4 minute read

Holocaust-ontkenning

Een tot voor kort onleesbaar ‘dagboek’ van een dwangarbeider in de gaskamers en crematoria van Auschwitz is ontcijferd met behulp van moderne computertechnieken. ‘Wat wij hier meemaken, gaat ons verstand te boven.’ Zo begint de Grieks-Joodse Marcel Nadjari medio 1944 zijn verslag over wat hij meemaakt als lid van het Sonderkommando in de gaskamer en in crematorium iii van vernietigingskamp Auschwitz.

Nadjari rolt 13 volgeschreven velletjes papier op en verstopt ze in een thermosfles. Die begraaft hij begin januari 1945 in een leren tasje bij het crematorium.

In 2008 stuit een Poolse bosbouwstudent tijdens opgravingen in de buurt van het voormalige kamp toevallig op de halfvergane resten. Het merendeel van de tekst is onleesbaar, op een paar woorden na. Ze blijken te zijn geschreven in het Grieks. Pas onlangs lukt het de Russische historicus Pavel Polian en it-deskundige Aleksander Nikitjaev 90 procent van de tekst te ontcijferen.

Nadjari's verslag is zeer gedetailleerd: ‘Onze eerste taak is de mensen te ontvangen. De meesten beseffen niet wat hen te wachten staat. Degene wiens lot al bezegeld is, vertel ik de waarheid. Onder het terrein bevinden zich twee eindeloze kelderruimtes. In de eerste moeten de mensen zich uitkleden, de tweede is de dodenkamer waar zogezegd douches zijn geïnstalleerd. Pijpen uit het plafond moeten mensen die indruk geven. Iedereen gaat er naakt naar binnen. Met zwepen dwingen de Duitsers hen dichter bij elkaar te gaan staan. Als sardientjes in blik. Pas als er niemand meer bij past en de ruimte gevuld is met zo'n 3.000 mensen worden de deuren hermetisch gesloten.’

‘Telkens komen twee ss'ers aangereden met bussen gas waarvan de inhoud in de pijpen in het plafond van de dodenkamer wordt gegooid. Na een half uur openen we de deuren en beginnen we ons werk. We dragen de lijken van onschuldige vrouwen en kinderen naar de lift die de stoffelijke resten naar de ruimte met de ovens brengt.’

Na de bevrijding van Auschwitz keerde Nadjari terug naar Thessaloniki. Van daaruit emigreerde hij in 1947 naar New York. Nadjari ging er aan de slag als kleermaker, kreeg er tien jaar later een dochter die hij vernoemde naar zijn vergaste zusje Nellie en overleed er op 54-jarige leeftijd in 1971. [bron: ad, 14-11-17] Onleesbaar verslag OntcijFerd Het is altijd druk bij In de zomer van 2016 wees Amsterdam de groenstrook aan de Weesperstaat aan als definitieve locatie voor het Holocaust Namenmonument. In december presenteerde kunstenaar-architect Daniel Libeskind zijn eerste ontwerp. De locatie aan de Weesperstraat stelde veel ontwerpeisen waarmee rekening moet worden gehouden (toegang tot de tuin van de Diakonie, uitgang van het metrostation Waterlooplein, veiligheidsaspecten, lichtplan, et cetera), zodat er aan het initiële ontwerp nog enorm veel details moesten worden aangepast.

Dit proces, een nauwe samenwerking tussen het bureau van Libeskind in New York en het in Nederland gevestigde architectenbureau Rijnboutt, heeft maanden werk in beslag genomen. Intussen werden de duizenden bakstenen vervaardigd, geschonken door fabrikant Rodruza. Met deze stenen werden door ecn in Petten uitgebreide testen gedaan om het proces van lasergraveren te onderzoeken, waarmee elke individuele steen voorzien zal gaan worden van naam, geboortedatum en leeftijd bij overlijden.

De Welstandscommissie van stadsdeel Centrum heeft vanaf het begin zeer enthousiast gereageerd op de plannen en ook ’s lands Rijksbouwmeester verleent zijn medewerking aan het monument. Het laatste nieuws is dat onlangs de officiële aanvraag voor de bouw- of omgevingsvergunning is ingediend. Eind december wordt naar verwachting de (voorlopige) vergunning toegekend, waarna nog een wettelijke termijn geldt om bezwaar te maken. Begin volgend jaar wordt dan gestart met het bouwen een mock-up, een model op ware grootte van een deel van het monument, met gebruik van de echte materialen. Hiermee worden bouwtechnische oplossingen in de praktijk onderzocht, voorafgaand aan de daadwerkelijke bouw op de locatie. ADOPTEREN EN DONEREN Inmiddels hebben al veel bedrijven donaties gedaan en zijn we in gesprek met nog een aantal belangrijke Nederlandse bedrijven en fondsen. Ook zijn er duizenden en duizenden namen geadopteerd door particulieren. Bijzonder is de toezegging van het Finse Outokumpu, een van ’s werelds grootste staalbedrijven. Zij zullen de grote hoeveelheid spiegelend roestvrijstaal ter beschikking te stellen.

Ook zijn wij zeer blij met de bijdragen van veel gemeenten die de namen van hun verdwenen inwoners adopteren. Op het moment van schrijven gaat het al om 42 gemeenten! Vaak gebeurt dit op initiatief van de gemeente zelf, soms ook op verzoek van burgers uit de desbetreffende gemeente. Misschien een idee voor u? s tAND VAN zAk eN NA tIo NAAL HoLo CAU st NA MeNMoNU MeNt: AANVRAA g oMg eVIN g sVeRgUNNIN g IN g eDI eND steeDs MeeR geMeeNteN AD opteReN NA MeN Het is altijd druk bij

Slagerij Zikking & Zn! Zn! Slagerij Zikking & Zn!

d rO Osjes D RO OSJES

Beeld: Willem Vleeschouwer —Tekst: Awraham Meijers Beeld: Willem Vleeschouwer —Tekst: Awraham Meijers

Marathonweg 52, 1976 TB Amsterdam Marathonweg 52, 1976 TB Amsterdam telefoon 020 — 66 28 652