Uitsterven
is onomkeerbaar Dierenpark Emmen had tot begin 2015 vier witte neushoorns. Drie vrouwtjes en één mannetje. De dierentuin wilde graag jonge neushoorntjes. Twee van de vrouwtjes, Petra en Jennifer genaamd, zijn te oud om mee te fokken maar het park had goede hoop op een romance tussen vrouwtje Zahra en mannetje Kusini. Wat toenadering, dekken en voor nageslacht zorgen moest zijn, eindigde in een gewelddadige achtervolgingsscène waarbij het 3000 kilo zware mannetje meerdere malen op Zahra in beukte en haar zelfs ‘op de hoorns’ nam. Na verschillende pogingen waarbij Zahra weer moest vluchten – maar het rennen wel langer volhield dan de toen 23-jarige Kusini – is besloten afscheid te nemen van de agressieve man, wiens gedrag niet te verklaren is door medewerkers van het park. Ruim een week voor Valentijnsdag nota bene vertrok hij naar een dierentuin in het Italiaanse Valbrembo.
Fokprogramma Dierentuinen fokken met dieren om de soort in stand te houden maar dat dit geen eenvoudige klus is, bewezen de neushoorns dus. Als een dierentuin lid is van de European Association of Zoos and Aquaria (EAZA), zoals Wildlands, vang je geen dieren in het wild maar zorgt een dierentuin er zelf voor dat de populaties op lange termijn behouden blijven. Dieren worden door de parken onderling geruild. Een coördinator van de European Endangered Species Programme (EESP) die de fokprogramma’s beheert, geeft advies over het fokprogramma van een bepaald diersoort. Zo wordt inteelt voorkomen en is een mix van verschillende bloedlijnen het ideale scenario. Door de instandhouding van diersoorten – van sommige diersoorten leven er nog schrikbarend weinig op onze wereld – laten dierenparken hun bezoekers zien hoe bijzonder bijvoorbeeld een neushoorn en een reuzenpanda zijn of hoe leuk het is om naar een leeuwin en haar spelende jongen te kijken. Wees zuinig op de natuur, klinkt het devies.
Uitzetten Dierentuinen hebben een educatieve functie voor bezoekers en dus een beschermende functie voor het leven op aarde. In 1968 stierf het Przewalskipaard in het wild uit. In dierenpar-
Neushoorns met uitsterven bedreigd Sumatraanse neushoorn: minder dan 200 Javaanse neushoorn: ongeveer 50 Zwarte neushoorn: 4.880 Witte neushoorn: 20.170 Indische neushoorn: 3.250
ken waren er toen nog dertien (!) over. Dankzij een intensief uitgevoerd fokprogramma en het in reservaten uitzetten van deze paardensoort leven er nu weer zo’n 250 in het wild en wereldwijd 1500 in gevangenschap. Nog altijd betekent dit een bedreigde status, maar de Przewalskipaarden zijn niet meer op sterven na dood. Dierenpark Emmen heeft ook een belangrijke rol gespeeld in het in stand houden van een diersoort: het gouden leeuwaapje. In het begin van de jaren ‘70 leefden er naar schatting 200 van die mini-leeuwen op de hele wereld. De soort dreigde uit te sterven. De dierenparken die over deze aapjes beschikten, hebben alle gouden leeuwapen spreekwoordelijk op één hoop gegooid om te kijken welke fokcombinaties de beste waren om de soort van uitsterven te behoeden. Het fokprogramma sloeg aan en de parken konden voorzichtig beginnen met het uitzetten van gouden leeuwapen. Dit gebeurde in een speciaal daarvoor aangelegd reservaat in Brazilië, waar vandaag de dag ongeveer 1600 gouden leeuwaapjes in de jungle leven. Voordat het uitzetten kan gebeuren, moet het dier leren overleven. Het krijgt immers zijn eten niet meer op gezette tijden op een vaste voederplek. De aapjes die naar het reservaat worden gebracht zijn gemonitord, waardoor bijvoorbeeld het gedrag van de dieren in de gaten gehouden kan worden. Begin 2015 is via de monitors een zeer oude klauwaap van zeventien jaar ontdekt. Het bleek een dochter van een gouden leeuwaapje uit Emmen.
Grote groepen Trots is het dierenpark op het aantal Aziatische olifanten dat er in Emmen is geboren. Mingalar Oo is de eerste olifant die in Emmen is geboren (en de tweede Aziatische olifant geboren in Nederland). Na haar volgden er nog eens 24 in Emmen. Olifant Radza, de zorgzame vader met zijn anderhalve meter lange slagtanden, zorgde voor twaalf gezonde nakomelingen en zijn voorganger Naing Thein is vader van maar liefst dertien jongen. Dat de 25 geboorten slechts vier dochters opleverden en dus 21 zonen kan bioloog Wijbren Landman niet verklaren. Bij de olifanten komt het niet gauw aan de orde maar de dieren geboortebeperking opleggen hoort ook bij het onderhouden van soorten. In Emmen leven meer dan honderd mantelbavianen. Als er geen rem wordt gezet op hun voortplanting heeft het park binnen de kortste keren een overschot aan bavianen. Het park vindt het belangrijk dat elke bavianenvrouw ervaart om moeder te worden maar om een jaarlijkse geboortegolf te voorkomen gaan de dames wel aan de pil. Omdat het niet te doen is om dagelijks elke baviaan de pil te laten slikken, krijgen zij er
EEP’s niet mee naar Wildlands Bron: WNF
F o t o ’s : Shutter stock, Vincent Tr e c h s e l , W i j b r e n L a n d ma n
Siberische tijger Brilbeer Gouden leeuwaapje
Witgezichtoeistiti Witgezichtsaki
eenmalig één die 2,5 jaar werkt. In plaats van jaarlijks een jong baren, zorgen de vrouwtjes nu eens in de drie jaar voor nageslacht.
Unieke gebeurtenis Een geboorte blijft bijzonder, helemaal wanneer verzorgers die niet aan zien komen. Begin 2012 werden er onverwachts twee zwarttiprifhaaien in Dierenpark Emmen geboren. Iets wat wereldwijd nog niet in gevangenschap was gebeurd. Ondanks dat Dierenpark Emmen graag een manier verzon om de voor hen speciale haaien in te passen in Wildlands, verhuisden de dieren toch niet mee. Net als in Dierenpark Emmen het geval was, gaat het fokken in Wildlands gewoon door. En met de komst van de ijsberen en de onagers (wilde ezels) wordt er in ieder geval bijgedragen aan het behoud van twee extra bedreigde diersoorten.
EEP’s mee naar Wildlands Humboldt-pinguïn Bruinkopslingeraap Withandgibbon Rodriques vleerhond
Witte neushoorn Aziatische olifant Rothschildgiraffe Chinese alligator
Nieuwe EEP´s in Wildlands Onager IJsbeer