Europa

Zorgplichtwetgeving: wat is de impact voor kmo’s?

Eind februari publiceerde de Europese Commissie een voorstel tot zorgplichtwetgeving onder de naam ‘Due dilligence’ (letterlijk: gepaste zorgvuldigheid). Die zou ervoor moeten zorgen dat bedrijven hun processen doorlichten om eventuele misbruiken te identificeren en zo nodig aan te passen. Europa wil zo duurzaamheid inbedden bij grote bedrijven en hun onderaannemingen om op die manier zaken uit te sluiten die schade toebrengen aan mensenrechten, klimaat, milieuvervuiling, slechte werkomstandigheden en dergelijke…

Bedrijven zijn al langer doordrongen van het grote belang van zorgplicht en hun verantwoordelijkheid daarin. Er bestaan vandaag al talloze vrijwillige initiatieven en schema’s die de impact op mensenrechten en milieu te beperken. En in veel gevallen hebben die hun waarde al bewezen. Maar nu wil de Europese Commissie dus een bindend kader opleggen. Daarnaast bestaat er ook een Belgisch wetsvoorstel met dezelfde intenties. Een duidelijk bewijs dat dit thema leeft. We kunnen er dus van uitgaan dat er onvermijdelijk een wetgeving zal komen. Dan liever op een geharmoniseerd Europees niveau, dan een lappendeken van verschillende wetgevingen doorheen Europa.

Niet voor kmo’s

Wanneer een bedrijf de zorgplichtwetgeving zal moeten naleven en schadelijke processen geïdentificeerd en (eventueel) aangepast dienen te worden, dan zal dat in de ganse productieketen gelden: niet enkel intern, maar ook bij leveranciers. Unizo wou dan ook koste wat kost vermijden dat kleine- en middelgrote ondernemingen onder de wetgeving zouden vallen en meldt tevreden dat dit niet het geval is. Althans niet rechtstreeks.

Toch impact op kmo’s

Enkel bedrijven met meer dan 500 werknemers en minstens 150 miljoen euro omzet (of voor hoogrisicosectoren 250 werknemers en 40 miljoen euro jaaromzet) zullen onderworpen worden aan de zorgplichtwet. Toch kan niet uitgesloten worden dat de zorgplichtwetgeving een behoorlijke impact zal hebben op kleinere ondernemingen. Bij Unizo leeft immers de vrees dat grotere spelers zowel verantwoordelijkheid als kosten zullen doorschuiven naar de kleinere ondernemers die hen beleveren of met hen samenwerken. Dus ook al zijn kmo’s uitgesloten van de wetgeving, is de kans zeer groot dat ze geconfronteerd zullen worden met nieuwe verplichtingen. De Europese Commissie is zich daarvan bewust en ze voorzien begeleiding en een beperkte financiering voor kleine ondernemingen. Grote bedrijven die onder de richtlijn vallen en een contractuele relatie met een kmo hebben, moeten een compensatie voorzien, maar enkel wanneer de conformiteitsverplichtingen de ‘leefbaarheid van de kmo op het spel zetten’. Hoe die steun er dan precies moet uitzien, is absoluut niet duidelijk. Elke lidstaat kan dit zelf invullen. Unizo vraagt hiervoor duidelijke afspraken aan Europa én aan de federale overheid.

En in de elektrosector?

Specifiek in de elektronicasector zal de impact ook op een andere, positieve manier voelbaar zijn. Vooral omdat elektronica af en toe geassocieerd wordt met risico’s op sociaal – en milieuvlak (denk aan kinderarbeid, mijnbouw, waterverontreiniging…) kan de nieuwe zorgplichtwetgeving een opportuniteit zijn om veronderstellingen te ontkrachten. Grote elektronicabedrijven zullen immers schadelijke processen moeten benoemen en veranderen. Bovendien zullen kleine afnemers van de grote elektronicaleveranciers gelukkig niet verantwoordelijk zijn voor de schade in de waardeketen.

 Thomas Pirard

Europees Adviseur Unizo