft het gebouw afgesloten’, zegt de officier terwijl hij me strak aankijkt. ‘Heeft u niets gemerkt?’

Ik schud mijn hoofd. ‘Het was een dag als alle andere.’ Het zuipen-zooien-nooit naar bed- riedeltje.

‘U bedoelt een dag met teveel drank.’

Deze magistraat is knor, dat staat nu vast.

‘Terug naar de mestsilo. Waarom heeft u die gemaakt?’

Mijn advocaat grijpt in. ‘Het betrof een pilot.

De verdachten wilden kijken of het werkt

en vanwege de studie van cliënt dacht hij dat het verantwoord was.’

‘Er was geen enkele ventilatie. Was u er niet van op de hoogte dat er waterstofsulfide vrij zou komen?’ De officier kijkt me smalend aan.

‘We worden juist gestimuleerd om te experimenteren. Innovatie. Out of the box denken.’

De officier snuift. ‘Die ruimte was een moordwapen.’

18 september 2018 Sociëteit NIA, kmt 2018 De borrelavond is ten einde en de Boldootpheut stapt opgelucht uit zijn laarzen. ‘Morgen weer’, grap ik. Hij rent naar de gang waar groenbesturen hun feuten verzamelen.

Tegen de wand staat een feut te slapen.

Ik trek aan zijn arm. Verschrikt kijkt hij op en duikt weg. Ineens staat ze voor me. Van haar opgestoken knotje is weinig over.

‘Is het waar?' vraagt ze.

‘Wat?’ ‘Van die Boldootphoeten en de strontsilo in het zooijasjeshok.’

‘Het zooijasjeshok bestaat niet meer.’

‘Geloof er geen zak van.’

De laarzen staan bij de deur. Ik stap erin en wijs op het andere paar. Vol afschuw kijkt ze me aan. ‘Je moet die laarzen aan.’

Ze weigert.

‘Dan niet.’ Ik open de deur en stap naar binnen. Een walm slaat in mijn gezicht.

Ze volgt me en slaat een hand voor haar mond. ‘Gadverdamme.’ Ze kijkt van de stront naar de installatie achterin het hok.

‘Er ligt een dikke laag plastic op de grond’, zeg ik en loop naar de slang waarmee ik iedere avond de urine opzuig.

‘Je bent knettergek.’ Ze wil zich omdraaien maar glijdt uit. Een gil. Ze probeert omhoog te komen. Haar handen zitten onder de stront. Poepspetters in verschillende bruintinten druipen van haar gezicht.

Ik glijd met de slang over de grond en schop wat hoopjes opzij.

‘Man, help me overeind.’ Ze hapt naar adem. Haar schoenen zijn ondergedompeld in een drassige drek.

Mijn ogen prikken. De lucht wordt ook mij te veel. Er is veel gekakt vandaag en pas vrijdag komt het vergistingsbedrijf de silo legen. Ik zet een stap naar achteren en houd mijn hand voor mijn mond.

Ze barst in een hoestbui uit. Haar ogen schieten alle kanten op. Ze fluistert mijn naam. Het klinkt anders dan vier jaar geleden.

Strontfeut, vieze strontjaars.

Mijn hele eerste jaar werd ik zo genoemd.

Dankzij dit secreet. Geen excuses dat ze me had opgesloten. Ze genoot van haar anekdote.

‘Schiet op.’

‘Zeg mevrouw de commissaris van het Con-su-ma-bel, misschien moet u even tot bezinning komen.’ Ik staar naar haar gezicht dat voor mijn ogen vervaagt en zet een paar stappen naar achteren. Ik struikel over de drempel en lig languit op het parket. Ik spuug een klodder op de grond, kruip verder de borrelruimte in en neem een flinke teug lucht. De deur sluit als vanzelf.

Ik voel dat mijn lichaam zich herstelt en ik zet mijn laarzen terug naast de Boldootkar, draai me om en loop naar het commissiepodium. Dan pas merk ik dat ik neurie.

‘Onze kroeg gaat nooit verloren, leve de commissie.’

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 45

INHOUD word lid!

18 september 2018Sociëteit NIA, kmt 2018

Poepspetters in verschillende bruintinten druipen van haar gezicht

De eerste Bevers konden natuurlijk niet bevroeden dat hun naam tegenwoordig met hun edele delen wordt geassocieerd

TEKST Olga van Ditzhuijzen (Bever/Storia 96) en Welmoet Hillen, (Bever/Storia 95)

BEVER –

een love storia ‘Knaagt hard, knaagt trouw! Dan groeit een Bever gauw…’ Het al bijna negentig jaar lang aanhoudend geknaag op de toko maakt plaats voor een ander geluid: het dispuut zet zijn goudgele tanden in een nieuw avontuur en gaat verder onder de naam Storia. Hoe rebrand je een dispuut?

W

at bezielde de oprichtsters van Bever in 1930 om zichzelf te tooien met de naam van een nogal plomp knaagdier met platgeslagen staart?

Was beverbont in de mode? Leidden de onzekere crisisjaren tot een verlangen naar een ijverig, veilig, zacht beest?

De officiële verklaring luidt dat de naam verwijst naar de achternaam van ene Johannes van Beverwijck, die in 1639 een wetenschappelijk betoog publiceerde waarin hij aantoonde dat ook vrouwen behept zijn met hersenen. In het boek, in te zien op de afdeling Zeldzame en Kostbare Werken in de UB, zijn antieke gravures van dwarsdoorsnedes van vrouwenschedels te zien waarin dus óók grijze massa valt waar te nemen. De bevlogen geneesheer (extra weetje: volgens Wikipedia bedacht deze crea ook de woorden alvleesklier, endeldarm, sleutelbeen en slokdarm) redeneert moedig dat leden van het zwakkere geslacht óók maar mensen zijn. Daarbij somt hij nog een serie beroemde, strijdlustige vrouwen uit de gehele geschiedenis op, als bewijs dat ook het zwakkere geslacht zich in politiek en wetenschap kan handhaven. Een nobele verwijzing, maar dan hadden de oprichtsters ook kunnen kiezen voor J.O.H.A.N.B.E.D.A.N.K.T. – wat dan een halve eeuw later nog leuk Ajaxistisch had geklonken.

De eerste Bevers konden natuurlijk niet bevroeden dat hun naam tegenwoordig met hun edele delen wordt geassocieerd, zodat Van Beverwijcks boektitel ‘Van de uitnementheyt des vrouwelicken geslachts’ tegenwoordig wel erg letterlijk overkomt.

Het dispuut kon overigens haar nieuwe, scabreuze betekenis best in zelfspot omarmen, en koos bijvoorbeeld B.E.V.E.R. FEVER in 2000 als lustrumthema.

Imago Met om haar heen steeds meer omvallende disputen besloot het bestuur van 2017/2018 dat het tijd werd om in te grijpen voordat haar hetzelfde lot zou treffen. Na het houden van een enquête bleek een naamsverandering gewenst, en op een van de talloze alv’s over het onderwerp werd de knoop doorgehakt. Dag vaandel, Knaagkrant/Knaagboek en alv-parafernalia als beverbeeldjes, bever- knuffels, beverbedeltje, dag Beverhuis, ach, al die woorden die je zo gemakkelijk en vanzelfsprekend uitspreekt. E.t. praeses Pien van der Pol (2014) vertelt dat met de herziening van het fleursysteem op de sociëteit het ‘momentum’ daar was. ‘Intern wordt bij ons dispuut al decennia-lang gepraat over een wat beter klinkende naam. Bovendien willen we het stigma dat Bever suf zou zijn met alle macht van ons afschudden. Het imago staat haaks op wie we werkelijk zijn.’ Binnen de vereniging is al officieus sprake van A-, B- en C-disputen, en onder aspirant-leden en zelfs hun ouders zoemt onvermoeibaar rond bij welk dispuut je wel en juist niet moet zijn. Bizar voorbeeld was oud-lid en Ajax-voorzitter John Jaakke die in 2006 in woede ontstak tegen de senaat toen zijn dochter niet bij Dis was gefleurd en naar Bever ‘moest’ – dat was denkelijk nooit gebeurd als ze was ingesmeten > bij Johanbedankt.

NOS IUNGIT AMICITIA

| 47

Dag Bever, hallo Storia Sinds kort sta ik anders in de almanak. Welmoet Hillen, Storia 1995. Ben ik dat?! En wat moet ik ineens ver naar beneden scrollen in de reünistenapp om ons dispuut te vinden, we stonden altijd zo lekker vooraan in het alfabet. Dat alles dat Bever heette met terugwerkende kracht ineens is hernoemd, inclusief ikzelf, is even wennen voor deze vierentwintigstejaars.

‘Het voelt een beetje alsof je ouders gaan scheiden, iets waar ik heilig in geloofde is niet meer’, zei een reünist over de dood van dispuut Arktos in de Volkskrant. Mijn dispuut is niet dood.

Maar toch voelt het als een einde van een tijdperk.

Zelf begon ik in 1995 groen als gras aan de KMT, ondanks dat mijn beide ouders lid waren geweest in Utrecht. Niet gehinderd door enige prefab-kennis droeg ik tijdens de voorfleurrondes een lijstje en een pen bij me, zodat ik tussen de rondes door kon noteren welke eerste indruk de disputen op me maakten.

‘Te veel haar en make-up’, ’Voelde als sollicitatiegesprek’, ’Beetje arrogante types’ en dergelijke nuttige geheugensteuntjes. Van de voorfleurronde bij Bever kan ik me weinig herinneren, maar op mijn indrukkenlijstje prijkte een fier: ‘Gewoon gezellige meiden!’ (inderdaad met uitroepteken, dus ik stond er volledig achter).

Het is vreemd om je achteraf te realiseren dat je eigen actieve jaren een soort gouden tijd van het dispuut vormden. We vonden Bevers uit de jaren tachtig schokkend duf (sorry dames) en in de jaren zeventig was je al blij als je dispuut het jaar erop nog bestond. Met de naam Bever liep niemand echt te koop en met de dispuutskleuren ‘geel op bruin’ ook niet – hoewel de mogelijkheden voor groentijdpakjes eindeloos bleken. Het is nu al bijna vijfentwintig jaar geleden dat ik me in een bruin-geel ensemble naar de eerste sneeuw worstelde, maar nu nog moet ik hardop lachen als ik iemand vrijwillig die kleuren zie dragen. Hopelijk zet die modetrend door, dan ga ik permanent grinnikend over straat.

Het is voorbij, en toch gaat het door. Lang zullen we leven in de Storia!

Welmoet Hillen

48 | NOS IUNGIT AMICITIA

Nieuw verhaal

Geheimzinnig Professioneel marketeer Sophie Loos ontwikkelde tenslotte het minutieus uitgedachte concept ‘Storia’.

In een digitale pdf-brochure (‘dispuutsidentiteit guidelines’) staan het concept, kernwaarden, kleuren (okergeel, lila en azuurblauw), materialen (metaal en goud), lettertype (Futura) om de actieve leden te helpen de nieuwe naam naar behoren te lanceren en te gebruiken. ‘We wilden ons karakter en onze waarden behouden, alleen de naam en de visuele identiteit wijzigen zodat die beter weergeeft waar we voor staan’, zegt Loos.

Ze koos bewust voor een moderne naam die

op de sociëteit werden flyers verspreid voor het bekendmakingsfeest krachtig klinkt, die geen afkorting in zich draagt: ‘Het is 2019, dus we gaan niet ingewikkeld doen met Latijn of puntjes ertussen. De naam en ons logo [een rijzende zon en ook een openvallend boek - red.] geven de betekenis al goed weer.’ In totaal stemden 97 leden voor de naam Storia en 17 voor een alternatief. Intussen hebben de actieve leden zelfs een workshop gevolgd om zich de nieuwe naam en visuele identiteit eigen te maken.

De bekendmaking van de nieuwe naam op de sociëteit was natuurlijk cruciaal. ‘De senaat en commissie zijn erg betrokken geweest bij ons plan, ze waren echt een fijn klankbord en stonden ook achter dit besluit’, zegt Van der Pol. De senaat maakte het evenement ‘Secret Party by Anonymous’ aan op Facebook en nodigde daarbij alle leden van de vereniging uit. In de lanceringsweek werden geheimzinnige flyers verspreid, een onthullingsfilmpje gemaakt, een nieuw dispuutslied (zie YouTube), Instagramaccount en een onthullingsfeest. ‘De reacties waren heel positief’, zeggen Van der Pol en Jacobs, ‘iedereen op de sociëteit vindt het een supergoeie zet: we gaan strijdend door, een beetje tegen het keurslijf van de sociëteit in.’ En nu begint het ‘positioneren’ pas écht, bij de eerste voorfleurrondes, zegt Zoomers: ‘De bijvangst van het hele proces is geweest dat de leden echt aan zelfreflectie hebben gedaan: wie zijn we dan, waar staan we dan voor? Ik merkte dat de actieve leden daardoor nu extra stevig in de schoenen staan, in volle overtuiging achter hun dispuut, Storia.’

INHOUD word lid!

Een nieuwe naam moet helpen om het wezen van het bestaande dispuut beter te profileren: ‘We wilden het heft in eigen hand nemen om dat te bereiken.’ Een naamswijziging is volgens Van der Pol slechts één keer eerder voorgevallen, bij Jonquille – de oude naam lijkt vergeten. Zo’n proces is dan ook geen sinecure: ‘Tot aan de lancering van Storia op 21 februari zijn we er 487 dagen mee bezig geweest’, vertelt Van der Pol. Overbodig te melden dat het bedenken van een nieuwe naam gepaard ging met vurige discussies.

‘In het begin belden mensen me soms schreeuwend op’, zegt de oud-praeses. Toen de oud-leden een beetje aan het idee gewend raakten, keerde het tij en kwam er juist veel steun. Besloten werd om een ‘adviescommissie’ voorstellen voor de nieuwe naam te laten doen, waarover de alv dan zou stemmen. Deze commissie bestond uit oud-leden Nathalie Zoomers (05) en Sophie Loos (12) uit de marketingwereld, e.t. praeses Van der Pol en h.t. quaestor Eline Jacobs (15).

In brainstormsessies met actieve leden en jonge reünisten werd gepraat over de identiteit van het dispuut, waar de adviescommissie drie kernwaarden uit destilleerde: verhalen, levenslustig, loyaal.

Zoomers licht toe dat de verwijzing naar Van Beverwijcks pleidooi voor vrouwenemancipatie wat in de weg wordt gezeten door het mollige knaagdier: ‘Dat beestje is een eigen leven gaan leiden, ver van het feministische verhaal dat werkelijk ten grondslag ligt aan het dispuut.’ Het dispuut wil dat ‘verhaal’ weer centraal zetten, terwijl de naam ook moet verwijzen naar de diversiteit van de leden, die elk met hun eigen verhaal naar Amsterdam komen om samen aan een nieuw verhaal te beginnen.

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 49

‘In Irak op zoek gaan naar het huis waar Laura gewoond had, is het spannendste wat ik ooit heb gedaan’

TEKST Veerle Corstens (Chess 00)

‘Je kunt begrijpen zonder te

VERGEVEN’

Wat brengt een Nederlands meisje van negentien ertoe om vrijwillig richting kalifaat te vertrekken? Thomas Rueb heeft geprobeerd Laura H. te begrijpen, en schreef een indrukwekkend, vuistdik boek over schuld en onschuld, dader- en slachtofferschap.

I

n de zomer van 2016 leert heel Nederland Laura H. kennen in een filmpje waarin ze vertelt dat ze is gevlucht uit het kalifaat en gered is door Koerdische strijders. Laura is dan 20 jaar. Dit is ook het moment waarop NRC-journalist Thomas Rueb (Beets 05) voor het eerst van de bekendste Syriëganger van Nederland hoort.

Door een simpel toeval wordt het complete verhaal van Laura hem enkele maanden later in de schoot geworpen. Een NRCcollega hoort dat de vader van Laura graag zijn verhaal wil vertellen, maar is zelf niet in Nederland. Hij mailt Rueb of die niet eens naar Zoetermeer wil rijden om Eugène, de vader van Laura, te woord te staan. Na dit gesprek weet Rueb een ding zeker: dit kan zo niet in de krant. ‘Het is al moeilijk te geloven dat een jonge vrouw met twee kleine kinderen kan ontsnappen uit het kalifaat en dan kwamen er ook nog spionnen bij kijken in het verhaal van Eugène die Laura hadden geholpen, en een man die de bevrijding zou fixen, die hem door de Nederlandse overheid was aangeraden. Ik wist dat als er iets van dit verhaal klopte, dit het verhaal van mijn leven zou zijn. Maar ik wist ook dat ik dit verhaal eerst driedubbel moest checken voor ik er iets over in de krant kon zetten.’

Nachtmerries gegarandeerd En dat deed Rueb. Hij praatte uren met Eugène en toen ze vrij was – Laura zat na haar terugkomst anderhalf jaar in een cel in Vught op verdenking van terroristische plannen – ook met Laura.

Hij vroeg haar naar alle details, ook van de vreselijke mishandelingen, om niet te zeggen martelingen, door haar man Ibrahim.

Het is te adviseren om deze scènes niet te lezen voor het slapengaan, want nachtmerries zijn een garantie. ‘Ik heb er over getwijfeld of ik alle gruwelijkheden moest opschrijven, maar geweld is zo’n onderdeel van haar leven geweest dat dit

noodzakelijk was. Het dient om de lezer te laten zien dat Laura banger was voor haar man Ibrahim dan voor de bommen in Mosul. Het wonderlijke was dat Laura tijdens alle honderden uren dat ze mij haar verhaal vertelde, de enkelband om haar been in de oplader, de gruwelijkste details bijna emotieloos kon opdissen. Alleen op de momenten dat ik even stil was en zij zag wat haar verhaal met me deed, werd ze heel kort en heftig emotioneel. Soms zie je misschien weerspiegeld in de ogen van een ander, pas echt wat iets betekent.’

Rueb reconstrueert de levensloop van Laura om iets te kunnen begrijpen van haar keuze om moslim te worden, te trouwen met een strenggelovige man die haar zwaar mishandelt en uit overtuiging met twee kleine kinderen richting kalifaat te vertrekken.

‘Als ik iets heb geleerd van het schrijven van dit boek dan is het dat elk verhaal verschillende tinten heeft. Laura is in de zoektocht naar liefde heel jong in aanraking gekomen met seks. Op school wordt ze gekleineerd en valt ze buiten de groep. Ze wil er zo ontzettend graag bij horen en probeert dat via de islam.

En dan komt ze, al moeder van haar eerste kind, Ibrahim tegen, een getroebleerde man van Palestijnse komaf, die met haar een gezinnetje wil stichten. Twee weken na hun eerste ontmoeting zijn Laura en Ibrahim al voor de islam getrouwd.’

Verlamd en vol adrenaline tegelijk Maar het moeilijkst te bevatten blijft nog altijd het verhaal van haar ontsnapping. Zonder paspoort en met twee kleine kinderen het zwaarbewaakte kalifaat uit komen lijkt schier onmogelijk.

En dan is er nog het feit dat ze het kilometerslange niemandsland tussen kalifaat en Koerdistan overstak, op klaarlichte dag en dus in het volle zicht van zowel Koerden als IS’ers. En het komt wel heel goed uit dat Ibrahim gewond achterblijft tijdens de tocht. Dit roept nog zoveel vragen op dat Rueb besluit af te >

NOS IUNGIT AMICITIA

| 51

b ooij m a k e l a a r d i j o.z.

Prinsengracht 41 1016 JC Amsterd

Amsterdam Isabelle Band

Telefoon (020) Mobile 06 26 06 Fax (020) 4 21 33 info@booijoz.nl www.booijoz.nl Lid NVM & MVA

register makelaar(Grachtengordel, Zuid, Oud-West) taxateur o.z.

woningen bedrijfsobjecten

b ooij m a k e l a a r d i j o.z.

Isabelle Band register makelaartaxateur o.z.

Booij_Advertentie_02-2014.indd 1

taxaties

020 - 4 222 888

Prinsengracht 414 1016 JC Amsterdam

Telefoon (020) 4 222 888 Mobile 06 www.booijoz.nl 26 06 88 31 Fax (020) 4 21 33 44 info@booijoz.nl info@booijoz.nl www.booijoz.nl Lid NVM & MVA

07-02-14 08:15

Thomas Rueb in Irak met de Koerdische generaal

Sinterklaasintocht Wanneer het boek Laura H. in 2018 uit komt, verschijnen in het nieuws verhalen over andere vrouwen die naar het kalifaat vertrokken en terug willen komen, maar het regeringsbeleid laat dit niet toe. Laura is hier allemaal niet mee bezig. Met net zo veel gedrevenheid als ze zich op de islam stortte, richt ze zich nu op haar hernieuwde Nederlandse leven. Ze heeft de islam totaal afgezworen en werkt hard om haar kinderen onbezorgd en succesvol naar school te kunnen laten gaan. Zelf wil ze deze zomer haar middelbare schooldiploma halen en een studie maatschappelijk werk volgen. Maar een positieve Verklaring Omtrent het Gedrag zal ze niet krijgen als veroordeeld terrorist.

Op de dag dat het boek verschijnt en haar verhaal op drie voorpagina’s van grote kranten staat, appt Rueb haar om te vragen of zij ook zo overweldigd is. Hij krijgt een foto terug van haar kinderen bij de Sinterklaasintocht. ‘Dit is heel tekenend voor haar, haar kinderen zijn nu haar prioriteit en niets anders.’

Verklaring is nog geen rechtvaardiging Wat wij kunnen leren van het verhaal van Laura is voor Rueb heel duidelijk. ‘Het voornaamste is dat het altijd loont om in te zoomen op een verhaal. Etiketten als jihadist, Syriëganger of slachtoffer van huiselijk geweld worden gemakkelijk opgeplakt maar wat iemand echt bewogen heeft, weten we vaak niet. Om te kunnen beoordelen waarom een Nederlands meisje de beslissing neemt

‘Met de enkelband om haar been in de oplader, diste ze de gruwelijkste details bijna emotieloos op’ om naar het kalifaat te vertrekken, moet je iemand gedetailleerd begrijpen. En dat loont, want er zijn veel meer mensen zoals zij.’

En dan is er nog iets wat hij meenam uit het verhaal, dat zijn leven twee jaar lang beheerste: daderschap en slachtofferschap zijn geen tegenstelling, dat verdwijnt nog weleens in het publieke debat volgens Rueb. In het geval van Laura; zij vertrok in haar volle bewustzijn naar het kalifaat, maar is tegelijkertijd een slachtoffer van Ibrahim. Een man die de vreselijkste martelingen met de paplepel ingegoten kreeg – zijn vader hing hem als straf aan zijn voeten in het trapgat. Is dat een verklaring voor zijn afschuwelijke gedrag? ‘Misschien’, zegt Rueb. ‘Maar een verklaring is nog geen rechtvaardiging. Zijn twee zussen bevestigen dat, zij groeiden op in hetzelfde tirannieke gezin maar gingen een vreedzame weg.’ Rueb pleit niet voor het goedpraten van daders maar wel voor begrip, zodat je nieuwe zaken kunt voorkomen.

‘Je kunt begrijpen zonder dat je vergeeft.’

•

Laura H., € 26,99, uitgeverij Das Mag Inmiddels verscheen ook de podcast Laura H. en in 2020 starten de opnames voor een tv-serie gebaseerd op het boek.

Thomas Rueb presenteert de dagelijkse podcast van NRC genaamd Vandaag.

NOS IUNGIT AMICITIA

| 53

INHOUD word lid!

reizen naar Irak. Het is 2018 en Mosul is een half jaar daarvoor bevrijd, maar er worden nog dagelijks aanslagen gepleegd. ‘Daar op zoek gaan naar het huis waar Laura gewoond had, is het spannendste wat ik ooit heb gedaan. Ik kon geen enkele inschatting maken van waar ik op moest letten of wat riskant was. Vanuit de taxi over ruïnes naar het huis lopen, ik had geen idee of dit veilig kon. Ik verlamde, maar zat tegelijkertijd vol adrenaline: eindelijk was ik op de plek waar ik al zo lang onderzoek naar deed.’

Naast het huis van Laura vindt Rueb ook een ooggetuige die haar epische en onwaarschijnlijke vluchtverhaal volledig kan bevestigen. ‘Natuurlijk had ik twijfels. Ik had een enorm dik politiedossier doorgewerkt en uren met Laura gepraat en elk detail gecontroleerd. Dat leidde nooit tot een onjuistheid, maar in mijn werk als journalist heb ik geleerd dat mensen over de kleinste dingen liegen. En het bleef me dwars zitten dat ik juist het verhaal over die onwaarschijnlijke ontsnapping niet kon controleren. Totdat ik een Koerdische generaal sprak die uit zichzelf details vermeldde die exact overeenkomen met het verhaal zoals Laura dit altijd verteld had. De vraag die de hele tijd boven dit verhaal hing – is Laura toch met een deal of een opdracht bij IS vertrokken? – was daarmee bij mij verdwenen.’

‘Door dit werk ben

ik mijn leven veel meer gaan

WAARDEREN’

Eva Logeman deed Forensisch Onderzoek aan de HvA en is nu rechercheadviseur bij de Marechaussee, gestationeerd op Schiphol.

Nou, zo gemakkelijk als in tv-series is rechercheren heus niet in het echt. ‘De grote criminelen ontwikkelen zich sneller dan wij.’

H

oewel televisieseries waarin moorden worden opgelost aan de hand van forensisch onderzoek talrijk en populair zijn, was dat niet de reden dat Eva Logeman (Oktopus 13) koos voor de opleiding Forensisch onderzoek (FO) aan de HvA. Dat kwam nog ouderwets voort uit boeken.

‘Ik had een verschrikkelijke hekel aan lezen, maar kreeg op mijn dertiende een boek van jeugdauteur Helen Vreeswijk in handen. Vreeswijk was zelf rechercheur bij de politie en schreef een stuk of twintig boeken over loverboys, ontvoeringen, jeugdbendes, verkrachtingszaken enzovoort. Die heb ik wél allemaal verslonden.’ En ze wist ook meteen wat ze wilde worden. Een paar jaar later ging in Amsterdam de opleiding FO van start. Jaarlijks melden zich vijf keer te veel mensen aan. Gelukkig werd zij ingeloot.

Vorig jaar schreef ze haar scriptie naar aanleiding van haar stage bij de Koninklijke Marechaussee,

54 | NOS IUNGIT AMICITIA

een militaire organisatie. Inmiddels is ze daar in dienst als rechercheadviseur. ‘Wij hebben een signalerende en adviserende rol bij het streven naar kwaliteitsverbetering en het vergroten van de effectiviteit van de opsporing.’ In de bachelor kwam ze met alle aspecten in aanraking; lab, strafrecht, sporenleer, statistiek, natuurkunde, scheikunde, fotografie. Belangrijke specialismes zijn digitaal en financieel rechercheren, want tegenwoordig heeft bijna ieder onderzoek een digitale component en in vrijwel alle zaken draait het uiteindelijk om geld.

Niks plastic tasje achterin de auto ‘Op televisie zie je vaak dat één persoon zo’n beetje het hele onderzoek doet. Daardoor gaat het ook allemaal zo lekker snel.’ De hoofdpersoon gaat zelf kijken, verzamelt wat materiaal, vraagt wat rond en gaat dan nog een beetje internetten en de bank van de verdachte bellen. En dan is het opgelost. ‘Zo werkt dat natuurlijk helemaal niet in het echt. Het is beslist niet zo dat de plaatselijke rechercheur even een sigaretje rookt naast het lijk en dan een glas met een vingerafdruk in een plastic tasje gooit en achterin de auto mee terugneemt naar het bureau. Alle stappen worden gezet door verschillende, gespecialiseerde afdelingen.

En doordat de techniek steeds sneller voortschrijdt, zijn specialisten inmiddels zo toegespitst op hun deelgebied dat zij niet altijd op de hoogte blijven van het hele proces.

TEKST Jacqueline Hoefnagels (Oktopus 80)

‘Het begint al meteen: er wordt heel goed nagedacht wát er precies wordt meegenomen van een plaats delict, omdat je van tevoren moet kunnen onderbouwen welke sporen je gaat volgen. We kijken welke strategieën het beste kunnen worden toegepast, we geven tegenspraak, we begeleiden innovatieve projecten en specialistische onderzoeken. Wij zorgen ervoor dat alle partijen elkaar goed kunnen vinden en daadwerkelijk met elkaar aan tafel gaan. Loopt een onderzoek vast, dan begeleidt de adviseur de gesprekken waarin wordt bekeken wat dan de mogelijkheden zijn, inclusief de hulp inroepen van mensen buiten de organisatie.

Maar hoe strak je ook probeert te werken, je kunt niet alles plannen, want je weet nooit wat je verdachte gaat doen.’

Jong, vrouw en burger Een jonge vrouw als adviseur, pikken ze dat wel?

‘Dat kan inderdaad weleens lastig zijn. Gelukkig krijg je daar trainingen voor. Je leert dan bijvoorbeeld welke aangeboden stoel in de kamer je wel en vooral welke je beter niet kunt aannemen. En je leert om te gaan met lichaamstaal. Als mensen zich bijvoorbeeld groot maken tegenover mij, kan ik dat het beste zelf ook doen. De meeste militairen in de organisatie dragen trouwens een uniform, dat was in het begin best intimiderend. Ik ben een burger. Militairen kennen overal altijd wel iemand uit hun eigen lichting en ze hebben in de opleiding al veel met elkaar meegemaakt. Ik kwam dus zo bezien dubbel onervaren binnen.’

Soms praat ze over mensensmokkel of drugshandel alsof het doodnormaal is, zegt ze zelf, ‘maar die manier van praten neem je snel over. Er worden weleens harde grappen gemaakt, maar dat is een manier om met alles wat je tegenkomt om te kunnen gaan.’

De marechaussee fungeert als grenspolitie, bijvoorbeeld op Schiphol en in de havens van Hoek van Holland, IJmuiden en Europoort. ‘Ik ben gestationeerd op Schiphol, maar zit veel in de auto. Je moet

‘ Terrorismebestrijding trekt mij erg aan’ ook netwerken, af en toe bij afdelingen op de koffie gaan, anders hoor je niet tegen welke problemen teams aanlopen.’

Leed op Schiphol Schiphol ziet ze inmiddels anders dan de meeste mensen. ‘Meestal denk je bij het vliegveld aan vakantie, of aan geliefden ophalen. Leuke dingen.

Wij zien er een rollercoaster aan emoties. Bolletjesslikken gebeurt nog heel vaak, meestal door mensen die geen kant op kunnen, want het is levensgevaarlijk. Het gebeurt ook dat er passagiers aan boord overlijden. Dan gaat FO er meteen heen om het lichaam van boord te halen en naar de patholoog te brengen. Het komt ook voor dat er een verstekeling wordt gevonden in de wielkast van een vliegtuig. Zo iemand klimt daarin op een vliegveld omdat hij een beter leven wil en realiseert zich niet dat hij tijdens de vlucht zal doodvriezen. Dat is echt aangrijpend. Dan heb je daarbovenop nog de uitzettingen van uitgeprocedeerde asielzoekers en het is bijvoorbeeld ook gebeurd dat een moeder haar kinderen achterliet op Schiphol, omdat ze hoopte dat die kinderen zo een beter leven zullen krijgen.’ >

NOS IUNGIT AMICITIA

| 55

Eva in opleiding aan de HvA

‘Als mensen zich groot maken tegenover mij, kan ik dat het beste zelf ook doen’

INHOUD word lid!

Veel leed, kortom. ‘Door dit werk ben ik mijn leven veel meer gaan waarderen. Ik denk geregeld: wat hebben wij het goed. Je ziet vaak dat mensen bepaalde dingen doen omdat ze toch niks te verliezen hebben. Het maakt ze vaak eigenlijk niet eens uit of ze gepakt worden.’

Logeman is daarnaast betrokken bij de ontwikkeling van een nieuwe onderzoeksmethode, waarvoor ze ook veel in het lab komt. ‘Ik kan daar nu niets over zeggen. Dat ik niet vrij over mijn werk kan praten is soms jammer, maar dat trekt me ook wel aan, moet ik bekennen. Toch ben ik eigenlijk gewoon een adviseur zoals in het bedrijfsleven. Ik moet veel rapporteren. Ik dacht in het begin: néé… het lijkt wel een scriptie 2.0… maar het went en ik besef steeds beter hoe belangrijk het is.’

Bizarre netwerken Onderzoek doen naar criminele netwerken betekent permanent bijleren. ‘De grote criminelen ontwikkelen zich sneller dan wij, we proberen dat te voorkomen of moeilijker te maken. En ze zijn er soms goed op voorbereid dat ze gepakt kunnen worden. Analisten kunnen je bizarre wereldwijde netwerken laten zien als het gaat om criminaliteit, je weet echt niet wat je ziet. Alles is met elkaar verbonden, dus als je er een schakeltje uitlicht, lost dat niet eens zo veel op. We moeten anders gaan kijken. Zoeken naar barrières die we kunnen opwerpen. Je zou ook veel kunnen voorkomen als niet iedereen op geld uit was. Zo moet er toch een belletje gaan rinkelen als een keuken of een auto cash wordt afgerekend. Maar dan denken de meeste mensen toch: kan mij het schelen, geld is geld.’

Ze gaat zelfs weer terug naar school: binnenkort begint ze aan een module van de recherchekundige

master op de politieacademie. ‘Ik vind eigenlijk alles leuk aan het vak. Door deze praktische module te gaan doen, krijg ik beter inzicht in het gehele opsporingsproces.’

Speelt de viezigheid van de praktische kant daar nog een rol in? ‘Nee, helemaal niet. We hadden in de bachelor een vak met stoffelijke overschotten op de snijzaal van een ziekenhuis. Je merkt dan dat sommigen liever wat meer achterin gaan staan, maar ik heb zelf juist de neiging om alles goed te willen zien en zelfs aan te raken. Ik wil het allemaal kunnen snappen.’

Het ontbreekt Logeman bepaald niet aan strijdbaarheid. ‘Ik stel mij altijd doelen en die wil ik hoe dan ook halen. Hoewel ik daar nu nog te weinig vanaf weet, trekt terrorismebestrijding mij erg aan.

Ik wil dat het uitmaakt of het vandaag of morgen gebeurt wat ik doe.’

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 57

POK! POK!

POK! De Amsterdamse Studenten Tennisclub bestaat honderd jaar.

AST Shot is de populairste sub van het corps, met dank aan de locatie van de tennisbanen. De vrouwen zitten erbij sinds 1946, en hoeven al een tijdje niet meer te bedienen.

G

een subvereniging zo prominent als AST Shot.

Dankzij Festina, waar alles een negentiende-eeuws clubgevoel uitstraalt. Daar waan je je niet alleen in een andere wereld, maar ben je dat ook. Weg drukte, weg werk, weg gezin. Een lichte staat van opwinding maakt zich van je meester als je, fietsend door het Vondelpark, het rieten dak van het clubhuis in het vizier krijgt en het door de zompige entourage gesmoorde geluid van de rally’s hoort.

Daar zijn je vrienden met wie je straks de tanden in de bar zet, maar die eerst nog even je tegenstander zijn op de baan.

Terwijl het gezang van de merels en het geschetter van de groene halsbandparkieten je proberen af te leiden, oefen je in je hoofd nog even die gemaskeerde

58 | NOS IUNGIT AMICITIA

backhand dropshot die je gister nog op televisie tot in perfectie uitgevoerd zag worden. Zo ga jij het ook doen.

Hectisch Dit jaar viert AST zijn honderdjarig bestaan. In 1946 zijn de dames (Shot) erbij gekomen. AST Shot kan eigenlijk niet worden genoemd zonder Festina, en omgekeerd. Wie lid wordt van AST Shot, wordt daarmee student-lid van Festina, dat deze enthousiaste jonge spelers goed kan gebruiken. Ze versterken de competitieteams en menig AST Shot-lid neemt een organiserende taak op zich bij de diverse toernooien en binnen allerlei commissies.

Wie lang genoeg student-lid van Festina is, heeft grote kans het felbegeerde Festina-lidmaatschap te verkrijgen,

dat je hooguit opzegt als je eigen dood het minder waarschijnlijk maakt dat je er nog veel gebruik van zult maken.

Jarenlang was de aanmelding voor AST Shot een hectische gebeurtenis. Er waren doorgaans teveel aanmeldingen voor de 150 plaatsen die Festina vrijgaf voor de studenten. Dus was het rennen naar en duwen in de rij voor de inschrijving, die op de balustrade plaatsvond. Lance Bruijn (Vivat 16), de huidige voorzitter van AST Shot, vertelt dat sinds twee jaar een ander systeem wordt toegepast. Aanmelding vindt plaats op Festina zelf. Hierdoor vallen diegenen af die niet de moeite nemen om daar naartoe te fietsen. De aanmelding geldt voor een jaar. Bij een over-aanmelding beslist het bestuur wie er afvalt aan de hand van criteria gebaseerd op activiteit en inbreng. Zo hebben jonge

TEKST Tineke Boom (Lllorien 79) en Bob Duynstee (Hera 81)

Festina, banen 4,5 en 6 in 1937.

Het Wilhelmus klinkt zoals het klinken moet, bijna goed

leden voorrang boven oudere leden die zich nooit eerder hebben aangemeld en kun je afvallen als je het jaar ervoor niet of nauwelijks hebt gespeeld.

Opleving na de oorlog Het samengaan van Shot met AST in 1946 kan gezien worden in het licht van de opleving van de subverenigingen van het corps na de Tweede Wereldoorlog.

Veel subs waren na 1941 opgeheven of hadden hun activiteiten gestaakt1, waarschijnlijk ook AST. In elk geval kon er vanaf 7 juni 1942 niet meer worden getennist op Festina, aangezien de Sicherheitspolizei het tennispark liet sluiten naar aanleiding van een incident met een uit de kleedkamer verdwenen revolver van een lid van de Wehrmacht.

In oktober 1942 werd het park heropend,

maar het bestuur en vele leden stapten op. In 1943 en 1944 waren het alleen wat NSB’ers, Rijksduitsers en ‘ander gespuis’ die gebruik maakten van de banen. Na de oorlog bleek de kas van Festina vrijwel leeg te zijn. De pacht voor de banen was door de NSB’ers aan de gemeente betaald met het kapitaal van Festina. Op 9 juni 1945 werden de banen heropend.2

Jong-oud Alhoewel de heren en dames sinds 1946 samen opereren, bestaat tot op de dag van vandaag het ‘men only toernooi’ van oud-AST tegen jong-AST met een diner na afloop. Deze traditionele ontmoeting is in 1938 door de legendarische reünist Dr. E. Kits van Waveren (Hebe 23) in het leven geroepen. Die vormde begin jaren >

NOS IUNGIT AMICITIA

| 59

Herengracht 286-290 1016 BX Amsterdam +31 (0)20 423 0916 www.abma-amsterdam.nl

is uw toegift voor het Amsterdams Universiteitsfonds? laat uw idealen voortleven als u er zelf niet meer bent

toegift.nl/amsterdams-universiteitsfonds

Aardbeien met slagroom De middag begint met een toernooi waarbij spelers van gelijke sterkte de rackets kruisen. Scheidsrechters zijn niet nodig, omdat de oud-AST’ers altijd precies zien of een bal in of uit is. Oud-AST’ers houden ook nauwkeurig de stand bij. De captain

Toen de rector een vrouw bleek te zijn, beende Kits van Waveren weg van tafel, het park in van oud-AST, Tammo Pels Rijcken (Viator 81), die het stokje van zijn vader Coen heeft overgenomen, noteert samen met zijn rechterhand David de Jong (Vivat 96) alle uitslagen, nodig voor de uitreiking van de prestigieuze beker aan het einde van het diner. Het is overigens nog nooit voorgekomen dat jong-AST dit toernooi won. Eén troost: ooit zullen ze zelf deel uitmaken van het illustere oud-AST. Het diner zelf begint met het zingen van het Wilhelmus. Zo verjagen de spelers de geest van de bezetter uit het park.

Het klinkt zoals het klinken moet, bijna goed. Het diner wordt altijd afgesloten met aardbeien met slagroom.

Er zijn jaren geweest dat de dames uit het AST Shot-bestuur werden opgeroepen om te bedienen. De aanwezigheid van dames in een dienende rol werd nog getolereerd. Toen echter in 1983 Kits van Waveren bij de uitreiking van de beker

– traditioneel uitgereikt door de rector van de senaat3 – verrast werd door de komst van Patricia Beerkens (Kewajam 78), verliet hij resoluut de dis en beende confuus het Vondelpark in. Het broekpak dat rector Beerkens had aangetrokken mocht niet baten...

Natuurlijk waren de dames wel een beetje jaloers op het AST-toernooi. Vorig jaar heeft er, op initiatief van Annemarie Glasz (Kewajam 85), overigens de eerste vrouwelijke voorzitter van Festina, een oud tegen jong Shot-ontmoeting plaatsgevonden. Naar verluidt een groot succes.

Dit lustrumjaar wil het bestuur van AST Shot, dat altijd netjes bestaat uit twee heren en twee dames, de ultieme samensmelting realiseren. Voor 13 september 2019 staat een groots lustrumdiner op de rol van zowel de heren als de dames, zowel jong als oud, waarbij de dames zich niet in broekpak hoeven te hijsen en al helemaal niet geacht worden te bedienen.

•

1 P. W. Theeboom (Hebe 98), ‘150 jaar corps in Amsterdam’, Wij Amsterdamse Studiosi, (Amsterdam, 2002) 82-84.

2 D. Schaap, Gravel tussen het Groen. Honderd jaar LTC Festina in het Vondelpark (Amsterdam, 2004) 48-53.

3 J.C. Posch (Viator 56), ‘AST en OUD AST’, LTC Festina 17e lustrum (1989) 48.

NOS IUNGIT AMICITIA

| 61

INHOUD word lid!

tachtig samen met Piet Maats (Viator 48), Herman Roldanus (dispuut onbekend 38) en Coen Pels Rijcken (Hebe 50) de vier musketiers. Ze hadden hun vaste baan (3) en verhaalden graag over de slice backhand die zij op Festina hadden geïntroduceerd na een bezoek aan Wimbledon, waarbij ze dan in het midden lieten of zij daar zelf aan het toernooi hadden deelgenomen of er slechts bezoeker waren geweest.

Oud-AST jong-AST wordt altijd gespeeld, weer of geen weer. Rob van As (Hera 83), die voor de gelegenheid jaarlijks uit Kuala Lumpur op het oude nest terugkeert en dan vaak met verve de rol van tafelpraeses vervult, herinnert zich het evenement nog toen hij midden jaren tachtig voor jongAST in het krijt trad: ‘De chip and drive zijn voorbehouden aan hen die het tennisspel leerden met een racketframe van hout en een bespanning van kattendarm.

De pols stijf, de bal over het net gespeeld zonder teveel aan marge en rotatie.’

De tijd dat na het spel het racket in de spanner ging, ligt achter ons. De ballen zijn ook niet meer wit, de outfit is dat bij voorkeur wel.

Dokter heeft het

zelf

Interventieradioloog Warner Prevoo en borstkankerchirurg Hester Oldenburg zijn vrienden en collega’s. Ze werken in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis en kregen de diagnose kanker. Ze besloten met hun ziekte in de spotlights te treden.

62 | NOS IUNGIT AMICITIA

TEKST Riëtte Duynstee (Oktopus 81)

‘ A

ls dokters in de spotlights gaan staan, doen ze dat meestal om aan te geven hoe goed ze zijn’, zegt Warner Prevoo (Osiris 84).

Hij is interventieradioloog bij het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis (AVL) in Amsterdam. In januari 2016 kreeg hij de diagnose longkanker. Samen met vriendin en schrijfster Karin Overmars (Karaat 85) schreef hij een boek: Echte dokters huilen ook.

Prevoo vertelt over de dag van zijn diagnose: ‘Ik bleef hoesten, dus ik liet maar even een scannetje maken. Wat dat betreft is het AVL eigenlijk best een... eh... eng ziekenhuis.

Collega’s vragen mij ook wel eens of ik even een echootje kan maken. En dat doen we dan altijd niets vermoedend en vrij jolig: “Oh God, mijn collega maakt zich zorgen.” Maar al drie keer heb ik zo goed als out of the blue moeten vertellen dat er echt iets niet goed is. Twee collega’s waren binnen een jaar dood.

Dus dat “wil je even kijken” is best tricky.’

Bij maatjes onder het mes Borstkankerchirurg Hester Oldenburg (Kewajam 81) is collega van Prevoo, tevens goede vriendin. We zijn bij haar thuis, een stormachtige vrijdag in maart, de woonboot deint op de Amstel. Warner: ‘Wij kennen elkaar al zo’n jaar of vijfendertig, hè Hessie?’

Oldenburg kreeg tot twee keer toe de diagnose van haar eigen specialisme. In 2007 voor het eerst. ‘Ik voelde een knobbeltje dat groter werd, maar had geen tijd om ernaar te laten kijken.’ Op een dag kon ze het niet langer ontkennen en krap een week later lag ze bij haar collega’s van het AVL op de operatietafel. ‘Tevens mijn maatjes’, zegt ze. ‘De hele afdeling was in rep en roer.’ Ook Oldenburg koos met haar verhaal voor de spotlights. Ze vertelt: ‘Pink Ribbon vroeg of ik in hun blad wilde. Ik dacht als borstkankerspecialist. Maar tijdens het gesprek bleek het over mijn eigen ziekte te gaan. Uiteindelijk dacht ik: Doe maar.

Misschien kan ik er mensen mee helpen.’

Congres in Berlijn Haar overvolle agenda stond vlak na de operatie een pas op de plaats niet toe.

Ze vertelt: ‘Een collega nam een dag erna afscheid met een etentje bij Krasnapolsky.

Mensen waren verbaasd dat ik er was. Maar ik dacht: Hoezo, ik zit hier toch lekker?’ Ze ging skiën met haar gezin. Een paar weken later begon de bestraling. Oldenburg: ‘Pas toen kwam de eerste klap. Het voelde alsof ik verminkt werd.’ De tweede klap volgde een paar maanden later op een groot vierdaags borstkankercongres in Berlijn.

Oldenburg: ‘Het ging uitsluitend over cijfers en tabellen. Ik kon alleen maar denken: deze mensen begrijpen er niets van.’ Ze verliet het congres en liep vier dagen in haar uppie door Berlijn. ‘Ik verdiepte mij in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, de DDR en het IJzeren Gordijn. De pijn was mijn eigen pijn.

Via dit verhaal kon ik het voelen.’

Ben ik dat?

Prevoo keek destijds direct na de scan over de schouders van zijn collega’s mee naar de beelden. ‘Er schoof een grote tumor over het beeldscherm. Ik dacht: ben ik dat? Mijn collega’s somden op: “Oh, daar rechts ook nog een plekje en daar in de lymfeklieren.”

Ze begonnen te rekenen: stadium vier. Twee collega’s flipten en liepen de kamer uit. Ik was in trance, maar bleef tegelijkertijd zakelijk.

“Even Sjaak bellen”, zei ik. Hij is longarts, een fijn mens.’ De longkanker van Prevoo blijkt

door een genmutatie te zijn ontstaan. ‘Sjaak gaf me pillen die de tumor remmen. Hij zei: “Deze gaan werken.” Hij vergat te vermelden dat je ze je afpeigeren en dat je er huiduitslag van krijgt. Ik leek wel een puber.’

Prevoo bleef werken. ‘Veel mensen denken dat je niet kunt werken met kanker. Ik zou niet weten waarom niet.’ Hij vertelt patiënten zelden over zijn eigen ziekte. ‘Een keer deed ik het wel’, zegt hij. ‘Een patiënt had een longbloeding die ik moest stoppen. Hij bleef maar hoesten, dus ik kon mijn werk niet doen. Ik zei vrij lomp: “Kunt u even stoppen met hoesten?”

De man antwoordde: “U hebt makkelijk praten.

Uw longen zijn nog goed.” Ik antwoordde: “Nee hoor, ik heb ook longkanker.”’

Specialist 2.0 Een patiënt van Hester Oldenburg staat dezelfde operatie te wachten die zij heeft ondergaan na een tweede diagnose in 2013.

Bij die operatie wordt de grote rugspier omgeklapt en gebruikt voor een reconstructie.

Oldenburg: ‘De jonge vrouw – een leuk mens– had net een schoonheidssalon geopend. Ze was bang dat ze haar werk niet meer kon doen. Ik heb verteld dat ik weer opereer, en nergens last van heb.’

‘De ziekte heeft ons een specialist tweepuntnulletje gemaakt’, concludeert Prevoo. ‘Voor een biopt neem ik bij patiënten dwars door de huid kleine hapjes van een orgaan. Ze zijn verwezen door hun behandelend arts, ze moeten zich voor dat onderzoek dus over- > NOS IUNGIT AMICITIA

| 63

Kom een keer langs in onze keuken, dan bespreken we onze visie en kijken we of die misschien ook bij u past.

Na zeven jaar beleggen met team Capitael durven we met trots de resultaten een keer publiek te delen.

Geen beleggingsfondsen, geen verborgen kosten. Gewoon weer koken met verse ingrediënten: aandelen van gezonde, winstgevende ondernemingen die dividend uitkeren. Bedrijven die een stevige balans hebben. Beleggen is voor ons een passie, een ambacht. Iets wat wel eens door de grootbanken vergeten wordt.

140%

Capitael; 126,94%

120%

100%

MSCI World; 106,06% 80%

AEX; 75,69% 60%

40%

CUMULATIEF RENDEMENT

20%

0%

-20% 2012

APR12 JUL12 OKT12 2013

APR13 JUL13 OKT13 2014

APR14 JUL14

OKT14 2015

APR15 JUL15 OKT15 2016

APR16 JUL16 OKT16 2017

APR17

JUL17

OKT17 2018

APR18 JUL18 OKT18 JAN19

JAN

FEB

MRT

APR

MEI

JUN

JULI

AUG

SEP

OKT

NOV

DEC

TOT PJ

CAP CUM

MSCI CUM

AEX CUM

MSCI TOT PJ

2012

2,5%

2,6%

2,3%

0,7%

-2,0%

3,2%

4,8%

-0,7%

-0,6%

0,8%

4,0%

1,4%

20,6%

20,6%

11,5%

9,7%

11,5%

2013

3,5%

4,2%

3,9%

-1,0%

0,5%

-2,6%

5,0%

-0,8%

2,1%

2,5%

1,5%

0,7%

21,1%

46,0%

32,1%

28,6%

18,5%

2014

-2,2%

3,0%

-0,8%

-0,4%

3,3%

1,5%

-1,0%

3,2%

1,8%

0,6%

3,7%

-0,5%

12,6%

64,4%

55,1%

35,8%

17,5%

2015

5,0%

6,9%

3,0%

-1,1%

2,1%

-3,5%

5,0%

-8,5%

-5,5%

11,2%

1,2%

-4,4%

10,0%

80,8%

68,0%

41,4%

8,3%

2016

-6,8%

0,3%

2,1%

1,5%

2,4%

-2,2%

4,5%

-0,4%

-0,8%

-0,1%

1,9%

2,9%

4,9%

89,7%

82,3%

54,6%

8,5%

2017

-0,9%

5,1%

1,9%

1,5%

-0,4%

-1,6%

0,0%

-1,0%

3,7%

1,9%

-1,1%

0,2%

9,8%

108,2%

92,3%

74,3%

5,5%

2018

1,7%

-2,4%

-2,3%

2,8%

3,0%

0,7%

3,2%

0,1%

0,6%

-5,1%

0,7%

-8,1%

-5,7%

96,3%

80,9%

56,1%

-5,9%

2019

7,9%

3,2%

3,9%

2,0%

18,0%

131,5%

108,7%

79,1%

15,4%

drs Jeroen H.E. Bok (VR’89)

www.capitael.nl 070-3150999

Vijverweg 18 Bloemendaal

Emmapark 9 Den Haag

Capitael BV beschikt over alle wettelijke vergunningen en staat onder toezicht van de Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten

Warner Prevoo en Karin Overmars, Echte dokters huilen ook. Ambo/Anthos, 2018. leveren aan een vreemde. Ik weet inmiddels hoe het voelt, zo’n biopt. Het is heel ingrijpend.

Dus tegenwoordig probeer ik in korte tijd een soort van vertrouwensband te creëren: “Dag meneer of mevrouw, ik ben dokter Prevoo, het is misschien wat vreemd, u kent mij niet. Maar ik ga wat hapjes van u nemen.”’

Patiënt

Mindfulness Ook Prevoo gaat op zoek naar therapie. ‘Dus ik belandde bij de psychiater van het AVL. Die zei: “Vervelend, je gaat dood.” Ik dacht: bij jou hoef ik dus niet te zijn voor geestelijke ondersteuning. Toen adviseerde iemand mij om mindfulness te gaan doen.

De eerste sessie bekeken we een koffieboon.

Het was voor mij al snel duidelijk: ik ben niet mindful. Maar goed, ik heb de cursus toch afgemaakt, want er zat een enorm lekker wijf bij. Uiteindelijk ben ik terechtgekomen bij zo’n typische Amsterdam-Zuid-psychotherapeut, bij mij om de hoek. Het eerste kwartier bespreken we altijd alle roddels uit de buurt.

Hester Oldenburg, Marie-Jeanne Vrancken Peeters en Julia van Bohemen, Het borstkankerboek. Thoeris, 2013.

Dokter, hoe gaat het nu met ú Dan een halfuur over hoe het gaat en we eindigen in de kroeg voor een biertje. En ze geeft me altijd gelijk.

Ook niet onbelangrijk.’

Je ziet er wéér goed uit ‘Wat betreft de ernst van de ziekte is het verhaal van Warner trouwens van een heel andere orde dan mijn verhaal’, zegt Oldenburg. ‘Nee, angst heb ik niet. Ik weet vanaf het begin dat ik niet doodga aan deze ziekte.’

Prevoo: ‘Ik zit wat dat betreft nog in de vuurlinie. Maar angst? Ik weet het niet. Meer verdriet, denk ik. Omdat mijn doodgaan officieel is gemaakt. En toch voel ik me ook vaak gelukkig. Bijvoorbeeld als de scans goed zijn. Dan denk ik: oh, ik blijf nog even.

Ik voel me overigens nog steeds geen kankerpatiënt, al hoest ik de longen uit mijn lijf. Iedereen zegt ook: “Warner, nu zie je er weer goed uit.” Ja, van buiten. Van binnen ben ik best verrot.’

Wakker Soms ligt hij wakker. Prevoo: ‘Van heel veel dingen. Bijvoorbeeld omdat ik mijn hele

De dokter die zelf ziek wordt, blijft voor leken een fascinerend gegeven. De belangstelling in de media is dan ook groot. ‘Wat heet groot’, relativeert Oldenburg. ‘Toen ik in het magazine van Pink Ribbon stond, dacht ik: nu zal elke patiënt erover beginnen. Maar dat gebeurde helemaal niet. Later toen ik in Medisch Contact stond, kreeg ik alleen reacties van collega’s. Pas sinds ik in de Volkskrant heb gestaan, spreken patiënten mij erop aan. Soms bescheiden bij het weggaan met de deurklink in de hand: “Dokter, ik heb het gelezen hoor. Mooi.”

Maar er zijn ook patiënten die er eens goed voor gaan zitten: “Dokter, hoe gaat het nou met ú.”

Prevoo verschijnt na publicatie van zijn boek in kranten en op tv. ‘Ik ben in een ander ziekenhuis gaan werken en heb daar minder contact met patiënten. Ook in de privésfeer heb ik niet altijd zin om erover te praten. Wel vind ik het fijn hoe mensen reageren op het boek. Laatst collega en longarts Wanda de Kanter. Als zij zegt dat ze het mooi vindt, dan vind ik dat een grote eer.’

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 65

INHOUD word lid!

Hester Oldenburg heeft aan den lijve ondervonden hoe raar je gaat denken als het je zelf overkomt. ‘Na de eerste bestralingen zei ik: “Ik stop ermee.” Het gevoel van verminking overheerste. Ik wilde het niet. Alle ratio was weg, er was alleen nog emotie. Toen voelde ik mij voor het eerst geen dokter meer, maar echt een patiënt. Heel gek. Ze hebben hemel en aarde bewogen om mij om te praten.’ Een paar maanden later – na haar reis naar Berlijn – adviseerden collega’s haar om in therapie te gaan. ‘Omdat zij daar zo op aandrongen, dacht ik: doe dat dan maar. Ik plande een bezoek tussen twee poli’s door.

Maar ik heb daar een uur lang alleen maar zitten huilen. De therapeut zei: “Je weet zelf heel goed wat je moet doen.” Ik heb mij meteen ziek gemeld. Drie maanden lang ben ik uit de running geweest.’

leven roofbouw op mijn lichaam heb gepleegd. Ik ben weinig lief geweest voor mijzelf. Niet goed voor mijzelf gezorgd.

Stress was zo ongeveer mijn tweede naam.

Een opgewonden standje, hartstochtelijk bezig met alles in het leven. Gevochten tegen slecht medisch onderwijs en tegen collega’s die opereren uit eigenbelang. Daar lopen er nogal wat van rond. Het vrat aan me. Slopend. Doorgewerkt met een burnout, wat ik trouwens iedereen kan aanraden.

Anders zak je weg en kom je niet meer terug.

Ik ben ook gevoelig voor slechte vibes. Blijf hangen in negatieve gedachtes. Wat ik hoop?

Dat die pillen nog even blijven werken. En dat mijn dood niet al te erg zal zijn.’

TEKST Mark Schenkel (Aeneas 96)

COLUMN

Standplaats

KAMPALA

Mark Schenkel, correspondent Afrika voor de Volkskrant, in Kampala.

een krat lauw Guinness-bier moet leegdrinken om te vieren dat hij de eerste witte persoon is die ze verwelkomen.

Welkom voel ik me trouwens meestal wel, en zeker in Oeganda.

De gastvrijheid van de Oegandezen is ongeëvenaard. Ik weet: een ‘gastvrije lokale bevolking’, dat klinkt als een cliché – lees je ooit in een reisgids over locals die in werkelijkheid heel naar zijn? Toch is het waar, de vriendelijkheid, de beleefdheid, de voorkomendheid hier in Oeganda. Ik sta niet alleen met mijn inschatting: in 2016 kwam Oeganda tevoorschijn als nummer één onder expats wereldwijd die waren gevraagd naar de mate van vriendelijkheid in hun respectievelijke gastlanden.

Ik denk terug aan die keer dat ik op het vliegveld van Oeganda aankwam na weer een hectische reis in Afrika. De immigratiebeambte bladerde nauwgezet door mijn paspoort, trok een ernstig gezicht, ontwaarde mijn stempel van officieel ingezetene en bulderde: ‘Welkom terug!’

Ik beken: ik was lichtelijk ontroerd. En denk er nog weleens aan terug, thuis, als ik stillig – als een krokodil, wachtend tot ik weer kan gaan.

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 67

INHOUD word lid!

D

enk ik na over mijn werk als correspondent in Afrika, dan schiet me soms de vergelijking te binnen met een krokodil. Ik werk in een ander ritme dan collega’s in pak ‘m beet Brussel, Londen of Berlijn. Zij zijn ontzagwekkend druk bezig, altijd in de weer met het laatste nieuws, want wat er bij hen gebeurt wordt vaak toch net wat belangrijker geacht in Nederland. Mijn eigen standplaats Kampala, in Oeganda, lijkt soms een ligplaats, wanneer ik roerloos als een krokodil in mijn tuin lig – rustend en geduldig wachtend op een nieuwe prooi, een nieuw verhaal ergens in het eindeloze Afrika, om vervolgens razendsnel in actie te komen en over een grote afstand toe te slaan. Pak je de prooi, in soms lastige omstandigheden, dan is de voldoening groot. (Noot aan mijn hoofdredacteur bij de Volkskrant, die als Hebeaan dit stukje weleens kan lezen: ik lig dus niet alleen máár te liggen!)

Zo’n gigantisch werkterrein als Afrika doet iets paradoxaals met mijn gevoel bij het begrip ‘standplaats’. Eigenlijk is zo’n plaats maar betrekkelijk. Vaak ben ik onderweg, in een ander land, met weer een andere taal en weer een andere cultuur.

Tegelijkertijd versterkt het vele reizen mijn gevoel van thuiskomen: juist omdat ik zo vaak onderweg ben, ben ik me daar ten volle van bewust als ik weer in Kampala aankom, aan de oevers van het Victoriameer, op de heuvels met bananenbomen of in mijn tuin met veelkleurige zangvogels.

Ik laaf me dan aan de vertrouwde omgeving, aan Oeganda, de ‘parel van Afrika’ waar ik in 2011 naartoe trok als freelance journalist – naar het land dat ik toen al kende van reizen en waar ik ook op persoonlijk vlak de liefde was tegengekomen.

In 2017 ging ik aan de slag voor de Volkskrant.

Het is fijn thuiskomen in Kampala na de onderkomens tijdens mijn reizen, onderkomens die wonderlijke vormen kunnen aannemen. Een zweethok zonder water en licht in een gebied met ebola langs de Congo-rivier. Een slaapkooi van een marineschip voor de kust van Somalië. Een veldbed onder de sterrenhemel in Tsjaad, bij de grens met Darfoer. Of, dichter bij huis: een lemen hut op een heuveltop in Oeganda, waar de buitenlandse bezoeker met het hele gezin én de plaatselijke predikant

Is daar iemand?

De jacht is geopend. Duizenden planeten op honderden lichtjaren afstand lijken als twee druppels water op onze Aarde, weten sterrenkundigen als Lucas Ellerbroek. Het kan niet anders of we zullen binnen een paar jaar buitenaards leven vinden. ‘Het zal wereldwijd een schokgolf veroorzaken.’

W

e zitten op een comfortabele, oninteressante plek in het heelal. Ons zonnestelsel zit niet in het centrum van onze Melkweg, maar ergens in een arm tussen heel veel sterren die er hetzelfde uitzien. De zon is een gemiddelde ster in een gemiddeld melkwegstelsel, halverwege haar levensduur. Nog 4,5 miljard jaar te gaan.

En omdat de zon voor 99,86% bijdraagt aan de massa van ons zonnestelsel, ligt het middelpunt van ons zonnestelsel dicht bij het zwaartepunt van de zon. Het galactische stelsel waar we deel van uitmaken, zit in een cluster van melkwegstelsels.’ Zelf zit Lucas Ellerbroek (Beets 03) op de bovenste etage van het Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde aan de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Zo dicht mogelijk bij zijn onderzoeksterrein: het heelal.

Krentenbol ‘Het wetenschappelijke idee van het heelal is dat het isotroop en homogeen is. Als je op héél grote schaal kijkt naar alleen maar gemiddelden, dan is de dichtheidsverdeling van materiaal in het heelal homogeen verdeeld. Het is in het

68 | NOS IUNGIT AMICITIA

heelal op de ene plek gemiddeld dus niet drukker dan op een andere plek. Isotroop wil zeggen dat er ook geen voorkeursrichting bestaat, dus waar je ook kijkt, hoe ver je ook gaat, je komt altijd door hetzelfde soort gebied. De hypothese is: wij zitten in een lokale verdichting van materie in een verder isotrope en homogene ruimte en onze plek is niet interessanter dan welke andere plek ook. We lijken in het centrum van het heelal te staan omdat we alles van ons af zien bewegen, maar dat lijkt op elke willekeurige andere plek ook het geval te zijn. Stel je een krentenbol voor die rijst in de oven. Dan ziet de beweging er vanuit elke krent gezien hetzelfde uit.’

Ellerbroek beschrijft de natuurkunde van sterren en planeten en promoveerde na zijn master theoretische natuurkunde in de sterrenkunde. ‘Maar in feite is het allemaal natuurkunde.

TEKST Bob Duynstee (Hera 81)

Lucas Ellerbroek legt de laatste hand aan een paper over het onderzoek naar het ontstaan van kometen naar aanleiding van de Rosetta-missie die een komeet heeft bezocht. Daarnaast becommentarieert hij ontdekkingen in diverse media. In 2014 kwam zijn eerste boek uit, Planetenjagers, een verslag van de zoektocht naar buitenaards leven. Het werd vertaald in het Spaans en Engels. Zijn tweede boek komt er binnenkort aan en gaat over ruimtemissies.

Je kunt sterren en planeten zien als ‘laboratoria’ die je op aarde niet kunt maken met omstandigheden die op aarde niet bestaan.’

Trucjes Tijd noemt hij de meest ondoorgrondelijke factor van het heelal.

‘Het is volledig abstract. Kan het ook de andere kant op lopen?

Elke plek in de ruimte heeft niet alleen een ruimtecoördinaat, maar ook een tijdcoördinaat. Leg ik twee keer mijn mobieltje op exact dezelfde plek op tafel, dan zeg je vanuit onze ruimtelijke dimensie dat die op dezelfde plek ligt, maar in het heelal is dat door de dimensie tijd twee keer een andere plek. Bij ons onderzoek is tijd ook de beperkende factor. Honderd miljoen jaar is in de astronomie ‘tamelijk kort’. Maar je hebt wel trucjes. Je kunt verder kijken, hoe verder hoe eerder. Zo proberen onderzoekers te

achterhalen of uit fluctuaties in de allereerste straling kunnen opmaken hoe het er direct na de big bang uitgezien moet hebben, nog vóór het vrijkomen van de achtergrondstraling. En we kijken naar zwaartekrachtgolven die ons mogelijk iets kunnen vertellen over dat prille begin. In het verre heelal zien we de oudste stelsels, die veel minder metalen bevatten dan jongere stelsels. Dan concludeer je dat de lichtere elementen er eerder waren dan de zwaardere elementen. Bij planeten kijken we naar overblijfselen van botsingen om iets te weten te komen over de omstandigheden toen dat materiaal gevormd werd. Aan de hand van radioactieve isotopen kunnen we uitrekenen op welk moment dat stukje planeet gevormd is. Dat zijn de trucs die je gebruikt om terug in de tijd te kijken.’ >

NOS IUNGIT AMICITIA

| 69

Mr. E.A. Brat ('87') 'Als u dan toch een advocaat nodig heeft, dan eentje die uw mores kent!'

VESTIUS ADVOCATEN www.vestius.com Herengracht 584 1017 CJ Amsterdam

DTA is an architectural office helping expats with renovation or newly built projects.

We have over 20 years of experience in many facets of the building process; design, planning, cost calculation, building permits.

Our audience is English speaking people who want to buy, renovate or build a house in the city centre of Amsterdam or the adjacent cities in the periphery (e.g. Haarlem / Waterland / Zaanstreek / Vecht region).

www.downtownarchitects.nl

‘Stel je een krentenbol voor die rijst in de oven’

Zijn boek Planetenjagers gaat over de zoektocht naar buitenaards leven, van de Oude Grieken die het heelal al in kaart brachten tot de voorbereidingen voor de allernieuwste ruimtemissies. In dit vakgebied sta je als onderzoeker altijd op de schouders van reuzen.

Maar voor wat betreft het leven op de planeet Aarde zelf is het ondanks decennialang onderzoek nog steeds niet duidelijk hoe uit levenloze stoffen spontaan leven kan zijn ontstaan. Kijk je naar een cel, dan bestaat die uit miljoenen componenten, ongeveer evenveel als een Boeing 747 heeft. Tussen de eerste eencelligen en de mailende mens zit 3,5 miljard jaar. En dan is de ontwikkeling van intelligent leven nog niet eens vanzelfsprekend. Dus hoe groot is dan de kans dat je op buitenaards leven stuit?

Drake-vergelijking ‘Dat is een vraag die mij drijft. Er zijn twee benaderingen: de Drake-vergelijking en de Fermi-paradox. De Drake-vergelijking is een wiskundige formule, die radioastronoom Frank Drake in 1961 opstelde. De formule is een statistisch model waarmee je in een aantal stappen een schatting maakt van het aantal intelligente beschavingen in ons melkwegstelsel die via radio met ons kunnen communiceren. Alle factoren die van invloed kunnen zijn op het ontstaan van intelligent leven staan in de formule. Elke factor in deze vergelijking is een onbekende die kan worden onderzocht.

De eerste drie van die grote factoren zijn nu bekend: we weten hoeveel sterren er zijn, we weten hoeveel van die sterren planeten hebben en ook hoeveel. Dat hebben we in de laatste vijf jaar ontdekt. Maar dan volgt er een aantal kleinere onbekenden, waarvan de waarschijnlijkheid dat er ook leven ontstaat als de omstandigheden dat toelaten, juist de meest onzekere factor in de vergelijking is. We weten niet hoe toevallig het is dat wij er zijn. Maar mijn gevoel zegt dat de kans heel groot is dat er op andere plekken in het heelal ook leven is. Al was het maar simpel leven. Hier op aarde is er 99,9 procent van de tijd ook simpel leven geweest. Aan de andere kant kan het nu en dan ook heel snel gaan.

In de afgelopen 500 miljoen jaar zijn er ten minste vijf events

geweest, van abrupte klimaatverandering tot vulkaanuitbarsting en meteorietinslag, waarbij meer dan tachtig procent van alle levensvormen uitgewist werd. En als je dan kijkt hoe snel het leven weer de draad oppikte, dan verrast me dat wel. Maar inderdaad, als het er eenmaal is… De bouwsteentjes zijn in het hele heelal aanwezig: we weten dat er water is, dat er overal dezelfde atomen zijn, dat er dezelfde soort moleculen worden gevormd, dezelfde soort beginwaarden zijn. Dus als de klok loopt…’

Fermi-paradox ‘De Fermi-paradox [Enrico Fermi was een Italiaans-Amerikaanse natuurkundige die de eerste kernreactor ontwikkelde – red.] zegt: waar zijn ze dan? Waarom is er dan geen bewijs, zoals sondes, ruimteschepen of radio-uitzendingen? Maar volgens mij is dat helemaal geen paradox. Het is een onderschatting van grote afstanden en lange tijdsduur. Je moet wel héél gelukkig timen om een beschaving te kunnen zien die met ons in contact wil komen. Dan kun je zeggen: het heelal is oneindig, dus de mogelijkheden zijn ook oneindig. Nee, het is niet oneindig. Het heelal bestaat nog maar 13,7 miljard jaar en het leven op aarde vier miljard jaar, en wij als mensheid zijn er ‘pas’ anderhalf miljoen jaar. Wat het overigens des te fascinerender maakt om te zien wat we sinds de Oude Grieken allemaal aan het heelal hebben ontdekt. Maar ik zie de Fermi-paradox dus niet als een bewijs dat we alleen zijn.’

De ontdekking van buitenaards leven zal volgens Ellerbroek een wereldwijde schokgolf veroorzaken. ‘Ik hoop dat we daardoor ook meer over onszelf te weten zullen komen, over onze eigen toekomst en geschiedenis. Ik denk dat het vooral tot verwondering en nieuwsgierigheid leidt. Aan de andere kant: de afstand tot dat andere leven zal zo enorm zijn, dat de invloed daarvan op het leven op aarde beperkt zal zijn. Het zal hier geen eind maken aan oorlogen bijvoorbeeld...’

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 71

INHOUD word lid!

Boeing 747

‘Het is dicht bij de VU, dat is wel zo handig’

TEKST Jacqueline Hoefnagels (Oktopus 80) FOTO'S Lotte Brunekreef (Jonquille 17)

tachtigers O

p maandagavond is Amsterdammer Joop van Praag Sigaar (Thalia 54) te vinden in de gymzaal van het Geert Groote College.

Zijn jaargenoot Jan Overberg trouwens ook. Ze spelen er zaalvoetbal. ‘Het is dicht bij de VU, dat is wel zo handig’, grapt hij.

En inderdaad, er raakt weleens iemand geblesseerd. ‘Een speler heeft zelfs een keer een hartaanval gekregen, maar dat is gelukkig goed afgelopen.’

Boys will be boys

Lustrumstuk ‘Ik heb een goede tijd gehad en speelde toneel bij ASTV, dat later samenging met Kothurne van het AVSV. Ik ben daar praeses van geweest maar heb ook mooie rollen gespeeld, onder andere in het lustrumstuk in de stadsschouwburg, voor ons geschreven door Mies Bouhuys. Het studententoneel stelde heel wat voor in die tijd, we kregen recensies in alle kranten.’

Het team, met geheel rechts jaargenoot Jan Overberg

Zijn advocatenstage liep hij bij het Rotterdamse Nolst Trenité. ‘Dat bestaat helaas niet meer omdat het kantoor is overgenomen door een Britse firma, maar in die tijd kon je je in de advocatuur niets beters voorstellen.’ Na die vier jaar besloot hij toch terug te keren naar zijn geliefde Amsterdam en ging hij bij Boekel werken.

Zijn vakgebied werd zee- en verzekeringsrecht. Inmiddels werkt hij al een jaar of twintig niet meer als advocaat, maar hij is nog tot zijn 75ste financieel toezichthouder geweest, onder meer als bestuurslid van de STE en daarna de AFM.

Alles geven ‘Toen ik in 1965 terugkwam naar de stad, liep ik de Viatorees Bram Mulder tegen het lijf. Hij speelde bij de Tachtigers, een zaalvoetbalclub met banklieden en advocaten en vroeg mij erbij. Waar die naam vandaan komt weet overigens niemand.

Ik speel er dus al ruim een halve eeuw.

Er hebben ook andere ASC’ers bij gezeten, maar afgezien van Overberg zijn die inmiddels allemaal afgehaakt. De spelers zijn nu van diverse pluimage, nogal wat Leienaren. De jongste is een jaar of 67.’

Het is een merkwaardig fenomeen, zegt hij: ‘Als je ouder wordt denk je zelf dat je alles nog kan, maar het lichaam denkt daar soms anders over. Als ik anderen zie denk ik weleens: wat gaat dat onhandig, of: wat gaat dat toch langzaam, maar van mijzelf zie ik dat helemaal niet in. Gek is dat. Ach ja, we denken allemaal dat ons spel nog heel wat voorstelt. En heus, zo slecht is het niet eens.’

Ze spelen ‘misschien ietsje te explosief.

Dat is wellicht niet verstandig en ook ongepast, maar als ik speel dan denk ik daar niet aan. Wij willen allemaal winnen. En ook als je niet wint, moet je in ieder geval het gevoel hebben dat je alles hebt gegeven.

Daar gaat het om. En dat geldt niet alleen voor de sport, maar voor alles.’

•

NOS IUNGIT AMICITIA

| 73

INHOUD word lid!

Hoewel Leiden destijds wellicht meer voor de hand lag, is Van Praag Sigaar (84) met overtuiging in Amsterdam gebleven voor zijn studie rechten. En hij werd lid.

Bij Thalia kwam hij terecht via een omweg.

‘Ik ben begonnen bij Breero, maar daar vond ik niets aan, te intellectualistisch.

Ik wilde ook plezier beleven. Dat serieuze van dat dispuut werkte op mijn zenuwen.

Zo werd ik na drie maanden een tijdje dispuutsloos, tot Thalia mij erbij heeft gevraagd. Toch is mij in de boeken het aankomstjaar in Thalia van 54 gegund, hoewel daar bij diners altijd een robbertje over wordt gevochten als ik het jaarlied meezing. Louter voor de vorm natuurlijk, dat hoort er allemaal bij, zo’n gevecht, na al die jaren nog steeds. Maar inmiddels zijn er niet veel meer over die mij nog aankunnen.’

TEKST Tijn Sadée (Osiris 84)

COLUMN

Standplaats:

BRUSSEL

INHOUD word lid!

B

russel is een in beton gegoten paradox waar Koning Auto regeert. Oude volkswijken gingen tegen de vlakte, ten gunste van snelwegen dwars door de stad. En toch, diezelfde verminkte metropool is een honingpot: tienduizenden eurocraten, onbekende en onbeminde Europarlementariërs, lobbyisten, keynote speakers en andere praatjesmakers dansen er hun paringsdans op de soundtrack van rolkoffers.

Brussel de magneet: duizenden jongeren uit heel Europa hopen er op een goudgerande Europese carrière. De concurrentie is moordend, de valkuilen zijn talrijk. Groentjes herken je meteen.

‘Iemand die in een café zijn baas de hemel in prijst valt direct door de mand’, zegt een collega. ‘Wie hier een tijdje rondloopt weet dat elke topeurocraat een sociopaat is. Vertel dus de waarheid, give us the dirt.’

Tijdens EU-toppen bestaat voor mij als correspondent de ‘dirt’ uit een paar afgekloven botjes die over de schutting worden gegooid.

Met z’n honderden schuiven we aan, in de hal van het Raadsgebouw waar de EU-top plaats vindt. De Polen aan hun tafel. Verderop de Belgen. Wij Nederlanders aan onze vaste tafel. Enzovoort.

Een van de bizarre Top-gewoontes is dat de meeste correspondenten zich netjes in pak hijsen of het allermooiste mantelpakje aantrekken. Praktisch is het allerminst. Het Raadsgebouw is een sick building waar je liever in zwembroek vertoeft. Slechts voor een tiental tv-collega’s is enig decorum nodig, als ze de regeringsleiders bij aankomst een minuut voor de camera mogen spreken.

Maar ook zij kunnen daarna gerust zonder die hoge hakken en knellende stropdas.

Toch blijft men in het gareel, en dat heeft alles te maken met de verwachting die elke Top wekt. Het is altijd weer D-Day, de Nacht van de Lange Messen, Het Moment van de Waarheid – de Journalistieke Hoogmis dus.

De middenberm tussen de twee rijen tafels fungeert als catwalk.

Daar wordt geparadeerd en geflirt. Daar veins je hoe druk je het hebt, blaffend door je gsm, de wenkbrauwen gefronst. Daar wil je uitstralen: ik weet méér, en dat ben ik nu met de hoogst mogelijke urgentie aan het doorbellen naar de redactie thuis. Met wat mazzel heb je als eerste een ‘conceptakkoord’ dat is gelekt vanuit het zaaltje boven ons waar de regeringsleiders hun kabeljauwfilet met ansjovisboter eten.

Een andere optie: wees op tijd bij de rugbyscrum – ook een karakteristiek Top-fenomeen. Die scrum vormt zich rond een

74 | NOS IUNGIT AMICITIA

Tijn Sadée, correspondent NRC/NOS/VPRO in het hart van de Brusselse EU-wijk.

tassendrager van een regeringsleider (sherpa in Brussels jargon) die per lift afdaalt om ons de tussenstand door te geven. Het levert infosplintertjes op die later, bij het reconstrueren van de Top der Toppen, dienen ter legitimatie van het we-waren-erbij-gevoel.

En dan is het vrijdagnamiddag. De leiders worden naar het vliegveld afgevoerd, het leger praatjesmakers verlaat de stad.

Dan keert de rust terug in Bruxelles ma belle, mijn geliefde Brussel van de gemoedelijkheid, het geuzebier, de garnaalkroketten en de broeierige cafés.

Zaterdagochtend slenter je met een kater over de boerenmarkt, op zoek naar een unieke stinkkaas. Om elf uur wordt het eerste bier gedronken op het Voorplein in Sint-Gillis. Vanuit modestraat Dansaert loop je het kanaal over naar klein-Marokko in Molenbeek. In Ukkel lunch je driesterren Japans, in Sint-Joost vreet je voor negen euro stoemp met worst.

Vooruit, je stuit er wel eens op een toerist, maar zolang je Grote Markt en Manneken Pis mijdt heb je daar geen last van. En de verdwaalde Nederlander die wél na Antwerpen is doorgereden naar Brussel, zoekt on-Hollands timide zijn weg.

Een ongrijpbare stad, maar met ‘het aardigste volk ter wereld’, schreef Willem Frederik Hermans over de Brusselaars tussen wie hij zijn laatste levensjaren sleet. En Hermans had altijd gelijk.

•

WORD LID van de Vereniging van Reünisten van het ASC/AVSV De vereniging heeft tot doel de contacten tussen reünisten onderling en tussen reünisten en het actieve corps te bevorderen. Het magazine dat u nu als reünist leest is daar een uitstekend voorbeeld van.

Toon uw betrokkenheid en word lid van de Vereniging van Reünisten!

aanmelden kunt u doen door: 1 Aanmelding via onze website: www.reunistenasc-avsv.nl of 2 Een e-mail te sturen met uw gegevens – adres, e-mailadres, dispuut, jaar van aankomst, eventueel uw telefoonnummer en corpsbaantjes – naar secretaris@reunistenasc-avsv.nl