به نام خد‌اوند جان و خرد
شاپا1735−5648 : سال ششم −شماره‌ی شصت و دوم آذر 1388
ده‌ی گواهینامه‌ی ISO 9001در ایران اولین نشریه‌ی دارن
منب�ع تمام�ی نوش�تار و مق�االت د‌رج ش�ده در ای�ن ماهنامه ،انجمن مهندس�ان تهویه مطبوع ،گرمایش و تهویه و تبرید آمریکاست. ASHRAE HANDBOOK FUNDAMENTALS - 2005 REFRIGERATION - 2002 APPLICATIONS - 2007 SYSTEMS AND EQUIPMENT - 2008
ماهنامه فنی ،مهندسی صاحب امتیاز و مدیر مسوول :مهندس محمد‌حسین د‌هقان سردبیر :مهندس رامین تابان فهرست: 2 3
تازه‌های نشر اشری ________________________3 ASHRAE PUBLICATIONS
19
اصول و مبانی تهویه مطبوع _________________19 HVAC FUNDAMENTALS
● سيستم‌های کنترل HVAC&R
●محاسبات بار سرمایی و گرمایی در ساختمان‌های غیرمسکونی
ASHRAE NEWSLETTER - 2009 ASHRAE JOURNAL 2006-2007-2008 -2009
خانه تاسیسات
38
اخبار محصوالت __________________________________36 PRODUCT NEWS کاربردهای تهویه مطبوع _______________________38 HVAC APPLICATIONS
44
اخبار صنعت ______________________________________44 INDUSTRY NEWS
36
● تحلیل داده‌های مصرف انرژی
46
58
22885647-50
برگزارکننده دوره‌های آموزشی
مترجمی�ن مت�ون ف�وق ،ب�دون اس�تثنا صاح�ب اث�ر چاپ‌ش�ده در حوزه HVACمی‌باش�ند و تمام متون نشریه توسط یکی از بزرگان و اساتید بی‌چون وچرای ای�ن صنعت ،مورد انتخاب ،بازنگری و ویرایش نهایی قرار گرفته است.
اخبار اشری _________________________________________2 ASHRAE NEWS
سیستم‌ها و تجهیزات _____________________46 SYSTEMS & EQUIPMENT
● ساختار توربینهای بخار
نشریه اختصاصی اشری __________________________58 ASHRAE JOURNAL
● ذخیره انرژی حرارتی در ساختمان‌های پایدار
تهران ،سید‌خند‌ان ،خیابان ارسباران ،کوچه‌ی ستاری ،شماره‌ی 22 تهران -صند‌وق‌پستی14335-536 : تلفن22885647 : د‌ورنگار22885651 : امور مشترکین22885649 : URL: WWW. HVAC. IR
مدیر تولید :محمد پیروزمند صفحه‌آرایی و گرافیک :نرگس فرقانی خطاطی لوگو :ناد‌ر خسروانی لیتوگرافی :سحر گرافیک چاپ و صحافی :روشنا (سهروردی شمالی ،بعد از هویزه ،کوچه افشار جوان ،شماره 2
تلفن)88507518 -19 :
پیامک )0912 - 448 - 0 - 416 : (SMS استفاده مکتوب از مقاالت این نشریه امکان‌پذیر نمی‌باشد
پارس‌نسیم‌صحرا
بوران تهویه
تلفن22921800 :
تلفن88847796 :
ASHRAE NEWS
ASHRAE شماره‌ی −62آذر 1388
رويال بوران
هواسپاس
تلفن88848027 :
تلفن88444209 :
2
ASHRAE PUBLICATIONS
HVAC FUNDAMENTALS
ASHRAE JOURNAL
REFRIGERATION
PRODUCT NEWS
HVAC APPLICATIONS
SYSTEMS & EQUIPMENT
INDUSTRY NEWS
ASHRAE NEWS
خبرهای اختصاصی انجمن ASHRAE ASHRAE NEWSLETTER − 2009
انتشار گزارش ASHRAEدرباره مراکز داده‌ها
کمیته فنی ASHRAE 9.9موسوم به کمیته تحقیقاتی مراکز بحرانی ،اخیرا با انتشار گزارشی
رسمی به تشریح الزامات مورد نیاز برای کنترل آالینده‌های هوا در مراکز داده‌ها پرداخته است و در آن توصیه‌های الزم برای دست‌یابی به محدوده قابل قبول را ارائه کرده است .الزم به ذکر است که این گزارش در واکنش به مشکالت مکرر سخت‌افزاری در مراکز داده‌ها که با افزایش بی‌رویه غلظت گوگرد مرتبط است منتشر شده است. انتشار راهنمای رایگان BIMتوسط ASHRAE
انجمن ASHRAEبه تازگی نسخه جدید راهنمای مدل‌سازی اطالعات ساختمان ( )BIMرا
منتش��ر کرده است .بنابر اظهارات دیو کانوور یکی از اعضای کمیته راهبردی ،BIMاین راهنمای دربرگیرنده راهکارها و مالحظاتی مختلفی است که در آن نقش BIMدر صنعت ساختمان‌سازی نیز مورد بررسی قرار گرفته است .در این راهنما فهرستی از نرم‌افزارهای مرتبط ارائه شده است که مهندسان با استفاده از آن می‌توانند بهترین گزینه را انتخاب کنند .در حال حاضر مقدمه‌ای بر BIM
به صورت رایگان قابل دانلود می‌باشد .عالقه‌مندان جهت دانلود این راهنما می‌توانند به وب‌سایت انجمن ASHRAEبه نشانی www.ASHRAE.orgمراجعه کنند. انتشار راهنمای استاندارد 2007-ASHRAE 90.1
انجمن ASHRAEراهنمای جدید استاندارد « ،2007-ANSI/ASHRAE/IESNA 90.1استاندارد
انرژی برای س��اختمان‌ها به استثنای س��اختمان‌های با ارتفاع کم» را منتشر کرد .در این راهنما معیارها و ضوابط مرتبط با Section 5.4.3.2این استاندارد که با الزامات نشت هوا از میان بازشوها و درهای ساختمان در ارتباط است نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
تهويه مطبوع مراكز آموزشي
مرجع جيبي لوله‌كشي
فيلتراسيون و آماده‌سازي هوا
آكوستيك
اتاق تميز
مرجع جيبي گرمايش و تهويه مطبوع
خانه تاسیسات 22885647-50
تهويه مطبوع استوكر
چيلر جذبي
تجهيزات تبريد
اخالق مهندسي و مهندسي اخالق
راهنماي جيبي ASHRAE
طراحي تاسيسات AutoCAD MEP
یکتا تهویه اروند
سبالن هیدروشیمی
تلفن88739880 :
تلفن88614798-9 :
HVAC APPLICATIONS INDUSTRY NEWS
خانه تاسیسات دوره‌های آموزشی
PRODUCT NEWS SYSTEMS & EQUIPMENT
نیما تهویه
مهکوه تهویه
تلفن021-22881962 :
تلفن66903533 :
HVAC FUNDAMENTALS
ASHRAE PUBLICATIONS
REFRIGERATION
ASHRAE JOURNAL
ASHRAE NEWS
سيستم‌های کنترل HVAC&R
Air Conditioning System Design Manual, 2nd Edition, ASHRAE Publication برگردان :مهندس رامین تابان∗
س��اختمان نیز دارن��دHerzog & Carmody .
مقدمه
کنترل‌کننده‌ها در واقع پل ارتباطی میان 1
طراح ،تجهیزات و مجموعه ساختمان به شمار
می‌رون��د .کنترل‌کننده‌ها هم��واره به عنوان بخش جدایی‌ناپذیری از فرآیند طراحی سیستم تهویه مطبوع مطرح هستند .کنترل‌کننده‌ها ب��ا کنترل عملکرد تجهی��زات تهویه مطبوع،
نقش موثری در دست‌یابی به اهداف طراحی
دارن��د .در صورتی ک��ه کنترل‌کننده‌ها برای سیس��تم نامناس��ب بوده یا عملکرد مطلوبی
نداشته باشند ،دس��ت‌یابی به هدف طراحی با مش��کل مواجه شده و نارضایتی کاربران از
عملکرد سیستم و ش��رایط داخل ساختمان تش��دید می‌ش��ود .بنابراین طراحی صحیح و عملکرد مطل��وب کنترل‌کننده‌ه��ا یک الزام
بی‌قید و ش��رط به ش��مار می‌رود .از طرفی، ب��رای آن که طراحی سیس��تم تهویه مطبوع
قادر به طراحی صحیح سیستم کنترل باشد،
باید اطالعات کافی از جزییات کارکرد هر یک از تجهیزات را داشته باشد.
عالوه بر موارد یاد ش��ده ،کنترل‌کننده‌ها
نقش چش��مگیری در کاه��ش مصرف انرژی
) (1996ای��ن مس��اله را ب��ه این ش��کل بیان
کردند« :تجهیزات باید دقیقا منطبق با هدف
طراحی شوند و قابلیت آن را داشته باشند تا در زمان مورد نظر و تا محدوده مورد نظر کار کنند .هرآنچه خارج از این محدوده قرار گیرد
ناکارآمد بوده و با هدف نهایی مغایر است».
در حال حاضر ،تمایل بسیار زیادی برای
استفاده از کنترل‌کننده‌ها در ساختمان‌های
س��بز به وجود آمده است .افزایش پیچیدگی و ماهیت مستقل کنترل‌کننده‌های ساختمان
در کنار مس��ائلی مانن��د افزایش قابلیت‌های
ای��ن تجهیزات و به‌کارگیری کامپیوتر در کنار آن‌ها از جمله موارد مهمی هستند که بر نقش کنترل‌کننده‌های تهویه مطبوع بر روند طراحی
و راه‌اندازی اولیه سیستم تاثیر می‌گذارند.
در ای��ن مقال��ه ،مبان��ی و اص��ول کلی
کنترل‌کننده‌ها و روش دست‌یابی به عملکرد
قاب��ل اطمین��ان آن‌ه��ا در ان��واع مختل��ف سیس��تم‌های تهوی��ه مطبوع م��ورد بحث و
بررس��ی قرار گرفته اس��ت .کنت��رل عملکرد سیس��تم تهویه مطبوع به منظور تطبیق آن
ب��ا نیازهای فض��ای داخل س��اختمان امری ضروری است .ساده‌ترین کنترل‌کننده‌ای که در سیس��تم‌های تهویه مطبوع با آن سروکار داری��م ،کنترل‌کنن��ده دو وضعیتی خاموش /روش��ن 2است که در سیس��تم‌های خانگی بس��یار مورد اس��تفاده قرار می‌گیرد .در این کنترل‌کنن��ده ،ی��ک ترموس��تات 3افزایش یا کاهش دمای محیط را حس کرده و متناسب با آن سیستم تهویه مطبوع را خاموش یا روشن می‌کند .در اکثر سیس��تم‌های تهویه مطبوع ب��زرگ ،کنترل‌کننده‌ه��ای تطبیق��ی 4مورد اس��تفاده قرار می‌گیرند .در کنترل‌کننده‌های تطبیقی ب��رای کنترل دما ،رطوبت و کیفیت هوا در مکان‌های مختلف ساختمان ،خروجی سیستم تحت کنترل قرار می‌گیرد.
واژه‌شناسی
در تصوی��ر ( )1راهنمای��ی عالیم متداول
ب��ه‌کار رفته در نقش��ه سیس��تم‌های کنترل تهویه مطبوع ارائه ش��ده است .در تصویر ()2 نیز طرحواره‌ای از سیس��تم کنترل یک کوئل سرمایی نشان داده شده است .اجزای اصلی
نيروگاه حرارتي
مهندسي شبكه‌هاي آب‌رساني
دستنامه تاسيسات
دستيار مهندس تاسيسات
گرمايش تابشي
نانوسيال و مهندسي انتقال گرما
مبدل‌هاي حرارتي صفحه‌اي
مراجعات سريع (ويرايش جديد)
راهنماي طراحي استخر
فن‌ها و كمپرسورهاي جريان‌محوري
22885647-50
بازرسي و ارزيابي شبكه‌هاي لوله‌كشي محاسبات سرانگشتي تهويه مطبوع
پارس‌نسیم‌صحرا
بوران تهویه
تلفن22921800 :
تلفن88847796 :
ASHRAE شماره‌ی −62آذر 1388
رويال بوران
هواسپاس
تلفن88848027 :
تلفن88444209 :
4
این سیستم شامل یک حسگر 5است که متغیر
دو روش��ی که معموال در کنترل بازخورد
م��ورد اس��تفاده ق��رار می‌گی��رد« ،کنت��رل
کنترلی 6که در این مورد دمای هوای عبوری
تناس��بی »11و «کنت��رل تناس��بی انتگرال��ی
از داخل کانال اس��ت را اندازه‌گیری می‌کند.
( »)PIاس��ت .در کنترل تناسبی ،خروجی
این کنترل‌کننده مقدار اندازه‌گیری شده را با
12
کنترل‌کننده متناسب با خطا تغییر می‌کند.
مقدار نقطه‌تنظیم 7مقایسه می‌کند .اختالف
بیان ریاضی این مساله به شکل زیر است:
بین مقدار اندازه‌گیری ش��ده و نقطه‌تنظیم را اصطالحا «خط��ا »8می‌نامند .به این ترتیب،
در محدوده صفر تا صد درصد باش��د ،در این صورت مقدار Aممکن اس��ت براب��ر با 50و مقدار KPممکن اس��ت برابر با 10باش��د .در چنین شرایطی ،خروجی کنترل‌کنننده ،زمانی که دم��ای خروجی کوئل به اندازه 5ºباالتر از نقطه‌تنظیم باشد برابر با صد درصد ،زمانی که این دما برابر با نقطه‌تنظیم باشد برابر با 50%
برای تغییر خروجی کنترل‌کننده ،س��یگنال
و زمانی که این دما 5ºپایین‌تر از نقطه‌تنظیم
که در رابطه فوق:
خط��ا 9مورد پ��ردازش قرار می‌گی��رد .در این
= Aثابتی است که وقتی خطا برابر با صفر
م��ورد ،فرمان خروجی به ش��یری منتقل که
است ،مقدار خروجی را مشخص می‌کند.
جریان آب در داخ��ل کوئل را تنظیم می‌کند
= KPبهره تناسبی
خروجی از روی کوئل تغییر می‌کند .فرآیندی
= Oخروجی
ارسال می‌ش��ود و به این ترتیب دمای هوای
= eخطا
که به موج��ب آن خروج��ی کنترل‌کننده به
برای مث��ال ،اگر کنترل‌کننده تناس��بی
واسطه متغیر اندازه‌گیری شده تحت تاثیر قرار
آن که دمای خروجی کوئل به اندازه 10ºتغییر کند ،خروجی کنترل‌کننده باید به اندازه 100%
تغییر کند .این محدوده« ،دامنه اختناق»13 کنترل‌کننده نامیده می‌ش��ود .در این مثال،
به گونه‌ای نصب ش��ده باش��د که وظیفه آن
می‌گیرد را اصطالحا «بازخورد »10می‌نامند.
باش��د برابر با 0%خواهد بود .بنابراین ،برای
کنترل دمای خروجی آب سرد کوئل سرمایی
هنگام��ی ک��ه کنترل‌کنن��ده تناس��بی مورد استفاده قرار می‌گیرد ،نقطه‌تنظیم به ندرت با متغیر کنترل‌شده یکسان خواهد شد.
راه‌انداز خودکار دمپر
حسگر دمای کانال
دمپر با پره‌های مخالف
حسگر دمای متوسط کانال
شیر کنترل خودکار
کلید اطمینان دما پایین؛ با قابلیت تنظیم خودکار؛ )35ºF (2ºC
شیر تقلیل فشار
حسگر رطوبت
شیر یک‌طرفه
مبدل فشار تفاضلی
پمپ
کلید حدی فشار باال؛ قطع‌کننده فن
معموال بسته معموال باز
آشکارساز دود ،نوع کانال؛ در صورت مطابقت با کدها می‌توان از آشکارسازهای دود استفاده کرد.
متداول ،مشترک
کنترل‌کننده سرعت موتور
جو استارتر موتور فن؛ نشانگر “”ON
کنترل‌کننده الکترونیکی؛ = DAعملکرد مستقیم؛ = RAعملکرد معکوس
کوئل رله توانی
ترموستات اتاقی؛ = DAعملکرد مستقیم ترموستات حد پایین
کنتاکت معموال باز (عدد مرجع روی خط نمودار)
انتخاب بیش از دو ورودی برای رله
کنتاکت معموال بسته (عدد مرجع روی خط نمودار)
رله و قیاس‌گر
کنتاکت رله ،مدول تنظیم مجدد
حداقل وضعیت کلید دستی
ترموستات حد پایین (کلید دما)
رله مرتبط با فن
تصویر ( )1راهنمای عالیم به کار رفته در سیستم‌های کنترل
تهويه مطبوع مراكز آموزشي
مرجع جيبي لوله‌كشي
فيلتراسيون و آماده‌سازي هوا
آكوستيك
اتاق تميز
مرجع جيبي گرمايش و تهويه مطبوع
خانه تاسیسات 22885647-50
تهويه مطبوع استوكر
چيلر جذبي
تجهيزات تبريد
اخالق مهندسي و مهندسي اخالق
راهنماي جيبي ASHRAE
طراحي تاسيسات AutoCAD MEP
یکتا تهویه اروند
سبالن هیدروشیمی
تلفن88739880 :
تلفن88614798-9 :
خانه تاسیسات دوره‌های آموزشی
نیما تهویه
مهکوه تهویه
تلفن021-22881962 :
تلفن66903533 :
در کنترل تناسبی انتگرالی ( )PIهمان‌طور
که از نام آن نیز پیداس��ت ،کنترل انتگرالی و تناس��بی به همراه ه��م رخ می‌دهد .به بیان ریاضی می‌توان نوشت:
ک��ه در رابطه ف��وق Ki ،به��ره انتگرالی
14
اس��ت .با اعمال سیگنال خطا در بازه زمان،
هر زمان که خطا برابر با صفر نباشد ،خروجی کنترل‌کنن��ده افزایش یا کاه��ش می‌یابد .به
این ترتیب با رسیدن به حالت پایدار ،خطا به
سمت صفر میل می‌کند.
انواع کنترل‌کننده‌ها
در سیس��تم‌های تهویه مطبوع اساسا از
سه نوع تجهیزات کنترلی استفاده می‌شود: .1کنترل‌کننده‌های پنوماتیک
15
.2کنترل‌کننده‌های الکترونیکی آنالوگ
16
.3کنترل‌کننده‌های دیجیتال مس��تقیم
()DDC17
در گذش��ته ،کنترل‌کننده‌های پنوماتیک
در اکثر س��اختمان‌های بزرگ مورد استفاده
ق��رار می‌گرفتند .اکثر طراحان با س��اختار و چگونگی عملک��رد این ن��وع کنترل‌کننده‌ها
آشنا بودند و یکی از دالیل کثرت کاربرد آن‌ها
نیز همین ب��ود .مزیت دوم کنترل‌کننده‌های پنوماتی��ک آن ب��ود ک��ه ش��یر پنوماتیک و راه‌اندازه��ای دمپ��ر ،عالوه ب��ر قابلیت ذاتی برای کنت��رل تطبیقی ،ارزان‌قیمت بوده و در مقایسه با موتورهای الکتریکی و چرخ‌دنده‌ها قابلیت اطمین��ان باالتری داش��تند .به این
ترتیب با استفاده از آن‌ها امکان ایجاد شرایط
کنترلی مشابه با راه‌اندازهای الکتریکی وجود داش��ت .اکثر تجهی��زات کنت��رل پنوماتیک نیازمند منبع بسیار تمیز هوای رفت هستند.
ضمن آن که این هوا باید خش��ک و عاری از هر نوع آالینده‌های چرب باشد .درست است
که نصب سیس��تم با هوای تمیز معموال کار چندان دش��واری نیس��ت ،اما به محض رخ
دادن اولین خطا ،مانند س��رریز کردن روغن نقطه تنظیم
کمپرسور ،عملکرد سیستم پنوماتیک به کلی تحت تاثیر قرار می‌گیرد .یکی دیگر از معایب
ذاتی کنترل‌کننده‌های پنوماتیک ،عدم دقت آن‌هاست .به طور معمول برای دست‌یابی به
تنظیم 19آن‌ها در محل امری ضروری اس��ت.
کوئل گرمایی
جریان هوا
دق��ت 18قابل قبول در ای��ن کنترل‌کننده‌ها،
ضم��ن آن که ای��ن کنترل‌کننده‌ها به صورت دوره‌ای نیز نیازمند تنظیم مجدد هستند.
کنترل‌کننده‌ه��ای الکترونیک��ی آنالوگ
تصویر ( )2اجزای تشکیل‌دهنده یک سیستم کنترل ساده
ام��روزی مزایای مختلفی را نس��بت به انواع
نيروگاه حرارتي
مهندسي شبكه‌هاي آب‌رساني
دستنامه تاسيسات
دستيار مهندس تاسيسات
گرمايش تابشي
نانوسيال و مهندسي انتقال گرما
مبدل‌هاي حرارتي صفحه‌اي
مراجعات سريع (ويرايش جديد)
راهنماي طراحي استخر
فن‌ها و كمپرسورهاي جريان‌محوري
22885647-50
بازرسي و ارزيابي شبكه‌هاي لوله‌كشي محاسبات سرانگشتي تهويه مطبوع
پارس‌نسیم‌صحرا
بوران تهویه
تلفن22921800 :
تلفن88847796 :
ASHRAE شماره‌ی −62آذر 1388
رويال بوران
هواسپاس
تلفن88848027 :
تلفن88444209 :
6
اس��ت که این قابلیت امکان عیب‌یابی آن‌ها
را به میزان زیادی ساده‌تر می‌کند .یکی دیگر از مزایای ای��ن کنترل‌کننده‌ها ،امکان اضافه کردن قابلیت کنترل PIبه صورت الکترونیکی
است .کنترل PIنقش چشمگیری در کاهش
مصرف انرژی دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
در گذش��ته قیمت سیس��تم‌های کنترل
الکترونیکی اغلب از سیستم‌های پنوماتیکی بیشتر بود که البته بخشی از آن به دلیل هزینه
باالی شیر برقی و موتور دمپرهای آن بود .در
حال حاضر ،سیستم‌های کنترل الکترونیکی ب��ه عنوان رقیب جدی سیس��تم‌های کنترل
پنوماتیک مطرح هستند و در صورت استفاده از آن‌ها به همراه سیس��تم‌های اتوماس��یون
س��اختمان ( ،)BAS21هزین��ه اج��رای آن‌ها
نیز کاهش می‌یابد .چ��را که در این وضعیت
بس��یاری از حس��گرها را می‌توان ب��ا کاربری
پنوماتی��ک دارن��د .در ای��ن کنترل‌کننده‌ها،
الکترونیکی معموال دقت بسیار باالیی دارند .در
استفاده از کمپرسورهای هوا ،خشک‌کن‌ها یا
می‌ش��ود که از جنس پالتین ،نیکل یا س��ایر
توان ورودی از نوع الکتریکی است و نیازی به فیلترهای مختلف نیست .در کنترل‌کننده‌های
الکترونیکی ،س��یگنال‌های کنترلی با سرعت نور ارس��ال شده و کنترل‌کننده قابلیت پاسخ
آنی را دارد (پردازش س��یگنال به صورت آنی
انجام می‌گیرد اما حس��گرها و موتورها هنوز هم دارای ثابت زمانی 20هس��تند) .تجهیزات
این کنترل‌کننده‌ها از آشکارسازهایی استفاده
فلزات ساخته شده‌اند با تلرانس دمایی 0.5ºF
) (0.3ºCنس��بتا ارزان‌قیمت هستند و نیازی
به تنظیم در محل ندارند .این کنترل‌کننده‌ها
قیمت چن��دان باالیی ندارند و نش��ان دادن س��یگنال‌های الکترونیکی آن‌ها با اس��تفاده
از تجهیزات دیجیتال به س��ادگی امکان‌پذیر
دوگانه ،ه��م برای کنترل‌کنن��ده و هم برای
سیستم اتوماسیون به کار گرفت .این در حالی اس��ت که در صورت استفاده از سیستم‌های پنوماتیک ،به‌کارگیری حسگرهای اضافی برای سیستم اتوماسیون ضرورت خواهد داشت.
یکی از مش��کالت سیس��تم‌های کنترل
الکترونیک��ی ،انواع مختلفی سیس��تم‌هایی
مورد اس��تفاده در آن‌هاس��ت .ب��رای مثال، برخ��ی از ش��رکت‌ها از حس��گرهای دم��ای ترمیس��تور 22ارزان‌قیمت استفاده می‌کنند در
حالی که ش��رکت‌های دیگر از پالتین یا نیکل بهره می‌گیرند .برخی ش��رکت‌ها برای کنترل
جمع‌کننده میکروکامپیوتر
ورودی آنالوگ جمع‌کننده
مبدل آنالوگ به دیجیتال مبدل دیجیتال به آنالوگ
راه‌اندازه��ا از پالس‌های ولتاژ و برخی دیگر از
شرکت‌ها به این منظور از ولتاژ 0-9Vیا 2-10V
استفاده می‌کنند .برخی از شرکت‌های سازنده
کنترل‌کننده‌ه��ای تهویه مطبوع از تجهیزاتی
استفاده می‌کنند که با روش‌های نوین کنترل
تصویر ( )3ساختار کلی کنترل‌کننده‌های DDC
تهويه مطبوع مراكز آموزشي
مرجع جيبي لوله‌كشي
فيلتراسيون و آماده‌سازي هوا
آكوستيك
اتاق تميز
مرجع جيبي گرمايش و تهويه مطبوع
خانه تاسیسات 22885647-50
در صنعت مطابقت دارد (حسگرهای مقاومت دمایی از جنس پالتین و سیگنال‌های کنترل
تهويه مطبوع استوكر
چيلر جذبي
تجهيزات تبريد
اخالق مهندسي و مهندسي اخالق
راهنماي جيبي ASHRAE
طراحي تاسيسات AutoCAD MEP
یکتا تهویه اروند
سبالن هیدروشیمی
تلفن88739880 :
تلفن88614798-9 :
خانه تاسیسات دوره‌های آموزشی
نیما تهویه
مهکوه تهویه
تلفن021-22881962 :
تلفن66903533 :
2-10Vو .)4-20mAتجهیزات مورد استفاده
در کنترل‌کننده‌های الکترونیکی قابل تعویض
هستند و به این ترتیب طراح متناسب با شرایط پروژه می‌تواند مجموعه مختلفی از حسگرها و مبدل‌های صنعتی را مورد استفاده قرار دهد.
انجمن ASHRAEبا تدوین و انتشار استاندارد
®BACnet ,2004-ANSI/ASHRAE 135ب��ه
عنوان پروتکل ارتباطی ش��بکه‌های کنترل و
سیستم‌های اتوماسیون ساختمان نیز سعی
در هماهنگ‌س��ازی و تعیین چهارچوب‌های
این بخش داش��ته اس��ت .این پروتکل برای سیستم‌های ارتباطی ،سیستم‌های اتوماسیون و سیس��تم‌های کنت��رل س��اختمان‌ها مورد
استفاده قرار می‌گیرد (.)ASHRAE 2004
در س��الهای اخی��ر ،اس��تفاده از
کنترل‌کننده‌های دیجیتال مستقیم ()DDC
در سیستم‌های تهویه مطبوع رواج پیدا کرده
است .این کنترل‌کننده‌ها هم برای سیستم‌های یکپارچ��ه بزرگ و ه��م در قال��ب واحدهای
کنترل کوچک برای سیستم‌های تک‌فنه قابل
اس��تفاده هس��تند .کنترل‌کننده‌های DDC
قابلیت کار با سیگنال‌های الکترونیکی آنالوگ ارس��ال شده از حسگرهای مناسب را دارند و
این س��یگنال‌ها را به سیگنال‌های دیجیتال تبدیل کرده و از آن‌ها برای تولید خروجی‌های
دیجیتال با قابلیت کنترل نرم‌افزاری استفاده
می‌کنند .به سیگنال‌های دیجیتال به صورت الگوریتم‌ه��ای کنت��رل نرم‌اف��زاری مقیم در ریزپردازنده‌ها در می‌آیند و در نهایت ،سیگنال
خروج��ی دیجیت��ال ب��رای کنت��رل عملکرد راه‌اندازها به سیگنال‌های الکترونیکی آنالوگ
تبدیل می‌ش��ود .در تصوی��ر ( )3طرحواره‌ای از یک کنترل‌کننده DDCنش��ان داده ش��ده
است.
ش��اخص‌ترین مزی��ت کنترل‌کننده‌های
،DDCانعطاف‌پذیری باالی آن‌هاس��ت .علت
انعطاف‌پذیری باالی ای��ن کنترل‌کننده‌ها آن
است که فرآیند کنترل در این تجهیزات نه به
برای مثال ،به محض وارد کردن نقطه‌تنظیم
واسطه سخت‌افزارها ،بلکه به صورت نرم‌افزاری
دما ب��ه کنترل‌کننده دیجیتال ،این مقدار در
صورت می‌گیرد .در این کنترل‌کننده‌ها ،ترتیب
حافظه ریزپردازنده باقی مانده و تا زمانی که
زمان��ی ،23تنظیم مج��دد ،24حلقه‌های ،PI25
تغییری توس��ط کاربر روی آن اعمال نش��ده
چرخه صرفه‌گر 26و سایر الگوهای عملکردی با
باشد و یا کنترل‌کننده از کار نیافتد ،به همین
برنامه‌ری��زی ریزپردازنده اصلی و بدون نیاز به
شکل باقی خواهد ماند .ضمن آن که در این
اعمال اصالحات سخت‌افزاری انجام می‌گیرد.
تجهیزات ،نیازی به تنظیم مجدد سیستم به
البته این قابلیت از طرفی مستلزم آن است که
صورت دوره‌ای نیست و نگهداری از تجهیزات
طراح از پیچیده شدن غیرضروری سیستم نیز
کنترل‌کننده تنها زمانی ضرورت پیدا می‌کند
جلوگیری ب��ه عمل آورد .یکی دیگر از مزایای
که سخت‌افزارهای مرتبط با آن دچار مشکل
کنترل‌کننده‌ه��ای DDCدق��ت ب��اال و عدم
شود.
وج��ود خطا در عملکرد کنترل‌کننده اس��ت.
البت��ه کنترل‌کننده‌ه��ای دیجیت��ال
نيروگاه حرارتي
مهندسي شبكه‌هاي آب‌رساني
دستنامه تاسيسات
دستيار مهندس تاسيسات
گرمايش تابشي
نانوسيال و مهندسي انتقال گرما
مبدل‌هاي حرارتي صفحه‌اي
مراجعات سريع (ويرايش جديد)
راهنماي طراحي استخر
فن‌ها و كمپرسورهاي جريان‌محوري
22885647-50
بازرسي و ارزيابي شبكه‌هاي لوله‌كشي محاسبات سرانگشتي تهويه مطبوع
پارس‌نسیم‌صحرا
بوران تهویه
تلفن22921800 :
تلفن88847796 :
ASHRAE شماره‌ی −62آذر 1388
رويال بوران
هواسپاس
تلفن88848027 :
تلفن88444209 :
8
مس��تقیم نیز به نوبه خود با مشکالتی همراه
جزییات آن بی‌اطالع اس��ت .به عبارت دیگر،
اس��ت که بر پیچیدگی سیس��تم‌های کنترل
اس��تفاده در آن‌ه��ا ممکن اس��ت به صورت
دفتر طراحی و به دس��ت متخصصان مربوطه
تهویه مطبوع باید آش��نایی اولیه با مفاهیم و
طراحی و احتمال ایجاد خطاهای ناخواس��ته
و بر این مس��اله اش��راف داش��ته باشند که
در زبان‌ه��ای برنامه‌نویس��ی و پروتکل‌ه��ای
روش‌های کنترل
سیس��تم به لحاظ کاربری و نگهداری خواهد
که این مس��اله ،راه‌اندازی اولیه و نگهداری از
به طراحی سیس��تم کنترل ب��ه مجری طرح
که بس��تر ارتباطی بس��یاری از این زبان‌های
افزایش هزینه راهبری ساختمان‌ها به واسطه
استفاده نیس��ت .بنابراین ،برنامه‌نویسی این
ش��ده است .در حال حاضر ،توجه به طراحی
بزرگ��ی اس��ت ک��ه تی��م طراحی اغل��ب از
نهادها و تشکل‌های مختلف از جمله عواملی
برنامه‌نویسی این کنترل‌کننده‌ها باید خارج از
هستند .برای مثال ،حسگرهای آنالوگ مورد
دوره‌ای نیازمن��د تنظیم مجدد باش��د .یکی از معای��ب ب��زرگ کنترل‌کننده‌ه��ای ،DDC
تغیی��ر و تح��والت دائمی و زیادی اس��ت که
انجام گیرد که این مس��اله یکپارچگی فرآیند
جزییات سیستم‌های کنترل را داشته باشند
را افزایش می‌دهد.
نوع طراحی آن‌ها چ��ه تاثیری بر قابلیت‌های
ارتباطی تجهیزات الکترونیکی ایجاد می‌شود
پیش از این ،بس��یاری از جزییات مربوط
این کنترل‌کننده‌ها را دش��وار می‌س��ازد .چرا
و پیمانکار سپرده می‌ش��د .در حال حاضر با
برنامه‌نویس��ی لزوما توسط تمام کاربران قابل
افزایش بهای انرژی ،این روند دچار تغییراتی
کنترل‌کننده‌ه��ا معموال یک��ی از چالش‌های
س��اختمان‌های سبز به واس��طه تشویق‌های
کنترل‌کننده
کنترل‌کننده‌های قیاسی
افزوده اس��ت .امروزه ،طراحان سیستم‌های
داشت .روند کنونی به سمتی سوق پیدا کرده
است که کارفرمایان و متصدیان ساختمان‌ها خواهان سیس��تم‌هایی با قابلی��ت اطمینان
باالتر و قابلیت نگهداری س��اده‌تر هس��تند.
مالحظات یاد ش��ده در واقع مانعی بر سر راه ساده‌سازی سیستم‌های کنترل و ساده کردن برنامه‌نویسی آن‌ها به شمار می‌رود .به منظور
رفع این مش��کل ،طراحان باید شخصا تمام
کلید مرتبط با فن
کنترل‌کننده سرعت موتور
حداقل وضعیت دمپر هوای خارج کنترل‌کننده
کنترل‌کننده قیاسی حسگر آنتالپی
هوای رفت
هوای خارج فن رفت
کوئل سرمایی
فیلتر
در صورتی که فن روشن باشد :اگر آنتالپی هوای برگشت کمتر از آنتالپی هوای خارج باش�د ،دمپرهای تخلیه ،هوای برگش�ت و هوای خارج در حداق�ل وضعیت قرار می‌گیرند .اگر آنتالپی هوای خارج کمتر از آنتالپی هوای برگشت باشد ،کنترل‌کننده هوای مخلوط دمپرهای را متناسب با نقطه تنظیم هوای مخلوط تنظیم می‌کند. در صورتی که فن خاموش باشد :تمامی دمپرها به وضعیت معمول خود باز می‌گردند.
نقطه تنظیم ترموستات حد پایین
هوای تخلیه
حسگر آنتالپی
تصویر ( )4طرحواره‌ای از سیستم کنترل یک سیستم VAV
تهويه مطبوع مراكز آموزشي
مرجع جيبي لوله‌كشي
فيلتراسيون و آماده‌سازي هوا
آكوستيك
اتاق تميز
مرجع جيبي گرمايش و تهويه مطبوع
خانه تاسیسات 22885647-50
تهويه مطبوع استوكر
چيلر جذبي
تجهيزات تبريد
اخالق مهندسي و مهندسي اخالق
راهنماي جيبي ASHRAE
طراحي تاسيسات AutoCAD MEP
دوره‌های آموزشی
مبانی و الگوریتم کلی برای کنترل سیستم را
کنت��رل دم��ای ه��وای ات��اق از طری��ق
VAVمجه��ز به سیس��تم توان ی��ا خودکفا
م��واردی که طراح سیس��تم تهویه مطبوع از
ترموس��تات‌های اتاق��ی انج��ام می‌ش��ود.
از فش��ار کانال دریافت می‌کنند) نیز موجود
جریان هوا نسبت به دمای اتاق مورد استفاده
کمتر مورد اس��تفاده قرار می‌گیرند .عملکرد
به صورت کامل و دقیق را نیز طراحی کنند.
دیدگاه تجهیزات کنترلی باید مورد توجه قرار دهد عبارتند از:
● ترتیب کنترل تجهیزات ● نمودار منطق کنترلی
27
محفظه‌ه��ای VAVکنت��رل ش��ده توس��ط
ترموس��تات‌ها و راه‌اندازها ب��رای تنظیم نرخ قرار می‌گیرند .اکثر محفظه‌های VAVمجهز
مختلف هوا در باالدست کانال و تامین حداقل
آزمایش عملکرد مستقل پیش از تایید نهایی
● پالن��ی از ش��یوه راهب��ری و راه‌اندازی
و حداکثر جریان هوا فراهم می‌شود .آن دسته
ساختمان
● اطالع��ات روش��ن و کاف��ی در زمینه
راهبری و نگهداری از سیستم‌ها
صحیح برخی از این تجهیزات مستلزم تامین
به حس��گرهای جریانی نیز هستند که به این
● نم��ودار نردبان��ی برای نمای��ش تاثیر
سیس��تم‌های تهویه مطبوع تعبیه ش��ده در
هستند ،هرچند که این نوع محفظه‌ها در عمل
فش��ار مشخصی در داخل شبکه کانال است.
ترتیب امکان کنترل نرخ جریان در فشارهای
متقابل اجزای مختلف سیستم بر یکدیگر
(محفظه‌های��ی که نیروی مح��رک خود تنها
از محفظه‌های VAVکه جریان هوای عبوری
از آن‌ها مقدار ثابتی است ،صرف‌نظر از فشار اس��تاتیک ورودی ،اصطالحا «ترمینال‌های مس��تقل از فش��ار » نامیده می‌ش��وند .در 29
در صورت اس��تفاده از این ن��وع محفظه‌ها، سیستم گاهی ضرورت پیدا می‌کند.
در محفظه‌های ترمین��ال در صورت نیاز
به گرمای��ش ،از کوئل‌های دوب��اره گرمکن
31
یا کنوکتورهای قرنیزی اس��تفاده می‌شود. 32
در چنی��ن م��واردی ،گرمای��ش با اس��تفاده
در ادام��ه این بخ��ش ،کنترل‌کننده‌های
صورتی که جریان هوای عبوری از یک محفظه
مطبوع م��ورد بحث قرار گرفته اس��ت .برای
کند ،محفظه را اصطالحا «ترمینال وابس��ته
ب��رای گرمایش مناطق خارجی ،اس��تفاده از
البته عالوه بر موارد یاد شده ،محفظه‌های
کوچک نصب ش��ده روی کف یا باالی سقف
مورد استفاده در برخی از سیستم‌های تهویه ترسیم طرحواره مربوط به سیستم‌های کنترل
معموال فرض بر آن اس��ت ک��ه اندازه‌گیری و کنترل دم��ا به ص��ورت الکترونیک��ی انجام
می‌گی��رد .طراحان��ی که در طراح��ی خود از سخت‌افزارهای متفاوتی برای کنترل سیستم تهویه مطبوع استفاده می‌کنند باید تنظیمات
و اصالحات متناس��ب با آن را نیز در طراحی خود لحاظ کنند .هرچند که در این مورد نیز منطق کنترل ثابت باقی می‌ماند.
سیس�تم‌های با حجم ه�وای متغیر ()VAV28 در تصوی��ر ( )4طرح��واره کامل��ی از یک
کنترل‌کننده یک سیس��تم VAVمتشکل از
زیرسیستم‌های زیر ارائه شده است: اتاق
● کنترل‌کننده مستقل برای دمای هوای ● کنترل‌کننده دمای هوای رفت
● کنترل‌کنن��ده دم��ای ه��وای مخلوط
شده
● کنترل‌کننده فشار استاتیک کانال
VAVبا تغییر فشار اس��تاتیک ورودی تغییر
به فشار »30می‌نامند.
از ترموس��تات‌های اتاق��ی ی��ا با اس��تفاده از
حس��گر دمای هوای خارج کنترل می‌ش��ود. کنوکتوره��ای قرنیزی ی��ا واحدهای فن‌کوئل
10
حس��گرهای دما باید در پایین‌دست جریان و در فاصله مناس��ب از خروج��ی فن و حداکثر
فن رفت
کنترل‌کننده سرعت موتور فن رفت کنترل‌کننده سرعت فن موتور برگشت
موتور فن رفت
در فاصل��ه ) 25ft (7.6mقرار گیرند .موقعیت این کنترل‌کننده‌ها باید بر روی ترس��یمه‌های
کانال هوای خارج
مرتبط با سیس��تم کنترل مش��خص ش��ود. برای دس��ت‌یابی به دمای مناسب در فضای داخل س��اختمان ،وضعیت دمپرهای هوای
حسگر فشار استاتیک
خارج و برگش��ت نیز باید کنترل ش��ود .این عمل با اس��تفاده از حس��گر دمای مرتبط با
کانال هوای تخلیه
کنترل‌کننده PIانجام می‌گیرد که این حسگر
در نهای��ت تنظیم وضعیت دمپ��ر را برعهده
دارد .نقطه‌تنظی��م کنترل‌کننده دمای هوای
مخلوط ش��ده بای��د به ان��دازه افزایش دمای
تصویر ( )5چگونگی کنترل فن برگشت
ایجاد شده در مقطع فن ،کمتر از نقطه‌تنظیم دمای هوای رفت باشد .دو حسگر دمایی که در مسیر جریان هوای برگشت و جریان هوای
ایستگاه اندازه‌گیری فشار فن رفت
خ��ارج قرار می‌گیرند را می‌توان به همراه یک
فن رفت حسگر فشار استاتیک
موتور فن رفت
کانال هوای خارج
کنترل‌کننده سرعت موتور فن رفت کنترل‌کننده سرعت فن موتور برگشت
قیاس‌کننده مورد اس��تفاده قرار داد .به این
ترتیب در مواقعی که دمای هوای خارج گرمتر از دمای هوای برگش��ت است ،سیگنال‌های
دما مورد ارزیابی قرار گرفته و دمپرهای هوای
خروجی و برگش��ت در حداقل وضعیت خود
فن موتور برگشت
کنترل‌کننده سرعت فن موتور برگشت
قرار می‌گیرند.
در نقش��ه‌های مربوط به جزییات سازه‌ای
کانال هوای تخلیه
باید چگونگی ارتباط هوای خارج و برگشت در کانال‌ها نس��بت به تجهیزات هوارسان نشان
داده شود .برای به حداقل رساندن مشکالتی مانند الیه‌الیه شدن هوا ،35دریچه‌های تنظیم
تصویر ( )6سیستم کنترل برای تنظیم جریان فن‌های برگشت
به دلیل فراه��م آوردن امکان حداقل جریان هوا در محفظه‌های ،VAVقابلیت گرم کردن
مبدل‌های مناس��ب و شیر اختالط سه‌راهه
33
هوا یا س��ایر تجهیزات مرتبط باید در حداقل
وضعیت ممکن قرار گیرند .برای آن که حسگر
یا ش��یر اختناق دوراهه روی کوئل سرمایی
دمای مخلوط شده ،اندازه‌گیری دقیقی داشته
اولیه سیستم طراحی می‌شود باید دربرگیرنده
خارج یک ضرورت به شمار می‌رود.
سیستم کنترل به منظور دست‌یابی به عملکرد
مصرف انرژی ،جلوگیری ایجاد خطا در فشار
برای کسب اطمینان از اختالط مناسب هوا،
محفظه‌های VAVمعموال از روش‌هایی مانند
34
صبحگاهی س��اختمان و کنترل دمای شبانه
انجام گی��رد .پالن‌هایی که ب��رای راه‌اندازی
باش��د ،اختالط کامل هوای برگشت و هوای
گزینه بهتری به شمار می‌رود.
جزییات کاف��ی در زمین��ه چگونگی آزمایش
در سیس��تم‌های VAVب��رای کاه��ش
پایدار در جریان و بار سرمایی کم و زیاد باشد.
کانال و فراهم آوردن امکان عملکرد مطلوب
بدون نیاز به روش��ن کردن سیستم هوارسان همان‌طور که در تصویر ( )4نش��ان داده
شده اس��ت ،کنترل دمای هوای رفت باید با
استفاده از حسگر دما ،یک کنترل‌کننده ،PI
دوره‌های آموزشی
.2کنت��رل تنظیم مجدد ب��رای مناطق
پیرامونی
کنترل تنظیم مجدد ش��امل استفاده از
سیگنال‌های ترموس��تات اتاقی برای تنظیم
مجدد دمای هوای خروجی می‌شود .با وجود
آن که چنین سیستمی قابلیت دست‌یابی به
بازده انرژی باالتر را دارد ،اما قابلیت اطمینان آن هنوز هم مورد سوال است .به طوری که از کار افتادن ترموستات یکی از اتاق‌ها یا تغییر
نقطه‌تنظیم آن توسط یکی از کاربران موجب می‌ش��ود تا دمای هوا ب��ه صورت غیرمنطقی پایین‌ت��ر از حد معمول بیای��د .به این ترتیب انرژی مصرف ف��ن افزایش می‌یابد که نتیجه
آن افزایش هزینه کارکرد سیستم خواهد بود. بنابراین ،استفاده از روش کنترل PIبا دمای
ثابت و چرخه صرفه‌گر روش مناس��ب‌تری به ش��مار می‌رود .صرفه‌گرها ب��رای مناطقی که
تنظیم س��رعت فن یا سایر روش‌های مناسب
ان��رژی در س��اختمان‌های فرابلن��د در پن��ج
می‌توان از کنترل‌کننده‌های PIاستفاده کرد.
روش‌های مختلف کنترل مورد بررس��ی قرار
اس��تفاده می‌ش��ود .در چنی��ن کاربردهایی
ش��رایط آب و هوایی مختلف را با استفاده از
تغییر سرعت فن نیز یکی از روش‌های مناسب
دادند .آن‌ها در تحقیقات خود دریافتند که به
این روش نه‌تنها بیش��ترین بازده را به همراه
و مرطوبی دارند ،بهینه‌ترین روش‌های کنترل
برای کنترل این محفظه‌ها به ش��مار می‌رود.
دارد ،بلک��ه با اس��تفاده از آن امکان تنظیم جریان ه��وا در مقادیر پایی��ن و جلوگیری از
بروز مش��کالتی مانند شکستگی اهرم‌بندی و
اتصاالت وجود خواهد داش��ت .برای آزمایش میزان پایداری سیستم کنترل نسبت به تمامی
محفظه‌های VAVدر حداقل جریان سیستم، پالن راه‌اندازی اولیه سیستم باید دربرگیرنده
استثنای مناطقی که شرایط آب و هوایی گرم عبارتند از:
مناسب نیستند ،چرا که تعداد ساعات کارکرد
موثر سیستم در چنین اقلیمی بسیار محدود اس��ت .در ع��وض در چنین م��واردی برای دس��ت‌یابی به کیفیت مطلوب هوای داخل، حداق��ل مقدار هوای خارج برای تهویه فضای
داخل به کار گرفته می‌شود.
در سیس��تم‌های VAVباید تا حد امکان
.1کنترل PIبا چرخه صرفه‌گر بسته
دمپر vav
ش��رایط آب و هوای��ی گ��رم و مرطوبی دارند
بسته محدوده انرژی صفر
شیر گرمایشی
معیارها و مالحظات مربوطه باشد .در صورتی
که اندازه فن‌های مورد اس��تفاده در سیستم به گونه‌ای باش��د که احتمال آس��یب دیدن
باز
باز
ش��بکه کانال تحت فشار وجود داشته باشد،
یک کلید حدی فشار باال 36باید مورد استفاده قرار گیرد.
در سال ،1990موتامارا و هیتل 37مصرف
تصویر ( )7الگوی کنترل دمای اتاق برای ترموستات «محدوده با انرژی صفر» (مقادیر دما تنها به عنوان مقادیر پیشنهادی ارائه شده است).
12
جریان‌های پایین ،فشار سرعتی 39به اندازه‌ای باز شدن دمپر VAVبسته
پایین است که اندازه‌گیری آن در عمل تقریبا
محدوده مرده
خروجی ترموستات
غیرممکن است که این مساله به ویژه در مورد
مبدل‌های ارزان‌قیمت بیش��تر مشهود است.
یکی از راه‌حل‌های قابل استفاد در این زمینه،
باز شدن شیر بسته رادیاتور باز دمای اتاق
تصویر ( )8الگوی کنترل دمای اتاق برای «محدوده مرده» ترموستات (مقادیر دما تنها به عنوان مقادیر پیشنهادی ارائه شده است).
در نظ��ر گرفتن مقطع مش��خصی از کانال با
س��طح مقطع کوچک‌تر اس��ت .ایستگاه‌های اندازه‌گی��ری جریان را می‌توان در این مقاطع
که سرعت جریان هوا بیشتر است انجام داد. برخی از شرکت‌ها حداقل سرعت جریان هوا
برای آن که امکان اندازه‌گیری فش��ار سرعتی وجود داشته باشد را ) 700fpm (3.6m/sاعالم
از به‌کارگیری فن‌های برگش��ت اجتناب کرد.
یکسان باش��د ،نتیجه بهتری حاصل خواهد
چرا که کنترل مطلوب فن‌های برگشت بسیار
شد .روش موثرتر و در عین حال پیچیده‌تری
کنترلی پیچیده‌ای اس��ت .فن‌های برگش��ت
سرعت فن برای ثابت نگه داشتن حداقل فشار
دشوار بوده و مس��تلزم به‌کارگیری تجهیزات همچنین در مقایس��ه با فن‌های تخلیه انرژی بیش��تری مصرف می‌کنن��د .البته در صورتی
که اس��تفاده از فن برگش��ت برای یک کاربرد خاص ضرورت داشته باشد ،عملکرد این فن نیز باید تحت کنترل باش��د .کنترل مناسب
فن برگشت ،نوسانات فشار هوا را به حداقل رسانده و بازده سیس��تم را افزایش می‌دهد. س��اده‌ترین روش��ی ک��ه در چنین م��واردی
قابل اس��تفاده اس��ت ،اس��تفاده از خروجی
کنترل‌کننده فشار استاتیک کانال رفت برای تنظیم عملکرد فن برگش��ت است .در تصویر
( )5طرح��واره‌ای از چگونگی کنترل عملکرد
فن برگش��ت نشان داده ش��ده است .الزم به ذکر است که دست‌یابی به نتیجه مطلوب در
این ش��یوه کنترل وابسته به عملکرد فن‌های
رفت و برگش��ت است .در صورتی که عملکرد فن‌های رفت و برگش��ت به منظور دست‌یابی به اخت�لاف صحیح بین جری��ان هوای رفت
و برگش��ت تنظیم شده باش��د و مشخصات
عملکردی هر دو فن تحت ش��رایط بار جزیی
که می‌توان در این مورد به کار گرفت ،تنظیم اس��تاتیک کانال ،اندازه‌گی��ری جریان هوای رفت با تجهیزات اندازه‌گیری جریان و استفاده از جریان به عن��وان ورودی کنترل‌کننده فن
برگشت است (تصویر .)10سرعت فن برگشت
می‌کنن��د .اندازه س��طح مقطع‌های کوچک
شده باش��د طوری تغییر داده ش��ود که این
مقدار حداقل برای س��رعت جریان هوا تامین
ش��ود .به عنوان روش��ی دیگر ،اگر امکان آن وجود داشته باشد می‌توان در مقطع مستقیم
هر دو کانال رفت و برگشت ،از یک وانتوری
40
استفاده کرد که در این صورت ،اختالف فشار استاتیک باالدست و فشار استاتیک اختناق ب��ه س��رعت جری��ان تبدیل می‌ش��ود .روش
باید به گونه‌ای تنظیم ش��ود که اختالف بین
دیگر برای ایجاد یک س��یگنال فشار سرعتی
توس��ط فن‌های رفت و برگشت تامین گردد.
اندازه‌گیری جری��ان در مقطع حلزونی فن در
سیستم است .اندازه‌گیری جریان فن رفت و
بیشتر است .به هر حال در صورت استفاده از
بار کامل انجام گیرد .حتا در بهترین ش��رایط
مبدل دقیق ضروری خواهد بود.
خطای معقولی انجام گیرد.
هوا ،استفاده از آنه‌مومتر سیم داغ 41است .در
حجم هوای موردنظر و حجم هوای تامین شده
مناس��ب در جریان‌های کم ،نصب تجهیزات
این شیوه کنترل مستلزم نصب و اجرای دقیق
مقاطعی از ش��بکه کانال است که سرعت آن
برگشت باید متناسب با شرایط سیستم تحت
هر یک از روش‌های یاد شده ،استفاده از یک
نیز ،اندازه‌گیری جریان باید به احتساب درصد
یکی دیگر از روش‌های اندازه‌گیری جریان
در برخ��ی از موارد ب��رای کنترل عملکرد
صورت به‌کارگیری این روش باید مس��یرهای
اندازه‌گیری جریان اس��تفاده می‌ش��ود .لوله
تا آنه‌مومتر تنها مقدار جریان عبوری از مقطع
فن‌ه��ای برگش��ت ،از تجهی��زات مت��داول
مناسب برای جریان هوا نیز در نظر گرفته شود
پیتو یکی از تجهیزات ایجاد س��یگنال فشار
کانال را اندازه‌گیری کند نه جریان مغش��وش
38
است که این س��یگنال را به صورت سیگنال
و گردابی ایجاد شده به واسطه اغتشاش‌های
یک مبدل فش��ار در می‌آورد .متاس��فانه ،در
س��رعت در ش��بکه کانال ،چگونگی استقرار
کنت��رل الکترونیکی (یا پنوماتیکی) توس��ط
موضعی .به منظور اندازه‌گیری مقدار متوسط
دوره‌های آموزشی
کلید مرتبط با فن
کنترل‌کننده‌های قیاسی
حداقل وضعیت دمپر هوای خارج
کنترل‌کننده‌های قیاسی
کنترل‌کننده قیاسی
حسگر آنتالپی هوای خارج
هوای رفت فن رفت
کوئل سرمایی
در صورتی که فن روش�ن باشد :اگر آنتالپی هوای برگشت کمتر از آنتالپی هوای خارج باشد ،دمپرهای تخلیه ،هوای برگشت و هوای خ�ارج در حداقل وضعیت قرار می‌گیرن�د .اگر آنتالپی هوای خارج کمتر از آنتالپی هوای برگش�ت باش�د ،کنترل‌کننده هوای مخلوط دمپرها را متناس�ب با نقطه تنظیم ه�وای مخلوط تنظیم می‌کند. در صورتی که فن خاموش باشد :تمامی دمپرها به وضعیت معمول خود باز می‌گردند.
نقطه تنظیم ترموستات حد پایین
کلید مرتبط با فن
هوای برگشت
هوای تخلیه
حسگر آنتالپی
تصویر ( )9حداقل الزامات سیستم کنترل برای یک سیستم تک‌منطقه‌ای
آنه‌مومتر س��یم داغ باید در نقشه جزییات به خوبی نشان داده شود. در اکث��ر کاربردهای مت��داول ،هر یک از اتاق‌های س��اختمان را می‌توان با استفاده از
باز
دمپر هوای تخلیه و خارج
دمپر هوای برگشت
ترموستات‌های تناسب با نقطه‌تنظیم محلی کنترل کرد .البته در ساختمان‌های تجاری و صنعتی به منظور افزایش هرچه بیشتر بازده و به حداقل رساندن نیاز سیستم به نگهداری،
شیر کوئل سرمایی
شیر کوئل گرمایی شیر در وضعیت بسته
استفاده از این شیوه بسیار محدود شده است. بنابراین به عن��وان جایگزینی برای این روش می‌توان حسگرهای دما را به همراه میله‌های اندازه‌گیری به کار گرف��ت که قابلیت تنظیم محل��ی را نیز دارند .این میل��ه اندازه‌گیری را می‌ت��وان برنامه‌ریزی کرد و از آن برای تنظیم
دمای هوای برگشت اتاق
تذکر :مقادیر دما به عنوان مقادیر پیشنهادی ارائه شده است
تصویر ( )10الگوی کنترل دما بر مبنای حداقل الزامات سیستم کنترل تک‌منطقه‌ای
14
کنترل‌کننده قیاسی کلید مرتبط با فن
کنترل‌کننده قیاسی
کلید مرتبط با فن
حداقل وضعیت دمپر هوای خارج
کنترل‌کننده قیاسی کنترل‌کننده قیاسی حسگر آنتالپی هوای رفت فن رفت
نقطه تنظیم ترموستات حد پایین
کوئل گرمایی
فیلتر
کوئل سرمایی
در صورتی که فن روش�ن باشد :اگر آنتالپی هوای برگشت کمتر از آنتالپی هوای خارج باشد ،دمپرهای تخلیه ،هوی برگشت و هوای خ�ارج در حداقل وضعیت قرار می‌گیرن�د .اگر آنتالپی هوای خارج کمتر از آنتالپی هوای برگش�ت باش�د ،کنترل‌کننده هوای مخلوط دمپرهای را متناسب با نقطه تنظیم هوای مخلوط تنظیم می‌کند. در صورتی‌که فن خاموش باشد :تمامی دمپرها به وضعیت معمول خود باز می‌گردند.
کلید مرتبط با فن
هوای برگشت
هوای تخلیه
حسگر آنتالپی
تصویر ( )11سیستم کنترل ترتیبی برای یک سیستم تک‌منطقه‌ای
مقدار دمای مجاز بهره گرفت .الگوی کنترل
حداکثر کنترل‌کننده گرمایشی دمای نقطه تنظیم
کنترل‌کننده سرمایشی
کاهش دما در مقطع فن
گرمکن‌های قرنیزی) در تصویر‌های ( )7و ()8
نشان داده شده است.
ترموستات‌های اتاقی نباید روی دیوارهای
خارجی ،در کنج دیوارها یا س��ایر مکان‌های
نامناس��بی که موج��ب تاثیرپذی��ری آن‌ها از جانب تجهی��زات ،نفرات یا تابش خورش��ید
سرما کنترل‌کننده هوای مخلوط
دم��ا برای دمپرهای VAVو کوئل گرمایی (یا
حداقل
می‌ش��ود نصب ش��وند .بهترین مح��ل برای نصب ترموس��تات‌ها محلی اس��ت که جریان
هوا به خوبی وجود داش��ته و ترموس��تات‌ها دمای اتاق
تذکر :مقادیر دما به عنوان مقادیر پیشنهادی ارائه شده است
تصویر ( )12برنامه زمانی کنترل‌کننده تنظیم مجدد برای سیس�تم تک‌منطقه‌ای نشان داده شده در تصویر ()11
قادر به اندازه‌گیری مقدار متوسط دمای اتاق باش��ند .موقعیت تمامی ترموس��تات‌ها باید بر روی پالن‌های مربوطه نش��ان داده ش��ود.
در صورت اس��تفاده از روکش‌های نفوذناپذیر
در س��اختمان ،این روکش‌ها باید به گونه‌ای
دوره‌های آموزشی
کنترل‌کننده
کوئل سرمایی
رطوبت‌زن
هوای خارج
هوای رفت فیلتر ترموستات دستی تنظیم مجدد متصل به استارتر فن
انتخاب‌کننده سیگنال باال
آشکارساز دود دستی متصل به استارتر فن
حداقل وضعیت هوای خارج هوای تخلیه
هوای برگشت
تصویر ( )13سیستم تک‌منطقه‌ای با کنترل دمای دقیق
کلید مرتبط با فن کنترل‌کننده قیاسی
کنترل‌کننده قیاسی
حسگر آنتالپی هوای خارج
هوای رفت فن رفت
کوئل گرمایی
کوئل سرمایی
در صورتی که فن روش�ن باش�د :اگر آنتالپی هوای برگشت کمتر از آنتالپی هوای خارج باش�د ،دمپرهای تخلیه ،هوای برگشت و ه�وای خارج در حداقل وضعیت قرار می‌گیرند .اگر آنتالپی هوای خارج کمتر از آنتالپی هوای برگش�ت باش�د ،کنترل‌کننده هوای مخلوط دمپرها را متناس�ب با نقطه تنظیم هوای مخلوط تنظیم نقطه تنظیم می‌کن�د .در صورت�ی که فن خاموش باش�د :تمام�ی دمپرها به ترموستات حد پایین وضعیت معمول خود باز می‌گردند.
فیلتر
هوای برگشت
تصویر ( )14سیستم تک‌منطقه‌ای با کنترل دقیق دما و رطوبت
هوای تخلیه
16
تخلیه
برگش��ت و خارج به کار گرفته می‌شوند .این چرخ��ه صرفه‌گر در محدوده ) 2 F (1 Cبرقرار o
هوای برگشت
o
اس��ت .یعنی هنگامی که دمای هوای خارج ) 2oF (1oCس��ردتر یا گرمتر از هوای برگشت
ترموستات فرعی
اس��ت ،این چرخه باید آغاز شده و پایان یابد. ترتی��ب صحیح عملکرد ش��یرها و دمپرها با
کوئل گرمایی فیلتر
حداکثر هوای خارج
تنظی��م دقی��ق تجهیزات حاص��ل می‌گردد.
ترتی��ب صحیح عملک��رد تجهی��زات باید به عنوان بخشی از پالن پیش‌راه‌اندازی ،راهبری
فن رفت
و چک‌لیست نگهداری در نظر گرفته شود .در
کوئل سرمایی
صورتی که هوای برگشت از مسیر تاسیسات
روشنایی عبور می‌کند یا در تمامی مواردی که
کلید دووضعیتی ترموستات اصلی
هوای برگش��ت در دمایی غیر از دمای اتاق به داخل کانال باز می‌گردد ،حس��گرهای دمای
اتاق نباید در مسیر هوای برگشت قرار گیرند. در چنین ش��رایطی ،باید از یک ترموس��تات
تصویر ( )15سیستم کنترل ساده برای سیستم دوکاناله
اتاقی در محلی مناسب استفاده شود.
در تصوی��ر ( )11جزیی��ات مرب��وط ب��ه
نصب شوند که امکان حرکت آزادانه هوا روی
در تصوی��ر ( )9و ( )11راهکاره��ای
نبای��د از محفظه‌های فلزی یا پالس��تیکی با
تک‌منطقه‌ای بزرگ‌تر نشان داده شده است.
ک��ه در این صورت جریان ه��وای کافی روی
کنترل این سیس��تم‌ها مطرح ش��ده است و
قرار می‌گیرد نش��ان داده شده است .در این
س��ریع ترموس��تات متناسب با ش��رایط اتاق
قرار گیرد که سیستم به شبکه کانال کوتاهی
PIاز یک حس��گر دمای اتاق یا حسگر دمای
ترموستات‌ها روی دیوارهای خارجی ضرورت
با حجم اتاق زیاد است .در این شیوه ،حسگر
استفاده می‌شود .یکی از این کنترل‌کننده‌ها
شده و تمامی درزهای دیوار هوابند باشند.
مرتبط می‌شود و به ترتیب شیر کوئل گرمایی،
آخری دمپرهای اختالط را کنترل می‌کند .در
کنترل می‌کند.
برای کنترل مجدد سیس��تم نشان داده شده
ترموستات وجود داشته باشد .به این منظور
کاربردهای��ی که ش��بکه کانال بلندتر اس��ت
قابل اس��تفاده ب��رای کنترل سیس��تم‌های
و کنت��رل دقیقتر سیس��تم ض��رورت دارد یا
ش��یارهای هوای باریک اس��تفاده کرد ،چرا
در تصوی��ر ( )9حداقل الزامات مورد نیاز برای
مطلوب در اتاق‌های بسیار بزرگ مورد استفاده
ترموستات برقرار نشده و امکان عکس‌العمل
این ش��یوه تنها باید در مواقعی مورد استفاده
ش��یوه برای تنظیم مجدد س��ه کنترل‌کننده
وج��ود نخواهد داش��ت .در صورتی که نصب
متصل است و نرخ جریان هوای آن در مقایسه
هوای برگشت متصل به کنترل‌کننده تناسبی
داشته باش��د ،باید از پایه‌های عایق استفاده
دمای هوای برگش��ت با کنترل‌کننده تناسبی
شیر کوئل سرمایی ،یکی شیر کوئل گرمایی و
سیس�تم‌های ه�وای حج�م ثاب�ت تک‌منطقه‌ای
دمپرهای اختالط و ش��یر کوئل س��رمایی را
تصویر ( )12نیز طرحواره‌ای از تجهیزات کنترل
در تصویر ( )10چگونگی نمایش الگوهای
است .در این مورد نیز حسگرهای هوای رفت
واحدهای هوارس��ان یک‌منطقه‌ای بسیار
کوچک از دی��دگاه ترمودینامیکی مش��ابه با واحدهای فن‌کوئل اتاقی یا سیستم‌های تهویه مطبوع خانگی هس��تند و می‌توان آن‌ها را با اس��تفاده از کنترل‌کننده‌های دو وضعیتی یا
ترموستات‌های الکترونیکی کنترل کرد.
در مواردی که سیس��تم برای تامین ش��رایط
کنترل دما نشان داده شده است .در مواقعی
و مخلوط ش��ده باید درست همانند سیستم
اس��ت (یا آنتالپی آن بیش��تر اس��ت) ،برای
در صورتی که کنترل دقیق دما و رطوبت
به وضعیت حداقل ،حسگرهای دمای هوای
مش��ابه با تصویر ( )13و ( )14اس��تفاده کرد.
که دمای هوای خارج گرمتر از هوای برگشت
VAVنصب شوند.
بازگرداندن دمپرهای هوای برگش��ت و خارج
ضرورت داشته باش��د ،می‌توان از سیستمی
دوره‌های آموزشی
سیستمی که در تصویر ( )13نشان داده شده
هرچند که مصرف انرژی این سیس��تم بیشتر
تقریبا ثابت و قسمت عمده آن از نوع محسوس
مطلوب تحت شرایط بار گسترده‌تر یا شرایطی
بازده باالتری دارد و می‌توان در مواقعی که بار
اس��ت (یعن��ی کاربردهایی که ب��رای کنترل رطوب��ت نی��ازی به گرمایش مجدد نیس��ت) اس��تفاده کرد .در این ش��یوه ،کنترل دمای
اتاق از طریق به‌کارگیری یک کنترل‌کننده PI
حاصل می‌ش��ود که به ترتیب ،عملکرد کوئل
گرمایی ،کوئ��ل س��رمایی و دمپرهای هوای خارج و برگشت را کنترل می‌کند .در مواقعی که هوای خارج گرمتر از هوای برگشت است،
برای به حداقل رساندن دمپرهای هوای خارج
به حداقل وضعیت ممکن ،حسگرهای دمای هوا ،دمپره��ای هوای خ��ارج را به وضعیت
است ،اما با استفاده از آن امکان رطوبت‌گیری که بهره‌های گرمایی نهان بیشتر است نیز وجود
دارد .به این ترتیب ،با تنظیم کوئل سرمایی و
دمپرهای هوای برگشت و خارج ،دمای هوای رفت با همان تجهیزاتی که در سیس��تم‌های
VAVوجود داشت ،ثابت باقی می‌ماند .در این مورد ،یک کنترل‌کننده PIدمای هوای برگشت
و دمای هوای اتاق را اندازه‌گیری نموده و برای کنترل دمای اتاق شیر کوئل دوباره‌گرمکن را بر
مبن��ای آن تنظیم می‌کند .در تصویر ( )13نیز
چگونگی کنترل واحد رطوبت‌زن نش��ان داده شده است.
حداقل می‌رس��انند .الزم به ذکر است که در
سیستم‌های دوکاناله
شده برای سیستم‌های تک‌منطقه‌ای استفاده
کنترل‌کننده خودکار برای یک سیستم دوکاناله
ب��ه صورت م��داوم کارکند و تغیی��رات بار به
دست‌یابی به اهداف طراحی می‌توان از همین
بنابراین سیس��تم کنترل دما عملکرد کندی
قسمت‌هایی از ساختمان خالی از سکنه است،
رطوبت‌گیری ضرورت دارد ،در قس��مت‌هایی
خارج در حداقل ش��رایط قرار می‌گیرد .دمای
به س��رمایش و مقدار زیاد گرمای تولید شده
در کان��ال گ��رم مرتبط با آن کنترل می‌ش��ود
گرمایی نخواهد بود.
(یا ش��یرهای مرتبط با آن) خواهد بود .نقطه
42
این مورد از سیس��تم کنت��رل ترتیبی توصیه
در تصوی��ر ( )15آرایش متداول تجهیزات
نشده اس��ت .چرا که انتظار می‌رود سیستم
نش��ان داده شده است .در اکثر کاربردها برای
آرام��ی و در محدوده کوچک��ی رخ می‌دهد.
شیوه اس��تفاده کرد .به استثنای مواقعی که
خواهد داشت .به استثنای مواردی که چرخه
هنگامی که فن در حال کار است ،دمپر هوای
که چگالی بار زیاد است ،به دلیل نیاز دائمی
کانال گرم از طریق ترموس��تات تعبیه ش��ده
در فضای داخل ،نیازی به اس��تفاده از کوئل
که نتیج��ه آن کنترل عملک��رد کوئل گرمایی
عملکرد رطوبت‌زن توس��ط کنترل‌کننده
کنترل این ترموس��تات به واسطه ترموستات
تناسبی که حسگر آن در پایین‌دست رطوبت‌زن
قرار می‌گیرد کنترل می‌شود .تنظیم مجدد این
کنترل‌کننده بر مبنای خروجی کنترل‌کننده PI
اصلی هوای خارج و طبق برنامه از پیش تعیین شده کنترل می‌شود.
به همین ترتیب ،ترموس��تات تعبیه شده
انجام می‌گیرد که حس��گر آن در مسیر جریان
در کانال س��رد با کنترل شیر کوئل سرمایی،
ترتیب از اضافه شدن رطوبت اضافی به جریان
در دمای تعیین شده هوای خارج ،سیستم به
در تصویر ( )14یک سیستم کنترل رطوبت
تغییر وضعیت می‌دهد .در صورت استفاده از
برگشتی یا در داخل اتاق نصب می‌شود .به این
دمای هوا در کانال سرد را ثابت نگاه می‌دارد.
هوای رفت جلوگیری می‌شود.
واس��طه کلید دووضعیتی به وضعیت صرفه‌گر
با هزینه اولیه باالتر نش��ان داده ش��ده است.
هوای خارج برای سرمایش ،ترموستات کانال
سرد ،عملکرد دمپرهای هوای برگشت ،تخلیه
و خارج را از طریق یک ش��یر س��ه‌راهه کنترل می‌کند .این ترموستات همچنین در مواقعی
که سرمایش مکانیکی ضرورت دارد ،عملکرد
کوئل س��رمایی را متناس��ب با شرایط تنظیم می‌کند.
کنترل سیس��تم مرکزی فرآیند س��اده‌ای
است ،چرا که سیستم مرکزی در واقع به عنوان تنها منبع تامین هوای رطوبت‌گیری شده سرد
و گرم مطرح اس��ت .به منظور دس��ت‌یابی به عملکرد مقرون به صرفه سیستم ،بهینه‌سازی
فرآین��د تهویه و موارد مرتبط با آن ،می‌توان از روش‌های بسیار زیادی بهره گرفت.
سیس��تم‌های دوکاناله‌ای ک��ه مجهز به
18
تنظیم‌کننده‌های مکانیکی و تنظیم‌کننده‌های
باید کوچک‌تر از کانال هوای خارج یا برگشت
استاتیک سیس��تم یا فن ندارند .چرا که در
جری��ان هوا در مس��یر کانال وجود داش��ته
خودکار جریان هستند ،نیازی به تنظیم فشار
این سیستم‌ها ،هر یک از واحدهای ترمینال به خودی خود هرگونه تغییر در فشار پشت
43
باش��ند .برای آن که ام��کان کنترل مطلوب باش��د ،س��رعت جریان هوا در مقطع دمپر
در حال��ت کامال باز حداقل بای��د 1500fpm
را جبران می‌کند .در سیس��تم‌های دوکاناله
) (7.6m/sباش��د .دمپرهای به کار گرفته در
مزایای این سیس��تم‌ها برای کاهش مصرف
پالن‌ها نش��ان داده شوند .تجربه نشان داده
،VAVب��رای بهره‌گی��ری تم��ام و کمال از
ان��رژی در جریان‌های کم ،تنظیم فن مطابق با شرایط کارکرد امری ضروری است .رعایت
این نکته همچنین مانع از ایجاد سروصدا و
سیس��تم بای��د در یک جدول مج��زا بر روی
است که در صورت استفاده از بوشن‌هایی از جنس مس ،پالستیک یا مواد ترموپالست
47
روی محورهای دمپر ،احتمال از کار افتادن
افت فشار شدید در واحدهای ترمینال VAV
ناگهان��ی آن‌ها بس��یار زیاد خواه��د بود .از
سایر اجزا
نگه��داری از دمپرها معم��وال به طور منظم
نیز می‌شود.
تعیین اندازه ش��یرهای کنت��رل 44باید با
هدف دس��ت‌یابی به کنت��رل پایدار و قابلیت اطمین��ان سیس��تم صورت پذی��رد .قابلیت اطمینان در واقع نس��بت افت فش��ار ایجاد
ش��ده در یک ش��یر کامال باز به افت فش��ار
ترکیبی ناشی از شیر و کوئل یا شیر و مبدل
حرارتی اس��ت .ش��یرهایی که اندازه آن‌ها با اندازه خط مرتبط یکی است تقریبا در تمامی
م��وارد بزرگ‌ت��ر از حد نیاز هس��تند .اندازه ش��یرها و ضرایب مربوط ب��ه آن‌ها باید روی ج��داول و پالن‌های مربوطه ارائه ش��ود .در اکث��ر کاربرده��ای مرتبط با تهوی��ه مطبوع
معموال باید از ش��یرهایی اس��تفاده شود که نس��بت تبدی��ل آن‌ه��ا 20:1یا بهتر باش��د.
قابلی��ت اطمینان ش��یرهای کنترل معموال
باید 0.3یا بیشتر باشد.
دمپرهای��ی ک��ه در سیس��تم‌های تهویه
مطبوع به کار گرفته می‌ش��وند اغلب بزرگ‌تر
از ح��د نی��از هس��تند .از دی��دگاه کنت��رل سیس��تم ،دمپرهای با پره‌ه��ای مخالف 45یا ترکی��ب دمپرهای با پره موازی 46و دمپرهای
با پره‌های مخالف معموال بهترین نتیجه را به
همراه خواهند داشت .در اکثر موارد ،دمپرها
آنجایی که در اکثر سیستم‌های تهویه مطبوع انج��ام نمی‌گیرد ،اس��تفاده از بلبرینگ‌های آب‌بن��د ش��ده در انتهای محوره��ا می‌تواند بسیار مطلوب باشد.
برای اکثر شیرها و راه‌اندازهای پنوماتیک
ب��ه اس��تثنای راه‌اندازه��ای کوچ��ک تعبیه
ش��ده روی محفظه‌ه��ای ،VAVکوئل‌های دوباره‌گرمک��ن ی��ا گرمکن‌ه��ای قرنی��زی،
موقعیت اس��تقرار ش��یر و اه��رم کنترل آن باید دقیقا مش��خص شود .برای بهبود پاسخ
راه‌ان��داز و فراهم آوردن ام��کان تنظیم بهره تجهیزات تح��ت کنترل می‌توان از یک اهرم
راهنمای موقت استفاده کرد.
منابع 1. ASHRAE. 2004. ANSI/ASHRAE Standard 135-2004, BACnet® - A Data Communication Protocol for Building Automation and Control Networks. American Society of Heating, Refrigerating and AirConditioning Engineers, Inc., Atlanta, GA. 2. Herzog, P. and J. Carmody. 1996. Energy-Efficient Operation of Commercial Buildings: Redefining the Energy Manager's Job. McGraw-Hill, New York. 3. Mutammara, A.W. and D.C. Hittle. 1990. “Energy Effects of Various Control Strategies for Variable Air Volume Systems.” ASHRAE Transactions, 96(1), pp.
98-102.
پی‌نوشت
1. Controls 2. ON/OFF controller 3. Thermostat 4. Modulating controls 5. Sensor 6. Control variable 7. Setpoint 8. Error 9. Error signal 10. Feedback 11. Proportional control 12. Proportional plus Intergral 13. Throttling range 14. Intergral gain 15. Pneumatic controls 16. Analog electronic controls 17. Direct Digital Controls 18. Accuracy 19. Calibration 20. Time constants 21. Building Automation Systems 22. Thermistor temperature sensors 23. Time sequencing 24. Reset control 25. PI loops 26. Economizer cycles 27. Conctorl logic diagram 28. Variable air volume systems 29. Pressure independent terminals 30. Pressure dependent terminal 31. Reheat coils 32. Baseboard convectors 33. Three-way mixing valve 34. Two-way throttling valve 35. Air stratification 36. High-pressure limit switch 37. Mutammara and Hittle 38. Pitot tube 39. Velocity pressure 40.Venturi 41. Hot-wire anemometer 42. Dual-duct systems 43. Backpressure 44. Control valves 45. Opposed-blade dampers 46. Parallel-blade dampers 47. Thermoplastic materials
∗ از این نویسنده تاکنون بیست عنوان کتاب در قالب ترجمه و تالیف توس�ط نشر یزدا (ماهنامه تهویه و تبرید) منتشر شده است.
دوره‌های آموزشی
HVAC APPLICATIONS INDUSTRY NEWS
PRODUCT NEWS SYSTEMS & EQUIPMENT
HVAC FUNDAMENTALS
ASHRAE PUBLICATIONS
REFRIGERATION
ASHRAE JOURNAL
ASHRAE NEWS
محاسبات بار سرمایی و گرمایی در ساختمان‌های غیرمسکونی ()2 ASHRAE Fundamentals Handbook – IP Edition CHAPTER 30
بهر ه گرمایی داخلی
در ساختمان‌های امروزی بهره‌های گرمایی
داخلی ناشی از حضور افراد ،کارکرد تاسیسات
برای محاسبه بار سرمایی به کار گرفته می‌شود
معتبر و قابل استفاده هستند.
بهره گرمایی ناشی از حضور افراد
روشنایی ،موتورها ،وسایل و تجهیزات داخل
در جدول ( )1نرخ انتش��ار گرما و رطوبت
س��رمایی را به خود اختص��اص دهد .با بهبود
فعالیت ارائه شده است .اغلب اوقات ،بهره‌های
متناس��ب با الزامات محدودکنن��ده کدهای
کل را ب��ه خود اختصاص می‌دهن��د .حتا در
مانن��د افزای��ش اس��تفاده از کامپیوترها و یا
در محل حضور دارند نیز مقدار گرما و رطوبت
فضای محدود (مانند تلفن‌خانه‌ها یا اتاق‌های
قابل مالحظه‌ای باش��د .برای کسب اطالعات
یافته اس��ت .رویکردی که برای محاسبه بهره
همین راهنم��ا مراجعه کنید .البته در جدول
هر دو روش موازنه گرمایی ( )HBو سری‌های
متداول به صورت خالصه ارائه شده است.
س��اختمان می‌توان بخ��ش عم��ده‌ای از بار
توس��ط بدن انس��ان در وضعیت‌های مختلف
وضعیت و س��اختار پوسته خارجی ساختمان
گرمایی محسوس و نهان بخش عمده‌ای از بار
ان��رژی ،بارهای داخلی نیز ب��ه دلیل عواملی
مواردی که افراد ب��رای دوره‌های زمانی کوتاه
تجمع تعداد زیادی از تجهیزات و افراد در یک
اضافی وارد شده به فضای داخل می‌تواند مقدار
س��وییچینگ) به میزان قابل توجهی افزایش
در ای��ن زمین��ه می‌توانید به فصل هش��تم از
گرمایی داخلی در پیش گرفته می‌ش��ود برای
( )1نیز اطالعات طراحی مورد نیاز برای شرایط
زمانی تشعشعی ( )RTSیکسان است ،بنابراین
تبدیل بهره گرمایی محس��وس ناش��ی از
این بخش ارائه می‌شوند ،مستقل از روشی که
عواملی مانند مشخصات ساختمان به لحاظ
اطالع��ات مرتبط با بهره گرمایی داخلی که در
حض��ور افراد به بار س��رمایی فضا به واس��طه
قابلیت ذخیره حرارتی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. چ��را که ان��رژی گرمایی تشعش��عی از س��ازه س��اختمان ،همواره بخشی از بار محسوس را
ب��ه خود اختصاص می‌ده��د .ضمن آن که در این مورد ،بهره‌ه��ای گرمایی نهان نیز به طور
همزمان در نظر گرفته می‌شوند.
تاسیسات روشنایی
از آنجا که تاسیسات روشنایی اغلب بخش
عمده‌ای از بار سرمایی س��اختمان را به خود
اختص��اص می‌دهد ،در هنگام محاس��به بار ساختمان ،ارزیابی دقیق بهره گرمایی محیط
از اهمیت بس��یار زیادی برخوردار اس��ت .در
ابتدا باید به این نکته اش��اره کرد که محاسبه بار تاسیس��ات روش��نایی چندان سرراست و
مشخص نیست؛ چرا که نرخ بار سرمایی در هر لحظه متناسب با شرایط ممکن است متفاوت باشد.
بهره گرمایی آنی تاسیسات روشنایی
منب��ع اصلی تولی��د گرما در تاسیس��ات
20
روشنایی ،اجزای ساطع‌کننده نور یا چراغ‌های مورد اس��تفاده در آن‌ها هس��تند ،هرچند که سایر متعلقات تاسیسات روشنایی نیز می‌توان یکی از منابع تولید گرمای اضافی باش��ند .به طور کلی ،نرخ لحظه‌ای بهره گرمایی ناشی از تاسیس��ات الکتریکی را می‌توان با استفاده از رابطه زیر محاسبه کرد: )(1
که در رابطه فوق:
ضریب کاربری روشنایی ،نسبت توان مورد
1.21برای المپ‌های T12کم‌مصرف با باالست
آن ص��ورت می‌گیرد به مق��دار توان کل المپ
دامنه این ضریب برای المپ‌های تخلیه شدت
اس��تفاده المپ در ش��رایطی که ارزیابی بار در است .در کاربردهای تجاری مانند فروشگاه‌ها،
باال مانند المپ‌های متال‌هالید نیز متناسب با
می‌شود.
هر چراغ بین 1.07تا 1.44متغیر اس��ت و باید
5
ضریب کاربری معموال برابر با 1.0در نظر گرفته
توان المپ و تعداد المپ‌های مورد استفاده در
ضری��ب ویژه کاهش روش��نایی مربوط به
متناسب با شرایط در نظر گرفته شود .در حال
و یا آن دس��ته از تاسیس��ات روش��نایی است
گستره وس��یعی از المپ‌ها و باالست‌ها وجود
تاسیسات روشنایی مجهز به المپ فلورسنت
حاضر در تاسیسات روشنایی امکان به‌کارگیری
که تهویه ش��ده و یا طوری نصب می‌شوند که
دارد و بهترین منبع برای انجام محاس��بات،
= qelبهره گرمایی ()Btu/h
تنها بخش��ی از گرمای تولید شده توسط آن‌ها
= Fulضریب کاربری روشنایی
المپ‌های فلورسنت یا المپ‌های تخلیه شدت
= Wتوان کل المپ ()W
الکترومغناطیسی اس��تاندارد متفاوت است.
به فض��ای تهویه ش��ده وارد می‌ش��ود .برای
اس��تفاده از اطالعاتی اس��ت ک��ه در کاتالوگ باالست ارائه شده است.
در مورد تاسیس��ات روش��نایی ت��وکار 6و
= Fsaضریب ویژه کاهش روشنایی
باال ( ،)HID2مقدار این ضریب اساسا با تلفات
مق��دار توان کل المپ هم��ان توان نامی
ارائه ش��ده در جدول ( )2مشاهده می‌شود که
تولید شده توسط تاسیسات روشنایی به داخل
عمومی و اختصاصی در تاسیس��ات روشنایی
چراغ مجه��ز به دو المپ فلورس��نت از 0.94
ش��رکت‌های سازنده یا س��ایر اطالعات معتبر
= 3.41ضریب تبدیل
باالس��ت 3در ارتباط اس��ت .با توجه به مقادیر
المپ‌هایی اس��ت ک��ه برای تامین روش��نایی
مقدار ضریب ویژه کاهش روش��نایی برای یک
مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برای المپ‌های T8با باالس��ت الکترونیکی 4تا
تاسیسات روشنایی تهویه ش��ده 7برای آن که
بت��وان تعیین ک��رد که چه بخش��ی از گرمای س��اختمان وارد می‌ش��ود ،بای��د از اطالعات
اس��تفاده کرد .ضمن آن که در این محاسبات
دوره‌های آموزشی
جدول ( )1نرخ انتشار گرما و رطوبت توسط بدن انسان در شرایط مختلف فعالیت گرمای کل ()Btu/h میزان فعالیت
موقعیت
افراد بالغ مذکر
مقدار تنظیم شده برای یک فرد بالغ الف (مونث/مذکر)
گرمای محسوس ()Btu/h
گرمای نهان ()Btu/h
نشسته در سالن تئاتر
سالن تئاتر در طول روز
390
330
225
105
نشسته در سالن تئاتر در هنگام شب
سالن تئاتر در هنگام شب
390
350
245
105
نشسته و در حال انجام کارهای سبک
اداره‌ها ،هتل‌ها ،آپارتمان‌ها
450
400
245
155
نشسته و در حال انجام کارهای اداری معمولی
اداره‌ها ،هتل‌ها ،آپارتمان‌ها
475
450
250
200
ایستاده و در حال انجام کارهای سبک؛ قدم زدن
فروشگاه
550
450
250
200
ایستادن ،راه رفتن
داروخانه ،بانک
550
500
250
250
نشسته در حال کار
رستوران
نشسته در حال انجام کار سبک
کارخانه
پ
490
550
275
275
800
750
275
475
900
850
305
545
فعالیت معمولی
سالن رقص
پیاده‌روی با سرعت 3mph؛ بار سبک با تجهیزات و ماشین‌آالت
کارخانه
1000
سالن بولینگ
1500
بولینگ
ت
کار سنگین
کارخانه
کار سنگین با تجهیزات و ماشین‌آالت
کارخانه
حرکات ورزشی
سالن ورزش
1000
375
625
1450
580
870
1500
1450
580
870
1600
1600
635
965
2000
1800
710
1090
درصد گرمای محسوس ب ناشی از تشعشع Vکم
Vزیاد
60
27
58
49
54
38
35
19
الف .در این ستون ،بهره گرمایی تنظیم شده برای یک فرد بالغ بر مبنای درصد متداول تعداد آقایان ،خانم‌ها و کودکان برای کاربردهای مختلف بر این اساس ارائه شده است که
بهره گرمایی ناشی از خانم‌ها هشتاد و پنج درصد بهره گرمایی آقایان و بهره گرمایی کودکان هفتاد و پنج درصد بهره گرمایی آقایان است.
ب .این مقادیر به صورت تقریبی از مقادیر ارائه ش��ده در جدول ( )6از فصل هش��تم این راهنما ارائه ش��ده‌اند و در آن Vعبارت اس��ت از سرعت هوا در محدوده مشخص شده در
جدول.
پ .بهره گرمایی تنظیم شده 60Btu/h ،به ازای غذای هر نفر شامل 30Btu/hبهره گرمایی محسوس و 30Btu/hبهره گرمایی نهان را شامل می‌شود.
ت .در سالن بولینگ به ازای هر نفری که در مقابل یکی از مسیرهای بازی ایستاده و تمام افرادی که کنار وی نشسته‌اند باید 400Btu/hیا برای افرادی که ایستاده یا در حال قدم
زدن آرام هستند باید 550Btu/hبهره گرمایی در نظر گرفته شود. چند تذکر:
.1مقادیر ارائه شده در این جدول بر مبنای دمای خشک 75°Fارائه شده‌اند .اگر دمای خشک اتاق 80°Fباشد ،مقدار گرمای کل باز هم ثابت می‌ماند اما مقادیر گرمای محسوس
باید تقریبا به اندازه بیست درصد افزایش یافته و مقادیر گرمای نهان نیز باید متناسب با مقدار افزایش گرمای محسوس زیاد شود.
.2برای کسب اطالعات بیشتر درباره مقدار گرمای تولید شده ناشی از سوخت و ساز بدن می‌توانید به جدول ( )4از فصل هشتم همین راهنما نیز مراجعه کنید.
.3تمامی مقادیر این بخش با دقت 5Btu/hبه نزدیک‌ترین عدد گرد شده‌اند.
باید تاثیر تاخیر زمانی را در مقایسه با بخشی از
به س��قف منتقل می‌ش��ود از دو بخش اصلی
و در صورت اس��تفاده از قاب تاسیسات توکار
گرما که توسط هوای برگشت یا سایر روش‌های
تشکیل می‌شود:
ب��ه عنوان پلنوم هوای برگش��ت ،این گرما در
مناسب به خارج تخلیه می‌شود را نیز در نظر گرفت.
● بار گرمایی منتقل ش��ده به محیط که
اغلب موارد به واس��طه هوای برگشت عبوری
مستقیما ناش��ی از گرمای تولید شده توسط
از روی تاسیسات روشنایی انتقال می‌یابد .این
اجزای تولیدکننده گرما در تاسیسات روشنایی
تاسیسات روشنایی است.
بخش از بهره گرمایی تاسیسات روشنایی هرگز
بهره گرمایی تاسیسات روشنایی توکار که
● بخشی از گرمای تاسیسات روشنایی که
به فضای مطبوع‌س��ازی شده وارد نمی‌شود.
به قس��مت خالی باالی سقف منتقل می‌شود
البته این بخش از گرما به بار سیس��تم 9اضافه
8
22
جدول ( )2اطالعات متداول تاسیسات روشنایی مجهز به المپ‌های غیررشته‌ای ضریب کاهش ویژه
توان کل چراغ
توان هر المپ
توان هر المپ
تع�داد الم�پ مدور استفاده در چراغ
الکترونیکی
المپ المپ
الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی
الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی
ضریب کاهش ویژه
المپ
توان کل چراغ
الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی
المپ المپ المپ المپ المپ
تع�داد الم�پ مدور استفاده در چراغ توان هر المپ
باالست
توان هر المپ
توضیح
باالست
دوتایی چهارتایی چهارتایی چهارتایی چهارتایی دو یا چندتایی
المپ المپ المپ المپ المپ
المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ
توضیح
الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی
الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی
چراغ‌های فلورسنت فشرده دوتایی المپ دوتایی المپ دوتایی المپ چهارتایی المپ چهارتایی المپ چهارتایی المپ چهارتایی المپ چراغ‌های فلورسنت المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ
المپ المپ المپ
دوره‌های آموزشی
ادامه جدول ( )2اطالعات متداول تاسیسات روشنایی مجهز به المپ‌های غیررشته‌ای ضریب کاهش ویژه
توان کل چراغ
توان هر المپ
تع�داد الم�پ مدور استفاده در چراغ
توان هر المپ
ضریب کاهش ویژه
المپ المپ
توان کل چراغ
الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی
المپ المپ
تع�داد الم�پ مدور استفاده در چراغ توان هر المپ
باالست
توان هر المپ
توضیح
المپ المپ المپ
توضیح
باالست الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی الکترونیکی
المپ مدور المپ مدور المپ مدور المپ مدور
المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ المپ
المپ مدور المپ مدور
المپ المپ المپ المپ المپ
المپ المپ المپ المپ المپ المپ
المپ المپ المپ المپ المپ المپ
المپ المپ المپ المپ المپ المپ
المپ المپ المپ المپ المپ
المپ المپ المپ المپ المپ
= Magالکترومغناطیسی; = ESکم‌مصرف; = Stdاستاندارد; = HIDتخلیه شدت باال; = HOپربازده; = VHOبسیار پربازده; = PHپیش‌گرمکن; = RSاستارت سریع
می‌شود و در انتخاب تجهیزات سیستم تهویه
مطبوع تاثیرگذار است.
حتا در صورتی که بار سرمایی کل ناشی از
دو بخش یاد شده روی کوئل سرمایی ثابت باقی
بماند ،باید توجه شود که با افزایش بخشی از خروجی گرما به واسطه هوای برگشت ،برآیند بار س��رمایی محیط کاهش می‌یابد .به همین
ترتیب ،با کاهش بار سرمایی محیط ،حداقل نرخ جریان هوایی که برای تامین سرمایش آن
مورد نیاز خواهد بود نی��ز کاهش می‌یابد .در شرایط متداول برای ارزیابی بار طراحی ،10بهره گرمایی هر یک از اجزای یاد شده باید به عنوان بخشی از مقدار کل بار تاسیسات روشنایی و بر مبنای درصد مناسبی از این دو بخش در نظر گرفته شود.11
تاسیسات روشنایی با هوای برگشت در حال حاضر دو نوع تاسیسات روشنایی
با هوای برگشت موجود هستند:
.1تاسیس��ات روش��نایی که امکان عبور
هوای برگش��ت از محفظه الم��پ آن‌ها وجود دارد.
.2تاسیس��ات روش��نایی که امکان عبور
هوای برگش��ت از محفظه الم��پ آن‌ها وجود ندارد.
اولین نوع تاسیس��ات روشنایی را معموال
تاسیسات روشنایی تولیدکننده گرما می‌نامند.
24
درصد است.
موتورهای الکتریکی
بهره گرمایی لحظه ای ناشی از تجهیزاتی
که توسط موتورهای الکتریکی کار می‌کنند را
می‌توان با استفاده از رابطه زیر محاسبه کرد: )(2
که در رابطه فوق:
محاسبه کرد .به عنوان نمونه و برای آگاهی از مقادیر متداول بهره‌های گرمایی این تاسیسات
می‌توانی��د ب��ه ) Nevins et al. (1971مراجعه کنید.
نکتهای که باید م��ورد توجه قرار گیرد آن
اس��ت که حتا در تاسیسات روش��نایی تهویه نشده نیز بخشی از گرما به فضای پلنوم انتقال
می‌یابد .هرچند که بخش عمده گرمای تولید ش��ده در این دسته از تاسیس��ات در نهایت از
طریق پلنوم هوای مرده یا دریچه‌های برگشت هوای سقفی و از طریق هوای برگشت به فضای مطبوع‌سازی شده وارد می‌شود .درصد گرمایی که از طریق هوای برگشت به داخل اتاق ارسال
می‌ش��ود برای تاسیسات روشنایی تهویه شده بین چهل تا ش��صت درصد و برای تاسیسات
روشنایی تهویه نشده بین پانزده تا بیست و پنج
همین شکل صادق است.
در ج��دول ( – 3ال��ف) و ( – 3ب) مقدار
متوس��ط بازده و س��ایر اطالع��ات مرتبط با
= Pتوان نامی موتور ()hp
این اطالع��ات اکثرا بر مبنای پایین‌ترین بازده
= EMب��ازده موتور؛ به ص��ورت یک عدد
برای موتورهای باز ضدآب 12ارائه ش��ده است.
= FUMضریب کاربری موتور؛ برابر با 1.0یا
بازده موتورهای TEFC13کامال بس��ته که برای
= FLMضریب ب��ار موتور؛ برابر با 1.0یا به
کمی بیشتر اس��ت .برای سرعت‌های کمتر یا
= 2545ضریب تبدیل ()Btu/h.hp
س��ازندگان مختلف ،بازده به اندازه یک تا سه
صورت یک عدد اعشار کوچک‌تر از 1.0
شده از سوی س��ازندگان تاسیسات روشنایی
هوای یا سیالی را به خارج تخلیه می‌کند نیز به
گزارش ش��ده توس��ط چند س��ازنده مختلف
به صورت یک عدد اعشار کوچک‌تر از 1.0
می‌ش��ود را می‌توان بر مبنا اطالعات منتش��ر
فضای مطبوع‌س��ازی شده قرار داشته باشد و
= qemمقدار گرمای معادل با گرمای ناشی
اعشار کوچک‌تر از 1.0
پلنوم تاسیسات تهویه ش��ده مختلف منتشر
معادله ( )3برای فن یا پمپی که در داخل
موتورهای الکتریکی متداول ارائه شده است.
از کارکرد تجهیزات ()Btu/h
درص��دی از گرمای المپ که از طریق س��مت
)(4
در م��واردی ک��ه زمان اس��تفاده از موتور
ای��ن گزارش‌های نش��ان‌دهنده آن اس��ت که
خن��ک‌کاری آن‌ها از فن اس��تفاده می‌ش��ود بیشتر از مقادیر ارائه شده در این جدول ،برای
درصد کمتر یا بیش��تر خواهد بود .در صورتی
نسبت به ساعت‌های خاموش بودن آن معلوم
که مق��دار واقعی ولتاژ موتورها به میزان قابل
این معادله لحاظ کرد .برای کاربردهای متداول
در هر دو صورت ب��ازده کاهش خواهد یافت.
ضریب ب��ار موتور نیز بخش��ی از بار نامی
سرمایی را به خود اختصاص دهد ،بازده موتور
است می‌توان مقدار ضریب کاربری موتور را در
توجهی بیشتر یا کمتر از ولتاژ نامی آن‌ها باشد،
مقدار این ضریب 1.0در نظر گرفته می‌شود.
اگر بار موتور الکتریکی بخش قابل توجهی از بار
موتور اس��ت که تحت شرایطی که بار سرمایی
مورد ارزیابی قرار می‌گیرد با آن سروکار داریم. در معادل��ه ( ،)2ف��رض بر ن اس��ت که موتور
و تجهی��زات متص��ل ب��ه آن در داخل فضای مطبوع‌سازی ش��ده قرار دارند .در صورتی که موتور خارج از فضای مطبوع‌س��ازی شده و یا
دور از مسیر جریان هوا باشد باید از رابطه زیر استفاده کرد: )(3
باید بر مبنای اطالعات شرکت سازنده تعیین ش��ود .همچنین ،متناس��ب با نوع طراحی، حداکثر بازده موتور ممکن است بین هفتاد و پنج درصد تا صد و ده درصد بار کامل باش��د.
در صورتی که بار اعمالی بر موتور کمتر یا بیشتر
از مقدار متداول باش��د ،بازده واقعی از مقدار اعالم شده توس��ط س��ازنده منحرف خواهد
شد.
اضافه‌بار یا کمی بار 14
15
هنگام��ی ک��ه موت��ور در داخ��ل فضای
خروج��ی گرمایی ی��ک موت��ور عموما در
دارد و تجهیزات متصل به موتور در خارج فضا
از آنجا که جریان موتور در حالت بی‌بار ،16تلفات
مطبوع‌سازی شده یا در مسیر جریان هوا قرار
هستند نیز باید از رابطه زیر استفاده کرد:
محدوده اضافه‌بار ،با بار موتور متناسب است. ثابت و س��ایر عوامل معموال زیاد است ،اغلب
دوره‌های آموزشی
جدول ( – 3الف) میانگین بازده و اطالعات مرتبط با عملکرد موتورهای الکتریکی
تشعشع و جابه‌جایی
مگر در صورتی که در کاتالوگ فنی شرکت
موقعیت موتور و تجهیزات مرتبط با موتور نسبت به مسیر جریان هوا یا فضای تهویه شده
س��ازنده به صراحت اعالم ش��ده باشد ،برای
محاس��بات بار س��رمایی ،بهره گرمایی موتور موتور داخل و تجهیزات خارج ()Btu/h
موتور خارج و تجهیزات داخل ()Btu/h
موتور و تجهیزات داخل ()Btu/h
بازده موتور تحت بار کامل (درصد) دور نامی
نوع موتور
توان نامی یا توان حک شده روی پالک مشخصات موتور
قطب چاکدار قطب چاکدار قطب چاکدار قطب چاکدار موتور تک‌فاز موتور تک‌فاز موتور تک‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز سه‌فاز
تشعشعی و جابه‌جایی تقسیم شود.
وسایل خانگی
17
در هنگام ارزیابی بار سرمایی ساختمان‌های
غیرمس��کونی ،،بهره گرمایی تمامی وس��ایل خانگی ش��امل وسایل برقی یا گازسوز نیز باید در نظر گرفته ش��ود .به دلیل تنوع وس��ایل،
کاربرده��ا ،دوره‌های زمانی اس��تفاده و محل
استقرار آن‌ها ،در نظر گرفتن تاثیر این وسایل بر بار س��رمایی ساختمان ،متناسب با شرایط
می‌تواند بس��یار متفاوت باش��د .اغلب اوقات
تنها اطالعی که در زمینه بهره گرمایی این نوع وس��ایل وجود دارد ،مربوط به اعداد و ارقامی
است که روی پالک مشخصات وسایل خانگی حک می‌ش��ود .البته همان‌طور که در بخش
تجهیزات اداری گفته ش��د ،تحقیقات نش��ان داده است که مقادیر اعالم شده بر روی پالک
مش��خصات این نوع وس��ایل به عن��وان بهره گرمایی ،معموال بیش از مقدار بهره گرمایی در شرایط واقعی است.
جدول ( – 3ب) مقادیر متداول اضافه‌بار برای موتورهای استاندارد نوع موتور
معم��وال باید به صورت مس��اوی به دو بخش
تو‌پز وسایل پخ
توان 0.5تا 0.25
0.16تا 0.33
0.67تا 0.75
1و باالتر
ACباز
1.4
1.35
1.25
1.15
*AC TEFCو DC
---
1.0
1.0
1.0
تذکر :مقدار ضریب سرویس برای برخی از موتورهای با قطب چاکدار ،با استارت خازنی و موتورهای مورد
استفاده در کاربردهای خاص بین 1.0تا حداکثر 1.75متغیر است.
* ضریب سرویس برخی از موتورهای کامال بسته مجهز به فن ( )TEFCبیش از 1.0است.
اوقات مق��دار FLMبرابر با ی��ک در نظر گرفته
در مواردی خواهد بود که شرایط تثبیت شده
می‌شود و نیازی به تنظیم مجدد شرایط برای
باشد که در این حالت مقدار کاهش بازده باید
اضافه‌بار یا کمی بار خواهد بود .تنها اس��تثنا
بر مبنای اطالعات سازنده موتور تعیین شود.
از جمله وس��ایلی که برای طبخ غذا مورد
اس��تفاده ق��رار می‌گیرند می‌توان ب��ه فرها و
اجاق‌گازهای مورد اس��تفاده در آشپزخانه‌های
صنعتی 18اش��اره کرد .فردی به نام مارن 19به دنبال تحقیق��ات خود در س��ال 1962اعالم
داش��ت که در آش��پزخانه‌های تجاری ،سهم عمده گرمای منتش��ر ش��ده در محیط ناشی
از الیه س��طحی تجهیزاتی است که برای طبخ غذا ب��ه کار گرفته می‌ش��وند و در مواقعی که
ای��ن تجهیزات به همراه یک هود مناس��ب به کار گرفته می‌ش��وند ،در شرایط کارکرد کامال
26
یکس��ان ،بار سرمایی ،مس��تقل از سوخت یا
گرمایی تشعش��عی به بار س��رمایی ساختمان
پروژه‌های جدی��د و ،)...مقادیر بهره گرمایی
در س��الهای 1994و 1995نیز گردون و
ناش��ی از پخت و پز و محص��والت احتراق به
از تجهیزات متداول مورد استفاده برای پخت
غذای گازس��وز در مقایسه با انواع برقی مجهز
می‌شود .گردون و اسمیت در سال‌های 1994
انرژی مصرف شده تجهیزات خواهد بود.
20
اسمیت 21دریافتند که بهره گرمایی وسایل طبخ به هوده��ای دیواری با نرخ‌های تهویه متداول
کمی بیش��تر اس��ت .آن‌ها علت این مساله را گرمای تخلیه شده ناشی از محصوالت احتراق
در تجهیزات گازس��وز اعالم کردند که نتیجه آن افزایش دمای تجهیزات و س��طوح مرتبط
با آن‌ها خواهد بود .به این ترتیب ،س��طوحی
که دمای بیش��تری دارند ،گرمای بیشتری را
به فضای داخل آش��پزخانه س��اطع می‌کنند. بنابراین بخش��ی از بهره گرمایی تشعشعی که
مستقیما با سطح تجهیزات طبخ غذا در ارتبط است اندکی بیشتر خواهد بود.
م��ارن در س��ال 1962تایید ک��رد که در
مواردی که وس��ایل پخت و پ��ز به همراه یک هود مناسب به کار گرفته می‌شوند ،تنها بهره
اضافه می‌شود و بار گرمایی نهان و جابه‌جایی
آش��پزخانه وارد نشده و به فضای خارج تخلیه و 1995این نتایج را تایید کردند.
در فص��ل س��ی و یکم از راهنم��ای 2003
ASHRAE HVAC Applicationsاطالع��ات
ارائه شده در جدول ( ،)5برای گستره وسیعی و پز قابل استفاده خواهد بود .برای ارزیابی بار ناش��ی از این تجهیزات باید مالحظاتی مانند
احتمال کارکرد همزمان تجهیزاتی که در یک مکان قرار گرفته‌اند نیز در نظر گرفته شود.
بهره گرمایی تشعشعی ناشی از تجهیزات
بیشتری درباره تهویه آش��پزخانه‌ها ارائه شده
پخت و پزی که مجهز به هود هستند ،ممکن
بهره گرمایی محس�وس ب�رای تجهیزات
انرژی مصرفی آن‌ها باشد .نسبت بهره گرمایی
به��ره گرمایی ،می‌ت��وان مقادیر نام��ی انرژی
تشعش��ع بیان می‌ش��ود که مقدار آن تابعی از
حک می‌ش��ود را به همراه ضریب تشعشع و
آن‌هاست .ضریب تشعش��ع ( )FRرا معموال بر
است.
اس��ت بین پانزده تا چهل درصد مقدار واقعی 24
پخ�ت و پز مجهز به ه�ود :برای تعیین مقدار
این تجهیزات به انرژی مصرفی به صورت ضریب
ورودی که بر روی پالک مشخصات تجهیزات
نوع تجهیزات و منبع س��وخت مورد استفاده
ضریب کاربری 23مناس��ب مورد اس��تفاده قرار
مبنای مقدار متوسط انرژی مصرفی تجهیزات
22
داد .در م��واردی که مقدار نامی انرژی ورودی
در نظر گرفته و مق��دار آن را بر مبنای ضریب
مش��خصات ،عدم خری��داری تجهی��زات در
تجهیزات یا مق��دار نامی انرژی ورودی تعیین
تجهیزات معلوم نباش��د (به دلیل نبود پالک
کاربری ( )FUحک شده روی پالک مشخصات می‌کنن��د .م��ارن در س��ال 1962دریافت که
افزایش دمای ناشی تشعشع را می‌توان در نظر گرفتن صفحات محافظ در مقابل تجهیزات به
میزان زیادی کاهش داد .اگرچه ممکن است این روش همواره نیز در آشپزخانه‌های تجاری
قابل اجرا نباش��د ،اما می‌توان با اس��تفاده از
صفحات جانبی ی��ا حفاظ‌های نیمه مجهز به هود ،بهره‌های گرمایی ناشی از تجهیزات را تا حد زیادی کاهش داد.
بهره گرمایی غذاها :برای هر وعده غذای
سرو شده در رس��توران‌ها تقریبا باید 50Btu/h
گرم��ا در نظر گرفت که از ای��ن رقم ،هفتاد و پنج درصد آن گرمای محسوس و بیست و پنج
درصد آن گرمای نهان است که به فضا منتقل
می‌شود.
بهره گرمای�ی تجهیزات برقی و تجهیزات
مبتن�ی بر بخار :میانگین مص��رف انرژی این
تجهی��زات را می‌توان بر مبن��ای مقدار نامی
دوره‌های آموزشی
جدول ( – 4الف) ضرایب کاربری ،ضرایب تشعشع و ضرایب بار تجهیزات برقی مجهز به هود ضریب تشعشع ()FR
ضریب بار FL=FUFR الکتریکی /بخار
ضریب کاربری ()FU
محیط از نوع نهان و ش��صت و ش��ش درصد
باقیمانده از نوع گرمای محسوس است .الزم
نوع وسیله
به ذکر اس��ت که برای محاسبه بهره گرمایی،
تجهیزات پخت و پ��زی که مجهز به هودهای
فر کلوچه‌پزی سرخ‌کن
بدون کانال 26هستند نیز باید همانند تجهیزات
فر مجهز به فن کباب‌پز اجاق‌گاز سرباز بدون فر
بدون هود در نظر گرفته شوند .به عبارت دیگر در چنی��ن مواردی ،تمام انرژی مصرف ش��ده توسط تجهیزات و تمام رطوبت تولید شده در حین پخت و پز به صورت بار س��رمایی نهان یا
اجاق گاز فردار اجاق گاز بدون فر پلوپز
محسوس به فضای آشپزخانه وارد می‌شود.
مقادیر توصیه شده بهره گرمایی :به عنوان
منبعAlereza and Breen (1984), Fisher (1998) :
یک راه‌حل جایگزین ،در جدول ( )5فهرستی
جدول ( – 4ب) ضرایب کاربری ،ضرایب تشعشع و ضرایب بار تجهیزات گازسوز مجهز به هود
تجهیزات متداول پخت و پز مورد استفاده در
از مقادی��ر توصی��ه ش��ده بهره گرمای��ی برای ضریب بار FL=FUFR گاز
ضریب تشعشع ()FR
ضریب کاربری ()FU
نوع وسیله فر کلوچه‌پزی سرخ‌کن
فر مجهز به فن کباب‌پز اجاق‌گاز سرباز بدون فر
منبعAlereza and Breen (1984), Fisher (1998) :
انرژی ورودی یا مقدار حک ش��ده روی پالک
مش��خصات تجهیزات ( )qinputو در نظر گرفتن یک دوره کارکرد 25یا ضریب کاربری ( )FUتعیین
کرد .بنابراین ،بهره گرمایی محسوس ( )qsبرای تجهیزات متداول گازس��وز ،برقی یا مبتنی بر بخاری که مجهز به هود نیز هستند را می‌توان
با استفاده از رابطه ( )5یا ( )6محاسبه کرد: )(5 )(6
که در این روابط FL ،به صورت نسبت بهره
گرمایی محسوس به مقدار نامی انرژی ورودی اعالم شده از سوی سازنده تعریف می‌شود.
در ج��دول ( )4ضرایب کارب��ری ،ضرایب
تشعش��ع و ضرای��ب ب��ار تجهی��زات متداول
آشپزخانه‌های تجاری ارائه شده است .در این جدول در س��تون مربوط "تجهیزات مجهز به
هود" ف��رض بر آن بوده که تجهیزات به همراه هود تخلیه با طراحی و جانمایی مناسب و به همراه یک سیستم تخلیه فن‌دار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تجهیزات بیمارستانی و آزمایشگاهی
تجهیزات بیمارستانی و آزمایشگاهی یکی
گازس��وز ،برقی و مبتنی بر بخاری که به طور معمول برای پخ��ت و پز مورد اس��تفاده قرار می‌گیرند ،بر مبنای مق��دار انرژی مصرفی در شرایط آماده‌به‌کار ارائه شده است. تجهی�زات ب�دون ه�ود :ب��رای تمام��ی تجهی��زات پخ��ت و پ��زی که مجه��ز به هود نیس��تند یا در داخل فضای مطبوع شده قرار
از منابع اصلی بهره گرمایی به شمار می‌روند.
در م��واردی مانند اتاق عمل بیمارس��تان و یا
قس��مت آزمایش��گاه که تعداد این تجهیزات نسبت به فضای موجود زیاد است ،باید توجه
کاف��ی به احتم��ال کارکرد همزم��ان آن‌ها با یکدیگر معطوف ش��ود .به طور معمول ،بهره
گرمایی تجهیزات آزمایشگاهی به ازای هر فوت
مربع بین 15Btu/hتا 70Btu/hاس��ت که این
گرفته و یا مس��تقیما در مس��یر جریان هوای
رقم برای آزمایش��گاه‌هایی که با نمای خارجی
گرمایی صرف‌نظر از نوع سوخت مورد استفاده
برابر بهره گرمایی تمام��ی منابع گرمایی دیگر
ساعتی انرژی ورودی محاسبه شود .در چنین
تجهیزات پزشکی :27ارائه توصیه‌های کلی
س��ی و چهار درصد از گرمای منتقل شده به
اداری ب��ه دلیل تنوع ن��وع و کاربرد تجهیزات
ورودی به فضای مطبوع ش��ده هستند ،بهره
س��اختمان در ارتباط هس��تند به اندازه چهار
باید بر مبن��ای پنجاه درص��د ( )FU=50%نرخ
است.
مواردی به طور متوس��ط فرض می‌ش��ود که
برای تجهیزات پزش��کی نس��بت به تجهیزات
28
جدول ( )5مقادیر توصیه شده برای بهره گرمایی وسایل متداول مورد استفاده در آشپزخانه‌های تجاری نرخ توصیه شده بهره گرمایی الف ()Btu/h با هود نهان
محسوس
بدون هود نهان
محسوس
نرخ انرژی در حال کار
نامی
اندازه
نوع وسیله تجهیزات الکتریکی بدون نیاز به هود باربیکیو معمولی ،به ازای ظرفیت مواد غذایی بر حسب پوند باربیکیو تحت فشار ،به ازای ظرفیت مواد غذایی بر حسب پوند مخلوط‌کن به ازای هر کوارت سینی سرخ‌کن به ازای هر کوارت کابینت بزرگ ویژه نگهداری غذاهای داغ کابینت بزرگ ویژه سرو کردن غذاهای داغ کابینت بزرگ ویژه نگهداری موقت کابینت کوچک ویژه نگهداری غذاهای داغ کابینت کوچک ویژه نگهداری غذاهای بسیار داغ قوطی بازکن قهوه‌جوش قهوه گرمکن به ازای تعداد شعله برای جوشاندن قهوه گرمکن به ازای تعداد شعله برای گرم کردن قهوه‌جوش به ازای هر کوارت قهوه‌ساز بزرگ به ازای هر کوارت قهوه‌ساز کوچک به ازای هر کوارت خردکن برقی بزرگ خردکن برقی کوچک خردکن و مخلوط‌کن بزرگ ماشین ظرف‌شویی نوع هودی مجهز به ضدعفونی‌کننده شیمیایی به ازای هر صد ظرف در ساعت ماشین ظرف‌شویی نوع هودی فقط با شستشوی آبی به ازای هر صد ظرف در ساعت ماشین ظرف‌شویی نوع ردیفی مجهز به ضدعفونی‌کننده شیمیایی به ازای هر صد ظرف در ساعت ماشین ظرف‌شویی نوع ردیفی فقط با شستشوی آبی به ازای هر صد ظرف در ساعت کابینت ویترینی سرد به ازای هر فوت مکعب از فضای داخل غلتک خمیر بزرگ غلتک خمیر کوچک تخم‌مرغ‌پز دستگاه فراوری مواد غذایی گرمکن غذا با المپ‌های مادون قرمز ،به ازای هر المپ گرمکن غذا نوع قفسه‌ای به ازای هر فوت مربع از سطح آن گرمکن غذا با المپ‌های مادون قرمز ،به ازای هر فوت از طول آن گرمکن غذای نوع کابینتی به ازای هر فوت مکعب از ظرفیت آن فریزر بزرگ فریزر کوچک فر کلوچه‌پزی بزرگ به ازای هر فوت مربع از سطح موجود فر کلوچه‌پزی کوچک به ازای هر فوت مربع از سطح موجود کباب‌پز سینی سرخ‌کن سریع با دو شعله سینی سرخ‌کن معمولی با دو شعله سینی سرخ‌کن سریع با یک شعله دیگ بزرگ به ازای هر کوارت ظرفیت آن دیگ کوچک به ازای هر کوارت ظرفیت آن یخ‌ساز بزرگ یخ‌ساز کوچک فر تجاری بزرگ با امواج ماکروویو فر خانگی با امواج ماکروویو مخلوط‌کن بزرگ به ازای هر کوارت ظرفیت آن مخلوط‌کن کوچک به ازای هر کوارت ظرفیت آن فر سریع مخصوص همبرگر یخچال بزرگ به ازای هر فوت مکعب از فضای داخل یخچال کوچک به ازای هر فوت مکعب از فضای داخل جوجه‌گردان محفظه گرم توزیع غذا به ازای هر فوت مکعب ظرفیت آن میز بزرگ مخصوص سرو کردن غذا میز کوچک مخصوص سرو کردن غذا ماهیتابه به ازای هر کوارت ظرفیت آن دستگاه خردکن به ازای هر فوت مربع ظرفیت آن شیرجوش به ازای هر کوارت ظرفیت آن پلوپز بزرگ به ازای هر کوارت ظرفیت آن کتری کوچک به ازای هر کوارت ظرفیت آن گرمکن شیره غذا به ازای هر کوارت ظرفیت آن توستر نان یک‌طرفه
دوره‌های آموزشی
جدول ( )5مقادیر توصیه شده برای بهره گرمایی وسایل متداول مورد استفاده در آشپزخانه‌های تجاری نرخ توصیه شده بهره گرمایی الف ()Btu/h با هود نهان
محسوس
بدون هود نهان
محسوس
نرخ انرژی در حال کار
نامی
نوع وسیله
اندازه
تجهیزات الکتریکی بدون نیاز به هود توستر نان یک‌طرفه توستر ردیفی بزرگ توستر ردیفی کوچک توستر خودکار بزرگ توستر خودکار کوچک فر دو طرفه
تجهیزات الکتریکی مجهز به هود
سرخ‌کن ردیفی مادون قرمز به ازای هر فوت مربع از سطح آن سرخ‌کن یک ردیفه مادون قرمز به ازای هر فوت مربع از سطح آن کباب‌پز به ازای هر فوت خطی از ناحیه قابل استفاده سرخ‌کن مملو از روغن سرخ‌کن تحت فشار فر فن‌دار فر طبقه‌ای (با طبقات )537ft2به ازای هر فوت مکعب از فضای فر فر مخصوص برشته کردن غذا به ازای هر فوت مکعب از فضای آن فر فن‌دار کوچک به ازای هر فوت مکعب از فضای آن فر طبقه‌ای کوچک (با طبقات )272ft2به ازای هر فوت مکعب از فضای فر فر با دهانه باز به ازای دو المنت در مقطع اجاق گاز به ازای هر فوت خطی اجاق گاز فردار به ازای هر فوت خطی از فضای فر جوجه‌گردان به ازای هر فوت خطی از فضای قابل استفاده
تجهیزات گازسوز بدون نیاز به هود
سرخ‌کن به ازای هر فوت مربع سطح آن دستگاه فراوری پنیز به ازای هر فوت مربع از سطح آن ماشین ظرف‌شویی نوع هودی مجهز به ضدعفونی‌کننده شیمیایی به ازای هر صد ظرف در ساعت ماشین ظرف‌شویی نوع هودی فقط با شستشوی آبی به ازای هر صد ظرف در ساعت ماشین ظرف‌شویی نوع ردیفی مجهز به ضدعفونی‌کننده شیمیایی به ازای هر صد ظرف در ساعت ماشین ظرف‌شویی نوع ردیفی فقط با شستشوی آبی به ازای هر صد ظرف در ساعت فر کلوچه‌پزی بزرگ به ازای هر فوت مربع از سطح موجود فر کلوچه‌پزی کوچک به ازای هر فوت مربع از سطح موجود سینی سرخ‌کن فر مخصوص پیتزا به ازای هر فوت مربع از سطح آن
تجهیزات گازسوز مجهز به هود
سینی سرخ‌کن به ازای هر کوارت سرخ‌کن به ازای هر فوت مربع سطح آن
سرخ‌کن بزرگ ردیفی مادون قرمز به ازای هر فوت مربع از سطح آن در هر دقیقه سرخ‌کن مادون قرمز استاندارد به ازای هر فوت مربع از سطح آن کباب‌پز بزرگ به ازای هر فوت خطی از ناحیه قابل استفاده سرخ‌کن مملو از روغن سرخ‌کن تحت فشار فر طبقه‌ای به ازای هر فوت مکعب از فضای آن فر فن‌دار فر ردیفی فر مخصوص برشته کردن غذا به ازای هر فوت مکعب از فضای آن فر دو ردیفه به ازای هر فوت مکعب از فضای آن اجاق‌گاز به ازای هر مقطع دو شعله‌ای اجاق‌گاز به ازای هر فوت خطی از آن اجاق گاز بزرگ اجاق گاز کوچک جوجه‌گردان به ازای هر فوت خطی از فضای قابل استفاده اجاق‌گاز فردار با شعله باز به ازای هر مقطع دو شعله‌ای
تجهیزات مبتنی بر بخار
دستگاه بخارپز به ازای هر پوند ظرفیت غذا در ساعت ماشین ظرف‌شویی نوع هودی مجهز به ضدعفونی‌کننده شیمیایی به ازای هر صد ظرف در ساعت ماشین ظرف‌شویی نوع هودی فقط با شستشوی آبی به ازای هر صد ظرف در ساعت ماشین ظرف‌شویی نوع ردیفی مجهز به ضدعفونی‌کننده شیمیایی به ازای هر صد ظرف در ساعت ماشین ظرف‌شویی نوع ردیفی فقط با شستشوی آبی به ازای هر صد ظرف در ساعت کتری بخار به ازای هر کوارت ظرفیت آن
الف .در برخی از موارد ،مقدار بهره گرمایی به ازای واحد ظرفیت ارائه شده است .در چنین مواردی ،بهره گرمایی با استفاده از رابطه زیر محاسبه شده است :بهره گرمایی توصیه شده به ازای واحد ظرفیت × ظرفیت = q
منبعAlereza and Breen (1984), Fisher (1998) :
30
جدول ( )6مقادیر توصیه شده بهره گرمایی برای تجهیزات پزشکی متداول میانگین توان مصرفی ()W
حداکثر توان مصرفی ()W
توان نامی ()W
نوع وسیله سیستم بیهوشی پتوی برقی دستگاه اندازه‌گیری فشار خون دستگاه گرمکن خون ECG/RESP دستگاه التکریکی جراحی دستگاه آندوسکوپی دستگاه کالبدشکافی پمپ هیستروسکوپی تجهیزات لیزری میکروسکوپ نوری ضربان‌سنج تردمیل سیستم اولتراسونیک سیستم مکنده خال سیستم اشعه X
جدول ( )7مقادیر توصیه شده بهره گرمایی برای تجهیزات آزمایشگاهی متداول میانگین توان مصرفی ()W
آزمایش‌های متعددی ب��رای اندازه‌گیری بهره گرمایی تجهیزات پزش��کی انج��ام گرفته ،اما
نتایج به‌دس��ت آمده تنها در م��وارد معدودی
قابل تعمیم به یک وضعیت کلی بوده است.
در ج��دول ( )6اطالع��ات مرب��وط ب��ه
تجهیزات پزش��کی برای تجهیزات قابل حمل و تجهیزات رومیزی ارائه ش��ده است .کاربری تجهیزات پزشکی بسیار خاص است و ممکن
اس��ت از یک کاربرد تا کاربرد دیگری متفاوت باشد .اطالعات جدول ( )6تنها به عنوان یک
راهنم��ا و صرفا برای ایجاد دید روش��ن‌تری از مساله ارائه شده است .برای تجهیزات پزشکی بزرگ مانند تجهیزات ،MRIبهره گرمایی باید
بر مبنای اطالعات و مقادیر ارائه شده از سوی
منبعHosni et al. (1999) :
حداکثر توان مصرفی ()W
پزشکی بس��یار دشوارتر اس��ت .البته تاکنون
توان نامی ()W
نوع وسیله تحلیل‌گر باالنس
سازنده در نظر گرفته شود.
تجهی�زات آزمایش�گاهی :28تجهی��زات
مورد اس��تفاده در آزمایش��گاه‌ها نیز شباهت
زیادی به تجهیزات پزش��کی دارند و متناسب با کاربرد می‌توانند بس��یار متنوع باش��ند .در
فصل چهارده��م از راهنمای ASHRAE 2003 سانتریفیوژ
،Handbook HVAC Applicationsچگونگ��ی
تحلیل‌گرالکتروشیمیایی شعله‌سنج
م��ورد بحث و بررس��ی قرار گرفته اس��ت .در
میکروسکوپ فانکشن‌ژنراتور
آزمایش��گاه‌های مجهز به تجهی��زات خودکار
ای��ن فصل ،بهره گرمایی ای��ن تجهیزات برای بین 5W/ft2تا 25W/ft2اعالم ش��ده است .در
انکوباتور همزن آزمایشگاهی
جدول ( )7برخی از مقادیر مرتبط با تجهیزات
اسیلوسکوپ
تجهیزات پزش��کی صرفا به عنوان یک راهنما
اواپراتور دوار طیف‌سنج
منبعHosni et al. (1999) :
محاس��به بهره گرمایی تجهیزات آزمایشگاهی
آزمایش��گاهی ارائه ش��ده که این مقادیر برای
مطرح شده است.
تجهیزات اداری
به��ره گرمای��ی کامپیوتره��ا ،چاپگره��ا،
اسپکتروفوتومتر اسپکتروفلورومتر
دس��تگاه‌های کپی و ...متناس��ب با مدل و
ترموسایکلر کشت‌بافت
از مواق��ع ،بهره گرمایی این تجهیزات بس��یار
کاربرد ممکن است بسیار متغیر باشد .در برخی
بیش��تر از بهره گرمایی تمامی تجهیزات دیگر
دوره‌های آموزشی
موجود در محل نیز هست .در پروژه تحقیقاتی
ASHRAEتحت عنوان ،RP-822روشی برای
اندازه‌گیری مقدار واقعی بهره گرمایی تجهیزات
مورد اس��تفاده در س��اختمان‌ها و محاس��به
درصد انتقال حرارتی تشعش��عی /جابه‌جایی مطرح شده است .29در این روش که بعدها در
قالب پروژه تحقیقاتی دیگری به نام RP-1055
دنبال شد ،گستره وسیعی از تجهیزات اداری
مورد بررسی قرار گرفت .این مساله در ادامه به صورت تحقیق مستقل دیگری توسط ویلکینز و مک‌گافین 30و ویلکینز و همکارانش 31دنبال
ش��د .ارزیابی مقادیر اندازه‌گیری شده در این
تحقیقات حاک��ی از آن بود که برای تجهیزات اداری می‌توان توصیه‌ها کلی را به س��ایر موارد
نی��ز تعمیم داد ،اما پراکندگی نتایج مربوط به
تجهیزات آزمایش��گاهی و بیمارستانی بیش از
آن اس��ت که امکان تعمیم دادن آن به تمامی کاربردهای وجود داش��ته باش��د .توصیه‌های کلی که در ادامه این بخش در زمینه تجهیزات اداری مطرح شده است در واقع نتایج به‌دست
آمده از تحقیقات یاد شده است.
مق�دار نام�ی ان�رژی مصرفی نس�بت به
مق�دار اندازه‌گیری ش�ده :اطالعاتی که روی
پالک مشخصات تجهیزات اداری ارائه می‌شود
به ندرت با مق��دار واقعی انرژی مصرفی آن‌ها یکسان است .معموال فرض می‌شود که مقدار واقعی انرژی مصرفی ای��ن تجهیزات با مقدار
کل بهره گرمایی (تشعشعی و جابه‌جایی) برابر
است ،اما نسبت آن‌ها در مقایسه با مقادیر ارائه شده روی پالک مشخصات بسیار متغیر است.
کامپیوترهاا
وضعیت آماده به‌کار ()W
لف
مقدار متوسط
55
20
مقدار محافظه‌کارانه
65
25
مقدار بسیار محافظه‌کارانه
75 نمایشگرها
30
ب
کوچک ( 13تا 15اینچ)
55
0
متوسط ( 16تا 18اینچ)
70
0
بزرگ ( 19تا 20اینچ)
80
0
منبعWlkins and McGaffin (1994) Hosni et al. (1999), : الف مقادیر این بخش برای کامپیوترهای 486 ،386و پنتیوم ارائه شده است. ب مقادیر متداول برای صفحه نمایش نمایشگرها ارائه شده است.
RP-105532مشخص ش��د که برای تجهیزات اداری مت��داول با توان نامی کمتر از ،1000W مقدار واقعی نسبت بهره گرمایی کل به مقدار نامی حک شده روی پالک مشخصات تجهیزات بین بیس��ت و پنج تا پنجاه درصد اس��ت .اما هنگامی که تمامی تجهیزات مورد آزمایش در
جدول ( )8مقادیر توصیه شده بهره گرمایی برای تجهیزات کامپیوتری متداول کارکرد مداوم ()W
در پ��روژه تحقیقات��ی ASHRAEتحت عنوان
نظرگرفته می‌شوند ،این گستره دامنه افزایش می‌یابد .به طور کلی ،اگر مقادیر واقعی بهره‌های گرمایی مش��خص نباش��د و مقادیر حک شده روی پالک مشخصات تجهیزات تنها اطالعاتی باش��د که طراح در اختیار دارد ،برای افزایش ضریب اطمین��ان می‌توان این مقدار را برابر با پنج��اه درصد مقدار نامی در نظر گرفت .البته با پیش‌بینی بهره گرمایی بر مبنای نوع وسیله مورد اس��تفاده می‌توان به نتایج دقیق‌تری نیز دست پیدا کرد. کامپیوترها :برای محاس��به بار س��رمایی
32
ساختمان‌های اداری ،مقادیر نامی ارائه شده
برای کامپیوترها نباید در نظر گرفته ش��ود .در جدول ( )8مقادی��ر متداول بهره گرمایی برای
جدول ( )9مقادیر توصیه شده بهره گرمایی برای چاپگرها و دستگاه‌های کپی متداول در حالت آماده به‌کار ()W
تعداد صفحه در دقیقه ()W
کارکرد مداوم ()W چاپگرهای لیزری رومیزی کوچک
کامپیوترها بر مبن��ای مقادیر مختلف ضریب
اطمینان ارائه شده است.
نمایش�گرها :بهره گرمایی نمایش��گرهای
CRT33را می‌ت��وان با اس��تفاده از رابطه زیر با
= qmonبهره گرمایی نمایشگر ()W
= Sاندازه نامی صفحه نمایش ()in.
در جدول ( )8نی��ز مقادیر نامی مرتبط با
این نمایشگرها ارائه شده است.
اداری کوچک
اداری بزرگ دستگاه کپی
دقت باالیی تقریب زد:
که در رابطه فوق:
رومیزی معمولی
رومیزی
اداری
منبعHosni et al. (1999) :
جدول ( )10مقادیر توصیه شده بهره گرمایی برای تجهیزات اداری متفرقه نرخ توصیه شده بهره گرمایی ()W
در ح��ال حاض��ر ،نمایش��گرهای قدیمی
نوع وسیله
حداکثر توان نامی ورودی ()W
تجهیزات مرتبط با کاغذهای نامه
دستگاه تا کردن کاغذ
CRTبه س��رعت در حال جایگزین ش��دن با
دستگاه برش کاغذ؛ 3600تا 6800برش در ساعت
نمایش��گرهای با صفحه تخت هس��تند .توان مصرفی و در نتیجه بهره گرمایی نمایشگرهای
دستگاه چاپ برچس��ب؛ 1500تا 30000برچسب در ساعت
با صفحه تخت در مقایس��ه با نمایش��گرهای
CRTبس��یار کمتر اس��ت .در هر صورت برای
دستگاه تمبرزنی
دس��ت‌یابی به مقدار متوس��ط ت��وان مصرفی
دستگاه‌های خودکار فروش سیگار
می‌توانید با س��ازندگان این نوع نمایش��گرها
غذای سرد /نوشیدنی سرد
نمایش��گرها و محاس��به بهره گرمای��ی آن ها
نوشیدنی گرم
مشورت کنید.
ساندویچ
چاپگرهای لیزری :توان مصرفی و در نتیجه
سایر تجهیزات چاپگر بارکد صندوق شمارش پول مرکز پردازش چک محسوس نهان
قهوه‌ساز با ده فنجان قهوه دستگاه میکروفیش دستگاه میکروفیلم چاپگر /دستگاه میکروفیلم اجاق گاز ماکروویو 1ft3 کاغذ خردکن آب سردکن با ظرفیت 32qt/h
دوره‌های آموزشی
جدول ( )11مقادیر توصیه شده برای ضرایب بار انواع مختلف ساختمان‌های اداری توضیح
چگالی بار فضا
ضریب بار ()W/ft2
کم
0.5
یک ساختمان اداری به همراه سیستم‌های کامپیوتر ،نمایشگر ،چاپگر و فکس را در نظر بگیرید که هر 167ftاز مساحت آن به یک بخش اختصاص داده شده است (شش بخش کاری در هر .)1000ft2ضریب گوناگونی برای کامپیوتر ،نمایشگر و فکس برابر با 0.67و ضریب گوناگونی چاپگر 0.33است.
متوسط
1
یک ساختمان اداری به همراه سیستم‌های کامپیوتر ،نمایشگر ،چاپگر و فکس را در نظر بگیرید که هر 125ft2از مساحت آن به یک بخش اختصاص داده شده است (هشت بخش کاری در هر .)1000ft2ضریب گوناگونی برای کامپیوتر و نمایشگر برابر با 0.75 و ضریب گوناگونی فکس 0.5است.
متوسط رو به باال
1.5
یک ساختمان اداری به همراه سیستم‌های کامپیوتر ،نمایشگر ،چاپگر و فکس را در نظر بگیرید که هر 100ft2از مساحت آن به یک بخش اختصاص داده شده است (ده بخش کاری در هر .)1000ft2ضریب گوناگونی برای کامپیوتر و نمایشگر برابر با 0.75و ضریب گوناگونی برای چاپگر و فکس 0.50است.
باال
2
یک ساختمان اداری به همراه سیستم‌های کامپیوتر ،نمایشگر ،چاپگر و فکس را در نظر بگیرید که هر 83ft2از مساحت آن به یک بخش اختصاص داده ش��ده اس��ت (دوازده بخش کاری در هر .)1000ft2ضریب گوناگونی برای کامپیوتر و نمایشگر برابر با 1.0و ضریب گوناگونی برای چاپگر و فکس 0.50است.
2
منبعWilkins and McGaffin (1994) :
جدول ( )12مقدار تقریبی بار سرمایی برای ساختمان‌های اداری با چگالی بار مختلف بار ()W
ضریب در مجموع برای هر یک گوناگونی ()W ()W
تعداد
ت��وان کارکرد چاپگر بس��تگی دارد .تحقیقات
نشان داده اس��ت که چاپگرهای کوچک‌تر به چگالی بار کم* کامپیوترها نمایشگرها چاپگرهای لیزری (رومیزی کوچک) دستگاه فکس
بار کل = 493 ضریب بار توصیه شده برای تجهیزات = 0.5W/ft2 چگالی بار متوسط* کامپیوترها نمایشگرها چاپگرهای لیزری (رومیزی) دستگاه فکس بار کل = 929 ضریب بار توصیه شده برای تجهیزات = 1.0W/ft2 چگالی بار متوسط رو به باال* کامپیوترها نمایشگرها چاپگرهای لیزری (اداری کوچک) دستگاه فکس بار کل = 1525 ضریب بار توصیه شده برای تجهیزات = 1.5W/ft2 چگالی بار باال* کامپیوترها نمایشگرها چاپگرهای لیزری (اداری کوچک) دستگاه فکس
بار کل = 2035 ضریب بار توصیه شده برای تجهیزات = 2.0W/ft2
منبعWilkins and McGaffin (1994) :
بهره گرمایی چاپگرهای لیزری تا حد زیادی به
* برای توضیحات بیشتر درباره چگالی بار به جدول ( )11مراجعه کنید.
تعداد دفعات بیش��تری اما به صورت منقطع
مورد اس��تفاده قرار می‌گیرند ،اما چاپگرهای بزرگ‌تر گاهی به صورت مداوم برای یک دوره
زمانی طوالنی به کار گرفته می‌شوند .در جدول ( )9اطالعات مرتبط با چاپگرهای لیزری ارائه شده است.
اطالعات ارائه شده در این جدول را می‌توان
بر مبنای مقادیری که برای کارکرد مداوم چاپگر ارائه شده و با اعمال ضریب گوناگونی 34مناسب
به کار گرفت .این شیوه به خصوص برای مراکز
34
جدول ( )13مقدار تقریبی بار سرمایی برای ساختمان‌های اداری با چگالی بار مختلف
تجهیزات به مجموع حداکثر بار الکتریکی هر
انتقال حرارت تشعشعی
انتقال حرارت جابه‌جایی
کامپیوتر
دارد
10 – 15%
85 – 90%
نمایشگر
ندارد
35 – 40%
60 – 65%
نوع وسیله
فن
کامپیوتر و نمایشگر
---
20 – 30%
70 – 80%
چاپگر لیزری
دارد
10 – 20%
80 – 90%
دستگاه کپی
دارد
20 – 25%
75 – 80%
دستگاه فکس
ندارد
30 – 35%
65 – 70%
یک از تجهی��زات را اصطالحا تنوع کارکرد
35
می‌نامن��د .در ج��دول ( )8ت��ا ( )10مقادیر مت��داول مرتبط با ی��ک س��اختمان اداری
کوچک با یک یا دو کارمند ارائه ش��ده است که در آن مقدار بهره گرمایی منتقل شده به فضای داخل معموال شامل مجموعه مقادیر
ارائه شده در جدول است .در ساختمان‌های اداری بزرگ‌ت��ر ب��ا تعداد تجهیزات بیش��تر،
منبعHosni et al. (1999) :
تنوع کارکرد نیز به همان نسبت بیشتر است و همواره تعدادی از تجهیزات اداری موجود
درم حل در زمان‌های مشخص ،در حال کار نیستند.
ضریب بار
ویلکین��ز و مک‌گافی��ن در س��ال ،1994
ضری��ب گوناگون��ی را ب��رای بیس��ت و س��ه منطقه از پنج س��اختمان مختلف با زیربنای
کل��ی 275,000ft2اندازه‌گیری کردند .ضریب گوناگونی به‌دس��ت آمده بین س��ی و هفت تا
هفتاد و هش��ت درصد بود ک��ه میانگین آن
مقدار واقعی
مجموع مقادیر حداکثر (بدون اعمال ضریب گوناگونی)
مقدار نامی
تصویر ( )3مقایسه ضریب بار تجهیزات اداری
اداری باز بسیار مناسب است .به عنوان روشی
چاپخانه‌ها مورد اس��تفاده قرار می‌گیرند مورد
گرفتن ضریب گوناگونی ،نزدیک‌ترین مقدار به
از این تحقیق خالصه شده است .بررسی‌های
عنوان معیار طراحی در نظر گرفت .این شیوه
رومیزی به‌ندرت به صورت مداوم مورد استفاده
یک اتاق مجزا یا یک ساختمان اداری کوچک
اغلب به صورت مداوم ب��رای دوره‌های زمانی
دس�تگاه‌های کپ�ی :در تحقیق��ات
س��ایر تجهیزات اداری :در ج��دول ()10
مدل‌های مختلف دس��تگاه‌های کپی رومیزی
تجهیزات خودکار فروش نوشیدنی یا تجهیزات
دیگر ،در چنین مواردی می‌توان بدون در نظر
بررسی قرار نگرفت .در جدول ( )9نتایج حاصل
مقدار مورد انتظار در زمان کارکرد چاپگر را به
یاد ش��ده بیانگر آن بود که دستگاه‌های کپی
به خصوص ب��رای مواقعی مفید اس��ت که با
قرار می‌گیرند ،ولی دس��تگاه‌های کپی بزرگ
سروکار داریم.
یک ساعته یا بیشتر در حال کار هستند.
) ،Hosni et al. (1999پن��ج دس��تگاه کپی از و دستگاه‌های کپی اداری ایستاده (با ظرفیت
کارک��رد باال) م��ورد آزمایش ق��رار گرفت .در این تحقیق ،دس��تگاه‌های کپی بزرگی که در
اطالعات مربوط به سایر تجهیزات اداری مانند ارسال فکس ارائه شده است.
تن�وع کارک�رد :نس��بت حداکث��ر ب��ار
الکتریک��ی اندازه‌گی��ری ش��ده در تابلو برق
(مقدار نرمال ش��ده برای فضا) برابر با چهل
دوره‌های آموزشی
و ش��ش درصد به‌دس��ت آمد .در تصویر ()3
مقادیر اندازه‌گیری ش��ده برای تع��داد زیادی
انتق�ال ح�رارت تشعش�عی جابه‌جایی:
نشان‌دهنده حداکثر دامنه تغییرات در روزهای
بود که س��هم انتق��ال ح��رارت جابه‌جایی /
رابطه بین مش��خصات نامی ،مجموع مقادیر
از س��اختمان‌های اداری ارائه ش��ده اس��ت و
به همراه ضری��ب گوناگونی مربوطه بر مبنای
هفته اس��ت که بر مبنای آن ضریب گوناگونی
حداکثر و مقدار واقعی بار الکتریکی تجهیزات مقدار متوسط مس��احت کلی تحت آزمایش
تاسیس��ات روش��نایی بین هفتاد تا هشتاد و
مبنای ضرایب گوناگونی واقعی را می‌توان به
(پریزهای برق مربوط به تجهیزات) بین چهل و
مساله اینجاست که این ضریب با تغییر تعداد
بهره گرمایی به ازای واحد سطح :ویلکینز
ضریب گوناگونی صحیح برای یک ساختمان
در سال 2000نتایج تحقیقات خود در زمینه
ارسال فکس و پاسخگویی به تلفن هستند با
کردند .آزمایش‌های متعدد این افراد در این
که کارمندان آن اغلب خارج از محل هستند
گرمایی به ازای واحد سطح یا ضریب بار 37بین
در پ��روژه تحقیقات��ی ASHRAEتح��ت
میانگی��ن آن (مقدار نرمال ش��ده بر مبنای
محاس��بات مرتبط با مصرف انرژی ساختمان
ذکر اس��ت که تمام��ی مکان‌ها ب��ا حداکثر
نشان داده شده است .اطالعات ارائه شده بر
پن��ج درصد و ضریب گوناگون��ی پریزهای برق
عنوان یک راهنما مورد استفاده قرار داد ،اما
دو تا هشتاد و نه درصد است.
کاربران به میزان زیادی تغییر می‌کند .بنابراین
و مک‌گافین در سال 1994و ویلکینز و هسنی
اداری با تعداد زیادی منشی که دائما در حال
بهره گرمایی به ازای واحد س��طح را منتشر
ضریب گوناگونی یک ساختمان اداری کوچک
زمین��ه حاکی از آن بود که مقدار واقعی بهره
متفاوت خواهد بود.
0.44W/ft2ت��ا 1.08W/ft2قرار دارد و مقدار
عنوان RP-1093الگوی ضرایب گوناگونی برای
س��طح) برابر ب��ا 0.81W/ft2اس��ت .الزم به
مورد بررس��ی قرار گرفت .36این الگو بر مبنای
تع��داد کاربران مورد آزمای��ش قرار گرفتند و در آن‌ها از تجهیزات خودکار زیادی استفاده
می‌ش��د .ای��ن آزمایش‌ها در بیس��ت و یک
منطقه منحصر به فرد در پنج س��اختمان به همراه یک کامپیوتر و نمایش��گر نصب شده
در مرکز کنترل انجام گرفت .در جدول ()11 محدوده ضرایب بار با توضیح کوتاهی درباره نوع فضا ارائه ش��ده اس��ت .در جدول ()12 نی��ز اطالع��ات دقیق‌تری ب��رای تعیین بهره گرمای��ی تجهیزات و ضریب ب��ار مورد انتظار
آمده است .به نظر می‌رسد که مقدار متوسط
بار برای اکثر ساختمان‌های اداری استاندارد قابل استفاده باشد .البته در ساختمان‌های
اداری گاهی با بار متوس��ط رو به زیاد و زیاد نیز س��روکار داریم که در نظ��ر گرفتن آن به
عنوان مبنای طراحی ،حتا برای مکان‌هایی ک��ه تعداد نفرات زی��ادی در آن کار می‌کنند
بسیار محافظه‌کارانه و غیرضروری است.
تحقیقات یاد ش��ده همچنی��ن حاکی از آن تشعش��عی تجهیزات تقریب��ا یکنواخت بوده
است و مهم‌ترین مشخصه برای تفکیک آن‌ها مجهز بودن ی��ا نبودن تجهیزات به فن برای
خنک‌کاری سیس��تم داخلی آن بوده است.
در جدول ( )13نتایج به‌دس��ت آمده در این زمینه خالصه شده است.
پی‌نوشت 1. Internal heat gains 2. High Intensity Discharge 3. Ballast losses 4. Electronic ballast 5. Metal halide 6. Recessed fixtures 7. Ventilated fixtures 8. Conditioned space 9. System load 10. Design load 11. Mitalas and Kimura 1971 12. Drip-proof open motors 13. Totally enclosed fan-cooled 14. Overload 15. Underload 16. No-load motor current 17. Applicances 18. Commercial kitchens 19. Marn 20. Gordon et al. 21. Smith et al. 22. Radiation factor 23. Usage factor 24. Gordon et al. 1994; Smith et al. 1995; Talbert et al. 1973 25. Duty cycle 26. Ductless hoods 27. Medical equipment 28. Laboratory equipment )29. Hosni et al. 1998; Jones et al. (1998 )30.Wilkins and McGaffin (1994 )31. Wilkins et al. (1991 )32. Hosni et al. (1999 33. Cathode Raye Tube 34. Diversity factor 35. Usage diversity 36. Abushakra et al. 2004; Claridge et al. 2004 37. Load factor
36
ASHRAE NEWS
ASHRAE PUBLICATIONS
HVAC FUNDAMENTALS
ASHRAE JOURNAL
REFRIGERATION
PRODUCT NEWS SYSTEMS & EQUIPMENT
HVAC APPLICATIONS INDUSTRY NEWS
PRODUCT NEWS
تازه‌های تولید
ASHRAE NEWSLETTER − 2009
سیستم بازیابی گرما
X-PackTMعن��وان محص��ول جدیدی اس��ت ک��ه ش��رکت Muntersبرای
سیستم‌های بازیابی گرمای محسوس و سیستم‌های تهویه طراحی کرده است .این
محصول جدید که با ظرفیت‌های مختلفی طراحی شده است مجهز به مبدل‌های
حرارتی با جریان متقاطع است و از قابلیت‌هایی نظیر سرمایش یکپارچه یا مستقل،
سرمایش با آب سرد و سرمایش تبخیری را دارد .این سیستم قابلیت استفاده در سیستم‌های گرمایش هیدرونیک ،سیستم‌های گرمایشی الکتریکی و سیستم‌های
گرمایشی گازسوز را نیز دارد.
پ حرارتی جدید پم
شرکت Mitsubishi Electricبه تازگی سری Yاز پمپ‌های حرارتی خود را روانه بازار کرده است.
این س��ری از پمپ‌های حرارتی شرکت Mitsubishiقابلیت آن را دارند تا ظرفیت سیستم را از یک
منطقه ساختمان تا منطقه دیگر تقسیم کنند که این ویژگی نقش به‌سزایی در کاهش مصرف انرژی آن‌ه��ا دارد .بنابراعالم تیم طراحی این ش��رکت ،در حال حاضر ده م��دل از واحدهای داخلی این پمپ‌ها موجود هستند که هر یک قابلیت کنترل سیزده تا بیست و سه واحد داخل را دارند.
انتشاردهنده جدید سه‌سرعته
شرکت Grundfosاخیرا مدلی جدیدی از انتشاردهنده خود را با نام تجاری SuperBruteXLبه
بازار عرضه کرده اس��ت .از ویژگی‌های این انتشاردهنده جدید می‌توان به انعطاف‌پذیری باالی آن اشاره کرد .نمونه‌های این انتشاردهنده به همراه دهانه‌های پیچ‌دار طراحی شده‌اند تا امکان نصب
آسان دستگاه و لوازم جانبی مختلفی مانند فشارسنج‌ها و حسگرها وجود داشته باشد.
دوره‌های آموزشی
جریان‌سنج هوشمند
ش��رکت Sierra Instrumentsبه زودی جریان‌س��نج دیجیتالی و کنترل‌کننده
جدید خود را با نام تجاری Smart-Trak 2روانه بازار خواهد کرد .در این وس��یله از فن‌آوری جدید این شرکت موس��وم به Frictionless-Hoveringاستفاده شده است
که به کاربر این امکان را می‌دهد تا به آرامی جریان گاز را در محدوده مشخصی از دما و فشار کنترل کند .لوازم جانبی این وسیله که تحت عنوان Compodبه صورت
اختیاری قابل سفارش است ،قابلیت اتصال جریان‌سنج به شبکه با استفاده از پروتکل Modbusرا فراهم می‌آورد.
کمپرسور اسکرال جدید
بنابر اعالم ش��رکت ،Emerson Climate Technologiesاین ش��رکت در نظر دارد
کمپرس��ورهای اسکرال سری COPELAND ZPK5خود را برای سیستم‌های تهویه
مطبوع تجاری به بازار عرضه کند .در این س��ری از کمپرس��ورها که با ظرفیت‌های
مختلفی تولید می‌شوند برای افزایش قابلیت‌های عملکردی کمپرسور از برای روانکاری از روغن‌های POEبه همراه مبرد R-22و مبردهای HFCاستفاده می‌شود.
عایق بام جدید
شرکت Atlas Roofingاخیرا عایق بام جدیدی را با نام تجاری CrossVent RBتولید کرده است
با کاهش قابل مالحظه انتقال حرارتی تشعشعی ساختمان ،اختالف دمای سطوح مختلف بام را به حداقل می‌رساند .این عایق متشکل از یک یک الیه فلزی مشبک با قابلیت انتشار کم و نوار عایق
Polyisoاست .نوارهایی که در این عایق برای پر کردن فضای خالی بام مورد استفاده قرار می‌گیرند
با فراهم آوردن امکان برقراری جریان هوا ،قابلیت عایق برای انتشار گرما را بیشتر می‌کنند.
سیستم مدیریت انرژی مرکز اطالعات
ش��رکت Arch Rockبه زودی سیستم کنترل بیس��م خود را به نام AREO-
DCروانه بازار می‌کند .این سیستم قابلیت به‌روزرسانی مداوم اطالعات بر مبنای
وضعیت گرمایی و کاربرد انرژی الکتریکی مرکز را دارد .این سیس��تم قابلیت آن را دارد تا بازده سیستم سرمایشی و توان سیستم را با استفاده از حسگرهای بی‌سیم مرتبط با شبکه مبتنی بر سیستم آدرس‌دهی IPاندازه‌گیری کند.
شیر کنترل مستقل از فشار
شرکت Bell&Gossettاخیرا شیر کنترل جدید خود که به صورت مستقل از فشار عمل می‌کند
را به بازار عرضه کرده است .این شیر کنترل جدید به همراه یک شیر باالنس خودکار خارجی عرضه شده است که در نهایت قابلیت تنظیم کامل جریان را برای کاربر به ارمغان آورده است .با استفاده
از این شیر جدید امکان کنترل تدریجی جریان صرف‌نظر از نوسانات ایجاد شده در اختالف فشار
سیستم وجود خواهد داشت که نتیجه آن امکان طراحی ساده‌تر با قابلیت انعطاف بیشتر سیستم اس��ت که مجموعه قابلیت‌هایی یاد ش��ده افزایش بازده سیس��تم از نظر مصرف انرژی را به همراه خواهد داشت.
38
ASHRAE NEWS
ASHRAE PUBLICATIONS
HVAC FUNDAMENTALS
ASHRAE JOURNAL
REFRIGERATION
PRODUCT NEWS SYSTEMS & EQUIPMENT
HVAC APPLICATIONS INDUSTRY NEWS
تحلیل داده‌های مصرف انرژی
همہ اطالعات قابل اعتماد کاربردی خدمات ش��هری باید بررس��ی
ش��وند .جدول‌بندی‌های اولیه باید ش��امل انرژی و هزینه به ازای واحد
ش��وند .مراکز ارائه‌دهندہ خدمات ش��هری اغل��ب ،اطالعات مربوط به
سطح باشند (در ساختمان‌های صنعتی ،این موارد ممکن است انرژی
مصرف و تقاضای اندازه‌گیری شده را ،معموال با فواصل زمانی اندازه‌گیری
و هزینه به ازای واحد کاالی تولید ش��ده باشند) .همہ اطالعات موجود
15دقیقه‌ای ،ارائه می‌دهند .اطالعات به دس��ت آمده از فواصل زمانی
دربارہ متغیرهای مؤثر بر مصرف انرژی گذشته را مستند کنید ،اطالعاتی
کوتاه‌تر به اطالعات ماهیانه ترجیح داده می‌ش��وند ،زیرا موارد غیرعادی
از قبیل درجه ـ روزهای گرمایشی یا سرمایشی ،درصد اشغال برای یک
در آن‌ها آش��کارترند .مصرف زیاد در دوره‌های زمانی معین فرصت‌های
هتل ،میزان کاالهای تولید ش��ده ،اش��غال س��اختمان ،تعداد ساعات
کاهش هزینه را نش��ان می‌دهند ( Haberlو .)Komor، a 1990، b 1990
کارک��رد ،یا میانگین ش��رایط آب و هوایی روزانه (فص��ل ،28اطالعات
اگر از اطالعات ماهیانه استفاده شود ،این اطالعات باید در طی چندین
طراحی آب و هوایی ،در راهنمای ( ASHRAE 2005مبانی) را ببینید).
سال تحلیل شوند.
از آنجای��ی ک��ه این متغیرها مس��تقیما با مصرف انرژی متناس��ب
یک سال مبنا باید به عنوان نقطہ مرجعی برای فعالیت‌های کاهش
نیس��تند ،به جای درس��ت کردن واحدهایی مثل کیلوژول بر متر مربع
انرژی و هزینہ انرژی مقرر ش��ود .در جدول‌بن��دی داده‌ها تاریخ خوانده
بر درحه ـ روز ،بهتر آن اس��ت که اطالعات به طور جداگانه رسم شوند
شدن سنجه‌ها باید ثبت شود ،به گونه‌ای که بتوان مصرف انرژی را برای
ی��ا یک نمودار بر روی دیگ��ری قرار داده ش��ود .از آنجایی که اطالعات
اختالف در چند روز در یک دورہ حسابرسی بهنجار کرد .همہ دوره‌های
جدول‌بندی می‌شوند ،برای ایجاد مجموعہ اطالعات منسجم و استفاده
زمانی که مصرف در طی آن‌ها به جای محاسبه شدن ،تخمین زده شده
در آینده باید شیوه‌های مداوم محاسبہ انرژی ایجاد شوند .نمونه‌هایی از
است ،باید ذکر شوند.
روش‌های بهنجار کردن مصرف انرژی برای تغییرات دما و سایر تغییرات
اگ��ر داده‌های انرژی برای بیش از یک س��اختمان و /یا بخش تحت اختیار مدیر انرژی موجود باشند ،هریک باید به طور جداگانه جدول‌بندی
در راهنمای ASHRAE 14ارائه شده‌اند. زمینه‌های صرفه‌جویی در مصرف انرژی را می‌توان با تقسیم مصرف
دوره‌های آموزشی
انرژی ساختمان به دو بخش مبنا و وابسته به آب و هوا تشخیص داد.
مصرف انرژی گرمایشی یا سرمایشی به دست می‌آید .این روش در صورتی
انرژی صرف شده برای روشنایی ،موتورها ،آب گرم مصرفی بهداشتی ،و
کل س��ال انجام ش��ود ،یا از گرمایش در تابس��تان ،مثال برای پیش‌گرم
مصرف انرژی مبنا مقدار انرژی مصرف شده مستقل از آب و هواست ،مثل
تجهیزات مختلف اداری .مصرف انرژی وابسته به آب و هوا شامل انرژی مصرف شسده توسط تجهیزاتی از قبیل چیلرها و بویلرهاست.
با تش��خیص مصرف انرژی مبنا و وابس��ته به آب و هوا ،زمینه‌هایی
که بیش��ترین قابلیت صرفه‌جویی در مصرف انرژی را دارند ،مش��خص می‌شوند .برای مثال ،اگر انرژی صرف شده برای سرمایش ،تنها 10%کل
که مصرف تابستانی و زمستانی ساختمان متفاوت باشند ،سرمایش در کردن ،استفاده شود ،معتبر نخواهد بود .در بسیاری از حالت‌ها می‌توان تحلیل مصرف انرژی بار مبنا را با استفاده از اطالعات بار ساعتی اصالح
کرد ،این اطالعات را می‌توان از ش��رکت برق منطقه‌ای دریافت کرد .به جای پروفیل‌های ساعتی انرژی می‌توان از ضرایب بار الکتریکی ( )ELFو ضرایب اشغال هم استفاده کرد ( Haberlو .)Komor، a 1990، b 1990
مصرف برق باشد ،آنگاه صرفه‌جویی حاصل از راهبرد بازگردانی آب خنک
هرچند که ربط دادن مستقیم انرژی گرمایشی و سرمایشی مصرفی
مصرف انرژی بار مبنا مقدار انرژی مصرف ش��ده مس��تقل از آب و
نویسندگان مثل ) Fels (1986و ) Spielvogel (1984پیشنهاد کرده‌اند که
گرمایش الکتریکی ندارد ،طبیعتا مصرف انرژی بار مبنا برابر انرژی مصرف
دارد (در فص��ل 32راهنمای ( ASHRAE 2005مبانی) در این باره بحث
احتماال مقدار اندکی خواهد بود.
هواس��ت .در صورتی که یک س��اختمان س��رمایش الکتریکی دارد ،اما شده در زمستان اس��ت .عکس این مطلب برای گرمایش صادق است.
مصرف انرژی بار مبنای تخمینی س��الیانه را می‌توان با تعیین میانگین مصرف ماهیانه طی ماه‌های غیرگرمایشی و غیرسرمایشی و ضرب کردن
آن در 12به دس��ت آورد .برای بس��یاری از س��اختمان‌ها ،با کم کردن مص��رف انرژی بار مبنا از کل مصرف انرژی س��الیانه ،تخمین دقیقی از
در ساختمان‌های تجاری به شدت آب و هوا می‌تواند مشکل باشد ،برخی
امکان محاسبہ نقطہ تعادل ساختمان با استفاده از روش خم‌آمایی وجود ش��ده است) .اشکاالت چنین تحلیلی عبارتند از )1( :به جای داده‌های
مصرف انرژی واقعی از اطالعات تخمینی اس��تفاده می‌شود؛ ( )2باید از
تاریخ‌ه��ای واقعی اطالعات اندازه‌گیری ش��ده ،به همراه اطالعات آب و
هوایی میانگین دورہ حسابرسی استفاده شود؛ و ( )3مصرف و /یا عملکرد ساختمان یکنواخت نیستند.
40
30راهنمای ( ASHRAEمبانی) ارائه شده‌اند).
برای تقسیم جزیی‌تر مصرف انرژی باید بعضی اطالعات اندازه‌گیری
ش��ده به صورت روزانه جمع‌آوری ش��وند (روزهای زمس��تانی در مقابل
پروفیل مصرف برق
تابس��تانی ،روزهای هفته در مقاب��ل روزهای تعطیل آخر هفته) و برخی
گزارش پروفیل مصرف برق ( )EUPکه در تصویر ( )2نشان داده شده
اطالعات س��اعتی برای ایجاد پروفیل‌هایی برای ش��ب (اشغال نشده)،
اس��ت ،مصرف برق را به دو بخش مصرف مبنا و وابس��ته به آب و هوا
گرمایش صبحگاهی ،روز (اشغال شده) و ایام تعطیل جمع‌آوری گردند.
تقسیم می‌کند تا به تشخیص زمینه‌ای که بیشترین قابلیت صرفه‌جویی
(فرض بر آن است که تجهیزات فروسنجی در ساختمان نصب نشده‌اند).
در مصرف ب��رق را دارد ،کمک کند .میانگین مصرف روزانه در ماه‌های
با اندازه‌گیری جداگانہ مصارف نهایی انرژی مختلف ،اطالعات الزم برای
مختلف در س��تون مصرف روزانه در جدول ( )1ارائه ش��ده و در نمودار
به‌کارگیری بهینہ اصول مدیریت انرژی در اختیار مدیر انرژی قرار می‌گیرد.
EUPرس��م شده است .میانگین مصرف روزانه با تقسیم مصرف در یک
برای کسب اطالعات بیشتر به فصل 40مراجعه کنید.
ماه خاص بر روزهای حسابرسی آن ماه محاسبه می‌شود.
برگہ گس��تردہ نمونه‌ای با اس��تفاده از اطالعات مندرج در سه سال
از کمتری��ن مقدار در س��تون مصرف روزانه برای رس��م مصرف برق
قب��ض برق س��اختمان اداری دوطبقه‌ای واقع در آتالنت��ا ،جورجیا ،در جدول ( )1ارائه ش��ده است( .نقشه و ارتفاع طبقات ساختمان در فصل
مبنای س��اختمان در تصویر (( )2که با نام خط مصرف مبنا نشان داده
جدول ( )1مصرف برق ساختمان مثال آتالنتا 2 مساحت ساختمان2852 m :
ضریب اشغال38%/1 :
ELFتابستانی 37%/4 :2003
ELFتابستانی 87%/3 :2002 سال
ماه
آغاز حسابرسی
پایان حسابرسی
طول دوره حسابرسی
مصرف حساب‌شده، kWh
تقاضای واقعی، kW
2002
فوریه
2002/1/31
2002/2/28
28
46620
148
2002
مارس
2002/2/28
2002/4/1
32
60900
2002
آوریل
2002/4/1
2002/4/29
28
56340
2002
ژوئن
2002/5/31
2002/6/28
2002
اوت
2002/7/31
2002/8/30
2002
2002 2002
2002
2002
2002 2003 2003 2003 2003 2003
مه
2002/7/31
33
76860
158
171
2002/9/30
31
66780
È
È
نوامبر
2002/10/29 2003/1/2
2003/1/31
29
2003/4/1
29
ژانویه فوریه
2003/1/31
2002/10/29 2003/1/2
2003/3/3
مارس
2003/3/3
مه
2003/4/30
2003/6/2
ژوئیه
2003/6/28
2003/7/30
سپتامبر
2003/8/29
2003/9/30
آوریل
2003
2003
اوت
2003
2002/5/31
28
2002/12/2
دسامبر
2003/4/1
2003/6/2
2003/7/30
166
50/5
2012
1665
46620
17/3
32
سپتامبر
2002/12/2
166
56/6
1903
1665
53280
12/5
65520
2002/8/30
اکتبر
166
30
29
34
31 31
63540 82620
60720
62100
60180
193 151
166
195
185
185
185
59/8 46
45/2
50/4
48/7
2329
Â
2754
2154
2094 1826
1941
1665
53280
1665
54945
28/5
1665 1665
1665
1665
1665
1665
57120
178
185
46/1
60060
140
185
61/6
2071
1704
185
57/6
61920
2003/6/28
26
53100
2003/8/29
30
66000
32
195
192
61/4
2048
2269
62640
73440
67320
63960
145
185
154
185
171
185
È
È
161
180
170
149
185
185
171
57/4 58/4
1997 2160
0
18/7
1970
2003/4/30
32
192
180
53/7
52/5
Â
1665
1704
29
33
180
46/9
1665
159
ژوئیه
2002/9/30
140
166
% ,LF
مصرف روزانه، kWh
مصرف مبنای روزانهkWh ،
46620
166
2002/6/28
ژوئن
2003
2002/4/29
�¡È
تقاضای حساب شده، kW
ELFتابستانی 54%/7 :2004 مصرف مبنای ماهانه، kWh
درصد مصرف اضافی، %
1704 1704
46620 49950
26/6 39/5
51615
22/7
56610
8/8
48285
51615
49429 52838 49429
49429
20/5 14/2 13/5 14/7
17/7
21/1
1704
56247
23/4
48/7
2104
1704
54542
19
55/9
1999
1704
54542
14/7
49/8
53/9
Â
2225
2042 2200
1704 1704
44316 51133
16/5 22/5
دوره‌های آموزشی
شده) استفاده شده است .در حالتی که از الکتریسیته تنها برای گرمایش
خورشید ،ساکنان ،چراغ‌ها ،و ...برابر می‌شود .در هنگام تعیین مصرف
که در آن‌ها هم‌پوش��انی میان سرمایش و گرمایش وجود ندارد ،اختالف
گرمایش و س��رمایش برخی از آن‌ها دوره‌های هم‌پوش��انی دارند .در این
مبنای روزانه در ساختمان‌های تمام‌برقی احتیاط کنید ،زیرا سیستم‌های
یا سرمایش ساختمان استفاده می‌شود ،یا در ساختمان‌های تمام‌برقی
موارد ،با استفاده از این مثال ،بار مبنا بیشتر از اندازہ واقعی تخمین زده
میان این دو خط ،مصرف برق وابسته به آب و هوا را نشان می‌دهد.
بنابرای��ن مصرف انرژی وابس��ته به آب و هوا (برق یا س��وخت‌های
می‌شود .این امر باعث می‌شود که تخمین‌های مصرف انرژی گرمایشی و
روزهای گرمایشی ( )HDDمربوط به همان دورہ زمانی مقایسه کرد .این
خ��ط میانگین مص��رف روزانه را تعیین کنید تا معلوم ش��ود که آیا
دیگر نش��ان می‌دهد .در یک دمای خارجی که به آن نقطہ تعادل گفته
منحنی یک بیمارستان که سیستم سرمایش برقی و گرمایش گازی دارد،
سرمایشی محتاطانه باشند.
دیگر) را می‌توان با کل درجه ـ روزهای سرمایشی ( )CDDو کل درجه ـ
منحنی فصلی مورد نظر را دنبال می‌کند یا نه .برای مثال ،گوش��ه‌های
مقایسه نحوہ عملکرد ساختمان را از ماهی به ماه دیگر و از سالی به سال
باید خط مصرف برق مبنا را در زمس��تان به دقت دنبال کند .با نزدیک
می‌شودHDD ،ها متوقف می‌شوند و CDDها آغاز می‌شوند.
شدن تابستان ،این منحنی باید صعود یکنواختی داشته باشد تا افزایش
نقط��ہ تعادل به صورت مقدار دمای بیرونی تعریف می‌ش��ود که در
تاریخ خواندن ،یا بار سرمایشی را نش��ان دهد .خطاهای سنجه‌خوانی، ِ
آن ،برای مقدار معین دمای داخلی ،کل تلفات حرارتی با دریافت گرما از ادامه جدول ( )1مصرف برق ساختمان مثال آتالنتا
2 مساحت ساختمان2852 m :
ضریب اشغال38%/1 :
ELFتابستانی 37%/4 :2003
ELFتابستانی 87%/3 :2002
تقاضای حساب شده، kW
ELFتابستانی 54%/7 :2004 % ,LF
مصرف روزانه، kWh
مصرف مبنای روزانهkWh ،
62/9
1842
1704
مصرف مبنای ماهانه، kWh
1704
46020
0
1676
51960
12
سال
ماه
آغاز حسابرسی
پایان حسابرسی
طول دوره حسابرسی
مصرف حساب‌شده، kWh
تقاضای واقعی، kW
2003
اکتبر
2003/9/30
2003/10/30
30
55260
122
171
2003
دسامبر
2003/11/26
2003/12/30
34
61260
141
171
53/2
2004
فوریه
2004/1/30
2004/2/28
29
54240
159
171
49
2003
2004
2004 2004 2004
2004
2004
2004
2004
نوامبر ژانویه
2003/12/30
مارس
2004/2/28
مه
2004/3/31
آوریل ژوئن
1870
1854
63/3
2004/3/19
2004/3/31
12
22140
133
2004/5/4
2004/6/2
29
63720
148
171
61/9
2197
1676
48608
23/7
نوامبر
2004/7/2
2004/9/1
2004/5/4
2004/7/2 2004/8/3
2004/9/1
2004/10/1
30 32
29
30
69120 73800
64500
60060
169 È È
170
166
152
169 È È
170
166
161
2304
56/8
56/5
Â
55/8
2306
2224 2002
54/9
32
65760
kWh y m2
تعداد روزها
kWhکل
بیشینه
kW
kWحساب شده
LFمیانگین% ،
2002
265/35
365
756780
195
195
51/6
2004
240/42
339
685680
170
171
52/4
2004/11/2
255/29
مقدار بیشینه یا کمینه در سال
2004/11/2
34
64260
148
171
53/2
128
Â
1676
33523
9/6
171
1890
161
2003
1676
48608
10/4
57/8
2004/10/1
2004
54/7
1845
سپتامبر
دسامبر
1905
1676
2004/8/3
2004
2004/3/19
20
37080
122
171
1802
57951
5/4
20114
ژوئیه اوت
2004/1/30
31
59040
145
171
1704
1704
51133
7/5
9/2
2004/6/2
اکتبر
2004
2003/10/30
2003/11/26
27
46020
140
171
50/7
Â
درصد مصرف اضافی، %
2004/12/3
31
362
51960
728100 È
132
180
161
185
تقاضای بیشینه برای سال
2055
66/9
52/9
Â
51/5 �
1676
1676
1676
1676
56988
50284
53636
11/3
27/3
27/3
1676
48608
24/6
1676
53636
18/4
1676 1676
50284 51960
مصرف مبنای روزانهkWh ،
مصرف مبنای کل، kWh
1704
617009
1665
1676
607725
568208
تقاضای کمینه مورد استفاده در محاسبه ELF
16/3 0
42
تغییرات مصرف باید به صورت قله‌ها یا دره‌های غیرعادی نمایان شوند.
ماه‌های سرمایش کم کنید .با انجام همین محاسبه در ماه‌های گرمایش،
اصالح کنید.
محاسبہ بار الکتریکی و ضرایب اشغال
در ص��ورت لزوم ،این گونه اطالع��ات را دوباره تعیین کنید و خطاها را
بار گرمایش الکتریکی به دست می‌آید.
اگر پس از تصحیح همہ خطاها (یا پس از کشف اینکه هیچ خطایی
روش دیگری برای تش��خیص صرفه‌جویی‌ه��ای بالقوه در مصرف
باقی ماند ،ممکن اس��ت یک زمینہ بالقوہ صرفه‌جویی در مصرف انرژی
اس��ت .بزرگ‌تر بودن ELFاز ضریب اشغال نشان‌دهندہ بیشتر بودن
ماه‌های مارس ،آوریل ،مه ،اکتبر ،و نوامبر در نزدیکی سطوح تابستانی
اس��ت (برای مثال ،چراغ‌ها یا فن‌ها پس از س��اعات اش��غال روشن
وضعیت در تصویر ( )2نشان داده شده است ،و اغلب در صورت استفاده
تهوی��ه مطبوع در تابس��تان در اولی��ن زمان ممک��ن از روز خاموش
این گرمایش و س��رمایش همزمان با مقادیر س��تون درصد مصرف
س��اعتی ،و کنترل سیستم روش��نایی از جمله ECMهایی هستند که
مقدار مصرف مبنای ماهیانہ نش��ان داده شده در ستون مصرف مبنای
ELFبرابر نس��بت میان میانگین مصرف روزانه و بیشینہ مصرف
می‌ده��د .در تصویر ( )2توجه کنید که مصرف اضافی در ماه‌های بهار و
برابر نس��بت میان ساعات واقعی اش��غال روزانہ ساختمان و بیشینہ
در وارد کردن اطالعات وجود نداش��ته اس��ت) ی��ک پروفیل غیرعادی
انرژی ،مقایس��ہ ضریب بار الکتریکی س��اختمان با ضریب اشغال آن
مشخص شود .برای مثال ،اگر خط میانگین مصرف روزانہ ساختمان در
ش��دت مصرف برق از مقدار مطلوب پس از اشغال معمول ساختمان
قرار می‌گیرد ،ممکن اس��ت گرمایش و سرمایش همزمان رخ دهد .این
می‌مانند ،یا ،برای ساختمانی با سیستم سرمایش الکتریکی ،سیستم
از سیستم‌های دوکانالی رخ می‌دهد.
نمی‌شود) .راهبردهای کنترل دیجیتالی مستقیم ( ،)DDCزمان‌بندی
اضافی جدول ( )1هم نش��ان داده شده است ،که درصد اختالف میان
این موضوعات در آن‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.
ماهانه و مصرف حس��اب ش��ده در قبض برای ماه‌های مختلف را نشان
ممکن در صورت 24ساعت کار با بیشترین تقاضاست .ضریب اشغال
پاییز در نزدیکی درصدهای تابستانی قرار می‌گیرد.
س��اعات اشغال ممکن (یعنی اگر ساختمان 24ساعت در روز اشغال
مصرف مبنای ماهیانه با ضرب کمترین مقدار از ستون مصرف روزانه
بود) است.
در ساختمان‌هایی که سیستم سرمایش برقی و گرمایش گازی دارند،
در برگہ گستردہ تحلیل داده‌های خدمات شهری پیدا کنید .این مقدار
در تعداد روزهای حسابرسی شده در هر ماه محاسبه می‌شود.
برای محاس��بہ ،ELFماهی را که کمترین تقاضا در آن وجود دارد
مصرف وابس��ته به آب و هوا برابر اس��ت با اختالف میان مقادیر ستون
تقاضای بیش��ینہ ماهیانہ مبنا را نش��ان می‌دهد و معموال یا در همان
در م��ورد س��اختمان‌های تمام‌برق��ی ،برای تعیین بار سرمایش��ی
با اس��تفاده از گزارش ،EUPکمترین مقدار را در ستون مصرف روزانه
مصرف مبنای ماهیانه و ستون مصرف حساب شده در قبض.
الکتریکی ،کل مصرف ماهیانه را از کل مصرف حساب شده در قبض در
ماهی که کمترین مصرف را دارد ،یا در ماه مجاور آن یافت می‌ش��ود. پیدا کنید .برای مثال ،کمترین مصرف روزانہ میانگین برای ساختمان اداری در جدول ( )1برابر ( 1704 kWhدر نوامبر )2003است ،و کمترین
تقاضای ماهیانه از برگہ گس��ترده برابر 122 kWبه دس��ت می‌آید (در اکتبر ELF .)2003از رابطہ زیر به دست می‌آید: = 58%
1704 122 × 24
=
کمترین مصرف روزانه میانگین کمترین تقاضای ماهیانه × 24
= ELF
اداره معموال از 7:30صبح تا 6:30عصر ،دوش��نبه تا جمعه ،اشغال
است .بنابراین ،ضریب اشغال برابر است با: = 33%
تصویر ( )2پروفیل مصرف برق در ساختمان مثال آتالنتا
55 168
24ساعت × 7روز = ضریب اشغال = تعداد ساعات اشغال واقعی در هفته
محاسبہ ELFهای فصلی
ELFها را در صورت مصداق داش��تن برای فصل‌های س��رمایش و
دوره‌های آموزشی
گرمایش هم می‌توان محاس��به کرد .پیش‌فرض‌ه��ای نوعی ،مه تا اوت
55را ببینید) و تقاضای حس��اب شده در قبض به صورت درصدی از
هستند ،اما اینها بر مبنای موقعیت جغرافیایی تغییر می‌کنند.
در تصویر ( )3نش��ان داده ش��ده است .در این مثال ،تقاضای حساب
به عنوان ماه‌های س��رمایش ،و بقیہ س��ال به عنوان ماه‌های گرمایش
مراحل محاسبہ ELFفصلی به قرار زیرند
مصرف مبنای روزانه با اس��تفاده از مقادیر مندرج در ستون مصرف
روزانہ گزارش EUPتعیین می‌ش��ود .در این س��تون ،کمترین مقدار را
(بدون توجه به فصل) از بیشترین مقدار در فصل مناسب کم کنید.
تقاضای مبنا با اس��تفاده از مقادیر مندرج در برگہ گسترده تعیین
می‌ش��ود .کمترین تقاضای ماهانه در سال مورد نظر را از تقاضای ثبت
شده برای ماهی که بیشترین میانگین مصرف روزانه را دارد ،کم کنید.
در صورت وارد شدن اطالعات مربوط به دورہ بیشینہ مصرف و خارج از آن در برگہ گسترده ،می‌توان دقت این محاسبات را افزایش داد.
ب��رای مثال ،از آنجایی که س��اختمان مثال آتالنتا که س��رمایش
الکتریکی دارد ،در طول کل س��ال کار می‌کند ELF ،تابس��تانی هم باید محاسبه شود .مصرف مبنای روزانه ( )1089با کم کردن کمترین
مقدار ( )1665از بیش��ترین مقدار فصل س��رمایش ( )2754در ستون مصرف روزانہ گزارش EUPبه دست می‌آید.
میزان تقاضای ماه س��پتامبر ( 2002ماهی که بیش��ترین تقاضای
واقعی فصل س��رمایش را دارد) را از برگہ گس��ترده به دست آورید و کمتری��ن تقاض��ای ماهانه در برگہ گس��ترده را از آن کم کنید (- 140
)195تا تقاضای مبنای فصل سرمایش ( )55حاصل شود .پسELF ،
تابستانی برابر است با:
1089 (برای = 82% )2002 24 × 55
ELFتابستانی
تقاضای واقعی در ماه‌های تابستان تعیین می‌شود .نحوہ عملکرد پلکانی شده در قبض برابر مقدار بزرگ‌تر دو پارامتر تقاضای اندازه‌گیری شده
و 95%بیش��ترین تقاضای اندازه‌گیری ش��ده در 12ماه گذشته است. برای مثال ،تقاضای حس��اب ش��ده در قبض ب��رای ژانویہ 2004برابر
،)171 = 095 × 180( 171 kwی��ا 95%تقاضای واقعی در ژوئیہ ،2003
بود .اخیرا این نوع ساختار حسابرسی تقاضا برای بیشتر ساختمان‌های تجاری اعمال نمی‌ش��ود ،اما در بعضی مناطق ،شیوہ متداولی برای تاسیسات الکتریکی است.
همان گونه که در جدول ( )1دیده می‌شود ،تقاضای واقعی در شش
ماه اول 2003تاثیری بر تقاضای حس��اب ش��ده در قبض ،و در نتیجه
مبلغ قبض ،ندارد؛ این امر برای س��ه ماه آخر س��ال هم صادق است.
به خاطر پلکانی بودن تقاضا ،تقاضای حس��اب شده در قبض در ژانویہ )171 kw( 2004در ژوئیہ 2003تنظیم می‌ش��ود .این بدان معناس��ت
که اقدامات صرفه‌جویانه‌ای که تقاضای بیشینه را کاهش می‌دهند ،تا
تابستان آینده (یعنی ژوئن تا سپتامبر )2004بر تقاضای حساب شده در
قبض تاثیری نخواهند داشت ،اما صرفه‌جویی در مصرف از دورہ بعدی س��اختمان آغاز می‌ش��ود .تاثیر نرخ‌های پلکانی تقاضا طوالنی‌تر شدن
دورہ بازگش��ت س��رمایہ اولیہ اقدامات صرفه‌جویانہ انجام شده بر اثر ساختار محاسبہ نرخ برق است .این بدان معناست که مدیر انرژی باید
امکان خرید برق با استفاده از ساختار قیمت‌گذاری دیگری مثل زمان مصرف ( )TOUیا نرخ فصلی را هم بررسی کند .مبنای محاسبہ قبض برق بیشتر ساختمان‌های کوچک ،تقاضای بیشینہ آن‌ها نیست.
این محاس��بات نش��ان می‌دهند که تجهیزات سرمایش��ی پس از
زمان اش��غال س��اختمان ه��م کار می‌کنن��د ( 82%در مقابل .)33%
بنابرای��ن ،صرفه‌جویی‌های حاصل از اقدامات صرفه‌جویانه در مصرف
ان��رژی ( )ECMبرای زمان اس��تفاده از چراغ‌ه��ا ،فن‌ها ،و تجهیزات
سرمایش��ی باید بررسی ش��وند .توجه کنید که مقایسہ ELFبا ضریب اش��غال در مورد س��اختمان‌هایی که 24ساعت در روز اشغالند ،مثل بیمارستان‌ها ،بی‌معنی است.
ب��ا اس��تفاده از یک برنام��ہ مدیریت ان��رژی می‌ت��وان جداول و
نمودارهای مش��ابهی برای گاز طبیعی ،آب ،و س��ایر خدمات شهری
به وجود آورد.
حسابرسی تقاضای برق
برای ساختمان مثال آتالنتا شدت تقاضا از نوع پلکانی است (فصل
تصویر ( )3مقایس�ه میان تقاضای واقعی و حس�اب ش�ده در قبض برای ساختمان مثال آتالنتا
44
ASHRAE NEWS
ASHRAE PUBLICATIONS
HVAC FUNDAMENTALS
ASHRAE JOURNAL
REFRIGERATION
PRODUCT NEWS SYSTEMS & EQUIPMENT
HVAC APPLICATIONS INDUSTRY NEWS
INDUSTRY NEWS
اخبار صنعت
ASHRAE NEWSLETTER − 2009
اقدام کارمندان برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی
بر اس��اس بررس��ی جدیدی که در ش��هر میلواکی آمریکا صورت گرفته است ،هفتاد درصد
از کارمندان آمریکایی طبق خواس��ته خود ،از درجه حرارت مطلوب در محیط کار چشم‌پوشی می‌کنند تا به شرکتش��ان در کاهش مصرف انرژی یاری رس��انند .این تحقیق در هشتصد اداره مختلف انجام گرفت و تقریبا تمام افرادی که در آن ش��رکت داش��تند ،بر این عقیده بودند که محل کارشان گاهی اوقات خیلی سرد یا خیلی گرم است که از این میان نزدیک به هشتاد درصد اظهار داش��تند که در چنین مواقعی از کارایی کمتری برخوردار هستند .البته شرکت‌کنندگان در این تحقیق به راه‌حل‌های بیش��ماری اش��اره کردند که با اس��تفاده از آن‌ها شرایط آسایش خود را در محیط کار فراهم می‌کنند .به عنوان مثال ،برخی به اس��تفاده از پنکه ،گرمکن‌های مشترک در محیط ،پوشیدن لباس‌هایی متناسب با فصل و شرایط دمایی و یا ترک کردن محل کار برای زمان‌های کوتاه اش��اره داش��تند .چهل و پنج درصد از شرکت‌کنندگان نیز بر این باور بودند که کارفرمای آن‌ها به انداز ه کافی برای بازدهی انرژی در محیط کار تالش نمی‌کند.
اعالم فهرست مواد شیمیایی غیر قابل استفاده در ساختمان‌ها
اخیرا تعدادی از نهادهای دولتی در کش��ور آمریکا فهرس��تی از مواد شمیایی که موجب به
خطر افتادن س�لامت انسان می‌ش��ود را تهیه کرده‌اند .در این فهرست ،تمامی مواد شیمیایی که تاثیر نامطلوبی بر وضعیت س�لامت انسان بر جای می‌گذارند و احتمال استفاده از آن‌ها در قسمت‌های مختلف یک ساختمان وجود دارد به چشم می‌خورد .شرکت Perkins&Willsنیز «فهرس��ت پیش��گیرانه‌ای» را ایجاد کرده است که به صورت آنالین قابلیت تبادل و جستجوی اطالعات در زمینه مواد شیمیایی را دارد و می‌توان مواد شیمیایی مختلف را به صورت الفبایی
دوره‌های آموزشی
روی آن جس��تجو کرد و تاثیر هر یک از آن‌ها بر س�لامت انسان را مورد مطالعه قرار داد .الزم به ذکر است که هر یک از مدخل‌های این فهرست به توصیف خواص مواد شیمیایی می‌پردازد و در آن لینک‌های دیگری به پایگاه‌های اطالع‌رس��انی دولتی ارائه ش��ده است که در آن‌ها نیز فهرست مواد شیمیایی و خطراتی که هر یک متوجه سالمت انسان می‌کنند موجود است.
طراحی پایدار روندی مداوم و بدون توقف
گزارش جدیدی که اخیرا توسط انجمن ساختمان‌های سبز ایاالت متحده در شهر شیکاگو
منتش��ر شده حاکی از آن است که طراحی پایدار س��اختمان‌ها تنها مبتنی بر شیوه طراحی و ساخت و ساز ساختمان نیست .بلکه این روند پس از پایان مراحل طراحی و اجرای ساختمان نیز ادامه پیدا می‌کند .براس��اس این گزارش ،پایدار بودن س��اختمان‌ها فرآیندی رو به رشد و درازمدت اس��ت که هیچ‌گاه متوقف نمی‌شود .در این گزارش ،بیست و پنج ساختمان در شهر ش��یکاگو که موفق به دریافت گواهی LEEDش��ده بودند به عنوان نمونه در نظر گرفته ش��د و تمامی آن‌ها از دیدگاه وضعیت مصرف انرژی و سایر عواملی عملکردی مورد بررسی قرار گرفت. الزم ب��ه ذکر اس��ت که این اولین ب��اری بود که جزییات عملکرد س��اختمان‌هایی که موفق به دریافت گواهی LEEDشده‌اند مورد ارزیابی جزیی و دقیق قرار می‌گیرد.
تعداد ساختمان‌های دارای برچسب انرژی از مرز یک میلیون گذشت
طبق گزارش آژانس حفاظت از محیط زیست ( ،)EPAدر ماه گذشته تعداد ساختمان‌هایی
که موفق به دریافت برچس��ب انرژی از این آژانس ش��ده‌اند از مرز یک میلیون گذشت .الزم به ذکر است که برای دریافت برچسب انرژی ،میزان مصرف انرژی هر خانه مطابق با دستورالعملی بازده انرژی که توسط آژانس حفاظت از محیط زیست تهیه شده است به طور مستقل بررسی می‌ش��ود .برچس��ب انرژی برای اولین بار در سال 1995میالدی به خانه‌ها اختصاص داده شد و پس از آن بود که بیش از ش��ش هزار و پانصد س��ازنده در ایالت‌های مختلف آمریکا ،اقدام به ساخت خانه‌هایی کردند که با معیارهایی تعیین شده در طرح ENERY STARمطابقت داشته باشد.
اقدام برای اجرای پروژه برج خورشیدی
دپارتمان داخلی ایاالت متحده ( )USDIو کمیس��یون انرژی کالیفرنیا ( )CECطرح نهایی
برای ورود به فاز اجرایی پروژه Ivanpahبرای تولید برق با اس��تفاده از انرژی خورش��یدی را به اتمام رس��اندند .محل اجرای این پروژه ،س��ایتی واق��ع در دره Ivanpahواقع در جنوب ایالت کالیفرنیاس��ت و قرار اس��ت در آن از فن‌آوری برج خورش��یدی برای تولید برق استفاده شود. الزم به ذکر اس��ت که این نیروگاه قرار اس��ت 400MWبرق موردنیاز این منطقه را با صرفا با اس��تفاده از انرژی خورش��یدی تامین کند .فن‌آوری برج خورشیدی شامل حوزه‌ای از آینه‌های مس��طح اس��ت که نور خورش��ید را روی گیرنده‌ای که در باالی برج مرکزی قرار گرفته متمرکز می‌کنند .مس��احت آینه‌های مس��طحی که در این پروژه به کار گرفته می‌شوند تقریبا در حدود ) 4000acres (1600haاست.
46
ASHRAE NEWS
ASHRAE PUBLICATIONS
HVAC FUNDAMENTALS
ASHRAE JOURNAL
REFRIGERATION
HVAC APPLICATIONS
PRODUCT NEWS
INDUSTRY NEWS
SYSTEMS & EQUIPMENT
محرک‌های توربینی ،موتورها و سیستم‌های تولید همزمان4 -
ساختار توربینهای بخار
ASHRAE SYSTEMS AND EQUIPMENT HANDBOOK - Chapter 7 برگردان :مهندس رامین تابان∗
در استانداردهای ساخت توربینهای بخار
توربینهای شعاعی جریان داخلی
مالحظات مربوط به جنس بدنه توربین برای
ساختار توربینهای شعاعی جریان داخلی
ش��ده اس��ت .اس��تفاده از روتورهای تقویت
متفاوت است .در این توربین‌ها ،بخار از قست
بخ��ار ورودی به آن بس��تگی دارد .به منظور
یافته و از محیط پیرامون آن تخلیه می‌ش��ود.
تجمع چگالیده ،بخار آب تقطیر شده در این
زیادی به جریان سیال در پمپ‌ها و کمپرسورها
محدوده‌های مختلف دما و فشار بخار مطرح
به کلی با ساختار سایر تجهیزات جریان محوری
ش��ده یا محکم به س��رعت توربی��ن یا دمای
مرکزی یا چشمی پروانه به داخل توربین جریان
جلوگیری از آس��یب دیدن توربین که واسطه
مس��یر عبور بخار در این توربینهای شباهت
توربین‌ها باید از دریچه‌هایی که در بدنه توربین
دارد .تنها تفاوت آن این است که در توربینهای
تعبیه شده است به خارج تخلیه شود .در این
توربین‌ه��ا با اس��تفاده از رینگ‌های کربنی یا رینگ‌های مارپیچ بس��ته از نش��ت بخار بین مراحل مختلف توربین (به واس��طه اختالف
فش��ار) ،نش��ت بخار به خارج و نشت هوای خارج به داخ��ل محفظه توربی��ن جلوگیری
می‌ش��ود .تاثیر خورندگی و سایندگی ورودی رطوبت به همراه بخ��ار ورودی به توربین نیز
در هن��گام طراحی باید در نظر گرفته ش��ود. تلفات گرمایی این توربین‌ها نیز با استفاده از عایق‌های گرمایی و فلزات محافظ در قسمت
داغ بدنه توربین کنترل می‌شود.
استفاده می‌ش��ود .ولی اکثر توربینهای مورد استفاده در سیستم‌های تولید همزمان مجهز به یک سیس��تم روغن‌های مستقل هستند. اجزای اصلی این توربین‌ها شامل پمپ روغن،
فیلتر روغن ،خنک‌ک��ن روغن ،تنظیم‌کننده
فش��ار روغن ،مخزن تجمع روغن و لوله‌کشی رابط بی��ن آن‌ه��ا می‌ش��وند .در توربینهای
مجهز ب��ه گاورنرهای هیدرولیک��ی ،از روغن مدار روانکاری یا سیستم‌های روغن با گاورنر
شعاعی ،عامل محرک چرخ توربین به جای آب
یکپارچه استفاده می‌شود .برای کسب اطمینان
توربین‌ه��ای ش��عاعی چندمرحل��های از
یاتاقان‌ها در حین افزایش یا کاهش س��رعت،
همگی به یک جعبه‌دنده کاهنده پیش ساخته
کمکی استفاده می‌شود .به طور کلی عملکرد
رطوبت در توربینهای ش��عاعی با استفاده از
می‌توان در دو مورد نیز خالصه کرد:
می‌گیرد.
تامین فشار و جریان مورد نیاز
یا هوا ،بخار است.
از تامین مقدار روغن م��ورد نیاز در هر یک از
چرخ‌های مجزا و مستقل تشکیل می‌شوند که
در بسیاری از توربین‌ها از پمپ‌ها و موتورهای
متصل هس��تند .جذب ،دف��ع و از بین بردن
تجهیزات اندازه‌گیری و کنترل فش��ار روغن را
لوله‌کش��ی بین مراحل مختلف توربین انجام
.1متوقف ک��ردن پمپ کمکی به محض
سیستم‌های روانکاری
.2راه‌اندازی پمپ کمکی در هنگام کاهش
در توربینهای کوچک ،برای انتقال روغن
به یاتاقان‌ها معموال از رینگ‌های روغن ساده‌ای
فشار و یا از کار افتادن پمپ اصلی سیستم
در برخی از کاربردهای صنعتی ،سیس��تم
دوره‌های آموزشی
روانکاری توربی��ن و کمپرس��ور ب��ه ص��ورت
خارجی ،اغل��ب اوقات مطلوب اس��ت .برای
و فشار مناسب روغن نیز باید در محدوده مورد
س��رعت کمپرس��ور ،دبی جرم��ی بخار تحت
یکپارچه طراحی و ساخته می‌شود .مقدار ،دما
مث��ال ،در چیلرهای گری��ز از مرکز ،با کاهش
نیاز نگه داشته شود.
بار جزی��ی نیز کاهش می‌یابد .ب��ه طور کلی،
وس�ایل اندازه‌گی�ری و تجهی�زات کنترلی
با تغییر بار اعمالی بر سیستم و یا دمای سیال
ی سیستم‌های راه‌انداز
برخالف موتورهای س��یلندر پیس��تونی و
موتورهای احتراق داخل��ی ،توربینهای بخار نیاز به سیس��تم‌های راه‌اندازی کمکی ندارند. راه‌اندازی توربینهای بخار با کنترل دریچه‌های
اصلی ش��یر بخ��ار انجام می‌گی��رد که آن هم توسط سیستم کنترل توربین تنظیم می‌شود. راه‌اندازی توربین‌ه��ای بزرگ چندمرحله‌ای با
آرایش دو محوری ،به منظور کنترل انبس��اط و تنش‌ه��ای حرارتی اعمالی به سیس��تم ،به صورت تدریجی انجام می‌گیرد .بسیاری از این
توربینهای مجهز به چرخ‌دنده‌های الکتریکی نیز هستند که در حین مراحل اولیه راه‌اندازی
تجهیزات الکتریکی ،الکترونیکی و پنوماتیکی خروج��ی از مبدل حرارتی آب س��رد (اواپراتور سیستم) کاهش می‌یابد .به منظور جلوگیری
از ضربه زدن کمپرس��ور به مدار و بهینه‌سازی
دبی جرمی بخار ،س��رعت ابتدا باید بر مبنای بار جزیی و سپس در ارتباط با سیستم کنترل ظرفیت کمپرسور (برای مثال تیغه‌های ورودی)
تنظیم شود.
در فرآیندهای مختل��ف به منظور کنترل
مجدد سرعت توربین ،گاهی باید یک عالمت خارجی بر روی سیستم گاورنر توربین استفاده
ش��ود .برای ثابت نگه داش��تن فش��ار دهش کمپرس��ور ،صرف‌نظر از تغیی��رات دمای آب
کندانس��ور یا بار اعمالی به سیس��تم ،ممکن
اس��ت به‌کارگیری عالیم خارجی الزامی باشد. در آن دسته از نیروگاه‌هایی که مبتنی بر تعادل گرمایی معینی هستند ،برای ثابت نگه داشتن فش��ار بخار ورودی به توربین ،استخراج شده از توربین و یا خروج��ی از آن در یک محدوده مش��خص ،معم��وال از روش کنترل س��رعت توربین اس��تفاده می‌شود .برای مثال می‌توان به نیروگاه‌های ترکیبی جذبی توربینی اش��اره کرد که در آن‌ها کنترل فش��ار بخار خروجی از توربین (که برای راه‌اندازی چیلر جذبی به کار گرفته می‌شود) به عنوان بخش جدایی‌ناپذیری از سیستم کنترل در نظر گرفته می‌شود.
اجزای تشکیل‌دهنده
سیس��تم گاورنر توربین بخار متش��کل از
اجزای زیر است: .1گاورن��ر س��رعت ک��ه می‌توان��د از نوع مکانیکی ،الکتریکی و یا الکترونیکی باشد. .2مکانی��زم کنترل س��رعت با س��اختار
توربی��ن ،مح��ور را ب��ه آرامی ب��ه چرخش در
می‌آورد.
سیستم‌های گاورنر
در بس��یاری از سیستم‌های گاورنر فعلی،
اهرم شناور سیلندر انتقال قدرت
گاورنر به طول ایده‌آل با مش��خصات سیستم
محرک و الگوی بار اعمالی بر توربین مطابقت
گاورنر سرعت با محرک محوری
شیر رله‌ای
داده می‌ش��ود .اساس��ی‌ترین و متداول‌تری��ن
سوپاپ تزریق بخار
عملکرد سیستم گاورنر توربینهای بخار سرعت
ثابت ،ثابت نگه داشتن سرعت توربین علیرغم
به سمت یاتاقان‌ها
نوس��انات بار یا تغییرات جزیی در فش��ار بخار
ورودی به توربین اس��ت .در این آرایش ،فرض
شیر اطمینان پمپ روغن با محرک محوری
بر آن اس��ت که کنترل بس��ته خروجی اجزای
مختلف توربی��ن مانند ژنراتور ب��رای عملکرد نیروگاه نق��ش اصلی را ایفا می‌کند .ضمن آن
که ژنراتور نیز برای تنظیم ظرفیت توربین تحت بارهای متغیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تغیی��ر س��رعت توربی��ن در مقابل عالیم
شیر رله‌ای
مخزن روغن
تصویر ( )20گاورنر رله‌ای روغن
48
اس��تفاده قرار می‌گیرند ،هم��ان پمپ روغن
می‌ش��ود .در تصویر ( )21منحنی تاثیر شیرها
رله‌ای ،سروموتوری ،اهرمی یا سیستم تقویت .3شیرهای کنترل شده با گاورنر
توسط پمپی که مستقیما بر روی محور توربین
داده شده است.
.5تجهیزات کنترلی خارجی مورد نیاز
است تامین می‌شود.
توان یا فشار
.4وسیله تغییر سرعت
اس��ت .در سیستم‌های مستقیم ،فشار روغن نصب شده و یا نسبت به سرعت توربین حساس
تغییرات گاورنر س��رعت با تغییر س��رعت
س��اختار کلی گاورن��ر هیدرولیکی رله‌ای
سیستم کنترل نیز به واسطه همین تغییرات
این گاورنرها حساس��یت بیشتر و نیروی موثر
توربین نس��بت مس��تقیم دارد و سایر اجزای فعال می‌ش��وند .س��اده‌ترین گاورنر س��رعت،
گاورنر واکنش مس��تقیم است که تغییرات آن به نیروی گریز از مرکز اعمالی به آن بس��تگی دارد .این نوع گاورنرها قابلیت تنظیم سرعت در بیس��ت درصد محدوده مورد نظر را دارند.
این گاورنرها بیشترین کاربرد را در توربینهای بخار یک مرحله‌ای با محرک مکانیکی ،حداکثر
روغن در تصویر ( )20نش��ان داده شده است.
قوی‌تری دارن��د .در این گاورنره��ا ،تغییرات
فش��ار القا ش��ده به روغن به واسطه سرعت، توسط سروموتور یا رله شیر کمکی برای تامین نیروی محرک مورد نیاز برای تنظیم موقعیت دریچه‌های ورود بخار ایجاد می‌شود.
ارزان‌قیمت‌ترین توربینهای بخار نیز مجهز
به یک سیس��تم گاورنر مبتنی بر شیر اختناق
س��رعت 5000rpmو فشار بخار حداکثر 4MPa
هستند که در آن‌ها از یک یا چند شیر کمکی
متداول‌تری��ن گاورن��ر س��رعتی ک��ه در
ورودی به نازل‌های پاش��ش بخ��ار و افزایش
دارند.
توربینهای مجه��ز به چیلر گریز از مرکز مورد
کوچک معموال دستی برای قطع جریان بخار راندمان سیس��تم تح��ت بار جزیی اس��تفاده
کمکی بر عملکرد توربین تحت بار حزئی نشان به منظور دس��ت‌یابی به تنظیم س��رعت
دقیقتر و افزایش راندمان سیس��تم به حداکثر مقدار ممکن بدون تنظیم شیر دستی ،معموال از نازل‌های چندگانه کنترل خودکار اس��تفاده
می‌شود (تصویر .)22کاربرد اصلی این نازل‌های در توربینهای بزرگی اس��ت که در به‌کارگیری ش��یر تزریق بخار مجهز به گاورنر برای کنترل
دقیق آن‌ها بیش از حد بزرگ است .توان بیشتر
مورد نیاز برای راه‌اندازی مکانیزم‌هی چندگانه
شیرها ،استفاده از سروموتورهای هیدرولیکی را دیکته می‌کند .کاری که تجهیزات تغییردهنده سرعت انجام می‌دهند آن است که تنظیمات
سیس��تم گاورن��ر را در حین کارک��رد توربین اصالح می‌کنند .این تجهیزات معموال مجهز به وس��یله‌ای برای تغییر نیروی کششی فنر یا وسیله‌ای برای تنظیم جریان روغن با استفاده از شیر سوزنی هستند .حد باالی سیستم‌های تغییر سرعت نباید از سرعت نامی توربین تجاوز
کند .تجهیزات تغییردهنده سرعت معموال بر
شیرهای کمکی در حالت باز یک شیر کمکی در حالت بسته هر دو شیر کمکی در حالت بسته
مقدار طراحی توان ترمزی
جریان بخار
نصب می‌شوند. مقدار طراحی مصرف بخار
توان ترمزی
روی توربین و گاهی بر روی سیس��تم مرکزی همان طور که گفته شد ،تجهیزات کنترل
خارجی اغلب در مواقعی مورد اس��تفاده قرار می‌گیرن��د که غیر از س��رعت توربین ،س��ایر مش��خصه‌های عملکرد آن نی��ز نیاز به کنترل داشته باش��د .در چنین کاربردهایی ،کنترل عملکرد گاورنر سرعت توربین توسط سیگنال
خارج��ی ،به عنوان عملکردی ب��رای محدود
کردن س��رعت آن در نظر گرفته می‌شود .این س��یگنال خارجی تزریق بخار به داخل توربین
ظرفیت طراحی
را به وسیله تغییر موقعیت دریچه‌های ورودی مس��تقیم و یا تنظیم س��رعت گاورنر سرعت
تصویر ( )21منحنی عملکرد توربین تحت بار جزیی و بررسی تاثیر شیرهای کمکی
کنت��رل می‌کند .روش تنظیم موقعیت دریچه ورودی با اعمال نی��روی مکانیکی بر مکانیزم
دوره‌های آموزشی
می‌کند و دبی جرمی بخار عبوری از آن برابر با
دبی جرمی ،توان خروجی و س��رعت نامی آن است .محدوده تنظیم تغییر سرعت ،بر حسب س��رعت نامی توربین را می‌توان با استفاده از
رابطه زیر محاسبه کرد:
)سرعت نامی( = ) (%محدوده تغییر سرعت سرعت نامی × ) / 100حداقل سرعت( –
تنظیم حالت پایدار سرعت
تنظی��م حال��ت پایدار س��رعت به صورت
درصد س��رعت نامی بیان می‌ش��ود و عبارت است از تغییر سرعت توربین تحت شرایط زیر
در هنگامی که توان خروجی توربین به تدریج از مقدار نامی تا صفر تغییر می‌کند:
• شرایط بخار (فشار اولیه ،دمای اولیه و
فش��ار خروجی) در مقادیر نامی تنظیم شده و
ثابت نگه داشته شود.
مربوطه یا تقویت توان و تنظیم شیر کمکی در
سیستم سروموتور هیدرولیکی انجام می‌گیرد.
در مواردی که کنترل دقیق موتور مدنظر
باش��د ،به‌کارگیری گاورنر سرعت برای تنظیم سرعت نسبت به سایر روش‌ها ارجحیت دارد.
سوپاپ‌های تزریق بخار میل بادامک دوار
اگرچه ،سیگنال خارجی دائما گاورنر را تنظیم
می‌کن��د .بدین ترتیب گاورنر س��رعت همواره
اهرم‌بندی برگشت میل بادامک
سرعت توربین را در محدوده ایده‌آل ثابت نگه
سیلندر انتقال قدرت
م��ی‌دارد و مق��دار آن را صرف‌نظر از تغییرات
بار و فش��ار بخار در محدوده مورد نظر تنظیم می‌کند.
دسته‌بندی
انجمن NEMAگاورنرهای مورد استفاده
به سمت یاتاقان‌ها
در توربین‌ه��ای بخار را به چه��ار گروه A، B،
Cو Dتقس��یم‌بندی می‌کند .جزییات مربوط
گاورنر سرعت با محرک محوری
شیر رله‌ای شیر اطمینان
پمپ روغنی
به این تقس��یم‌بندی در جدول ( )3نشان داده
ش��ده اس��ت .در این جدول ،محدوده تنظیم تغییردهنده س��رعت بر حسب درصد سرعت
نامی تعریف می‌شود .این محدوده بیانگر همان حد باال و پایینی س��رعت توربین در هنگامی است که توربین تحت کنترل گاورنر سرعت کار
شیر اطمینان
مخزن روغن
تصویر ( )22گاورنر رله‌ای روغن مجهز به چند شیر
50
• تنظیم��ات تغییردهنده س��رعت برای
دس��ت‌یابی به س��رعت و توان خروجی نامی انجام شود.
• تمام��ی تجهیزات کنترل��ی خارجی از
مدار خارج شوند و از جریان شیرهای مجهز به گاورنر بسته شود.
درصد تنظیم س��رعت حالت پایدار را نیز
می‌توان با استفاده از رابطه زیر محاسبه کرد:
= درصد تنظیم سرعت
سرعت در توان( – )س��رعت در توان خروجی صفر(
خروجی نامی) /سرعت در توان خروجی نامی × 100
تنظیم س��رعت حالت پایدار توربینهای
فشار ترکیبی یا توربینهای استخراجی خودکار ب��ر مبنای جریان القایی یا اس��تخراجی صفر، سیستم‌های تنظیم فشار در مقدار نامی فشار
القایی یا استخراجی بدست می‌آید.
بر می‌گیرد .تغییرات س��رعت بر حسب درصد
تغییرات سرعت
تغییرات س��رعت ک��ه بر حس��ب درصد
س��رعت نامی بیان می‌ش��ود عبارت است از
مقدار تغییر سرعت یا نوسان سرعت از مقدار
تنظیم شده س��رعت .درصد تغییرات سرعت به صورت اختالف تغییر سرعت بین سیستم گاورنر در حال کار و توقف و ثابت نگه داشتن سایر شرایط تعیین می‌ش��ود .این مشخصه،
محدوده مرده و نوس��ان ایجاد شده را نیز در
بیان می‌ش��ود و مقدار آب با استفاده از رابطه زیر قابل محاسبه خواهد بود:
= درصد تنظیم سرعت – )تغیی��ر س��رعت بی��ش از مق��دار تنظی��م ش��ده( ( ×100تغییرسرعتزیرمقدارتنظیمشده)/سرعتنامی مح��دوده مرده یک��ی از مش��خصه‌های ذاتی سیس��تم گاورنر سرعت به شمار می‌رود. محدوده مرده در واقع بیانگر وضعیتی است که
تغییر سرعت کل ،موقعیت شیرهای مجهز به گاورنر بسته به تغییر سرعت اعمال شده ،دچار
تغییر نمی‌شود.
پایداری یکی دیگر از مشخصه‌های سیستم
گاورنر است که قابلیت تنظیم شیرهای مجهز
ب��ه گاورنر ب��ر مبنای آن تعیین می‌ش��ود .در صورت پایدار بودن سیستم ،نوسانات سرعت
در هن��گام ثابت ماندن بار ی��ا تغییر آن ایجاد نخواهد ش��د .نوس��انات س��رعت نیز یکی از
مشخصات عملکردی سیستم به شمار می‌رود.
جدول ( )3دسته‌بندی انجمن NEMAاز گاورنرهای سرعت
گروه
محدوده سرعت تغییردهنده سرعت ()%
حداکثر تنظیم سرعت حالت پایدار
حداکثر تغییرات سرعت ،درصد افزایش یا کاهش سرعت
حداکثر افزایش سرعت ()%
A
10تا 65
10
0.75
13
15
B
10تا 80
6
0.50
7
10
C
10تا 80
4
0.25
7
10
D
10تا 90
0.50
0.25
7
10
منبع :استاندارد NEMA SM24
سیستم گاورنر حساسیت بسیار کمی دارد و با
سرعت از کار افتادن موتور، درصد سرعت باالتر از سرعت نامی
قابلیت سیستم گاورنر برای ثابت نگه داشتن نوس��انات س��رعت در حداقل مقدار ممکن بر
مبنای میزان پایداری آن سنجیده می‌شود.
حداکثر افزایش سرعت
حداکثر افزایش سرعت که بر مبنای درصد
سرعت نامی سیستم سنجیده می‌شود ،عبارت است از حداکثر افزایش آنی سرعت ،هنگامی
که افزای��ش توان خروجی توربی��ن با افزایش سرعت نامی آن برابر است و بار به طور ناگهانی
دوره‌های آموزشی
به صفر کاهش می‌یابد .حداکثر افزایش سرعت بر حسب درصد سرعت نامی بیان و مقدار آن
با استفاده از رابطه زیر محاسبه می‌شود:
= درصد افزایش سرعت
(حداکثر سرعت در توان خروجی صفر) – (سرعت نامی)
/سرعت نامی × 100
تجهیزات محافظ
در توربینهای بخار برای محافظت از اجزای
مختلف سیس��تم ،عالوه بر کنترل‌کننده‌های تنظیم سرعت ،از تجهیزات ایمنی نیز استفاده
می‌شود .این تجهیزات شامل مکانیزم کنترل س��رعت و یک ش��یر اطمینان فشار می‌شود.
مکانیزم کنترل س��رعت به واس��طه یک شیر قطع‌کننده مستقل از شیر اصلی گاورنر عمل
می‌کن��د و در صورت لزوم جریان بخار ورودی ب��ه توربین را قط��ع می‌کند .ش��یر اطمینان
فش��ار نیز معموال در بدنه توربین بخار تعبیه می‌شود .بس��تن دریچه ورود بخار با استفاده
از تجهیزات کنترل سرعت مستقیما با استفاده
سیستم‌های تولید همزمان معموال از نوع فشار
راندمان کلی قابل دست‌یابی در سیستم بیش
پش��ت یا نوع تقطیری استخراجی است که در
از نود درصد خواهد بود.
پایین‌دست سیستم ،انرژی گرمایی فشار پایین
نرخ انتقال ح��رارت ( J/Jیا )kW/kWhدر
مورد نیاز فرآین��د را تامین می‌کند .در چرخه
توربینهای تمام تقطیری در چرخه‌های بخار
پایین‌دست نیز معموال از توربینهای تقطیری
مختلف ب��ه دلیل تقطیر گازه��ای خروجی از
اس��تفاده می‌ش��ود چرا که توان تولیدی این
توربی��ن ،دفع گرمای نهان تقطی��ر (2410kJ/
توربین‌ه��ا باالتر و انرژی اختناق آن‌ها پایین‌تر
kgدر فش��ار تقطی��ر 7kPaو دم��ای )39ºCاز
است.
طریق یک سیس��تم دفع ح��رارت مانند برج
بیش��ترین راندمان نیروگاه‌ه��ای بخار به همراه توربینهای فشار پشت در مواقعی قابل
خنککننده یا رودخانه ،بیشترین مقدار خود را خواهد داشت.
دست‌یابی است که ،صد درصد بخار خروجی
در مقابل ،افزایش گرمای بخار فشار پایین
از توربین در فرآیند حرارتی به کار گرفته شود.
(مث�لا )200kPaب��رای تولید بخار فش��ار باال
بدی��ن ترتیب تنها عوامل��ی که موجب کاهش
ی��ا بخار فوق گرم تنها درص��د کمی از گرمای
راندم��ان سیس��تم می‌ش��ود ،چرخ‌دنده‌ها،
نهان تبخی��ر آن را تامین می‌کند .برای مثال
آلترناتور و تلف��ات ذاتی مرتبط با فرآیند تولید
برای تولید بخار اش��باع م��ورد نیاز یک چیلر
بخار خواهند بود .در یک سیستم بخار بزرگ
جذب��ی تک‌مرحله‌ای با دمای 120ºCو فش��ار
ک��ه در آن از دی��گ لوله آب ب��ا راندمان باال،
200kPaبا استفاده از یک دیگ فشار پایین باید
صرفه‌گر و پیش گرمکن اس��تفاده می‌ش��ود،
گرمایی معادل با 2706kJ/kgتامین ش��ود که
از ی��ک اهرم‌بندی و یا ب��ه صورت هیدرولیک با اس��تفاده از تنظیم فش��ار روغن امکان‌پذیر
اختناق بازگشت‌ناپذیر
است .همچنین ،در صورت از کار افتادن سایر
دمای ثابت 100OC
تجهیزات ایمنی مانند کنترل‌کننده‌های فشار
روغن یا کنترل‌کننده‌های محافظ سیس��تم، آنتالپی کل
تئوری
راندمان
مرتبط هستند .به طوری که در صورت از کار
بازگشت‌پذیر
تجهیزات ایمنی یاد شده معموال با مدار توربین
واقعی
توربی��ن باید به صورت خ��ودکار از کار بیفتد.
افت��ادن هر یک از آن‌ها ،توربین نیز به صورت
مکانیکی یا هیدرولیکی از مدار خارج ش��ود. در توربین‌ه��ای تقطیری ،ب��رای کاهش زمان راه‌اندازی مجدد توربین پس از رفع عیب ،یک
شیر خالش��کن در دریچه تخلیه توربین برای ورود ه��وا در هنگام دریافت س��یگنال از کار
افتادن توربین به کار گرفته می‌شود.
مشخصات عملکردی
توربین بخار باالدس��تی مورد استفاده در
خط اشباع
ثابت کیفیت تئوری
تصویر ( )23مقایسه فرآیندهای آیزنتروپیک در مقابل فرآیندهای واقعی توربین بخار
52
2202kJ/kgآن مرب��وط به گرمای نهان تبخیر
اس��ت .برای افزای��ش دمای بخار اش��باع به
315ºCو فش��ار 2200kPaنیز بای��د 340kJ/kg
گرما به بخار افزوده شود که تنها پانزده درصد
از گرمای نهان در فش��ار 200kPaبرای آنتالپی 3046kJ/kgاست.
راندمان س��وخت به بخار یک دیگ بخار
فش��ار پایین که بخار 200kPaمورد نیاز چیلر
جذبی را مستقیما تولید می‌کند 75% ،درصد
اس��ت که به اندازه 15%از راندمان دیگ فشار باالی مورد اس��تفاده در سیس��تم‌های تولید
همزمان است .بنابراین از دیدگاه مقدار سوخت مصرفی و مس��ائل اقتصادی ،توان تولید شده
توس��ط توربین فشار پش��ت هنگامی که بخار 200kPaتولید شده در آن به چیلر جذبی تخلیه
می‌شود ،به طور مجازی رایگان خواهد بود.
پتانس��یل توربین برای تولید توان و اندازه
مورد نی��از آن بر مبنای راندمان و دبی جرمی بخ��ار یا دبی جرمی آب گ��رم مورد نیاز تعیین
می‌ش��ود .این ظرفیت عبارت است از حداکثر ظرفیت بخار سیس��تم در صورتی ک��ه اندازه توربی��ن بر مبنای ظرفیت م��ورد نیاز انتخاب
فرآیند بر روی نمودار آنتالپی – آنتروپی (نمودار
فرآیند انبساط آیزنتروپیک در توربین گازی
مولیر) به بهترین ش��کل قابل مشاهده است.
بیانگر آن است که راندمان تولید انرژی گرمای
بیان ریاضی این فرآین��د را می‌توان به صورت زیر نوشت:
( )23مثالی از فرآیند انبس��اط آیزنتروپیک به
ش��ده باشد .راندمان‌های بین 55%تا 80%در
واقع نس��بت دبی جرمی واقعی بخار به مقدار
تئوری آن یا مقدار واقعی افت آنتالپی به مقدار تئوری آن از وضعیت اختناق تا وضعیت تخلیه
بخار است.
در استاندارد NEMA SM24مقدار تئوری
دبی جرمی بخار به ص��ورت مقدار بخار مورد
نی��از در واحد توان در چرخ��ه رانکین تعریف شده که شامل یک فرآیند انبساط آیزنتروپیک
یا انبساط آدیاباتیک برگش��ت‌پذیر است .این
به توان خروجی صد درصد اس��ت .در تصویر صورت یک خط عمودی از فش��ار ،2200kPa دم��ای 315oCو آنتالپ��ی 3046kJ/kgبه نقطه
که در رابطه فوق: = wtمقدار تئ��وری دبی جرمی بخار (kg/
)kWh = heآنتالپی بخار در فشار تخلیه و آنتروپی ورودی ()kJ/kg
200kPa، 289oCو آنتالپی 3046kJ/kgنش��ان داده ش��ده است .در واقع ،عملکرد توربین به گونه‌ای اس��ت که راندمان آن بین صفر تا صد درصد خواهد بود .برای مثال اگر شرایط واقعی
= hiآنتالپی بخار در دما و فش��ار اختناق ورودی ()kJ/kg = 3600ضریب ثابت ()kJ/kWh
بخار اش��باع در haبرابر ب��ا 200kPa، 120 Cو o
2706kJ/kgباش��د ،راندم��ان واقعی توربین را می‌توان با استفاده از رابطه زیر محاسبه کرد:
جدول ( )4مقادیر تئوری دبی جرمی بخار برای توربینهای بخار در شرایط مشترک ()kg/kWh شرایط اختناق بخار 6000kPa 270K بخار فوق گرم
6000kPa 190K بخار فوق گرم
4000kPa 200K بخار فوق گرم
4000kPa 260K بخار فوق گرم
3000kPa 168K بخار فوق گرم
2000kPa 0K5 بخار فوق گرم
1500kPa 0K بخار فوق گرم
1000kPa 0K بخار فوق گرم
فشار خروجی ()kPa
دوره‌های آموزشی
اگر ظرفیت چیلر جذبی مورد استفاده 8800kW
باش��د ،بخار اش��باع مورد نیاز 20.4Mg/hدر مقدار واقعی دبی جرمی بخار را نیز می‌توان
با استفاده از رابطه زیر تعیین نمود:
فش��ار 200kPaخواهد بود که می‌توان آن را با اس��تفاده از یک توربین با راندمان 69%و دبی جرمی بخ��ار 10.6kg/kWh=340/3600تامین نمود .پتانسیل تولید توان این توربین نیز برابر است با:
که در روابط فوق:
افزایش انتقال ح��رارت توربین بخار برای تامین توان مورد نیاز عبارت است از:
= 3600ضریب ثابت ()kJ/kWh
ای��ن مق��دار در واقع جایگزی��ن 9500kJ/
( kWhراندمان حرارتی )38%یک نیروگاه بخار با راندمان باال اس��ت که در آن از توربینهای
برای مثال ،در سیستم‌های تولید همزمان
تمام تقطیری و برج‌های خنککننده استفاده
یا PTC 6Aانجام ش��ود .دب��ی جرمی بخار با
افزایش سرعت توربین ،افزایش تعداد مراحل،
افزای��ش ان��دازه توربی��ن و افزای��ش اختالف
یا چند عام��ل از عوامل یاد ش��ده را می‌توان
با افزایش سرمایه‌گذاری اولیه بهبود بخشید.
در سیس��تم‌های تولید همزمان با جریان برابر
تقطیری
از س��رعت 3,000rpmت��ا 10,000rpmو باالتر
معموال با افزایش سرعت توربین توان خروجی
کاهش و با کاهش سرعت توان خروجی افزایش می‌یاب��د .در تصویر‌ه��ای ( )16و ( )24تا ()28
برخی از مشخصات عملکردی توربینهای بخار مورد اس��تفاده در راه‌اندازی چیلرهای گریز از
ضریب دبی جرمی بخار در نصف بار کامل
غیر تقطیری تقطیری
انجمن ASMEتحت عنوان PTC 6, PTC 6S
توربین‌ه��ا ،از ظرفیت 75kWت��ا 7500kWو
برای مثال یاد شده ،راندمان واقعی توربین
عبارت است از:
مبنای الزام��ات اس��تاندارد آزمایش عملکرد
ب��ه توربین کاهش می‌یاب��د .اغلب اوقات یک
)kWh
تخلیه بخار ()kJ/kg
آزمای��ش عملک��رد این توربین‌ه��ا باید بر
گرمای بین ش��رایط بخ��ار ورودی و خروجی
= waمق��دار واقعی دبی جرمی بخار (kg/
= haمقدار واقعی آنتالپی بخار در ش��رایط
می‌شود.
مرکز نشان داده شده است.
فش��ار بخار اولی��ه توربین‌ه��ای کوچک
معموال بین 700kPaتا 1700kPaاس��ت ،ولی در این توربینهای احتمال تغییرات شدید در
راندمان توربین غیر تقطیری ٪
مقدار فشار بخار نیز وجود دارد .فشار اختناق
توربین‌هایی که ظرفیت آن‌ها 1500kWو بیش از آن اس��ت نی��ز معموال 2800kPaیا بیش��تر
است.
توربین چندمرحله‌ای غیر تقطیری فوق گرم دمای فوق گرم توربین فشار پشت (مطلق)
راندمان توربین تقطیری٪
توربین چندمرحله‌ای تقطیری فوق گرم دمای فوق گرم توربین فشار خال (مطلق)
فشار پش��ت توربینهای غیر تقطیری نیز
بس��ته به نحوی اس��تفاده از بخار خروجی از توربین حداقل 350kPaاس��ت .افزایش دمای
بخار ورودی به توربین از طریق فوق گرم کردن آن موجب افزایش دبی جرمی بخار ورودی به آن نیز می‌شود.
در اس��تاندارد NEMA SM 23, SM 24
توان ترمزی نامی kW
تصویر ( )24مقدار متداول راندمان توربینهای چندمرحله‌ای
مق��دار مجاز انح��راف از مقادیر طراحی دما و فشار بخار تعیین شده است .به دلیل احتمال تغییرات پیش‌بینی نش��ده در ش��رایط بخار و
54
الزامات بار ،انتخ��اب توربین‌ها باید بر مبنای 105%ت��ا 110%مقدار طراح��ی توان خروجی
محور و سرعت 105%س��رعت طراحی انجام شود.
توربینهای بخار در هیچ یک از استانداردهای
بخار ورودی به واحد خروجی توربین
از آنج��ا که مقدار دما و فش��ار ورودی به ق گرم فو
موجود به طور دقیق مش��خص نش��ده است،
شرایط طراحی ثابتی که در استاندارد ASME/
ق گرم فو
IEEEتعیین ش��ده اس��ت باید مبنای تعیین
ق گرم فو
ان��دازه اولیه سیس��تم‌های بخار ق��رار گیرد.
مقادیری که در این استاندارد به عنوان مبنای
فشار تخلیه
(مطلق)
طراح��ی اولیه توربینهای بخار مطرح ش��ده عبارتند از :فش��ار نس��بی 2800kPaدر دمای
فشار ورودی (نسبی)
،400oCفشار نسبی 4100kPaدر دمای ،440oC
فشار نسبی 5900kPaدر دمای 480oCو فشار نسبی 8600kPaدر دمای 510oCیا فشار نسبی
تصویر ( )25تاثیر فشار ورودی و فوق گرم بر توربینهای تقطیری
4100kPaدر دمای .540oC
در جدول ( )4مقادی��ر تئوری دبی جرمی
بخار در شرایط مش��ترک ارائه شده است .در
شرایط پروژه دیکته ش��ود ،مقدار تئوری دبی جرمی بخار را می‌توان از جداول یا نمودار مولیر بدست آورد.
دب��ی جرمی بخ��ار در توربین‌ه��ای بخار
بخار ورودی به واحد خروجی توربین
بی)
نس (
صورتی که شرایط اختناق /تخلیه بخار توسط ( نس
ب ی)
(نس بی)
چندمرحله‌ای به متغیرهای بس��یاری وابسته
است .البته سازندگان توربینهای بخار جداول
و نمودارهای س��اده‌ای برای تخمین عملکرد توربینهای خود نیز به ب��ازار عرضه می‌کنند
خارج از محدوده فوق‌گرم
که از آن‌ها می‌توان به عنوان یک نقطه شروع
مناسب برای تعیین اندازه توربین و تجهیزات
وابسته به آن استفاده کرد.
در صورتی که کل بخار خروجی در توربین
فشار پش��ت بار مبنا مورد استفاده قرار گیرد،
راندمان توربین بخار در چرخه تولید همزمان
به حداکثر مقدار خود خواهد رسید .البته ،اگر امکان جذب مقدار تئوری نس��بت بار گرمایی به الکتریک��ی در حداکثر توان خروجی توربین
فشار تخلیه (مطلق)
تصویر ( )26تاثیر فشار تخلیه بر توربینهای غیر تقطیری
وجود نداش��ته باشد ،هر یک الگوها که مقدار
در صورتی که مقدار ت��وان خروجی باقیمانده
کمتری داشته باشد را می‌توان مورد استفاده
استخراج شود.
ق��رار داد .در چنین مواردی ،ت��وان خروجی
در صورتی که سیستم در بار ترکیبی باالیی
و دبی جرمی بخار کاه��ش خواهد یافت مگر
کار کند ،راندمان س��االنه سیستم را می‌توان
دوره‌های آموزشی
جرمی بخار اس��تخراج شده تنها باید به اندازه ضریب دبی جرمی بخار در نصف بار کامل
فشار پشت جو
6.15-5.65=0.5kg/sافزایش یابد .بخش��ی از
انرژی ورودی قابل بازگش��ت برای تولید توان بر مبنای مجموع آنتالپی 0.5kg/sدر ش��رایط
اختناق و اختالف آنتالپی بین شرایط اختناق
و استخراج بخار مورد نیاز بیان می‌شود.
در عمل ،با افزایش نرخ اس��تخراج بخار،
راندمان متوسط
راندمان کلی توربین نیز افزایش می‌یابد .البته در حداکثر نرخ اس��تخراج بخ��ار ،برای تداوم
عم��ل تقطیر ،س��هم قابل توجه��ی از جریان «س��رمایش» بخار هن��وز هم بای��د از آخرین
مرحله توربین عبور نماید .در چنین شرایطی، اگر تمام بخار خروجی از سیستم قابل استفاده
باشد ،یک توربین فش��ار پشت ساده راندمان
توان نامی
تصویر ( )27راندمان توربین غیر تقطیری تک‌مرحله‌ای
باالتری را خواهد داشت.
توربینهای بخار تم��ام تقطیری حداکثر
راندمان محوری (نسبت توان خروجی توربین
برای دوره‌های معین ساالنه نیز باال نگه داشت.
از آنجا که چرخه بخار ،در فشارهایی باالتر
به همراه توربینهای تقطیری مستقیم امکان
از فش��ار مجازی کدها محلی و استانداردهای
به‌کارگیری چرخه‌های باالدستی وجود ندارد،
ASMEکار می‌کند ،استفاده از این توربینهای
ولی استفاده از چرخه‌های پایین‌دستی به همراه
در سیس��تم‌های تولی��د همزم��ان محدود به
این توربین‌ها چندان هم غیرمعمول نیس��ت.
سیستم‌های بزرگی است که در آن‌ها عده‌ای به
چرا که بخار تلف ش��ده حاصله از فرآیندها را
عنوان پرسنل تعمیر و نگهداری سیستم دائما
می‌توان در توربینهای تمام تقطیری با راندمان
وضعیت عملکرد آن را کنترل می‌کنند.
به درصد س��وخت ورودی ب��ه دیگ) را دارند. راندم��ان ای��ن توربین‌ها معموال بی��ن 20%تا
36%است .ولی این توربین‌ها خروجی گرمایی مفیدی را بر جای نمی‌گذارند .بنابراین راندمان
کلی نیروگاه در مقایس��ه ب��ا راندمان محوری آن‌ها تفاوت چندانی نخواهد داشت .به همین دلیل اس��ت که این توربین‌ها برای چرخه‌های
تولید همزمان باالدستی مناسب نیستند.
باالیی مورد استفاده قرار داد .در حالی که بخار
در تصویر ( )28نمودار عملکرد یک توربین
فش��ار پایین مذکور هیچ کاربرد دیگری ندارد.
تقطیری اس��تخراجی با توان 1500kWنشان
توربینهای فشار پشت یا توربینهای تقطیری
داده ش��ده است .در این نمودار تاثیر نرخ‌های
اس��تخراجی را می‌توان به عنوان توربینهای
اس��تخراج مختلف بر الزام��ات بخار کل مورد
استخراجی نیز به کار گرفت.
نی��از توربین نمایش داده ش��ده اس��ت .برای
نیروگاه‌هایی که بار گرمایی مبنای آن‌ها مقدار
در توربینهای اس��تخراجی ،بخار بر روی
مثال در نرخ اس��تخراج صف��ر و توان خروجی
زی��ادی اس��ت ،در مواقعی ک��ه راندمان کلی
پره‌های توربین به گونه‌ای منبسط می‌شود که
،1500kWدبی جرمی بخار اس��تخراج شده و
س��االنه باید در محدوده معینی تنظیم شود،
دما و فشار مورد نیاز توسط بار گرمایی خارجی
شدت جریان آب به ترتیب 2.2kg/sو 5.29kg/
تطاب��ق بار توربین با توان خروجی مورد نیاز را
تامین شود .بخار باقیمانده سپس در مقاطع
kWhاس��ت .هنگامی که نرخ استخراج بخار
دش��وار می‌کند .به طور کل��ی ،با کاهش نرخ
فش��ار پایین توربین به جریان در می‌آید .البته
در فشار نسبی 700kPaبه 5.65kg/sمی‌رسد،
استخراج بخار ،راندمان نیروگاه کاهش می‌یابد
بهتر آن است که مقدار بخار بر مبنای بارهای
در ش��رایط اختناق با فشار نس��بی 2800kPa
و به راندمان توربین تقطیری نزدیک می‌شود،
گرمایی و الکتریکی غیر همزمان تنظیم شود.
ب��رای تامی��ن ت��وان خروج��ی 1500kWدبی
ول��ی مقدار آن هرگ��ز به نمی‌رس��د .بنابراین
در حداکثر نرخ اس��تخراج بخار ،نس��بت
گرمای تولید شده به توان خروجی توربین مقدار نسبتا باالیی است که این مشخصه به استثنای
دبی جرمی بخ��ار ) 2.2kg/s (5.29kWhکه در
56
تصویر ( )28نش��ان داده شده در توان خروجی
1500kWو نرخ اس��تخراج صف��ر ،متناظر با
بخار ممکن اس��ت به دلی��ل عوامل مختلفی
ایجاد ش��ده باشد .دس��ته اول مشکالتی که
راندمان نسبت بخار به توان الکتریکی 28.6%
در ای��ن توربین‌ها به وج��ود می‌آید ،مرتبط با
نسبت س��وخت مصرفی به توان الکتریکی ،با
در توربین‌هایی ک��ه در معرض خاموش و
خواهد بود .ولی در همین ش��رایط ،راندمان
خوردگی اجزای مختلف توربین است.
راندمان 85%دیگ برابر با 25%خواهد بود که
روش��ن کردن مداوم هس��تند ،ممکن است
اختالف آنتالپی آیزنتروپیک از فش��ار بخار
سیس��تم در مراحل اولیه ایجاد ش��ود .ذرات
مقدار آن به صورت زیر قابل محاسبه است:
مش��کالتی مانند انحراف مقادیر فشار کارکرد
نسبی 2800kPaتا فشار تقطیر 6.8kPaبرابر با
جامد خطوط بخار ،تجهیزات فوق گرم کردن
مقدار واقعی اختالف آنتالپی = 3600kJ/kWh
بخ��ار وارد توربین ش��وند .ای��ن ذرات معلق
2380kJ/kgاست.
/مقدار واقعی دبی جرمی بخار ()kg/kWh
مقدار واقعی اختالف آنتالپی = 680kJ/kg
راندمان محوری نیروگاه =
(24.3% = 2380 / )680 × 0.85 × 100
(نس��بت توان الکتریکی خروجی به انرژی
ورودی به واسطه سوخت مصرفی)
راندمان توربینهای شعاعی جریان داخلی
در مقایس��ه ب��ا توربین‌ه��ای جری��ن محوری ی��ک مرحله‌ای با همان توان خروجی بیش��تر
اس��ت .ای��ن توربین‌ها تا به ام��روز با ظرفیت حداکثر ،11MWفش��ار بخار اختناق حداکثر
بخار یا دوباره گرمکن‌ها ممکن است به همراه
جامد ،به مرور زمان موجب خوردگی نازل‌ها، س��اییدگی پره‌ه��ای توربین و ایج��اد ترک و تضعیف ساختار مکانیکی پره‌های دوار توربین
می‌شوند .آن دس��ته از توربین‌هایی که مکررا خاموش و روش��ن می‌شوند ،باید هر هجده تا س��ی و ش��ش ماه به طور دقیق بازدید شوند. برای بررسی مقاومت مکانیکی اجزای مختلف
توربی��ن معم��وال از آزمون‌های غی��ر مخرب
اس��تفاده می‌ش��ود و برنامه تعمیر و نگهداری سیس��تم بر مبنای نتایج بدس��ت آمده از این
آزمون‌ها تعیین می‌شود. خام��وش و روش��ن کردن مک��رر توربین
،14.5kPaحداکثر سرعت چرخ 60,000rpmو
س��رعت خروجی محور 3600rpmتا 1800rpm
(نسبی) (مطلق) فشار خروجی 6.8kPa
توس��ط س��ازندگان مختلف طراحی و ساخته
(نسبی) فشار خروجی 700kPa
شده‌اند .در واقع به دلیل سرعت باالی همین
چرخ‌هاس��ت که راندمان توربینهای شعاعی
جریان بخار
جریان محوری در مقایسه با توربینهای جریان محوری تک‌مرحل��های که راندم��ان آن‌ها در
سرعت 10,000rpmتنها 40%است ،بین 70%
تا 80%متغیر است.
0kg/s
مقدار بخ
ار است خراج شده
نگهداری
الزام��ات نگه��داری از توربین‌ه��ای بخار
بس��ته به چگونگی طراحی ،مقدار نامی فشار
بار
اختناق ،چرخه کارکرد توربین و کیفیت بخار مورد استفاده از نظر فیزیکی و شیمیایی متغیر است .مشکالت عملکرد مرتبط با توربینهای
تصویر ( )28تاثیر نرخ استخراج بخار بر توربین تقطیری
دوره‌های آموزشی
می‌یابد که این مس��اله با ل��رزش بدنه و ایجاد ارتعاشات شدید همراه است .بنابراین ،در این
توربین‌ها از وسایل اندازه‌گیری ارتعاشات برای
تعیین فاصل��ه زمانی بین بازدیدها اس��تفاده می‌ش��ود .رعای��ت این نکته به وی��ژه در مورد توربین‌هایی که عملک��رد آن‌ها تحت بار مبنا انجام می‌گی��رد و با بازدید ظاهری از وضعیت
فیزیکی توربین امکان تشخیص مشکل وجود ندارد ،بیشتر اهمیت دارد.
مالحظات اقتصادی
راندمان حرارت��ی محرم اولیه توربینهای
بخار ،به ویژه توربین‌هایی که بر مبنای چرخه
رانکین کار می‌کنند نسبتا پایین است .عملکرد
توربی��ن در چرخه رانکین اساس��ا به ش��رایط اختناق بخار (فش��ار /دما) ،عملکرد سیستم بازیابی گرما و شرایط تقطیر بخار بستگی دارد. در نتیجه ،هزینه اولیه این توربین‌ها در واحد
توان خروجی در مقایسه با توربینهای احتراقی
و راه‌ان��دازی آن تحت بار جزیی ممکن اس��ت
که وضعیت آن‌ها بای��د در بازدید‌های دوره‌ای
یا موتورهای سیلندر پیستونی نسبتا باالست.
کند .برای مثال ،ممکن است مواد شیمیایی
در سیستم‌هایی که به صورت مکرر خاموش و
کار می‌کنند باید مجهز به توربینهای بخاری
مشکالتی را در مقطع فشار پایین توربین ایجاد در این مقاطع رسوب نموده و مقدمه‌ای برای
خوردگی پره‌ها توربین به ویژه در قسمت‌هایی
که بخار اش��باع جریان دارد شوند .در مقطع فش��ار پایین این توربین‌ها باید به هر دو عامل
خوردگی و تنش‌های حرارتی توجه شود.
بهتری��ن روش برای به حداقل رس��اندن
خوردگی و ساییدگی اجزای مختلف توربینهای بخار ،کنترل خواص شیمیایی بخار /آب مورد
استفاده در چرخه اس��ت .پیچیدگی ساختار ش��یمیایی آب تغذیه این توربین‌ها با افزایش
فشار بخار بیش��تر می‌شود .برای محافظت از
توربینهای بخار از آسیب‌های بی‌دلیل ،انتقال بخ��ار از مقط��ع ژنراتور بخار بای��د به حداقل
کاهش یابد.
کاسه‌نمد‌ها ،بوشن مهره‌ها و یاتاقان‌ها از
دیگر اجزای آسیب‌پذیر توربینهای بخار هستند
مورد بررسی قرار گیرد .تمامی یاتاقان‌ها به ویژه روشن می‌ش��وند باید به صورت دوره‌ای مورد
آزمای��ش قرار گیرند .به منظ��ور تعیین مقدار
ذرات معلق موجود در روغن و تغییرات خواص آن ،نمونه‌ب��رداری از روغن مورد اس��تفاده در سیس��تم روانکاری بای��د طب��ق برنامه‌های زمان‌بندی شده انجام شود .روغن و فیلترهای روغن باید طبق توصیه‌های سازنده و وضعیت
کارکرد توربین بخار بازیابی شود.
عالوه ب��ر آن ،نیروگاه‌هایی با فش��ار بخار باال
کمکی نیز باشند که هزینه آن به هزینه کارکرد کل��ی نیروگاه افزوده خواهد ش��د .در نتیجه، به‌کارگی��ری محرک‌های اصل��ی توربینهای بخار در سیس��تم‌های تولید همزمان کوچک
(سیستم‌های با توان بین 15MWتا )20MW
چن��دان مقرون به صرفه نیس��ت .کاربردهای استثنا را می‌توان در موارد زیر خالصه کرد:
• کاربردهای��ی که در آن منبع س��وخت
توربینهای بخ��ار چندمرحل��های بزرگ
ارزان‌قیمتی در دس��ترس باش��د .برای مثال
هس��تند که از آن‌ه��ا برای کنت��رل وضعیت
شهری ،گازهای فرآیندها یا ضایعات که امکان
معموال مجهز به وس��ایل اندازه‌گیری مخلتفی ارتعاشات ایجاد شده در بدنه توربین استفاده
می‌ش��ود .با تجمع رس��وبات بر روی پره‌های توربین ،ای��ن پره‌ها به مرور دچار س��اییدگی
می‌شوند و با افزایش تلرانس مکانیکی سطوح یاتاقان‌ها ،دوران غیر یکنواخت توربین شدت
می‌ت��وان ب��ه گازهای تولید ش��ده از فاضالب اس��تفاده از گرما آن‌ها در سیستم‌های بازیابی گرما وجود دارد ،اشاره کرد.
• تاسیسات سرمایشی /گرمایشی مستقل
که بارهای گرمایی ،بار ناشی از فرآیندها و یا هر دوی آن‌ها مقدار باالیی است.
58
ASHRAE NEWS
ASHRAE PUBLICATIONS
HVAC FUNDAMENTALS
ASHRAE JOURNAL
REFRIGERATION
PRODUCT NEWS SYSTEMS & EQUIPMENT
HVAC APPLICATIONS INDUSTRY NEWS
ذخیره انرژی حرارتی در ساختمان‌های پایدار By Mark MacCracken, P.E., Member ASHRAE , ASHRAE Journal, September 2004 برگردان :مهندس رامین تابان∗
در این مقاله مزایای طراحی س��اختمان با قابلیت ذخیره
یعنی «اس��تاندارد انرژی برای س��اختمان‌های مس��کونی به
کردن تجهیزاتی مانند چیلر در چنین س��اختمان‌هایی مورد
صرفه‌جوی��ی صورت گرفت��ه در هزینه انرژی م��ورد توجه قرار
سرمایی و علت منطقی نبودن روش‌هایی مانند بزرگ انتخاب بحث و بررس��ی قرار گرفته است .در این مقاله ،ذخیره انرژی
حرارتی ( )TESبه عنوان یک فن‌آوری س��بز مورد اشاره قرار
گرفته و مالحظاتی مانند ضریب اطمینان مرتبط با آن و مزایای به‌کارگیری این روش در عملکرد کلی ساختمان به لحاظ انرژی
مطرح شده است.
معیار LEEDTMبرای سیستم‌ها
یک��ی از معیارهای��ی ک��ه برای س��نجش می��زان تطابق
ساختمان‌ها با معیارهای س��بز مورد استفاده قرار می‌گیرد،
معیار LEEDاس��ت که انجمن س��اختمان‌های س��بز ایاالت متح��ده ( )USGBCتعیین کرده اس��ت .طبق همین معیار،
ذخیره انرژی حرارتی نیز در گروه فن‌آوری‌های سبز طبقه‌بندی
ش��ده است .معیار LEEDمبتنی بر سیستم درجه‌بندی شده
اس��ت ک��ه در آن درجه‌های ده‌تایی برای نش��ان دادن میزان صرفه‌جویی در زمینه انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درجه‌بندی در معی��ار LEEDمبتنی بر مالحظات مطرح
ش��ده در اس��تاندارد 1999-ANSI/ASHRAE/IESNA 00.1
» است که در این استاندارد استثنای ساختمان‌های کم‌ارتفاع می‌گی��رد ،نه میزان کاهش مصرف ان��رژی .هزینه تنها معیار
مش��ترکی است که بر مبنای آن می‌توان تمامی پتانسیل‌های موجود در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی را مورد ارزیابی قرار داد .ضم��ن آن که در اکثر م��وارد ،هزینه ،اصلی‌ترین عاملی است که بر تصمیم‌گیری‌های کارفرما تاثیر می‌گذارد .برای آن
که یک س��اختمان واجد شرایط دریافت امتیاز LEEDباشد،
ساختمان باید با معیارهای اس��تاندارد 1999-90.1مطابقت
داش��ته باش��د .به این ترتیب به ازای هر درصد مش��خصی از برآورده شدن معیارهای این استاندارد ،امتیاز متناظر با آن به ساختمان تعلق می‌گیرد .برای مثال بیست درصد معادل با دو امتیاز ،سی درصد معادل با چهار امتیاز و شصت درصد معادل با ده امتیاز است.
ذخیره انرژی حرارتی
و LEED
اصلی‌ترین علت آن که روش ذخیره انرژی حرارتی در گروه
فن‌آوری‌های س��بز جای می‌گیرد در ذات معیار LEEDنهفته
است .به این ترتیب که در اکثر مناطق ،هزینه برق مصرفی در
دوره‌های آموزشی
هنگام شب نس��بت به ساعات اوج مصرف پایین‌تر است [.]1
بررس��ی بیش از چند هزار سیستم مختلف حاکی از آن بوده است که استفاده از برق ارزان‌قیمت در هنگام شب برای تولید
و ذخیره ظرفیت سرمایشی مورد نیاز ساختمان و استفاده از آن در هنگام روز می‌توان صرفه‌جویی قابل توجهی در هزینه‌های
یاد ش��ده موجب کاهش مقدار س��رمایش مکانیکی موردنیاز می‌ش��وند و راهکار چهارم موجب می‌شود تا بخش عمده‌ای
از س��رمایش مکانیکی موردنیاز ،در ساعات‌هایی غیر از زمان
اوج مصرف تولید شود که هزینه برق کمتر از ساعات‌های اوج مصرف است.
جاری ساختمان را به ارمغان می‌آورد .بنابراین ،صرفه‌جویی یاد
آیا ذخیره انرژی حرارتی در گروه فن‌آوری‌های سبز است؟
برای مثال ،می‌توان به اولین س��اختمان ایالت کالیفرنیا
آن‌ها مربوط به کمیس��یون ان��رژی کالیفرنیا ( )CECاس��ت
این ساختمان در شهر منلوپارک توسط شرکت William and
س��اختمان با اس��تفاده از برق در س��اعاتی غیر از زمان اوج
شده موجب می‌شود تا طبق معیار ،LEEDساختمان شرایط
الزم برای دریافت امتیاز را کسب کند.
نتایج به‌دست آمده از تحقیقات مختلف که برجسته‌ترین
که موفق به دریافت گواهی LEED 2.0 Goldش��د اشاره کرد.
نشان‌دهنده آن اس��ت که تامین ظرفیت سرمایشی موردنیاز
Flora Hewlettس��اخته شده بود .این ساختمان چهل و سه
مص��رف ،به دالیل مختلفی موجب مصرف س��وخت کمتری
امتیاز آن به دلیل کاهش سی و پنج درصدی در هزینه انرژی
● تجهیزاتی که در س��اعاتی غیر از زمان اوج مصرف کار
صرفه‌جویی در هزینه /مصرف انرژی استفاده شده بود که این
تجهیزاتی که به صورت آنی و در زمان اوج مصرف ظرفیت مورد
طبیعی ،تهویه طبیعی و س��رمایش در س��اعاتی غیر از زمان
حرارت آن‌ها معموال در مح��دوده 7900Btu/kWتا 8500Btu/
امتیاز از ش��صت و نه امتیاز را کسب کرد که از این میان پنج
می‌شود [ .]2اصلی‌ترین این دالیل عبارتند از:
مصرفی س��اختمان بود .در این پروژه از چهار روش برتر برای
نموده و بار مبنای سیس��تم را تامین می‌کنند ،در مقایسه با
چهار روش ش��امل سایبان‌های خارجی ،استفاده از روشنایی
نیاز را تامین می‌س��ازند ،بازدهی بیشتری دارند و نرخ انتقال
اوج مصرف ( )OPCاش��اره کرد .سه راهکار اول از چهار مورد
8335kJ/kW( kWتا )8970kJ/kWاست .در مقابل ،تجهیزات
60
اشاره شده بود که میزان آالیندگی آن دسته از تجهیزاتی مولد که تنها در شرایط حداکثر بار به مدار وارد می‌شوند در مقایسه با تجهیزات مبنا
تقریبا به اندازه دو برابر بیشتر است [ .]3بدیهی
است که استفاده همزمان و ترکیبی از هر دوی این تجهیزات موجب می‌شود تا آمار و ارقامی از این دست دچار تغییر شود .هرچند که استفاده از روش‌هایی مانند ذخی��ره انرژی حرارتی ،با
منتقل کردن بخش عمده‌ای از تامین ظرفیت از س��اعات اوج مصرف به اوقات شب ،موجب افزایش بازده ،کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای متداول اساس��ا بر مبنای چرخه احتراق ساده
در هنگام ش��ب ،مصرف انرژی به اندازه ده تا
ح��رارت آن‌ه��ا در مح��دوده 9000Btu/kWتا
کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای به دلیل
قرار می‌گیرد.
اغلب در روزهای بسیار گرم تابستان وارد مدار
توربین‌ه��ای گازی کار می‌کنند ن��رخ انتقال
س��ی درصد کاهش داشته است .صرف‌نظر از
9495kJ/kW( 12000Btu/kWتا )12660kJ/kW
کاهش مصرف سوخت ،این نوع تجهیزات که
● در مواقعی که تجهیزات در ساعاتی غیر
می‌ش��وند در گروه آلوده‌کننده‌ترین تجهیزات
ش��ده در خطوط لوله‌کشی بسیار کمتر است
در گ��زارش دیگری از کمیس��یون انرژی
در سیستم منتقل می‌شود که متناسب با آن
اقتصادی ساختمان‌های س��بز» به این نکته
از زمان اوج مصرف کار می‌کنند ،تلفات ایجاد
جای می‌گیرند.
چرا که در هنگام ش��ب ،توان بس��یار کمتری
کالیفرنی��ا تحت عن��وان «هزینه‌ه��ا و مزایای
تلفات مربوطه نیز کمتر خواهد بود.
● در این وضعیت ،الزامات کارکرد توربین
بدون تولید توان بسیار کمتر از حالت معمول
و بهب��ود وضعی��ت این سیس��تم‌ها از دیدگاه زیست‌محیطی می‌شود.
ضرایب اطمینان
در کنفران��س انجمن USGBCدر س��ال
2003برخ��ی از مهندس��ان تاسیس��ات بابت بزرگ انتخ��اب کردن تجهی��زات مکانیکی و تاثی��ر منفی آن‌ها بر عملکرد کلی س��اختمان مورد سوال قرار گرفتند [ .]4البته شاید برخی از این ایرادها به‌جا باش��د ،ام��ا از دیدگاه یک مهندس تاسیسات و به منظور رفع مسئولیت
سیستم متداول متشکل از سه چیلر چهارصد تن ظرفیت مضاعف تامین شده با سیستم ذخیره حرارتی بار روز طرح
است .منظور از کارکرد توربین بودن تولید توان
آن اس��ت که تجهیزات در هنگام شب ،بدون درآورند .به این ترتیب ،تجهیزات برای تامین
تن
آن ک��ه توانی تولید کنند توربین را به چرخش حداکثر ب��ار در روز بعد آماده خواهند بود .در
نهایت ،کاهش الزامات عملکرد توربین در این وضعیت به معنی کاه��ش تلفات آن در حین کارکرد نیز خواهد بود.
نتایج به‌دست آمده از تحقیقات کمیسیون
انرژی کالیفرنیا نش��ان‌دهنده آن بوده اس��ت
که برای دو مجموع��ه اصلی در این ایالت ،به
منظ��ور تولید و تامین توان موردنیاز مجموعه
تصویر ( )1تامین ظرفیت مضاعف در روز طرح (سیس�تم ذخیره حرارتی ش�امل دو چیلر 400tonبا ذخیره حرارتی به ظرفیت )3500ton.hr
دوره‌های آموزشی
از ش��کایت‌های آت��ی کارفرم��ا در زمینه عدم
در پروژه‌های ساختمانی ،اگر طراح تاسیسات
رضایت کارفرما نیز حاصل خواهد شد .در این
واقع حاش��یه امنیتی برای طراحی وی نیز به
برای اضافه کردن بیست یا سی درصد ضریب
) (3517kWب��ه عنوان نمون��ه در نظر گرفته
کارآیی سیستم ،استفاده از ضریب اطمینان در شمار می‌رود .برای حل این مساله ،استفاده از روش‌هایی مانند ذخیره سرمایی می‌تواند گزینه
مناسبی باشد.
در مقال��های که در ASHRAE Journalنیز
به چاپ رسیده است به این نکته اشاره شده که
مکانیکی س��اختمان به جای رون��د متداول اطمینان به مقادیر محاسبه شده ،اندازه واقعی چیلر را به اندازه بیست درصد کاهش دهد و در عوض برای در نظر گرفتن حاشیه اطمینان از
روش ذخیره انرژی حرارتی استفاده کند ،بدون آن که هزینه مضاعفی به پروژه تحمیل ش��ود،
ش��ده بود و طراح برای تامی��ن ظرفیت مورد
نظر از س��ه چیلر ) 400ton (1400kWاستفاده
کرده بود .در سیس��تم ذخی��ره انرژی حرارتی
( )TESاز دو چیلر ) 400ton (1400kWو ذخیره حرارتی ) 3500ton.hr (12300kW.hrاس��تفاده
شد که نتیجه آن تامین ظرفیت مضاعفی بود که در صورت اشتباه در محاسبات مشکلی در
تخلیه یخ تامین بار توسط چیلرها تامین یخ
حداکثر ظرفیت چیلرهای موجود
مقاله ،یک س��اختمان با حداکثر بار 1000ton
عملکرد سیستم به وجود نمی‌آمد (تصویر .)1
بنابرای��ن ظرفیت چیلر سیس��تم ذخیره
حرارتی با احتس��اب ضریب اطمینان به اندازه
تن
کاهش بار ب�ه اندازه 5ooton
سی و سه درصد از مقدار پیش‌بینی شده کمتر بود .هرچند که این مقدار تنها به اندازه بیست
تخلیه یخ
درص��د از مقدار واقعی ب��ار طراحی کمتر بود (تصویر .)2
نکت��ه جالب توجه در این مقاله آن بود که
شارژ یخ
چیلرها (فقط )tons 500
هزینه ساخت هر دوی این سیستم‌ها یکسان
خواهد بود .هزینه‌ای ک��ه در این مقاله به آن تصویر ( )2سیس�تم سرمایش متناس�ب با هنگام شب (سیس�تم ذخیره حرارتی به همراه دو چیلر 400tonو ذخیره حرارتی )3500ton.hr جدول ( )1مقایسه مقدار مصرف آب و انرژی چیلر
اشاره شده بود 900$ ،به ازای هر تن تجهیزات
نصب شده بود ( 256$به ازای هر )kWو 100$
به ازای هر تن‌ساعت ذخیره انرژی حرارتی (28$
نوع چیلر
ضریب عملکرد سایت ()COP
نسبت بازده انرژی ()EER
kW/ton
ضریب عملکرد منبع انرژی (*)COP
ضریب دفع گرمای سایت
افزایش مصرف آب
گریز از مرکز
6.0
20.5
0.58
2.00
1.17 14000Btu/ton
---
اسکرو یا یخ‌ساز گریز از مرکز
5.0
17.1
0.70
1.66
1.20 14400Btu/ton
3%
اسکرال
4.0
13.6
0.88
1.33
1.25 15000Btu/ton
7%
جذبی (دواثره)
1.2
1.20
1.83 22000Btu/ton
57%
جذبی (تک‌اثره)
1.0
1.00
2.00 24000Btu/ton
71%
* بازده شبکه برق ملی برابر با سی و سه درصد فرض شده است.
62
ان��رژی حرارتی برای تامی��ن ظرفیت موردنیاز
حداکثر بار
استفاده کند .به این ترتیب با سیستمی سروکار خواهیم داش��ت که بدون تحمیل هیچ هزینه
سرمایش میانگین بار
اضافی به کارفرما و یا با هزینه‌ای بسیار اندک، انعطاف‌پذیری کافی برای جبران نوسانات ایجاد
پمپ‌ها
شده در نرخ برق را خواهد داشت.
فن‌ها
مزایای سایر سیستم‌ها
تاسیسات روشنایی
عالوه بر موارد یاد ش��ده ،این سیستم‌ها
مزایای دیگری را نیز به همراه دارند .در ادامه
بار مبنا
این بخش برخی از این مزایا مورد اش��اره قرار
گرفته‌اند.
بس��یاری از طراح��ان عقی��ده دارن��د که
چیلرهای جذبی باید در گروه تجهیزات س��بز
تصویر ()3
جای گیرند چ��را که به‌کارگیری این تجهیزات موجب کاهش مصرف برق مجموعه می‌شود. در صورت��ی ک��ه انرژی م��ورد اس��تفاده برای راهبری چیلرهای جذبی از جمله انرژی گرمایی
حداکثر بار
تلف ش��ده مناب��ع یا فرآیندهای دیگر باش��د، به‌کارگیری چیلرهای جذبی مزایای زیادی را به
سرمایش میانگین بار
همراه خواهد داشت .هرچند که اگر ابزوربر این چیلرها از نوع شعله مستقیم به همراه یک منبع
پمپ‌ها
سوخت باشد ،با توجه به جدول ( )1مشخص
فن‌ها
می‌شود که استفاده از سیستم‌های الکتریکی
تاسیسات روشنایی
انتخاب پاکیزه‌تر و بهتری خواهد بود.
بار مبنا
ب��رای
مث��ال،
ضری��ب
عملک��رد
ی��ک چیل��ر گری��ز از مرک��ز ب��ا نس��بت
) 0.58kW/ton (0.165kW/kWبراب��ر ب��ا 6.0
تصویر ( )4الگوی مصرف برق در یک س�اختمان مبنا بدون ذخیره انرژی حرارتی (ضریب بار )53%با بیست درصد کاهش مصرف نسبت به معیار استاندارد 90.1
شبکه توزیع برق ،بازده تبدیل برق به ظرفیت
به ازای هر کیلووات‌ساعت) بود .این در حالی
)kWذخیره حرارتی نیاز خواهد بود .محدوده
این مقدار معادل با ضریب عملکرد 2.0خواهد
بود که ب��رای جایگیزین کردن هر تن ظرفیت
مت��داول این رقم بر مبنای الگوی بار بین 5تا
چیلر نیاز به ) 9ton.hr (32kW.hrذخیره حرارتی
) 9ton.hr/ton (1kW.hr/kWخواهد بود.
است .در صورت اس��تفاده از انرژی الکتریکی
سرمایش��ی برابر با س��ی و سه درصد است که
اس��ت .لذا در این مثال ،برای جایگزین کردن
بنابراین طراح قادر خواهد بود به ازای هر
یک چیل��ر ) 400ton (1400kWبه 3500ton.hr
ت��ن از ظرفیت چیلر نصب ش��ده ،بدون هیچ
) (12300kW.hrی��ا 1kW.hr/( 8.75ton.hr/ton
هزین��ه اضافی از مقدار معادل��ی برای ذخیره
بود .با مقایسه این رقم با ضریب عملکرد 1.0
مربوط به یک چیلر جذبی تک‌اثره مش��خص
می‌شود که مصرف سوخت این وسیله دو برابر خواهد بود.
عالوه بر موارد یاد شده ،در صورت استفاده
از چیلرهای گری��ز از مرکز الکتریکی به عنوان
دوره‌های آموزشی
تصویر ( )4اطالعات مربوط به ساختمانی نشان
داده ش��ده است که در آن تمهیدات مختلفی برای کاهش مص��رف انرژی (پنجره‌های بهتر،
حداکثر بار
سایبان‌های خارجی ،پمپ‌های سرعت متغیر
و )...پیش‌بینی شده است و پیش‌بینی شده
پمپ‌ها فن‌ها تاسیسات روشنایی
میانگین بار
اس��ت که ب��ا رعایت موارد یاد ش��ده ،مصرف
تولید یخ
90.1کاهش نیز یابد .حت��ا در صورت رعایت
انرژی تا بیست درصد فراتر از معیار استاندارد
بار مبنا
تمامی مواد برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی،
ضریب بار (میانگین بار تقسیم بر حداکثر بار) در هر دو مورد تقریبا برابر با پنجاه و سه درصد
تصویر ( )5الگوی مصرف برق در یک س�اختمان مبنا با ذخیره انرژی حرارتی بر مبنای حداقل معیار اس�تاندارد 90.1؛ به این ترتیب حداکثر بار به اندازه چهل درصد کاهش خواهد داش�ت (ضریب بار )88%
خواهد بود.
با اضافه شدن یک سیستم ذخیره حرارتی
کامل به مجموعه ،مقدار ضریب بار به هشتاد و هشت درصد افزایش می‌یابد ،چرا که با تولید
سیستم اصلی مجموعه ،برج‌های خنککننده
مزیت دیگری این سیس��تم‌ها تامین نیاز
سایت نیز تقریبا به اندازه هفتاد درصد بیشتر
اس��ت ،چه برای راه‌اندازی آن‌ها از برق شبکه
900kWکاهش پیدا می‌کند (تصویر .)5
محلی .این مس��اله به وضوح با بررسی ضریب
این مس��اله ب��ه منزله آن اس��ت ک��ه با یک
( )3و ( )4الگوی بار ساختمان بدون استفاده
برای شرکت توزیع برق منطقه‌ای ،این مساله
در تصوی��ر ( )3طراحی س��اختمان به گونه‌ای
برای احداث یک نی��روگاه ،300MWمی‌توان
بزرگ‌تری باید به کار گرفته شوند و مصرف آب
خواهد بود .با استفاده از یک چیلر گریز از مرکز الکتریکی برای تولید یخ ،ضریب عملکرد برابر ب��ا 1.66خواه��د بود که این مق��دار باز هم از
ضریب عملکرد ی��ک چیلر جذبی بهتر خواهد بود .بنابراین ،خروجی به‌دست آمده با استفاده از روش ذخی��ره انرژی حرارتی در مقایس��ه با
چیلرهای جذبی با بازدهی باالتر بیشتر خواهد
بود.
کلی س��اختمان و تاثیر آن بر منبع تولید توان
مصر ،حداکثر بار ساختمان از 1500kWبه زیر
توزیع اس��تفاده شده باشد و چه از ژنراتورهای
ب��رای ش��رکت توزیع ب��رق منطق��های،
بار ساختمان قابل ارزیابی است .در تصویر‌های
س��رمایه‌گذاری ثابت برای احداث یک نیروگاه
از ذخیره انرژی حرارتی نشان داده شده است.
به منزله آن است که با یک سرمایه‌گذاری ثابت
انجام ش��ده است که با معیارهای مطرح شده در اس��تاندارد 90.1مطابقت داشته باشد .در
هزینه به دالر به ازای هر تن چیلرها
900$
ذخیره حرارتی ()8.75ton.hr/ton
875$
100$
هزینه به دالر به ازای حداکثر بار به کیلووات
کاهش 375kWبه عنوان توان پشتیبان
هزینه سیستم بدون ذخیره حرارتی
هزینه سیستم با ذخیره حرارتی
1,080,000$
720,000$
1000$
حرارتی کامل استفاده می‌کنند را تحت پوشش
قرار داد .این در حالی است که در صورت عدم س��رویس‌دهی به دویست مصرف‌کننده وجود
خواهد داش��ت .در مثال اولیه مطرح شده در تصویر ( )2که ذخیره حرارتی جزیی مطرح شد،
ب��ا ذخیره یخ به جای اس��تفاده از چیلرها ،به
350,000$
اندازه ،500tonsمق��دار ) 375kW (1760kWاز
1,080,000$
1,070,000$
---
-375,000$
دیگر ،کاهش نی��از به انرژی الکتریکی موجب
875$
هزینه کلی واحد چیلر
س��یصد مصرف‌کننده که از سیستم با ذخیره
استفاده از سیستم ذخیره حرارتی ،تنها امکان
جدول ( )2خالصه هزینه نصب سیستم‌ها (سیستم با ظرفیت 1000tonsو برق اضطراری) هزینه به دالر به ازای هر تن‌ساعت
ظرفیت موردنیاز در س��اعاتی غیر از زمان اوج
حداکثر نیاز س��اختمان کس��ر شد .به عبارت
می‌شود تا هزینه انرژی نیز کاهش یافته و تاثیر نامطلوب تجهیزات سرمایشی بر محیط زیست
64
باشد.
نتیجه‌گیری
ذخیره انرژی حرارتی یک روش طبیعی برای
ایجاد توازن در نیازهای آنی هر سیستم نسبت
به میانگین نیازهای آن به شمار می‌رود .کاربرد این شیوه در صنعت به صورت تامین ظرفیت
سرمایش��ی ،ابزار کارآمدی را در اختیار ما قرار
می‌دهد که در نهای��ت موجب صرفه‌جویی در
مصرف انرژی ،کاهش انتشارگازهای گلخانه‌ای و صرفه‌جوی��ی اقتصادی خواهد ش��د .ذخیره
ان��رژی حرارتی باید به عنوان یک ابزار طبیعی و روش��ی کارآمد ب��رای اضافه ک��ردن ضریب
اطمینان به سیس��تم در نظر گرفته شود ،نه به حداقل مقدار خود برسد.
در صورتی که مصرف‌کننده قصد داش��ته
ط��ور تقریبی واحد چیلر و تمامی متعلقات آن در نظر گرفته شده است).
باشد برق مورد نیاز خود را به صورت انحصاری
در نهایت ،از آنجا که این مثال تنها محدود
اضطراری استفاده کند ،ذخیره انرژی حرارتی
می‌توان با کاهش ظرفیت چیلر جایگزین کرد،
سیس��تم خواهد بود .در ج��دول ( )2مقادیر
می‌توان در این وضعیت ظرفیت ذخیره حرارتی
و مستقل تولید نموده و یا از یک سیستم برق
به خریداری مقدار ظرفیت ذخیره‌ای است که
به منزله کاهش قابل مالحظه در هزینه اولیه
سوال دیگری که مطرح می‌شود آن است که آیا
تقریبی برای هزینه نصب چیلرها ،ذخیره انرژی
را افزایش داد؟ پاسخ این پرسش مثبت است.
دالر ب��رای هر واحد و ب��رای یک واحد فرضی
مبتنی بر ظرفیت مضاعف چیلر است که این
نکتهای که در این زمینه باید رعایت ش��ود آن
قرار می‌گیرد .هشت درصد توان نامی چیلرهای
مرتبط با کاهش ظرفیت چیلر نیز در نظر گرفته
یخ تولید می‌کند .بنابراین تنها در مدت زمان
از روش ذخی��ره انرژی حرارتی تقریبا معادل با
ب��ا ) 3500ton.hr (12300kW.hrوجود خواهد
که از سایت حذف می‌شود.
سیستم به ده ساعت زمان نیاز است ،می‌توان
حرارتی و تولید برق به صورت مقدار هزینه به
در ای��ن وضعیت نیز تامی��ن ظرفیت موردنیاز
) 1000tons (350kWارائه شده است .مهم‌ترین
عامل در طراحی سیستم ذخیره حرارتی مدنظر
است که حتا در صورتی که صرفه‌جویی هزینه
( )2815kWتقریب��ا حدود )550tons (1930kW
نشود ،هزینه سرمایه‌گذاری اولیه برای استفاده
ش��ش س��اعت ،امکان ذخیره حرارتی معادل
صرفه‌حویی حاصل از تجهیزات مولدی اس��ت
داش��ت .در صورتی که فرض کنیم برای شارژ
سیستم بدون ذخیره حرارتی :سه چیلر هر
) 5500ton.hr (19300kW.hrانرژی ذخیره کرد
سیستم با ذخیره حرارتی :دو چیلر هر یک
خواهد بود .بنابراین با به‌کارگیری بخشی از این
کاهش حداکثر ب��ار ( 375kWدر این مقدار به
ذخیره حرارتی می‌تواند اقدام هوش��مندانه‌ای
یک به ظرفیت ،400tonحداکثر توان 750kW
به ظرفیت ،400tonذخیره ی��خ ،3500ton.hr
و کاهش بار از حداکثر مقدار نزدیک به 500kW
صرفه‌جویی مضاعف برای خرید ظرفیت بیشتر
فقط به عنوان راهکاری برای مناطقی که قیمت برق باال است .س��اختمان‌های اداری ،مراکز
آموزشی ،مراکز درمانی ،اماکن مذهبی ،مراکز ورزشی و سایر ساختمان‌های مشابه با بارهای
دوره‌ای از دیگر کاربردهایی هستند که می‌توان
از روش ذخیره انرژی حرارتی به خوبی در آن‌ها استفاده کرد .با تمام مزایای یاد شده ،می‌توان
ذخیره انرژی حرارتی را به عنوان یک فن‌آوری
برای کاهش اثرات نامطلوب زیس��ت‌محیطی
قلمداد کرد به عبارت دیگر نام فن‌آوری سبز به راستی برازنده این فن‌آوری است.
منابع
1. Audin, L. 2003. “Central plant savings.” Engineered Systems (5). 2. California Energy Commission. 1996. “Source Energy and Environmen”tal Impacts of Thermal Energy Storage. Report #500-95-005 www.energy.ca.gov/ reports/reports_500.html. 3. Kats, G. 2003, State of California Sustainable Business Task Force, Oct 2003. 4. Tatum, R. 2004. “Sooner and later, rightsizing pays off.” Building Operating Management 51(4). 5. MacCracken, M. 2003 “Thermal energy storage myths.” ASHRAE Journal 45(9).
در این نشریه تنها از ASHRAE می‌خوانید
SMS
تولید‌ات و خدمات
0912 448 0 416
سرویس پیام کوتاه
شـرکت و نمایند‌گی ها آب‌وهوا
پنام آزما
شیواسپ
آرشه‌کار
پیشگامان تاسیسات خاورمیانه
صافیا د
آرگاپات
تبادل سازان تهران
صبا برود‌ت پارس
آروین بخار
تبادل کار
صنایع برود‌تی و لبنی طوفان
آریا بنیز
تهویه آسایش
صنایع مس قائم
آریستون
تهویه د‌ماون د
فراز کاویان
آموزشگاه اد‌یبان
تهویه سپهر
کارخانه شاهرخی
ابارا
تهران مبدل
کوهساران
ال جی
تی سی ال
کیان مبتکر پارس
ام آی تری
د‌امون تهویه
گرما آوران پارسه
ایران رادیاتور
د‌کت
گرم ایران
ایران کوئل
د‌مند‌ه
گزینه صنعت تاسیسات
ایران مخزن
سابکول
مبنا
بخار گستر خاور
ساران
مرکز کنترل ایران (هانیول)
برنولی
سارابان
مل‌تک
برود‌تی و حرارتی نیک
ساری پویا
مهر اصل
بوتان
سانتیگرا د
مهکوه تهویه
پارس نسیم صحرا
سبالن هیدروشیمی
هواساز
پاک‌آب کنترل
سونی هد‌وال
هواسپاس
پاکمن
سوپرپایپ
هواکش خزر
پرتو آبگرد‌ان
شعله پارس
یکتا تهویه اروند
وند‌ورلیست HVAC/R
چیلر تراکمی رادیاتور چیلر جذبی ت هیتر یونی دیگ گرمایش کفی مشعل پر د ه هوا کور ه هوای گرم مبدل حرارتی برج خنککننده ل صنعتی کوئ برج خنککننده فایبرگالس فن کند‌انسور هوایی منبع انبساط واحد پکپارچه دو فصلی (سرمایش −گرمایش) تجهیزات شبکه کانال تجهیزات کنترل واحد یکپارچه آبگرم (پکیج) پمپ و بوستر پمپ زنت سختی‌گیر و رسوب‌زد‌ا کولر تبخیری پاکسازی و ضد‌عفونی هوا کولر گازی ق حرارتی و برود‌تی عای سرد‌خانه آب و فاضالب آیس‌بانک مواد اولیه و خدمات آبگرم‌کن هواساز −ایرواشر آموزشگاه HVAC فن‌کوئل
چیلر تراکمی
ساران
آروین بخار
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان آزاد‌ی -بی��ن خوش و بهبود‌ی -شماره -313ط همکف -واحد1
مد‌یرعامل :مهرد‌ا د بوستانی تلفن77538301-7 : آدرس :تهران -خیابان شریعتی -باالتر از سمیه- ساختمان جواهری -ط - 4شماره44
مدیر عامل :محمد ساسانی تلفن44446581 : آدرس :باالتر از مید‌ان نور -بلوار ستاری شمالی- نبش شقایق پانزد‌هم -شماره -2طبقه 3
هواسپاس
صنایع اسوه ایران
مد‌یرعامل :انوشیروان افشین‌مهر تلفن88791274 - 88791271 : آدرس :ته��ران -می��دان ونک -خیابان ش��هید خد‌امی -کوچه لیلی -پالک - 7طبقه اول
پرتوآبگرد‌ان
مهکوه تهویه
آرگاپات
ساران
مد‌یرعامل :مهرد‌ا د بوستانی تلفن77538301-7 : آدرس :تهران -خیابان شریعتی -باالتر از سمیه- ساختمان جواهری -ط - 4شماره44 هواساز
مد‌یرعامل :انوشه گرد‌ونی تلفن88754910 : آدرس :تهران -خیابان بهشتی -خیابان سرافراز- شماره -2ط 4واحد 404 سارابان
مد‌یرعامل :محمد جعفری تلفن88879605 - 88674395 : آدرس :بول��وار آفریق��ا -برج امی��ر پرویز -طبقه -4واحد 41
مد‌یرعامل :رامینا رافت پور تلفن88444209-88437876 : آدرس :تهران -خیابان بهشتی -خیابان اند‌یشه 2 شرقی -پالک -22ط -2واحد8 مد‌یرعامل :محمود الزمی‌زاد‌ه تلفن22610620-22004749 : آدرس :تهران -خیابان شریعتی -خیابان یخچال- خیابان شید‌ایی -پالک .56 ابارا
مدیر عامل :محمد‌مهد‌ی تابع قانون تلفن88880292 : آدرس :خیابان وحید د‌ستگرد‌ی -تقاطع ولیعصر- شماره 361 یکتا تهویه اروند
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومتر 13اتوبان تهران-ساوه ،خروجی صباشهر ،به طرف سه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
کوهساران
مدیر عامل :آرش مراد‌ی تلفن88648028-9 : آدرس :تهران -ش��هرک غرب -بل��وار د‌ریا -بین مطهری و شفق -پالک -117واحد 8 یکتا تهویه اروند
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومتر 13اتوبان تهران-ساوه ،خروجی صباشهر ،به طرف سه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
چیلر جذبی ساری پویا
دیگ پاکمن
مد‌یرعامل :قربانعلی میرزازاد‌ه تلفن88739075-88731618 : آدرس :خیابان احمد قصیر (بخارس��ت) -خیابان -10پالک -79ط4 لوله و ماشین سازی ایران
مد‌یرعامل :علیرضا مقصود‌ی تلفن55247404-55245011 : آدرس :تهران -کیلومتر 10جاد‌ه ساوه-ایس��تگاه چهارد‌انگه ص پ33315-135 :
مد‌یرعامل :هوشنگ سرخابی تلفن88712491-88715251 : آدرس :ته��ران -خیابان اس��تاد مطهری -خیابان می��رزای ش��یرازی -کوچه عرف��ان -پالک -15 واحد6
شوفاژکار
مد‌یرعامل :مجید محمد‌زاد‌ه تلفن88309327-88308677 : آدرس :ته��ران -خیابان طالقان��ی -نبش خیابان ملک الشعرا -شماره -425ط1
مهکوه تهویه
بخارگستر خاور
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان آزاد‌ی -بی��ن خوش و بهبود‌ی -شماره -313ط همکف -واحد1
مدیر عامل :محمد‌رضا منتظری تلفن88802539 : آدرس :خیابان طالقانی -بین ویال و سپهبد قرنی- پالک 305
مدیر عامل :محمد‌رضا محمد‌ی تلفن88753251 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان بهش��تی -روب��ه‌روی پاکستان -کوی نیریزی-پالک -9طبقه دوم
مشعل پیشگامان تاسیسات خاورمیانه
(نمایند‌ه‌ی انحصاری مشعل‌های Rielloایتالیا)
مدیر عامل :علی رای‌رامش تلفن88844497-8 : آدرس :خیابان طالقانی شرقی -بین بهار و مفتح- نب��ش کوچه‌ی طالبیان -ش��ماره‌ی -463طبقه اول -واحد 1 گرم ایران
مدیر عامل :محمد‌حسین شهری تلفن88962933 : آدرس :خیابان کارگر ش��مالی -ساختمان -169 آپارتمان 32 ایران رادیاتور
مد‌یرعامل :جعفر شکیب تلفن88835519-21 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان طالقان��ی -نب��ش بهار جنوبی -شماره -495ط 2
کوره هوای گرم
مهکوه تهویه
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان آزاد‌ی -بی��ن خوش و بهبود‌ی -شماره -313ط همکف -واحد1 یکتا تهویه اروند
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومتر 13اتوبان تهران-ساوه ،خروجی صباشهر ،به طرف سه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
برج خنک کننده مهکوه تهویه
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان آزاد‌ی -بی��ن خ��وش و بهبود‌ی -شماره -313ط همکف -واحد1
ابارا
مهکوه تهویه
مدیر عامل :محمد‌مهد‌ی تابع قانون تلفن88880292 : آدرس :خیابان وحید د‌ستگرد‌ی -تقاطع ولیعصر- شماره 361
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان آزاد‌ی -بی��ن خوش و بهبود‌ی -شماره -313ط همکف -واحد1
ساران
پارس اهداف
مد‌یرعامل :مهرد‌ا د بوستانی تلفن77538301-7 : آدرس :تهران -خیابان شریعتی -باالتر از سمیه- ساختمان جواهری -ط - 4شماره44
مد‌یرعامل :سعید منهوبی تلفن09121885787 ، 22038770 : آدرس :تهران -بلوار آفریقا -خیابان ارمغان شرقی- ساختمان فاخر -پالک - 61واحد 3
پارس اهداف
یکتا تهویه اروند
مد‌یرعامل :سعید منهوبی تلفن09121885787 ، 22038770 : آدرس :ته��ران -بل��وار آفریقا -خیاب��ان ارمغان شرقی -ساختمان فاخر -پالک - 61واحد3 دل‌سازان تهران تبا
مد‌یرعامل :حمید بخشی تلفن56235100-1 : آدرس کارخان��ه :اتوبان تهران -قم -حس��ن‌آباد شهرک صنعتی ش��مس‌آباد -بلوار بهارستان -خیابان گل‌آذی��ن -گل‌آذین یک -انتهای کوچه، درب آبی‌رنگ هواساز
مد‌یرعامل :انوشه گرد‌ونی تلفن88754910 : آدرس :تهران -خیابان بهشتی -خیابان سرافراز- شماره -2ط 4واحد 404 مهر اصل
مد‌یرعامل :رضا مقیمی تلفن88300756-7 : آدرس :ته��ران -خیابان مفتح ش��مالی -خیابان زهره -شماره 19 سارابان
مد‌یرعامل :محمد جعفری تلفن88879605 - 88674395 : آدرس :بول��وار آفریق��ا -برج امی��ر پرویز -طبقه -4واحد 41 یکتا تهویه اروند
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومتر 13اتوبان تهران-ساوه ،خروجی صباشهر ،به طرف سه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
برج خنک کننده فایبرگالس پرتوآبگرد‌ان
مد‌یرعامل :محمود الزمی‌زاد‌ه تلفن22610620-22004749 : آدرس :تهران -خیابان شریعتی -خیابان یخچال- خیابان شید‌ایی -پالک .56
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومتر 13اتوبان تهران-ساوه ،خروجی صباشهر ،به طرف سه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
هواساز
مد‌یرعامل :انوشه گرد‌ونی تلفن88754910 : آدرس :تهران -خیابان بهشتی -خیابان سرافراز- شماره -2ط 4واحد 404
واحد یکپارچه د‌وفصلی (سرمایش - گرمایش) پارس نسیم صحرا
مد‌یرعامل :حمید شیخ محمد‌ی تلفن22921800-1 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان ش��ریعتی -باالت��ر از میرد‌اماد -پالک -1334س��اختمان مینا ،بلوک غربی ،طبقه -4واحد 11 مهکوه تهویه
کند‌انسور هوایی مهکوه تهویه
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان آزاد‌ی -بی��ن خوش و بهبود‌ی -شماره -313ط همکف -واحد1 ساران
مد‌یرعامل :مهرد‌ا د بوستانی تلفن77538301-7 : آدرس :تهران -خیابان شریعتی -باالتر از سمیه- ساختمان جواهری -ط - 4شماره44 تبادل سازان تهران
مد‌یرعامل :حمید بخشی تلفن88792815-16 / 88888570 : آدرس :تهران -انتهای خیابان آفریقا -نـرسید‌ه به مید‌ان آرژانتین -کوچه -37پالک -4طبقه اول مهر اصل
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان آزاد‌ی -بی��ن خوش و بهبود‌ی -شماره -313ط همکف -واحد1 هواساز
مد‌یرعامل :انوشه گرد‌ونی تلفن88754910 : آدرس :تهران -خیابان بهشتی -خیابان سرافراز- شماره -2ط 4واحد 404 مهر اصل
مد‌یرعامل :رضا مقیمی تلفن88300756-7 : آدرس :ته��ران -خیابان مفتح ش��مالی -خیابان زهره -شماره 19 سارابان
مد‌یرعامل :محمد جعفری تلفن88879605 - 88674395 : آدرس :بول��وار آفریق��ا -برج امی��ر پرویز -طبقه -4واحد 41 کیان مبتکر پارس
مد‌یرعامل :رضا مقیمی تلفن88300756-7 : آدرس :ته��ران -خیابان مفتح ش��مالی -خیابان زهره -شماره 19
مد‌یرعامل :علیرضا حاجی علیان تلفن0251- 6642241-5 : آدرس :ق��م -جاد‌ه قد‌یم تهران -کوی د‌انش��گاه (پرد‌یس قم) -آخرین کارخانه -سمت چپ
سارابان
کوهساران
مد‌یرعامل :محمد جعفری تلفن88879605 - 88674395 : آدرس :بول��وار آفریق��ا -برج امی��ر پرویز -طبقه -4واحد 41 یکتا تهویه اروند
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومتر 13اتوبان تهران-ساوه ،خروجی صباشهر ،به طرف سه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
مدیر عامل :آرش مراد‌ی تلفن88648028-9 : آدرس :تهران -شهرک غرب -بلوار د‌ریا -بین مطهری و شفق -پالک -117واحد 8 یکتا تهویه اروند
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومتر 13اتوبان تهران-ساوه ،خروجی صباشهر ،به طرف سه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
67-66
واحد یکپارچه آبگرم (پکیج) گرما آوران پارسه
مد‌یرعامل :ابوذر شاهزاد‌ه حمزه تلفن77625300-2 : آدرس :تهران -خیابان شریعتی -سه‌راه طالقانی- خیاب��ان خواج��ه نصیر طوس��ی -پ�لاک - 267 ساختمان تخت جمشید -طبقه پنجم -واحد 10 آریستون
مد‌یرعامل :علی‌اکبر حسین‌آباد‌ی تلفن88311802-7 : آدرس :ته��ران -خیابان طالقان��ی -نبش چهارراه د‌کتر مفتح -ساختمان - 109طبقه دوم ایران رادیاتور
مد‌یرعامل :جعفر شکیب تلفن88835519-21 : آدرس :تهران -خیابان طالقانی -نبش بهار جنوبی- شماره -495ط -2کد‌پستی 1571835531 اخگر
مد‌یرعامل :سید‌حسین رفیعی‌پور تلفن77535621-3 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان طالقانی -بی��ن بخار و شریعتی -بن‌بست وزین -شماره .565 بوتان
مد‌یرعامل :سعی د خلیلی عراقی تلفن88765030 : آدرس :خیابان س��هرود‌ی شمالی -هویزه شرقی- خیابان سهند -کوچه متحیری -پالک 29و31 سونیه د‌وال
مد‌یرعامل :محمد‌رضا مستوفی تلفن88321623 -5 : آدرس :ته��ران -خیابان کریم خ��ان زند-خیابان شهید حسینی -شماره -16ط 1
زنت مهکوهتهویه
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :تهران -خیابان آزاد‌ی -بین خوش و بهبود‌ی- شماره -313ط همکف -واحد1 د صافیا
مدیر عامل :محسن محققی تلفن66704158 : آدرس :چهار راه کالج -حافظ جنوبی -خیابان غزالی- پالک -13طبقه دوم یکتا تهویه اروند
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومت��ر 13اتوبان تهران-س��اوه ،خروجی صباش��هر ،به طرف س��ه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
کولرتبخیری
مهر اصل
مل تک
مد‌یرعامل :احم د بهارستان تلفن22040376 : آدرس :خیابان ولیعصر -نرس��ید‌ه به چهار راه پارک وی -پالک -1575واح د 1 مهکوهتهویه
مد‌یرعامل :رضا مقیمی تلفن88300756-7 : آدرس :ته��ران -خیابان مفتح ش��مالی -خیابان زهره -شماره 19 سارابان
مد‌یرعامل :محمد جعفری تلفن88879605 - 88674395 : آدرس :بول��وار آفریق��ا -برج امی��ر پرویز -طبقه -4واحد 41
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :تهران -خیابان آزاد‌ی -بین خوش و بهبود‌ی- شماره -313ط همکف -واحد1
سابکول
مدیر عامل :محمد‌حسین حسن نیا تلفن88303118 : آدرس :تهران -خیابان س��هرورد‌ی جنوبی -کوچه مریوان -پ 23
صنایع برود‌تی و لبنی طوفان
د سانتیگرا
کولر گازی د‌امون تهویه
مدیر عامل :اصغر حاتم تلفن88516991-3 : آدرس :خیابان س��هرورد‌ی ش��مالی -انتهای د‌کتر قند‌ی غربی -ساختمان - 139طبقه اول -واحد 4 تی سی ال
مدیر عامل :محمد‌حسین تقوایی تلفن88841497 : آدرس :خیاب��ان مطهری -خیابان جم -نبش کوچه الجورد‌ی -پالک -31طبقه همکف ال‌جی
مد‌یرعامل:حق‌شناس تلفن22264982-22900880 : آدرس :تهران -بل��وار میرد‌اماد -بین خیابان نفت و بزرگراه مد‌رس -پالک 267 بوتان
مد‌یرعامل :سعی د خلیلی عراقی تلفن88765030 : آدرس :خیابان س��هرود‌ی شمالی -هویزه شرقی- خیابان سهند -کوچه متحیری -پالک 29و31 بوران
مد‌یرعامل :مهرد‌اد مختاری تلفن88301194-88847961 : آدرس :تهران -س��هرورد‌ی جنوب��ی -پایین‌تر از تقاطع مطهری -پالک - 128واحد 8
سرد‌خانه تباد‌ل‌کار
مد‌یرعامل :زاره انجرقلی تلفن44545270 -4 : آدرس :تهران -کیلو متر 7جاد‌ه مخصوص کرج- خیابان نخ رزین.
مدیر عامل :عباس محمد‌ی وحید تلفن77524897 : آدرس :ته��ران -انقالب -پیچ ش��میران -خیابان تنکابن -شماره 90 مد‌یرعامل :اکبر گرانمایه تلفن)0262( 3924560-1 : آدرس :جاد‌ه شهریار -شهرک صنعتی باباسلمان- خیابان شهید چالوکه -کوچه طوفان -پالک 73 آرشه کار
مد‌یرعامل :عباس رفیعی تلفن77526805-6 : آدرس :تهران-خیاب��ان انقالب -پیچ ش��میران- خیابان نورمحمد‌ی -شماره 108 تبادل سازان تهران
مد‌یرعامل :حمید بخشی تلفن88792815-16 / 88888570 : آدرس :تهران -انتهای خیابان آفریقا -نـرسید‌ه به مید‌ان آرژانتین -کوچه -37پالک -4طبقه اول
آیس بانک صبا برود‌ت پارس
مد‌یرعامل :علی اکبر اصالح‌چی تلفن88788791-88885341 : آدرس :تهران -خیابان ولی عصر -خیابان توانیر- خیابان رس��تگاران -بن بس��ت آرشیا -ساختمان صد‌ف -پالک -8واحد2 تبادل سازان تهران
مد‌یرعامل :حمید بخشی تلفن88792815-16 / 88888570 : آدرس :تهران -انتهای خیابان آفریقا -نـرسید‌ه به مید‌ان آرژانتین -کوچه -37پالک -4طبقه اول صنایع برود‌تی و لبنی طوفان
مد‌یرعامل :اکبر گرانمایه تلفن)0262( 3924560-1 : آدرس :جاد‌ه شهریار -شهرک صنعتی باباسلمان- خیابان شهید چالوکه -کوچه طوفان -پالک 73 حرارتی و برود‌تی نیک
مد‌یرعامل :حسن نیک نام تلفن88826073-88840745 : آدرس :تهران -خیابان خرد‌من د شمالی -شماره 163
سابکول
مدیر عامل :عباس محمد‌ی وحید تلفن77524897 : آدرس :ته��ران -انقالب -پیچ ش��میران -خیابان تنکابن -شماره 90
آبگرم‌کن بوتان
مد‌یرعامل :سعی د خلیلی عراقی تلفن88765030 : آدرس :خیابان س��هرود‌ی شمالی -هویزه شرقی- خیابان سهند -کوچه متحیری -پالک 29و31
هواساز -ایرواشر مهکوه تهویه
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان آزاد‌ی -بی��ن خوش و بهبود‌ی -شماره -313ط همکف -واحد1 پنام آزما
مد‌یرعامل :شاهین عیوقی تلفن88812885-6 - 88848076 : آدرس :ته��ران -خیابان مفتح ش��مالی -خیابان زهره -پالک -9ط -4واحد9 د سانتیگرا
شعله پارس
مدیر عامل :بهمن یوسفی‌نیا تلفن22411059 : آدرس :جاد‌ه تهران ساوه -سه راه آد‌ران -خیابان قلعه میر -خیابان مفتح -نبش بن بست دوم -پالک 1
مد‌یرعامل :رضا مقیمی تلفن88300756-7 : آدرس :تهران -خیابان مفتح شمالی -خیابان زهره- شماره 19
کوهساران
یکتا تهویه اروند
مدیر عامل :آرش مراد‌ی تلفن88648028-9 : آدرس :تهران -شهرک غرب -بلوار د‌ریا -بین مطهری و شفق -پالک -117واحد 8
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومت��ر 13اتوبان تهران-س��اوه ،خروجی صباش��هر ،به طرف س��ه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومت��ر 13اتوبان تهران-س��اوه ،خروجی صباش��هر ،به طرف س��ه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
رادیاتور
یکتا تهویه اروند
فن کوئل هواسپاس
مد‌یرعامل :رامینا رافت پور تلفن88444209-88437876 : آدرس :تهران -خیابان بهش��تی -خیابان اند‌یشه 2 شرقی -پالک -22ط -2واحد8 مهکوهتهویه
مدیر عامل :محمد‌حسین حسن نیا تلفن88303118 : آدرس :تهران -خیابان س��هرورد‌ی جنوبی -کوچه مریوان -پ 23 مل تک
ساران
مد‌یرعامل :احم د بهارستان تلفن22040376 : آدرس :خیابان ولیعصر -نرس��ید‌ه به چهار راه پارک وی -پالک -1575واح د 1
مد‌یرعامل :مهرد‌ا د بوستانی تلفن77538301-7 : آدرس :تهران -خیابان ش��ریعتی -باالتر از سمیه- ساختمان جواهری -ط - 4شماره44
ساران
هواساز
سارابان
مد‌یرعامل :محم د جعفری تلفن88879605 - 88674395 : آدرس :بولوار آفریقا -برج امیر پرویز -طبقه -4واح د 41 تهویهسپهر
مدیر عامل :خسرو زحمتکش تلفن88313094 : آدرس :خیابان مطهری -خیابان مفتح -خیابان زهره غربی -پالک -6شماره 2
ایران رادیاتور
مد‌یرعامل :جعفر شکیب تلفن88835519-21 : آدرس :تهران -خیابان طالقانی -نبش بهار جنوبی- شماره -495ط 2 گرما آوران پارسه
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :تهران -خیابان آزاد‌ی -بین خوش و بهبود‌ی- شماره -313ط همکف -واحد1
مد‌یرعامل :مهرد‌ا د بوستانی تلفن77538301-7 : آدرس :تهران -خیابان ش��ریعتی -باالتر از سمیه- ساختمان جواهری -ط - 4شماره44
مهر اصل
مد‌یرعامل :انوشه گرد‌ونی تلفن88754910 : آدرس :تهران -خیابان بهش��تی -خیابان سرافراز- شماره -2ط 4واح د 404 مل تک
مد‌یرعامل :احم د بهارستان تلفن22040376 : آدرس :خیابان ولیعصر -نرس��ید‌ه به چهار راه پارک وی -پالک -1575واح د 1 سارابان
مد‌یرعامل :محم د جعفری تلفن88879605 - 88674395 : آدرس :بولوار آفریقا -برج امیر پرویز -طبقه -4واح د 41
مد‌یرعامل :ابوذر شاهزاد‌ه حمزه تلفن77625300-2 : آدرس :تهران -خیابان شریعتی -سه‌راه طالقانی- خیاب��ان خواج��ه نصیر طوس��ی -پ�لاک - 267 ساختمان تخت جمشید -طبقه پنجم -واحد 10
یونیت هیتر مهکوه تهویه
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان آزاد‌ی -بی��ن خوش و بهبود‌ی -شماره -313ط همکف -واحد1 ساران
مد‌یرعامل :مهرد‌ا د بوستانی تلفن77538301-7 : آدرس :تهران -خیابان شریعتی -باالتر از سمیه- ساختمان جواهری -ط - 4شماره44 پارس اهداف
مد‌یرعامل :سعید منهوبی تلفن09121885787 ، 22038770 : آدرس :تهران -بلوار آفریقا -خیابان ارمغان شرقی- ساختمان فاخر -پالک - 61واحد 3 سارابان
مد‌یرعامل :محمد جعفری تلفن88879605 - 88674395 : آدرس :بول��وار آفریق��ا -برج امی��ر پرویز -طبقه -4واحد 41 تهویه اد‌ریسی
مدیر عامل :غالمعلی اد‌ریسی تلفن0411-5257177 : آدرس :تبریز -مید‌ان د‌انشسرا -ساختمان طبقاتی سهند -شماره 2
69-68
هواساز
هواساز
مد‌یرعامل :انوشه گرد‌ونی تلفن88754910 : آدرس :تهران -خیابان بهشتی -خیابان سرافراز- شماره -2ط 4واحد 404
مد‌یرعامل :انوشه گرد‌ونی تلفن88754910 : آدرس :تهران -خیابان بهشتی -خیابان سرافراز- شماره -2ط 4واحد 404
یکتا تهویه اروند
یکتا تهویه اروند
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومتر 13اتوبان تهران-ساوه ،خروجی صباشهر ،به طرف سه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومتر 13اتوبان تهران-ساوه ،خروجی صباشهر ،به طرف سه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
کوئل صنعتی
گرمایش کفی
منبع انبساط ایران مخزن
مدیر عامل :مهد‌ی علی پناه تلفن44526668 : آدرس :کیلومت��ر 10ج��اد‌ه قد‌یم ته��ران کرج- بزرگراه آزاد‌گان -جاد‌ه احمد‌آبا د مستوفی -نبش خیابان انبار خرمشهر -پالک 398 تهران مبدل
مد‌یرعامل :محمد‌حسین فاضلی تلفن77346190 : آدرس :ته��ران -ج��اد‌ه آبعلی -نرس��ید‌ه به ایران ابزار 16 -متری تویوتا -شماره 7
هواساز
سوپرپایپ
مد‌یرعامل :مهرد‌اد یوسفی تلفن88756169 : آدرس :ته��ران -خیابان مطه��ری -بعد از مفتح- شماره 163
پرد‌ه هوا فراز کاویان
مد‌یرعامل :سید‌رضی‌الد‌ین موسوی تلفکس22091821 - 22083092 : آدرس :تهران -س��عاد‌ت آباد -خیابان سرو غربی خیابان صد‌ف -پالک -31برج هرمزان -طبقهششم -واحد 21 پنام آزما
مد‌یرعامل :شاهین عیوقی تلفن88812885-6 - 88848076 : آدرس :ته��ران -خیابان مفتح ش��مالی -خیابان زهره -پالک -9ط -4واحد9
مبدل حرارتی مهکوه تهویه
مد‌یرعامل :ید‌ا ...برهمت تلفن66903531-3 : آدرس :ته��ران -خیاب��ان آزاد‌ی -بی��ن خوش و بهبود‌ی -شماره -313ط همکف -واحد1 تبادل سازان تهران
مد‌یرعامل :حمید بخشی تلفن88792815-16 / 88888570 : آدرس :تهران -انتهای خیابان آفریقا -نـرسید‌ه به مید‌ان آرژانتین -کوچه -37پالک -4طبقه اول
مد‌یرعامل :انوشه گرد‌ونی تلفن88754910 : آدرس :تهران -خیابان بهشتی -خیابان سرافراز- شماره -2ط 4واحد 404 تباد‌ل‌کار
مد‌یرعامل :زاره انجرقلی تلفن44545270 -4 : آدرس :تهران -کیلومتر 7جاد‌ه مخصوص کرج- خیابان نخ رزین. یکتا تهویه اروند
مد‌یرعامل :منوچهر شجاعی تلفن 88504771 :و 88739880-2 آدرس :کیلومتر 13اتوبان تهران-ساوه ،خروجی صباشهر ،به طرف سه‌راه آد‌ران 3 ،کیلومتر بعد از زیرگذر پل ،انتهای خیابان سعد‌ی
فن هواکش خزر
مد‌یرعامل :ناد‌ر خد‌ایی تلفن88844112 : آدرس :تهران -خیابان مفت��ح جنوبی -روبه‌روی د‌انشس��رای تربیت معلم -ساختمان خزر -پالک -90کد‌پستی 15818 د‌مند‌ه
مدیر عامل :احمد بوستانچی تلفن88836618 : آدرس :انقالب -د‌روازه د‌ولت -مقابل سعد‌ی -پ 491 تهویه آسایش
مدیر عامل :علی محمدی‌جو تلفک��س77615848 : 77617819-77652086 آدرس :تهران -خیابان انقالب -ابتدای خیابان بهار جنوبی -مجتمع اداری و تجاری بهار -طبقه ششم اداری -واحد 632 -
77529098
تجهیزات شبکه کانال کارخانه صنعتی شاهرخی
مد‌یرعامل :شاهرخ شاهرخی تلفن77703388 : آدرس :تهران -خیابان د‌ماون��د -بعد از چهارراه تهرانپارس -شماره 1890 شعله پارس
مدیر عامل :بهمن یوسفی‌نیا تلفن22411059 : آدرس :جاد‌ه تهران ساوه -سه راه آد‌ران -خیابان قلع��ه میر -خیابان مفتح -نبش بن بس��ت دوم- پالک 1 د‌کت
مد‌یرعامل :ابوالمحسن جنتی تلفن77455389 -77456028 : آدرس :انتهای سی‌متری نارمک -فرجام شرقی - بعد از چهارراه ولیعصر -شماره 184 -186
تجهیزات کنترل آلیاژگران د‌نیای کنترل
مد‌یرعامل :عباس اکبری تلفن66491086 - 66493531 : آدرس :مید‌ان انقالب -روبه‌روی س��ینما بهمن - جنب بانک صاد‌رات -س��اختمان - 1484طبقه چهارم مرکز کنترل ایران (هانیول)
مد‌یرعامل :ساسان زمانی تلفن88730717 : آدرس :خیابان مطهری -ش��ماره -251کد‌پستی 15868-1757
سهند سازه آریا (سهند کنترل)
(ارائه‌کنند‌ه سیستم‌ها و تجهیزات کنترلی تهویه مطبوع)
مد‌یرعامل :اکبر پورعباسی‌وند تلفن44840481-9 : آدرس :بزرگ��راه نیایش -تقاطع س��رد‌ار جنگل- ساختمان سهند مهندسی برق و الکترونیک قشم ولتاژ
عایق حرارتی و برود‌تی شیواسپ
مد‌یرعامل :رضا جلیل‌زاد‌ه تلفن22710200 : آدرس :ته��ران -ش��ریعتی -نرس��ید‌ه ب��ه مید‌ان قد‌س -جنب آژانس هواپیمایی تعطیالت -پالک 1905
نسیم‌سازان اروند
(تعمیر و نگهداری سیستم‌های تهویه مطبوع)
مد‌یرعامل :محمود غفاری تلفن66693638 - 66681106 : آدرس :ته��ران -مید‌ان شمش��یری -خیابان 45 متری زرند -خیابان تختی -پالک - 170طبقه اول -واحد 3
(ارائه کننده سیستم‌های اتوماسیون صنعتی ،کنترل و ابزار دقیق زیمنس)
مدیر عامل :مهندس اصغر بارزی تلفن021 -66760558 -66733040 : آدرس :ته��ران – الل��ه زارن��و – بین کوش��ک و منوچهری – کوی مصباح کریمی – س��اختمان – 14واحد 10
پمپ و بوستر پمپ گزینه صنعت تاسیسات
مدیر عامل :رضا اتفاق اسکویی تلفن88320257 : آدرس :خیاب��ان اس��تاد مطه��ری -خیاب��ان جم (فجر) -ابتدای خیابان غف��اری -پالک -3واحد 15
سختی‌گیر و رسوب‌زد‌ا پاکاب کنترل
مد‌یرعامل :علیرضا سرمد‌ی تلفن0151-2263394 : آدرس :س��اری -بل��وار امیر مازند‌ران��ی -خیابان شهید‌ان عبوری -بعد‌از برق تانش سبالن هیدروشیمی
مد‌یرعامل :عبد‌ا ...ناپید‌ا تلفن 88614798-9 :و 88064709 آدرس :ته��ران -خیابان ش��یراز جنوبی -خیابان یاس -پالک - 15طبقه - 4واحد 7
آب و فاضالب فرآیند زالل آب
(سپتیک تانک FZAو ،MPDچربی‌گیر ،منهول)
مدیر عامل :اخوان تلفن09111313594، 0131-2238526 : آدرس :رش��ت ،خیابان سعد‌ی ،اول خیابان معلم، نبش کوچه بهاران ،س��اختمان ملک ،طبقه دوم، واحد 3
آموزشگاه HVAC آموزشگاه اد‌یبان
مد‌یرعامل :عباس زین‌العابد‌ین‌زاد‌ه تلفن09123753060 ، 88468961: آدرس :تهران -ضلع جنوب شرقی پل سید‌خند‌ان ابتدای رسالت -کوچه باقری -ساختمان باقری -پالک ،4طبقه 4
پارس اهداف
(سپتیک تانک ،فیلتر شنی ،چربی‌گیر فایبرگالس)
مد‌یرعامل :سعید منهوبی تلفن09121885787 ، 22038770 : آدرس :ته��ران -بل��وار آفریقا -خیاب��ان ارمغان شرقی -ساختمان فاخر -پالک - 61واحد3
مواد اولیه و خدمات چشمه
(طراح و مجری ساخت استخر ،سونا ،جکوزی و پروژه‌های تاسیساتی)
مد‌یرعامل :سعید آسترکی تلفن88345289 - 88345290 : آدرس :ته��ران -خیابان طالقان��ی -خیابان بهار ش��مالی -مجتمع تجاری مرجان -طبقه اول - واحد 21 اند‌یشه و فن آریاگستر (طراحی ،اجرا ،نگهداری)
پاکسازی و ضد‌عفونی هوا پنام آزما
مد‌یرعامل :شاهین عیوقی تلفن88812885-6 - 88848076 : آدرس :ته��ران -خیابان مفتح ش��مالی -خیابان زهره -پالک -9ط -4واحد9
مد‌یرعامل :عبد‌ا ...جانزاد‌ه تلفن88514371 : آدرس :تهران -س��ید‌خند‌ان -ابتدای س��هرورد‌ی شمالی -کوچه مهاجر -پالک -33واحد 2 صنایع مس قائم
(تولیدکننده لوله مسی بدون د‌رز)
مد‌یرعامل :آزید هاک تلفن0312-5642001: آدرس :اصفهان -ش��هرک صنعتی مورچه‌خورت -فاز 4
71-70
نظرخواهی
تهوی��ه و تبری�� د با هدف آگاهی از میزان رضایت‌مند‌ی ش��ما خوانن��ده گرامی ،فرم نظرخواهی حاضر را تهیه کرده است .ضمن تشکر از همراهی شما ،سپاسگزار است دقت و صراحت در هنگام پاسخ دادن را لحاظ فرمایید. نام و نام خانواد‌گی............................................................................................................................. : -1جنس -2 ...................... :سن -3 .................... :تحصیالت................................................. : -4شغل............................................................................................................................................... : -5آیا رویکرد جدید نشریه مبنی بر استفاده از مطالب ASHRAEرا می‌پسند‌ید؟ .................................................................................................................................................................. -6برای مطالعه این نشریه به‌طور متوسط چه مدت زمانی صرف کر ده‌اید؟ .................................................................................................................................................................. -7آیا بین تعد‌ا د صفحات مجله و تعد‌ا د آگهی‌ها تناسب وجو د دارد؟ بله تا حد‌ود‌ی خیر -8آیا عکس‌ها و طرح‌های تزیینی با مطالب نشریه هم‌خوانی دارد؟ بله تا حد‌ود‌ی خیر -9وضعیت صفحه‌آرایی و گرافیک مجله چگونه است؟ خوب متوسط ضعیف -10اثرگذارترین مطلب این شماره کد‌ام است؟ لطفا نام ببرید. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... -11کد‌امی��ک از روش‌ه��ای زیر در مطالب نش��ریه برای ش��ما از اولویت برخوردار است؟ تحقیقاتی ی کاربر د آموزشی اطالع‌رسانی -12میزان رضایت‌مند‌ی خو د را از مطالب نشریه بیان فرمایید. .................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... -13مهم‌ترین مس��الهای که توصیه می‌کنی د نش��ریه به آن بپرد‌از د و یا از آن د‌وری کن د را بیان فرمایید. .................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... -14پیشنهاد‌ها و انتقاد‌های خو د را در مور د نشریه بیان فرمایید. ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................
62
اشتراک (انتخاب کتاب د‌رخواستی فراموش نشود)
نام و نام خانواد‌گی/شرکت.............................................................................................................. : نشانی.................................................................................................................................................... : .................................................................................................................................................................. تلفن و د‌ورنگار ....................................................... :ک د پستی...................................................... : صندوق پستـی .............................................. :پست الکترونیک................................................ :
12شماره 180.000ریال
با ارس��ال (فکس و یا پس��ت) فیش بانکی ش��ماره .........................مورخ ......................... به مبلغ .........................ریال به حواله کر د حس��اب جام ش��ماره 5763014نز د بانک ملت شعبه چهار راه کالج تهران (ک د )62091به نام محم د حسین د‌هقان ،تقاضای اشتراک نشریه تهویه و تبری د از شماره .........تا شماره .........را د‌ارم. نشانی :تهران -صندوق پستی 14335-536 تلفن22885647 :
د‌ورنگار22885651 :
امور مشترکین22885649 :
نظرخواهی اشتراک
با پرد‌اخ�ت کامل حق اش�تراک یک�ی از کتاب‌های زیر را انتخاب تا به صورت رایگان برای شما ارسال گر دد: مرجع جیبی گرمایش و تهویه مطبوع مرجع جیبی لوله‌کشی مرجع جیبی تهویه و تبرید مرجع جیبی برق مرجع جیبی موتورهای الکتریکی گذر برگ از برگا (مجموعه شعر) ASHRAE Pocket Guide