ÕÃÅÉÁ
ÐáñÜãïíôåò êéíäýíïõ åìöÜíéóçò êáñäéáêþí áóèåíåéþí
Ç êáñäéáêÞ ðñïóâïëÞ áðïôåëåß ìßá áðü ôéò êõñéüôåñåò áéôßåò èáíÜôïõ Ç êáñäéáêÞ ðñïóâïëÞ åßíáé ç íïýìåñï Ýíá áéôßá èáíÜôïõ ôüóï óôïõò Üíôñåò, üóï êáé óôéò ãõíáßêåò óôéò ÇÐÁ, êáèþò óýìöùíá ìå óôïé÷åßá ôïõ ÊÝíôñï ÅëÝã÷ïõ êáé Ðñüëçøçò ÍïóçìÜôùí (Centers for Disease Control and Prevention-CDC) êÜèå ÷ñüíï "÷ôõðÜ" ó÷åäüí 800.000 Áìåñéêáíïýò. Ôï 1948, óýìöùíá ìå äçìïóßåõìá ôïõ Fox News ôï National Heart Institute îåêßíçóå ìéá Ýñåõíá (Framingham Heart Study) ãéá íá áðïêôÞóïõí ïé åðéóôÞìïíåò ðåñéóóüôåñåò ãíþóåéò ãýñù áðü ôéò êáñäéáêÝò áóèÝíåéåò êáé ôï åãêåöáëéêü. Ïé åñåõíçôÝò ðáñáêïëïýèçóáí 5.000 åèåëïíôÝò áðü ôï Framigham ôçò Ìáóá÷ïõóÝôçò êáè’ üëç ôç äéÜñêåéá ôçò æùÞò ôïõò, ðñïêåéìÝíïõ íá êáèïñßóïõí ðïéïé åßíáé ïé êïéíïß ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ åìöÜíéóçò êáñäéáããåéáêþí áóèåíåéþí. Ôï 1971 óôçí Ýñåõíá åíôÜ÷èçêáí êáé ôá ðáéäéÜ êáé ïé óýæõãïé ôùí áñ÷éêþí åèåëïíôþí. Ïé åðéóôÞìïíåò êáôÜöåñáí ÷Üñç óå áõôÞ ôç ìáêñü÷ñïíç ìåëÝôç íá êáèïñßóïõí ôïõò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ "êëåéäéÜ", ðïõ ìðïñåß íá åðçñåÜóïõí ôéò ðéèáíüôçôåò åìöÜíéóçò êáñäéáêþí áóèåíåéþí Þ êáñäéáêÞò ðñïóâïëÞò åíüò áíèñþðïõ óôç äéÜñêåéá ôçò æùÞò ôïõ.
Çëéêßá Ï êßíäõíïò åìöÜíéóçò êáñäéáêþí áóèåíåéþí áõîÜíåôáé üóï ìåãáëþíåé ï Üíèñùðïò, áíåîÜñôçôá áðü ôïõò õðüëïéðïõò ðáñÜãïíôåò. Óôïõò Üíôñåò ï êßíäõíïò áõîÜíåé ìåôÜ ôá 45 êáé óôéò ãõíáßêåò ìåôÜ ôá 55 (Þ ìåôÜ ôçí åììçíüðáõóç). Ôá ïéóôñïãüíá âïçèïýí óôçí ðñïóôáóßá ôçò êáñäéÜò, ãé’ áõôü ìåôÜ ôçí åììçíüðáõóç, üôáí ðÝöôïõí ôá åðßðåäá ïéóôñïãüíùí óôïí ïñãáíéóìü ìéáò ãõíáßêáò, áõîÜíåôáé êáé ï êßíäõíïò åìöÜíéóçò êáñäéáêþí áóèåíåéþí. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôùí ÷ñüíùí, ç óôáäéáêÞ óõóóþñåõóç ëéðáñþí óôïé÷åßùí óôéò áñôçñßåò ìðïñåß íá äçìéïõñãÞóåé ðñïâëÞìáôá. Êáèþò ìåãáëþíåé êáíåßò, óôåíåýïõí ïé áñôçñßåò êáé ìåñéêÝò öïñÝò ó÷çìáôßæåôáé èñüìâïò, ï ïðïßïò öñÜóóåé ôç ñïÞ ôïõ áßìáôïò, ðñïêáëþíôáò êáñäéáêÞ ðñïóâïëÞ.
Öýëï Ïé Üíôñåò äéáôñÝ÷ïõí ìåãáëýôåñï êßíäõíï áð’ ü,ôé ïé ãõíáßêåò. Ôï 70-80% ôùí îáöíéêþí êáñäéáêþí ðñïóâïëþí óõìâáßíåé óå Üíôñåò. Ïé åðéóôÞìïíåò äå ãíùñßæïõí áêñéâþò ôï ãéáôß óõìâáßíåé áõôü, ùóôüóï ìåëÝôåò Ý÷ïõí äåßîåé üôé åíäÝ÷åôáé íá åõèýíïíôáé ïé ïñìüíåò ôïõ êÜèå öýëïõ. Ìéá ìåëÝôç ðïõ äçìïóéåýôçêå óôï åðéóôçìïíéêü ðåñéïäéêü Atherosclerosis âñÞêå üôé äýï ïñìüíåò ôïõ óåî ó÷åôßæïíôáé ìå ôá áõîçìÝíá åðßðåäá ôçò LDL, ôçò êáêÞò ÷ïëçóôåñüëçò êáé ôá ÷áìçëÜ åðßðåäá ôçò HDL, ôçò êáëÞò ÷ïëçóôåñüëçò. Ìéá íåüôåñç ìåëÝôç, ðïõ äçìïóéåýôçêå ôï 2012 óôï The Lancet, õðïóôÞñéæå üôé ôï ÷ñùìüóùìá Y, ðïõ õðÜñ÷åé ìüíï óôïõò Üíôñåò, ìðïñåß åðßóçò íá ðáßæåé êÜðïéï ñüëï. ÁíåîÜñôçôá áðü ôéò áéôßåò ðïõ êñýâïíôáé ðßóù áðü áõôü, ïé Üíôñåò äéáôñÝ÷ïõí ìåãáëýôåñï êßíäõíï åìöÜíéóçò êáñäéáêþí áóèåíåéþí êáé ôåßíïõí íá õðïöÝñïõí áðü áõôÝò óå íåüôåñç çëéêßá.
Ôá åðßðåäá ÷ïëçóôåñüëçò Ôá óõíïëéêÜ åðßðåäá ÷ïëçóôåñüëçò óôï áßìá, áðïôå-
-76-
ëïýí ðéèáíü ðáñÜãïíôá êéíäýíïõ åìöÜíéóçò êáñäéáêþí áóèåíåéþí. Áõôü óõìâáßíåé êõñßùò ãéáôß ç ÷ïëçóôåñüëç ðáßæåé óçìáíôéêü ñüëï óôçí åìöÜíéóçò áñôçñéáêÞò ðëÜêáò ðïõ ó÷çìáôßæåôáé óôéò áñôçñßåò. Ç áñôçñéáêÞ ðëÜêá áðïôåëåßôáé áðü ëßðïò, áóâÝóôéï êáé Üëëåò ïõóßåò. ¼óï ðåñéóóüôåñç ÷ïëçóôåñüëç Ý÷åé êáíåßò óôï áßìá ôïõ, ôüóï áõîÜíïíôáé ïé ðéèáíüôçôåò ó÷çìáôéóìïý áñôçñéáêÞò ðëÜêáò.
Ç HDL "êáëÞ" ÷ïëçóôåñüëç Ç "êáëÞ" ÷ïëçóôåñüëç, HDL, äñá ðñïóôáôåõôéêÜ êáôÜ ôùí êáñäéáêþí áóèåíåéþí. Ïé åðéóôÞìïíåò äå ãíùñßæïõí áêñéâþò ãéáôß, üìùò ðéóôåýïõí üôé âïçèÜ óôç ìåßùóç ôùí öëåãìïíþí, êÜôé ðïõ óõìâÜëëåé óôçí õãåßá ôçò êáñäéÜò. ¼óï ðéï õøçëÜ åßíáé ôá åðßðåäá ôçò "êáëÞò" ÷ïëçóôåñüëçò óôï áßìá, ôüóï ëéãüôåñåò ïé ðéèáíüôçôåò åìöÜíéóçò êáñäéáêþí áóèåíåéþí.
ÔóéãÜñï/êÜðíéóìá Óå ãåíéêÝò ãñáììÝò ôï êÜðíéóìá áõîÜíåé ôéò ðéèáíüôçôåò åìöÜíéóçò êáñäéáêþí áóèåíåéþí. Ç íéêïôßíç êáé ïé Üëëåò ÷çìéêÝò ïõóßåò ðïõ ðåñéÝ÷ïíôáé óôá ôóéãÜñá êÜíïõí êáêü óôçí êáñäéÜ êáé ôá áããåßá, áõîÜíïíôáò ôïí êßíäõíï áèçñïóêëÞñùóçò (óôÝíùóçò ôùí áñôçñéþí), áêüìç êé áí êáíåßò êáðíßæåé ðåñéóôáóéáêÜ. ÁíåîÜñôçôá ìå ôï ðüóï Ý÷åé êáðíßóåé êáíåßò óôç æùÞ ôïõ, ôï ìüíï óßãïõñï åßíáé üôé áí ôï êüøåé, èá ùöåëÞóåé ôçí õãåßá ôçò êáñäéÜò ôïõ.
ÁñôçñéáêÞ ðßåóç Ç áñôçñéáêÞ ðßåóç êáôáãñÜöåôáé ìå äýï áñéèìïýò, ð.÷. 150/95. Ï ìåãáëýôåñïò áñéèìüò åßíáé ç "óõóôïëéêÞ" ðßåóç ðïõ åßíáé ãíùóôÞ ùò "ìåãÜëç" ðßåóç êáé ï ìéêñüôåñïò ç "äéáóôïëéêÞ"Þ "ìéêñÞ" ðßåóç. ÓõóôïëéêÞ åßíáé ç ðßåóç ðïõ áóêåßôáé óôéò áñôçñßåò üôáí ç êáñäéÜ óõóðÜôáé ãéá íá ðñïùèÞóåé ôï áßìá ìÝóù ôùí áñôçñéþí ðñïò ôá üñãáíá ôïõ óþìáôïò êáé äéáóôïëéêÞ üôáí ç êáñäéÜ ÷áëáñþíåé ãéá íá äå÷èåß íÝï áßìá. Ç óõóôïëéêÞ èåùñåßôáé ðéï åíäåéêôéêÞ ôïõ êéíäýíïõ åìöÜíéóçò êáñäéáêþí áóèåíåéþí, åðåéäÞ ìåãáëþíåé ìå ôçí çëéêßá. Áõôü ïöåßëåôáé óôç óôáäéáêÞ óêëÞñõíóç ôùí áñôçñéþí êáé ôï ó÷çìáôéóìü áñôçñéáêÞò ðëÜêáò.
ÄéáâÞôçò ÅðéóôÞìïíåò õðïóôçñßæïõí üôé áí êÜðïéïò ðÜó÷åé áðü äéáâÞôç Ý÷åé ôïõëÜ÷éóôïí äéðëÜóéåò ðéèáíüôçôåò íá åìöáíßóåé êáñäéáêÞ áóèÝíåéá óõãêñéôéêÜ ìå êÜðïéïí ðïõ äåí ðÜó÷åé. Ìå ôï ðÝñáóìá ôùí ÷ñüíùí, ôá õøçëÜ åðßðåäá óáê÷Üñïõ óôï áßìá ìðïñåß íá áõîÞóïõí ôéò êáôáèÝóåéò ëéðáñþí ïõóéþí óôéò áñôçñßåò êáé ôá ôïé÷þìáôá ôùí áããåßùí, áõîÜíïíôáò ôéò ðéèáíüôçôåò óôÝíùóçò êáé óêëÞñõíóçò ôùí áñôçñéþí (áèçñïóêëÞñùóç). ÐçãÞ: newsbeast.gr