nummer 66 – maart 2012 – www.mo.be/papers [ Wat na Busan? ]
dan België. In een recent onderzoek berekenden Walz en Ramachandran dat de ODA van niet-DAC-leden vandaag ergens tussen 11 en 41 miljard bedraagt, waardoor die landen momenteel ongeveer 8 tot 31% van de wereldwijde ODA-stromen voor hun rekening nemen. De grote onzekerheidsmarge ontstaat doordat de groeilanden, in tegenstelling tot de DAC-leden, niet of slechts beperkt rapporteren over hun ontwikkelingsfinanciering. Dit gebrek aan transparantie is vaak een doelbewuste strategie om interne tegenstanders geen munitie te geven om het ontwikkelingsbeleid verder aan te vallen. Daarom is in de grafiek bij de hulp voor China, India en Brazilië een extra kader toegevoegd om aan te geven tussen welke limieten de schattingen in de literatuur schommelen. Toch komen de laagste schattingen waarschijnlijk het dichtst in de buurt van de realiteit, aangezien hogere schattingen vaak financiering toevoegen die helemaal niet als ODA kan worden gerekend. De invloed van de groeilanden gaat veel verder dan enkel op het vlak van ODA. De echte (r)evolutie heeft immers plaatsgevonden binnen de zogenaamde andere officiële stromen (Other Official Flows of OOF). Voor de leden van de OESO ligt het niveau van de OOF meestal ver onder dat van de ODA, zeker in Afrika. Dat geldt echter niet voor de meeste groeilanden, met China voorop. Via (preferentiële) exportkredieten, strategische kredietlijnen en leningen via staatsbanken geven groeilanden hun eigen bedrijven een duw in de rug en openen ze nieuwe financieringskanalen voor Afrikaanse landen. Hiermee volgen ze het voorbeeld van Japan, dat enkele decennia geleden ook kredieten verschafte aan China en aan Japanse bedrijven die in China investeerden toen het land door de meeste investeerders nog niet als kredietwaardig werd beschouwd. In de meeste groeilanden zien we dat de ODA- en OOF-stromen ook worden beheerd door verschillende ministeries. De ODA wordt vaak toegekend door het ministerie van Handel of Buitenlandse Zaken en voor de verdeling van OOF staan vooral ExportImportbanken in. Die typische tweedeling vinden we ook in westerse landen, maar werd toch vooral uitgedragen door Japan. Hoewel de andere officiële stromen niet tot de ODA kunnen worden gerekend, zijn ze de laatste jaren zo spectaculair gestegen dat ze een belangrijke invloed hebben gehad op de ontwikkeling van Afrikaanse landen. Tegelijk traden ze ook in concurrentie met de westerse ontwikkelingshulp25.
Grafiek 3: Overzicht van de financiering voor ontwikkeling
Bron: Brautigam (2011)
15