Yüksek Binalarda Asansör Sistemi Tasarımı İçin Karar Destek Modeli Ayşe Çolakoğlu1; Georg Suter2; Gülen Çağdaş3 1,3 İstanbul Teknik Üniversitesi; 2Viyana Teknik Üniversitesi 1 ayse.colakogluu@gmail.com; 2georg.suter@tuwien.ac.at; 3cagdas@itu.edu.tr
Özet
Yüksek binaların tasarım sürecinde yatay veya düşey sirkülasyonla ilgili alınacak kararlar tasarımın önemli parçasını oluşturur. Yüksek binalarda asansör sistemi tasarımı, farklı disiplinlerden birçok etkenin göz önünde bulundurularak tasarlandığı süreçlerdir. Asansör sistemi tasarımı, bir bina için gerekli olan asansör sayısı, asansör kapasitesi ve hızının belirlenmesinin yanı sıra asansörler için en uygun yerleşimin belirlenmesini de kapsamaktadır. Asansör sisteminin hedefleri binanın kullanıcı trafiğini karşılamak olduğu gibi, tasarım kriterleri arasında maliyet, enerji etkinliği, bakım, güvenlik, strüktürel ve sismik faktörler de bulunmaktadır. Tüm bunlar düşünüldüğünde, tasarımcının farklı disiplinden birçok etkeni göz önünde bulundurularak bina için ideal asansör sistemini tasarlaması gerekmektedir. Fakat bu durum uzman bilgisi, deneyim veya mevcut binalar üzerinde kapsamlı bir araştırma gerektirmektedir. Asansör sistemi tasarımı temel olarak asansör trafik analizlerine dayalıdır. Asansör trafik analizleri, mevcut bir binanın yada tasarlanmış bir asansör sisteminin, binanın ihtiyacı olan servis hizmetini karşılayıp karşılamayacağını test eden yöntemlerdir. Asansör trafik analiz yöntemleri ve geliştirilen yazılımlar incelendiğinde, tasarım aşamasında binada uygulanması gereken asansör sayısı, hızları ve kapasitesi ile ilgili sonuçlar üretebilen çalışmaların eksikliği gözlemlenmektedir. Bu çalışma kapsamında, yüksek binalarda asansör sistemi tasarımı için kullanılabilecek bir karar destek modeli geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında geliştirilen karar destek modeli yolcu asansörlerini kapsamaktadır. Çalışmada, geleneksel analiz hesaplarına dayanan analitik trafik analiz yöntemi kullanılmıştır. Asansör sistemi tasarımına etki eden parametreler yapılan literatür araştırmaları sonucu elde edilmiş, asansör teknik verileri ise çeşitli asansör firmalarından elde edilerek modele dahil edilmiştir. Geliştirilen model, uygulama olarak 40 katın altındaki ofis binaları için test edilmiştir. Bunun nedeni, 40 kat üzerindeki yüksek binalar için gökyüzü lobileri gibi farklı tasarım çözümlerine ihtiyaç duyulması ve modelde kullanılan analitik trafik analiz yönteminin ofis binalarında görülen kullanıcı trafiğini baz alan matematiksel hesaplar içermesidir. Modelin uygulanabilirliğinin test edilmesi için elde edilen sonuçlar ticari bir simülasyon yazılımı olan Elevate programında simüle edilerek sonuç bölümünde değerlendirilmektedir. Anahtar Kelimeler: Yüksek binalar, asansör, asansör sistemi tasarımı, asansör trafik analizi.
sürdürülebilir sayısal ekolojiler: sayısal tasarım, malzeme, başarım
MSTAS 2015
25