Bartolomeo Cristofori (Nl

De piano is een van de meest populaire muziekinstrumenten ter wereld! Het instrument wordt geassocieerd met veel klasse en romantiek.

Iedereen weet dat Bach, Beethoven, Mozart, Chopin en nog veel andere componisten fantastische werken voor piano componeerden, maar wie de uitvinder was van het instrument is minder bekend. Nochtans was deze Italiaan, Bartolomeo Cristofori, één van de populairste instrumentenbouwers.

De beroemde muzikant en muziekinstrumentenbouwer, Bartolomeo Cristofori werd op 4 mei 1655 in Padua, Italië geboren. Tijdens zijn jeugd was hij een leerling van Nicolo Amati (1596 –1684), een van de beroemdste en beste Italiaanse vioolbouwers van zijn tijd en een van de meest populaire leden van de familie Amati, vioolbouwers, die actief waren tijdens de 16e. eeuw tot midden de 18e. eeuw.

Tot hij 33 jaar was verbleef Bartolomeo in Venetië. In 1688 werd hij opgemerkt door Fernando de Medici, zoon van Cosimo III de groothertog van Toscane en telg uit de invloedrijkste familie van Italië in de zeventiende en de achttiende eeuw. Fernando was een groot bewonderaar van zang

en opera. Hij was de beschermheer van de muzikanten en organiseerde regelmatig operavoorstellingen in zijn riante villa. Bartolomeo werd aangeworven en had als taak te musiceren, de instrumenten van Fernando di Medici te onderhouden en eveneens nieuwe instrumenten te ontwikkelen. Met de steun van Fernando de Medici kreeg Bartolomeo Cristofori kans om te innoveren. Hij verhuisde naar Florence om daar aan nieuwe instrumenten te gaan werken. Zijn eerste werken waren verschillende toetsinstrumenten, een spinettone, een ovale spinet en vele andere modellen van middeleeuwse klavecimbels en andere instrumenten.

Tussen 1698 en 1708 ontwierp Christofori een instrument, gelijkend op een klavecimbel, met dit verschil dat je er zacht en hard op kon spelen, om zodoende meer expressie in de muziek te kunnen leggen. In een klavecimbel worden de snaren aangetokkeld wanneer er op een toets word gedrukt. De snaar wordt dan even ‘opgepakt’ en weer losgelaten. Daarom duren de tonen bij een klavecimbel korter en kan er ook niet hard of juist zacht gespeeld worden. De toetsen zacht of hard aanslaan heeft hoegenaamd geen invloed op het geluidsvolume. Cristofori maakte een mechaniek met hamertjes die de snaren aanslaan als de toets wordt ingedrukt. Hiermee kon je wel zacht en hard spelen. Hij noemde het instrument “klavecimbel che fa il piano e il forte”. Later ingekort tot “pianoforte”. Uiteindelijk werd de naam “piano” gebruikt. Het instrument had een houten frame, het had nog geen pedalen en het klavier was een stuk korter dan bij de huidige piano. Het feit dat het instrument meer dan één volume kon voortbrengen was revolutionair. In de loop der jaren werden allerlei verbeteringen aangebracht. Zo werd het houten frame, waarop de snaren werden gespannen, vervangen door een gietijzeren frame. Hierdoor konden de snaren veel strakker worden gespannen, wat bij een harde aanslag zorgde voor nog meer geluidsvolume.

Historici bevestigden dat Christofori erin slaagde tegen 1711 drie volledig werkende piano’s te creëren, waarvan er twee in Frankrijk werden verkocht en een aan kardinaal Ottoboni in Rome, de beroemde beschermheer van muziek in Italië. Deze instrumenten hadden bijna alle eigenschappen van de moderne piano. Het gietijzeren frame ontbrak nog, waardoor het nog niet mogelijk was om fortissimo te spelen.

Het overlijden van zijn beschermheer Fernando di Medici in 1713 veroorzaakte geen problemen voor Bartolomeo. Hij bleef werken aan het hof van di Medici, maar hij verkocht zelf zijn instrumenten overal in Europa. Zijn meest opmerkelijke verkoop was aan de koning van Portugal.

Zelfs wanneer de invloed van de familie di Medici afnam, ging Bartholomeo veder met het maken van piano’s. Hij leidde verschillende leerlingen op en probeerde te innoveren . Bartolomeo Christofori stierf op 27 januari 1731 in Florence. Slechts drie piano’s van Bartolomeo zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven. De eerste piano staat in het Metropolitan Museum in New York, de tweede is te bezichtigen in Museo Nazionale degli Strumenti Musicali in Rome en de derde staat in het Musikinstrumenten Museum van de universiteit van Leipzig.

Weinig mensen weten wie Bartolomeo Cristofori was, terwijl zijn uitvinding overbekend is geworden, maar geldt dat niet voor veel uitvinders?

CVC