NARLIDERE LIFE RÖPORTAJ
Belkıs Ersan Yaka
Fotoğraf sanatı üzerine DEÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümü’nde 4 yıl öğretim görevlisi olarak çalışmış olan Yalçın Çıdamlı, İzmir Fotoğraf Sanatı Derneği kurucularındandır. 7 kişisel sergi açan ve ulusal-uluslararası birçok grup ve topluluk sergisinde yapıtları sergilenen Yalçın Çıdamlı ile fotoğraf üzerine konuştuk.
natsal dili görebiliriz. Bu ise, teknikleri uygulayarak, zihinsel süreçlerin uyardığı ve kendine özgü yaratımların sonucu olan yapıtın üretimidir. Bir insan fotoğraf inceleyerek, sergilere giderek görsel bakışını geliştirebilir mi? Yani fotoğraf sanatını nasıl anlayabiliriz?
Fotoğrafı tanımlar mısınız? Fotoğraf; bir takım optik-mekanik-elektronik düzenekleri içeren "karanlık kutu" içindeki ışığa karşı duyarlı bir katmana görüntüyü kaydetmektir. Anılan donanım bileşkesiyle donanmış "Camera Obscura"/Karanlık Oda (Kutu), önümüzde bulunan küreden bir kesit, bir çerçeve seçmemizi sağlar ve biz, bir dizi teknik uygulamalar ile bu kesidi, bir gerçeklik yanılsaması yaratırcasına ışığa duyarlı bir yüzeye yani duyarkata (film ya da sensor) kaydederiz. Belli bir görüş yıllarca fotoğraf sanatını tartıştı, resim sanatının farklı bir kolu olarak fotoğraf sanatını topluma nasıl anlatabiliriz? Fotoğraf 19. yüzyılın ilk çeyreğinde ortaya çıkmış ve yeni sayılabilecek bir medyadır. Her ne kadar ortaya çıktığında bazı ressamların telaşlandığını bilgi olarak biliyorsak da, 19. yüzyılın sonlarına değin birbirini yakından etkileyen iki farklı üretim ortamı olarak, daha bir yüzyıl tamamlanmadan, hem resim(ve ressamlar) özgün dillerini ve sanatsal akımlarını oluşturmuşlar, hem de fotoğraf, yeni bir üretim ortamının getirdiği işlevsellikler üzerinden insan algısını etkileyen bambaşka bir yönde evrilmeye başlamıştır. Teknik temele dayanan bir üretim biçimi olduğundan hareketle, fotoğrafın ilk dönemlerinde, objekti14 NARLIDERE LIFE / AĞUSTOS 2013
fini objeye yöneltmiş bir belge oluşturma üzerine yoğunlaştığını, ama çok kısa süre içinde, görsel sanata ait bir anlatım dilinin kendine özgü yapısını da biçimlendirdiğini söyleyebiliriz. Fotoğraf üretimini de, ayağını böylesi bir zemine basan görsel bir anlatım olarak vurgulamak gerekiyor sanırım. Yoksa bir takım makina, objektif vb. donanımın bir arada kullanılmasıyla ortaya çıkacak teknik bir uygulama ürünü olarak değil... Fotoğrafçı ile fotoğraf sanatçısı çok farklı meslekler, biz bunu ayırabilir miyiz? Fotoğrafın teknik bir uygulamaya dayanan üretim biçimi olmasından hareketle, işin zanaatını/tekniğini uygulayan meslek fotoğrafçılıktır diyebiliriz. Sanatçılık ise, meslek sözcüğünün temel tanımı açısından bir meslek değildir. Her sanatsal üretimde bir takım araç-gereç yer alır, bunlar ile ortaya çıkan anlatımlarda sa-
İzlemek, görsel alandaki görgümüzü artırabilir. Ancak, neyin, nasıl izleneceğini bilmek için, fotoğrafa ait asgari bir üretim süreci bilgisi ve görsel algımızın zenginleşmiş olması gerekir. Kentimizde çok sayıda açılan fotoğraf sergisinin niteliğine bakarak bir bakış açısı gelişiminin gerçekleşeceğini söylemek oldukça zor! Özellikle eleştiri kurumunun çalışmadığı; eleştiriden, portredeki kafanın niye öyle kesildiği, direğin bulunduğu yerin altın orana uymaması vb. anlaşıldığı bir ortamda, diğer sanatlarla, felsefeyle ve toplumbilimle ilişkisi olmayan bir bakış yönü, görsel algı gelişimine işaret etmez diye düşünüyorum. Sizin sanatınız özelinde işlemeyi sevdiğiniz ve anlatmak istediğiniz temel temalar ne olmuştur? Minimalist, grafik anlatımlı doğa ve yaşama dair konularımı her zaman temel üretimlerim olarak niteleyebilirim. Yanı sıra, belirlediğim bir konu ve/veya kavram çerçevesinde oluşturduğum projelere dayanan tematik diyebileceğim çalışmalarımda, alışılagelmiş davranış ve düşünce kalıplarına uyum sağlamış bireylerin toplumsal ilişki hallerine eleştirel bir çerçeveden bakarak, tasarlanmış dışavurumcu soyutlamalar yapıyorum. Fotoğraf sanatçıları genelde bulundukları bölgelerde dernekleşmekte, birbirlerine destek olabil-