6) นโยบายการประเมินผลการปฏิบัติราชการที่ใชปริมาณคดีมาควบคุมประสิทธิภาพในการปองกัน อาชญากรรมของต�ำรวจ ท�ำใหเกิดการควบคุมปริมาณโดยไมรับแจงใหอยูในกรอบตัวชี้วัด ซึ่งท�ำใหตัวเลขคดีไม สะทอนความเปนจริงสงผลกระทบตอการก�ำหนดอัตราพนักงานสอบสวนนอยกวาที่ควร เปนที่นาสนใจในงานวิจัยชิ้นนี้ปญหาเรื่องคาตอบแทนและการขาดแคลนวัสดุอุปกรณในการปฏิบัติงาน กลับไมไดมีการพูดถึงมากนักเมื่อเปรียบเทียบกับปจจัยอื่น ซึ่งแตกตางจากในอดีตที่พนักงานสอบสวนมักจะแสดง ความคิดเห็นวามีปญหาเร่ืองคาตอบแทนและวัสดุอุปกรณการท�ำงานท�ำใหงานไมมีประสิทธิภาพและขาดแรงจูงใจ ในการท�ำหนาที่ สืบเนื่องจากในปจจุบันส�ำนักงานต�ำรวจแหงชาติไดมีการปรับปรุงใหพนักงานสอบสวนไดรับเงิน เพิ่มกรณีพิเศษส�ำหรับต�ำแหนงพนักงานสอบสวนและไดรับคาใชจายสนับสนุนในการท�ำส�ำนวนคดีอาญา ท�ำให พนักงานสอบสวนไดรับคาตอบแทนมากกวาในอดีตแตก็ยังไมสามารถจูงใจใหพนักงานสอบสวนปฏิบัติงานในสาย งานสอบสวนตอไปได้ งานวิจยั ไดเ สนอมาตรการในการลดขัน้ ตอนและระยะเวลาในการด�ำเนินคดีโดยมุง เนนในการแกไขเอกสาร และขัน้ ตอนทีไ่ มจ ำ� เปนใหกระชับรวดเร็วมากขึน้ ศึกษาถึงความเปนไปไดในการแยกสายงานสอบสวนออกจากการ บังคับบัญชาของสถานีต�ำรวจจัดพนักงานราชการในต�ำแหนงนิติกรมาชวยเหลืองานสอบสวน ใหพนักงานอัยการ เขามามีสว นรว มในชัน้ สอบสวนตัง้ แตตน แทนการสัง่ สอบสวนเพิม่ เติมในลักษณะงานธุรการทางเอกสาร และ ผลักดัน กฎหมายใหอ�ำนาจไกลเกลี่ยคดีในชั้นสอบสวนและพนักงานอัยการ
วิเคราะหแนวโนมสถานการณส�ำคัญและขอเสนอเชิงนโยบาย
จากการวิเคราะหขอมูลสถิติคดีที่เขาส ูกระบวนการยุติธรรมไดคนพบขอมูลส�ำคัญหลายประการที่แสดง ให้เห็นถึงปรากฏการณส�ำคัญหลายประการที่ควรน�ำมาพิจารณาในการก�ำหนดนโยบายกระบวนการยุติธรรมของ ประเทศไทย ซึ่งในรายงานฉบับนี้ไดน�ำประเด็นส�ำคัญมาพิจารณา และจัดท�ำขอสรุปน�ำเสนอในแตละประเด็นดังนี้ 1. พิจารณาถึงมาตรการแกไขปญหาอาชญากรรมเฉพาะประเภทที่เหมาะสมแทนการจับกุมบังคับใชกฎหมาย จากขอ มูลสถิตคิ ดีทเี่ ขาสูก ระบวนการยุตธิ รรมสว นใหญแ ลว เปน คดีในกลมรั ุ ฐเปน ผูเ้ สียหาย ซึง่ คดีในหลาย ประเภทคดีนนั้ การปองกันปราบปรามจับกุมการกระท�ำผิดแตอยางเดียวสงผลเพียงเล็กนอยตอการควบคุมปองกัน อาชญากรรมหรือในบางกลุมประเภทคดีก็สามารถควบคุมปองกันไดดวยมาตรการภาครัฐที่เหมาะสมโดย ไมจ�ำเปนตองใชการจับกุมบังคับกฎหมายใหเกิดภาระกับกระบวนการยุติธรรมโดยเปลาประโยชนแตอยางใด ยิ่งไปกวา นั้นการด�ำเนินคดีกับผ ูกระท�ำผิดในกลุ่มคดีรัฐเปนผู้เสียหายนั้นสวนใหญแลวผู้กระท�ำผิดมักไดรับการ ลงโทษเพียง เล็กนอยไมไดสงผลตอการขมขูยับยั้งการกระท�ำผิดในภาพรวมแตประการใด จากขอมูลคดีที่ขึ้นสู่การพิจารณาของศาลจ�ำนวนมากพบวานอกจากคดียาเสพติดใหโทษแลว คดีรัฐเปน ผูเ สียหายทีม่ แี นวโนม ขึน้ สูก ารพิจารณาคดีของศาลจ�ำนวนมากจะเปนความผิดในคดีการพนัน คดีรบั ราชการทหาร คดีอาวุธปนและเครื่องกระสุนปน คดีคนเขาเมือง คดีการกระท�ำผิดเกี่ยวกับการท�ำงานของคนตางดาว คดีปาไม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม และคดีเกี่ยวกับรถยนตจราจรและขนสง
ปีที่ 9 ฉบับที่ 1 เดือนมกราคม ถึง กรกฎาคม 2557
108