Layman's Report Life Project DANAH 2003-2010: Forces in Nature

Page 22

DANAH – preventieve brandactie schietveld Helchteren

De militaire domeinen in Limburg behoren tot de grootste militaire domeinen van België. Niet alleen de uitgestrektheid van deze gebieden is uitzonderlijk, ook de mozaïeklandschappen en de overgang van droge naar natte heide met beekdallandschappen is op Europees niveau bijzonder.

Les domaines militaires du Limbourg comptent parmi les plus grands de Belgique. L’étendue de ces domaines est exceptionnelle. Les mosaïques de paysages et la transformation de ces territoires de bruyère sèche en bruyère humide avec des paysages vallonnés sont uniques en Europe.

Kamp Beverlo

Camp Beverlo

Uitgangspunt Op het grootste militaire domein van Vlaanderen worden uiteenlopende militaire oefeningen georganiseerd. Door de uitgestrektheid van het gebied bleven bepaalde plaatsen echter onaangeroerd. Omwille van evoluties in de militaire training verminderde ook op sommige locaties de intensiteit van het terreingebruik. De heide groeide er stilaan dicht. In de vallei van de Zwarte Beek stopte het cultuurgebruik sinds het ontstaan van het militaire domein. Gezien er vrijwel geen militaire oefeningen plaatsvinden, bleef het landschap er nagenoeg onaangeroerd.

Point de départ Divers exercices militaires sont organisés sur le plus grand domaine de Flandre. Vu l’étendue du domaine, certains endroits sont restés intacts. En raison de l’évolution des entrainements militaires, certains terrains ont été utilisés de manière moins intensive. Progressivement, la lande a ainsi été embroussaillée. Depuis la création du domaine militaire dans la vallée du Zwarte Beek, l’activité agricole a cessé. Vu la quasi absence d’exercices militaires, le paysage y est resté pratiquement inchangé. Usage militaire: terrain de manœuvre principal de la Défense en Flandre Superficie: 5341 hectares Superficie gérée: 1.550 hectares En divers emplacements du domaine militaire, la lande a été restaurée et les dunes continentales exceptionnelles ont a nouveau été dégagées en enlevant des arbres et des broussailles. Ces travaux de terrain ont été effectués sur une superficie totale de 350 ha. Plus de 80 ha ont été étrépés, principalement dans un but de gestion du suivi des travaux de restauration de la lande et des dunes continentales, ainsi que pour contrer la prolifération de la broussaille. Il est à noter par ailleurs que 120 ha de bruyère humide ont été fauchés. En raison de la fragilité de la végétation, 177 ha ont également été fauchés manuellement! Plusieurs marais ont été restaurés, en dégageant à nouveau les berges et en évacuant la vase excédentaire du fond. Dans la vallée du Zwarte Beek, des travaux très spécifiques ont été entamés en vue d’y restaurer les habitats uniques. Ces travaux de restauration de la nature ressemblent fortement aux pratiques agricoles d’autrefois. Les anciennes tourbières ont ainsi été restaurées. Autrefois, les paysans extrayaient du combustible en creusant des fosses d’extraction de tourbe. Les fosses ainsi créées dans la tourbière humide, constituaient un important pôle d’attraction pour divers oiseaux aquatiques, tel que la bécassine des marais. A présent que ces fosses ne sont plus exploitées, elles sont menacées de disparition par envasement. Ces fosses s’assèchent en raison des nombreux aulnes qui y poussent. Pour reconstituer ces pôles d’attraction pour diverses espèces particulières d’oiseaux, les aulnes sont déracinés. Les fosses se reforment ainsi et le paysage redevient spontanément plus bourbeux. La tourbe et la végétation flottantes ont également été fauchées. Ces travaux très spécifiques ont été effectués sur 25 ha. Afin de garantir l’avenir de ces domaines de lande, ainsi que des bois, il était indispensable de procéder à un déracinement des cerisiers tardifs à grande échelle. Il s’agissait au total de 977 ha. Ces chiffres paraissent hallucinants mais en disent long sur l’échelle de ce domaine militaire unique.

Militair gebruik: Oppervlakte: Beheerde oppervlakte:

grootste militair oefenterrein in Vlaanderen 5341 hectare 1.550 hectare

Op diverse locaties op het militaire domein werd de heide hersteld en de uitzonderlijke landduinen werden opnieuw blootgelegd door bomen en struiken te verwijderen. Deze terreinwerken gebeurden over een totale oppervlakte van 350 ha. Over 80 ha werd geplagd, vaak als opvolgingsbeheer van de heide- en landduinherstelwerkzaamheden, maar tevens als een maatregel om de voortschrijdende vergrassing tegen te gaan. Bijzonder is dat ook 120 ha natte heide gemaaid werd, en omwille van de kwetsbaarheid van de vegetatie werd daarnaast zelfs 177 ha manueel gemaaid! Er werd ook gechopperd en een begrazingsraster voor runderen geplaatst. Diverse vennen werden hersteld, door de oevers terug open te maken en het overtollige slib te verwijderen van de bodem. In de vallei van de Zwarte Beek werden erg specifieke werkzaamheden uitgevoerd om er de unieke habitats te herstellen. Deze natuurherstelwerkzaamheden lijken sterk op het oude cultuurgebruik dat er ooit heerste. Zo werden de oude turfkuilen hersteld. De heideboeren wonnen vroeger brandstof door turf uit te steken. De kuilen die hierdoor in het drassige veen ontstonden, vormden een belangrijke trekpleister voor diverse watervogels, zoals de watersnip. Nu deze kuilen niet langer ontgonnen werden, dreigden ze te verdwijnen door verlanding. De kuilen verdrogen ook door de vele elzen die er opschieten. Om deze trekpleisters voor diverse bijzondere vogelsoorten te reconstrueren, werden de elzen met wortel en al uitgetrokken. Zo ontstonden er terug kuilen en werd het landschap spontaan terug meer drassig. Ook de trilveenvegetaties, drijvende vegetaties, werden gemaaid. Deze erg gespecialiseerde werkzaamheden werden uitgevoerd over 25 ha. Om de toekomst van deze heidegebieden, maar ook van de bossen, veilig te stellen, was het noodzakelijk om op grote schaal Amerikaanse vogelkers te bestrijden. In totaal ging het om 977 ha. Deze cijfers klinken hallucinant maar zeggen in principe meer over de schaal van dit unieke militaire domein. NATO Schietveld Helchteren Uitgangspunt Het militaire gebruik op dit militair domein is vrij intensief. Omwille van schietoefeningen is natuurbeheer in en rond de doelenzone slechts enkele dagen per jaar mogelijk. Het intensieve militaire gebruik zorgde er wel voor dat het gebied haar open karakter behield. De brandveiligheid is een belangrijke factor waarmee rekening dient gehouden te worden bij het beheren van het gebied. Militair gebruik: Oppervlakte: Beheerde oppervlakte:

groot actief schietveld van de NAVO 2186 hectare 830 hectare

Over in totaal 234 ha werd de heide hersteld om de ecologische kansen van dit uitgestrekte militaire heidegebied ten volle te benutten. Verspreid over het terrein werd er gemaaid, geplagd en gechopperd waardoor een mozaïek van afwisselend jonge en oude heide ontstond en de impact op de aanwezige soorten beperkt blijft. Ze konden als het ware hun toevlucht zoeken in de onbeheerde percelen bij de uitvoering van de werkzaamheden. Ecologische doelstellingen en brandveiligheid werden aan elkaar gekoppeld. Dankzij plagwerkzaamheden ontstonden ecologische brandgangen , die bij brand het voortschrijdende vuur stoppen. Bovendien werden er jaarlijks preventieve brandoefeningen georganiseerd. Preventief branden zorgt zowel voor een verjonging van de heide als voor een verhoogde brandveiligheid, gezien jonge, sappige heide minder brandgevoelig is. Een historisch visvijversysteem werd hersteld, dijken werden aangelegd en de afwatering werd bijgestuurd opdat het waterpeil constant blijft. Verspreid over het domein werden nog enkele andere vennen hersteld. In het bos van Massy en elders werd de Amerikaanse vogelkers bestreden.

20

Champ de tir OTAN à Helchteren Point de départ Ce domaine militaire est utilisé de manière intensive à des fins militaires. En raison d’exercices de tir, la gestion des paysages naturels dans et autour de la zone de tir n’est possible que quelques jours par an. Grâce à l’usage intensif du domaine à des fins militaires, celui-ci a conservé son caractère ouvert. La sécurité incendie constitue un facteur important à prendre en compte dans la gestion du domaine. Usage militaire: grand champ de tir actif de l’OTAN Superficie: 2186 hectares Superficie gérée: 830 hectares La lande a été restaurée sur plus de 234 ha pour augmenter les possibilités d’exploitation écologiques de cet important domaine militaire. Le terrain a été fauché, étrépé et a subi un fauchage à ras avec léger décapage et exportation de la matière (technique appelée “chopperen” en Néerlandais). La mosaïque alternée de jeune et d’ancienne bruyère qui en a découlé, a permis de limiter l’impact des travaux sur les espèces existantes sur place. Cellesci ont ainsi pu trouver refuge dans les parcelles non exploitées lors des travaux. Les objectifs écologiques et de lutte incendie ont été réunis. Les travaux d’étrépage ont donné naissance à des coupe-feux écologiques bloquant la progression du feu en cas d’incendie. Par ailleurs, des exercices incendie préventifs y ont été organisés. La bruyère jeune et pleine se sève brûlant moins bien, les incendies préventifs permettent un rajeunissement de la lande et une plus grande sécurité en cas d’incendie. Un système de pêcherie historique a été restauré, des digues ont été apposées et l’écoulement des eaux a été corrigé pour le maintien d’un niveau d’eau constant. D’autres marais disséminés dans le domaine ont également été restaurés. Dans la forêt de Massy, le cerisier tardif a été déraciné.


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.