GEÏNTEGREERDE PROEF SILVAVENTURA
NASSIM AMGHAR 6 BOEKHOUDEN INFORMATICA H. PIUS X-INSTITUUT ABDIJSTRAAT 128 2020 ANTWERPEN 2017 - 2018
GEÏNTEGREERDE PROEF SILVAVENTURA
NASSIM AMGHAR 6 BOEKHOUDEN INFORMATICA H. PIUS X-INSTITUUT ABDIJSTRAAT 128 2020 ANTWERPEN 2017 - 2018
Woord vooraf Deze bundel heb ik geschreven in het kader van mijn geĂŻntegreerde proef (GIP). Elke leerling van de school H.Pius X-Instituut die in het laatste jaar TSO zit maakt een GIP. Wij, leerlingen uit zes Boekhouden-Informatica en zes Handel hebben in onze GIP gewerkt rond een bedrijf dat we mochten overnemen. Elk bedrijf verkoopt producten rond het onderwerp kamperen. We kregen het hele schooljaar verschillende taken waarop we beoordeeld werden, zoals bijvoorbeeld een financiĂŤle analyse uitvoeren op een van onze concurrenten, het opstellen van een businessplan. Sommige taken maakten we in groep en sommige individueel. Deze opdrachten hebben we gebundeld tot een mooi eindresultaat. Ik bedank iedereen die mij heeft geholpen tijdens het maken van deze GIP. Ik zou graag mevrouw Faber en meneer Walgraef willen bedanken voor hun tijd en advies. Ook dank ik de externe auditor, meneer Frederix. Daarnaast wil ik mijn famillie bedanken voor de hulp en steun die ze me hebben gegeven. Als laatste gaat mijn dank uit naar mijn medeleerlingen en vooral mijn teamgenoten Kojo Kwakye, Ayman El Hassani, Akram Ahannouch en Jasmine El Idrissi voor de fijne samenwerking doorheen het jaar. Jasmine El Idrissi verliet spijtig genoeg in januari de school, maar heeft ons enorm geholpen in de periode dat ze er nog was. Deze GIP werd opgesteld door Nassim Amghar op 11 maart 2018 te Antwerpen. De collectieve werken werden tot stand gebracht door Kojo Kwakye, Ayman El Hassani, Akram Ahannouch en mezelf.
Inhoudsopgave WOORD VOORAF ............................................................................................................................................... 5 INHOUDSOPGAVE ............................................................................................................................................. 7 INLEIDING ............................................................................................................................................................ 9 SEMINARIE ........................................................................................................................................................ 11 NAAM, LOGO EN HUISSTIJL ............................................................................................................................................... 12 EINDVERSLAG ..................................................................................................................................................................... 14 KAPITAALVERHOGING ....................................................................................................................................................... 19 SHAREHOLDERSANALYSE ................................................................................................................................................. 25 BEDRIJFSECONOMIE ...................................................................................................................................... 36 FINANCIËLE ANALYSE VAN EEN CONCURRENT .............................................................................................................. 37
Aantal werknemers ................................................................................................................................................... 47 ANALYSE VAN DE JAARREKENING(‘SILVAVENTURA’) .................................................................................................. 48 ENGELS ................................................................................................................................................................ 60 BUSINESS PLAN .................................................................................................................................................................. 61 PROMOTION PLAN ............................................................................................................................................................. 69 FRANS .................................................................................................................................................................. 71 OFFRE D’EMPLOI ................................................................................................................................................................ 72 BROCHURE ........................................................................................................................................................................... 73 GODSDIENST ..................................................................................................................................................... 76 MVO ..................................................................................................................................................................................... 77 LOGBOEKEN ...................................................................................................................................................... 81 CONCLUSIE ........................................................................................................................................................ 91 BIJLAGEN ............................................................................................................................................................ 92
Inleiding Om een idee te krijgen hoe men een bedrijf opricht of leidt, mochten wij naar Thomas More, een hoge school in Antwerpen om het simulatiespel TopTeam te spelen. Samen met medeleerlingen en leerlingen van andere scholen kregen we een bundel waarin we enkele ontbrekende cijfers mochten invullen. Voor drie opeenvolgende boekjaren namen we in groep ondernemingsbeslissingen. Aan de hand van die cijfers werd een berekening gemaakt en kregen we onze resultaten. Het was uiteindelijk een groot succes, want onze groep won dit spel. Dankzij dit spel konden we aan de slag met onze GIP. Op basis van jaarrekeningen en beslissingsformulieren maakten we een eindverslag op. Zo kwam ons bedrijf ‘‘Silvaventura’’ tot stand. Hierna begon dan heel snel het echte werk. De eerste opdrachten waren voor seminarie. We mochten eerst een eindverslag opstellen voor de externe audit, meneer Frederix. Voor de tweede opdracht voor seminarie creëerden we een naam, logo en huisstijl voor onze onderneming. De derde opdracht hield in het aanvragen van een geldinjectie voor ons bedrijf. De laatste opdracht hebben we een shareholdersanalyse opgesteld. Voor bedrijfseconomie bestudeerden we de cijfers van een concurrent en vergeleken deze met ons bedrijf en maakten een analyse van onze jaarrekeningen. Voor Engels stelden we een business en promotion plan op. Het business plan hebben we gemaakt en voorgesteld in groep en het promotion plan was een individuele opdracht. We stelden een ‘offre d’emploi’ op voor het vak Frans en een aantrekkelijke brochure voor kampeerders en reizigers. We hebben als hoofddoel om onze onderneming gedurende drie jaar winst te laten maken. Dit is onze grootste uitdaging, want we zijn allemaal afhankelijk van elkaar. Gaan we failliet of boeken we veel winst en denken we aan uitbreiden naar het buitenland toe? Veel leesplezier
Seminarie
Seminarie Voor het vak seminarie kregen we vier opdrachten. De eerste was de verslag opmaken voor meneer Frederix. Daarna werkten we aan “naam, logo, huisstijl”. De voorlaatste opdracht voor seminarie was de kapitaalverhoging en als laatste opdracht maakte ik een shareholdersanalyse. De eerste twee opdrachten maakten we in groep, de derde per twee en de laatste individueel. De eerste opdracht werd gemaakt naar aanleiding van het simulatiespel ‘TopTeam’ dat we speelden. Aan de hand van onze cijfers mochten we een eindverslag maken. Dit verslag werd dan geëvalueerd door de externe audit, meneer Frederix. In het eindverslag maakten we een SWOT-analyse, we analyseren de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen van onze groep in het TopTeam spel. We berekenden en beoordeelden het aantal maanden eindvoorraad, de huidige productiekost per eenheid, de huidige leverbetrouwbaarheid en het huidige marktaandeel in de marktomzet. Voor een onderneming zijn naam, logo en huisstijl van groot belang. Daarom mochten we als tweede opdracht een passende naam, een logo en een huisstijl creëren. We zochten ook een slogan. We bespraken en verantwoordden onze keuze. Daarnaast stelden we ook een organogram op om u een duidelijk beeld te geven van ‘Silvaventura’. Opdracht drie was een opdracht per drie waarvoor we een kapitaalverhoging mochten uitvoeren. Eerst motiveerden we onze nood aan kapitaal. We hadden geld nodig van onze aandeelhouders, want we wilden potentiële klanten aanspreken in de scandinavische gebieden. Vervolgens werden de berekeningen gemaakt aan de hand van de cijfers in onze jaarrekeningen. De kapitaalverhoging werd uitgelegd tijdens een Powerpointpresentatie. Ten slotte hebben we voor seminarie individueel enkele bedrijven gezocht die ecologisch produceren. Ik heb hun omzet, rendabiliteit en aantal personeelsleden vergeleken. Ik heb een bedrijf gekozen waarin ik zou investeren. Tijdens een presentatie heb ik mijn keuze verantwoord. Deze opdracht heet de Shareholdersanalyse.
11
Naam, logo en huisstijl Een naam met betekenis voor onze onderneming was geen snelle beslissing door de meningsverschillen. Uiteindelijk zijn wij toch tot een conclusie gekomen. Voordat wij onze naam gingen bekendmaken, moesten we opzoeken of het wel degelijk niet al bestond op de website van de KBO(kruispuntbank van ondernemingen). Door heel wat woorden met elkaar samen te voegen kwamen we op het woord ‘‘Silvaventura’’. ‘Silva’ betekent in het Latijn ‘woud’ en daarbij hebben we ‘aventura’ aan toegevoegd, wat ‘avontuur’ betekent in het Latijn. Deze twee woorden hebben we gekozen omdat ze samen mooi en vloeiend klonken. Daarnaast willen we de klant het gevoel geven dat ze zich kunnen ontspannen tijdens het kamperen in het bos. Als logo hebben we het eerder simpel gehouden. Ons logo bestaat uit de naam ’’Silvaventura’’ en een getekende boom. We kiezen voor een groene kleur. Groen staat voor alles wat met natuur te maken heeft. Bovendien is de natuur één van de beste gebieden om te gaan kamperen. Onze slagzin gaat als volgt: ‘Silventura, je voelt het verschil.’ Wij vonden deze het beste passen bij onze naam. Wij zorgen ervoor dat de klanten meer interesse zullen hebben in onze onderneming door middel van onze slogan. Wat voor verschil maakt Silventura? Dit zal de meest voorkomende vraag zijn van de potentiële klant. We hebben ook een organogram opgemaakt voor onze onderneming. De taakverdeling was een van de eenvoudigste opdrachten. Ieder van ons paste perfect in haar of zijn eigen functie door de uitgebreide keuzes. Dit zorgt voor veel voordelen binnen in de onderneming.
12
Ayman El Hassani CEO
Akram Ahannouch
Financieel directeur
Nassim Amghar Technisch directeur
Kojo Kwakye Commercieel directeur
Yasmine El Idrissi
Administratief directeur
Ayman El Hassani is de leidinggevende van de onderneming. Hij werd gekozen omdat hij ervaring heeft als leidinggevende. Ook nam hij zijn job heel serieus en nam hij zijn verantwoordelijkheid op. Akram Ahannouch heeft de functie financieel directeur. Hij zal verantwoordelijk zijn voor de financiĂŤn van het bedrijf. Hij werd gekozen omdat hij zorgvuldig is en goed kan omgaan met cijfers. Nassim Amghar is de technisch directeur van de onderneming. Hij zal de voorraad opnemen en eventueel contact opnemen met de leveranciers. De functie commercieel directeur wordt ingevuld door Kojo Kwakye. Hij zal ervoor zorgen dat het bedrijf gekend blijft door middel van het commerciĂŤle beleid dat hij zal uitvoeren. Ten slotte komt de administratieve directeur. Deze functie wordt toegekend aan Yasmine El Idrissi. Zij zal de documenten beheren en zal zich bezighouden met het opstellen en bijhouden van verslagen.
13
Eindverslag SWOT-ANALYSE
We starten het verslag met een SWOT-analyse voor onze groep voor ronde 3 van het TopTeam spel, daarna de analyse van de cijfers en berekeningen.
Strenghts
Weaknesses
• • • •
•Hoge druk omwille overwinning 2de ronde •Teamspeler afwezig •Meningsverschillen
Teamspirit Goede inschatting Vooruitdenkend Anticipatie op de 'acties' van de concurrenten
SWOTAnalyse Opportunities
Threats
• 3 rondes • Het spel kunnen doorgronden
• Bekendmaking van eigen strategie • Concurrentie
14
ANALYSE CIJFERS
Aantal maanden eindvoorraad
Analyse Onze eindvoorraad bij de beide producten liggen extreem hoog in ons beginjaar. De eindvoorraad uitgedrukt in aantal maanden is zeer drastisch verlaagd in jaar 2. We hadden begrepen tijdens het spel dat je niet teveel moet produceren zodat je kosten kan besparen. In het laatste jaar wilden wij zeker voldoen aan de vraag van de standaardrugzakken. Vandaar dat we een grote eindvoorraad hadden. Dit is in het echte leven wel een enorm risico, want als groot bedrijf moet je kunnen innoveren en als je dezelfde boekentas het volgend jaar blijft verkopen zal het product technische slijtage krijgen. Hierdoor zullen de klanten overschakelen naar de concurrentie die wel vernieuwende producten kunnen aanbieden. Bijsturende beslissingen We kunnen een machine minder gebruiken voor de standaardproductie. Waardoor we dan minder voorraad produceren en dus op het eind van het jaar met minder voorraad zitten. Dit kan een grote stap zijn richting een ideale eindvoorraad. We moeten ervoor zorgen dat we aan de vraag kunnen voldoen.
15
Productiekost per eenheid
Analyse We produceren aan de zo laagst mogelijke prijs voor een optimale afzet. Bij jaar 1 is het bij luxe nog iets lager omdat we ons niet volledig hebben gefocust op de productie en zo kosten hadden bespaard. Een lage kostprijs is erg belangrijk. De invloed die een kostprijs heeft op het resultaat is enorm. Onze kostprijs is erg gunstig voor ons resultaat op het einde van elk jaar.
Bijsturende beslissingen Momenteel doen we het heel goed aangezien we veel produceren aan een lage prijs. Dit is dan ook te zien aan de resultaten. We komen zeer gemakkelijk aan het break-even punt waardoor we erg veel winst kunnen maken.
16
Leverbetrouwbaarheid
Analyse We presteren bijna ideaal als het over leveren van goederen en diensten gaat. We halen in jaar 2 en 3 het maximum, dit is zeer goed. Dit stimuleert het consumentenvertrouwen enorm en dat is erg goed. Dit houdt de klant tevreden en tevreden klanten zijn klanten die blijven. Een klant aanwinnen is ĂŠĂŠn ding maar een klant behouden is totaal iets anders. De klant moet het gevoel krijgen dat hij op je kan rekenen als hij/zij een product nodig heeft. Dit kan tevens ook een grote troef zijn op commercieel gebied. Je kan advertenties maken en erbij vermelden dat je op het gepaste tijdstip en plaats levert.
Bijsturende beslissingen Verder waken zoals in de laatste 2 jaar en zo telkens het consumentenvertrouwen een boost geven, waardoor we zo het marktleiderschap kunnen verder zetten.
17
Marktaandeel omzet
Analyse: Met onze cijfers scoren we totaal niet slecht in onze markt aangezien er tien teams waren. Het gemiddelde marktaandeel zou dan 10% zijn, We zitten dus duidelijk steeds boven dat gemiddelde. We hebben een groot marktaandeel. En wij zijn daarom dus ook een van de grootste spelers op de markt. Bijsturende beslissingen: In principe zouden we een nog hoger marktaandeel kunnen behalen door meer winst te maken. Dit kan door kosten te besparen bij de productie. We mogen niet vergeten dat we marktleider zijn. We zijn een doelwit, iedereen focust zich op de succesvolste, maar omdat we zodanig op de hielen worden gezeten, moeten we telkens onze strategie creatief en innovatief moeten aanpassen. Zodat we de concurrentie toch een stapje voor kunnen zijn.
18
Kapitaalverhoging
19
20
21
22
23
24
Shareholdersanalyse
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
Bedrijfseconomie
35
Bedrijfseconomie Voor bedrijfseconomie kregen we twee taken: een analyse uitvoeren van de jaarrekeningen van een concurrent en een analyse van de jaarrekening van onze onderneming. We zochten een bedrijf dat een concurrentie kan vormen voor ons bedrijf. Van deze concurrent hebben we alle financiĂŤle cijfers onderzocht en hierna hebben we een conclusie getrokken uit deze cijfers. Voor de tweede opdracht voor het vak bedrijfseconomie maakten we een analyse van onze jaarrekeningen. Na de analyse van onze jaarrekeningen trokken we conclusies uit deze cijfers en ook stelden we een masterplan op. We houden hier enkele doelstellingen voor ogen die we als team willen bereiken voor het jaar 2020.
36
financiële analyse van een concurrent Concurrentieanalyse: ‘De Kampeerder’ ‘‘Silvaventura’’ houdt zich bezig met het verkopen van kampeergoederen. Het heeft enkele concurrenten, we zullen er één analyseren. We hebben besloten om ‘‘De Kampeerder’’, een familiebedrijf, te analyseren. Het is een bvba met twee vestigingen in Antwerpen. Het bedrijf beschikt ook nog over een webshop. Ze verkopen klim-en kampeergoederen vooral bestaande uit rugzakken, tenten en kleding. Ze hebben de nace-bel code 47640 wat voor detailhandel in sport- en kampeerartikelen in gespecialiseerde winkels staat. Ze hebben over het algemeen tevreden klanten. Zo krijgt ‘‘De Kampeerder’’ 4,5 van de 5 sterren op hun facebookpagina. De meeste klanten beoordelen ‘‘De Kampeerder’’ goed door de service die ze aanbieden. Zo hebben ze volgens de klanten ook een perfecte vakkennis en is het personeel zeer vriendelijk en hulpvaardig. ‘‘De Kampeerder’’ bestaat al sinds 1990, wat betekent dat ze al 28 jaar ervaring hebben. De zaakvoerder van het bedrijf is David Beck. ‘‘De Kampeerder’’ heeft gemiddeld 12 personeelsleden per jaar, maar het is wel opvallend dat er meer onder contact staan dat deeltijds werkt.
37
Jaarrekeninganalyse
Verticale analyse Solvabiliteit Als een onderneming over genoeg eigen vermogen bezit, is ze solvabel. Wanneer een onderneming krediet wilt aanvragen bij een bank, zal iedere bank eerst nagaan of er wel genoeg eigen vermogen is in het bedrijf. Als er te weinig beroep wordt gedaan op het eigen vermogen bij het aankopen van activa, dan zal de bank de kredietaanvraag hoogstwaarschijnlijk afwijzen. Daarom berekenen ondernemingen de solvabiliteitsratio. Deze ratio geeft ons de verhouding tussen het eigen vermogen en het totaal vermogen. Formule: Eigen Vermogen/Totaal Vermogen Bij onze concurrent zien de solvabiliteitsratio’s er als volgt uit:
Solvabiliteit
2014
2015
2016
0,35
0,41
0,41
Solvabiliteit 0.42 0.41 0.4 0.39 0.38 0.37 0.36 0.35 0.34 0.33
0.32 2014
2015
2016
Conclusie: ‘‘De Kampeerder’’ hebben een sterke solvabiliteit. Ze zitten steeds boven de 0,33 die de banken meestal eisen om een kredietaanvraag te accepteren. We zien dat de solvabiliteit van 2014 naar 2015 is gestegen met 0,06 en sindsdien constant is gebleven. Dit betekent dat ze grotendeels de investeringen met eigen vermogen heeft gefinancierd.
38
Cashflow Niet alle ondernemingen hebben dezelfde afschrijvingspolitiek. Zo kan een onderneming sneller afschrijven om op korte tijd minder winst te boeken waardoor ze minder belastingen moeten betalen. Met de cashflow werken we dit effect weg door de afschrijvingen op te tellen bij de winst na belastingen. Dit maakt het makkelijker om ondernemingen van dezelfde sector te vergelijken. Banken bestuderen hier ook zoals bij de solvabiliteit de evolutie van de cashflow om uiteindelijk te oordelen over de kredietaanvraag. Een onderneming kan een negatieve en positieve cashflow hebben. Een negatieve cashflow betekent dat er meer geld de onderneming verlaat dan dat er binnenkomt en dat kan gevolgen hebben.Bij een positieve cashflow daarentegen lopen alle verrichtingen binnen de onderneming gesmeerd. Formule:
Resultaat na belastingen + niet-kaskosten Hieronder staat de cashflow van ‘‘De Kampeerder’’:
Cashflow
2014
2015
2016
1.258.585,00
711.532,00
180.710,00
Cashflow 1,400,000.00 1,200,000.00
EUR
1,000,000.00 800,000.00 600,000.00 400,000.00 200,000.00 0.00 2014
2015
2016
Conclusie: De cashflow is de loop der jaren drastisch gedaald, omdat het resultaat veel lager lag ten opzichte van 2014. Dus ze zullen wel problemen hebben bij het op tijd betalen van de leveranciers.
39
Bedrijfskapitaal Het bedrijfskapitaal van een onderneming is gelijk aan de vlottende activa. Vlottende activa zijn de werkmiddelen waarover een onderneming op korte termijn beschikt. De vlottende activa krijgt zijn naam omdat het snel in en uit de onderneming kan gaan. Als we het bedrijfskapitaal verminderen met het vreemd vermogen op korte termijn bekomen we het nettobedrijfskapitaal. Het doel van het berekenen van deze ratio is om de liquiditeit van een onderneming te meten. Hoe hoger het nettobedrijfskapitaal, hoe liquider de onderneming. Als de onderneming liquide is kan ze haar schulden op korte termijn afbetalen. Formule: Vlottende activa - (Vreemd vermogen op korte termijn + Overlopende rekeningen)
Hieronder staan de nettobedrijfskapitalen van ‘De Kampeerder’:
Bedrijfskapitaal
2014
2015
2016
-603.324,00
301.875,00
985.463,00
Bedrijfskapitaal 1,200,000.00 1,000,000.00 800,000.00 600,000.00
EUR
400,000.00 200,000.00 0.00 -200,000.00
2014
2015
2016
-400,000.00 -600,000.00 -800,000.00
Conclusie: Het nettobedrijfskapitaal is veel hoger dan het basisjaar. Dit komt omdat hun vlottende activa veel hoger ligt dan 2014. Dus ze kunnen hun schulden op korte termijn betalen.
40
Current Ratio De current ratio of liquiditeit in ruime zin geeft de mate aan waarin de onderneming in staat is op korte termijn haar schulden te kunnen voldoen. Op basis van de uitkomst van de current ratio wordt de liquiditeitspositie bepaald. Zo kan de onderneming liquide zijn als ze de schulden op korte termijn kan betalen en zo niet is ze niet liquide. Als de liquiditeitsratio kleiner is dan één dan is de onderneming niet in staat haar schulden op korte termijn te betalen. Formule: Vlottende Activa/Schulden op korte termijn Hieronder staan de current ratio’s van ‘‘De Kampeerder’’:
Current ratio
2014
2015
2016
0,74
1,13
2,00
Current ratio 2.50 2.00 1.50 1.00 0.50 0.00
2014
2015
2016
Conclusie: In zowel boekjaar 2015 als in 2016 is de quick ratio’s groter dan één. Dit wil zeggen dat ‘‘De Kampeerder’’ in staat is om haar schulden op korte termijn af te betalen met haar vlottende activa. Als we kijken naar 2014, zien we het omgekeerde. De current ratio is dan kleiner dan 1 wat betekent dat ze hun schulden op korte termijn niet kunnen betalen.
41
Quick ratio De quick ratio, acid ratio of de liquiditeit in enge zin geeft de verhouding tussen de vlottende activa en de schulden kleiner dan één jaar weer, zonder rekening te houden met de voorraad. Het laatstgenoemde is moeilijk snel om te zetten in geld, daarom houden we geen rekening met de voorraad. Het doel van het berekenen van deze ratio is om na te gaan of de onderneming op korte termijn genoeg geld heeft om alle schulden kleiner dan één jaar te kunnen betalen. Zoals bij de current ratio kan de onderneming haar schulden op korte termijn niet dekken als de liquiditeitsratio kleiner is dan één. Formule: (Vlottende Activa - voorraden)/Schulden op korte termijn Hieronder staan de quick ratio’s van ‘De Kampeerder’:
Quick ratio
2014
2015
2016
0,28
0,61
0,85
Quick ratio 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 2014
2015
2016
Conclusie: We zien dat de cijfers drastisch dalen als we van current naar quick ratio gaan. In alle drie de boekjaren kunnen ze hun schulden op korte termijn niet dekken met de beschikbare vlottende activa (zonder de voorraden). Dit kan te maken hebben met het feit dat het bedrijf een grote voorraad heeft.
42
Horizontale Analyse Brutomarge De brutomarge is het resultaat van de opbrengsten en kosten die je hebt gemaakt bij het verkopen van je product. Als het positief is betekent het dat je je corebusiness goed doet. We zullen nu eens kijken naar de brutomarge van ‘De Kampeerder’. We nemen hier 2014 als basisjaar.
Brutomarge
2014
2015
2016
1.135.921,00 (100%)
1.050.519,00 (92%)
876.152,00 (77%)
Brutomarge 1,200,000.00 1,000,000.00
EUR
800,000.00 600,000.00 400,000.00
200,000.00 0.00 2014
2015
2016
Conclusie: Zoals u kunt zien is de brutomarge gedaald tegenover het basisjaar. In 2016 tot wel 23%. Dit heeft te maken met de omzet die in de loop der jaren is gedaald.
43
Andere bedrijfskosten Om geld te verdienen moet je geld uitgeven. Daarom bestaan er naast de bedrijfsopbrengsten en de bedrijfskosten ook de andere bedrijfskosten (bezoldigingen, afschrijvingen en andere bedrijfskosten). Dit zijn de kosten die voor het eindresultaat van je omzet hebben gezorgd. Formule: Bedrijfsopbrengsten – (bezoldigingen + afschrijvingen + andere bedrijfskosten) Hier zien we de andere kosten van de laatste drie jaar:
Andere bedrijfskosten
2014
2015
2016
799.880,00 (100%)
793.060,00 (99%)
896.616,00 (122%)
Andere bedrijfskosten 920,000.00 900,000.00 880,000.00
EUR
860,000.00 840,000.00 820,000.00 800,000.00 780,000.00 760,000.00 740,000.00
2014
2015
2016
Conclusie: In 2015 daalde het een beetje, maar dan steeg het in 2016 met 22%. Dit komt omdat de onderneming een verlies van 19.000 Euro had in het boekjaar 2016 en ook omdat de bedrijfsopbrengsten iets lager waren dan die van 2014. Een mogelijke reden die de kosten lieten stijgen is omdat ‘De Kampeerder’ hun pand had gerenoveerd in 2016 (zie bijlage).
44
Eigen vermogen We zullen nu eens kijken naar het eigen vermogen van ‘De Kampeerder’. We nemen hier ook 2014 als basisjaar.
Eigen vermogen
2014
2015
2016
2.197.315,00 (100%)
2.679.183,00 (122%)
2.587.353,00 (118%)
Eigen vermogen 3,000,000.00 2,500,000.00
EUR
2,000,000.00 1,500,000.00 1,000,000.00
500,000.00 0.00 2014
2015
2016
Conclusie: In 2015 stijgt het eigen vermogen met 22% in vergelijking met boekjaar 2014. In het laatste boekjaar daalt het met 4% tegenover 2015, omdat de onderneming een verlies had geboekt en dus daalt het eigen vermogen automatisch ook.
45
Bedrijfsresultaat Wanneer we de bedrijfsopbrengsten en bedrijfskosten hebben, kunnen we het jjjjjjjjjjjj bedrijfsresultaat berekenen. Formule: Bedrijfsopbrengsten - bedrijfskosten Het bedrijfsresultaat is een goede indicator om te zien of een onderneming het wel goed doet of niet. Laten we eens de bedrijfsresultaten van ‘De Kampeerder’ bestuderen. Hier zien we het bedrijfsresultaat van de laatste drie jaar:
Bedrijfsresultaat
2014
2015
2016
336.041,00 (100%)
257.459,00 (77%)
-19.464,00 (-6%)
Bedrijfsresultaat 400,000.00 350,000.00 300,000.00
EUR
250,000.00 200,000.00 150,000.00 100,000.00 50,000.00 0.00 -50,000.00
2014
2015
2016
Conclusie: In het jaar 2015 was het resultaat iets lager, omdat de brutomarge gedaald was. In het jaar 2016 boekte de onderneming verlies door de renovatie van hun pand. Eind 2016 waren de andere kosten hoger dan 2014 en ze verkochten ook minder producten dan in het basisjaar.
46
Aantal werknemers We zullen nu eens kijken naar het gemiddeld aantal werknemers per jaar van ‘De Kampeerder’.
Aantal werknemers
2014
2015
2016
12 (100%)
13 (103%)
12 (93%)
Aantal werknemers 13
12
11
10 2014
2015
2016
Conclusie: Het aantal personeelsleden bleef ongeveer hetzelfde over de drie jaar.
47
Analyse van de jaarrekening(‘Silvaventura’) Horizontale analyse Eigen vermogen Het eigen vermogen van een onderneming is de som van al het geld en bezittingen die de ondernemer in het bedrijf heeft geĂŻnvesteerd.
Eigen vermogen
Jaar 11
%
Jaar 12
%
Jaar 13
%
26 145 000,00
100%
30 474 000,00
116,56%
34 129 000,00
130,54%
Duizenden EUR
Eigen vermogen 40,000.00 35,000.00 30,000.00
25,000.00 20,000.00 15,000.00 10,000.00 5,000.00 0.00 Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
Conclusie Als we het eigen vermogen van de boekjaren 2011, 2012 en 2013 met elkaar vergelijken dan zien we een positieve evolutie. Over een periode van 3 boekjaren is ons eigen vermogen met 30,54% gestegen, wat best veel is. Dit is vooral te wijten aan de sterke toename van onze reserves in die periode. We hebben ervoor kunnen zorgen dat onze reserves zijn verdubbeld in de drie boekjaren door het resultaat telkens in de onderneming te houden.
48
Omzet De omzet is het bedrag dat je hebt behaald door het verkopen van je goederen of diensten. De omzet bestaat uit twee delen, prijs en afzet. Hoe groter je omzet, hoe meer je hebt verkocht. Omzet
Jaar 11
%
Jaar 12
%
Jaar 13
%
28 286 000,00
100,00%
28 717 000,00
101,02%
27 162 000,00
96,03%
Duizenden EUR
Omzet 29,000.00 28,500.00
28,000.00 27,500.00 27,000.00 26,500.00 26,000.00 Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
Conclusie In het eerste jaar hebben wij een redelijk hoge omzet. We waren hier nog niet helemaal tevreden mee omdat de kosten nog een hele grote hap nam van onze omzet. We wilden hier verandering in brengen door onze omzet te vergroten en tegelijkertijd ook onze kosten te verlagen. Dit hebben we kunnen realiseren in het volgend boekjaar, waarin we onze hoogste omzet hebben gerealiseerd. Ons laatste boekjaar was ook geslaagd. Hoewel onze omzet lager was dan de voorbije boekjaren, hebben we nog steeds een hoge winst kunnen realiseren.
49
Productie De productie is gewoonweg het aantal geproduceerde stuks door ‘Silvaventura’
Productie
Jaar 11
%
Jaar 12
%
Jaar 13
%
3 729,00
100,00%
4 607,00
123,55%
4 584,00
122,93%
Productie 5,000.00 4,500.00 4,000.00 3,500.00 3,000.00 2,500.00 2,000.00 1,500.00 1,000.00 500.00 0.00 Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
Conclusie In het eerste jaar hadden we een relatief lage productie omdat we niet zeker waren hoe we de markt moesten benaderen en hoe groot onze afzet zou zijn. We wilden geen grote risico’s nemen. Toen we constateerden dat er veel vraag was naar onze producten, leidde dat tot het aanschaffen van een extra machine. Dit was een zeer goede zet. Hierdoor konden wij meer produceren en dus ook meer verkopen. Ook konden wij door deze investering al onze klanten bevoorraaden met hun bestellingen.
50
Resultaat van het boekjaar Het bedrijfsresultaat is het verschil van tussen de bedrijfsopbrengsten en de bedrijfskosten. Als het positief is doet je onderneming het goed, als het negatief is kan je best een kijkje gaan nemen bij de bedrijfskosten.
Bedrijfsresultaat
Jaar 11
%
Jaar 12
%
Jaar 13
%
2 623 000,00
100,00%
4 329 000,00
164,48%
3 655 000,00
139,34%
Duizenden EUR
resultaat v/h boekjaar 5,000.00 4,500.00 4,000.00 3,500.00 3,000.00 2,500.00 2,000.00 1,500.00 1,000.00 500.00 0.00 Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
Conclusie ‘Silvaventura’ behaalde steeds een prachtig resultaat. We hebben ervoor gezorgd dat onze opbrengsten steeds hoger lagen dan onze kosten. Het was niet makkelijk omdat we het risico hadden om klanten te verliezen aan onze concurrenten. We stellen vast dat het 12de jaar een beter jaar was dan onze 13de , maar we geloven erin dat de verandering van de productie ons zal bevoordelen op lange termijn.
51
Verticale analyse Solvabiliteit Solvabiliteit is een financiële ratio die de verhouding aangeeft tussen het vreemd vermogen en het eigen vermogen op de balans. Als een onderneming voldoende eigen vermogen heeft, is ze solvabel. Anderzijds kan het eigen vermogen te klein zijn om de schuldenlast op te vangen. Zodra dat de solvabiliteit onder 33% valt, spreken we over een negatieve solvabiliteit in de ogen van een financiële instelling.
Solvabiliteit
Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
60%
63%
67%
Solvabiliteit 68% 66% 64% 62% 60% 58% 56% Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
Conclusie ‘Silvaventura’ heeft een uitmuntende solvabiliteit over de voorbije drie jaren. Dit is te wijten aan de extreme groei van de reserves, een toename van 7 miljoen euro. Dit is niet het enige wat voor een verbetering van de solvabiliteit heeft gezorgd. De daling van de schulden op lange termijn heeft zeker een grote rol gespeeld. De schulden op korte termijn hebben bij ons geen belang gehad omdat we alleen schulden hebben aan onze leveranciers.
52
Rentabiliteit Onder rentabiliteit is de verhouding tussen de nettowinst die een onderneming gedurende een bepaalde periode heeft gerealiseerd, en het eigen vermogen of vreemd vermogen. Rentabiliteit EV(Eigen Vermogen) Dit is een bedrag per 100 euro dat het investeren met EV ons opbrengt of kost.
Rentabiliteit EV
Jaar 11 10%
Jaar 12 14%
Jaar 13 11%
Rentabiliteit EV 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
Conclusie In het eerste jaar hebben we een rendement van 10%. Dit betekent dat we per 100 euro geïnvesteerd eigen vermogen een rendement van 10 euro ontvangen. ‘Silvaventura’ heeft telkens een goede rentabiliteit van het EV met een hoogtepunt in het tweede jaar van 14%.
53
Rentabiliteit VV Dit is een bedrag per 100 euro dat het investeren met vreemd vermogen ons opbrengt of kost. Het is heel belangrijk om eens een kijkje te nemen naar je rentabiliteit van het vreemd vermogen. Zo kan je zien of je een lening wel aankan. Stel dat je rentabiliteit 2% is en je een lening aangaat met een rente van 3% dan vermijd je het best om een lening aan te gaan, maar als je rentabiliteit hoger is dan 3% dan kun je het overwegen om een lening aan te gaan.
Rentabiliteit VV
Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
14%
24%
22%
Rentabiliteit VV 30% 25% 20% 15% 10% 5%
0% Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
Conclusie Hier is het weer hetzelfde verhaal als bij de rentabiliteit van het eigen vermogen, alleen zijn de cijfers hier veel hoger. Het hoogste percentage hier is 24%. Voor ‘Silvaventura’ is het veel interessanter om met vreemd vermogen te investeren dan met eigen vermogen.
54
Quick Ratio De quick ratio, acid ratio of de liquiditeit in enge zin geeft de verhouding tussen de vlottende activa en de schulden kleiner dan één jaar weer, zonder rekening te houden met de voorraad. De voorraden worden van de vlottende activa afgetrokken omdat ze minder snel in geld om te zetten zijn. Quick is dan ook het Engels woord voor “onmiddellijk, snel”. Het doel van het berekenen van deze ratio is om na te gaan of de onderneming op korte termijn genoeg middelen heeft om alle schulden kleiner dan één jaar te kunnen betalen. De schulden kleiner dan één jaar kunnen we ook beschrijven als onze leveranciers.
Jaar 11 5,09
Quick Ratio
Jaar 12 4,77
Jaar 13 3,66
Quick Ratio 6.00 5.00 4.00 3.00 2.00 1.00 0.00 Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
Conclusie ‘Silvaventura’ heeft een zeer goede quick ratio. In het eerste jaar kunnen we onze leveranciers vijf keer betalen met de middelen die we op dat moment ter beschikking hebben. We zien ze over de jaren heen dalen naar 3.66 (afgenomen met 1.43). Ondanks deze daling is het nog steeds een behoorlijke quick ratio.
55
Current Ratio De current ratio of liquiditeit in ruime zin geeft de mate aan waarin de onderneming in staat is op korte termijn haar schulden te kunnen voldoen. Op basis van de uitkomst van de current ratio wordt de liquiditeitspositie bepaald. Zo kan de onderneming liquide zijn als ze de schulden op korte termijn kan betalen en zo niet is ze niet liquide. Als de liquiditeitsratio kleiner is dan ĂŠĂŠn dan is de onderneming niet in staat haar schulden op korte termijn te betalen.
Current Ratio
Jaar 11 6,64
Jaar 12 6,02
Jaar 13 5,79
Current Ratio 6.80 6.60 6.40 6.20 6.00 5.80 5.60 5.40 5.20 Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
Conclusie Als de quick ratio goed is dan is het vanzelfsprekend dat de current ratio even goed of zelfs beter is. Dit zien we hier ook terug, ook daalt de current ratio over de jaren heen van 6.64 naar 5.79 maar ze blijft nog steeds zeer goed. Ze kent wel een minder harde daling ten opzichte van de quick ratio, een daling van 0.85.
56
Bedrijfskapitaal Het bedrijfskapitaal van een onderneming is gelijk aan de vlottende activa. Vlottende activa zijn de werkmiddelen waarover een onderneming op korte termijn beschikt. De vlottende activa danken hun naam aan het vlot in en uit de onderneming kunnen gaan. Als we het bedrijfskapitaal verminderen met het vreemd vermogen op korte termijn bekomen we het nettobedrijfskapitaal. Het doel van het berekenen van deze ratio is om de liquiditeit van een onderneming te meten. Hoe hoger het nettobedrijfskapitaal, hoe meer liquiditeit de onderneming heeft. Als de onderneming liquide is kan ze haar schulden op korte termijn afbetalen.
Bedrijfskapitaal
Jaar 11 11 835 000,00 €
Jaar 12 13 550 000,00 €
Jaar 13 11 950 000,00 €
Duizenden EUR
Bedrijfskapitaal 14,000.00 € 13,500.00 € 13,000.00 € 12,500.00 € 12,000.00 € 11,500.00 € 11,000.00 € 10,500.00 € Jaar 11
Jaar 12
Jaar 13
Conclusie ‘Silvaventura’ kent steeds een nettobedrijfskapitaal van meer dan 11 miljoen euro, wat uitstekend is. We zien dat er van het eerste jaar naar het tweede jaar een toename is van 1.7 miljoen. Jammer genoeg daalt dit het volgende jaar met 1.6 miljoen. Dit betekent wel dat ‘Silvaventura’ haar schulden op korte termijn steeds kon betalen in de voorbije drie jaren.
57
Masterplan Als bedrijf is het belangrijk dat we enkele doelstellingen vooropzetten zodanig dat we een doel hebben om naar te streven. Dit werkt motiverend voor zowel ons bedrijf als voor onze werknemers. Een eerste doel is om als onderneming te blijven groeien in de toekomst. We zullen dus overwegen om meerdere nieuwe vestigingen in het buitenland te openen. In 2019 willen we onze solvabiliteit verhogen, dit zullen we doen door een deel van de winst van boekjaar 13 toe te voegen aan het eigen vermogen, dit hebben we al in het jaar voordien gedaan. Het zorgt ervoor dat we stevig in onze schoenen staan als bedrijf. Een tweede doelstelling is om onze schulden op lange termijn te doen dalen tegen 2020. Op die manier moeten we minder rekening houden met maandelijks/jaarlijks af te betalen leningen en worden we minder afhankelijk van banken. De solvabiliteit van ‘Silvaventura’ is over de jaren heen toegenomen. Op 3 jaar tijd is deze ratio gestegen tot 67%. Dit wil zeggen dat een groot deel van ons totaal vermogen bestaat uit eigen vermogen. We streven als onderneming naar een solvabiliteit van 75% tegen 2020. De liquiditeit is op dit moment goed. We kunnen onze leveranciers onmiddelijk betalen. Als we ooit in een financieel moeilijke situatie geraken, dan kunnen we onze werkmiddelen snel omzetten in geld, zowel op korte termijn als op lange termijn.
58
Engels
59
Engels Voor het vak Engels ontwikkelden we een Business Plan en stelden we een Promotion Plan op. Voor ons Business Plan bespraken we onze Company Objectives en Business Idea. Ook stelden we een Risk-Analysis en een organogram op. Nadien maakten we een Product Description en bespraken we de Markets and Marketing. Als tweede opdracht maakte ik een Promotion Plan op, waarin een of twee strategieĂŤn worden voorgesteld om reclame te maken voor ons bedrijf en ons product. Vervolgens berekende ik de kosten. Ten slotte ging ik na of het in het budget paste en verdedigde ik mijn strategie.
60
Business Plan Business Idea The name of our company is ‘Silvaventura’, which consists of two words. Silva and adventure, Silva means forest in latin and adventure was squeezed into it. Our production mainly consists of camping goods, from backpacks to accessories. The environment is very important for us, so we will plant a tree for every 25 backpacks we sell. These can be used for a variety of activities. Our company aims to provide the best quality at a competitive price. You’ll notice how important quality is for us, our slogan is: ‘Silvaventura’. You feel the difference.
Risk analyses
Internal analysis
External analysis
Strengths: innovation, an wide assortment, competitive strategy (lower price)
Opportunities: website that is easy to locate, an open market for new ideas, a chance for our own brand to grow
Weaknesses: low brand recognition, young team with no experience
Threats: competition with more experience, financial risks
Innovation: We always want to make new better products, this will give us a higher market position. A wide assortment: We have a lot of products such as a variation of backpacks and tents. Competitive strategy: In our first year, we made our product cheaper than the competition so we would attract their customers. Easy locatable website: We use cookies to determine our customers search attitude, if they’re looking for tents our advertisement will pop up. This will benefit our online sale. An open market for new ideas: We can always look at other companies that produce new products and can also make that product or launch a complete new product in the market without a problem.
61
A chance: There are not a lot of brand companies that produce backpacks and tents for camping. So we can develop ourselves and have a better chance to be successful. Low brand recognition: we have a low brand recognition from customers. Young team with no experience: This is our biggest weakness but we all have our own unique abilities which will help us to support each other as a team. Competition with more experience: Our competitors already have a good position in the market and a high brand recognition. This will make it difficult to be successful at the start.
Financial risks: We will make a lot of expenses at the start with our low price strategy,
62
Markets and Marketing
Customers This small marketing plan illustrates our market strategies and segments to get more customers. We want to reach professional campers who want to camp with our most beautifully designed camping products. Not only professional campers but also everyone who is attracted by our goods.
Location We are located in Antwerp, the second largest city in the country. We are planning to expand within the Benelux and then go international. Customer service is a very important aspect for our company. That’s why we have to ask ourselves some questions: ” Why would people want to buy our products?” and “‘What do they expect from us?”. We are specialized in producing creative designs for all of our camping goods. Our prices aren’t cheap but in exchange we offer our customers the best quality. First impressions count for everything, so this is why we need to pay attention to our branding. We have to give them the feeling that they really are a part of our company. The idea to offer the customers high qualitative comfortable equipment will convince many people to buy our products.
Promotion To promote our products, we will make use of different types of marketing. We already set up different accounts on social media, such as a Facebook and Instagram account etc. That was one of the first steps we took to promote our products, it helped our company to grow. Now we want to take further steps and spend our time to make better advertisements. We are actively working on commercials that we will be broadcasted on TV. We also want create brochures, flyers and business cards. An easy way to inform and keep our cliënts up to date about our company and products.
Competition Nowadays, there are a lot of competitors who sell the same kind of camping goods as us. We are a young company that is still growing. If we compare ourselves to other companies, we are a small a business, but that doesn’t mean that we are going to give up quickly. We offer customers self-produced products by ‘Silvaventura’. This shows everyone that we are a unique brand.
63
Product description ‘Silvaventura’ sells a wide range of camping products. These goods are necessary if you want to have a perfect camping trip without any concerns. We always try to offer our customers a maximum quality and service. We never stick to one version of a product, because we always try to improve it. Our products come at a high price but certainly offer a high durability. Our cliënts won’t have to buy another one again in their lifetime. We divide our products in five different categories: backpacks, tents, clothing and other necessary accessories such as tent carpets.
Our backpack assortment is the most important of all. We offer different kinds of backpacks and all of them are made with the best materials. The backpack from the illustration is the largest and best one we have in stock. This backpack has a capacity of 51 liters. It is also very comfortable because the shoulder-straps are thick and soft, and contains a special pocket for your sleeping bag.
This product is our largest and the most expensive one in stock. It has two openings and the tent has a capacity of 6 people.
64
This is one of our special pants we sell. This pants contains a special fabric that protects your legs fully from rain and wind. At the knees it contains a double layer of that fabric for extra protection. It also contains six pockets, four normal ones and one to put a map in it and the other an axe.
One of our accessories we offer, are flashlights. High quality flashlights off course like this one. This one can reach a distance of 2 kilometer. It is also waterproof so you can also use it under water and You can also protect yourself from any danger, because this flashlight can easily blind someone with fast flashes. It has also a battery durability of 36 hours and can be fully charged up in 80 minutes.
65
Ownership, management and personnel (Company objectives) Productivity We spent a lot of time and effort in our employees. We educate them to use our equipment efficiently because we invest a lot of money in the newest and best equipment available on the market. We try to provide all of the resources to our employees so they remain as productive as possible. This is the only way to stay the best in our segment. We don’t want to produce too much products because we have high prices, but we also don’t want to produce a less because we still want to cover our expenses and we still want to be known by people that are interested in camping.
Core Values As a company, it’s very important for us to provide the best quality. Quality is what separates us from the competition. Without our great employees and resources it would be hard to achieve this quality. Not only the quality of our products is important but the little details too for example the unboxing experience. We pay attention to the smallest details from the box it comes in to the dust bags. It’s not nice to pay a decent amount of money and don’t even enjoy the small things like the unboxing. As you can see the customers are very important for us. They can come to our stores for even the smallest problems and our employees will help them. We try our best to keep the customers and our employees satisfied. At the moment we aren’t making use of green energy but that will change. We are very environmentally conscious but we didn’t have the resources to achieve it. Now we have the resources to do so. It helps us to reduce the cost on long-term and it improves our reputation.
Growth We started in 2004 as small shop in a small community now we are a multinational with our own production complex.
We are growing approximately 120% a year for since we started. We are a great company to invest in. When we just started, we had it pretty hard because we were a small unknown shop with high prices
66
but since the people started talking about the quality we provided it all went very fast. We couldn’t keep up with the demanded goods so we had to open a big production complex. It was going better and better and we were opening more stores and production complexes. As we were growing as a company our brand was growing too. It was hard to produce a lot of products which are all of high quality but with a lot of effort have we made it.
Personnel Ayman is the Chief Executive Officer of the company. He was chosen because he already had experience as CEO and the group felt that he had done this well. The CEO should determine and communicate the organization’s strategic direction. Specifically, it means that the CEO has to make choices about the following market opportunities in order to accomplish the objectives. Our CEO is very motivated and he still keep focusing on what matters. And one of the most important things, he listens to his employees.
Nassim Amghar has the function of Administrative Director. She manages all the documents of the company and is engaged in the drafting of reports. She is able to hear and speak well enough to converse over telephone 100% of the time. Duygu is orderly that is why we chose her for this function.
Akram is the Financial Director. He is responsible for the finances of the company. He was chosen because he has an eye for detail and is good with numbers. Quinten has experience with bookkeeping. He is very precise and serious.
Finally comes the technical director. This function is assigned to Kojo. he will manage the stock and contact suppliers if necessary, because I am good at negotiating at prices. She started working in ‘Silvaventura’ an intern but has grown quickly into a director.
67
Financial forecast We initiated a capital increase of â‚Ź 1 500 000,00 which has been accepted by our staff members. This brings our equity to a higher rate which also leads to a positive change of our profit. We want to open a new location for our company. This expense involves a lot of costs, but we calculated that we will have more profits than costs at the end of the year.
68
Promotion Plan Target costumers Our targets are young people from age 14 to 26. Most people are still studying until they reach 26 years of age. They have a lot of spare time and during the vacation they can get a tent, go camping with friends or alone for a while. They can be away from other people, the Internet and responsibilities without having to worry. We want to target people from all gender and those who need some space and want some time for themselves. The tent, nature and the camper. Promotion tactics We want to use printed ballpoints with our logo and name on it as a promotion plan for ‘Silvaventura’. We want to hand 1.000 out in the Meir, 5.000 ballpoints at high schools and universities and 4.000 at libraries. All the ballpoints will be handed out in Antwerp. We would distribute them out in the morning at 8 am to 9 am and then also hand them out at 3 pm until 5 pm at high schools and universities in the schooldays maybe also during lunch break. On Wednesday and Saturday we will hand them out from 10 am until 6 pm at libraries. Costs 10.000 ballpoints cost € 4.637,87 Incl. BTW so it costs 0,34 EURO for one ballpoint. I went to www.eurogifts.be that sells printed ballpoints and selected 10000 ballpoints (stylus pen Touchstyle). We will use students to hand these ballpoints this will cost us € 7.500 for the whole year. All the costs together will be € 12.137,87. Defense of the plan This plan will increase our brand’s recognition, this is very important because we are a new company on the market. We want to use printed ballpoints because students use ballpoints a lot and are always lending them to friends, classmates and other people when they have none. Those people will also see our brand name on it and so it goes. Ballpoints have a life of their own; one second they are in your hand and the other second they are left alone in the classroom and then most likely have a new owner the next hour. So the point is that ballpoints will also reach more and more people as time passes and our brand recognition will also rise automatically. Some students always get bored and will than have an eye for the smallest things that have nothing to do with school like reading everything on their ballpoint and searching it on the internet. This promotion plan will be a sure success; we want to make camping popular again for all students. Our rivals don’t want to target young people, so this will surely improve our market position.
69
Frans
70
Frans Ook voor het vak Frans mocht ik een brochure maken. Deze hangt samen met een lijst van producten die geen enkel kampeerder mag missen. Ik maakte ook een vacature. Voor de vacature koos ik een voorbeeld vacature uit het web en daarop baseerde ik me. Ik zocht een Verkoop-Assistent Manager. Ik gaf een korte beschrijving van de functie, alsook onze verwachtingen. Er werden ook enkele eigenschappen en (taal)vaardigheden vermeld. Als tweede opdracht stelde ik een brochure op die gericht is naar ‘De Kampeerder’. Zoals elke brochure was ook hier het doel om nieuwe klanten te lokken. Daarom werd in de brochure een korte beschrijving gegeven van ‘Silvaventura’ en hebben we enkele producten voorgesteld.
71
Offre d’emploi ‘Silvaventura’ cherchez un(e)
Assistant de directeur des achats (h/f) Présentation de l’entreprise: ‘Silvaventura’ est une entreprise qui est spécialisée dans la production et la vente des produits du camping. Description de l'emploi:
•
Vous coordonnerez la planification des achats.
•
Vous devez analyser des processus d’achats.
•
Vous travaillerez en collaboration stricte avec d’autres départements.
•
Vous rapporterez les chiffres à la direction.
•
Vous guiderez le département des achats.
•
Vous développerez de nouvelles techniques de production.
•
Vous rechercherez toujours des produits meilleurs et moins chers.
Profil: Nous recherchons des candidats qui sont en possession d'un diplôme de Master en études économiques ou de Master en management. Une claire compréhension des marchés financiers est cruciale. Vous êtes un bon organisateur, vous avez un esprit analytique et vous avez l’œil pour le détail. Vous êtes dirigeant(e) et assuré avec le personnel et vous êtes entreprenant et innovant. Vous maîtrisez le néerlandais et le français. Vous savez bien travailler avec Excel et Word. Nous offrons:
•
Un travail à temps plein
•
Un contrat à durée indéterminée
•
Vous recevrez une proposition salariale attrayante complété par des avantages supplémentaires.
Lieu de travail: 2020 Anvers Contacter: Envie de rejoindre notre jeune et dynamique équipe? N’attendez plus et postulez en envoyant un mail à info@Silvaventura.be .
72
Brochure
Seulement pour baroudeurs
Notre entreprise Nous sommes Silvaventura, une entreprise qui est spécialisée dans la vente de matériel du camping. Nous visons à fabriquer nos produits d’une façon écologique et respectueux de l’environnement. Aider l’environnement et faire les gens profiter de la beauté de la nature sont ce que nous envisagens. Nous voulons faire en sorte que nos clients obtiennent les meilleures fournitures pour voyager d’une manière facile et confortable.
Silvaventura Pour un jeune aventurier il est important de savoir comment s’y prendre pour avoir un équipement ergonomique de voyage. C’est pourquoi nous donnons aussi des conseils et des informations sur nos produits. Nous espérons qu’en lisant cette brochure, vous aurez une meilleure compréhension de notre entreprise. Nous espérons que vous choisissez nos produits pour votre prochaine aventure!
H. Pius X-instituut Numéro de tél.: 0485941781 http://bin8.piustien.net/te sten/ Nom : Nassim Amghar
73
Silvaventura Silvaventura
VICTORINOX
OUTWELL
Couteau de Suisse
Tente Kingslantura 6
Victorinox est synonyme de haute
La tente est rapide et facile à monter et c’est une tente familiale pour six personnes. La surface construite est 8,8m².
qualité, fonctionnalité et garanti à vie. Un outil de poche multifonctions de Victorinox est un compagnon aussi utile qu’indispensable. Plus qu’un couteau, c’est un ami.
BACH
BACH
Sac à Dos Silva 60+10 M/L
Sac à Dos Trekking 55+10
Le sac à dos de trekking offre beaucoup de place et un excellent confort. Le système dorsal Tergolight avec un cadre intégré garantit une bonne répartition de la charge et une parfaite stabilité.
Les sacs sont extrêmement solides et nous accompagne en trekking ou sur les hauts sommets dans une version plus ordonnée, plus moderne et plus élancée. Vous aurez plus de confort. 74
Godsdienst
75
Godsdienst Voor elk bedrijf is het van groot belang dat er een deontologische code aanwezig is. Een deontologische code is een ethische stroming die uitgaat van absolute gedragsregels. Voor het vak godsdienst werd ons gevraagd een code op te stellen waarin we laten zien hoe ons bedrijf maatschappelijk verantwoord onderneemt. Hierbij heb ik rekening gehouden met de drie P’s die gerespecteerd moeten worden namelijk People, Planet en Profit.
76
MVO
Maatschappelijk verantwoord ondernemen ‘Silvaventura’ is een onderneming die gespecialiseerd is in het verkopen van kampeeruitrusting. We begonnen met het verkopen van rugzakken. Na het zien van een gat in de markt kozen we ervoor om onze assortiment uit te breiden. We hebben veel respect voor de natuur en aangezien we kampeerspullen verkopen kiezen we ervoor om ze te produceren op een milieuvriendelijke manier. Maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent ondernemen met oog voor het bedrijf én de maatschappij. Dit houdt rekening met “people, planet en profit.”
People Zonder medewerkers kan een onderneming niet groeien. Daarom zetten we in op de vorming van onze personeelsleden en leveranciers die meer willen ontdekken en mee willen ondernemen.
•
Bedrijfswaarden -
Respect
-
Motivatie
-
Geloof
-
Vertrouwen
-
Samenwerking
-
Moed
Dit zijn de essenties waarmee we werken en beslissingen maken. Deze waarden zijn ook een houvast van ons bedrijf. Welzijn op de werkvloer Respect voor onze werknemers is belangrijk in ons bedrijf. Daarom zorgen we ervoor dat ze zich goed voelen als ze komen werken.
77
Twee keer per jaar zijn onze werknemers verplicht een cursus te volgen over een gezonde werkhouding. Zo leert men omgaan met hun rug tijdens het computerwerk. De grote oorzaken van een slechte rug zijn een verkeerde inrichting van de werkplek, een verkeerde zithouding en een slechte werktechniek. Daarom bieden we workshops aan, die door ons gefinancierd worden, om zo te beschikken over een gezonde werkhouding. Aangezien we veel aandacht schenken aan onze personeel, zowel arbeiders als bedienden, worden ze ook verplicht om één keer per jaar een medisch onderzoek te krijgen met de nodige vaccinaties ten koste van het bedrijf. We streven ernaar om ons personeel zoveel mogelijk op hun gemak te stellen tijdens het werken. Een positieve werksfeer motiveert en lijdt tot constructief werken. Voor het oplossen van een conflict zijn er enkele stappen waaraan wij, de leidinggevende, ons aan moeten houden.
-
Stap 1: Het probleem verkennen. Voor we actie ondernemen is het belangrijk om te weten hoe de situatie in elkaar zit. Daarom beginnen we eerst met het observeren van het conflict.
-
Stap 2: Het bemiddelingsgesprek. Nadat we een eigen beeld hebben gecreëerd op de situatie gaan we een uitzonderlijk gesprek aan met de betrokkene waarin we ieder zijn kant van het verhaal bekijken.
-
Stap 3: De onderhandeling De laatste stap is het komen tot een oplossing, dit laten we over aan het hoofd van de Human Resources, die samen met de betrokkenen tot een consensus komt.
•
Werkomstandigheden Er wordt veel belang gehecht aan de arbeidsomstandigheden waarin wij en onze leveranciers inleven. We proberen onze leveranciers te stimuleren en te begeleiden bij het verbeteren van hun werkomstandigheden. Elke producent voor ‘Silvaventura’ is verplicht een gedragscode te ondertekenen. Daarin staan een aantal eisen waarover de leverancier aan moet voldoen zoals dat er bijvoorbeeld geen kinderen worden tewerkgesteld en er gebruik wordt gemaaskt van milieuvriendelijke en natuurlijke grondstoffen.
Planet Het milieu is een zeer belangrijk aspect voor ons bedrijf. We stimuleren onze werknemers om zich positief te gedragen tegenover het milieu. We willen ze op de hoogte brengen van de risico’s die kunnen oplopen voor het milieu, en dus de omgeving waarin zij leven, als enkele doelstellingen niet gevolgd worden.
78
‘Silvaventura’ houdt rekening met de volgende milieuaspecten.
•
Grondstoffen We maken gebruik van milieuvriendelijke grondstoffen die niet schadelijk zijn als afval, die makkelijk afbreekbaar zijn als afval of hernieuwd kunnen worden.. ‘Silvaventura’ is een met de natuur en de natuur schade is wat we ten alle tijden willen vermijden. Ook wordt er gebruik gemaakt van hernieuwbare grondstoffen zoals hout of bamboe.
•
Afval Elke onderneming krijgt er mee te maken. Wij proberen onze maandelijks stort zo miniem mogelijk te houden. Dit doen we door papierwerk te vermijden en zoveel mogelijk te werken op de computer. Al het afval dat we produceren trachten we te recycleren. Maar aangezien sommige materialen niet gerecycleerd kunnen worden wagen we ze te om te vormen naar kleine werk-accessoires die nog goed benut kunnen worden. Dit doen we door samen creatief te werk te gaan.
•
Energie Aangezien we papierwerk proberen te vermijden en veel werken met de computer proberen we op kantoor en in het magazijn bewust om te gaan met energie. We hebben een goede isolatie tegen de koude en hebben grote ramen die ervoor zorgen dat er veer licht binnenkomt. Voor verlichting maken we gebruik van spaarlampen, maar grote ramen waren een zeer goede investering. We hebben contact gelegd met enkele ingenieurs en we werken nu samen aan een idee om een waterzuiveringsinstallatie te maken dat regenwater omzet naar drinkbaar en bruikbaar water. We zijn sterk bewust van de opwarming van de aarde en dat grotendeels door de mens. Daarom streven wij naar een ultieme milieuvriendelijke bedrijf.
•
Transport Voor het distribueren van onze goederen werken we nog steeds met vrachtwagens. We zijn bezig om hier verandering in te brengen. Naar een studie is gebleken dat spoorwegverkeer zeer weinig CO2 uitstoot en daarom zijn we van plan om onze distributie manier te veranderen. Maar aangezien we nog gebruik maken van vrachtwagens doen we er alles aan om zo min mogelijk CO2 uit te stoten. Wie denkt aan vrachtwagenverkeer denkt meteen aan files. Files vermijden we door onze chauffeurs ’s morgens vroeg of ’s avonds laat op stap te laten gaan. Zo mijden we spitsuren en stoten we minder CO2 uit.
79
Profit Aangezien we kiezen voor duurzame producten, komen onze goederen duurder uit. De meeste mensen zijn bereid onze producten aan te kopen omdat ze ecologisch zijn en lang meegaan. Als u kijkt naar wat er allemaal achter zit en hoe wij het aanpakken dan zijn onze prijzen nog goedkoop. Vergeleken met de concurrentie zijn we niet het goedkoopst maar wel het meest ecologisch. In de toekomst zullen er locaties verschijnen in Nederland die dan ook op een duurzame manier tewerk gaan. Zo gaan we ervoor zorgen dat onze verkoop en milieuvriendelijke tewerkstelling verspreid wordt. Daardoor pogen we maatschappelijk verantwoord te ondernemen bekend te maken in meerdere streken. Zo voorzien we ook enkele gezinnen van een loon. Een grote winst is mooi meegenomen, maar we zijn pas tevreden als we alles kunnen doen op een duurzame manier.
Conclusie ‘Silvaventura’ is een duurzame onderneming die nog niet zo lang bestaat. We zijn een onderneming met jonge talenten die een frisse kijk hebben op de economie en de stand van zaken. We weten waarvoor we staan en wat we willen bereiken. Die dingen motiveren ons elke dag meer en meer om het goed te doen. We weten hoe de aarde ervoor staat en we weten dat we er veranderingen aan kunnen brengen. Door middel van kleine acties kunnen we zorgen voor een betere leefomgeving zowel voor onze als voor de volgende generaties.
80
Logboeken DATUM
WAT HEB IK GEDAAN?
TE ONDERNEMEN ACTIES
5 okt. 2016
Ontvangen GIP-handleiding + informatie over onze
GIP-handleiding lezen en opdracht doornemen.
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
GIP en eerste GIP-taak: Externe audit.
8 okt. 2016
GIP-handleiding gelezen en opdracht maken.
14 okt. 2016
Opdracht verzenden naar externe audit en GIPcoรถrdinatoren.
19 okt. 2016
Ontvangen opdracht 2 en verbetering opdracht 1.
Opdracht 2 doornemen en bespreken met teamgenoten. Groepsnaam kiezen en motiveren en maken van een organogram.
22 okt. 2016
Verbeteren versie 1 taak 1 en opdracht 2 maken.
23 okt. 2016
Logboek maken
81
DATUM
WAT HEB IK GEDAAN?
23 okt. 2016
Gewerkt aan onze opdracht van seminarie.
27 okt. 2016
Voor godsdienst kregen we een GIP-taak over deontologisch ondernemen en voor Frans kregen we uitleg over onze eerste GIP-taak.
30 okt. 2016
Ik heb mijn tweede logboek afgewerkt.
31 okt. 2017
TE ONDERNEMEN ACTIES
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
Analyse van de jaarrekening afmaken en beginnen aan onze derde opdracht voor seminarie.
2 nov. 2017
Mijn vakoverschrijdende taak heb ik afgewerkt en mijn taak voor Nederlands heb ik afgemaakt.
4 nov. 2017
Mijn eerste GIP-taak van Frans heb ik al voorbereid.
6 nov. 2017
Ik heb mijn derde logboek gemaakt en gewerkt aan onze derde GIP-taak.
82
DATUM
WAT HEB IK GEDAAN?
TE ONDERNEMEN ACTIES
07 nov. 2017
Ik heb onze taak van de kapitaalsverhoging afgewerkt en de presentatie gemaakt.
Presentatie tweede keer nagekeken op spelfouten.
09 nov. 2017
Na school heb ik verder gewerkt aan onze taak van de jaaranalyse.
13 nov. 2017
Ik heb me ook voorbereid voor de presentatie voor seminarie.
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
83
DATUM
WAT HEB IK GEDAAN?
18 nov. 2017
Ik heb een taak voor Nederlands voorbereid.
20 nov. 2017
In de avond heb ik nog verder gewerkt aan onze eerste GIP-taak van Engels.
27 nov. 2017
Ik heb verder gewerkt aan onze presentatie voor ons Business Plan van Engels.
29 nov. 2017
Na school heb ik gewerkt aan mijn tweede versie van mijn eerste GIP-taak van Frans.
30 nov. 2017
In groep hebben we onze presentatie van ons
TE ONDERNEMEN ACTIES
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
Business Plan afgemaakt. 1 dec. 2017
Studeren voor de examens.
84
DATUM
WAT HEB IK GEDAAN?
2 jan. 2017
Ik ben begonnen aan het opstellen van een Worddocument van onze vierde GIP-taak voor
TE ONDERNEMEN ACTIES
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
seminarie.
5 Jan. 2017
Ik heb de jaarrekeningen opgezocht van mijn gekozen bedrijven. Nadien heb ik het eigen vermogen, omzet en gemiddeld aantal personeelsleden berekend.
7 Jan. 2017
Ik ben begonnen aan het maken van mijn presentatie.
11 jan. 2017
Aangezien onze presentatie van onze Business Plan verschoven werd naar 12 jan. 17, had ik woensdagavond gestudeerd voor onze presentatie.
14 jan. 2017
Omdat er woensdag 11 jan. 17 een ondernemer kwam spreken werd onze vierde GIP-taak verplaatst naar 18 jan. 17. Daarom heb ik in het weekend verder gewerkt aan mijn presentatie.
85
DATUM
WAT HEB IK GEDAAN?
16 jan. 2017
Ik heb geoefend voor mijn presentatie van seminarie.
23 jan. 2017
Ik heb mijn logboek gemaakt van de voorbije week.
24 jan. 2017
Ik heb geleerd voor mijn presentatie voor seminarie.
25 jan.2017
Ik ben begonnen aan mijn tweede GIP-opdracht
TE ONDERNEMEN ACTIES
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
voor Frans. Deze heb ik grondig bekeken en voorbereid.
28 jan. 2017
Ik ben begonnen aan onze GIP-taak voor bedrijfseconomie en heb onze tweede GIPopdracht van Frans afgemaakt.
29 jan. 2017
Ik heb mijn logboek gemaakt van deze week.
86
DATUM
WAT HEB IK GEDAAN?
02 feb-2018
Aangezien we tijdens de les seminarie al aardig waren opgeschoten met onze GIP-taak van BDE, besloot ik om er na de middag nog aan te werken.
02 feb- 2018
Tijdens deze dag heb ik gewerkt aan mijn GIP-taak van BDE.
04 feb - 2018
Ik heb gewerkt aan de lay-out van mijn GIP-taak. We hebben de taak nog niet kunnen afronden maar
TE ONDERNEMEN ACTIES
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
‘De Kampeerder’ sturen via Facebook.
we zijn van plan om dinsdagavond, voor sluitingstijd, de winkel een bericht te sturen.
05 feb - 2018
DATUM 08 feb. 2018
Ik heb mijn logboek van de voorbije week gemaakt.
WAT HEB IK GEDAAN?
TE ONDERNEMEN ACTIES
Tijdens de les seminarie zijn we begonnen aan onze laatste GIP-opdracht. Aangezien er ons werd
.
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
verteld dat die tegen het einde van de les af moest zijn hebben we erg hard doorgewerkt. We waren net niet klaar en gelukkig kregen we extra tijd ot de volgende maandag. Na de middag heb ik gewerkt aan onze voorlaatste GIP-opdracht voor BDE.
87
DATUM
WAT HEB IK GEDAAN?
11 feb. 2018
Zaterdag hebben we met de groep gewerkt aan
TE ONDERNEMEN ACTIES
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
onze laatste GIP-opdracht en heb ik ook mijn eerste versie van mijn Franse GIP-opdracht verbeterd.
DATUM
WAT HEB IK GEDAAN?
15 feb. 2018
Tijdens de lessen seminarie kregen we de tijd om onze vijfde GIP-taak te verbeteren. Dit hebben we dan ook uitgebreid gedaan. Na de school uren ben ik begonnen met het ineen puzzelen van mijn eerste GIP-versie. Deze moet tegen 13 maart afgegeven worden.
18 feb. 2018
Ik ben begonnen met het verbeteren van alle
TE ONDERNEMEN ACTIES
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
voorgaande GIP-taken om deze te bundelen tot een mooi eindresultaat.
22 feb. 2018
Thuis ben ik begonnen aan mijn voorwoord en inleiding.
88
DATUM
WAT HEB IK GEDAAN?
24 feb. 2018
zaterdag ben ik gestart aan het bundelen van mijn
TE ONDERNEMEN ACTIES
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
opdrachten. Ik ben begonnen met seminarie. Ik beschikte over alle taken, maar drie oprachten ontbraken. Deze heb ik dan gevraagd aan mijn groepsleden.
27 feb. 2018
Nadat ik seminarie heb afgerond ben ik begonnen om mijn twee taken van BDE te bundelen en daarna te verbeteren.
28 feb. 2018
Dinsdag ben ik begonnen aan mijn eerste opdrachten voor een taalvak, namelijk Engels. Deze waren reeds verbeterd en heb ik makkelijk kunnen vinden aangezien ze opgeslagen waren op mijn pc.
09 maa. 2018
Voor Frans heb ik mijn brochure kunnen invoegen, maar aangezien mijn eerste opdracht nog niet volledig verbeterd is zal ik die op het laatst toevoegen.
89
DATUM
WAT HEB IK GEDAAN?
10 maa. 18
Al mijn opdrachten heb ik verbeterd en toegevoegd aan mijn bundel.
11 maa. 18
Voor godsdienst heb ik mijn deontologische code verbeterd en toegevoegd aan mijn GIP.
12 maa. 18
Ik heb een conclusie geschreven over mijn
TE ONDERNEMEN ACTIES
SUGGESTIES, EVALUATIES EN OPMERKINGEN GIP-TEAM
eindwerk en mijn persoonlijke ervaringen. Nadien heb ik onze jaarrekeningen er in bijlage aan toegevoegd. Ook heb ik al mijn links die ik heb gebruikt verzameld, zodat ik deze kan vermelden in mijn literatuurlijst.
90
Conclusie “Val zeven keer, sta acht keer op”, Dit was een zin die mijn vader me altijd toefluisterde wanneer ik faalde. Dit was dan ook het geval bij onze GIP opdrachten. Het was een situatie van frustraties en van vallen en opstaan. Het respecteren van de deadlines speelde hier dan ook een grote rol. Als tijd vorderde werd het steeds erger en niemand van ons die actie ondernam. Tot we een vergadering hielden waarin wij al onze meningen, frustraties en problemen vertelden. Na deze vergadering waren we het met elkaar eens dat we meer met elkaar zouden communiceren en elkaar zouden helpen waar nodig. Het was duidelijk voor iedereen dat we het over een andere boeg moesten gooien. Maanden gingen voorbij en ik zag een positieve sfeer en een wil om samen naar oplossingen te zoeken en waar nodig bij te sturen. Al snel waren onze opdrachten beter en brachten deze veel minder frustraties met zich mee. Het was rond dit moment dat ik bij mezelf zei: “Communicatie en afspraken zijn essentieel voor een succesvol groepswerk”. Dit was dan de oplossing om ons laatste jaar te overleven. We hebben uiteindelijk 10.500.000,00 euro winst gemaakt gemiddeld in drie jaren. Dit kunnen we een groot succes noemen. Natuurlijk was dit niet gelukt zonder mijn team. Deze GIP maken was een interessante ervaring waarbij ik leerde hoe ik de theorie in de praktijk moest toepassen en zoveel meer. Ook hebben deze opdrachten ons laten zien welke zwaktes en sterktes elk van ons heeft. Zo heb ik bijvoorbeeld opgemerkt dat ik in het begin moeilijkheden had met spreken voor een publiek maar dat gaat nu, na veel oefenen, vlotter. Zo was tijd ook mijn grootste vijand, omdat ik alles onderschatte qua werk. Wel heb ik opgemerkt dat ik na verloop van tijd een soort van leidersmentaliteit heb ontwikkeld en alle verantwoordelijkheid op mij heb genomen. Door het simulatiespel ‘TopTeam’ startten we een bedrijf op vanuit nul en toverden we die om tot een succesvol draaiende onderneming. Dit proces heeft me uiteindelijk geholpen mijn spreek- en schrijfvaardigheid te bevorderen. Als ook positief omgaan met kritiek, constructief te werk gaan, georganiseerd werken en niet te snel tevreden zijn, zijn kwaliteiten die ik tijdens het maken van mijn GIP heb geleerd. Deze eigenschappen hebben mij de basis gegeven om een leidersmentaliteit te ontwikkelen. Deze zal zeker van pas komen als ik later mijn droomjob zal vervullen. Als ik terugblik op het verloop kan ik enkel vaststellen dat ondanks enkele obstakels ik vooral veel heb bijgeleerd. Werken in team, overleggen en hulp vragen aan klasgenoten waren punten die ik heb kunnen verbeteren. Ik heb tevens geleerd om meer mijn mening te geven en vragen te stellen. Ik voelde me geremd om te praten voor een publiek, maar ik heb dit gevoel overwonnen. Ik begin nu ook op tijd aan een taak zodat ik de deadline kan halen zonder stress. Dit project was voor mij een race tegen de klok en het was ook een periode van een balans te vinden tussen zelfkritiek en zelfvertrouwen. Bedankt voor het lezen van mijn geïntegreerde proef.
91
Bijlagen `
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106