woensdag 30 september 2015
krant van sneek
Jan Dommerholt, de koning van het kamp.
15
FOTO’S CATRINUS VAN DER VEEN
Koninkrijk aan de Woudvaart Pipowagens in de drek, weggestopt achter de vuilnisbelt. Zo begon het woonwagenkamp. En kijk de Selfhelpweg nu eens. Paleisjes aan de Woudvaart.
STEF ALTENA
E
r glijdt een roeiboot door de Woudvaart. Een fuut duikt weg en komt weer boven tussen twee sloepen. Ze zijn van Jan Dommerholt. In Sneek wordt hij de koning van het kamp genoemd. En als je hem zo ziet zitten, in een vorstelijke lounge-fauteuil op zijn grote terras, is dat niks te veel gezegd. Nu is het hier op zijn mooist, vindt hij. Een oase van rust in de septemberzon. Ergens is hij bang dat ‘ze’ ooit ontdekken hoe schitterend deze plek is. ,,En dan schoppen ze ons hier weg”, zegt Dommerholt, half grappend en half serieus. ‘Ze’ dat zijn dan projectontwikkelaars met plannen voor villa’s of appartementen aan het water. Dommerholt, al jaren ereburger van Sneek, zal het niet laten gebeuren. Hij woont al zo lang aan de Selfhelpweg dat hij geen reiziger meer genoemd kan worden, in de letterlijke zin van het woord. Van binnen is het anders. ,,Het ondergevoel is er nog steeds”, zegt hij. Het gevoel dat hij en zijn Aafie vandaag nog hun boeltje op kunnen pakken om weg te rijden naar een andere plaats. Zoals vroeger. Zijn wagen staat hier nu 47 jaar. Nou ja, een kast van een woning is het. Hij haalt zijn iPad erbij om foto’s te laten zien van hoe anders het hier destijds was. Pipowagens in de drek. ,,Overal liepen honden en ratten. Het was vreselijk goor.” Sneek stopte de reizigers – vaak scharenslijpers, oudijzerhandelaren en seizoensarbeiders – weg aan zuidrand van de stad. Pal naast de gemeentelijke vuilnisbelt. ,,Dat gebeurde overal.” Dat het woonwagenkamp er nog altijd is – ingeklemd tussen de Woudvaart, de rondweg en de voetbalvelden van ONS – is voor een
Jochem Vermaning en Ingrid Bijstra en hun zoon Oebele (14) en dochter Margaretha (12).
‘Overal liepen honden en ratten. Het was vreselijk goor’ groot deel aan hem te danken. Dommerholt was decennialang bestuurder van het Landelijk Platform voor Woonwagenbewoners en Zigeuners. In die functie sprak hij regelmatig met politici in Den Haag, op het provinciehuis en bij de gemeente. ,,Alle woonwagenbewoners bij elkaar in één kamp, dat was de wens van de politiek.” In Friesland moest alles gecentreerd worden in De Hemrik. ,,Los van de rest van de maatschappij. Ik vond dat een
schrikbeeld. Wij willen gewoon integreren, dat heb ik altijd gezegd.” Gemeentebesturen in Friesland lieten zich overtuigen, in het Zuiden lukte dit niet, met grote kampen als Vinkenslag bij Maastricht tot gevolg. Nou is het woonwagenkamp in Sneek ook zeker niet klein. Zeker als je ook de woonschepenhaven erbij telt, zoals in de stad voor het gemak vaak wordt gedaan. De bewoners zelf zien de buurten zeker niet als één geheel, al verhuist er wel eens iemand naar de andere kant van de Woudvaart. Voor de liefde natuurlijk. Er staan twintig woonwagens. Sommige zijn eigendom van de bewoners zelf, andere worden gehuurd van de woningcorporatie en van de gemeente. Ongeveer de helft wordt bewoond door mensen uit reizigersfamilies (‘kampers’ vinden ze geen
fijn woord), de andere helft is ‘burger’. ,,Meer plek komt er niet en daar baal ik van”, zegt Jochem Vermaning, die met zijn gezin verderop in de buurt woont. Er is een wachtlijst, al gaat een vrijkomende woonwagen in de praktijk vaak naar een familielid. ,,Mijn kinderen willen hier later ook een eigen wagen. Dat wordt een probleem. Waarom kan de gemeente niet wat meer plekken regelen?”. Vermaning heeft het kamp in zijn bloed. Jaren woonde hij met zijn ouders in een Kip-caravan, later verhuisde het gezin naar een flat in de Noorderhoek. Het duurde niet lang. ,,Mijn moeder kon niet tussen de stenen wonen.” De Vermanings keerden terug naar het woonwagenkamp. ,,Alles is hier eigen. Overal woont familie.” ,,En niemand doet moeilijk over je feestje”, voegt Vermaning er aan toe. ,,Hij mag graag zingen”, zegt zijn partner Ingrid Bijstra. Ze knikt naar de enorme speaker in de hoek van de kamer. ,,Als hij losgaat, kun je hem daar onder de brug horen. Dat wordt hier dus gewoon van elkaar geaccepteerd.” Waar vroeger het vuilnis van de stad werd gedumpt, grazen nu Schotse Hooglanders in het Rasterhoffpark. Hier kuieren door de stadsnatuur is bij Snekers hartstikke populair. ,,Ze verdwalen wel eens”, zegt Renske, Dommerholts dochter. ,,En dan belanden ze hier in de buurt bij ons. ‘Wat is het hier netjes’, zeggen ze dan. Dan zijn ze gewoon verbaasd.” Heel fijn voelt dat niet, maar de Dommerholts zijn er blij mee dat het ijs gebroken is en dat anderen eens een kijkje komen nemen in hun buurt. Dommerholt: ,,Ach mien jonge, iedereen is hier welkom.” Op projectontwikkelaars misschien na.