ONDERZOEK
Paling in ‘t groen van de polders De weidse polders in het Meetjesland. Het kostte de paling heel wat moeite - en een portie geluk om dit waterrijke polderlandschap te bereiken. Als jonge snaak blijft hij er graag rondhangen, in de kanalen, poldergrachten en kreken. Daar wordt hij groot en volwassen. En dan maakt hij de borst nat om opnieuw het ruime zeesop te kiezen. Op naar het volgende avontuur …
© INBO
hem op. Slechts een klein percentage slaagt erin om deze barrières te passeren om zo een zoet water op te zwemmen en daar in alle rust op te groeien. Eens de vetreserve aangedikt is, kiest de wereldreiziger opnieuw het ruime zeesop, terug naar de Sargassozee. Ook op deze terugreis moet hij talrijke gevaren trotseren. Zo is een passage door een pompgemaal, dat het water uit de polder naar zee pompt, méér dan een hachelijk avontuur … De paling die toch de Sargassozee weet te bereiken, heeft het geluk om, alvorens hij sterft, nog één keer te paaien. Helaas is dit bittere geluk maar aan weinigen gegund …
De paling, een bijzondere globetrotter De paling is steeds onderweg. Zijn levensverhaal start in de Sargassozee, in de Golf van Mexico. Als larve lift hij mee met de Golfstroom, over de Atlantische Oceaan, richting Europa. Ondertussen ontwikkelt zich een piepjong glasaaltje dat langs de kust actief op zoek gaat naar zoet water. Daar wachten ondermeer spuisluizen
22
In ‘t groen van de polders Onze polders zijn voor de paling in zijn zoetwaterfase een uitstekende opgroeiplaats. Daar evolueert hij van glasaal naar een paairijpe schieraal. En waarom juist op deze plaats? Omdat onze polders dicht bij de zee liggen en met hun kanalen, kreken en grachten een ruime waaier aan voedselbronnen en leefgebieden herbergen. Het Instituut voor Natuur- en Bos
onderzoek (INBO) onderzocht de handel en wandel van de paling in het Meetjesland. Hoe geraken ze tot daar? Met hoeveel zijn ze? En hoeveel vinden de weg terug naar zee om hun levenscyclus te voltooien?
De blijde intrede Momenteel kunnen de glasaaltjes de Zwarte Sluispolder enkel bereiken via de vistrap langs het Isabellagemaal op het Leopoldkanaal. Deze constructie pompt het water uit de polder over in het Nederlandse Isabellakanaal. Ans Mouton van het INBO steekt van wal met weinig fraai nieuws: ”De bemonstering leert dat het aantal intrekkende palingen te laag is om een duurzame populatie in dit poldergebied in stand te houden. Wel zijn er mogelijkheden om die instroom te bevorderen. Zo zou bij de getijdenstuwen van Zeebrugge en Terneuzen het omgekeerd spuibeheer kunnen toegepast worden. Bij vloed blijft de sluisdeur onderaan op een kier openstaan, zodat de glasaaltjes probleemloos landinwaarts hun levensloop verder zetten. Verderop zou de stuw in Sint-Laureins bij een klein verschil in het waterpeil geopend kunnen worden. Ook aalgoten op beide oevers langs deze stuw kunnen de intrek van de paling in de hand werken.” Worden deze maatregelen al in de praktijk toegepast? Ans Mouton: “Momenteel wordt er geëxperimenteerd met het omgekeerd spuibeheer in Zeebrugge en met de plaatsing van palinggoten. De realisatie ervan op het terrein vergt overleg en samenwerking, over de lands grenzen heen, tussen de verschillende waterbeheerders, overheden en belanghebbenden van het gebied. Zo werd dit project opgestart door de Vlaamse Milieumaatschappij en later voortgezet in het kader van het palingbeheerplan in