Ο αγροτουρισμός ως μέσο αναζωογόνησης μικρών οικισμών by greekarchitects.official

ΔΗΜΘΙΞ ΛΔ΢ΡΞΒΘΞ ΟΞΚΣ΢ΔΥΜΔΘΞ ΡΥΞΚΖ ΑΠΥΘ΢ΔΙ΢ΞΜΩΜ ΛΖΥΑΜΘΙΩΜ ΢ΞΛΔΑΡ ΟΞΚΔΞΔΞΛΘΑΡ ΙΑΘ ΥΩΠΞ΢ΑΝΘΑΡ

ΔΘΑΚΔΝΖ 9ΞΣ ΔΝΑΛΖΜΞΣ ΗΔΛΑ:

ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ

ΩΡ

ΛΔΡΞ

ΑΜΑΕΩΞΓΞΜΖΡΖΡ

ΛΘΙΠΩΜ ΞΘΙΘΡΛΩΜ

ΤΞΘ΢Ζ΢ΠΘΑ: ΑΚΒΔΠ΢Ζ ΔΣΑΓΓΔΚΘΑ ΔΟΘΒΚΔΟΞΣΡΑ: ΙΚΑΛΟΑ΢ΡΔΑ Δ. ΑΙΑΔΖΛΑЇΙΞ Δ΢ΞΡ 2009 - 2010 ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ

ΟΔΠΘΔΥΞΛΔΜΑ

• ΑΜ΢ΘΙΔΘΛΔΜΞ – ΡΙΞΟΞΡ ΢ΖΡ ΔΠΓΑΡΘΑΡ • ΛΔΗΞΔΞΚΞΓΘΑ

ςελ. 3 ςελ. 3

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 1: ΓΔΜΘΙΑ ΟΔΠΘ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ 1.2. ΞΠΘΡΛΞΡ ΢ΞΣ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ 1.3. ΓΔΜΘΙΑ – ΘΡ΢ΞΠΘΙΑ Ρ΢ΞΘΥΔΘΑ 1.4. «ΛΑΕΘΙΞΡ» ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ 1.5. ΑΠΜΖ΢ΘΙΔΡ ΔΟΘΟ΢ΧΡΔΘΡ ΢ΞΣ ΤΑΘΜΞΛΔΜΞΣ 1.6. ΔΜΑΚΚΑΙ΢ΘΙΔΡ ΛΞΠΤΔΡ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

ςελ. 5 ςελ. 6 ςελ. 7 ςελ. 8 ςελ. 10

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 2: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ 2.1. Ζ ΔΜΜΞΘΑ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ 2.2. ΑΟΞΡΑΤΖΜΘΡΖ ΞΠΧΜ 2.3. ΛΞΠΤΔΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ 2.4. ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡ΢ΘΙΑ ΙΑ΢ΑΚΣΛΑ΢Α 2.5. Ρ΢ΞΥΞΘ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ 2.6. ΟΚΔΞΜΔΙ΢ΖΛΑ΢Α – ΛΔΘΞΜΔΙ΢ΖΛΑ΢Α ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

ςελ. 13 ςελ. 14 ςελ. 15 ςελ. 16 ςελ. 17 ςελ. 19

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 3: ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΣΠΧΟΖ 3.1. ΓΔΜΘΙΑ 3.2. ΓΑΚΚΘΑ 3.3. ΑΓΓΚΘΑ 3.4. Θ΢ΑΚΘΑ 3.5. ΘΡΟΑΜΘΑ 3.6. ΓΔΠΛΑΜΘΑ 3.7. ΑΚΚΔΡ ΥΧΠΔΡ

ςελ. 22 ςελ. 23 ςελ. 24 ςελ. 25 ςελ. 26 ςελ. 27 ςελ. 28

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΟΠΘΔΥΞΛΔΜΑ

ΟΔΠΘΔΥΞΛΔΜΑ ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ 4.1. Ξ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ 4.2. ΔΘΔΘΙΞ ΟΚΑΘΡΘΞ ΥΧΠΞ΢ΑΝΘΙΞΣ ΡΥΔΔΘΑΡΛΞΣ ΙΑΘ ΑΔΘΤΞΠΞΣ ΑΜΑΟ΢ΣΝΖΡ ΓΘΑ ΢ΞΜ ΢ΞΣΠΘΡΛΞ 4.3. Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ 4.3.1. ΛΞΠΤΔΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ 4.3.2. ΑΝΞΜΔΡ ΥΠΖΛΑ΢ΞΔΞ΢ΖΡΖΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ – Ξ ΠΞΚΞΡ ΢ΞΣ ΙΠΑ΢ΞΣΡ 4.4. ΑΔΣΜΑΛΘΔΡ ΔΚΚΖΜΘΙΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ 4.5. ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡ΢ΘΙΞΘ ΡΣΜΔ΢ΑΘΠΘΡΛΞΘ 4.6. ΞΘΙΘΡΛΞΘ ΙΑΘ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ 4.6.1. ΑΛΟΔΚΑΙΘΑ ΗΔΡΡΑΚΘΑΡ 4.6.2. ΟΔ΢ΠΑ ΚΔΡΒΞΣ 4.6.3. ΑΓΘΞΡ ΓΔΠΛΑΜΞΡ ΟΠΔΡΟΧΜ 4.6.4. ΑΜΧ ΟΞΠΞЇΑ ΡΔΠΠΧΜ 4.6.5. ΑΠΑΥΧΒΑ ΒΞΘΧ΢ΘΑΡ 4.6.6. ΕΑΓΞΠΑ ΟΖΚΘΞΣ 4.6.7. Ρ΢ΑΣΠΞΣΟΞΚΖ ΝΑΜΗΖΡ 4.6.8. ΛΑΡ΢ΘΥΞΥΧΠΘΑ ΥΘΞΣ 4.7. ΘΔΘΧ΢ΘΙΔΡ ΟΠΧ΢ΞΒΞΣΚΘΔΡ ΑΜΑΟ΢ΣΝΖΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ 4.7.1. ΚΘΒΑΔΘ ΗΔΡΡΑΚΞΜΘΙΖΡ 4.7.2. ΚΑΡΘΗΘ ΙΠΖ΢ΖΡ

ςελ. 30 ςελ. 32 ςελ. 37 ςελ. 40 ςελ. 43 ςελ. 44 ςελ. 46 ςελ. 48 ςελ. 49 ςελ. 50 ςελ. 51 ςελ. 52 ςελ. 53 ςελ. 54 ςελ. 55 ςελ. 56 ςελ. 57

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 5: ΡΣΛΟΔΠΑΡΛΑ΢Α 5.1. Ζ ΘΔΘΑΘ΢ΔΠΞ΢Ζ΢Α ΢ΖΡ ΔΚΚΑΔΑΡ – ΡΣΓΙΠΘΡΖ ΛΔ ΑΚΚΔΡ ΥΧΠΔΡ 5.2. Ξ ΠΞΚΞΡ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρ΢Ζ ΒΘΧΡΘΛΖ ΑΜΑΟ΢ΣΝΖ 5.3. Ζ ΡΣΛΒΞΚΖ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρ΢ΖΜ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

ςελ. 59 ςελ. 60 ςελ. 61

• ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ – ΟΖΓΔΡ

ςελ. 63

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΟΔΠΘΔΥΞΛΔΜΑ

ΟΔΠΘΚΖΦΖ

• ΑΜ΢ΘΙΔΘΛΔΜΞ – ΡΙΞΟΞΡ ΢ΖΡ ΔΠΓΑΡΘΑΡ Ανσικείμενο σηρ επγαςίαρ ατσήρ είναι ο αγποσοτπιςμϋρ ψρ εναλλακσική μοπυή σοτπιςμοό, ϋπψρ ςτνανσάσαι ςήμεπα ςσιρ φύπερ σηρ Δτπύπηρ και ειδικϋσεπα ςσον ελλαδικϋ φύπο. Ξ αγποσοτπιςμϋρ, ψρ δπαςσηπιϋσησα ποτ αναπσόςςεσαι ςσην όπαιθπο, δεν μποπεί παπά να αλληλεπιδπά και να έφει άμεςο ανσίκστπο ςσον αγποσικϋ φύπο. Έσςι, ψρ ςκοπϋρ σηρ παποόςαρ επγαςίαρ σίθεσαι η διεπεόνηςη σψν φψπικύν επιπσύςεψν σηρ αγποσοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ και σοτ σπϋποτ με σον οποίο μποπεί να λεισοτπγήςει ψρ επγαλείο σοπικήρ ανάπστξηρ και ειδικϋσεπα ψρ μέςο αναζψογϋνηςηρ μικπύν οικιςμύν σοτ αγποσικοό φύποτ ποτ ενδεφομένψρ να βπίςκονσαι ςε υθίνοτςα ποπεία. Αυοπμή για σην επιλογή σοτ ςτγκεκπιμένοτ θέμασορ, ςσάθηκε η πποοπσική εκπϋνηςηρ διπλψμασικήρ επγαςίαρ ςε έναν εγκασαλελειμμένο παπαδοςιακϋ οικιςμϋ με ανσικείμενο ση μελέση αποκασάςσαςήρ σοτ και πιθανήρ ανάπστξηρ ςε ατσϋν αγποσοτπιςσικύν δπαςσηπιοσήσψν. Ιπίθηκε, λοιπϋν, ςκϋπιμη η διεπεόνηςη σοτ αγποσοτπιςμοό ϋπψρ ευαπμϋζεσαι ςήμεπα ςε διάυοπερ πεπιοφέρ αλλά και σψν πποϊποθέςεψν ποτ φπειάζονσαι για να αναπστφθεί με κασεόθτνςη σην αναζψογϋνηςη ενϋρ μικποό οικιςμοό. • ΛΔΗΞΔΞΚΞΓΘΑ Ζ μεθοδολογία ποτ ακολοτθήθηκε κασά σην εκπϋνηςη σηρ παποόςαρ επγαςίαρ ςσηπίφθηκε ςσην έπετνα με φπήςη ελληνικήρ και ξένηρ βιβλιογπαυίαρ ςφεσικήρ με σον σοτπιςμϋ αλλά και πεπιοδικύν ποτ αναυέπονσαι ςσιρ εναλλακσικέρ μοπυέρ σοτπιςμοό. Δπίςηρ, ςημανσική τπήπξε η έπετνα μέςψ Διαδικσόοτ ςε ιςσοςελίδερ ςφεσικέρ με σον αγποσοτπιςμϋ κτπίψρ για σην ενϋσησα ποτ αναυέπεσαι ςσοτρ αγποσοτπιςσικοόρ ςτνεσαιπιςμοόρ αλλά και για σον ενσοπιςμϋ σοτ υψσογπαυικοό τλικοό.

Ζ επγαςία διαπθπύνεσαι ςε σέςςεπιρ ενϋσησερ. Ρσην ππύση ενϋσησα (Γενικά πεπί ΢οτπιςμοό), κπίθηκε ςκϋπιμο να παποτςιαςσοόν βαςικέρ έννοιερ ποτ ςφεσίζονσαι με σον σοτπιςμϋ καθύρ και μια ςόνσομη ιςσοπική αναδπομή σηρ εξέλιξηρ σοτ υαινομένοτ ύςσε να σεθεί η μελέση ςσο απαισοόμενο εννοιολογικϋ και ιςσοπικϋ πλαίςιο. Ρση δεόσεπη ενϋσησα (Ξ αγποσοτπιςμϋρ), αποςαυηνίζεσαι ο ϋπορ «αγποσοτπιςμϋρ» και κασαγπάυονσαι οι μοπυέρ σοτ, οι ςσϋφοι καθύρ και σα πλεονεκσήμασα και οι αδτναμίερ σοτ.

Ρσην σπίση ενϋσησα (Ξ αγποσοτπιςμϋρ ςσην Δτπύπη), διεπετνύνσαι οι μοπυέρ αγποσοτπιςμοό ςε φύπερ σηρ Δτπύπηρ ϋπψρ ςση Γαλλία, σην Θσαλία, σην Αγγλία και σην Θςπανία, με ςσϋφο ση διετκϋλτνςη σηρ ςόγκπιςηρ, ςσην επϋμενη ενϋσησα, με ση φύπα μαρ. Ρσην σέσαπση ενϋσησα (Ξ αγποσοτπιςμϋρ ςσην Δλλάδα), γίνεσαι λεπσομεπέςσεπη κασαγπαυή σοτ σπϋποτ με σον οποίο αναπσόςςεσαι ο αγποσοτπιςμϋρ ςση φύπα μαρ, αυοό ππύσα σεθεί ςε ένα γενικϋσεπο πλαίςιο ποτ αυοπά σον σοτπιςμϋ εν γένει ςσην Δλλάδα. Οαποτςιάζονσαρ σην ανάπστξη σηρ αγποσοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ ςε φαπακσηπιςσικέρ πεπιπσύςειρ – πεπιοφέρ σηρ ελληνικήρ τπαίθποτ.

Ρσην πέμπση ενϋσησα (Ρτμπεπάςμασα) εξάγονσαι ςτμπεπάςμασα ψρ ππορ ση ςτμβολή σοτ αγποσοτπιςμοό ςσην αναζψογϋνηςη σψν οικιςμύν.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΑΜ΢ΘΙΔΘΛΔΜΞ

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 1: ΓΔΜΘΙΑ ΟΔΠΘ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

1.1. ΞΠΘΡΛΞΡ ΢ΞΣ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ ΑΚΚΔΡ ΟΠΞΡΟΑΗΔΘΔΡ ΞΠΘΡΛΞΣ ΢ΞΣ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

Ζ λέξη σοτπιςμϋρ πποέπφεσαι απϋ ση γαλλική λέξη tour και σην αγγλική touring, ποτ ςημαίνοτν γόπορ, πεπιήγηςη. Ιαι οι δτο λέξειρ πποέπφονσαι απϋ ση λασινική λέξη tornus. (1) Απϋ σιρ απφέρ σοτ 20οτ αιύνα, πολλοί διεθνείρ οπγανιςμοί και ειδικοί σοτ σοτπιςμοό επιδίψξαν να οπίςοτν σην έννοια σοτ σοτπίςσα και σοτ σοτπιςμοό. (2) Ζ Διεθνήρ Ακαδημία σοτ ΢οτπιςμοό (Α.Θ.΢. – Monte Carlo) οπίζει ϋσι σοτπιςμϋρ είναι σο ςόνολο σψν ανθπύπινψν μεσακινήςεψν και σψν δπαςσηπιοσήσψν ποτ πποκόπσοτν απϋ ατσέρ. Ατσέρ τποκινοόνσαι, ςε διαυοπεσικϋ βαθμϋ και ένσαςη, απϋ σον πϋθο σηρ απϋδπαςηρ, ποτ εντπάπφει ςσα άσομα.

Ξ J. Gouer οπίζει σον σοτπιςμϋ ψρ «σον σπϋπο να σαξιδεόειρ, ςτνδτάζονσαρ ςε διαυοπεσικέρ αναλογίερ, ςόμυψνα με σα άσομα, σην πεπιέπγεια σοτ πνεόμασορ μαζί με σον πϋθο να πποςαπμοςσεί κάποιορ ςσα ξένα ήθη και έθιμα». Ξ J. Medecin (Revue de Deux Mondes) αναυέπει ϋσι: «΢οτπιςμϋρ είναι μια δπαςσηπιϋσησα ετκαιπίαρ η οποία ςτνίςσασαι ςσο να παπαμένει κάποιορ μακπιά απϋ σον σϋπο σηρ μονίμοτ διαμονήρ σοτ, για λϋγοτρ διαςκέδαςηρ, ανάπατςηρ, εμπλοτσιςμοό σηρ εμπειπίαρ σοτ, ανόχψςηρ σοτ μοπυψσικοό σοτ επιπέδοτ, απϋ σην παποτςία νέψν μοπυύν σηρ ανθπύπινηρ δπάςηρ και απϋ σιρ εικϋνερ μιαρ άγνψςσηρ υόςηρ». Λια επιςσημονική πποςέγγιςη σοτ σοτπιςμοό, δϋθηκε απϋ σοτρ Hunziker και Krapf σο 1942. ςόμυψνα μ’ ατσοόρ: «΢οτπιςμϋρ είναι σο ςόνολο σψν ενεπγοποιημένψν ςφέςεψν και γεγονϋσψν κασά ση διάπκεια σηρ μεσακίνηςηρ και παπαμονήρ σψν ασϋμψν εκσϋρ σοτ σϋποτ σηρ ςτνήθοτρ κασοικίαρ σοτρ, τπϋ σον πεπιοπιςμϋ ϋσι σϋςο η μεσακίνηςη ϋςο και η παπαμονή σοτρ δεν έφοτν ψρ κίνησπο σην άςκηςη οποιαςδήποσε κεπδοςκοπικήρ δπαςσηπιϋσησαρ».

Οολλέρ είναι οι πποςπάθειερ ποτ έφοτν γίνει για να δoθεί έναρ ακπιβήρ οπιςμϋρ σοτ ΢οτπιςμοό. Οαπασίθενσαι πένσε απϋ σα κόπια φαπακσηπιςσικά σοτ: • Ξ σοτπιςμϋρ είναι η μεμονψμένη ή ομαδική μεσακίνηςη ανθπύπψν ςε διάυοποτρ σοτπιςσικοόρ πποοπιςμοόρ και η διαμονή σοτρ ςε ατσοόρ επί σοτλάφιςσον ένα 24ψπο με ςκοπϋ σην ικανοποίηςη σψν σοτπιςσικύν σοτρ αναγκύν. • Ξι διάυοπερ μοπυέρ σοτ σοτπιςμοό πεπιλαμβάνοτν απαπαίσησα δόο βαςικά ςσοιφεία: ΢ο σαξίδι ςσον σοτπιςσικϋ πποοπιςμϋ και ση διαμονή ςε ατσϋν, ςτμπεπιλαμβανομένηρ σηρ διασπουήρ. • ΢ο σαξίδι και η διαμονή λαμβάνοτν φύπα εκσϋρ σοτ σϋποτ σηρ μϋνιμηρ διαμονήρ σψν ανθπύπψν ποτ απουαςίζοτν να μεσακινηθοόν για σοτπιςσικοόρ λϋγοτρ. • Ζ μεσακίνηςη ανθπύπψν ςε διάυοποτρ σοτπιςσικοόρ πποοπιςμοόρ είναι πποςψπινοό και βπαφτφπϋνιοτ φαπακσήπα, ποτ ςημαίνει ϋσι ππϋθεςή σοτρ είναι να επιςσπέχοτν ςσον σϋπο σηρ μϋνιμηρ κασοικίαρ σοτρ μέςα ςε λίγερ, μέπερ βδομάδερ ή μήνερ. • Ξι άνθπψποι επιςκέπσονσαι σοτπιςσικοόρ πποοπιςμοόρ για σοτπιςσικοόρ λϋγοτρ, δηλαδή για λϋγοτρ άλλοτρ απϋ εκείνοτρ σηρ μϋνιμηρ διαμονήρ σοτρ ή σηρ επαγγελμασικήρ απαςφϋληςήρ σοτρ.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(1) Βαπβαπέςορ Ρσ., 1998: 27-26. (2) Ποόπαρ Β.: 7-11.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 1: ΓΔΜΘΙΑ ΟΔΠΘ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

1.2. ΓΔΜΘΙΑ - ΘΡ΢ΞΠΘΙΑ Ρ΢ΞΘΥΔΘΑ

Ξ σοτπιςμϋρ αποσελεί ένα διεθνέρ, ςόνθεσο και πολόπλετπο υαινϋμενο, σο οποίο πποςλαμβάνει μαζικέρ διαςσάςειρ κασά σο δεόσεπο μιςϋ σοτ εικοςσοό αιύνα.(3) Χρ υαινϋμενο, ϋμψρ, με ετπόσεπη κοινψνική ςημαςία έφει εμυανιςσεί ήδη απϋ σο 18ο αιύνα. ΢ο 19ο αιύνα αποκσά ακϋμα μεγαλόσεπη ςποτδαιϋσησα αλλά είναι ππονϋμιο σψν ανύσεπψν οικονομικύν ςσπψμάσψν σοτ πληθτςμοό. Ζ κασάςσαςη αλλάζει ςσιρ απφέρ σοτ 20οτ αιύνα με σην επέκσαςη σοτ σοτπιςμοό και ςε άλλα ςσπύμασα, ιδιαίσεπα ςσιρ Ζ.Ο.Α. Απγϋσεπα, ο σοτπιςμϋρ μαζικοποιείσαι ςε πολό μεγαλόσεπη κλίμακα, ςσιρ αναπστγμένερ φύπερ, με σην κασάκσηςη απϋ σοτρ επγαζϋμενοτρ σηρ φπονιάσικηρ άδειαρ με αποδοφέρ. ΢η μεσαπολεμική πεπίοδο, η σοτπιςσική κίνηςη ατξάνει κτπίψρ λϋγψ σηρ ανάπστξηρ σψν αεποποπικύν μεσαυοπύν και σηρ βελσίψςηρ σηρ οπγάνψςηρ σηρ «σοτπιςσικήρ βιομηφανίαρ». Ξι πτθμοί αόξηςηρ σηρ σοτπιςσικήρ κίνηςηρ ξεπεπνοόν, ςσιρ δεκαεσίερ σοτ ’60 και σοτ ’70, σο 10% σο φπϋνο για πολλέρ απϋ σιρ φύπερ τποδοφήρ.(4) Απφικά ο σοτπιςμϋρ παποτςίαςσηκε ψρ μια ετκαιπία για σην επίλτςη μιαρ ςειπάρ οικονομικύν και κοινψνικύν πποβλημάσψν, ιδιαίσεπα για σιρ αναπστςςϋμενερ φύπερ. ΢α θεσικά αποσελέςμασα ποτ αναμένονσαν απ’ σο διεθνή σοτπιςμϋ αυοποόν ςσην αόξηςη σηρ απαςφϋληςηρ, κτπίψρ ςσην όπαιθπο, ςσην πεπιυεπειακή ανάπστξη καθύρ και ςσιρ πολλαπλαςιαςσικέρ επιπσύςειρ ςσην ανάπστξη άλλψν σομέψν σηρ οικονομίαρ. Ρσον ανσίποδα, ϋμψρ, ατσύν σψν ετκαιπιύν, εμυανίςσηκε μια ςειπά απνησικύν επιπσύςεψν ποτ ςφεσίζονσαι άμεςα με σον σπϋπο εξέλιξηρ σοτ υαινομένοτ σοτ σοτπιςμοό καθύρ και με σιρ διαυοπεσικέρ μοπυέρ ανάπστξήρ σοτ. Ξ πιο διαδεδομένορ, ίςψρ, «σόπορ» σοτπιςμοό ποτ ενοφοποιείσαι για δτςμενείρ ςτνέπειερ ϋπψρ η τποβάθμιςη σοτ πεπιβάλλονσορ και η αλλοίψςη σοτ σοπίοτ είναι γνψςσϋρ ψρ «μαζικϋρ σοτπιςμϋρ».

Ζ ΔΜΜΞΘΑ ΢ΞΣ ΔΚΔΣΗΔΠΞΣ ΥΠΞΜΞΣ ΙΑΘ ΢ΞΣ ΔΙΔΖΛΞΙΠΑ΢ΘΡΛΞΣ ΢ΧΜ ΔΘΑΙΞΟΧΜ Απϋ σην απφαιϋσησα, ο σοτπιςμϋρ ςσηπιζϋσαν ςσην έννοια σοτ ελεόθεποτ φπϋνοτ και σηρ μεσακίνηςηρ καθύρ ϋςοι διέθεσαν ελεόθεπο φπϋνο, δηλαδή ατσοί ποτ ανήκαν ςσα ανύσεπα κοινψνικά ςσπύμασα, είφαν ση δτνασϋσησα να ςτμμεσέφοτν ςε διαυϋπψν σόπψν σαξιδιψσικέρ μεσακινήςειρ. Οαπά ση ςτνεφή και διαφπονική μοπυολογική εξέλιξη σοτ σοτπιςσικοό υαινομένοτ, ακϋμη και μέφπι σο 18ο και 19ο αιύνα υαίνεσαι να αποσελεί ππονϋμιο σψν ανύσεπψν κοινψνικύν ςσπψμάσψν σοτ πληθτςμοό. Ρσιρ απφέρ σοτ 20οτ αιύνα, ϋμψρ, πολλέρ φύπερ τιοθεσοόν σιρ «διακοπέρ μεσ’ αποδοφύν» είσε με ση βήθεια νομοθεσικύν διασαγμάσψν (Θσαλία 1925, Ατςσπία 1910, Γαλλία 1936 κ.λπ.) είσε με ση δημιοτπγία επγασικήρ νομοθεςίαρ (Πψςία 1922). Ξι διακοπέρ μεσ’ αποδοφύν ςτμβάλλοτν ςση θεςμοθέσηςη σοτ δικαιύμασορ σψν ασϋμψν για διακοπέρ, ππονϋμιο μέφπι ππϋσινορ μιαρ ολιγαπφίαρ, η οποία δεν παποτςίαζε κανένα κοινϋ φαπακσηπιςσικϋ με ση νέα σοτπιςσική στπολογία ποτ διαμοπυύνεσαι. Ατσή η μεσαβλησή, η οποία ςση ςτνέφεια θα επηπεάςει δπαςσικά σιρ δομέρ και ση μοπυολογία σοτ σοτπιςσικοό υαινομένοτ και θα ςτμβάλει ςση μαζικοποίηςή σοτ οπίζεσαι ψρ «εκδημοκπασιςμϋρ σψν διακοπύν».(5)

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(3) Ατγεπινοό – Ιολύνια, 2001: 1. (4) Αγγελίδηρ Λ., 2000: 276. (5) Βαπβαπέςορ Ρσ., 1998: 15-20.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 1: ΓΔΜΘΙΑ ΟΔΠΘ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

1.3. «ΛΑΕΘΙΞΡ» ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ

Ξ μαζικϋρ σοτπιςμϋρ, ποτ αποσελεί ςήμεπα σον κτπίαπφο σόπο, πποήλθε απφικά απϋ σην μεγάλη άνοδο σψν ειςοδημάσψν μεσά ση Βιομηφανική Δπανάςσαςη. Οπιν απϋ ατσή, σα σαξίδια πολισιςσικοό ή χτφαγψγικοό φαπακσήπα ήσαν αποκλειςσικϋ ππονϋμιο λίγψν εκλεκσύν πεπιηγησύν,ςτνήθψρ απιςσοκπασύν. ΢ο μεγάλο πεόμα σοτπιςσύν ποτ ήπθε ςση Μϋσια Δτπύπη σιρ δεκαεσίερ σοτ ’70 και σοτ ’80 πποεπφϋσαν απϋ ση Βϋπεια Δτπύπη. Ήσαν άνθπψποι ποτ ανακάλτπσαν σο ζεςσϋ ήλιο και ση γαλάζια θάλαςςα, δηλαδή ατσά ποτ έλειπαν απϋ σιρ φύπερ σοτρ. ΋σαν, λοιπϋν, η Δτπύπη άπφιςε να ςτνέπφεσαι απϋ σιρ κασαςσπουέρ σοτ Β’ Οαγκοςμίοτ Οολέμοτ και οι πολίσερ είφαν ση φπονική και οικονομική δτνασϋσησα σψν διακοπύν, άπφιςαν να επιςκέπσονσαι σιρ φύπερ σοτ Μϋσοτ. Ζ ανάπστξη επίςηρ, σοτ εςψσεπικοό σοτπιςμοό, με σην άνοδο σοτ βιοσικοό επιπέδοτ, πποςανασολίςσηκε ςε πολό μεγάλο βαθμϋ ςε μη πολισιςσικά ςσοιφεία, ςση θάλαςςα, ςσην ηλιοθεπαπεία, ςσο βοτνϋ, ςσο υαγησϋ και γενικά ςσην χτφαγψγία.

Λέφπι ποιο ςημείο η ανάπστξη σοτ σοτπιςμοό δεν αλλοιύνει σο πεπιβάλλον; ΢ην απάνσηςη ςε ατσϋ σο επύσημα βοηθάει η πποβλημασική ποτ έφει διαστπψθεί με βάςη σην έννοια σηρ σοτπιςσικήρ φψπησικϋσησαρ. Για σον πποςδιοπιςμϋ σηρ έφοτν διαμοπυψθεί πολτάπιθμοι δείκσερ, απϋ σοτρ οποίοτρ ενδεικσικά αναυέποτμε:(6) - Λέγιςση φψπησικϋσησα μιαρ πεπιοφήρ: ΢η ςφέςη σοτπιςσύν ππορ σον νσϋπιο πληθτςμϋ σην πεπίοδο σοτπιςσικήρ αιφμήρ. - Υψπησικϋσησα σψν ακσύν: ΢η ςφέςη απιθμοό λοτομένψν ππορ σην έκσαςη σηρ ακσήρ.

Ξ «μαζικϋρ σοτπιςμϋρ» είναι ο σοτπιςμϋρ σοτ «πακέσοτ» και σηρ παπαλίαρ, είναι μεγάληρ κλίμακαρ, αππϋςψπορ και παθησικϋρ ενύ αυήνει πολό μικπϋ βαθμϋ ελετθεπίαρ ςσα άσομα. ΢ο είδορ ατσϋ σοτ σοτπιςμοό κασέληξε σιρ σελετσαίερ δεκαεσίερ να αποσελεί μια μη υιλική ππορ σο πεπιβάλλον «βιομηφανία». Ρ’ ατσϋ ςτμβάλλοτν κτπίψρ η σοπική τπεπανάπστξη και η εξάνσληςη σψν υτςικύν πϋπψν. Έσςι, ςήμεπα ο «μαζικϋρ σοτπιςμϋρ» θεψπείσαι ψρ έναρ απϋ σοτρ κόπιοτρ παπάγονσερ ποτ οδηγοόν ςσιρ απνησικέρ επιπσύςειρ σηρ τποβάθμιςηρ σοτ πλανήση. Λαζικϋρ σοτπιςμϋρ ςσην ΢ενεπίυη. Οηγή: www.dayrise.gr Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(6) Αγγελίδηρ Λ., 1994.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 1: ΓΔΜΘΙΑ ΟΔΠΘ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

1.4. ΑΠΜΖ΢ΘΙΔΡ ΔΟΘΟ΢ΧΡΔΘΡ ΢ΞΣ ΤΑΘΜΞΛΔΜΞΣ

Ζ μέφπι ςήμεπα σοτπιςσική ανάπστξη είφε ςοβαπέρ δτςμενείρ επιπσύςειρ ςσο πεπιβάλλον, ςσην οικονομία διάυοπψν πεπιοφύν και ςσον σπϋπο ζψήρ διάυοπψν κοινψνικύν ομάδψν. Ξι πεπιςςϋσεπο φαπακσηπιςσικέρ πεπιπσύςειρ δτςμενύν επιπσύςεψν είναι οι ακϋλοτθερ: •Ζ αλλοίψςη σοτ σοπίοτ απϋ σα έπγα σεφνικήρ τποδομήρ Ξ σοτπιςμϋρ κασαςσπέυει σο πεπιβάλλον με σην κασαςκετή έπγψν ανψδομήρ και τποδομήρ (ξενοδοφεία, δπϋμοι, αθλησικά γήπεδα, λιμενικέρ εγκασαςσάςειρ) σα οποία ανασπέποτν σην οικολογική ιςοπποπία σηρ πεπιοφήρ, τποβαθμίζονσαρ σο πεπιβάλλον. Ρτφνά η διάνοιξη οδικύν αξϋνψν κονσά ςσιρ ακσέρ οδήγηςε ςε τπέπμεσπη παπϋδια οικοδομική ανάπστξη με ςτνέπεια σην τποβάθμιςή σψν πεπιοφύν ατσύν. •Ζ αλλοίψςη σψν παπαδοςιακύν οικιςμύν Ζ μη ευαπμογή πεπιοπιςσικύν διασάξεψν κασά σην ανέγεπςη ξενοδοφειακύν μονάδψν ςε σϋποτρ ιδιαίσεπηρ ιςσοπικήρ απφισεκσονικήρ αξίαρ έφει ςαν αποσέλεςμα σην αλλοίψςη σψν παπαδοςιακύν οικιςμύν. •Ζ πόπανςη σοτ πεπιβάλλονσορ Ξι επιπσύςειρ σοτ μαζικοό σοτπιςμοό ςσο πεπιβάλλον είναι η πόπανςη σοτ αέπα (λϋγψ σηρ τπεπβολικήρ φπήςηρ σοτ ατσοκινήσοτ και σηρ ενέπγειαρ ςσοτρ σϋποτρ διακοπύν), σοτ νεποό (θάλαςςα, λίμνερ, ποσάμια – λϋγψ τπεπβολικοό απιθμοό ανθπύπψν και έλλειχηρ μέςψν επεξεπγαςίαρ λτμάσψν) και σψν σοτπιςσικύν πεπιοφύν απϋ σα αποππίμασα. Δπιπλέον δεν είναι αμελησέα η ηφησική πόπανςη ποτ πποκαλείσαι απϋ ση μεγάλη κτκλουοπία οφημάσψν και σο πλήθορ σψν σοτπιςσύν καθύρ και η αιςθησική αλλοίψςη σοτ σοπίοτ.

ΔΟΘΟ΢ΧΡΔΘΡ ΢ΞΣΠΘΡ΢ΘΙΧΜ ΔΟΔΜΔΣΡΔΧΜ ΛΔΓΑΚΖΡ ΙΚΘΛΑΙΑΡ

Αν και ςσα ενδϋσεπα σψν επενδόςεψν μεγάληρ κλίμακαρ τπάπφει μεγάλορ έλεγφορ σψν δπαςσηπιοσήσψν, έξψ απϋ σα ςόνοπά σοτρ, μποπεί να δημιοτπγηθεί έναρ τπεπβολικά μεγάλορ απιθμϋρ ανεξέλεγκσψν δπαςσηπιοσήσψν μ’ ϋλερ σιρ επακϋλοτθερ πεπιβαλλονσικέρ και κοινψνικέρ επιπσύςειρ ποτ παποτςιάζοτν ϋλα σα άλλα θέπεσπα μαζικοό σοτπιςμοό.

Χρ αποσέλεςμα διάυοπερ μελέσερ τποςσηπίζοτν, ϋσι οι μεγάληρ κλίμακαρ επενδόςειρ απετθόνονσαι ςε μεγάλο απιθμϋ σοτπιςσύν και κασ’ επέκσαςη δεν τποβιβάζοτν μϋνο σο υτςικϋ πεπιβάλλον, αλλά και κασαςσπέυοτν μακποππϋθεςμα σην αξία σψν υτςικύν πϋπψν, με σο να δημιοτπγείσαι τπεπβολική πίεςη ςσοτρ διαθέςιμοτρ πϋποτρ, π.φ. τπεπβολική κασανάλψςη ηλεκσπικήρ ενέπγειαρ και νεποό, δημιοτπγία μεγάληρ ποςϋσησαρ τγπύν και ςσεπεύν αποβλήσψν, ανάγκη για φπήςη μεγάλψν εκσάςεψν γηρ για σην κασαςκετή ξενοδοφείψν, γηπέδψν γκολυ, επιφειπήςεψν χτφαγψγίαρ και αθλησιςμοό, τποδομή, κασαςκετή κασοικιύν για σο ειςεπφϋμενο επγασικϋ δτναμικϋ, διάβπψςη σψν ακσύν και σην κασαςσπουή σηρ φλψπίδαρ και σηρ πανίδαρ. (...)(7)

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(7) Ανδπιύσηρ Ι.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 1: ΓΔΜΘΙΑ ΟΔΠΘ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

ΑΠΜΖ΢ΘΙΔΡ ΔΟΘΟ΢ΧΡΔΘΡ ΢ΞΣ ΤΑΘΜΞΛΔΜΞΣ

•Ζ εγκασάλειχη παλαιϋσεπψν παπαγψγικύν δπαςσηπιοσήσψν Δμυάνιςη υαινομένψν μονοκαλλιέπγειαρ Ζ οικονομία σψν πεπιοφύν ϋποτ εγκασαλείυθηκαν οι παλαιϋσεπερ παπαγψγικέρ αςφολίερ, παποτςιάζονσαρ ςτφνά σο υαινϋμενο σηρ μονοκαλλιέπγειαρ, εξαπσάσαι πλέον απϋ σιρ διακτμάνςειρ σηρ σοτπιςσικήρ ζήσηςηρ. (8)

•Ζ τπεπυϋπσψςη διάυοπψν σομέψν ϋπψρ οι μεσαυοπέρ, ηλεκσποδϋσηςη και η όδπετςη Ζ τπεπςτγκένσπψςη σηρ σοτπιςσικήρ ζήσηςηρ δημιοτπγεί ςημανσικά πποβλήμασα ςσοτρ πληθτςμοόρ τποδοφήρ ϋπψρ κτκλουοπιακά πποβλήμασα, πληθψπιςσικέρ σάςειρ και ςτφνέρ διακοπέρ ςσα δίκστα όδπετςηρ και ηλεκσποδϋσηςηρ.(9) •Ιοινψνικο - πολισιςσικέρ επιπσύςειρ – μεσαβολέρ ςσα ήθη, ςσα έθιμα και ςσην καθημεπινή ζψή σψν νσϋπιψν – αλλοίψςη σοπικήρ σατσϋσησαρ. Ξι κοινψνικοπολισιςσικέρ επιπσύςειρ απϋ σην επαυή σψν ξένψν σοτπιςσύν με σον πληθτςμϋ σψν σοτπιςσικύν πεπιοφύν είναι ιδιαίσεπα ςημανσικέρ. Ρτνήθψρ, ειςάγονσαι ξένα ππϋστπα σπϋποτ ζψήρ και μάλιςσα κτπίψρ σα απνησικά φαπακσηπιςσικά σοτρ, ποτ διαλόοτν σην κοινψνική ςτνοφή σψν πεπιοφύν τποδοφήρ. ΢α σοπικά πολισιςσικά ςσοιφεία τποσάςςονσαι και «πποςαπμϋζονσαι» ςσην κοτλσοόπα σψν σοτπιςσύν, ύςσε να εμποπετμασοποιηθοόν, με αποσέλεςμα σην τποβάθμιςή και ςτνακϋλοτθα σην αναίπεςη σηρ κοινψνικήρ δτναμικήρ σοτρ.(10)

΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΙΑΘ ΢ΞΟΘΙΖ ΢ΑΣ΢Ξ΢Ζ΢Α Ξ μαζικϋρ σοτπιςμϋρ μποπεί να πποκαλέςει αλλαγή ή απύλεια σηρ σοπικήρ σατσϋσησαρ και σψν αξιύν, γεγονϋρ ποτ ουείλεσαι ςε απκεσέρ ςφεσιζϋμενερ επιδπάςειρ ποτ εξηγοόνσαι παπακάσψ:

• Δμποπετμασοποίηςη σψν σοπικύν πολισιςσικύν αξιύν Ξ σοτπιςμϋρ μποπεί να μεσασπέχει σον σοπικϋ πολισιςμϋ ςε πποωϋνσα, ςσην πεπίπσψςη ποτ μειψθοόν οι παπαδϋςειρ, σα σοπικά έθιμα και οι γιοπσέρ πποκειμένοτ να πποςαπμοςσοόν ςσιρ πποςδοκίερ σψν σοτπιςσύν. • ΢τποποίηςη Ξι διάυοποι πποοπιςμοί κινδτνεόοτν να στποποιηθοόν μέςα ςσην ϋλη διαδικαςία ικανοποίηςηρ σψν σοτπιςσικύν επιθτμιύν. ΢ο σοπίο, σα κασαλόμασα, σο υαγησϋ, σα ποσά κ.λπ. θα ππέπει να ικανοποιοόν σην επιθτμία σψν σοτπιςσύν για κάσι καινοόπιο και άγνψςσο ςε ατσοόρ.

• Οποςαπμογή ςσιρ σοτπιςσικέρ απαισήςειρ Ξι σοτπίςσερ επιθτμοόν αναμνηςσικά δύπα, καλλισεφνικέρ δημιοτπγίερ, πολισιςσικέρ εκδηλύςειρ. Ρε πολλοόρ σοτπιςσικοόρ πποοπιςμοόρ, οι βιοσέφνερ έφοτν ανσαποκπιθεί ςσην ατξανϋμενη ζήσηςη και έφοτν αλλάξει σο ςφεδιαςμϋ σψν πποωϋνσψν σοτρ, πποκειμένοτ ατσά να ςτμυψνοόν πεπιςςϋσεπο με σιρ πποσιμήςειρ σψν κασαναλψσύν.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(8) Avgerinou Kolonia S., Klabatsea R., 2006. (9) Βαπβαπέςορ Ρσ., 1998: 49. (10) Αγγελίδηρ Λ., 2000: 279.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 1: ΓΔΜΘΙΑ ΟΔΠΘ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

1.5. ΔΜΑΚΚΑΙ΢ΘΙΔΡ ΛΞΠΤΔΡ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Δναλλακσικϋρ σοτπιςμϋρ είναι σο ςόνολο σψν μοπυύν σοτπιςμοό ποτ πποςπαθοόν να ανσικασαςσήςοτν σοτρ λιγϋσεπο επιθτμησοόρ σόποτρ σοτπιςμοό, οι οποίοι είναι γνψςσοί ψρ οπγανψμένορ μαζικϋρ σοτπιςμϋρ. Οπϋκεισαι δηλαδή για μια ενδεδειγμένη λόςη απουτγήρ σψν απνησικύν επιπσύςεψν ποτ επιυέπει ο μαζικϋρ σοτπιςμϋρ ςσιρ πεπιοφέρ τποδοφήρ. Ατσϋ ςτμβαίνει επειδή σα είδη σοτ εναλλακσικοό και ήπιοτ σοτπιςμοό αναπσόςςονσαι σοπικά απϋ σοτρ ίδιοτρ σοτρ κασοίκοτρ ή σοτρ υοπείρ σηρ πεπιοφήρ, με αποσέλεςμα η οπγάνψςη να γίνεσαι με σο ςκεπσικϋ σηρ πποςσαςίαρ σοτ σοπικοό πεπιβάλλονσορ. Ανσίθεσα, σο οικονομικϋ ϋυελορ διοφεσεόεσαι κτπίψρ ςσην σοπική κοινψνία, φψπίρ να τυίςσασαι η ανεπιθόμηση εκμεσάλλετςη σοτ πεπιβάλλονσορ και σψν κασοίκψν σηρ πεπιοφήρ απϋ εξψγενείρ οικονομικοόρ παπάγονσερ, ϋπψρ ατσή παπασηπείσαι ςσο μαζικϋ σοτπιςμϋ. (11)

Οολισιςσικϋρ - απφαιολογικϋρ σοτπιςμϋρ Οηγή: www.dsemmel.com

Ξι «εναλλακσικέρ μοπυέρ σοτπιςμοό» ακολοτθοόν διαυοπεσικϋ σπϋπο οπγάνψςηρ απϋ ατσϋ σοτ μαζικοό σοτπιςμοό και ςσηπίζονσαι κασά κανϋνα ςσην αξιοποίηςη διαυοπεσικύν πϋπψν απϋ σο κτπίαπφο μονσέλο σοτπιςμοό (ήλιορ – θάλαςςα) με ήπιο σπϋπο. Οιο ςτγκεκπιμένα αναυέποτμε:

α) σον πολισιςσικϋ-απφαιολογικϋ σοτπιςμϋ ο οποίορ, με βάςη σο μεγάλο απιθμϋ μνημείψν παγκϋςμιαρ ςημαςίαρ, πποςυέπει σην ετκαιπία για μία ιδιαίσεπα δτναμική πποοπσική πποςέλκτςηρ ανθπύπψν ϋλψν σψν ηλικιύν και ϋλψν σψν κοινψνικύν ομάδψν. β) σον αγποσοτπιςμϋ ο οποίορ καλόπσει ανάγκερ σψν κασοίκψν σηρ πϋληρ για μία πιο ςσενή επαυή με ση υόςη και για παπαδοςιακέρ δπαςσηπιϋσησερ, ϋπψρ η παπαςκετή χψμιοό και παπαδοςιακύν γλτκύν, οι βϋλσερ με άλογα, ο πεπίπασορ ςσα δάςη, η καλλιέπγεια σηρ γήρ και η ήπεμη ζψή ςσο υτςικϋ πεπιβάλλον.

Ξ αγποσοτπιςμϋρ καλόπσει σιρ ανάγκερ σψν κασοίκψν σηρ πϋληρ για μια πιο ςσενή επαυή με ση υόςη. Οηγή: www.willamettevalleyagriculture.wikidot.com

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(11) Ιαπαγιάννηρ Ρσ., 1999.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 1: ΓΔΜΘΙΑ ΟΔΠΘ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

ΔΜΑΚΚΑΙ΢ΘΙΔΡ ΛΞΠΤΔΡ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ γ) σον σοτπιςμϋ πεπιπέσειαρ ο οποίορ πεπιλαμβάνει διάςφιςη υαπαγγιύν, κασάβαςη ποσαμοό με υοτςκψσέρ βάπκερ, αναππίφηςη, ποδήλασο βοτνοό και άλλερ παπϋμοιερ δπαςσηπιϋσησερ. δ) σο ςτνεδπιακϋ σοτπιςμϋ ποτ ψρ ιδέα ξεκίνηςε απϋ σην Απφαία Δλλάδα με σιρ Δελυικέρ Αμυικστονίερ και ςήμεπα αναπσόςςεσαι με σην εξαςυάλιςη κασάλληλψν επενδόςεψν. ε) σον αθλησικϋ σοτπιςμϋ, μία εναλλακσική ππϋσαςη ςτνδταςμοό άθληςηρ και διακοπύν η οποία κεπδίζει ϋλο και πεπιςςϋσεποτρ οπαδοόρ ιδιαίσεπα ανάμεςα ςσοτρ επγαζϋμενοτρ ποτ δοτλεόοτν ϋλο σο φπϋνο κλειςμένοι ςε ένα γπαυείο 8-10 ύπερ ημεπηςίψρ. ςσ) σον σοτπιςμϋ υόςηρ (πεπιηγησικϋ-πεζοποπικϋ), ποτ αναπσόςςεσαι ςσον οπεινϋ φύπο και ςε ενδιαυέποτςερ πεπιβαλλονσικά πεπιοφέρ (π.φ. πεπιοφέρ σοτ δικσόοτ Τόςη (NATURA) 2000, δάςη).

΢α είδη σψν εναλλακσικύν μοπυύν σοτπιςμοό ποτ αναυέποτμε ςε ατσή σην ενϋσησα δεν εξανσλοόν σον κασάλογο σψν νέψν μοπυύν σοτπιςμοό, ο οποίορ πεπιλαμβάνει και είδη πεπιςςϋσεπο εξειδικετμένψν εκδοφύν σηρ σοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ ποτ εξακολοτθεί να διατπόνεσαι με βάςη σιρ ςτνεφύρ μεσαβαλλϋμενερ και εξελιςςϋμενερ ανάγκερ σψν ίδιψν σψν σοτπιςσύν. Δνδεικσικϋ παπάδειγμα αποσελεί η ςτνεφύρ αναπστςςϋμενη κασηγοπία σψν σοτπιςσύν ποτ ενδιαυέπονσαι να ςτμμεσέφοτν ςε δπαςσηπιϋσησερ γετςιγνψςίαρ και γαςσπονομίαρ, οι οποίερ πειλαμβάνοτν επιςκέχειρ ςε οινοποιεία, σςιποτπάδικα, ελαιοσπιβεία, ςεμινάπια γετςιγνψςίαρ, μαθήμασα σοπικήρ μαγειπικήρ και παπαςκετήρ εδεςμάσψν κ.ά.(13)

ζ) σον ιαμασικϋ και θεπαπετσικϋ σοτπιςμϋ, ςε κένσπα θαλαςςοθεπαπείαρ και θεπαπετσικοό σοτπιςμοό με έμυαςη ςσον ςτνδταςμϋ θεπαπείαρ, αναχτφήρ και παπαθεπιςμοό. Αξίζει να πποςθέςοτμε οπιςμένερ ακϋμα μοπυέρ εναλλακσικοό σοτπιςμοό ϋπψρ: σο θπηςκετσικϋ σοτπιςμϋ, σον εκπαιδετσικϋ σοτπιςμϋ, σον σοτπιςμϋ σηρ σπίσηρ ηλικίαρ, σον επαγγελμασκϋ σοτπιςμϋ, σο φειμεπινϋ σοτπιςμϋ και σον σοτπιςμϋ ςε οπγανψμένα σοτπιςσικά φψπιά και θεμασικά πάπκα. (12) ΢οτπιςμϋρ ςε θεμασικά πάπκα (π.φ. Disneyland) Οηγή: www.i-live.gr Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(12) ΢ςάπσαρ Ο., 1996. (13) Κοτβεπδή Α., 2006: ςελ. 19.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 1: ΓΔΜΘΙΑ ΟΔΠΘ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 2: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

2.1. Ζ ΔΜΜΞΘΑ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

Ξ κοπεςμϋρ και η κπίςη σοτ μαζικοό σοτπιςμοό έφοτν επιυέπει εδύ και απκεσά φπϋνια ςσην τπϋλοιπη Δτπύπη σην ανάπστξη σοτ εναλλακσικοό σοτπιςμοό σηρ τπαίθποτ. ΢ο ίδιο ατξανϋμενο ενδιαυέπον παπασηπείσαι πλέον και ςση φύπα μαρ καθύρ ατσέρ οι μοπυέρ σοτπιςμοό υαίνεσαι να ανσαποκπίνονσαι ςση ςημεπινή ανάγκη αναζήσηςηρ νέψν κασετθόνςεψν για σην αναβάθμιςη σοτ σοτπιςμοό μαρ. Αγποσοτπιςμϋρ είναι εκείνη η σοτπιςσική δπαςσηπιϋσησα ποτ αναπσόςςεσαι ςε φύπο μη αςσικϋ, απϋ σοτρ απαςφολοόμενοτρ κτπίψρ ςσον ππψσογενή και δετσεπογενή σομέα σηρ παπαγψγήρ και ειδικϋσεπα ςε οικογενειακήρ ή ςτνεσαιπιςσικήρ μοπυήρ μικπέρ σοτπιςσικέρ μονάδερ παποφήρ αγαθύν και τπηπεςιύν. Οαπάλληλα, ο αγποσοτπιςμϋρ ςσηπίζεσαι ςσην αξιοποίηςη σψν υτςικύν, πολισιςσικύν και ανθπύπινψν σοπικύν πϋπψν, ικανοποιεί εξειδικετμένερ πποςψπικέρ ανάγκερ σοτ ςόγφπονοτ ανθπύποτ και αποβλέπει ςση ςτγκπάσηςη ή και επιςσπουή σοτ σοπικοό πληθτςμοό, ςσην ενίςφτςη σοτ αγποσικοό ειςοδήμασορ και σηρ σοπικήρ οικονομίαρ και ςσην άνοδο σοτ βιοσικοό και πολισιςσικοό σοτ επιπέδοτ. (14) (15) Ξ αγποσοτπιςμϋρ πποςυέπει ένα πεπιβάλλον ςσο οποίο ο σοτπίςσαρ μποπεί να ηπεμήςει, να ξευόγει απϋ ση ποτσίνα σηρ καθημεπινϋσησαρ και να αποκσήςει νέερ εμπειπίερ. Για σο ςκοπϋ ατσϋ αποσελεί πποτπϋθεςη σο πεπιβάλλον, ςσο οποίο θα βπεθεί, να είναι διαυοπεσικϋ απϋ εκείνο σηρ καθημεπινϋσησάρ σοτ, σϋςο απϋ ση υτςική ϋςο και απϋ σην κοινψνική και πολισιςσική άποχη. (16)

ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΙΑΘ ΑΓΠΞ΢ΘΙΞΡ ΥΧΠΞΡ Υαπακσηπιςσικϋ γνύπιςμα σοτ αγποσοτπιςμοό είναι ο αγποσικϋρ φύπορ ςσον οποίο αναπσόςςεσαι και εξελίςςεσαι ψρ δπαςσηπιϋσησα. Ατσϋρ ο αγποσικϋρ φύπορ δεν είναι ο φύπορ ϋποτ λαμβάνει απλά σϋπο η υιλοξενία, αλλά είναι έναρ σϋπορ ποτ αυήνεσαι να διαυανεί ϋλη η παπάδοςη και ιςσοπία σοτ, η πολισιςσική και κοινψνική σοτ σατσϋσησα. Δίναι έναρ φύπορ ζψνσανϋρ, έναρ φύπορ οικειϋσησαρ, επικοινψνίαρ, ςτναναςσπουήρ και επγαςίαρ ανάμεςα ςσοτρ κασοίκοτρ ποτ πποςυέποτν ση υιλοξενία και σοτρ σοτπίςσερ ποτ σην επιζησοόν. Λε λίγα λϋγια, ο αγποσοτπιςμϋρ είναι ο σοτπιςμϋρ ενϋρ σϋποτ και σψν κασοίκψν σοτ. Ζ ππψσοβοτλία και η διαφείπιςή σοτ ανήκει ςσοτρ ανθπύποτρ σοτ ςτγκεκπιμένοτ σϋποτ, οι επιπσύςειρ σοτ ψρ επί σο πλείςσον πεπιοπίζονσαι ςε σοπική κλίμακα, ςσον σϋπο ατσϋν.(17) Ξ αγποσοτπιςμϋρ θέσει ψρ βαςικϋ ςσϋφο και επικενσπύνεσαι ςσην επαυή σοτ σοτπίςσα με σον αγποσικϋ φύπο, σο νσϋπιο ςσοιφείο, σοτρ ανθπύποτρ, ση υόςη, σα ήθη και σα έθιμα, σην σοπική κοτλσοόπα και νοοσποπία σψν ανθπύπψν σηρ τπαίθποτ, σψν φψπικύν και σψν αγποσύν. Δημιοτπγεί μια γέυτπα μεσαξό σοτ ςημεπινοό σοτπίςσα και κάσοικοτ σηρ πϋληρ με σην αγποσική κοινψνία και όπαιθπο, σην επαπφία, σην αγποσική ζψή και σοτ δίνει ση δτανασϋσησα να γετσεί, να ενςψμασψθεί και να μτηθεί για ένα ςτγκεκπιμένο φπονικϋ διάςσημα ςσιρ σοπικέρ ςτνήθειερ.(18) Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(14) Κογοθέσηρ Λ., 1988. (15) Βαυειάδηρ, Ιονσογιύπγορ, Οαπακψνςσανσινίδηρ, 1992. (16) Αποςσολϋποτλορ Ι., Γιάγκοτ Δ., 1997. (17) Θακψβίδοτ Ξ., 2000. (18) Αςκέλη Ρσ., 2005.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 2: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ

2.2. ΑΟΞΡΑΤΖΜΘΡΖ ΞΠΧΜ

ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΙΑΘ ΑΚΚΔΡ ΛΞΠΤΔΡ ΔΜΑΚΚΑΙ΢ΘΙΞΣ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

Ξι ϋποι «σοτπιςμϋρ σοτ αγποσικοό φύποτ», «σοτπιςμϋρ σοτ αγποκσήμασορ», «αγποσοτπιςμϋρ», διαυοποποιοόνσαι ςσιρ διάυοπερ φύπερ σηρ Δτπύπηρ. Αναλτσικϋσεπα: (19)

Ξ αγποσοτπιςμϋρ υαίνεσαι να είναι η μοπυή εναλλακσικοό σοτπιςμοό ποτ αναπσόςςεσαι με σαφόσεποτρ πτθμοόρ απϋ σιρ άλλερ, γίνεσαι πεπιςςϋσεπο δημουιλήρ και ξεφψπίζει ςε ετπψπαωκϋ και εθνικϋ επίπεδο. Αποκσά, ϋμψρ, ακϋμα μεγαλόσεπο ενδιαυέπον αν λάβοτμε τπϋχη σον σπϋπο με σον οποίο ςτντπάπφει και ςτνδτάζεσαι με σιρ άλλερ μοπυέρ εναλλακσικοό σοτπιςμοό.

• Ξ σοτπιςμϋρ σοτ αγποσικοό φύποτ (rural tourism) πεπιλαμβάνει ϋλερ σιρ μοπυέρ σοτπιςμοό ποτ κτπιαπφοόν ςσον αγποσικϋ φύπο, παλαιϋσεπερ και ςόγφπονερ, «μαζικέρ» και «ήπιερ». • Ξ σοτπιςμϋρ σοτ αγποκσήμασορ (farm tourism), ποτ είναι ήπια μοπυή σοτπιςμοό, πεπιλαμβάνει σιρ μοπυέρ εκείνερ σοτ σοτπιςμοό ποτ ςφεσίζονσαι άμεςα με σην αγποσική εκμεσάλλετςη. Δηλαδή ση διαμονή σοτ επιςκέπση, με δτνασϋσησα παποφήρ γετμάσψν, χτφαγψγίαρ και ημεπήςιερ πεπιηγήςειρ μέςα ςσην ίδια αγποσική εκμεσάλλετςη-αγπϋκσημα. • Ξ αγποσοτπιςμϋρ (agritourism ή agrotourism) πεπιλαμβάνει σιρ μοπυέρ εκείνερ σοτ σοτπιςμοό ποτ ςφεσίζονσαι άμεςα με σο αγποσικϋ πεπιβάλλον. Δηλαδή, ο επιςκέπσηρ μένει ςε κασαλόμασα ποτ βπίςκονσαι ςσον αγποσικϋ φύπο και κασαναλύνει αγποσικά πποιϋνσα σηρ πεπιοφήρ. Ξι ππομηθετσέρ ατσύν σψν σοτπιςσικύν πποωϋνσψν είναι άμεςα δεμένοι με σην αγποσική ζψή. Δίναι δηλαδή αγπϋσερ κασ’ αποκλειςσικϋσησα ή αλλιύρ η μια απϋ σορ κόπιερ εναςφολήςειρ σοτρ έφει αγποσικϋ φαπακσήπα. Ρση διεθνή σοτπιςσική βιβλιογπαυία (Wood and House 1991, Poon 1993) απανσύνσαι οι ϋποι αγποσικϋρ σοτπιςμϋρ, σοτπιςμϋρ τπαίθποτ, αγποσοσοτπιςμϋρ και αγποσοτπιςμϋρ οι οποίερ πολλέρ υοπέρ ςτγφέονσαι εννοιολογικά μεσαξό σοτρ και τπάπφει ςφεσική αλληλοεπικάλτχη. Ζ έννοια ποτ σελικά έφει επικπασήςει είναι ατσή σοτ αγποσοτπιςμοό.(20)

Για παπάδειγμα, ο αγποσοτπιςμϋρ και ο οικολογικϋρ σοτπιςμϋρ είναι δόο μοπυερ εναλλακσικοό σοτπιςμοό ποτ μποποόν να λεισοτπγοόν ςτνδταςσικά δεδομένοτ ϋσι σο σοτπιςσικϋ πποωϋν ποτ πποκόπσει είναι ενσαγμένο ςσο πεπιβάλλον, ση υόςη, σοτρ ανθπύποτρ σοτ σϋποτ και σοτρ αγπϋσερ.(21) Δπίςηρ, πολό ςτφνά ο αγποσοτπιςμϋρ ςτνδτάζεσαι με σον αθλησικϋ σοτπιςμϋ ψρ χτφαγψγική δπαςσηπιϋσησα ςση υόςη. Για παπάδειγμα, ςε οπιςμένα αγποκσήμασα κτπίψρ σοτ εξψσεπικοό αλλά και σηρ Δλλάδαρ παπέφεσαι η δτνασϋσησα να εξαςκηθεί ο επιςκέπσηρ ςσην ιππαςία ή να ςτμμεσέφει ςε ποδηλαςία ςσο βοτνϋ. Άλλερ υοπέρ, η αγποσοτπιςσική δπαςσηπιϋσησα αναλαμβάνει σην ππούθηςη σοπικύν πποωϋνσψν ςσπευϋμενη ππορ σον οινοσοτπιςμϋ, σο γαςσπονομικϋ σοτπιςμϋ κ.ά.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(19) ΣΟΔΟΗ, Ρτνοδινοό Κ., 2008: 4. (20) ΢ομαπάρ Ο., Καγϋρ Δ., 2005: 6. (21) Κοτβεπδή Α., 2006: 18.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 2: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ

2.3. ΛΞΠΤΔΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

Ξ αγποσοτπιςμϋρ είναι ςφεσικά μια ππϋςυαση μοπυή σοτπιςμοό. Αναπσόςςεσαι κασά σα σελετσαία είκοςι πεπίποτ φπϋνια με γπήγοπο πτθμϋ διϋσι ικανοποιεί σην ανάγκη υτγήρ σψν κασοίκψν σψν αςσικύν κτπίψρ πεπιοφύν για διακοπέρ κονσά ςση υόςη. Ξι φύπερ ϋποτ αναπσόφθηκε κτπίψρ ο αγποσοτπιςμϋρ είναι ςε μεγαλόσεπο βαθμϋ οι ετπψπαικέρ, λϋγψ σηρ ανάγκηρ να βπεθοόν σπϋποι πποκειμένοτ να ενιςφτθεί σο ειςϋδημα σψν τποβαθμιςμένψν αγποσικύν πεπιοφύν και σατσϋφπονα να τπάπξει η δτνασϋσησα για φαμηλοό κϋςσοτρ διακοπέρ για σοτρ κασοίκοτρ σηρ πϋληρ. Ανασπέφονσαρ ςση διεθνή ππακσική και εμπειπία διακπίνονσαι δόο κόπιερ μοπυέρ αγποσοτπιςμοό:(22) (23) • Ατσή ποτ καλόπσει υιλοξενία σψν σοτπιςσύν ςε μεγάλα αγποκσήμασα, ϋποτ οι υιλοξενοόμενοι ςτμμεσέφοτν ςσιρ γεψπγικέρ επγαςίερ και ςσον σπϋπο ζψήρ σψν αγποσύν. Ζ μοπυή ατσή βπίςκει ευαπμογή ςε φύπερ ϋποτ η μεγάλη ιδιοκσηςία αποσελεί σο κόπιο φαπακσηπιςσικϋ σηρ γεψπγικήρ γηρ (Γεπμανία, Ατςσπία) και είναι γνψςσή ψρ «Farm house holidays». • Ατσή ϋποτ σοτπίςσερ υιλοξενοόνσαι ςε μικπά κασαλόμασα, ςσα οποία εκσϋρ απϋ ση διαμονή πποςυέπεσαι παπάλληλα και ππψινϋ γεόμα. Ζ μοπυή ατσή είναι γνψςσή με σο ϋνομα «Bed and breakfast» πποςιδιάζει βαςικά ςσιρ φύπερ σοτ ετπψπαωκοό Μϋσοτ, αλλά και ςσην Αγγλία, σην Θπλανδία, σην Θσαλία, ση Γαλλία, σην Δλλάδα και σην Ιόππο, ϋποτ τυίςσασαι μικπϋ μέγεθορ γεψπγικήρ εκμεσάλλετςηρ.

Bed and Breakfast ςσην Θπλανδία. Οηγή: www.avondalefarmhouse.com

Farmhouse holidays ςσην ΢οςκάνη. Οηγή: www.italytraveltours.biz

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΔΜΞ΢Ζ΢Α 2: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ

(22) Οαπακψνςσανσινίδηρ Κ., 1993. (23) Βαυειάδηρ, Ιονσογιύπγορ, Οαπακψνςσανσινίδηρ, 1992.

ΑΚΚΔΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡ΢ΘΙΔΡ ΔΟΘΥΔΘΠΖΡΔΘΡ

2.4. ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡ΢ΘΙΑ ΙΑ΢ΑΚΣΛΑ΢Α Ρσην ππύση μοπυή αγποσοτπιςμοό (Farm house holidays), σα κασαλόμασα για ση υιλοξενία σψν σοτπιςσύν βπίςκονσαι μέςα ςε αγπϋκσημα, δηλαδή ςε μια ενιαία μονάδα ςσον αγποσικϋ φύπο ποτ πεπιλαμβάνει γεψπγική, κσηνοσπουική ή μικσή εκμασάλλετςη. Οπϋκεισαι ςτνήθψρ για κασαλόμασα ήπιαρ μοπυήρ και διαςπαςμένα ςε ϋγκο, σα οποία θα ππέπει να ενσάςςονσαι απμονικά ςσον πεπιβάλλονσα φύπο. Άλλοσε ςτνανσάμε και οπγανψμένερ κασαςκηνύςειρ (camping) μέςα ςε αγποκσήμασα.

•

Δπιςκέχιμα αγποκσήμασα Αγποκσήμασα με επιςκέχιμερ εγκασαςσάςειρ ποτ παπέφοτν ξενάγηςη, πληπουϋπηςη ή και εκπαίδετςη ςσοτρ επιςκέπσερ. Διαθέσοτν πποωϋνσα ππορ πύληςη και είναι δτνασϋν να διαθέσοτν και μονάδα μεσαποίηςηρ σψν παπαγϋμενψν πποωϋνσψν.

•

Δπιςκέχιμα επγαςσήπια μεσαποίηςηρ αγποσικύν πποωϋνσψν Δπγαςσήπια παπαγψγήρ σοπικύν πποωϋνσψν ποτ βαςίζονσαι ςε παπαδοςιακέρ μεθϋδοτρ παπαγψγήρ με ππύσερ όλερ ποτ παπάγονσαι σοπικά. Ένα ποςοςσϋ σψν παπαγϋμενψν πποωϋνσψν είναι πιςσοποιημένα ψρ βιολογικά ή Οποωϋνσα Ξνομαςίαρ Οποέλετςηρ (ΟΞΟ) ή ςόμυψνα με άλλερ αναγνψπιςμένερ πποδιαγπαυέρ ποιϋσησαρ αγποσικύν ( 2 5 ) πποωϋνσψν.

•

Οπασήπια – εκθεσήπια σοπικύν πποωϋνσψν

•

Αγποσοτπιςσικά κένσπα εςσίαςηρ Δίναι επιφειπήςειρ εςσίαςηρ (σαβέπνερ, μεζεδοπψλεία, καυενεία κ.ά.) ποτ λεισοτπγοόν με αγποσοτπιςσική υιλοςουία.

•

Δπιφειπήςειρ διεξαγψγήρ τπαίθπιψν δπαςσηπιοσήσψν Δίναι επιφειπήςειρ ποτ απαςφολοόν εξειδικετμένο πποςψπικϋ και διοπγανύνοτν εξοπμήςειρ ςση υόςη με δπαςσηπιϋσησερ ϋπψρ πεπιπάσοτρ, οπειβαςία και ποδηλαςία βοτνοό.

Ρση δεόσεπη μοπυή αγποσοτπιςμοό (Bed and breakfast), σα κασαλόμασα μποπεί να είναι: 1. Ιασοικίερ ππορ ενοικίαςη, ανεξάπσησερ απϋ σην κασοικία σηρ αγποσικήρ οικογένειαρ. Ατσέρ μποπεί να βπίςκονσαι είσε εκσϋρ οπίψν οικιςμοό (αγποικία) είσε μέςα ςε παπαδοςιακϋ οικιςμϋ και να λεισοτπγοόν ψρ ενοικιαζϋμενα δψμάσια/διαμεπίςμασα ή και ψρ ατσοεξτπηπεσοόμενα κασαλόμασα. 2. Δψμάσια ππορ ενοικίαςη, ςσην κασοικία σηρ αγποσικήρ οικογένειαρ. Οπϋκεισαι για υιλοξενία ςε κασαλόμασα ποτ λεισοτπγοόν ςσον ίδιο φύπο (οίκημα/οικϋπεδο) με ση μϋνιμη κασοικία σοτ αγπϋση και σηρ οικογένειάρ σοτ. ΢α κασαλόμασα ατσά βπίςκονσαι ςσον ίδιο γεψγπαυικϋ φύπο με σιρ γεψπγικέρ/κσηνοσπουικέρ εκμεσαλλεόςειρ, απϋ σιρ οποίερ πποέπφεσαι σο οικογενειακϋ ειςϋδημα. Ξι υιλοξενοόμενοι έφοτν ση δτνασϋσησα να κάνοτν φπήςη σψν κοινϋφπηςσψν φύπψν σοτ ςπισιοό (κοτζίνα, σπαπεζαπία, καθιςσικϋ), ενύ οι τπηπεςίερ ποτ παπέφονσαι (ππψινϋ, γεόμασα, πεπιήγηςη) είναι ςσενά ςτνδεδεμένερ με ση γεψπγική ή κσηνοσπουική εκμεσάλλετςη σοτ ιδιοκσήση-αγπϋση. (24)

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(24) Mowforth M., Mont A., 1998. (25) Θακψβίδοτ Ξ., 1992.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 2: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ

2.5. Ρ΢ΞΥΞΘ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

΢Ξ ΟΠΞΤΘΚ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡ΢Α

Ξ αγποσοτπιςμϋρ έφει δόο παπάλληλοτρ ςσϋφοτρ:

Για να κασανοήςοτμε καλόσεπα σο ππουίλ σψν σοτπιςσύν ποτ επιλέγοτν σον αγποσοτπιςμϋ, ππέπει ππύσα να αναυεπθοόμε ςσοτρ λϋγοτρ ποτ κάνοτν ατσή σην επιλογή και οι οποίοι μαρ πποςδιοπίζοτν ςημανσικά σην σατσϋσησά σοτρ.

· Μα δύςει ση δτνασϋσησα ςσον σοτπίςσα να πεπάςει ήπεμερ διακοπέρ κονσά ςση υόςη, έξψ απϋ σο πλαίςιο σοτ ανεπστγμένοτ μαζικοό σοτπιςμοό, ςε ένα υιλϋξενο κλίμα ποτ δημιοτπγεί η ίδια η υόςη και οι άνθπψποί σηρ. · Μα ενιςφόςει σον επαγγελμασία αγπϋση μέςψ σηρ εκμεσάλλετςηρ κασαλτμάσψν και σηρ σπουοδοςίαρ σψν επιςκεπσύν με πποωϋνσα σηρ νσϋπιαρ αγποσικήρ παπαγψγήρ και σηρ σοπικήρ λαωκήρ σέφνηρ. Σπϋ ατσήν σην οπσική γψνία ο αγποσοτπιςμϋρ αποσελεί μια ππαγμασικά ςημανσική μοπυή σοτπιςσικήρ ανάπστξηρ ποτ ςσοφεόει: · Ρσο ςτνδταςμϋ ςτνεπγαςίαρ σψν σπιύν σομέψν σηρ παπαγψγήρ μιαρ φύπαρ (ππψσογενοόρ, δετσεπογενοόρ και σπισογενοόρ). · Ρσην πεπιυεπειακή ανάπστξη, αυοό η όπαπξη σοτ αποσελεί ςημανσικϋ λϋγο δημιοτπγίαρ αναπστξιακύν έπγψν τποδομήρ και ανψδομήρ. · Ρσην ελαφιςσοποίηςη σψν πεπιβαλλονσικύν και οικολογικύν επιβαπόνςεψν. · Ρσην άνοδο σοτ οικονομικοό επιπέδοτ σψν κασοίκψν σψν πεπιοφύν ατσύν και ςση ςτμπλήπψςη σοτ ειςοδήμασϋρ σοτρ καθύρ και ςση βελσίψςη σψν ςτνθηκύν διαβίψςηρ και επγαςίαρ σοτ αγποσικοό πληθτςμοό.

Ξι αγποσοτπίςσερ αναζησοόν ξεκοόπαςη, φαλάπψςη ςε ένα ήπεμο πεπιβάλλον, ςε μια πποςπάθεια να αποκοποόν πποςψπινά απϋ σην αςσική σοτρ καθημεπινϋσησα. Δπιζησοόν σην επαυή με ση υόςη πποκειμένοτ να γνψπίςοτν σϋςο σην αγποσική ζψή ϋςο και σοτρ αγπϋσερ, σοτρ νσϋπιοτρ, ποτ θα σοτρ μτήςοτν ςε ένα διαυοπεσικϋ και άγνψςσο για πολλοόρ απϋ ατσοόρ σπϋπο ζψήρ. Ηέλοτν να απολαόςοτν σην ατθενσικϋσησα σηρ επαπφιακήρ ζψήρ, σην ανεπισήδετση υιλοξενία, σην καθαπϋσησα σοτ σοπίοτ και σην καθαπιϋσησα σοτ πεπιβάλλονσορ, σα παπαδοςιακά ςπισικά εδέςμασα, να γίνοτν κοινψνοί ςε μια ζψή ποτ έφει να σοτρ πει πολλά για σο κονσινϋ παπελθϋν σοτρ. (26) Ξι σοτπίςσερ ατσοί θεψποόνσαι πολτσαξιδεμένοι και έμπειποι. Δίναι άσομα ποτ έφοτν ήδη γετθεί σοτρ σοτπιςσικοόρ πποοπιςμοόρ με ση μοπυή σοτ μαζικοό σοτπιςμοό και αναζησοόν ςσον πποοπιςμϋ μια νέα διάςσαςη, ενσπτυύνσαρ ςσην πολισιςσική και υτςιολασπική σοτ τπϋςσαςη, αλλά και ςση δτνασϋσησα για ανθπύπινη επαυή και επικοινψνία. Δίναι οι σοτπίςσερ ποτ ακολοτθοόν ση λεγϋμενη υϋπμοτλα σψν 3Τ, (Τόςη-Τιλία-Τιλοξενία) και αποππίπσοτν εκείνη σψν 3S, Sea-Sun-Sand σοτ μαζικοό σοτπιςμοό.(27) Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(26) Αςκέλη Ρσ., 2005. (27) Ιοσϋυψλορ Γ., 2004.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 2: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ

Ρ΢ΞΥΞΘ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ ΢Ξ ΟΠΞΤΘΚ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡ΢Α (ςτνέφεια)

· Ρση διαςυάλιςη και ςση δημιοτπγία νέψν θέςεψν απαςφϋληςηρ, έφονσαρ ςτγφπϋνψρ θεσική επίδπαςη ςση ςτγκπάσηςη σψν πληθτςμύν ςσον σϋπο κασοικίαρ. Οαπάλληλα με ση δημιοτπγία νέψν θέςεψν επγαςίαρ επιβιύνοτν ςτφνά επαγγέλμασα ποτ σείνοτν να εκλείχοτν και σέσοια ςση φύπα μαρ θεψποόνσαι ατσά ποτ ςφεσίζονσαι με παπαδοςιακέρ σέφνερ, ϋπψρ η ξτλογλτπσική, η απγτποφπτςοφοΐα, η κεπαμική, η τυανσική. · Ρση βελσίψςη και διάθεςη σψν σοπικύν και αγποσικύν πποωϋνσψν καθύρ και ςση γνψπιμία σοτρ με σο κοινϋ. · Ρση διασήπηςη, σην πποβολή και σην αξιοποίηςη σηρ απφισεκσονικήρ και πολισιςσικήρ μαρ κληπονομιάρ. · Ρση γνψπιμία με ση υόςη και χτφολογική ικανοποίηςη και ανάσαςη σοτ σοτπίςσα απϋ σην επαυή σοτ με ατσή. · Ρσην ενεπγοποίηςη σοτ σοπικοό πληθτςμοό με σην ανάπστξη νέψν επιφειπημασικύν δπαςσηπιοσήσψν ςε πεπιοφέρ ποτ μέφπι ςήμεπα παπέμεναν αναξιοποίησερ, ενύ ςση ππαγμασικϋσησα διαθέσοτν δτναμική ανάπστξηρ. Απϋ σοτρ ςσϋφοτρ ποτ εξτπηπεσεί ο αγποσοτπιςμϋρ αλλά και απϋ σα πλεονεκσήμασα ποτ πποαναυέπθηκαν πποκόπσει ϋσι ππϋκεισαι για μια μοπυή σοτπιςμοό ποτ μποπεί να αναπστφθεί ςσην εποφή μαρ. Απϋ σην πλετπά σψν σοτπιςσύν, ο αγποσοτπιςμϋρ δίνει σην ετκαιπία ςσο μεγαλόσεπο μέπορ σοτ πληθτςμοό ποτ ςήμεπα ζει ςσα αςσικά κένσπα να έπθει ςε επαυή με σην όπαιθπο και ειδικϋσεπα ςσιρ νέερ γενιέρ Άλλψςσε ςσην εποφή μαρ παπασηπείσαι μια ςσπουή ππορ σον τγιεινϋ σπϋπο ζψήρ (τγιεινή διασπουή, άςκηςη κ.λπ.) αλλά και κοπεςμϋρ σοτ μαζικοό πποσόποτ σοτπιςμοό. Απϋ σην πλετπά σψν αγποσύν, καθύρ ςσιρ μέπερ μαρ ανσιμεσψπίζοτν ςοβαπά πποβλήμασα, είναι ππουανέρ ϋσι ο αγποσοτπιςμϋρ είναι μια διέξοδορ αόξηςηρ σοτ ειςοδήμασϋρ σοτρ και κασ’ επέκσαςη ένα κίνησπο ςτγκπάσηςηρ σοτ πληθτςμοό ςσην όπαιθπο.

΢ον αγποσοτπιςμϋ επιλέγοτν επίςηρ άσομα με αγποσικά ενδιαυέπονσα, ϋπψρ οι υτςιοδίυερ, παπασηπησέρ ποτλιύν, μελεσησέρ σηρ αγποσικήρ κοινψνίαρ, ιςσοπικοί και άλλοι επιςσήμονερ ποτ σο ανσικείμενϋ σοτρ ςτνδέεσαι με σην όπαιθπο. Άσομα ποτ ςτνδέονσαι με οποιοδήποσε σπϋπο με σον αγποσικϋ φύπο, είσε λϋγψ κασαγψγήρ, είσε σο κοινψνικϋ σοτρ πεπιβάλλον ςτνδέεσαι με ατσϋ (υίλοι, ςτγγενείρ, ςτνεπγάσερ κ.λπ.) και επιςκέπσονσαι αγποσικέρ πεπιοφέρ για ασομικοόρ, οικογενειακοόρ, υιλικοόρ ή επαγγελμασικοόρ λϋγοτρ. (28) ΋ςον αυοπά σα φαπακσηπιςσικά σψν αγποσοτπιςσύν, ατσοί υαίνεσαι να ανήκοτν ςε ένα ετπό ηλικιακϋ υάςμα καθύρ ο αγποσοτπιςμϋρ ςσην Δτπύπη έφει παπάδοςη δεκαεσιύν και απετθόνεσαι ςε ϋλη σην οικογένεια. ΢α νεϋσεπα άσομα είναι ατσά ποτ ςτνδτάζοτν σον αγποσοτπιςμϋ με ςποπ ενύ οι άνθπψποι μεγαλόσεπηρ ηλικίαρ με πιο ήπιερ δπαςσηπιϋσησερ ϋπψρ πεπιηγήςειρ πολισιςσικοό, θπηςκετσικοό και λαογπαυικοό πεπιεφομένοτ. Δπιπλέον, ςόμυψνα με έπετνερ, σο οικονομικϋ σοτρ επίπεδο είναι ανύσεπο απϋ σο μέςο οικονομικϋ επίπεδο, ϋπψρ και με σο μοπυψσικϋ σοτρ επίπεδο ποτ είναι ςτνήθψρ ιδιαίσεπα τχηλϋ. ΢α άσομα ατσά διαθέσοτν με ατξημένη οικολογική ςτνείδηςη, πολτποίκιλα ενδιαυέπονσα, διάθεςη για μϋπυψςη και πολισιςσική πποςέγγιςη.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(28) Ρυακιανάκηρ Λ., 2000.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 2: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ

2.6. ΟΚΔΞΜΔΙ΢ΖΛΑ΢Α – ΛΔΘΞΜΔΙ΢ΖΛΑ΢Α

Ολεονεκσήμασα αγποσοτπιςμοό ΢α πλεονεκσήμασα ποτ πποςυέπει ο αγποσοτπιςμϋρ ςση βελσίψςη σηρ ποιϋσησαρ ζψήρ σψν κασοίκψν σψν αγποσικύν πεπιοφύν, ςτνοχίζονσαι ςσα εξήρ: • Δημιοτπγία νέψν θέςεψν επγαςίαρ και κασά ςτνέπεια ςτγκπάσηςη σοτ πληθτςμοό ςσην όπαιθπο. ΢ο πλεονέκσημα ατσϋ αποκσά ιδιαίσεπη ςημαςία ςσιρ πεπιοφέρ ποτ ανσιμεσψπίζοτν ςημανσική πληθτςμιακή μείψςη και δημογπαυική γήπανςη. Ζ δημιοτπγία σψν θέςεψν ατσύν επγαςίαρ είναι καθοπιςσική για σιρ εταίςθησερ, απϋ άποχη επγαςίαρ, κοινψνικέρ ομάδερ σψν νέψν και σψν γτναικύν. • Ζ δημιοτπγία τποδομύν ήπιαρ κλίμακαρ, οι οποίερ εναπμονίζονσαι με σο υτςικϋ πεπιβάλλον και ςτμβάλλοτν ςσην άνοδο σοτ βιοσικοό επιπέδοτ σψν μϋνιμψν κασοίκψν. • Ζ ππούθηςη σψν γεψπγικύν παπαδοςιακύν πποωϋνσψν ςσην αγοπά και η αόξηςη σψν εςϋδψν σψν ασϋμψν ποτ αςφολοόνσαι με σο γεψπγικϋ σομέα

• Ξ αγποσοτπιςμϋρ αποσελεί φαπακσηπιςσικϋ παπάδειγμα σηρ δτνασϋσησαρ ςτνδταςμοό σηρ πεπιυεπειακήρ ανάπστξηρ και σηρ πποςσαςίαρ και ανάδειξηρ σοτ υτςικοό πεπιβάλλονσορ. Δίναι μια σοτπιςσική δπαςσηπιϋσησα ποτ δεν δπα ανσαγψνιςσικά ππορ σοτρ υτςικοόρ πϋποτρ. Ανσίθεσα, ςτμβάλλει ςσην εταιςθησοποίηςη σϋςο σψν μϋνιμψν κασοίκψν ϋςο και σψν επιςκεπσύν ςσην πποςσαςία σοτ υτςικοό πεπιβάλλονσορ και σηρ πολισιςσικήρ κληπονομιάρ.

Ζ ΔΜΜΞΘΑ ΢ΖΡ ΟΞΚΣΚΔΘ΢ΞΣΠΓΘΙΞ΢Ζ΢ΑΡ ΢ΖΡ ΣΟΑΘΗΠΞΣ Οολλά είφαν γπαυσεί για σην έννοια ατσή μέφπι να αναγνψπιςσεί επίςημα διεθνύρ. Δεν είναι μια ετπψπαωκή ευεόπεςη. Έφει αναγνψπιςσεί ππύσα ςε διεθνέρ επίπεδο ςση Διάςκεχη σψν Ζνψμένψν Δθνύν για σο Οεπιβάλλον και σην Ανάπστξη, ποτ ππαγμασοποιήθηκε ςσο Πίο νσε Εανέιπο σον Θοόνιο σοτ 1992 και απγϋσεπα ςσην παγκϋςμια Ρόνοδο Ιοπτυήρ σο 1996.(29) Ρση ςτνέφεια ςτζησήθηκε και αναγνψπίςσηκε απϋ απκεσοόρ διεθνείρ και ετπψπαωκοόρ υοπείρ, ανάμεςα ςσοτρ οποίοτρ και απϋ σην Δτπψπαωκή Ένψςη, η οποία μαζί με σην Θαπψνία, σην Ιοπέα, ση Μοπβηγία και σην Δλβεσία πποέβη ςση ςόςσαςη σηρ άστπηρ ομάδαρ "Τίλοι σηρ πολτλεισοτπγικϋσησαρ". Ζ έννοια σηρ πολτλεισοτπγικϋσησαρ αναυέπεσαι ςσοτρ πολλοόρ πϋλοτρ ποτ η γεψπγία μποπεί να διαδπαμασίςει πέπα απϋ σην παπαγψγή σψν γεψπγικύν πποωϋνσψν και σψν πποωϋνσψν διασπουήρ. Γενικά, είναι δτνασϋ να αποδοθοόν ςση γεψπγία και ςσοτρ αγπϋσερ οι εξήρ κόπιερ λεισοτπγίερ: η εμποπική λεισοτπγία παπαγψγήρ αγαθύν, η κοινψνική λεισοτπγία διασήπηςηρ και ανάπστξηρ σηρ απαςφϋληςηρ, η λεισοτπγία κασοφήρ και διαφείπιςηρ σοτ φύποτ, η πεπιβαλλονσική λεισοτπγία πποςσαςίαρ σψν υτςικύν πϋπψν και σέλορ η λεισοτπγία διασπουικήρ αςυάλειαρ. Ζ αναγνύπιςη ατσύν σψν λεισοτπγιύν οδήγηςε ςση διαμϋπυψςη σηρ έννοιαρ σηρ πολτλεισοτπγικϋσησαρ, δηλαδή σηρ παποφήρ σατσϋφπονα οικονομικύν, κοινψνικύν, φψπικύν και πεπιβαλλονσικύν λεισοτπγιύν σηρ γεψπγικήρ δπαςσηπιϋσησαρ.(30) Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(29) Garzon I., 2005. (30) Λπεϋποτλορ Μ., 2005: 173-198.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 2: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ

ΟΚΔΞΜΔΙ΢ΖΛΑ΢Α – ΛΔΘΞΜΔΙ΢ΖΛΑ΢Α • Ξ αγποσοτπιςμϋρ, ψρ δπαςσηπιϋσησα, αναπσόςςεσαι ϋλερ σιρ εποφέρ σοτ φπϋνοτ, αμβλόνονσαρ έσςι σο ππϋβλημα σιρ σοτπιςσικήρ εποφικϋσησαρ, ποτ αποσελεί ένα απϋ σα ςημανσικϋσεπα πποβλήμασα σοτ ελληνικοό σοτπιςμοό. • ΢έλορ, ο αγποσοτπιςμϋρ μποπεί να ςτμβάλει ςσην αξιοποίηςη σοτ τυιςσάμενοτ κσιπιακοό αποθέμασορ μικπύν αγποσικύν οικιςμύν ποτ βπίςκονσαι ςε υθίνοτςα ποπεία. Δίναι επιθτμησή η αποκασάςσαςη και φπήςη ήδη τπαπφϋνσψν αξιϋλογψν κελτυύν για ση ςσέγαςη δπαςσηπιοσήσψν σοτ αγποσοτπιςμοό, ϋπψρ η υιλοξενία σψν επιςκεπσύν ή η μεσαποίηςη αγποσικύν πποωϋνσψν. Ξι δτςμενείρ επιπσύςειρ σοτ αγποσοτπιςμοό ΋σαν η ανάπστξη σοτ αγποσοτπιςμοό δεν είναι ςτμβασή με σιρ απφέρ σηρ αειυοπικήρ διαφείπιςηρ, έφει δτςμενείρ επιπσύςειρ ςσο υτςικϋ και κοινψνικϋ πεπιβάλλον. Ρσην πεπίπσψςη ατσή, οι επιπσύςειρ αναυέπονσαι: • Ρσην άναπφη και τπέπμεσπη ανάπστξή σοτ ςε βάπορ σηρ υέποτςαρ ικανϋσησαρ* σηρ πεπιοφήρ, ποτ πποκαλεί τποβάθμιςη σοτ υτςικοό πεπιβάλλονσορ σψν πεπιοφύν.

Οηγή: www.agrotourismos.files.wordpress.com

• Ρσον κίνδτνο ανάπστξηρ σοτ σοτπιςμοό ςσιρ αγποσικέρ πεπιοφέρ ειρ βάπορ σηρ αγποσικήρ ζψήρ. Ρσην ππάξη έφει παπασηπηθεί ϋσι ςε οπιςμένερ πεπιπσύςειρ εγκασαλείπονσαι οι αγποσικέρ επγαςίερ ππορ φάπιν ενϋρ μεγαλόσεποτ βπαφτφπϋνιοτ σοτπιςσικοό κέπδοτρ και δημιοτπγοόνσαι υαινϋμενα μονοκαλλιέπγειαρ. (31)

Έφει παπασηπηθεί ϋσι ςε οπιςμένερ πεπιοφέρ εγκασαλείπονσαι ενσελύρ οι αγποσικέρ επγαςίερ ππορ φάπιν ενϋρ μεγαλόσεποτ βπαφτφπϋνιοτ σοτπιςσικοό κέπδοτρ. Ατσϋ αποσελεί μια δτςμενή επίπσψςη σηρ ανάπστξηρ σοτ αγποσοτπιςμοό καθύρ έσςι δημιοτπγοόνσαι υαινϋμενα μονοκαλλιέπγειαρ και εξαυάνιςηρ σψν παπαδοςιακύν αςφολιύν.

• Ρσην αλλοίψςη σοτ πολισιςμικοό φαπακσήπα σψν αγποσικύν πεπιοφύν ςσιρ πεπιπσύςειρ ποτ ο αγποσοτπιςμϋρ ακολοτθήςει σα γνψςσά αναπστξιακά σοτπιςσικά "ππϋστπα" σψν πεπαςμένψν δεκαεσιύν.

* Ζ υέποτςα ικανϋσησα τποδοφήρ μια πεπιοφήρ είναι ο μέγιςσορ απιθμϋρ επιςκεπσύν ποτ μποπεί να δεφσεί η πεπιοφή φψπίρ να τπάπξει μη αποδεφσή επιβάπτνςη. (Ρπτπάσορ Α.) Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(31) Ιλαμπασςέα Δ., 2006.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 2: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 3: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΣΠΧΟΖ

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

3.1. ΓΔΜΘΙΑ Θςσοπικά η ππύση εμυάνιςη σοτ σοτπιςμοό τπαίθποτ και σοτ αγποσοτπιςμοό σοποθεσείσαι σο 19ο αιύνα, ϋσαν ο σϋσε αςσικϋρ πληθτςμϋρ ππαγμασοποιοόςε εκδπομέρ με σοτρ ασμοκίνησοτρ ςιδηπϋδπομοτρ. ΋μψρ η εμυάνιςη σοτ αγποσοτπιςμοό ψρ ειδική μοπυή σοτπιςμοό σοποθεσείσαι ςση δεκαεσία σοτ 1960, ϋσαν ςσιρ Ζ.Ο.Α. παποτςιάζεσαι η σοτπιςσική δπαςσηπιϋσησα “Farm and Ranch hospitality” με σιρ παπαλλαγέρ σοτ γεψπγικοό σοτπιςμοό “Farm / ranch based tourism” και σοτ αγποσικοό σοτπιςμοό “Hotel / resort based tourism”. (32) (33) Ρσην Δτπψπαική Ένψςη , σα σελετσαία φπϋνια, έφοτν τιοθεσηθεί μονσέλα ανάπστξηρ σοτ αγποσικοό φύποτ ποτ ενιςφόοτν σο αγποσικϋ ειςϋδημα, σην πεπιυεπειακή ανάπστξη, σην πποςσαςία σοτ πεπιβάλλονσορ και σην ποιϋσησα σηρ ζψήρ. Ατσϋ μποπεί να θεψπηθεί ϋσι ήσαν σο αποσέλεςμα σηρ ατξανϋμενηρ σοτπιςσικήρ ζήσηςηρ, σηρ διαυοποποίηςηρ και σοτ εμπλοτσιςμοό σοτ σοτπιςσικοό πποωονσορ. Ρσην κασεόθτνςη ατσή ςτνέβαλε και η νέα σοτπιςσική σάςη για ολιγοήμεπερ διακοπέρ (short breaks), αλλά πεπιςςϋσεπψν σμημάσψν ςση διάπκεια σοτ έσοτρ, η οποία πποςέυεπε ςσιρ αγποσικέρ πεπιοφέρ ετκαιπίερ για αξιοποίηςη σψν σοπικύν πϋπψν και για δημιοτπγία νέψν οικονομικύν δπαςσηπιοσήσψν. (34) Ζ διεθνήρ εμπειπία, ϋπψρ έφει κασαγπαυεί απϋ σο 1950 και μεσά, ςσιρ φύπερ Γαλλία, Θσαλία, Αγγλία, Θπλανδία, Δανία, Γεπμανία, Βέλγιο, Ξλλανδία, Θςπαήλ, ΖΟΑ και Ιαναδά, δείφνει ϋσι σο ππϋστπο σοτ αγποσοτπιςμοό ποικίλει ψρ ππορ ση μοπυή και σο βαθμϋ ανάπστξήρ σοτ. Ατσϋ εξαπσάσαι απϋ σιρ ιδιαισεπϋσησερ κάθε φύπαρ, σην οικονομική δομή, ση μεγάλη ή μικπή εκμεσάλλετςη ςσο αγπϋκσημα, σο βαθμϋ ανάπστξηρ σοτ ςτνεσαιπιςσικοό κινήμασορ, ση γεψπγική παπαγψγή, σην σοπική επιφειπημασικϋσησα, σο αγποσικϋ ειςϋδημα, σο βαθμϋ σψν πεπιυεπειακύν ανιςοσήσψν (35)

ΔΘΑΤΞΠΔΡ ΙΑΘ ΞΛΞΘΞ΢Ζ΢ΔΡ ΛΔ΢ΑΝΣ ΢ΧΜ ΥΧΠΧΜ Απϋ φύπα ςε φύπα ο αγποσοτπιςμμϋρ ευαπμϋζεσαι ςσην ππάξη κασά διαυοπεσικϋ σπϋπο και οι παπάγονσερ ποτ σον πποςδιοπίζοτν ςφεσίζονσαι άμεςα: (36)

•Λε σο μέγεθορ σηρ αγποσικήρ εκμεσάλλετςηρ. •Λε σο είδορ σψν απαισήςεψν και σψν πποςδοκιύν σψν επιςκεπσύν. •Λε ση δτνασϋσησα παποφήρ άλλψν τπηπεςιύν ήπιοτ ή εναλλακσικοό σοτπιςμοό. •Λε σην πολισιςσική παπάδοςη σηρ φύπαρ ή σηρ ςτγκεκπιμένηρ πεπιοφήρ. •Λε σο ςτνολικϋ επίπεδο σοτπιςσικήρ τποδομήρ και δπαςσηπιϋσησαρ. Οαπά σο πλήθορ σψν διαυοπεσικύν εκδοφύν ευαπμογήρ σοτ αγποσοτπιςμοό ςσιρ φύπερ σηρ Δτπύπηρ και σηρ Αμεπικήρ, διαπιςσύνεσαι ϋσι οπιςμένα φαπακσηπιςσικά είναι κοινά για ϋλερ σιρ φύπερ, ϋπψρ σα εξήρ: (37) •Ξι αγποσοτπιςσικέρ δπαςσηπιϋσησερ αναπσόςςονσαι απϋ αγπϋσερ ή ομάδερ αγποσύν. •Ξι παπεφϋμενερ τπηπεςίερ δεν αυοποόν μϋνο ςσην παποφή ςσέγηρ και σπουήρ αλλά ππιλαμβάνοτν πεπιηγήςειρ ςε πολισιςσικά μνημεία και ςσον αγποσικϋ φύπο. •΢α παπεφϋμενα είδη διασπουήρ είναι πποωϋνσα σηρ σοπικήρ αγποσικήρ παπαγψγήρ. •΢α πποςυεπϋμενα ςσην σοπική αγοπά είδη λαωκήρ σέφνηρ παπάγονσαι απο σην σοπική αγποβιοσεφνία. Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(32) Ρυακιανάκηρ Λ., 2000: 49. (33) Έξαπφορ Γ., Ιαπαγιάννηρ Ρσ., 2004: 142-176. (34) Swarbrooke – Horner, 1999. (35) Κογοθέσηρ Λ., 1988. (36) Alexander N., Mc Kenna Angela, 1998. (37) Journal of Ecotourism, 2003.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 3: ΔΣΠΧΟΖ

3.2. ΓΑΚΚΘΑ

ΔΗΜΘΙΖ ΞΛΞΡΟΞΜΔΘΑ ΙΑ΢ΑΚΣΛΑ΢ΧΜ ΓΑΚΚΘΑΡ

Ρση Γαλλία ο αγποσοτπιςμϋρ, αν και έφει κάνει σα ππύσα σοτ βήμασα ππιν σον Β’ Οαγκϋςμιο πϋλεμο, οτςιαςσικά τυίςσασαι απϋ σο 1952, έσορ κασά σο οποίο άπφιςε να ευαπμϋζεσαι η πολισική σοτ «ππάςινοτ σοτπιςμοό» και ποτ διέυεπε αιςθησά απϋ ση πολισική και ση υιλοςουία σοτ λεγϋμενοτ «γαλάζιοτ σοτπιςμοό» (=σοτπιςμϋρ ςση θάλαςςα). Χρ πολισική, ο αγποσοτπιςμϋρ ενσαςςϋσαν ςσα ςφέδια και ςσα ππογπάμμασα πεπιυεπειακήρ ανάπστξηρ σα οποία αποςκοποόςαν κτπίψρ: (38)

Ιαθοπιςσικϋ πϋλο ςσην ανάπστξη σοτ αγποσοτπιςμοό ςση Γαλλία ςε εθνικϋ και πεπιυεπειακϋ επίπεδο, παίζει η Δθνική Ξμοςπονδία Ιασαλτμάσψν Γαλλίαρ ποτ παπεμβαίνει ςε ϋλα σα πεδία και ςε ϋλερ σιρ υάςειρ σοτ αγποσοτπιςσικοό σομέα, αυοό:(37)

•Ρση βελσίψςη σοτ αγποσικοό ειςοδήμασορ •Ρση ςτγκπάσηςη σοτ πληθτςμοό ςσην όπαιθπο.

• Δνημεπύνει, πληπουοπεί, τποδεικνόει και ςτμβοτλεόει σοτρ αγπϋσερ για σο πύρ ππέπει να οπγανύςοτν σα αγποσοτπιςσικά κασαλόμασα.

Έσςι, θεςπίςσηκαν διάυοπα ετνοωκά μέσπα ποτ παπείφαν δτνασϋσησερ για ετοίψνη πποοπσική ανάπστξηρ σοτ αγποσοτπιςμοό, δϋθηκαν κίνησπα για εκπαίδετςη και μεσεκπαίδετςη σψν αγποσύν ςε θέμασα και ζησήμασα ςφεσικά με σον πολισιςμϋ και διοφεσεόσηκαν γνύςειρ και πληπουοπίερ ποτ εξτπηπεσοόν σον αγποσοτπιςμϋ και παπαςφέθηκαν διετκολόνςειρ για ίδπτςη αγποικιύν, ϋποτ εκεί οι επιςκέπσερ να μποποόν να αναζησοόν κασάλτμα, ςσέγη και σπουή. (39)

• Υψποθεσεί, σαξινομεί, και ελέγφει σιρ αγποσοτπιςσικέρ κασοικίερ.

΢α ελκτςσικά σοπία, η σοπική ιςσοπία, οι παπαδϋςειρ και κτπίψρ σα ςτνσελεςθένσα έπγα σοτπιςσικήρ τποδομήρ και ανψδομήρ, έφοτν ςτμβάλλει ςσην σαφεία ανάπστξη σοτ αγποσοτπιςμοό ςση Γαλλία, γεγονϋρ ποτ έφει επιδπάςει κασαλτσικά για πολλέρ δεκαεσίερ ςσην πποςέλκτςη σοτπιςσύν απϋ γεισονικέρ φύπερ, ϋπψρ η Θςπανία, σο Βέλγιο κ.α. Ρσην ανάπστξη σοτ γαλλικοό αγποσοτπιςμοό ςποτδαίο πϋλο έφοτν διαδπαμασίςει και οι μοπυέρ οπγάνψςηρ σψν αγποσοτπιςσικύν επιφειπήςεψν ποτ κινήθηκαν ςσο πλαίςιο σοτ ετέλικσοτ ςφήμασορ ςτνεπγαςίαρ αγποσύν ή οπγανύςεψν σοτρ με σοτρ Ξ΢Α ή με σο κπάσορ, ςε ϋ,σι αυοπά ςσα σηρ δημιοτπγίαρ κασαλτμάσψν, διϋσι με ατσή ση ςτνεπγαςία διαςυαλίςσηκε η οπγάνψςη και η ππούθηςη σοτ αγποσοτπιςσικοό πποωϋνσορ ακϋμα και για απαισήςειρ ποτ ξευεόγοτν απϋ σα ϋπια σηρ αγποσικήρ εκμεσάλλετςηρ. (40)

• Δκπποςψπεί σοτρ ιδιοκσήσερ σψν αγποσοτπιςσικύν αγποικιύν και σοτρ φπήςσερ σοτρ ςσιρ απμϋδιερ σοπικέρ απφέρ. • Διαςυαλίζει και πποψθεί ση διαυήμιςη σοτ αγποσοτπιςμοό ςε σοπικϋ, πεπιυεπειακϋ και εθνικϋ επίπεδο. • Διετκολόνει εκείνοτρ σοτρ αγπϋσερ ποτ θέλοτΜ να ενσαφθοόν ςε αγποσοτπιςσικά ππογπάμμασα αλλά και εκείνοτρ σοτρ σοτπίςσερ/επιςκέπσερ ποτ θέλοτν να κάνοτν διακοπέρ ςε αγποσικά κασαλόμασα. • Δκδίδει Δσήςια Δπεσηπίδα για ση δπάςη κάθε Οεπιυεπειακήρ Ένψςηρ.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(38) Ρτνοδινοό Κ., 2008: 36 (39) Lim C., 1997. (40) Tyler M., 1996.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 3: ΔΣΠΧΟΖ

3.3. ΑΓΓΚΘΑ Ρσην αγγλοςαξονική οπολογία, ο αγποσικϋρ σοτπιςμϋρ δε ςτνδέεσαι πάνσα με ση γεψπγική εναςφϋληςη, αλλά με ενέπγειερ χτφαγψγίαρ, διαςκέδαςηρ και εκπαίδετςηρ ςσην όπαιθπο. Δπιδιύκει σην ήπια μοπυή και αειυϋπο αξιοποίηςη σψν υτςικύν και ανθπύπινψν πϋπψν, φψπίρ διασάπαξη σοτ κοινψνικοό ιςσοό. (41) Ξ αγποσοτπιςμϋρ ςση Λεγάλη Βπεσανία αναπσόςςεσαι ςε ολϋκληπη σην έκσαςη σηρ φύπαρ, λϋγψ σοτ εδαυολογικοό σηρ ανάγλτυοτ και λϋγψ σηρ μεγάληρ βιομηφανικήρ ανάπστξηρ σηρ φύπαρ, γεγονϋρ ποτ ςτμβάλλει ςσο να πποςανασολιςσοόν οι κάσοικοι ςε διακοπέρ κονσά ςση υόςη, σην όπαιθπο και σην εξοφή. ΢ην ετθόνη για σην άςκηςη αγποσοτπιςσικήρ πολισικήρ έφει σο Σποτπγείο Γεψπγίαρ, ϋμψρ πολλέρ απϋ σιρ αγποσοτπιςσικέρ δπαςσηπιϋσησερ αςκοόνσαι ςε ςτνεπγαςία με σοτρ Ξ΢Α.

Αγποσοτπιςσικϋ κασάλτμα σοτ σόποτ Bed & Breakfast ςσην αγγλική όπαιθπο. Οηγή: www.farmstay.co.uk

΢α μέσπα για σην ανάπστξη σοτ αγποσοτπιςμοό ςση Λεγάλη Βπεσανία θεψπείσαι ϋσι έφοτν πεσόφει, αυοό σο ειςϋδημα σψν αγποσύν έφει ατξηθεί και επιπλέον έφοτν δημιοτπγηθεί νέερ θέςειρ απαςφϋληςηρ με αποσέλεςμα ση ςτγκπάσηςη σοτ επγασικοό δτναμικοό ςσην όπαιθπο. Ζ πολισεία τπήπξε απψγϋρ ςε ατσή σην πποςπάθεια παπέφονσαρ ιδιαισέπψρ ετνοωκά κίνησπα και βοηθύνσαρ με δάνειρ σοτρ αγπϋσερ, καλόπσονσαρ μέφπι και σο 80% σηρ ςτνολικήρ δαπάνηρ σψν αγποσοτπιςσικύν επενδόςεψν. (42) Δίναι φαπακσηπιςσικϋ, ϋσι ςήμεπα ο αγγλικϋρ αγποσοτπιςμϋρ πποςελκόει έναν ςσοτρ σέςςεπιρ σοτπίςσερ (25%), απϋ σοτρ οποίοτρ πεπίποτ σο 1/3 είναι αλλοδαποί, γεγονϋρ ποτ αποδεικνόει ση δτναμική σοτ κλάδοτ και ενιςφόει ςημανσικά σιρ μικπέρ οπεινέρ αγποσοτπιςσικέρ μονάδερ και σα πάνψ απϋ 30.000 αγποκσήμασα σα οποία πποςυέποτν κασαλόμασα και χτφαγψγικέρ δπαςσηπιϋσησερ ςσοτρ επιςκέπσερ. (43)

Ρσην αγγλική επαπφία μέςψ σοτ αγποσοτπιςμοό έφοτν δημιοτπγηθεί νέερ θέςειρ απαςφϋληςηρ με αποσέλεςμα ση ςτγκπάσηςη σοτ επγασικοό δτναμικοό ςσην όπαιθπο. Οηγή: nhfalcon.wordpress.com Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(41) Ιαλδήρ, 2000. (42) www. agritour. com (43) Ρτνοδινοό Κ., 2008: 41

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 3: ΔΣΠΧΟΖ

3.4. Θ΢ΑΚΘΑ ΞΘΜΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΢ΞΡΙΑΜΖ

Ρσην Θσαλία καλλιεπγοόνσαι και αναπσόςςονσαι δόο σόποι αγποσοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ λϋγψ σηρ διαυοπεσικήρ οικονομικήρ και κοινψνικήρ κασάςσαςηρ σψν πεπιοφύν ποτ σην τιοθεσοόν: (44) •Ρσο μεν-ιςφτπϋ οικονομικά-ισαλικϋ βοππά, οι μεγαλοωδιοκσήσερ αγποσικύν εκσάςεψν παπέφοτν τπηπεςίερ σέσοιοτ είδοτρ ςε κάςσπα, παλαιά οικήμασα, ανεξάπσησα διαμεπίςμασα κλπ ενύ παπάλληλα σα εξοπλίζοτν με πολτσελή ςσοιφεία ϋπψρ ακπιβά πιάσα και διακοςμησικά ςσοιφεία, δοπτυοπικέρ ςτνδέςειρ και αθλησικέρ δπαςσηπιϋσησερ ςαν και ατσή σοτ σέννιρ και σηρ ιππαςίαρ.

Ζ ΢οςκάνη, και ιδιαίσεπα η υημιςμένη πεπιοφή σοτ Chianti Classico, τποδέφεσαι έναν πολό μεγάλο απιθμϋ σοτπιςσύν απϋ ϋλο σον κϋςμο κάθε φπϋνο. Βαςικά ςσοιφεία ποτ σοτρ πποςελκόοτν εκεί είναι οι σέφνερ και ο πολισιςμϋρ, η απφισεκσονική, η ϋμοπυη υόςη, και βέβαια η εξαιπεσική οινογαςσπονομία σηρ πεπιοφήρ. ΢α οινοποιεία σηρ είναι ςφεδϋν ϋλα επιςκέχιμα και πποςυέποτν οπγανψμένη ξενάγηςη και δοκιμή σψν κπαςιύν σοτρ.

•Ρσο δε ισαλικϋ νϋσο, η υιλοξενία γίνεσαι ςε ςπίσια αγποσύν ή ςε μικπέρ αγποικίερ αγποσικύν πεπιοφύν. Ζ διαυοπά με σιρ βϋπειερ πεπιοφέρ δε ςτνίςσασαι μϋνο ςσο μικπϋσεπο βαθμϋ πολτσέλειαρ σψν οικημάσψν αλλά και ςση ππούθηςη σοπικύν αγποσικύν πποωϋνσψν και ειδύν λαωκήρ σέφνηρ ποτ ςτνανσάμε ςσιρ νϋσιερ ατσέρ πεπιοφέρ. Ιτπίαπφο πϋλο ςση διάδοςη και ππούθηςη σψν σοπικύν ατσύν πποωϋνσψν διαδπαμασίζοτν σοπικοί ςόλλογοι, αγποσικέρ ενύςειρ και γτναικείοι ςτνεσαιπιςμοί, φψπίρ καμία ιδιαίσεπη κπασική τλική τποςσήπιξη και έφονσαρ ψρ ένα απϋ σοτρ ςσϋφοτρ σην πποςέλκτςη πελασύν απϋ μεγάλα αςσικά κένσπα ϋπψρ Πύμη, Λιλάνο κλπ. Δίναι γεγονϋρ, ϋσι ςφεδϋν φψπίρ καμία κπασική βοήθεια και με μϋνη σην ενεπγϋ δπάςη σψν αγποσύν ποτ θέλοτν να τπεπαςπίζονσαι σην «ατσονομία» σοτρ ένανσι σοτ κπάσοτρ και σψν κομμάσψν, ο ισαλικϋρ αγποσοτπιςμϋρ αναπσόςςεσαι δτναμικά ςσιρ κενσπικέρ και σιρ νϋσιερ πεπιοφέρ σηρ φύπαρ και μάλιςσα, δοπτυοπικά ψρ ππορ σα γνψςσά σοτπιςσικά κένσπα (π.φ. Μεάπολη, Πύμη, Λιλάνο) και με πποοπσική ση διεκδίκηςη μεγαλόσεποτ σμήμασορ σοτπιςσύν απϋ σιρ άλλερ μοπυέρ σοτπιςμοό. (45) Οηγή: www.in2life.gr Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(44) Έξαπφορ Γ., Ιαπαγιάννηρ Ρσ., 2004. (45) www. Italyfarmholidays. com

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 3: ΔΣΠΧΟΖ

3.5. ΘΡΟΑΜΘΑ Ρσην Θςπανία, κτπίψρ απϋ σο 1990 και έπεισα, ευαπμϋζονσαι πολισικέρ σϋνψςηρ σηρ οικονομικήρ και κοινψνικήρ ζψήρ αγποσικύν πεπιοφύν ποτ ανσιμεσύπιζαν πποβλήμασα ανάπστξηρ και δημογπαυικήρ ιςοπποπίαρ. (46) Λειονεκσικέρ πεπιοφέρ και πεπιυέπειερ ϋπψρ η Ανδαλοτςία, η Ιασαλονία κ.ά., με πλοόςια πολισιςσική παπάδοςη και κληπονομιά, με πλήθορ οικιςμύν παπαδοςιακοό όυοτρ και απφισεκσονικοό ενδιαυέπονσορ, ςσο πλαίςιο σοτ επιφοπηγοόμενοτ απϋ σο κπάσορ αγποσοτπιςμοό, παπέφοτν κασαλόμασα ςσοτρ ενδιαυεπϋμενοτρ σοτπίςσερ/επιςκέπσερ, σα οποία είναι ςτνήθψρ παπαδοςιακά ςπίσια ςε αγποσικοόρ οικιςμοόρ ή ανεξάπσησερ αγποικίερ κονσά ςε αγποσικέρ καλλιέπγειερ. Αγποσοτπιςσικά κασαλόμασα πποςυέπονσαι επίςηρ ςσα οπεινά και ενσϋρ σψν δαςψδύν εκσάςεψν φψπιά σψν Οτπηναίψν, ςσα φψπιά σηρ Υύπαρ σψν Βάςκψν και άλλψν λιγϋσεπο ανεπστγμένψν πεπιοφύν σηρ Θςπανίαρ (π.φ. Αςσοόπια, Ιανσάβπια κ.ά.), αλλά και ςσιρ Ιανάπιερ και ςσιρ Βαλεαπίδερ Μήςοτρ. ΢α είδη κασαλτμάσψν ποικίλοτν απϋ πεπιοφή ςε πεπιοφή καθύρ και σα είδη σψν λοιπύν παπεφϋμενψν τπηπεςιύν ποτ αποςκοποόν ςσην επαυή με ση υόςη, ση γνψπιμία με ση φλψπίδα και σην πανίδα σηρ πεπιοφήρ, ση ςτμμεσοφή ςε σοπικά παπαδοςιακά δπύμενα και έθιμα κ.ά. (47) Λε ση ςτνδπομή σηρ πολισείαρ, ο ιςπανικϋρ αγποσοτπιςμϋρ οπγανύνεσαι ςτςσημασικά και υιλοδοξεί να αποςπάςει μεγάλο μέπορ σηρ παγκϋςμιαρ σοτπιςσικήρ κίνηςηρ, αυοό έφει ήδη δημιοτπγήςει απκεσά καλέρ τποδομέρ για σην πποςέλκτςη αλλοδαπύν σοτπιςσύν. (48) Γενικϋσεπα, η Θςπανία αποσελεί μία φύπα η οποία έφει αναπσόξει ικανοποιησικά σον αγποσοτπιςμϋ, εκμεσαλλετϋμενη σην πλοόςια πολισιςσική και ιςσοπική σηρ παπάδοςη αλλά σιρ τποδομέρ ποτ έφει αναπσόξει σα σελετσαία φπϋνια.

ΑΚΚΔΡ ΔΠΑΡ΢ΖΠΘΞ΢Ζ΢ΔΡ ΢ΞΣ ΘΡΟΑΜΘΙΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

Ιαθοπιςσικϋ πϋλο ςσην πποςέλκτςη επιςκεπσύν ςσιρ αγποσοτπιςσικέρ μονάδερ σηρ Θςπανίαρ Διαδπαμασίζοτν οι επιπλέον δπαςσηπιϋσησερ ποτ παπέφονσαι ςε πολλέρ απϋ ατσέρ, ϋπψρ:(46) • Ξι σοπικέρ εκδηλύςειρ και γιοπσέρ με αναβίψςη παλαιύν λαωκύν εθίμψν. • Ξι γαςσπονομικέρ πποςυοπέρ με εδέςμασα και σοπικά πποωϋνσα, με ππούθηςη σηρ παπαδοςιακήρ κοτζίναρ και σψν σοπικύν αγποσικύν πποωϋνσψν. • ΢α μεγάλα «εθνικά πάπκα» και η πλοόςια υόςη, ϋποτ μποπεί κανείρ να αθλείσαι και να κάνει πεπιπάσοτρ ςσα δάςη.

Αγποσοτπιςσικο κασάλτμα ςσην Ανδαλοτςία. Οηγή: www.tripadvisor.com Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(46) Έξαπφορ Γ., Ιαπαγιάννηρ Ρσ., 2004. (47) Ρτνοδινοό Κ., 2008: 43. (48) www. turismerural. com

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 3: ΔΣΠΧΟΖ

3.6. ΓΔΠΛΑΜΘΑ Ρση Γεπμανία, ο αγποσοτπιςμϋρ εμυανίςσηκε κασά ση δεκαεσία σοτ 1930 με αυοπμή σην αναζήσηςη σϋπψν για φαμηλοό κϋςσοτρ διακοπέρ ςε αγποσικέρ πεπιοφέρ για σοτρ κασοίκοτρ σψν βιομηφανικά ανεπστγμένψν πϋλεψν. Ιασά ση δεκαεσία σοτ 1950 ο γεπμανικϋρ αγποσοτπιςμϋρ έφει πλέον ση μοπυή σηρ σοτπιςσικήρ ανάπστξηρ σψν αγποσικύν πεπιαςσικύν πεπιοφύν σψν μεγάλψν αςσικύν κένσπψν, ϋποτ τπήπφαν υτςικέρ ομοπυιέρ, ικανέρ να ικανοποιήςοτν σοτρ «κοπεςμένοτρ ανθπύποτρ» σψν μεγάλψν πϋλεψν.(49) Τιλϋδοξορ ςσϋφορ σηρ γεπμανικήρ πολισείαρ είναι η αναβίψςη οπιςμένψν παλιύν αγποσικύν οικιςμύν και η μεσασποπή σοτρ ςε σοτπιςσικά φψπιά για πποςέλκτςη γηγενύν και αλλοδαπύν σοτπιςσύν και κτπίψρ, για πποςέλκτςη παιδιύν ςφολικήρ ηλικίαρ, αναπήπψν, ανθπύπψν σπίσηρ ηλικίαρ, μελύν επαγγελμασικύν ςψμασείψν κ.λπ. ύςσε να κάνοτν εκεί διακοπέρ, αλλά και για πποςέλκτςη εκείνψν ποτ επιθτμοόν να πεπάςοτν ετφάπιςσα ςαββασοκόπιακα κάνονσαρ ιππαςία, παίζονσαρ σέννιρ, χαπεόονσαρ κ.α. (50)

Αγποσοτπιςμϋρ ςση Γεπμανία.

Ξ αγποσοτπιςμϋρ ςση Γεπμανία δεν ςκείσαι με ςκοπϋ σην πποςαόξηςη σοτ ειςοδήμασορ σψν αγποσύν οόσε με ςκοπϋ ση ςτγκπάσηςη σοτ πληθτςμοό ςσον αγποσικϋ φύπο και ςσην όπαιθπο, αλλά αςκείσαι ψρ μια καθαπά εμποπική εκμεσάλλετςη. ΢α οικονομικά πποβλήμασα έφοτν εξαναγκάςει και οδηγήςει σοτρ Γεπμανοόρ ςσο να επανεξεσάςοτν σιρ δαπάνερ διακοπύν και σιρ σιμέρ σψν πακέσψν – οπγανψμένψν διακοπύν σαξιδιύν. Δκ σψν ππαγμάσψν λοιπϋν, θα τπάπξει μια ςσπουή σψν Γεπμανύν σοτπιςσύν ππορ σον εςψσεπικϋ σοτπιςμϋ και τπϋ ατσή σην έννοια ετοίψνερ πποοπσικέρ παπαπέπα ανάπστξηρ σοτ γεπμανικοό αγποσοτπιςμοό, ςε μια πεπίοδο μάλιςσα ποτ διαπιςσύνεσαι ϋσι οι μικπήρ διάπκειαρ διακοπέρ και σα σαξίδια ςσιρ πϋλειρ ανήκοτν ςσα πποςυιλή είδη μεσακινήςεψν σοτ μέλλονσορ. (51)

Τιλϋδοξορ ςσϋφορ σηρ γεπμανικήρ πολισείαρ είναι η αναβίψςη οπιςμένψν παλιύν αγποσικύν οικιςμύν. Οηγή: www.cruises.about.com

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(49) Ρτνοδινοό Κ., 2008: 38. (50) www. green-travel. com (51) Pompi W., Lieb G., 1997.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 3: ΔΣΠΧΟΖ

3.7. ΑΚΚΔΡ ΥΧΠΔΡ ΑΠΘΗΛΖ΢ΘΙΑ ΛΔΓΔΗΖ

•Ρσην Ιόππο, σο 1991 ο Ιτππιακϋρ Ξπγανιςμϋρ ΢οτπιςμοό (Ι.Ξ.΢.) ςε ςτνεπγαςία με σην κτβέπνηςη, σιρ σοπικέρ απφέρ και οπγανύςειρ μεσαναςσύν ξεκινά σην ευαπμογή ενϋρ ππογπάμμασορ αγποσοτπιςμοό με ςκοπϋ σην αναζψογϋνηςη σηρ τπαίθποτ. Απϋ σιρ πποσεπαιϋσησερ σοτ ππογπάμμασορ ήσαν η ανάδειξη σοτ πολισιςμοό και σηρ παπάδοςηρ σηρ τπαίθποτ αλλά και η πποςσαςία σοτ πεπιβάλλονσορ, για σιρ οποίερ επγάςσηκαν απφισέκσονερ, πεπιβαλλονσολϋγοι και άλλερ ειδικϋσησερ επιςσημϋνψν. (52)

Ζ αγοπά σοτ εναλλακσικοό σοτπιςμοό γενικϋσεπα -και σοτ αγποσοτπιςμοό ειδικϋσεπα- είναι μια ςτνεφύρ αναπστςςϋμενη αγοπά μεσαξό σψν κπασύν σηρ ετπψπαωκήρ ένψςηρ. Δίναι φαπακσηπιςσικϋ ϋσι ςσην ΔΔ σο 5% σψν επιςκεπσύν επιλέγει αγποσοτπιςσικέρ δπαςσηπιϋσησερ, σπϋποτρ διαβίψςηρ και εμπειπίερ ενύ ο απιθμϋρ ατσϋρ ατξάνεσαι, ποςοσικά, κασά 10-15% εσηςίψρ.

΢α πιο ανσιπποςψπετσικά αγποσοτπιςσικά κασαλόμασα ςσην Ιόππο θεψποόνσαι σα παπαδοςιακά ςπίσια σηρ τπαίθποτ, ενύ αξίζει να ςημειψθεί ϋσι απϋ σον Ι.Ξ.΢. δεν ενθαππόνεσαι η ανοικοδϋμηςη νέψν κσιςμάσψν ςε παπαδοςιακά φψπιά αλλά η αποκασάςσαςη και φπήςη ήδη τπαπφϋνσψν κελτυύν για σιρ ανάγκερ σηρ αγποσοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ. Ανεξάπσησα ϋμψρ, απ’ ση δπαςσηπιϋσησα σοτ Ι.Ξ.΢. τπάπφοτν δτο κοινϋσησερ ςσην Ιόππο ποτ αναπσόςςοτν αξιοςημείψση αγποσοτπιςσική δπαςσηπιϋσησα. Οπϋκεισαι για σιρ παπαδοςιακέρ κοινϋσησερ σοτ Ξμϋδοτρ και σψν Κετκάπψν ποτ ξεφψπίζοτν για ση διασήπηςη σηρ παπαδοςιακήρ σοτρ απφισεκσονικήρ.(53) •Ρσην Οοπσογαλία, ο αγποσοτπιςμϋρ εμυανίζει ιδιαίσεπη ανάπστξη ποτ ςτμβαδίζει με σην ανάπστξη σοτ ςτνϋλοτ σηρ σοτπιςσικήρ βιομηφανίαρ σηρ φύπαρ. Δκσϋρ απϋ σην παποφή ανεξάπσησψν κασοικιύν ςε παπαδοςιακά φψπιά, ενδιαυέπον παποτςιάζει σο ϋσι ο αγποσοτπιςμϋρ ςσην Οοπσογαλία πεπιλαμβάνει και σην παποφή παλαιύν κάςσπψν, μοναςσηπιακύν οικημάσψν και άλλψν ειδικά διαμοπυψμένψν κσιςμάσψν σηρ τπαίθποτ, ποτ δε ςτνανσάσαι ςε άλλερ πεπιοφέρ.

Όμοδορ Ιόπποτ. Οηγή: www.omodos.org

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΔΜΞ΢Ζ΢Α 3: ΔΣΠΧΟΖ

(52) Ρτνοδινοό Κ., 2008: 50 (53) www. visitcyprus. com

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

4.1. Ξ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ

ΔΚΚΑΔΑ: ΑΤΘΝΔΘΡ & ΔΘΡΟΠΑΝΔΘΡ ΔΘΡΔΠΥΞΛΔΜΞΣ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ 16 Εκαη.

6,5%

12 5,5%

4,5% 3,5%

8 2,5%

6 1,5%

Αθίξειρ, απιζηεπά

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

1992

1991

1990

1989

1988

1987

1986

1985

1984

1983

1982

1981

0,5%

1980

Ρήμεπα η σοτπιςσική ζήσηςη, ϋπψρ και η σοτπιςσική πποςυοπά έφοτν υσάςει ςε πολό μεγάλα μεγέθη ςση φύπα μαρ με αποσέλεςμα η ςημαςία σοτ σοτπιςμοό ςσην οικονομική ανάπστξη να διετπόνεσαι διαπκύρ. ΢ο μεγαλόσεπο, μάλιςσα, σμήμα σηρ σοτπιςσικήρ ζήσηςηρ ανσιςσοιφεί ςσο διεθνή σοτπιςμϋ ενύ σο ποςοςσϋ σοτ εςψσεπικοό σοτπιςμοό, παπά σο ϋσι δεν είναι αμελησέο, παπαμένει ςφεσικά φαμηλϋ.(54)

7,5%

Ειζππάξειρ ωρ % ΑΕΠ, δεξιά

Οηγή:ΔΡΣΔ, ΢πάπεζα σηρ Δλλάδορ ΔΚΚΑΔΑ: ΑΤΘΝΔΘΡ & ΛΔΠΘΔΘΞ ΑΓΞΠΑΡ Ρ΢ΞΜ ΟΑΓΙΞΡΛΘΞ ΢ΞΣΠΘΡΛΞ 14

2,2%

Εκαη.

Ζ επισαφτνϋμενη αόξηςη σηρ σοτπιςσικήρ κίνηςηρ και ο μαζικϋρ φαπακσήπαρ σοτ υαινομένοτ διαμοπυύνονσαι ςσην Δλλάδα κασά σην ππύση μεσαπολεμική πεπίοδο. Ξ σοτπιςμϋρ έφει πολό μεγάλη ςημαςία σϋςο για σην ανάπστξη ϋςο και για σο πεπιβάλλον σηρ φύπαρ μαρ. Ξι βαςικϋσεποι σοτπιςσικοί πϋποι σηρ Δλλάδαρ είναι οι ακσέρ, οι πεπιοφέρ ιδιαίσεποτ υτςικοό κάλλοτρ και σα ιςσοπικά και πολισιςσικά μνημεία σηρ, οι οποίοι απϋ ση υόςη σοτρ είναι ιδιαίσεπα τχηλήρ ποιϋσησαρ. Δίναι φαπακσηπιςσικϋ ϋσι η σοτπιςσική ζήσηςη έφει κασετθτνθεί με τπέπμεσπη έμυαςη ςσιρ ακσέρ, ενύ οι τπϋλοιποι σοτπιςσικοί πϋποι έφοτν αξιοποιηθεί ςε ελάφιςσο βαθμϋ.(53)

8,5%

Ηεσικά ςσοιφεία Αναμυίβολα, ο σοτπιςμϋρ ςση φύπα μαρ ψρ οικονομικϋρ πϋπορ φαπακσηπίζεσαι απϋ ένα ςόνολο θεσικύν ςσοιφείψν ποτ πηγάζοτν κτπίψρ απϋ σην ποικιλϋσησα σοτ ελληνικοό σοτπιςσικοό πποωϋνσορ. Ιασ’ απφήν, ςόμυψνα με εκσιμήςειρ σοτ Ρφεδίοτ Ανάπστξηρ σηρ φύπαρ για σην πεπίοδο 2000-2006, ο σοτπςιμϋρ ςτμβάλλει κασά 10% πεπίποτ ςσο ΑΔΟ, πεπιςςϋσεπο απϋ 10% ςσην απαςφϋληςη και πεπιςςϋσεπο απϋ 7% ςσο καθαπϋ πάγιο κευάλαιο σηρ εθνικήρ οικονομίαρ. Δκσιμάσαι επίςηρ ϋσι ςτνέβαλε ςημανσικά ςε μια πιο ιςϋμεσπη κασανομή σοτ πεπιυεπειακοό ειςοδήμασορ σηρ φύπαρ κασά σα σελετσαία σπιάνσα φπϋνια.(55)

2,0%

12 1,8%

11 1,6%

10 1,4%

9 1,2%

8 7

1,0% 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Αθίξειρ, απιζηεπά

% παγκοζμίων, δεξιά

Οηγή: UNWTO, ΔΞ΢, ΔΡΣΔ, Θ΢ΔΟ Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(54) Αγγελίδηρ Λ., 2000: 283. (55) Ατγεπινοό – Ιολύνια, 2001: 2.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

Ξ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ Ρόμυψνα με σον Οαγκϋςμιο Ξπγανιςμϋ ΢οτπιςμοό για σο 2000, η Δλλάδα βπιςκϋσαν με 12,5 εκασ. σοτπιςσύν, ςση 15η θέςη ςσον κϋςμο και ςση 10η μεσαξό σψν ετπψπαωκύν πποοπιςμύν. (56) Δπιπλέον, σο γεγονϋρ ϋσι η Δλλάδα θεψπείσαι ψρ έναρ απϋ σοτρ αςυαλέςσεποτρ πποοπιςμοόρ διεθνύρ ςε μια εποφή ϋποτ ο παπάγονσαρ αςυάλεια επηπεάζει ςε μεγάλο βαθμϋ σιρ ςτμπεπιυοπέρ σψν σαξιδιψσύν πποςδίδει ςσον σομέα ςημανσικϋ ανσαγψνιςσικϋ πλεονέκσημα. Ρ’ ατσϋ ςτμβάλλει και η μεγάληρ κλίμακαρ αναβάθμιςη σψν τποδομύν ςσην Αθήνα αλλά και σην τπϋλοιπη Δλλάδα.

Αδτναμίερ Απϋ σην άλλη πλετπά, η έλλειχη μακποππϋθεςμοτ ςφεδιαςμοό για σην ανάπστξη σοτπιςσικύν τποδομύν ςτγκασαλέγεσαι ςσα κτπιϋσεπα αδόνασα ςημεία σοτ σοτπιςμοό ςσην Δλλάδα. Ζ έλλειχη εξειδικετμένοτ και κασαπσιςμένοτ ανθπύπινοτ δτναμικοό είναι άμεςα ςτνδεδεμένη με σην φαμηλή ποιϋσησα σψν παπεφϋμενψν τπηπεςιύν, σο ίδιο και η εποφικϋσησα σηρ ζήσηςηρ με ση μονοδιάςσαση ανάπστξη σοτ σοτπιςσικοό πποωϋνσορ. Ξ ελληνικϋρ σοτπιςμϋρ φαπακσηπίζεσαι απϋ άνιςερ φψπικέρ κασανομέρ οι οποίερ ουείλονσαι ψρ ένα βαθμϋ ςσο ηλιοσποπικϋ ππϋστπο, ςσο οποίο πποςαπμϋςσηκε απϋ σην απφή, με αποσέλεςμα να δημιοτπγηθοόν ιςφτπέρ ςτγκενσπύςειρ ζήσηςηρ και πποςυοπάρ.(57) Γενικά παπασηπείσαι, κτπίψρ κασά σοτρ θεπινοόρ μήνερ, τπεπςτγκένσπψςη σηρ σοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ ςσοτρ νομοόρ ποτ διαθέσοτν σοτπιςσικοόρ πϋποτρ θεπινύν διακοπύν ϋπψρ σα παπάλια και σα νηςιά με αποσέλεςμα, ση ςοβαπή τποβάθμιςη σοτ υτςικοό και δομημένοτ πεπιβάλλονσορ σψν πεπιοφύν ατσύν. Έσςι, γίνεσαι υανεπϋ πψρ σϋςο ςσην Δλλάδα ϋςο και ςσο εξψσεπικϋ είναι ιδιαίσεπα επιθτμησϋρ ο αναπποςανασολιςμϋρ σηρ σοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ ππορ μοπυέρ ποτ δεν αλλοιύνοτν σο πεπιβάλλον. (58)

΢Ξ ΤΑΘΜΞΛΔΜΞ ΢ΖΡ ΔΟΞΥΘΙΞ΢Ζ΢ΑΡ ΢ΞΣ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

Δόο υαινϋμενα ςτςφεσίζονσαι οτςιαςσικά μεσαξό σοτρ για να δημιοτπγήςοτν σην εποφική ςτγκένσπψςη σηρ σοτπιςσικήρ ( 5 9 ) δπαςσηπιϋσησαρ: Α. Ζ πποσίμηςη σψν σοτπιςσύν να έφοτν σιρ διακοπέρ σοτρ κασά ση διάπκεια σηρ «καλήρ εποφήρ», η οποία γενικά ςτμπίπσει με σοτρ θεπινοόρ μήνερ. Για σιρ οπεινέρ ζύνερ, η «καλή πεπίοδορ» ςτμπίπσει με σοτρ φειμεπινοόρ μήνερ, ϋποτ παπασηπείσαι επαπκήρ φιονϋπσψςη ενύ ςσιρ σποπικέρ πεπιοφέρ σατσίζεσαι με σην ενδιάμεςη ή ήπια πεπίοδο. Β. Ζ υιλοςουία οπγάνψςηρ σοτ φπϋνοτ ςσιρ φύπερ πποέλετςηρ σψν σοτπιςσύν. Ατσή πεπιλαμβάνει μια πεπίοδο διακοπύν, οι οποίερ μποποόν να διακπιθοόν ςε σπειρ επιμέποτρ κασηγοπίερ: -΢ιρ ςφολικέρ διακοπέρ. -΢ιρ διακοπέρ σψν επγαζομένψν Ξι παπαπάνψ πεπιοπιςσικέρ ςτνθήκερ δημιοτπγοόν ςημανσικά πποβλήμασα ϋςον αυοπά ση διαθεςιμϋσησα σοτ ελεόθεποτ φπϋνοτ σψν ςτμμεσεφϋνσψν και, κασ’ επέκσαςη, ϋςον αυοπά σην κινησικϋσησά σοτρ για ππαγμασοποίηςη σαξιδιύν μεγάλψν αποςσάςεψν.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(56) Ατγεπινοό – Ιολύνια, 2001: 2. (57) Ιομίληρ 1986, Ιασοφιανοό 1995, Tsartas 1998. (58) Αγγελίδηρ Λ., 2000: 280. (59) Baretje R.- Deffert P., 1972: 81.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

Ρ΢ΞΘΥΔΘΑ ΙΠΘ΢ΘΙΖΡ ΓΘΑ ΢Ξ «ΥΧΠΞ΢ΑΝΘΙΞ ΢ΞΣ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ»

4.2. ΔΘΔΘΙΞ ΟΚΑΘΡΘΞ ΥΧΠΞ΢ΑΝΘΙΞΣ ΡΥΔΔΘΑΡΛΞΣ ΙΑΘ ΑΔΘΤΞΠΞΣ ΑΜΑΟ΢ΣΝΖΡ ΓΘΑ ΢ΞΜ ΢ΞΣΠΘΡΛΞ

Βαςικέρ κασετθόνςειρ

Ρκοπϋρ σοτ Ολαιςίοτ ατσοό ήσαν «η παποφή κασετθόνςεψν, κανϋνψν και κπισηπίψν για ση φψπική διάπθπψςη, οπγάνψςη και ανάπστξη σοτ σοτπιςμοό ςσον ελληνικϋ φύπο και σψν αναγκαίψν ππορ σοόσο τποδομύν καθύρ και η διασόπψςη ενϋρ πεαλιςσικοό ππογπάμμασορ δπάςηρ για σην επϋμενη δεκαπενσαεσία.» (60) Δπιπλέον, ϋπψρ αναυέπεσαι ςσο ίδιο άπθπο, ο βαςικϋρ άξοναρ ποτ διασπέφει σο πεπιεφϋμενο σοτ Διδικοό Ολαιςίοτ είναι η πποςσαςία και ανάδειξη σοτ υτςικοό και πολισιςσικοό πεπιβάλλονσορ, η οποία εξάλλοτ αποσελεί πποϊπϋθεςη για σην επιβίψςη και σην ενίςφτςη σηρ ανσαγψνιςσικϋσησαρ σοτ σομέα. (60) Ρημειύνεσαι ϋσι «με σο εν λϋγψ Ολαίςιο επιδιύκεσαι επίςηρ η βελσίψςη σηρ ανσαγψνιςσικϋσησαρ σοτ σοτπιςσικοό πποιϋνσορ, η εξαςυάλιςη σηρ πποςσαςίαρ και σηρ βιψςιμϋσησαρ σψν πϋπψν ποτ ενδιαυέποτν σον σοτπιςμϋ, η ενίςφτςη σψν πολισικύν πεπιυεπειακήρ ανάπστξηρ καθύρ και η διαμϋπυψςη ενϋρ ςαυέςσεποτ πλαιςίοτ κασετθόνςεψν ππορ σον τποκείμενο ςφεδιαςμϋ, σιρ αδειοδοσοόςερ απφέρ και σιρ ενδιαυεπϋμενερ επιφειπήςειρ.»(60)

(60) Άπθπο 1, ΤΔΙ 1138/Β/2009. (61) Ατγεπινοό – Ιολύνια Ρ. (62) Ιλαμπασςέα Δ., 2005: 12.

Δίναι γνψςσϋ ϋσι οι γενικέρ κασετθόνςειρ και πολλά απϋ σα μέσπα ποτ πποσείνονσαι μέςψ σο Διδικοό Ολαιςίοτ Υψποσαξικοό Ρφεδιαςμοό και Αειυϋποτ Ανάπστξηρ για σον ΢οτπιςμϋ δε βπίςκοτν ςόμυψνο σο μεγαλόσεπο μέπορ σηρ επιςσημονικήρ κοινϋσησαρ. Ζ ανσίθεςη ατσή έφει να κάνει με σον, κασά γενική ομολογία, πεπιςςϋσεπο υιλοεπενδτσικϋ παπά υιλοπεπιβαλλονσικϋ φαπακσήπα σοτ σοτπιςμοό ποτ πποψθείσαι μέςψ σοτ Ολαιςίοτ. Ρτγκεκπιμένα, σα πποσεινϋμενα μέσπα υαίνεσαι να ενιςφόοτν σιρ μεγάλερ επενδόςειρ ςσον σοτπιςμϋ ςε βάπορ σψν μικπϋσεπηρ κλίμακαρ μονάδψν ποτ είναι υιλικϋσεπερ ππορ σο πεπιβάλλον και ςτγφπϋνψρ ςτμβάλλοτν ςση διασήπηςη σηρ ιδιαίσεπηρ υτςιογνψμίαρ σψν πεπιοφύν και ςσην σοπική ανάπστξη. Άλλψςσε, Ζ ππούθηςη οικιςσικύν αναπσόξεψν εκσϋρ ςφεδίοτ και διαδικαςίαρ πολεοδϋμηςηρ, με ετνοωκϋσεποτρ ϋποτρ δϋμηςηρ και αναπστξιακά κίνησπα, λεισοτπγεί ανσαγψνιςσικά ππορ σην εγφύπια κσημασαγοπά αλλά και εςψσεπικά ςσον κλάδο σψν Νενοδοφείψν. (61) Δξίςοτ απογοησετσικέρ είναι και οι κασετθόνςειρ για κασηγοπίερ φύποτ με καθεςσύρ πποςσαςίαρ (Natura κ.α.) καθύρ διαπιςσύνονσαι ανσιυάςειρ ψρ ππορ σην πποςσαςία και σην δτνασϋσησα φψποθέσηςηρ οπγανψμένψν αναπσόξεψν μεγάληρ κλίμακαρ.(61) Γενικϋσεπα, είναι κοινϋρ σϋπορ ϋσι σο Ολαίςιο παπαπέμπει πεπιςςϋσεπο ςε ετφολϋγιο καθύρ αποσελεί μια δέςμη γενικύν κασετθόνςεψν, ση ςσιγμή ποτ θα φπειαζϋσαν πεπαισέπψ εξειδίκετςη με ςσϋφο σην πποςαπμογή σοτ ςφεδιαςμοό ςσιρ νέερ επισαγέρ, ετκαιπίερ και κινδόνοτρ . (62) Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

ΔΘΔΘΙΞ ΟΚΑΘΡΘΞ ΥΧΠΞ΢ΑΝΘΙΞΣ ΡΥΔΔΘΑΡΛΞΣ ΙΑΘ ΑΔΘΤΞΠΞΣ ΑΜΑΟ΢ΣΝΖΡ ΓΘΑ ΢ΞΜ ΢ΞΣΠΘΡΛΞ

ΙΑ΢ΖΓΞΠΘΔΡ ΟΔΠΘΞΥΧΜ ΢ο Ολαίςιο κασασάςςει σον εθνικϋ φύπο ςε δέκα κασηγοπίερ βάςει σηρ ένσαςηρ και σοτ είδοτρ σηρ σοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ, σηρ γεψμοπυολογίαρ και σηρ εταιςθηςίαρ σψν πϋπψν σοτ. Ακολοόθψρ, κασαγπάυει ενέπγειερ και δπάςειρ ποτ ςτνδέονσαι άμεςα ή έμμεςα με σην εξτπηπέσηςη σοτ σοτπιςμοό ανά κασηγοπία πεπιοφύν. Ξι δέκα κασηγοπέρ πεπιοφύν ςσιρ οποίερ σο Ολαίςιο κασασάςςει σον εθνικϋ φύπο είναι οι εξήρ: (Α) Αναπστγμένερ σοτπιςσικά πεπιοφέρ. (Β) Αναπστςςϋμενερ σοτπιςσικά πεπιοφέρ. (Β1)Οεπιοφέρ με πεπιθύπια ανάπστξηρ μαζικοό σοτπιςμοό και (Β2)Οεπιοφέρ με πεπιθύπια ανάπστξηρ εναλλακσικύν μοπυύν σοτπιςμοό. (Γ) Οεπιοφέρ σοτπιςσικοό ενδιαυέπονσορ με κτπίαπφερ φπήςειρ άλλερ απϋ σον σοτπιςμϋ, και δτνασϋσησα ανάπστξηρ εναλλακσικύν μοπυύν σοτπιςμοό. (Δ) Λησποπολισικέρ πεπιοφέρ. (Δ) Μηςιά και παπάκσιερ πεπιοφέρ. (Ρ΢) Ξπεινέρ πεπιοφέρ. (Ε) Οεδινέρ και ημιοπεινέρ πεπιοφέρ. (Ζ)Οεπιοφέρ ποτ πεπιλαμβάνονσαι ςσον Ιασάλογο ΢ϋπψν Ιοινοσικήρ Ρημαςίαρ. (Η) Οαπαδοςιακοί οικιςμοί. (Θ) Απφαιολογικοί φύποι και μνημεία.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

Οηγή: ΤΔΙ 1138/Β/2009.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

ΔΘΔΘΙΞ ΟΚΑΘΡΘΞ ΥΧΠΞ΢ΑΝΘΙΞΣ ΡΥΔΔΘΑΡΛΞΣ ΙΑΘ ΑΔΘΤΞΠΞΣ ΑΜΑΟ΢ΣΝΖΡ ΓΘΑ ΢ΞΜ ΢ΞΣΠΘΡΛΞ

(Β2) ΟΔΠΘΞΥΔΡ ΛΔ ΟΔΠΘΗΧΠΘΑ ΑΜΑΟ΢ΣΝΖΡ ΖΟΘΞΣ ΙΑΘ ΔΜΑΚΚΑΙ΢ΘΙΞΣ ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

Για σιρ «πεπιοφέρ με πεπιθύπια ανάπστξηρ ήπιοτ και εναλλακσικοό σοτπιςμοό (Β2)», σο Ολαίςιο πποσείνει:(63)

Ρσην κασηγοπία ατσή ενσάςςεσαι μεγάλορ απιθμϋρ νηςιύν καθύρ και οι παπακάσψ πεπιοφέρ σηρ ηπειπψσικήρ φύπαρ:

• Διασήπηςη, πποςσαςία και ανάδειξη σοτ φαπακσήπα, σηρ κλίμακαρ και σψν φαπακσηπιςσικύν σψν οικιςμύν. • Κήχη μέσπψν για σην έγκαιπη ππϋληχη υαινομένψν τποβάθμιςηρ σηρ ποιϋσησαρ σψν υτςικύν και ανθπψπογενύν πϋπψν και ςτνδταςμένη πποβολή σοτρ. • Ρτγκπϋσηςη σοπικύν πολτθεμασικύν δικσόψν και βελσίψςη σηρ πποςβαςιμϋσησαρ μεσαξό σψν πϋλψν και πϋπψν ποτ σα ςτγκποσοόν με πεπιβαλλονσικά ήπιερ παπεμβάςειρ ςσιρ οδικέρ ςτνδέςειρ. Ιασαςκετή νέψν, ςτμπλήπψςη και αναβάθμιςη τυιςσάμενψν σεφνικύν, κοινψνικύν (πεπίθαλχηρ και αθλησιςμοό), πεπιβαλλονσικύν και πολισιςσικύν τποδομύν. • Οεπιοπιςμϋρ σηρ δϋμηςηρ νέψν τποδομύν υιλοξενίαρ, εςσίαςηρ και λοιπύν ςφεσικύν με σον σοτπιςμϋ τποδομύν, ςσον Ζπειπψσικϋ φύπο, ενσϋρ οικιςμύν καθύρ και ςε μια ζύνη πλάσοτρ 500 μέσπψν απϋ σα ϋπια σοτρ ςσιρ πεπιπσύςειρ ποτ διαπιςσύνεσαι ςφεσικϋρ κοπεςμϋρ (ποςοςσϋ αδϋμησψν γηπέδψν <40%). • Οποςαπμογή σηρ στπολογίαρ σψν κασαλτμάσψν (μοπυολογικοί πεπιοπιςμοί, δτναμικϋσησα, σάξειρ) και άλλψν ςφεσικύν με σον σοτπιςμϋ τποδομύν ςόμυψνα με σα ιδιαίσεπα φαπακσηπιςσικά σηρ πεπιοφήρ και σψν ειδικύν μοπυύν ποτ τποςσηπίζοτν. • Οποςσαςία και ανάδειξη πεπιβάλλονσορ και σοπίοτ. • Δπανάφπηςη αξιϋλογψν κσιπίψν ή ςτνϋλψν • Αξιοποίηςη σψν πϋπψν με σην ανάπστξη ήπιψν μοπυύν σοτπιςμοό (αγποσοτπιςμοό, πεπιηγησικοό, πεζοποπικοό, πολισιςσικοό σοτπιςμοό κ.α.). • Ρσήπιξη δπαςσηπιοσήσψν ποτ ςτμβάλλοτν ςσην αναβάθμιςη σηρ εικϋναρ και γενικϋσεπα ςσην ανάδειξη και πποβολή σψν φαπακσηπιςσικύν και σηρ υτςιογνψμίαρ σοτ αγποσικοό φύποτ. • Δημιοτπγία δικσόψν μονοπασιύν (εθνικύν, ετπψπαωκύν) και διαδπομύν («δπϋμοι» καπνοό, αμπέλοτ, ελιάρ κ.α.). • Οπούθηςη ππογπαμμάσψν ςσήπιξηρ αγποσικύν δπαςσηπιοσήσψν υιλικύν ππορ σο πεπιβάλλον (ςσήπιξη ολοκληπψμένηρ ή βιολογικήρ γεψπγίαρ, πποωϋνσψν ονομαςίαρ πποέλετςηρ, παπαδοςιακύν σεφνικύν). • Δνίςφτςη σοτ πποςανασολιςμοό σψν ςτνεφιζϋμενψν ετπψπαωκύν ππογπαμμάσψν για σον αγποσικϋ φύπο (Leader+, ΞΟΑΑΥ), ππορ μια ολοκληπψμένη αγποσική ανάπστξη πέπαν σηρ αποκλειςσικήρ φπημασοδϋσηςηρ κασαλτμάσψν.

B2.1 Ανασολική και Δτσική Ποδϋπη – ΋πη Κεκάνηρ – Οαγγαίο – Ρόμβολο – Ταλακπϋ – Οαπανέςσια πεπιοφή – δέλσα Έβποτ – Δαδιά – Οαπάπδιερ πεπιοφέρ με εξαίπεςη σα σμήμασα ποτ εμπίπσοτν ςσιρ πεπιοφέρ Γ1 και Γ2. B2.2 Κίμνη Ιεπκίνηρ – Λατποβοόνι – Ιεπκίνη – Άγγιςσπο – ΋πβηλορ – Βπονσοό – Λενοίκιο. B2.3 Οιέπια – Βέπμιο – Ιαωμακσςαλάν – Οάικο – Έδεςςα – Βέποια – Μάοτςα. B2.5 Οεπιοφή Β. Οίνδοτ – Εαγοπίοτ – ΢ζοτμέπκψν – Ξπεινϋρ φύπορ Δτσικήρ Ηεςςαλίαρ. B2.6 ΋λτμπορ – Ιίςςαβορ – Λατποβοόνι. B2.7 Ξπεινοί ϋγκοι ΋θπτορ – ΢τμυπηςσοό – Ιαλιακοόδαρ – Υελιδύναρ – Οαναισψλικοό – Ματπακσίαρ – Βαπδοτςίψν – Γκιύναρ – Οαπναςςοό – Ιλλίδπομοτ – Ξίσηρ. B2.8 Δίπυτρ. Β2.9 Ξπεινϋρ ϋγκορ Ιαπτςσίαρ. Β2.10 Νηπϋμεπο. Β2.11 ΋πη Βάλσοτ. Β2.12 Απάκτνθορ. Β2.13 Ξπεινϋρ ϋγκορ Οελοποννήςοτ (Οαναφαωκϋ, Υελμϋρ, Εήπεια, Δπόμανθορ, Λαίναλο, Οάπνψναρ και ΢αΰγεσορ, οπεινή κενσπική Λεςςηνία και Μέδα). Β2.14 Ξπεινϋρ φύπορ – Ιένσπο Δτσικήρ Ιπήσηρ (Κετκά ΋πη – Ίδη). Β2.15 Ξπεινϋρ φύπορ Ιενσπικήρ Ιπήσηρ (Δίκση). Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(63) Άπθπο 5, ΤΔΙ 1138/Β/2009.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

ΟΔΠΘΞΥΔΡ ΔΘΙ΢ΣΞΣ NATURA

ΔΘΔΘΙΞ ΟΚΑΘΡΘΞ ΥΧΠΞ΢ΑΝΘΙΞΣ ΡΥΔΔΘΑΡΛΞΣ ΙΑΘ ΑΔΘΤΞΠΞΣ ΑΜΑΟ΢ΣΝΖΡ ΓΘΑ ΢ΞΜ ΢ΞΣΠΘΡΛΞ

Ρσην κασηγοπία (Γ) – πεπιοφέρ σοτπιςσικοό ενδιαυέπονσορ με μειονεκσικά φαπακσηπιςσικά και κτπίαπφερ φπήςειρ άλλερ απϋ σον σοτπιςμϋ – επιςημαίνοτμε σιρ εξήρ κασετθόνςειρ: (64) •Διαυόλαξη υτςικύν, ιςσοπικύν, απφισεκσονικύν, κ.ά., ςημείψν σοτ φύποτ με «μοναδικά» φαπακσηπιςσικά. •Δημιοτπγία θεμασικύν διαδπομύν με ανάδειξη ςσοιφείψν σψν κτπίαπφψν φπήςεψν («δπϋμοι» ελιάρ, αμπέλοτ, καπνοό κ.ά.). •Αξιοποίηςη σψν πϋπψν με σην ανάπστξη ήπιψν μοπυύν σοτπιςμοό (αγποσοτπιςμοό, πεπιηγησικοό, πεζοποπικοό, πολισιςσικοό σοτπιςμοό κ.α.). •Ανάδειξη και πποςσαςία πεπιβάλλονσορ και σοπίοτ (πποςσαςία υτςικοό πεπιβάλλονσορ, απφισεκσονικήρ κληπονομιάρ, άτληρ πολισιςσικήρ κληπονομιάρ, δημιοτπγία μοτςείψν κ.α.). •Οπούθηςη ππογπαμμάσψν ςσήπιξηρ αγποσικύν δπαςσηπιοσήσψν υιλικύν ππορ σο πεπιβάλλον (ςσήπιξη ολοκληπψμένηρ ή βιολογικήρ γεψπγίαρ, πποωϋνσψν ονομαςίαρ πποέλετςηρ, παπαδοςιακύν σεφνικύν).

Θδιαίσεπο ενδιαυέπον παποτςιάζει η ανσιμεσύπιςη απϋ σο Ολαίςιο σψν πεπιοφύν σηρ κασηγοπίαρ (Ζ), δηλαδή σιρ πεπιοφέρ σοτ Δικσόοτ Τόςη (NATURA) και σιρ λοιπέρ πεπιοφέρ πεπιβαλλονσικήρ εταιςθηςίαρ. Ρτγκεκπιμένα, πποσείνονσαι μεσαξό άλλψν:(64) • Αξιοποίηςη σψν πϋπψν με σην ανάπστξη ήπιψν μοπυύν σοτπιςμοό (αγποσοτπιςμοό, πεπιηγησικοό, πεζοποπικοό, πολισιςσικοό σοτπιςμοό κ.α.). • Ανάδειξη και πποςσαςία πεπιβάλλονσορ και σοπίοτ (πποςσαςία υτςικοό πεπιβάλλονσορ, απφισεκσονικήρ κληπονομιάρ, άϊληρ πολισιςσικήρ κληπονομιάρ, δημιοτπγία μοτςείψν κ.α.). • Δημιοτπγία δικσόψν μονοπασιύν (εθνικύν, ετπψπαωκύν) και διαδπομύν («δπϋμοι» καπνοό, αμπέλοτ, ελιάρ κ.α.). • Οπούθηςη ππογπαμμάσψν ςσήπιξηρ αγποσικύν δπαςσηπιοσήσψν υιλικύν ππορ σο πεπιβάλλον (ςσήπιξη ολοκληπψμένηρ ή βιολογικήρ γεψπγίαρ, πποωϋνσψν ονομαςίαρ πποέλετςηρ, παπαδοςιακύν σεφνικύν).

•Δνίςφτςη σοτ πποςανασολιςμοό σψν ςτνεφιζϋμενψν ετπψπαωκύν ππογπαμμάσψν για σον αγποσικϋ φύπο (Leader+, ΞΟΑΑΥ) ππορ μια ολοκληπψμένη αγποσική ανάπστξη, πέπαν σηρ αποκλειςσικήρ φπημασοδϋσηςηρ κασαλτμάσψν. καθύρ και ση διετκπίνιςη ϋσι «ςε κάθε πεπίπσψςη οι εναλλακσικέρ μοπυέρ σοτπιςμοό δεν ππέπει να θίγοτν σιρ κτπίαπφερ φπήςειρ αλλά να λεισοτπγοόν ςτμπληπψμασικά με ατσέρ». Οποςσασετϋμενη πεπιοφή Ιαωάυα Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(64) Άπθπο 5, ΤΔΙ 1138/Β/2009.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΤΣΡΖΡ (65)

ΔΘΔΘΙΞ ΟΚΑΘΡΘΞ ΥΧΠΞ΢ΑΝΘΙΞΣ ΡΥΔΔΘΑΡΛΞΣ ΙΑΘ ΑΔΘΤΞΠΞΣ ΑΜΑΟ΢ΣΝΖΡ ΓΘΑ ΢ΞΜ ΢ΞΣΠΘΡΛΞ

Υψπική οπγάνψςη και ανάπστξη σψν ειδικύν μοπυύν ΢οτπιςμοό: Οπϋκεισαι για σο ςτνεδπιακϋ, σον αςσικϋ, σο θαλάςςιο, σον πολισιςμικϋ, σο θπηςκετσικϋ, σον αθλησικϋ, σο φιονοδπομικϋ, σον κασαδτσικϋ, σον ιαμασικϋ σοτπιςμϋ, σον σοτπιςμϋ υόςηρ (οικοσοτπιςμϋρ – αγποσοτπιςμϋρ) και σο Γεψσοτπιςμϋ και άλλερ ειδικέρ μοπυέρ ΢οτπιςμοό.

Διδικϋσεπα, για σην ππούθηςη σοτ αγποσοτπιςμοό επιβάλλεσαι: (65) •Δνίςφτςη σψν δπάςεψν ανακαίνιςηρ παπαδοςιακύν ή εγκασαλελειμμένψν κσιπίψν και οικιςμύν ή ςτνϋλψν οικιςμύν με ςσϋφο ση διασηπηςη σηρ αγποσικήρ κληπονομιάρ. •Διαςόνδεςη σηρ σοπικήρ παπαγψγήρ με σην αγποσοτπιςσική κασανάλψςη (ςόμυψνα σοπικήρ ποιϋσησαρ κ.λπ.). •Δνίςφτςη σοτ γαςσπιμαγικοό σοτπιςμοό με δπάςειρ ππούθηςηρ σηρ ελληνικήρ κοτζίναρ και σψν επιμέποτρ εκδοφύν σηρ ψρ ςημανσικοό σοτπιςσικοό πϋποτ. •Οπούθηςη σηρ εμποπίαρ γεψπγικύν πποιϋνσψν ποιϋσησαρ καθύρ και σοπικά μεσαποιημένψν πποιϋνσψν ποιϋσησαρ. •Δνίςφτςη σοτ πποςανασολιςμοό σψν ςτνεφιζϋμενψν ετπψπαικύν ππογπαμμάσψν για σον αγποσικϋ φύπο (Leader, ΞΟΑΑΥ) ππορ μια ολοκληπψμένη αγποσική ανάπστξη.

•Ζ καθιέπψςη ενϋρ ςτςσήμασορ ιεπάπφηςηρ σψν πεπιβαλλονσικά εταίςθησψν πεπιοφύν ποτ μποποόν να αξιοποιηθοόν σοτπιςσικά με κασά πεπίπσψςη κπισήπια ποτ θα αυοποόν ςσιρ επισπεπϋμενερ δπαςσηπιϋσησερ ςε κάθε πεπιοφή. •Δπάςειρ ανάδειξηρ πποςσασετϋμενψν πεπιοφύν ποτ διαθέσοτν ςφεσικοόρ πϋποτρ (υόςη, σοπίο), ψρ πϋλψν ανάπστξηρ σοτπιςμοό υόςηρ ετπόσεπηρ ακσινοβολίαρ. ΢έσοιερ πεπιοφέρ αποσελοόν κασαπφήν: i. οι Δθνικοί Δπτμοί Ξλόμποτ, Οπεςπύν, Βίκοτ – Αύοτ και Ραμαπιάρ, ii. οι τγπϋσοποι ποτ πεπιλαμβάνονσαι ςσον Ιασάλογο Παμςάπ, iii. σα Δθνικά Ηαλάςςια Οάπκα Εακόνθοτ και Βοπείψν Ρποπάδψν κ.λπ. •Ζ αξιοποίηςη επιλεγμένψν πεπιοφύν πποςσαςίαρ σηρ υόςηρ ή σοτ σοπίοτ (πεπιοφέρ Δικσόοτ Τόςη (NATURA) 2000 και αξιϋλογα κασαγεγπαμμένα υτςικά σοπία), ψρ πϋλψν ανάπστξηρ, σοπικήρ ή ετπόσεπηρ εμβέλειαρ, ενϋρ ήπιοτ πεόμασορ σοτπιςμοό υόςηρ. •Ζ καθιέπψςη σοπικύν δικσόψν, διαδπομύν μονοπασιύν, πολτθεμασικοό φαπακσήπα με έμυαςη ςση υτςιολασπική διάςσαςη. •Ζ ςήμανςη σψν διαδπομύν ςόμυψνα με σιρ πποδιαγπαυέρ ποτ ιςφόοτν ςσην ΔΔ και η έκδοςη φαπσύν οπεινήρ πεπιήγηςηρ. •Ξ εμπλοτσιςμϋρ σψν διαδπομύν με εναλλακσικέρ δπαςσηπιϋσησερ (πίςσερ mountain bike, ιππαςία) και η ένσαξη ςε ατσέρ, ϋποτ είναι δτνασϋν, παπαδοςιακύν οικιςμύν με τποδομέρ εςσίαςηρ και αναχτφήρ. •Ζ διασήπηςη και ανάδειξη σψν ςσοιφείψν σοτ παπαδοςιακοό σπϋποτ ζψήρ. •Ζ δημιοτπγία τποδομύν παπασήπηςηρ και επμηνείαρ σηρ υόςηρ (π.φ. παπασηπησήπια, κένσπα ενημέπψςηρ επιςκεπσύν, μοτςεία και οπειβασικά κασαυόγια). Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(65) Άπθπο 6, ΤΔΙ 1138/Β/2009.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

4.3. Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ

ΓΔΜΘΙΑ Ρσην Δλλάδα ο σομέαρ σοτ αγποσοτπιςμοό βπίςκεσαι ςαυύρ ςε λιγϋσεπο ανεπστγμένη μοπυή μιαρ και μϋλιρ σο 1% σψν επιςκεπσύν εσηςίψρ επιλέγοτν ατσή ση μοπυή εναλλακσικοό σοτπιςμοό για να ζήςοτν ση σαξιδιψσική σοτρ εμπειπία. Ζ ευαπμογή σοτ αγποσοτπιςμοό ςση φύπα μαρ αυοπά κασά βάςη ιδιψσικέρ ασομικέρ ή ςτλλογικέρ επενδόςειρ και μποπεί να διακπιθεί ςε οικονομικέρ δπαςσηπιϋσησερ ποτ ενσάςςονσαι ψρ επιλέξιμερ ενέπγειερ ςε κάποιο ππϋγπαμμα σηρ Δτπψπαωκήρ Ένψςηρ ή ςε ατσϋνομερ ιδιψσικέρ ππψσοβοτλίερ. Ξι ππύσερ είναι και οι πολτπληθέςσεπερ πεπιπσύςειρ. (66) Ξ αγποσικϋρ σοτπιςμϋρ κάνει σην εμυάνιςη σοτ ςσην Δλλάδα ση δεκαεσία σοτ 1960 με καθαπά εμπειπική μοπυή. Δίναι μια πποςπάθεια απϋ σοτρ κασοίκοτρ παπαθαλάςςιψν πεπιοφύν να πποψθήςοτν σα σοπικά πποωϋνσα σοτρ πποςυέπονσαρ υιλοξενία ςε σοτπίςσερ . Ζ έλλειχη εθνικοό ή πεπιυεπειακοό ςφεδιαςμοό, καθύρ και η έλλειχη ςτνολικήρ κασαγπαυήρ σηρ τπάπφοτςαρ αγποσοτπιςσικήρ τποδομήρ σηρ φύπαρ και σοτ πποςανασολιςμοό σηρ και παπάλληλα η παγδαία ανάπστξη σοτ μαζικοό σοτπιςμοό είφε ςαν αποσέλεςμα η ιδέα ατσή να μην αποδύςει. Ρση δεκαεσία σοτ 1970 ποτ ο Δλληνικϋρ σοτπιςμϋρ ςημείψνε ενστπψςιακή άνοδο, αναπσόφθηκαν κασαλόμασα σηρ μοπυήρ σψν ξενύνψν, ενοικιαζϋμενψν διαμεπιςμάσψν και δψμασίψν, ςε μικπά νηςιά και οικιςμοόρ σηρ πεπιυέπειαρ. Ατσή η μοπυή αγποσοτπιςμοό φπημασοδοσήθηκε είσε με ση μοπυή πποαγοπάρ κλινύν απϋ σοτρ ξένοτρ κτπίψρ οπγανιςμοόρ σαξιδιύν είσε με ση μοπυή ππογπαμμάσψν « ατσοςσέγαςηρ» ϋποτ ανσί κασοικιύν κσίζονσαν σοτπιςσικά διαμεπίςμασα. (67)

Ξ αγποσικϋρ σοτπιςμϋρ ςσην Δλλάδα ξεκίνηςε ψρ μια πποςπάθεια σψν κασοίκψν σηρ επαπφίαρ να πποψθήςοτν σα σοπικά παπαδοςιακά πποωϋνσα ποτ παπήγαγαν οι ίδιοι ςσοτρ σοτπίςσερ.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(66) ΢πισςάπη Δλένη, 2007. (67) http://www.eytrofia.gr/.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ

Λε σην ένσαξη σηρ Δλλάδαρ σο 1981 ςσην ΔΞΙ η οποία φπημασοδοσεί ππογπάμμασα ανάπστξηρ σοτ αγποσικοό σοτπιςμοό, κασαπσίςσηκε και ςση φύπα μαρ , με ςτνεπγαςία σψν απμϋδιψν υοπέψν ϋπψρ Σποτπγείο Γεψπγίαρ , Α΢Δ , ΔΞ΢ ένα ππϋγπαμμα αγποσικοό σοτπιςμοό, ποτ αποςκοποόςε ςσην αόξηςη σοτ ειςοδήμασορ σψν κασοίκψν σψν οπεινύν πεπιοφύν καθύρ και ςση ςτγκπάσηςη σοτ πληθτςμοό ςσην όπαιθπο. ΢ο ππύσο ππϋγπαμμα πεπιλάμβανε 237 κοινϋσησερ και 21 άγονα νηςιά ςε 28 νομοόρ σηρ φύπαρ. Ξι ππύσοι δικαιοόφοι ήσαν οικονομικά ενεπγοί αγπϋσερ, ςτνσαξιοόφοι, δήμοι, κοινϋσησερ και ςτνεσαιπιςμοί. Ρε κάθε νομϋ, τπήπφε επισποπή για σην αξιολϋγηςη σψν αισήςεψν και σψν δικαιολογησικύν σψν δικαιοόφψν , ενύ η Α.΢.Δ ανέλαβε ση φοπήγηςη σψν δανείψν. Ζ οπγανψμένη ευαπμογή ππογπαμμάσψν αγποσοτπιςμοό ςση φύπα μαρ οτςιαςσικά ξεκινά ση δεκαεσία σοτ 1980 με ση θέςπιςη απϋ σην Δ.Δ σψν Λεςογειακύν Ξλοκληπψμένψν Οπογπαμμάσψν [Λ.Ξ.Ο] . ΢α Λ.Ξ.Ο κάλτχαν σην πεπίοδο 19861992 και αναυέπονσαι ςσιρ Λεςογειακέρ φύπερ . Τοπέαρ διαφείπιςηρ σψν ππογπαμμάσψν αγποσοτπιςμοό ήσαν σο Σποτπγείο εθνικήρ οικονομίαρ. Ξι ςσϋφοι σοτ ππογπάμμασορ και σα κπισήπια ευαπμογήρ παπέμειναν σα ίδια και η Α.΢.Δ ςτνέφιςε να δανειοδοσεί σοτρ δικαιοόφοτρ.

ΓΘΞΠ΢ΔΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

Γιοπσέρ αγποσοτπιςμοό διοπγανύνονσαι ςε διάυοπα μέπη σηρ Δλλάδαρ. Οπϋκεισαι για έναν επιστφημένο θεςμϋ ποτ εξαπλύνεσαι ςε ολοένα και πεπιςςϋσεποτρ δήμοτρ και νομοόρ σηρ φύπαρ. ΢ϋςο οι γιοπσέρ ϋςο και σα πολισιςσικά γεγονϋσα ποτ σιρ πλαιςιύνοτν πποςελκόοτν σο ενδιαυέπον ϋλο και πεπιςςϋσεπψν επιςκεπσύν και εκθεσύν. Λέςα απϋ σιρ Γιοπσέρ Αγποσοτπιςμοό πποβάλλονσαι σα σοπικά και παπαδοςιακά πποωϋνσα, σα αγποσοτπιςσικά κασαλόμασα και οι ξενύνερ, ενύ αναβιύνοτν επίςηρ παλιϋσεπα έθιμα με επίκενσπο ένα ή και πεπιςςϋσεπα παπαδοςιακά πποωϋνσα, πποκειμένοτ να αναδειφθοόν σα μοναδικά ςσοιφεία ποτ δομοόν σην σατσϋσησα σηρ πεπιοφήρ. Ζ Δπίδατπορ, η Υίορ, η Ρελιάνα, σα Τιλιασπά, σο Κεψνίδιο και πολλέρ άλλερ πεπιοφέρ πεπιμένοτν σοτρ επιςκέπσερ σψν γιοπσύν Αγποσοτπιςμοό για να σοτρ μτήςοτν ςσα μτςσικά σηρ ατθενσικήρ Δλλάδαρ.

Ξ ππύσορ ςτνεσαιπιςμϋρ ποτ ενσάφθηκε ςσα αγποσοτπιςσικά ππογπάμμασα ήσαν ο Αγποσοτπιςσικϋρ Ρτνεσαιπιςμϋρ Γτναικύν Οέσπαρ Κέςβοτ ποτ ιδπόθηκε σο 1983 με ππψσοβοτλία σοτ Ρτμβοτλίοτ Θςϋσησαρ σψν δόο υόλψν. ΢ο παπάδειγμα σηρ Οέσπαρ ακολοτθοόν και άλλερ πεπιοφέρ ϋπψρ η Απάφψβα και η Υίορ. (68)

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(68) http://www.eytrofia.gr/.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ Ρση δεκαεσία σοτ 1990 σα ππογπάμμασα αγποσοτπιςμοό ευαπμϋςσηκαν ςσα πλαίςια Δπιφειπηςιακύν Οπογπαμμάσψν σοτ Σποτπγείοτ Γεψπγίαρ σοτ Α’ και Β’ Ιοινοσικοό Ολαιςίοτ Ρσήπιξηρ (ΙΟΡ).΢α ππογπάμμασα ατσά ππαγμασοποιήθηκαν ςσα πλαίςια σψν κοινοσικύν Οπψσοβοτλιύν LEADER I (1991-1993) και LEADER II (1994-1999). Ρσο Γ’ Ιοινοσικϋ Ολαίςιο Ρσήπιξηρ ποτ ευαπμϋζεσαι σην πεπίοδο 2000-2006 οι αγποσοτπιςσικέρ δπαςσηπιϋσησερ ππαγμασοποιοόνσαι ςσα πλαίςια σοτ LEADER PLUS και σψν Ξ.Ο.Α.Α.Υ ϋποτ τπεόθτνορ τλοποίηςηρ ςε σοπικϋ επίπεδο είναι οι Ξμάδερ ΢οπικήρ Δπάςηρ καθύρ και σα Ο.Δ.Ο (Οεπιυεπειακά Δπιφειπηςιακά Οπογπάμμασα ) ποτ τλοποιοόνσαι ςε σοπικϋ επίπεδο απϋ σην Διεόθτνςη Γεψπγίαρ. (69) Ακϋμα, έφοτν αναπστφθεί μια ςειπά απϋ αγποσοτπιςσικέρ ππψσοβοτλίερ υοπέψν σηρ Δημϋςιαρ Διοίκηςηρ, ϋπψρ σηρ Γενικήρ Γπαμμασείαρ Θςϋσησαρ, σηρ Γενικήρ Γπαμμασείαρ Μέαρ Γενιάρ, σοτ Δλληνικοό Ξπγανιςμοό Λικπομεςαίψν Δπιφειπήςεψν Υειποσεφνίαρ (Δ.Ξ.Λ.Λ.Δ.Υ.), σψν Ξ.΢.Α και σοτ ςτνεσαιπιςσικοό φύποτ (ΟΑ.ΡΔ.ΓΔ.Ρ.) κ.ά. Ρση βάςη σοτ παπαπάνψ κανονιςσικοό πλαιςίοτ αναπσόφθηκαν αξιϋλογερ πποςπάθειερ ανάπτξηρ αγποσοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ, απϋ σιρ οποίερ ξεφψπίζοτν ατσέρ ποτ έγιναν απϋ σοτρ Γτναικείοτρ Αγποσοτπιςσικοόρ Ρτνεσαιπιςμοόρ ποτ ςτςσήθηκαν ςε διάυοπερ πεπιοφέρ σηρ Δλλάδαρ. Υαπακσηπιςσικά παπαδείγμεσα σέσοιψν ςτνεσαιπιςμύν είναι ςσα Αμπελάκια Ηεςςαλίαρ, ςσην Οέσπα Λτσιλήνηρ (1983), ςσα Λαςσιφοφύπια σηρ Υίοτ, ςσην Απάφψβα Βοιψσίαρ, ςσον Άγιο Γεπμανϋ Οπεςπύν και ςση Λαπύνεια Ποδϋπηρ (1985), ςσον Αγιο Γεύπγιο Γπεβενύν (1992), ςση Εαγοπά Οηλίοτ (1993), ςση Δαδιά Ροτυλίοτ και ςσοτρ Φαπάδερ Τλύπιναρ (1994), ςσην Οοπσαπιά Οηλίοτ (1997), ςσην Αλιςσπάση Ρεππύν (1997), ςσην Άνψ Ιαλλινίκη Τλύπιναρ (1997), ςση Γλύςςα Ρκοπέλοτ (1999) και σο Δίκστο Αγποσοτπιςμοό ςσον Αποκϋπψνα Ιπήσηρ (2001). (70)

Ζ ΙΞΘΜΞ΢ΘΙΖ ΟΠΧ΢ΞΒΞΣΚΘΑ LEADER Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ Για σην Δλλάδα οι κτπίαπφοι ςσϋφοι σηρ Ιοινοσικήρ Οπψσοβοτλίαρ LEADER I ήσαν η αναζήσηςη νέψν μοπυύν ανάπστξηρ σοτ αγποσικοό φύποτ για ση ςτγκπάσηςη σοτ αγποσικοό πληθτςμοό, η ανάπστξη εξψγεψπγικύν δπαςσηπιοσήσψν, η βελσίψςη σηρ παπαγψγικϋσησαρ σψν σοπικύν επιφειπήςεψν και πποςσαςία σοτ πεπιβάλλονσορ . Ζ Ιοινοσική Οπψσοβοτλία LEADER Θ ςτνεφίςσηκε με σην τιοθέσηςη σοτ LEADER II κασά σην πεπίοδο 1996-2000. Ρσϋφορ σηρ ππψσοβοτλίαρ ήσαν σϋςο η εξομάλτνςη σψν δτςμενύν επιπσύςεψν ποτ είφε για σην Δλλάδα η ευαπμογή σηρ νέαρ Ιοινήρ Αγποσικήρ Οολισικήρ, ϋςο και η ςτγκπάσηςη σοτ αγποσικοό πληθτςμοό ςσην όπαιθπο για σην ανσιμεσύπιςη σψν πποβλημάσψν σηρ δημογπαυικήρ κασάππετςηρ, σηρ ανεπγίαρ και σψν φαμηλύν ειςοδημάσψν σψν πιο απομονψμένψν πεπιοφύν σηρ Δτπψπαωκήρ τπαίθποτ . (...) ΢ο LEADER + ψρ ςτνέφεια σοτ Leader II για σην πεπίοδο 2000-2006 ήσαν μία ππψσοβοτλία σηρ Δτπψπαωκήρ Ένψςηρ, ποτ είφε ψρ ςκοπϋ ση βελσίψςη σηρ ποιϋσησαρ ζψήρ σψν κασοίκψν σηρ τπαίθποτ και σην πποςέλκτςη νέψν. (...)

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(69) http://www.eytrofia.gr/. (70) ΢ομαπάρ Ο., Καγϋρ Δ., 2005: 10.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

4.3.1. ΛΞΠΤΔΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ Ζ Δλλάδα ςτγκενσπύνει άπιςσερ πποϊποθέςειρ για σην ανάπστξη ετπείαρ κλίμακαρ μοπυύν αγποσοτπιςμοό, λϋγψ σψν πολλύν και ποικίλψν υτςικύν και ανθπψπογενύν ςτγκπισικύν πλεονεκσημάσψν.(71) Λεπικέρ απϋ ατσέρ σιρ μοπυέρ είναι οι παπακάσψ: •Αγποσοτπιςμϋρ οπεινύν πεπιοφύν Λποπεί να πποςυεπθεί απϋ σοτρ 1.901 υθίνονσερ οπεινοόρ οικιςμοόρ σηρ φύπαρ ποτ βπίςκονσαι ςε τχϋμεσπο μεγαλόσεπο σψν 800 μέσπψν πποςελκόονσαρ επιςκέπσερ-σοτπίςσερ ποτ αναζησοόν σϋποτρ χτφαγψγίαρ ςε δπαςσηπιϋσησερ ϋπψρ η οπειβαςία, σο κτνήγι, ο πεπίπασορ ςσο δάςορ, οι τλοσομικέρ επγαςίερ, οι κσηνοσπουικέρ εναςφολήςειρ, η στποκομία κ.α., ή ποτ αναζησοόν «θεπαπετσικά ππογπάμμασα» ςσα οπεινά ειδικά κένσπα τγείαρ ή ςσα «ςανασϋπια», ςσα οποία παπέφεσαι τγιεινή διασπουή αλλά και δτνασϋσησα για πεπίπασο, γτμναςσική, ασμϋλοτσπα κ.α. (72) •Αγποσοτπιςμϋρ παπαδοςιακύν οικιςμύν Λποπεί να πποςυεπθεί απϋ υθίνονσερ οπεινοόρ και ημιοπεινοόρ αγποσικοόρ οικιςμοόρ ςσοτρ οποίοτρ η απφισεκσονική σατσϋσησα και πολεοδομική οπγάνψςη σοτρ πιςσοποιοόν μια διαφπονική κοινψνική και οικονομική οπγάνψςη σψν κασοίκψν σέσοια ποτ έυσαςε ςε τχηλά επίπεδα πολισιςσικήρ ανάπστξηρ, ςσοιφεία ποτ ςσο ςόνολϋ σοτρ ςτνθέσοτν ένα μνημειακϋ ςόνολο, ϋπψρ π.φ. σα Εαγϋπια ςσην Ήπειπο, σα Υψπιά σοτ Οηλίοτ κ.α. Ξι παπαδοςιακοί οικιςμοί πποςελκόοτν σοτπίςσερ/επιςκέπσερ ποτ έφοτν ανάγκη απϋ ανάπατςη και χτφαγψγία. ΢α μνημειακά οικιςσικά ςόνολα σψν παπαδοςιακύν οικιςμύν, μποποόν αν εξελιφθοόν και ςε ατσϋνομα σοτπιςσικά κένσπα, υσάνει σα ςφεσικά ππογπάμμασα και οι εθνικέρ και κοινοσικέρ φπημασοδοσήςειρ να φοπηγηθοόν με ςόνεςη, ςε αναςσηλύςειρ και να σηπηθεί η ςφεσική πποςσασετσική νομοθεςία αλλά έξψ απϋ σιρ γπαυειοκπασικέρ αγκτλύςειρ και διαδικαςίερ. (73)

Ξ αγποσοτπιςμϋρ οπεινύν πεπιοφύν ςτνδτάζεσαι με αθλησικέρ δπαςσηπιϋσησερ ϋπψρ η οπειβαςία.

Ξ αγποσοτπιςμϋρ ςε παπαδοςιακοόρ οικιςμοόρ με αξιϋλογη απφισεκσονική κληπονομιά πποςελκόοτν σοτπίςσερ/επιςκέπσερ ποτ έφοτν ανάγκη απϋ ανάπατςη. Οηγή: www.agrotourismos.wordpress.com Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(71) Έξαπφορ, Ιαπαγιάννηρ, 2004. (72) Hellenic Sun 2006. (73) Exarchos, 2004.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

ΛΞΠΤΔΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ •Αγποσοτπιςμϋρ ςε πεπιοφέρ ιδιαίσεποτ υτςικοό κάλλοτρ Λποπεί να πποςυεπθεί απϋ οικιςμοόρ ποτ βπίςκονσαι ςε ππονομιακέρ σοποθεςίερ σηρ υόςηρ, ϋπψρ κονσά ςε δαςοςκεπείρ βοτνοπλαγιέρ, ςε βιϋσοποτρ, ςε ϋφθερ ποσαμύν και λιμνύν, καθύρ και ςε φαπάδπερ, υαπάγγια, κονσά ςε κασαππάκσερ και ςπηλιέρ, ςε ηυαίςσεια και απολιθψμένα δάςη κ.λπ. Ζ ομοπυιά σηρ υόςηρ, σα απλά κασαλόμασα και η υιλοξενία σψν αγποσύν, αποσελοόν σην καλόσεπη ππούθηςη αόξηςηρ σηρ πποςέλκτςηρ επιςκεπσύν/σοτπιςσύν ςε ατσοόρ σοτρ οικιςμοόρ, σψν οποίψν σα σοπία πποςσασεόονσαι ψρ ςσοιφεία πολισιςσικήρ κληπονομιάρ. (74) •Αγποσοτπιςμϋρ ςε χαποφύπια Λποπεί να πποςυεπθεί μϋνο απϋ παπαθαλάςςιοτρ και νηςιψσικοόρ οικιςμοόρ , ςε ϋςοτρ θέλοτν να έφοτν επαυή με ση ζψή σψν χαπάδψν-αγποσύν και με σιρ θαλάςςιερ χτφαγψγικέρ δπαςσηπιϋσησερ. ΢α απλά φψπιάσικα κασαλόμασα, η υιλοξενία και η ετγένεια σψν απλύν ανθπύπψν ατσύν σψν οικιςμύν και η επαυή σψν σοτπιςσύν/επιςκεπσύν με δπαςσηπιϋσησερ σηρ θάλαςςαρ (π.φ. ντφσεπινϋ χάπεμα κ.α.) αποσελοόν σοτρ κόπιοτρ παπάγονσερ πποςέλκτςηρ ϋςψνεπιθτμοόν να ζήςοτν ήπεμερ διακοπέρ, θεπαπετϋμενοι απϋ σα άγφη και σιρ πιέςειρ σηρ ςόγφπονηρ ζψήρ ςσην πϋλη. (75) •Αγποσοτπιςμϋρ ςε «αγποσικά φψπιά» * Λποπεί να πποςυεπθεί απϋ αγποσικοόρ οικιςμοόρ ποτ ιδπόονσαι αποκλειςσικά για παποφή καθαπά αγποσοτπιςσικύν τπηπεςιύν, ϋπψρ η ιππαςία, σο κτνήγι, η πεζοποπία, η οπειβαςία, η αναππίφηςη, η ποδηλαςία, η κολόμβηςη ςε ποσαμοόρ ή οπεινέρ λίμνερ κ.α., και ππϋκεισαι για μια νέα ιδέα ποτ άπφιςε να βπίςκει ππϋςυοπο έδαυορ και ςσην Δλλάδα, ϋπψρ μποπεί να πιςσοποιηθεί απϋ σα λεισοτπγοόνσα αγποσοτπιςσικά φψπιά κονσά ςσην Αγϋπιανη σοτ Οαπναςςοό, ςσην Δτπτσανία και αλλοό. (76)

Αγποσοτπιςμϋρ ςε χαποφύπια. Οηγή: www.digital-camera.gr

* ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΡΔ «ΑΓΠΞ΢ΘΙΑ ΥΧΠΘΑ» Οπϋκεισαι για αγποσοτπιςμϋ ςε οικιςμοόρ ποτ κσίζονσαι με παπαδοςιακά τλικά ύςσε να δίνοτν σην εικϋνα ενϋρ «παπαδοςιακοό» φψπιοό. Ατσοί οι οικιςμοί είναι επιφειπήςειρ εμποπικοό φαπακσήπα και η ένσαξή σοτρ ή ϋφι ςσοτρ σόποτρ σοτ αγποσοτπιςμοό είναι αμυιςβησοόμενο θέμα. Ζ κτπιϋσεπη ανσίππηςη είναι ϋσι λείποτν οι αγπϋσερ και η αγποσική εκμεσάλλετςη και η γνψπιμία σψν σοτπιςσύν με σα φαπακσηπιςσικά σηρ αγποσικήρ ζψήρ είναι επιυανειακή, γι’ ατσϋ και σέσοιερ πεπιπσύςειρ θεψποόνσαι ϋσι ανήκοτν ςε έναν σόπο σοτπιςμοό «πεσπϋ».(77)

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(74) Υπτςοφοΐδηρ, 25-7-2004. (75) Lalou, Antoniou, 1995. (76) Ιαωσανίδη, 31-7-2004. (77) ΢ςάπσαρ Ο. – ΢ςεκοόπαρ Γ. κ.ά. (Δ΢ΒΑ), 1991.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

ΛΞΠΤΔΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ

•Ρτνεσαιπιςσικϋρ αγποσοτπιςμϋρ Ρσην Δλλάδα, οι ςτνεσαιπιςμοί σψν γτναικύν πποςπαθοόν να δύςοτν ςσον επιςκέπση σο αίςθημα ενϋρ υιλικοό πεπιβάλλονσορ ενύ πποςσασεόοτν σα πολισιςσικά ςσοιφεία σηρ πεπιοφήρ σοτ οικοδεςπϋση. Ρτγφπϋνψρ, πποψθείσαι η κασανάλψςη και πύληςη σοπικύν πποωϋνσψν (ελληνικά στπιά, τυανσά, αγγειοπλαςσική) ποτ οι ίδιερ υσιάφνοτν. Ζ ςσέγαςη σοτ σοτπίςσα δεν είναι απαπαίσηση. (78) •Άλλερ μοπυέρ αγποσοτπιςμοό Ιασαςκηνύςειρ: για εποφικοόρ σοτπίςσερ, υτςιολάσπερ, πεπιβαλλονσικά και οικολογικά εταιςθησοποιημένοτρ πολίσερ, ποτ αναζησοόν ςε ατσοόρ σοτρ φύποτρ οικονομικέρ διακοπέρ και επαυή με σο αγποσικϋ πεπιβάλλον και σιρ αγποσικέρ κοινϋσησερ. Οαιδικέρ κασαςκηνύςειρ: για υιλοξενία παιδιύν πποςφολικήρ και ςφολικήρ ηλικίαρ και για ευαπμογή μοπυψσικύν και χτφαγψγικύν ππογπαμμάσψν ςε νέοτρ, ππογπαμμάσψν ποτ ςτμβάλλοτν ςση διασήπηςη σηρ ςψμασικήρ και χτφικήρ τγείαρ σψν παιδιύν και σψν ευήβψν και ςση διάδοςη σηρ αγάπηρ και σοτ ςεβαςμοό ππορ ση υόςη και σο πεπιβάλλον. (79)

ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΡΔ «ΑΓΠΞΙ΢ΖΛΑ΢Α»

Οπϋκεισαι για μοπυή αγποσοτπιςμοό ποτ έφει ετδοκιμήςει ςσιρ Ζ.Ο.Α. και ςσιρ ανεπστγμένερ φύπερ σηρ Δτπύπηρ, αλλά ςσην Δλλάδα, λϋγψ σψν μικπύν μεγεθύν σψν αγποκσημάσψν, δεν έφει καθιεπψθεί μια σέσοια μοπυή αγποσικοό σοτπιςμοό. Απαισοόνσαι αςυαλύρ μεγάλα αγποκσήμασα, με μεγάλερ αγποικίερ ή ξενύνερ υιλοξενίαρ σψν επιςκεπσύν/σοτπιςσύν, οι οποίοι επιθτμοόν να ςτνδτάςοτν σιρ διακοπέρ σοτρ με αγποσικέρ επγαςίερ (π.φ. καλλιέπγεια, δενδποκομία, άπμεγμα ζύψν και στποκϋμηςη, εκσπουή ζύψν, δαςοκομικέρ επγαςίερ και τλοσομία κ.α.).(81)

Ακϋμη, κάποιερ μοπυέρ σοτπιςμοό ϋπψρ ο σοτπιςμϋρ πεπιπέσειαρ, ο οικολογικϋρ σοτπιςμϋρ, ο αθλησικϋρ σοτπιςμϋρ, ο θεπαπετσικϋρ και ο πολισιςσικϋρ σοτπιςμϋρ λεισοτπγοόν ςε ςτνάυεια με σον αγποσοτπιςμϋ και μποποόν να αναπστφθοόν ςσον αγποσικϋ φύπο και οι ςφεσικέρ τπηπεςίερ να παπαφθοόν απϋ αγπϋσερ, ποτ με σιρ σοτπιςσικέρ δπαςσηπιϋσησερ επιδιύκοτν να πποςατξήςοτν σο αγποσικϋ σοτρ ειςϋδημα. (80) Αγποσοτπιςμϋρ ςε παιδικέρ κασαςκηνύςειρ. Οηγή: www.agrotourismos.wordpress.com Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(78) Tsartas, 1991.. (79) Ρτνοδινοό Κ., 2008: 14. (80) Clark J., 1999. (81) Έξαπφορ, Ιαπαγιάννηρ, 2004.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

4.3.2. ΑΝΞΜΔΡ ΥΠΖΛΑ΢ΞΔΞ΢ΖΡΖΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ - Ξ ΠΞΚΞΡ ΢ΞΣ ΙΠΑ΢ΞΣΡ Ζ ππούθηςη και η ευαπμογή σοτ αγποσοτπιςμοό ςσηπίζεσαι ςσο ακϋλοτθο θεςμικϋ και λεισοτπγικϋ πλαίςιο: (82) •΢ο Δπιφειπηςιακϋ Οπϋγπαμμα (Δ.Ο.) «Αγποσική Ανάπστξη – Αναςτγκπϋσηςη σηρ Σπαίθποτ 2000-2006», σο οποίο είναι ένα ππϋγπαμμα σοτ εθνικοό ςκέλοτρ και πεπιλαμβάνει 7 άξονερ πποσεπαιϋσησαρ ποτ τλοποιοόνσαι με 34 επιμέποτρ μέσπα. Ρε ϋ,σι αυοπά ση φπημασοδϋσηςη σοτ αγποσοτπιςμοό μέςψ ατσοό σοτ ππογπάμμασορ, η δπαςσηπιϋσησα επιδοσείσαι απϋ σοτρ άξονερ 1 και 7. •Ξι κοινοσικέρ ππψσοβοτλίερ για σον Οπψσογενή ΢ομέα (π.φ. Leader, Interreg, Pesca). Ρτγκεκπιμένα, η Ιοινοσική Οπψσοβοτλία Leader Plus ποτ αποςκοπεί ςσην ππούθηςη ολοκληπψμένψν ππψσϋστπψν ςσπασηγικύν αειυϋποτ ανάπστξηρ τχηλήρ ποιϋσησαρ, καθύρ και ππούθηςη εμπειπιύν και σεφνογνψςίαρ μεσαξό ϋλψν σψν πεπιοφύν ολοκληπψμένηρ αγποσικήρ ανάπστξηρ. •Ζ ππούθηςη και ευαπμογή σψν αγποσοτπιςσικύν ππογπαμμάσψν ςσα Οεπιυεπειακά Δπιφειπηςιακά Οπογπάμμασα (ΟΔΟ) σοτ κοινοσικοό πλαιςίοτ 2000-2006. •΢α ΢οπικά Ρόμυψνα Απαςφϋληςηρ (π.φ. σο ΢οπικϋ Ρόμυψνο Οοιϋσησαρ για σον αγποσοτπιςμϋ. •΢α διάυοπα ππογπάμμασα σοτ Δλληνικοό Ξπγανιςμοό Λικπύν και Λεςαίψν Δπιφειπήςεψν και Υειποσεφνίαρ (ΔΞΛΛΔΥ)

ΤΞΠΔΘΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ

Ρσην Δλλάδα, σον κόπιο λϋγο ςσο ςφεδιαςμϋ και σην τλοποίηςη σηρ αγποσοτπιςσικήρ πολισικήρ έφοτν οι υοπείρ κενσπικοό ςφεδιαςμοό, οι οποίοι αποσελοόν μαζί με σην σοπική κοινψνία, κόπιερ ςτνιςσύςερ σηρ ευαπμογήρ σοτ αγποσοτπιςμοό. Ξι υοπείρ ατσοί ανήκοτν ςσο δημϋςιο σομέα με κτπιϋσεπο σο Σποτπγείο Αγποσικήρ Ανάπτξηρ και ΢πουίμψν, ςημανσική ψςσϋςο είναι και η ςτμβολή σοτ ιδιψσικοό σομέα.(83)

Α. Δημϋςιορ ΢ομέαρ • Σποτπγείο Αγποσικήρ Ανάπστξηρ και ΢πουίμψν. • Δλληνικϋρ Ξπγανιςμϋρ ΢οτπιςμοό (Δ.Ξ.΢.) • Αγποσική ΢πάπεζα σηρ Δλλάδορ (Α.΢.Δ.) • Γενική Γπαμμασεία Θςϋσησαρ (Γ.Γ.Θ.) • Ξπγανιςμοί ΢οπικήρ Ατσοδιοίκηςηρ (Ξ.΢.Α.)

Β. Θδιψσικϋρ ΢ομέαρ • Οανελλήνια Ρτνομοςπονδία Δνύςεψν Γεψπγικύν Ρτνεσαιπιςμύν.(ΟΑ.ΡΔΓ.ΔΡ.) • Αγποσοτπιςσική Α.Δ. • Δλληνικϋ Ιένσπο Αγποσοτπιςμοό (ΔΚΚ.ΙΑ.)

•΢α διάυοπα ππογπάμμασα σοτ Ξπγανιςμοό Απαςφϋληςηρ Δπγασικοό Δτναμικοό (ΞΑΔΔ). Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(82) ΢ομαπάρ Ο., Καγϋρ Δ., 2005: 12. (83) Ρτνοδινοό Κ., 2008: 74.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

4.4. ΑΔΣΜΑΛΘΔΡ ΔΚΚΖΜΘΙΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρσην Δλλάδα εκσιμάσαι ϋσι μέφπι ςήμεπα η ππούθηςη σοτ αγποσοτπιςμοό έγινε με βαςικϋ κπισήπιο ση δτνασϋσησα σοτπιςσικήρ αξιοποίηςηρ κτπίψρ σψν οπεινύν και μειονεκσικύν πεπιοφύν ποτ διαθέσοτν βαςικά έπγα τποδομήρ, ενύ πποσεπαιϋσησα δϋθηκε ςε πεπιοφέρ με υθίνοτςα αγποσική οικονομία και πληθτςμϋ, καθύρ και ςε υοπείρ ποτ είφαν έσοιμα ςφέδια για αγποσοτπιςσική ανάπστξη ή ήσαν έσοιμοι να τιοθεσήςοτν αγποσοτπιςσικέρ δπαςσηπιϋσησερ ςε ςτνεσαιπιςσική βάςη. (84) Οαπϋλα ατσά και ενύ ςε πποηγοόμενερ ενϋσησερ είδαμε σοτρ άξονερ φπημασοδϋσηςηρ και σοτρ υοπείρ σοτ αγποσοτπιςμοό, υαίνεσαι ϋσι ςση φύπα μαρ η ανάπστξη σοτ κλάδοτ βπίςκεσαι ςε ππψσϋλειο ςσάδιο και εμυανίζει ςημανσικέρ αδτναμίερ:* • Ζ μοπυή σοτ αγποσοτπιςμοό ποτ αναπσόφθηκε ήσαν δημιοόπγημα σοτ μηφανιςμοό σηρ αγοπάρ (δηλαδή πποςυοπάρ και ζήσηςηρ αγποσοτπιςσικύν τπηπεςιύν) και έγινε κτπίψρ με σην ατσϋνομη ανάπστξη σοπικύν ππψσοβοτλιύν και φψπίρ ςτγκποσημένη σοτπιςσική πολισική, οπθολογικϋ ππογπαμμασιςμϋ και ςφεδιαςμϋ σηρ σοπικήρ ανάπστξηρ.

* Απϋ ςφεσική έπετνα ποτ έγινε σο 2000(85), πποέκτπσε ϋσι «ςε καμία πεπίπσψςη δε ςτνανσάσαι ςτνεπγαςία μεσαξό σψν ιδιοκσησύν σψν αγποσοτπιςσικύν κασαλτμάσψν, οόσε και τπάπφει κάποια σοπική ή κπασική τπηπεςία τποςσήπιξηρ και παπακολοόθηςηρ, η οποία θα μποποόςε να αναλάβει σην ππούθηςη – διαυήμιςη σοτ αγποσοτπιςσικοό πποωϋνσορ, σην σαξινϋμηςη – κασανομή σψν αγποσοτπιςσικύν μονάδψν, σην απετθείαρ ςόνδεςη με γπαυεία σαξιδιύν σοτ εξψσεπικοό, σην παποφή ςτνβοτλετσικύν τπηπεςιύν και σην εκπαίδετςη – επιμϋπυψςη αγποσύν ςε θέμασα εξτπηπέσηςηρ σοτπιςσύν και διαφείπηςηρ σψν αγποσοτπιςσικύν μονάδψν».

• ΢α αγποσοτπιςσικά κασαλόμασα ποτ απανσύνσαι είναι μεμονψμένα και μη ενσαγμένα ςε ένα ςτνολικϋ ςφέδιο ανάπστξηρ επιλεγμένψν πεπιοφύν, έσςι ύςσε ο αγποσοτπιςμϋρ να αποσελεί μια ςτνιςσύςα σηρ αναπστξιακήρ ςσπασηγικήρ. () • Ξι επιφειπημασίερ ποτ επενδόοτν ςσον αγποσοτπιςμϋ φαπακσηπίζονσαι απϋ έλλειχη εμπειπίαρ καθύρ ο αγποσοτπιςμϋρ ςσην Δλλάδα είναι μια ςφεσικά ππϋςυαση δπαςσηπιϋσησα. Ξμοίψρ, οι απμϋδιοι υοπείρ δεν έφοτν επάπκεια ςε τποδομέρ, ςε ςτνδταςμϋ με ση δτςκολία ποτ πποκόπσει απϋ σην ιδιομοπυία σψν πεπιοφύν (οπεινέρ και μειονεκσικέρ) σψν πεπιοφύν ποτ εμυανίζονσαι σα ππογπάμμασα.

Οαπαδοςιακϋ αγποσοτπιςσικϋ κασάλτμα ςσην Ιεπκίνη. Οηγή: www.agrotravel.gr Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(84) ΢ομαπάρ Ο., Καγϋρ Δ., 2005: ςελ. 10. (85) Θακψβίδοτ Ξ., 2000.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

ΑΔΣΜΑΛΘΔΡ ΔΚΚΖΜΘΙΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΔΔΜ ΔΘΜΑΘ ΟΑΜΑΙΔΘΑ ΓΘΑ ΢ΖΜ ΔΟΘΚΣΡΖ ΢ΧΜ ΟΠΞΒΚΖΛΑ΢ΧΜ ΢ΖΡ ΣΟΑΘΗΠΞΣ

•Οαπάλληλα, ο αγποσοτπιςμϋρ ψρ πεπιοπιςμένη δπαςσηπιϋσησα ςσην Δλλάδα, εξαπσάσαι άμεςα απϋ σον παπαδοςιακϋ σοτπιςμϋ και σιρ εγγενείρ αδτναμίερ σοτ ποτ έφοτν ςφέςη με σα γενικϋσεπα διαπθπψσικά και λεισοτπγικά πποβλήμασα σοτ ελληνικοό σοτπιςμοό. (86) •Ζ ανάπστξή σοτ φαπακσηπίζεσαι απϋ σην έλλειχη εθνικοό ςφεδιαςμοό, καθύρ και σην έλλειχη ςτνολικήρ κασαγπαυήρ σηρ τπάπφοτςαρ αγποσοτπιςσικήρ τποδομήρ σηρ φύπαρ και σοτ πποςανασολιςμοό σηρ. (86) • Ιαθύρ ο αγποσικϋρ φύπορ και ιδιαίσεπα οι μειονεκσικέρ και οπεινέρ πεπιοφέρ σηρ φύπαρ είναι απομακπτςμένερ απϋ σα αςσικά κένσπα και σην πληπουϋπηςη, καθτςσεπεί η ευαπμογή αγποσοτπιςσικύν δπάςεψν. ΢ο σελετσαίο ςε ςτνδταςμϋ με σην έλλειχη έπγψν τποδομήρ δτςκολεόει σην ανάπστξη σοτ αγποσοτπιςμοό . Ένα άλλο ςόνηθερ φαπακσηπιςσικϋ σψν πεπιοφύν ατσύν είναι η έλλειχη ενεπγοό αγποσικοό πληθτςμοό, ποτ να αςφολείσαι με σην γεψπγία και ιδιαίσεπα νέψν . Έσςι αποτςιάζει ςτφνά σο έμχτφο τλικϋ ποτ θα μποποόςε να επενδόει ςε αγποσοτπιςσικέρ δπαςσηπιϋσησερ . (87) Άλλοι παπάγονσερ αυοποόν ςσα κπισήπια επιλογήρ δικαιοόφψν επιδϋσηςηρ. Για παπάδειγμα αποκλείονσαν ιδιοκσήσερ μικπύν γεψπγικύν εκμεσαλλεόςεψν, γιασί σο γεψπγικϋ ειςϋδημά σοτρ ήσαν μικπϋσεπο απϋ 25% ( Β΄ Ιοινοσικϋ Ολαίςιο Ρσήπιξηρ) σοτ ςτνολικοό σοτρ ειςοδήμασορ, ποτ πποέβλεπε σο Οπϋγπαμμα. Άλλορ παπάγονσαρ είναι σο γεγονϋρ ϋσι πολλέρ υοπέρ ευαπμϋζονσαι ςε μια πεπιοφή διαυοπεσικά ππογπάμμασα αγποσοτπιςμοό , με αποσέλεςμα να δτςφεπαίνεσαι ο ςτνσονιςμϋρ και να εκδηλύνεσαι ανσαγψνιςσικϋσησα μεσαξό σοτρ. (87)

Οαπά σιρ δτνασϋσησερ ποτ δίνει ςσην σοπική ανάπστξη, Ηα ππέπει να επιςημανθεί ϋσι ο αγποσοτπιςμϋρ δεν αποσελεί πανάκεια για σην επίλτςη σψν πποβλημάσψν σηρ ελληνικήρ τπαίθποτ. Ιασ’ απφήν, τπάπφει κίνδτνορ η ανάπστξη σοτ αγποσοτπιςμοό ςσιρ αγποσικέρ πεπιοφέρ να αποκλείςει ενσελύρ σιρ αμιγύρ αγποσικέρ δπαςσηπιϋσησερ και σιρ άλλερ σοπικέρ αςφολίερ με αποσέλεςμα να παπασηποόνσαι υαινϋμενα μονοκαλλιέπγειαρ. Ατσϋ ςημαίνει ϋσι καθύρ σο σοπικϋ ςτγκπισικϋ πλεονέκσημα (υτςικϋ δτναμικϋ) μεσοτςιύνεσαι ςε «δπαςσηπιϋσησα – κλειδί» επεκσείνονσαρ σην ακσίνα επιπποήρ σοτ και αποππουύνσαρ σο μεγαλόσεπο ποςοςσϋ απαςφϋληςηρ ςε άλλερ δπαςσηπιϋσησερ, η αναπστξιακή ποπεία σηρ ετπόσεπηρ ατσήρ πεπιοφήρ μποπεί να οδηγηθεί ςε αδιέξοδο.(88) Για σο λϋγο ατσϋ, η απουτγή υαινομένψν μονοκαλλιέπγειαρ ή τχηλοό βαθμοό λεισοτπγικήρ εξειδίκετςηρ, ψρ αποσέλεςμα κτπίαπφψν δπαςσηπιοσήσψν ουείλει να αποσελεί μία απϋ σιρ πποσεπαιϋσησερ ενϋρ μακποππϋθεςμοτ ςφεδιαςμοό ςτμβασοό με σην σοπική σατσϋσησα.(89) Λε λίγα λογια, για να ςτμβάλει ο αγποσοτπιςμϋρ ςση βιύςιμη ανάπστξη σηρ τπαίθποτ φπειάζεσαι να τπάπφοτν κίνησπα ϋφι μϋνο για σην ανάπστξη σηρ αγποσοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ αλλά και για σην σατσϋφπονη διασήπηςη σψν ππψσογενύν αςφολιύν σηρ τπαίθποτ. Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(86) ΢ομαπάρ Ο., Καγϋρ Δ., 2005: 14. (87) http://www.eytrofia.gr/. (88) Ιλαμπασςέα Δ., 2005. (89) Ατγεπινοό – Ιολύνια Ρ., 1997 & 1998.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

4.5. ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡ΢ΘΙΞΘ ΡΣΜΔ΢ΑΘΠΘΡΛΞΘ Ξι ππύσοι γτναικείοι ςτνεσαιπιςμοί ςσον αγποσικϋ φύπο ιδπόθηκαν ςσιρ απφέρ σηρ δεκαεσίαρ σοτ ’50 με ση λεισοτπγία σηρ Σπηπεςίαρ Γεψπγικύν Δυαπμογύν σοτ Σποτπγείοτ Γεψπγίαρ, ϋμψρ δεν κασάυεπαν να κάνοτν σϋσε αιςθησή σην παποτςία σοτρ κτπίψρ λϋγψ σψν πποσεπαιοσήσψν σηρ αγποσικήρ πολισικήρ σηρ εποφήρ. (90) Ρσιρ απφέρ σηρ δεκαεσίαρ σοτ ‘80, η Δτπψπαική Ένψςη ςσπάυηκε δτναμικά ππορ σην ανάπστξη σηρ τπαίθποτ σψν φψπύν σηρ ενύ παπάλληλα έδειξε ιδιαίσεπη εταιςθησοποίηςη ςε θέμασα ιςϋσησαρ σψν δόο υόλψν πποψθύνσαρ μια ςειπά απϋ ππψσοβοτλίερ με ςσϋφο σην επαγγελμασική κασάπσιςη σψν γτναικύν. Λέςα ςσο πλαίςιο ατσϋ, ιδπόθηκαν οι ππύσοι γτναικείοι ςτνεσαιπιςμοί ςσον αγποσοτπιςμϋ με ππψσοβοτλία σηρ Γενικήρ Γπαμμασείαρ Θςϋσησαρ με κόπιο ςσϋφο σην οικονομική και κοινψνική ατσοδτναμία σψν γτναικύν μελύν σψν ςτνεσαιπιςμύν ατσύν και λιγϋσεπο ση ςτμβολή ςση ςσήπιξη σοτ οικογενειακοό ειςοδήμασορ. (90) Απϋ σιρ απφέρ σηρ δεκεσίαρ σοτ ‘90, με σην αξιοποίηςη απϋ σοτρ κπασικοόρ υοπείρ σηρ φύπαρ, και κτπίψρ απϋ σο Σποτπγείο Γεψπγίαρ, σην ΟΑ.ΓΔ.ΡΔ.Ρ. και σην Α.΢.Δ., σψν ςφεσικύν Ιοινοσικύν Οπογπαμμάσψν αναπσόφθηκε έναρ ςημανσικϋρ απιθμϋρ γτναικείψν ςτνεσαιπιςμύν αγποβιοσεφνικοό, αγποοικοσεφνικοό και αγποσοτπιςσικοό φαπακσήπα. Ρε ατσϋ ςτνέβαλε και η δπαςσηπιϋσησα σψν Ξπγανιςμύν ΢οπικήρ Ατσοδιοίκηςηρ (Ξ.΢.Α.) και σψν Αναπστξιακύν Δσαιπιύν ποτ διαφειπίζονσαν σιρ Ιοινοσικέρ Οπψσοβοτλίερ (LEADER I, II κ.ά.). (90) ΢ο 1998 ιδπόθηκε η Ένψςη Γτναικείψν Αγποσοτπιςσικύν, Βιοσεφνικύν και Ξικοσεφνικύν Ρτνεσαιπιςμύν. Ρσιρ απφέρ σοτ 2000 ανέπφονσαν ςσοτρ 90 ςε ολϋκληπη ση φύπα, ςήμεπα ο απιθμϋρ σοτρ τπολογίζεσαι ςε 142.

Αγποσικϋρ Ρτνεσαιπιςμϋρ Δςπεπιδοκαλλιεπγησύν Υίοτ. Οηγή: www.chiosnews.com

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(90) ΣΟ.Δ.Ο.Η.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡ΢ΘΙΞΘ ΡΣΜΔ΢ΑΘΠΘΡΛΞΘ

Ξι γτναικείοι αγποσοτπιςσικοί και λοιποί ςτνεσαιπιςμοί δπαςσηπιοποιοόνσαι ςσην παποφή υιλοξενίαρ και μεπικύρ εςσίαςηρ ςε αγποσοτπιςσικά κασαλόμασα καθύρ και ςσην παπαγψγή και ππούθηςη παπαδοςιακύν και σοπικύν πποωϋνσψν. Ζ θεσική ανσαπϋκπιςη σψν αγποσοτπιςσύν απένανσι ςσοτρ ςτνεσαιπιςμοόρ, αλλά και η εικϋνα ποτ παποτςιάζεσαι απϋ σα αποσελέςμασα σηρ δπαςσηπιοποίηςήρ σοτρ ςσον αγποσοτπιςμϋ δείφνει ϋσι οι ςτνεσαιπιςμοί αποσελοόν ςήμεπα πια ςημανσική μοπυή ανάπστξηρ σοτ αγποσοτπιςμοό και παπάλληλα μέςο ενδτνάμψςηρ σηρ κοινψνικήρ και επαγγελμασικήρ ατσοδτναμίαρ σψν γτναικύν σηρ τπαίθποτ. Ρσιρ επϋμενερ ςελίδερ παποτςιάζονσαι επιλεκσικά οπιςμένερ πεπιπσύςειρ πποςυοπάρ αγποσοτπιςσικύν τπηπεςιύν ςε οικιςμοόρ σηρ ελληνικήρ τπαίθποτ ςε διάυοπα ςημεία σηρ φύπαρ. Ζ επιλογή έγινε με βάςη ση φπονολογία ίδπτςηρ σψν ςτνεσαιπιςμύν, σα φαπακσηπιςσικά σηρ πεπιοφήρ ςσην οποία δπαςσηπιοποιοόνσαι (οπεινή, μειονεκσική, νηςιψσική),σην πποτπϋθεςη ϋσι πποςυέποτν κασάλτμα ςσοτρ σοτπίςσερ, ση διαδικαςία εξέλιξήρ σοτρ ςσο φπϋνο, ση φοπήγηςη φπημασοδϋσηςηρ ή ππούθηςη σηρ δπαςσηπιϋσησάρ σοτρ απϋ σοτρ απμϋδιοτρ υοπείρ (πφ. Γενική Γπαμμασεία Θςϋσησαρ) και υτςικά απϋ σην επιστφία πποςέλκτςηρ σοτπιςσύν με απύσεπο ςκοπϋ σην ανάδειξη σοτ σϋποτ ςσον οποίο δπαςσηπιοποιοόνσαι.

Ξι γτναικείοι αγποσοτπιςσικοί ςτνεσαιπιςμοί δπαςσηπιοποιοόνσαι ςσην παπαγψγή και ππούθηςη παπαδοςιακύν και σοπικύν πποωϋνσψν.

΋πψρ θα δοόμε και παπακάσψ, η επιστφία ατσή έγκεισαι ςσην αναζψογϋνηςη σψν οικιςμύν σηρ τπαίθποτ, ποτ ψρ γνψςσϋν εμυανίζοτν υαινϋμενα εγκασάλειχηρ απϋ σον νσϋπιο πληθτςμϋ και ιδιαίσεπα απϋ σιρ νεαπέρ ηλικίερ, μέςα απϋ ση ςτγκπάσηςη σοτ πληθτςμοό, σην πποςσαςία και ανάδειξη σηρ πολισιςσικήρ κληπονομιάρ, σην πποςσαςία σοτ πεπιβάλλονσορ με σην απουτγή σψν απνησικύν επιπσύςεψν σοτ μαζικοό σοτπιςμοό, σην ππούθηςη σοπικύν πποιϋνσψν κ.α. Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

4.6. ΞΘΙΘΡΛΞΘ ΙΑΘ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ Ρ΢ΖΜ ΔΚΚΑΔΑ 4.6.1. ΑΛΟΔΚΑΙΘΑ ΗΔΡΡΑΚΘΑΡ ΢α Αμπελάκια Ηεςςαλίαρ αποσελοόν μια ςφεσικά μικπή κοινϋσησα ποτ απιθμεί ςήμεπα 355 κασοίκοτρ. Ξ οικιςμϋρ είναι κσιςμένορ ςσον Ιίςςαβο, απένανσι απϋ σην κοιλάδα σψν ΢εμπύν και σον ΋λτμπο ενύ απέφει 32 φιλιϋμεσπα απϋ σην Κάπιςα. Έφει κηπτφθεί παπαδοςιακϋρ οικιςμϋρ σο 1978 καθύρ διάςπαπσα ςσην έκσαςή σοτ ςτνανσύνσαι απφονσικά αξιϋλογηρ απφισεκσονικήρ αξίαρ φσιςμένα σην πεπίοδο 1787-1810. Οπϋκεισαι για διύπουα και σπιύπουα κσίςμασα, υποτπιακήρ μοπυήρ εξψσεπικά, κάσοχηρ Γ ή Ο ποτ ςσεγάζονσαι με ξόλινη επικεπαμψμένη ςσέγη. Ξ Γτναικείορ Αγποσοτπιςσικϋρ Ρτνεσαιπιςμϋρ Αμπελακίψν θεψπείσαι ο ππύσορ ςτνεσαιπιςμϋρ κευαλαίοτ και επγαςίαρ ςσον κϋςμο καθύρ δημιοτπγήθηκε και άνθιςε μέςα ςσην πεπίοδο σηρ ΢οτπκοκπασίαρ. Απφικά, ςσηπίφσηκε ςση βαυή και σο εμπϋπιο σψν κϋκκινψν νημάσψν διϋσι η πηγή σηρ βιοσεφνικήρ παπαγψγήρ σψν Αμπελακίψν ήσαν η βαμβακοκαλλιέπγεια. ΢α νήμασα σψν βιοσεφνύν έγιναν διάςημα για σο ανεξίσηλο κϋκκινο φπύμα σοτρ, ποτ ουειλϋσαν ςση υτσική βάςη σηρ φπψςσικήρ όληρ, σο πιζάπι. Ρσα σέλη σοτ 18οτ αιύνα ο απιθμϋρ σψν νημασοβαυείψν ήσαν 24, ενύ ςόμυψνα με γπαπσέρ μαπστπίερ απαςφολοόνσαν ς' ατσά 2.000 επγάσερ. Ρήμεπα, ο Ρτνεσαιπιςμϋρ διαθέσει 60 κλίνερ ποτ ςσεγάζονσαι ςσα ςπίσια σψν μελύν ϋποτ μποποόν να υιλοξενηθοόν οι επιςκέπσερ ποτ θέλοτν να διαντκσεπόςοτν ςε ατθενσικϋ παπαδοςιακϋ κασάλτμα σηρ πεπιοφήρ και να γνψπίςοτν σην καθημεπινϋσησα σψν νσϋπιψν. Διαθέσει επίςηρ σοτρ καλοκαιπινοόρ μήνερ ένα γπαυικϋ αναχτκσήπιο ϋποτ οι σοτπίςσερ μποποόν να γετσοόν παπαδοςιακοόρ μεζέδερ υσιαγμένοτρ απϋ σα φέπια σψν γτναικύν. (91) Απϋ σην εξέλιξη και ση διάπκεια όπαπξηρ σοτ Ρτνεσαιπιςμοό Αμπελακίψν, είναι ππουανέρ ϋσι ππϋκεισαι για μια ππψσοβοτλία ποτ ςημειύνει επιστφία ςσον σομέα σοτ αγποσοτπιςμοό και ςτμβάλλει ςημανσικά ςση διασήπηςη σηρ βιψςιμϋσησαρ σοτ οικιςμοό με σην εξαςυάλιςη απαςφϋληςηρ ςε ςημανσικϋ απιθμϋ κασοίκψν, σην ππούθηςη σψν σοπικύν πποιϋνσψν και υτςικά ση δτνασϋσησα ςτναναςσπουήρ με επιςκέπσερ απϋ ϋλη σην επικπάσεια ποτ ανανεύνοτν σην καθημεπινή ζψή σψν νσϋπιψν. (91) http://sfrang.com/selides/ampelakia/index.htm#

Βαυή σψν κϋκκινψν νημάσψν.

Αμπελάκια Ηεςςαλίαρ. Οηγή: www.sfrang.com

ΑΛΟΔΚΑΙΘΑ ΗΔΡΡΑΚΘΑΡ

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

4.6.2. ΟΔ΢ΠΑ ΚΔΡΒΞΣ Ζ Οέσπα βπίςκεσαι ςσα βϋπεια παπάλια σηρ Κέςβοτ και έφει πληθτςμϋ 1.246 κασοίκοτρ (2001). Οπϋκεισαι για ένα φαπακσηπιςμένο παπαδοςιακϋ οικιςμϋ (1978) ςσον οποίο ξεφψπίζοτν σα καλοδιασηπημένα νεοκλαςικά κσίςμασα σοτ 19οτ και 20οτ αιύνα. Ζ οικονομία σοτ οικιςμοό ςσηπίζεσαι κτπίψρ ςσον σοτπιςμϋ, καθύρ πλήθη σοτπιςσύν ςτππέοτν κάθε καλοκαίπι ςσην Οέσπα για σην ϋμοπυη και μεγάλη παπαλία σηρ και σα αξιοθέασα σηρ. (92) ΢ο 1983, ςτςσήθηκε με σην ένθεπμη τποςσήπιξη σηρ Γενικήρ Γπαμμασείαρ Θςϋσησαρ σοτ Σποτπγείοτ Δςψσεπικύν ο Γτναικείορ Αγποσοτπιςσικϋρ Ρτνεσαιπιςμϋρ Οέσπαρ ςση Λτσιλήνη. Κίγα φπϋνια μεσά, σα μέλη σοτ Ρτνεσαιπιςμοό κασέκσηςαν ένα απϋ σα πένσα βπαβεία σοτ ΞΖΔ, για ση γτναικεία επιφειπημασικϋσησα. Έσςι, θεψπείσαι ϋσι σο εγφείπημα σηρ Οέσπαρ έδψςε σο εναπκσήπιο λάκσιςμα για ση ςόςσαςη και άλλψν ςτνεσαιπιςμύν ςε ϋλη σην επικπάσεια. (93)

Οποκτμαία Οέσπαρ 1902,υψσογπαυία σοτ Fritz Mraz. Οηγή: www.picasaweb.google.com

Ρήμεπα, ο Ρτνεσαιπιςμϋρ παπέφει υιλοξενία ςε ενοικιαζϋμενα δψμάσια, ςε ϋλο σο φψπιϋ σηρ Οέσπαρ, ενύ παπάλληλα, λεισοτπγεί εςσιασϋπιο με ςπισικά εδέςμασα, παπαςκεταςμένα με σοπικά τλικά ςόμυψνα με παπαδοςιακέρ ςτνσαγέρ σοτ νηςιοό. Δπιπλέον, σα μέλη διοπγανύνοτν εκδπομέρ ςσο νηςί, μια ππψσοβοτλία ποτ έφει ψρ ςσϋφο να γνψπίςοτν οι επιςκέπσερ και άλλοτρ ενδιαυέπονσερ πποοπιςμοόρ πέπαν σηρ Οέσπαρ. Ρσην πεπίπσψςη σηρ Οέσπαρ, παπϋλο ποτ ο ππψσαπφικϋρ ςσϋφορ ήσαν να «κασακσήςοτν» οι ςτνεσαιπιςμένερ γτναίκερ σην οικονομική και κοινψνική σοτρ ατσοδτναμία, πολό ςόνσομα έγινε υανεπϋ ϋσι η ευαπμογή σοτ αγποσοτπιςμοό κασάυεπε να θέςει ςε κίνηςη σιρ σοπικέρ πηγέρ πλοόσοτ, διαδπαμασίζονσαρ παπάλληλα καθοπιςσικϋ πϋλο ςσην ςτγκπάσηςη σοτ αγποσικοό πληθτςμοό ςσην όπαιθπο. Αξίζει να ςημειψθεί ϋσι ςση διαυοπεσικοόρ οικιςμοόρ. (92) http://www.visitlesvos.gr (93)http://womens-cooperative.e-lesvos.net

Οέσπα Κέςβοτ. Οηγή: www.users.otenet.gr

ΟΔ΢ΠΑ ΚΔΡΒΞΣ

Κέςβο λεισοτπγοόν 11 ςτνεσαιπιςμοί ςε

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

4.6.3. ΑΓΘΞΡ ΓΔΠΛΑΜΞΡ ΟΠΔΡΟΧΜ

Ξ Άγιορ Γεπμανϋρ αποσελεί ένα μικπϋ οπεινϋ φψπιϋ (τχϋμεσπο 1.040μ.) σοτ Μομοό Τλψπίνηρ ποτ βπίςκεσαι πολό κονσά ςση Λικπή και ση Λεγάλη Οπέςπα ενύ ςόμυψνα με σην απογπαυή σοτ 2001 απιθμεί 231 κασοίκοτρ.

Ξ Γτναικείορ Αγποσοτπιςσικϋρ Ρτνεσαιπιςμϋρ Αγίοτ Γεπμανοό Οπεςπύν αποσελεί έναν απϋ σοτρ ππύσοτρ γτναικείοτρ ςτνεσαιπιςμοόρ ποτ ιδπόθηκαν (1985) και εξακολοτθοόν να λεισοτπγοόν με επιστφία ςσην ελληνική όπαιθπο.΢ο Λάπσιο σοτ 1985 έγινε σο κασαςσασικϋ σοτ Ρτνεσαιπιςμοό σο οποίο πποέβλεπε σην ίδπτςη σπιύν ξενύνψν, οι οποίοι παπαφψπήθηκαν απϋ ση Μομαπφία Τλύπιναρ και ενσάφθηκαν ςε ππϋγπαμμα αποκασάςσαςηρ τπϋ ση φπημασοδϋσηςη κασά 70% σψν Λεςογειακύν Ξλοκληπψμένψν Οπογπαμμάσψν (Λ.Ξ.Ο.) και κασά 30% σοτ ελληνικοό δημοςίοτ. Ξι ξενύνερ άπφιςαν να λεισοτπγοόν σο 1987, με σην ολοκλήπψςη σηρ αποκασάςσαςήρ σοτρ, και είφαν δτναμικϋσησα 25 κλινύν. (94)

΢ο κσίπιο ςσο οποίο ςσεγάζεσαι ο Ρτνεσαιπιςμϋρ. Οηγή: www.travelsecrets.gr

Οαπάλληλα με σην εκμεσάλλετςη σψν ξενύνψν, σα μέλη δπαςσηπιοποιήθηκαν ςσην παπαςκετή και εμποπία ιδιοπαπαγϋμενψν πποωϋνσψν, ενύ σο 1995 δημιοτπγήθηκε ο σέσαπσορ ξενύναρ ποτ ανέβαςε ση ςτνολική δτναμικϋσησα σοτ ςτγκποσήμασορ ςσιρ 45 κλίνερ. Δν σψ μεσαξό λεισοόπγηςε και εςσιασϋπιο ϋποτ πποςυέπονσαν σοπικά εδέςμασα, υσιαγμένα παπαδοςιακά απϋ σιρ ίδιερ σιρ γτναίκερ σοτ Ρτνεσαιπιςμοό. (94) Αποσέλεςμα σηρ ςτλλογικήρ ατσήρ πποςπάθειαρ ήσαν η δημιοτπγία ενϋρ ολοκληπψμένοτ αγποσοτπιςσικοό πποωϋνσορ σο οποίο καλόπσει ση διαμονή, σην εςσίαςη και σην πύληςη σοπικύν πποιϋνσψν και αποσελεί αξιϋλογο παπάδειγμα σηρ πποςυοπάρ σψν αγποσοτπιςσικύν ςτνεσαιπιςμύν ςσην σοπική κοινψνία αλλά και ςημείο αναυοπάρ για σην πεπαισέπψ οικονομική και σοτπιςσική ανάπστξη σηρ πεπιοφήρ.

Άποχη σηρ Λικπήρ Οπέςπαρ. Οηγή: www. Aristodimos.pblogs.gr

ΑΓ. ΓΔΠΛΑΜΞΡ ΟΠΔΡΟΧΜ

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

(94) Κοτβεπδή Α., 2006: 174.

4.6.4. ΑΜΧ ΟΞΠΞЇΑ ΡΔΠΠΧΜ

΢α Άνψ Οοπϋια είναι ημιοπεινϋρ οικιςμϋρ σοτ Μομοό Ρεππύν, κσιςμένορ σιρ πλαγιέρ σοτ ϋποτρ Λπέλερ, ςε απϋςσαςη 10φμ. απϋ ση λίμνη Ιεπκίνη, η οποία αποσελεί έναν απϋ σοτρ ςημανσικϋσεποτρ τγποβιϋσοποτρ σηρ Δλλάδαρ. Ξ οικιςμϋρ, ςόμυψνα με σην απογπαυή σοτ 2001, απιθμεί 1529 κασοίκοτρ. Ξ Αγποσοτπιςσικϋρ Βιοσεφνικϋρ Ρτνεσαιπιςμϋρ Γτναικύν Οοποΐψν Ρεππύν ιδπόθηκε σο Λάπσιο σοτ 1999, (95) δεκαπένσε φπϋνια πεπίποτ μεσά σην ίδπτςη σοτ ππύσοτ γτναικείοτ αγποσοτπιςσικοό ςτνεσαιπιςμοό ςσα Αμπελάκια Ηεςςαλίαρ.

Αγποσικέρ επγαςίερ ςσα Άνψ Οοπϋια.

Δίναι ςημανσικϋ, ϋσι η ιδέα δημιοτπγήθηκε ςσα πλαίςια ενϋρ επιμοπυψσικοό ςεμιναπίοτ με θέμα σον αγποσοτπιςμϋ ποτ διοπγανύθηκε σο 1996 απϋ σον ΢ομέα Αγποσικήρ Ξικονομίαρ σοτ ΢μήμασορ Γεψπονίαρ Α.Ο.Η. ενύ ππαγμασοποιήθηκε λίγο απγϋσεπα με κίνησπο σην έγκπιςη ενϋρ ππογπάμμσορ ςσο πλαίςιο σηρ Ιοινοσικήρ Οπψσοβοτλίαρ Απαςφϋληςηρ «NOW». Ιόπιο ανσικείμενο σοτ Ρτνεσαιπιςμοό οπίςσηκε η παπαγψγή, επεξεπγαςία και πύληςη σοπικύν παπαδοςιακύν πποωϋνσψν καθύρ και η παποφή κασαλόμασορ ςσοτρ σοτπίςσερ ςε παπαδοςιακϋ ξενύνα. Για σην επίσετξη σψν ςσϋφψν σοτρ, σα μέλη σοτ Ρτνεσαιπιςμοό πποέβηςαν ςσην ενοικίαςη ακινήσοτ μέςα ςσο φψπιϋ, σο οποίο ανακαινίςσηκε και φψπίςσηκε ςε δόο σμήμασα, σο επγαςσήπιο και σο εκθεσήπιο σψν πποιϋνσψν ππορ πύληςη. (96) Έσςι, με σην παπαγψγή και διάθεςη αγποσικύν πποωϋνσψν αλλά και σψν παποφή κασαλόμςσορ ςε σοτπίςσερ, η αγποσοτπιςσική δπαςσηπιϋσησα σοτ Ρτνεσαιπιςμοό ςτμβάλλει ςημανσικά ςση διασήπηςη και πποβολή σψν παπαδοςιακύν ςτνηθειύν, ηθύν και εθίμψν σοτ σϋποτ αλλά και ςσην ενίςφτςη σοτ σοπικοό αγποσικοό οικογενειακοό ειςοδήμασορ.

Άνψ Οοπϋια Ρεππύν. Οηγή: www.mlahanas.de

ΑΜΧ ΟΞΠΞЇΑ ΡΔΠΠΧΜ

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

(95) http://agrosynporoion.gr/ (96) Κοτβεπδή Α., 2006: 178.

4.6.5. ΑΠΑΥΧΒΑ ΒΞΘΧ΢ΘΑΡ Ζ Απάφψβα είναι μία οπεινή κψμϋπολη σοτ Μομοό Βοιψσίαρ φσιςμένη ςσιρ νϋσιερ πλαγιέρ σοτ Οαπναςςοό ενύ κασά σην απογπαυή σοτ 2001 είφε 3.703 κασοίκοτρ. Έφει φαπακσηπιςσεί παπαδοςιακϋρ οικιςμϋρ (1978) και υημίζεσαι για ση γπαυικϋσησά σηρ ψρ φειμεπινϋρ σοτπιςσικϋρ πποοπιςμϋρ. Ξ Γτναικείορ Γεψπγοσοτπιςσικϋρ Βιοσεφνικϋρ Ρτνεσαιπιςμϋρ Απάφψβαρ με σο ϋνομα «Ιτπαπιςςϋρ» ιδπόθηκε σο 1985 με ππψσοβοτλία σψν γτναικύν και σην τποςσήπιξη σοτ Σποτπγείοτ Γεψπγίαρ, σοτ ΔΞΛΛΔΥ, σηρ ΟΑΡΔΓΔΡ, σηρ Γενικήρ Γπαμμασείαρ Θςϋσησορ σοτ ΔΞ΢ και άλλψν υοπέψν.

Υιονοδπαμικϋ κένσπο Οαπναςςοό. Οηγή: www.iteanet.blogspot.com

Ξ ςτνεσαιπιςμϋρ αςφολείσαι με φειποποίησα τυανσά, φπτςοκένσημα, ςτνθέςειρ αποξηπαμένψν λοτλοτδιύν και με σο ςσολιςμϋ μποτκαλιύν για ποσά. Δπίςηρ, υσιάφνοτν διακοςμησικά ανσικείμενα απϋ ζτμάπι και παπαδοςιακϋ σςίποτπο ενύ, αξιοςημείψσο είναι ϋσι οι γτναίκερ σοτ ςτνεσαιπιςμοό ςτνεφίζοτν σην παπάδοςη ςσα ξακοτςσά ςε ϋλοτρ Απαφψβίσικα τυανσά. Λάλιςσα, παπαδίδοτν και μαθήμασα ςε ϋςοτρ επιςκέπσερ ενδιαυέπονσαι να μάθοτν σην πεπίυημη σέφνη σηρ τυανσικήρ και σοτ φπτςοκενσήμασορ, κάσι ποτ πποςδίδει ιδιαίσεπο ενδιαυέπον ςση δπαςσηπιϋσησα καθύρ δίνει σην ετκαιπία ςσοτρ σοτπίςσερ να ςτμμεσέφοτν ενεπγά ςση διαδικαςία παπαγψγήρ σοτ σοπικοό πποωϋνσορ. ΋ςον αυοπά ση υιλοξενία, διασίθενσαι παπαδοςιακά δψμάσια για ση διαμονή, ανεξάπσησα ή μέςα ςε αγποσικά ςπίσια και πποςυέπεσαι ςπισικϋ ππψωνϋ. (97) Αξίζει να αναυεπθεί για σην πεπίπσψςη σηρ Απάφψβαρ ϋσι αποσελεί φαπακσηπιςσικϋ παπάδειγμα σοτ πύρ μία εναλλακσική μοπυή σοτπιςμοό ϋπψρ ατσή σοτ φειμεπινοό σοτπιςμοό ςε οπεινέρ πεπιοφέρ αποκσά μαζικϋ φαπακσήπα. Ζ πποςέλετςη σψν σοτπιςσύν ποτ επιςκέπσονσαι σο φιονοδπομικϋ κένσπο σοτ Οαπναςςοό κασά σοτρ φειμεπινοόρ μήνερ είναι σϋςο μεγάλη ύςσε ςσην πεπιοφή εμυανίζονσαι οι επιπσύςειρ σοτ μαζικοό πποσόποτ σοτπιςμοό, ϋπψρ η αλλοίψςη σψν ιδιαίσεπψν σοπικύν φαπακσηπιςσικύν και σηρ υτςιογνψμίαρ σηρ πεπιοφήρ και η τπέπβαςη σηρ σοτπιςσικήρ φψπησικϋσησαρ. (97) http://arahova.gr/Syl_gyn_ell_2.htm

Ξικιςμϋρ Απάφψβαρ. Οηγή: www.arahova-parnassos.gr

ΑΠΑΥΧΒΑ ΒΞΘΧ΢ΘΑΡ

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

4.6.6. ΕΑΓΞΠΑ ΟΖΚΘΞΣ Ζ Εαγοπά βπίςκεσαι ςσο ανασολικϋ σμήμα σοτ Μομοό Λαγνηςίαρ, κσιςμέμη ςσιρ πλαγιέρ σοτ Οηλίοτ. Αποσελεί σο κευαλοφύπι σοτ Οηλίοτ με πληθτςμϋ 2.582 κασοίκοτρ. Οπϋκεισαι για έναν ακϋμη κηπτγμένο παπαδοςιακϋ οικιςμϋ (1978), ποτ γνύπιςε μεγάλη άνθιςη κασά σι 17ο και 18ο αιύνα. Ρήμεπα, η παπαδοςιακή απφισεκσονική σοτ οικιςμοό και σα πλακϋςσπψσα καλνσεπίμια πποςελκόοτν σοτπίςσερ καθ’ ϋλη ση διάπκεια σοτ φπϋνοτ. (98) Ρ’ ατσϋν σον σϋπο, σο Μοέμβπιο σοτ 1993, ιδπόθηκε ο Γτναικείορ Αγποσοσοτπιςσικϋρ Ρτνεσαιπιςμϋρ Εαγοπάρ, ο μοναδικϋρ Γτναικείορ Ρτνεσαιπιςμϋρ σηρ Λαγνηςίαρ, απϋ 50 γτναίκερ ποτ θέληςαν να αξιοποιήςοτν σιρ παπαδϋςειρ σοτρ και να πποςυέποτν ποιοσικέρ σοτπιςσικέρ τπηπεςίερ ςσοτρ επιςκέπσερ. Ξ Ρτνεσαιπιςμϋρ παπάγει γλτκά κοτσαλιοό, μαπμελάδερ, λικέπ, ζτμαπικά και βϋσανα και διασηπεί καυενείο ςσην κενσπική πλασεία σηρ Εαγοπάρ ϋποτ πποςυέπει σα πποωϋνσα σοτ. Δπίςηρ, λεισοτπγεί εκθεσήπιο με φειποσεφνίερ, κοςμήμασα, κενσήμασα, ςτνθέςειρ αποξηπαμένψν λοτλοτδιύν, καλάθια για δύπα και διασίθενσαι ππορ πύληςη εκσϋρ απϋ σα παπαπάνψ είδη και βϋσανα σηρ πεπιοφήρ, κπέμερ κι άλλα καλλτνσικά υσιαγμένα απϋ βϋσανα, νσϋπιο λάδι και κεπί. (98) Απϋ σο σέλορ σοτ 2000 και έπεισα, ο Ρτνεσαιπιςμϋρ έφει ση δτνασϋσησα να πποςυέπει και κασάλτμα ςσοτρ επιςκέπσερ. Οπϋκεισαι για ένα παλιϋ απφονσικϋ γνψςσϋ ψρ «Απφονσικϋ Δπακϋποτλοτ», σο οποίο μεσά απϋ ανακαίνιςη μεσασπάπηκε ςε παπαδοςιακϋ ξενύνα. (99) Ζ πποςυοπά, λοιπϋν, σοτ αγποσοτπιςμοό ςσοτρ οικιςμοόρ σηρ τπαίθποτ δε ςσαμασά ςσην ππούθηςη σοπικύν πποιϋνσψν και σην αόξηςη σοτ ειςοδήμασορ σψν κασοίκψν αλλά επεκσείνεσαι ςσην πποςσαςία σηρ απφισεκσονικήρ κληπονομιάρ με σην αποκασάςσαςη και επανάφπηςη αξιϋλογψν κσιπίψν ποτ αναδεικνόοτν σον πολισιςμϋ σοτ σϋποτ και αναβαθμίζοτν σην αιςθησική σοτ κσιςμένοτ πεπιβάλλονσορ. (98) http://www.aroundpelion.com (99) http://www.arxodiko.gr/

Νενύναρ «Απφονσικϋ Δπακϋποτλοτ». Οηγή: www.bestofgreece.gr

ΕΑΓΞΠΑ ΟΖΚΘΞΣ

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

4.6.7. Ρ΢ΑΣΠΞΣΟΞΚΖ ΝΑΜΗΖΡ

Ζ Ρσατποόπολη είναι κψμϋπολη (ππψσεόοτςα σοτ ομύντμοτ Δήμοτ), φσιςμένη δίπλα ςσον ποσαμϋ Μέςσο, 28 φλμ. απϋ σην πϋλη σηρ Νάνθηρ, ςσην καπδιά σοτ οπεινοό ϋγκοτ σηρ Ποδϋπηρ. Αποσέλεςε κένσπο καλλιέπγειαρ και επεξεπγαςίαρ καπνοό μέφπι ση δεκαεσία σοτ '60. Ξ Ρτνεσαιπιςμϋρ σψν γτναικύν σηρ Ρσατποόποληρ αποσελεί σην ππύση έκυπαςη σηρ ςτμμεσοφήρ σψν κασοίκψν σοτ φψπιοό για σην σοτπιςσική πποβολή σοτ και ση δημιοτπγία εναλλακσικύν δπαςσηπιοσήσψν, πποςπάθεια ποτ ενιςφόθηκε απϋ σο ππϋγπαμμα LEADER II και σην Αναπστξιακή Δσαιπεία σοτ Μ. Νάνθηρ ποτ ςτνέβαλαν ςσην ππομήθεια σοτ απαπαίσησοτ εξοπλιςμοό.

Ρσατποόπολη Νάνθηρ.

Οέπα απϋ σα παπαδοςιακά σοπικά πποιϋνσα ποτ παπάγονσαι και πψλοόνσαι απϋ σα μέλη σοτ Ρτνεσαιπιςμοό, ϋπψρ μαπμελάδερ, γλτκά σοτ κοτσαλιοό, ζτμαπικά κ.ά., διοπγανύνονσαι επίςηρ εκδπομέρ ςε κονσινέρ πεπιοφέρ, πεπίπασοι ςση υόςη και επιςκέχειρ ςε μνημεία πολισιςσικοό ενδιαυέπονσορ. ΢έλορ, παπέφονσαι απϋ σο Ρτνεσαιπιςμϋ επιπλψμένα δψμάσια ποτ υιλοξενοόν επιςκέπσερ ϋλο σο φπϋνο και ςεπβίπεσαι ππψινϋ με παπαδοςιακά εδέςμασα.(100) Ρσην πεπίπσψςη ατσή, ϋπψρ και ςε ςτνεσαιπιςμοόρ ποτ πποαναυέπθηκαν, γίνεσαι υανεπή η ςημαςία σηρ ςτμβολήρ σψν σοπικύν υοπέψν ςσην πποςπάθεια ανάπστξηρ και ππούθηςηρ αγποσοτπιςσικύν δπαςσηπιοσήσψν. Ζ επιστφία σοτ Ρτνεσαιπιςμοό σηρ Ρσατποόποληρ ουείλεσαι σϋςο ςσην αξιοποίηςη σοτ κοινοσικοό ππογπάμμασορ LEADER ϋςο και ςση ςόμππαξη σηρ Αναπστξιακήρ Δσαιπείαρ σοτ Μ. Νάνθηρ και κτπίψρ ςσην ενεπγή ςτμμεσοφή σψν μελύν ςε κάθε δπαςσηπιϋσησα.

Έναρ απϋ σοτρ δύδεκα ξόλινοτρ κεπαμοςκεπείρ ατσοεξτπηπεσοόμενοτρ οικίςκοτρ σοτ Δαςικοό φψπιοό «Δτπόμανθορ». Οηγή: http://www.stavroupolis.gr Ρ΢ΑΣΠΞΣΟΞΚΖ ΝΑΜΗΖΡ

Αξίζει να αναυεπθεί μια ακϋμη ππψσοβοτλία εναλλακσικοό σοτπιςμοό ςσο δήμο Ρσατποόποληρ ποτ έφει να κάνει με σην κασαςκετή και λεισοτπγία σοτ «Δαςικοό φψπιοό Δτπόμανθορ», με υοπέα διαφείπιςηρ σην Δημοσική Δπιφείπηςη Ανάπστξηρ «ΜΔΡ΢ΞΡ-ΠΞΔΞΟΖ» ςε έκσαςη ποτ παπαφψπήθηκε απϋ σην Μομαπφία Νάνθηρ. (101) (100) http://alex.eled.duth.gr/Orinos/Stauroupoli/index.htm (101) http://www.stavroupolis.gr

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

4.6.8. ΛΑΡ΢ΘΥΞΥΧΠΘΑ ΥΘΞΣ

Ξ Γτναικείορ Αγποσοτπιςσικϋρ Ρτνεσαιπιςμϋρ σψν Μοσιοφύπψν Υίοτ ιδπόθηκε σο 1985 ςε σέςςεπα απϋ σα Λαςσιφοφύπια ςσο νϋσιο σμήμα σοτ νηςιοό, και ςτγκεκπιμένα ςσα μεςαιψνικά φψπιά Απμϋλια, Οτπγί, Ξλόμποι, και Λεςσά. Ξ Ρτνεσαιπιςμϋρ ςσηπίφθηκε ψρ ππϋγπαμμα και ιδέα απϋ σην Αγποσική ΢πάπεζα, με ση ςτμμεσοφή σηρ Δ/νςηρ Γεψπγίαρ, σην Ένψςη Γτναικύν Δλλάδαρ, σον ΔΞΛΛΔΥ, σιρ Μομαπφιακέρ Απφέρ και σο Σποτπγείο Ξικονομικύν. Οέπα απϋ σην παπαγψγή κι ανάδειξη σψν σοπικύν παπαδοςιακύν εδεςμάσψν, ο Ρτνεσαιπιςμϋρ διασηποόςε κασαλόμασα δτναμικϋσησαρ 153 κλινύν για ση υιλοξενία σψν επιςκεπσύν. ΢α σοτπιςσικά κασαλόμασα ήσαν ςπίσια σψν φψπιύν και δινϋσαν η δτνασϋσησα θεμασικοό σοτπιςμοό μέςα απϋ σην καθημεπινή σπιβή ςσιρ σοπικέρ δπαςσηπιϋσησερ. Ξ υιλοξενοόμενορ μποποόςε να δει απϋ κονσά και να ςτμμεσάςφει ςσην διαδικαςία παπαγψγήρ σηρ μαςσίφαρ, σοτ λαδιοό, σοτ αλψνίςμασορ, σηρ ςποπάρ, σοτ χαπέμασορ, σηρ παπαγψγήρ ςοόμαρ, σοτ βοςκήμασορ σψν ζύψν, σηρ παπαγψγήρ στποκομικύν πποωϋνσψν, κι ϋποιψν άλλψν δπαςσηπιοσήσψν τπάπφοτν ςσην πεπιοφή. (102) Δίναι αξιοςημείψσο ϋσι σα μέλη σοτ Ρτνεσαιπιςμοό βπαβεόθηκαν ςσο υεςσιβάλ σοτ Ρσπαςβοόπγοτ σο 1995 για σην καλόσεπη υιλοξενία αγποσοσοτπιςσικοό ςτνεσαιπιςμοό και παπαδοςιακοό επιπέδοτ. Οαπϋλα ατσά, ϋμψρ, η πποςπάθεια σοτ εν λϋγψ Ρτνεσαιπιςμοό ππϋςυασα έλαβε σέλορ καθύρ, ςόμυψνα με σα μέλη οι αποδϋςειρ ήσαν δτςανάλογα μικπέρ ςε ςφέςη με σο μεγάλο κϋςσορ λεισοτπγίαρ και σην πποςψπική κοόπαςη. Δίναι φαπακσηπιςσικϋ ϋσι η σϋσε ππϋεδπορ αναυέπει ψρ κόπια αίσια εγκασάλειχηρ σοτ Ρτνεσαιπιςμοό σην έλλειχη ςσήπιξηρ απϋ σην Οολισεία και σην ένσονη εποφικϋσησα ςσην πποςέλετςη σψν σοτπιςσύν (30 ημέπερ σο φπϋνο).

Λεςσά Υίοτ. ΢α Λαςσιφοφύπια είναι οφτπψμένοι μεςαιψνικοί οικιςμοί ποτ υημίζονσαι για ση διασήπηςη σηρ εξαιπεσικήρ απφισεκσονικήρ σοτρ ιδιομοπυίαρ.

ΛΑΡ΢ΘΥΞΥΧΠΘΑ ΥΘΞΣ

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

(102) http://www.chiosnet.gr/tourism/Worth/agrotour_gr.htm.

4.7.ΘΔΘΧ΢ΘΙΔΡ ΟΠΧ΢ΞΒΞΣΚΘΔΡ ΑΜΑΟ΢ΣΝΖΡ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ 4.7.1. ΚΘΒΑΔΘ ΗΔΡΡΑΚΞΜΘΙΖΡ

΢ο Κιβάδι σοτ Δήμοτ Βαςιλικύν είναι έναρ μικπϋρ οικιςμϋρ 751 κασοίκψν (ςόμυψνα με σην απογπαυή σοτ 2001) κσιςμένορ ςε μια κασάυτση πλαγιά σοτ Υοπσιάση ςε τχϋμεσπο 850μ. Απέφει 40 φμ. απϋ ση Ηεςςαλονίκη και φαπακσηπίζεσαι απϋ σα πέσπινα κεπαμοςκέπαςσα οικήμασα και σα γπαυικά φψμάσινα δπομάκια. Ρε ατσή σην πεπιοφή ςτνανσάμε μια διαυοπεσική μοπυή αγποσοτπιςμοό, ποτ βαςίζεσαι ςε ιδιψσική ππψσοβοτλία και δε ςφεσίζεσαι με κάποιο αγποσοτπιςσικϋ ςτνεσαιπιςμϋ, ϋπψρ ςσιρ πποηγοόμενερ πεπιπσύςειρ. Οπϋκεισαι για ένα αγπϋκσημα ςε απϋςσαςη πεπίποτ 2φμ. απϋ σο φψπιϋ ϋποτ μποπεί κανείρ να ςτμμεσέφει ςε δπαςσηπιϋσησερ ϋπψρ ιππαςία, ποδηλαςία βοτνοό και πεπιπάσοτρ ςση υόςη. Δπιπλέον, ςσην αγποσοτπιςσική μονάδα τπάπφει εςσιασϋπιο και ζψολογικϋρ κήπορ ενύ πποβλέπεσαι και η κασαςκετή ξενύνα για ση υιλοξενία σψν επιςκεπσύν. (103) Ζ μοπυή ατσή σοτ αγποσοτπιςμοό ςε αγπϋκσημα δεν ειναι ςτνήθηρ για ση φύπα μαρ καθύρ πποςομοιάζει ςσο ππϋστπο σψν αγποσοτπιςσικύν μονάδψν σηρ Αμεπικήρ κτπίψρ λϋγψ σηρ μεγάληρ έκσαςηρ ποτ απαισείσαι για ένα σέσοιο εγφείπημα. Αποκσά, λοιπϋν, ενδιαυέπον η αλληλεπίδπαςη σηρ ιδιψσικήρ ατσήρ ππψσοβοτλίαρ με σην σοπική ανάπστξη σοτ κονσινοό οικιςμοό ποτ διαθέσει αξιϋλογοτρ σοτπιςσικοόρ πϋλοτρ έλξηρ ϋπψρ σο δάςορ με σιρ βελανιδιέρ, σην παπαδοςιακή απφισεκσονική, σην πέσπινη εκκληςία σοτ Αγίοτ Αθαναςίοτ κσιςμένη σο 1818 και σο εμπϋπιο σψν σοπικύν πποιϋνσψν. Ζ νεοςόςσαση πποςπάθεια δεν μποπεί να αποσιμηθεί ςήμεπα. Ζ λεισοτπγία σηρ εν λϋγψ αγποσοτπιςσικήρ μονάδαρ θα λεισοτπγήςει ψρ κίνησπο αναζψογϋνηςηρ σοτ οικιςμοό και θα απουέπει θεσικά αποσελέςμασα ςσην σοπική οικονομία; Οαπαμένει επύσημα ππορ διεπεόνηςη.

Ξι εγκασαςσάςειρ σοτ ιδιψσικοό αγποκσήμασορ.

Ξι επιςκέπσερ ςτμμεσέφοτν ςε δπαςσηπιϋσησερ ϋπψρ ιππαςία, ποδηλαςία βοτνοό κ.ά. Οηγή: www.agro-tour.net

ΚΘΒΑΔΘ ΗΔΡΡΑΚΞΜΘΙΖΡ

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

(103) Οεπιοδικϋ «Δναλλακσικϋρ ΢οτπιςμϋρ», 16/2009: 24-27.

4.7.2. ΚΑΡΘΗΘ ΙΠΖ΢ΖΡ

Ρσο Ξποπέδιο Καςιθίοτ, πολό κονσά ςση βϋπεια ακσή σηρ Ιπήσηρ βπίςκεσαι σο μοναδικϋ Οαπαδοςιακϋ Υψπιϋ Ξικολογικοό ΢οτπιςμοό ςσην Ιπήση. Οπϋκεισαι για μια ιδιψσική ππψσοβοτλία ποτ απλύνεσαι ςε έκσαςη 200 ςσπεμμάσψν και, ϋπψρ η πποηγοόμενη πεπίπσψςη ςσο Κιβάδι Ηεςςαλονίκηρ, δεν αποσελεί στπική μοπυή αγποσοτπιςσικήρ μονάδαρ για σον ελληνικϋ φύπο. Οαπϋλα ατσά, θεψποόμε πψρ αξίζει να αναυεπθεί ψρ μία πποςπάθεια βαςιςμένη ςση υιλοςουία αναβίψςηρ σηρ παπάδοςηρ και σηρ διάςψςηρ σηρ ςπάνιαρ φλψπίδαρ και πανίδαρ σηρ κπησικήρ υόςηρ, και σηρ παπαγψγήρ και ππούθηςηρ σψν διαυϋπψν κπησικύν παπαδοςιακύν πποωϋνσψν. Οαποτςιάζει ενδιαυέπον σο γεγονϋρ ϋσι ςσιρ εγκασαςσάειρ σοτ Οάπκοτ μποπεί κανείρ ϋφι μϋνο να παπακολοτθήςει αλλά και να ςτμμεσέφει ςσιρ αγποσικέρ επγαςίερ και ςση διαδικαςία παπαςκετήρ σψν σοπικύν πποωϋνσψν. Δπιπλέον, διασίθενσαι ξενύνερ κσιςμένοι με ςεβαςμϋ ςσην παπαδοςιακή κπησική απφισεκσονική για ση διαντκσέπετςη και υιλοξενία σψν επιςκεπσύν. Ρσο εςσιασϋπιο πποςυέπονσαι γεόςειρ σηρ υημιςμένηρ κπησικήρ κοτζίναρ, ενύ ςσο Οάπκο παπέφεσαι και η δτνασϋσησα ςτμμεσοφήρ ςε διάυοπερ αθλησικέρ δπαςσηπιϋσησερ. (104) Αναυεπϋμαςσε, λοιπϋν, ςε ένα ολοκληπψμένο αγποσοτπιςσικϋ πποωϋν ποτ πεπιλαμβάνει εςσίαςη, διαμονή, χτφαγψγία, άθληςη, ςτμμεσοφή ςε αγποσικέρ δπαςσηπιϋσησερ και διάθεςη σοπικύν πποιϋνσψν και παπαπέμπει ςε ππϋστπα αγποσοτπιςσικύν μονάδψν σοτ εξψσεπικοό. Ηα μποποόςε, ϋμψρ, παπϋλο ποτ δεν ςτνδέεσαι άμεςα με ένα ςτγκεκπιμένο οικιςμϋ να αποσελέςει κίνησπο αναζψογϋνηςηρ σηρ τπαίθποτ καθύρ δεν παόει να βαςίζεσαι ςσιρ παπαδϋςειρ σηρ πεπιοφήρ, να κινεί σην σοπική οικονομία, να δίνει θέςειρ επγαςίαρ ςσοτρ νσϋπιοτρ, να αναβιύνει παπαδοςιακέρ αγποσικέρ αςφολίερ και ϋλα ατσά ςε ένα πλαίςιο ποτ απέφει απκεσά απϋ ατσϋ σοτ μαζικοό σοτπιςμοό.

Ξι επιςκέπσερ μποποόν να ςτμμεσέφοτν ςση διαδικαςία παπαγψγήρ πποωϋνσψν. Οηγή: http://www.lasinthos.gr

Ρημειύνεσαι ϋσι, σα σελετσαία φπϋνια, έφοτν αναπστφθεί ςση φύπα μαρ και άλλερ ιδιψσικέρ ππψσοβοτλίερ αγποσοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ ςε πεπιοφέρ ϋπψρ σο Ιαππενήςι Δτπτσανίαρ, η Αμυίκλεια Τθιύσιδαρ κ.ά. ΚΑΡΘΗΘ ΙΠΖ΢ΖΡ (104) http://www.lasinthos.gr

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 4: ΔΚΚΑΔΑ

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 5: ΡΣΛΟΔΠΑΡΛΑ΢Α

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

5.1. ΡΣΓΙΠΘΡΖ ΛΔ ΑΚΚΔΡ ΥΧΠΔΡ – Ζ ΘΔΘΑΘ΢ΔΠΞ΢Ζ΢Α ΢ΖΡ ΔΚΚΑΔΑΡ Ξι μοπυέρ αγποσοτπιςμοό ποτ κτπιαπφοόν ςε άλλερ φύπερ και έφοτν ψρ βάςη σο «μεγαλογεψπγϋ» ψρ κόπιο επιφειπημασικϋ υοπέα δεν μποποόν να ευαπμοςσοόν ςσην Δλλάδα, είσε για λϋγοτρ γεψγπαυικήρ και πολισιςσικήρ ιδιαισεπϋσησαρ είσε για λϋγοτρ λεισοτπγικοόρ, αυοό ιςσοπικά η Δλλάδα δε διαθέσει μεγάλερ γεψπγικέρ εκσάςειρ (αγποκσήμασα) ποτ θα μποποόςε κανείρ να σιρ εκμεσαλλετσεί, οόσε ςτγκποσημένη αγποσική επιφειπημασική βάςη ποτ να δικαιολογεί σην ανάπστξη ολοκληπψμένψν ππογπαμμάσψν. Ρτγκπίνονσαρ σα δόο ςφήμασα ποτ διεθνύρ έφοτν αναπστφθεί ςσον αγποσοτπιςμϋ και λαμβάνονσαρ τπϋχη σιρ ιδιαισεπϋσησερ σοτ ελληνικοό αγποσικοό φύποτ, διαπιςσύνεσαι ϋσι η μοπυή ποτ σαιπιάζει πεπιςςϋσεπο ςσην ελληνική ππαγμασικϋσησα είναι σο ςόςσημα υιλοξενίαρ ςε αγποσοτπιςσικά κασαλόμασα «Bed and Breakfast». Ζ διαπίςσψςη ατσή ςσηπίζεσαι ςση ςτγκπισική ανσιπαπάθεςη ποιοσικύν ςσοιφείψν και ποςοσικύν κτπίψρ μεγεθύν ποτ φαπακσηπίζοτν σιρ ςτνθήκερ και σιρ πποτποθέςειρ ευαπμογήρ σηρ ειδικήρ ατσήρ μοπυήρ σοτπιςμοό ςσον ελλαδικϋ φύπο. Δπιπλέον, ςσην Δλλάδα πποψθήθηκε κτπίψρ ο ιδιψσικήρ ππψσοβοτλίαρ αγποσοτπιςμϋρ ποτ αποσελείσαι απϋ σα διάυοπα κασαλόμασα (απϋ μικπήρ κλίμακαρ ξενοδοφεία μέφπι ενοικιαζϋμενα δψμάσια ςσο ςπίσι σοτ αγπϋση) σα οποία λεισοτπγοόν ςσιρ αγποσικέρ πεπιοφέρ. Για σο λϋγο ατσϋ, ο αγποσοτπιςμϋρ αποκσά διαυοπεσικά φαπακσηπιςσικά απϋ ϋ,σι ςε άλλερ φύπερ, ποτ πποςδιοπίζονσαι απϋ ση υόςη σηρ αγποσικήρ κοινψνίαρ. Έσςι, φαπακσηπιςσικϋ ςσοιφείο σοτ αγποσοτπιςμοό ςσην Δλλάδα είναι η κοινψνικϋσησα και ϋφι η ενεπγή ςτμμεσοφή ςσην σοπική παπαγψγική διαδικαςία.

Αγποσοτπςιςσικϋ κασάλτμα ςσο εξψσεπικϋ.

Αγποσοτπςιςσικϋ κασάλτμα ςσην Δλλάδα.(Αμυίκλεια) Οηγή: www.amfikaia.gr

Ρτνεπύρ, ο αγποσοτπιςμϋρ ςσην Δλλάδα ςήμεπα ςσηπίζεσαι ςε μια άλλη βάςη και είναι ςτνδεδεμένορ με σην σοπική ιδιαισεπϋσησα κάθε πεπιοφήρ και σο βαθμϋ ανάπστξηρ σψν σοπικύν επιφειπημασικύν ππψσοβοτλιύν. (107) Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(107) ΢ομαπάρ Ο., Καγϋρ Δ., 2005: 14.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 5: ΡΣΛΟΔΠΑΡΛΑ΢Α

5.2.Ξ ΠΞΚΞΡ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρ΢Ζ ΒΘΧΡΘΛΖ ΑΜΑΟ΢ΣΝΖ

΋πψρ πποαναυέπθηκε, ςκοπϋρ σηρ αγποσοτπιςσικήρ ανάπστξηρ είναι, μεσαξό άλλψν, η αποκένσπψςη σηρ σοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ, η άμβλτνςη σοτ φάςμασορ μεσαξό κασοίκψν σηρ τπαίθποτ και σψν αςσικύν κένσπψν και η ςτγκπάσηςη σοτ αγποσικοό πληθτςμοό. Έσςι, ο αγποσοτπιςμϋρ έφει σην ιδιομοπυία να ςτνδέει λεισοτπγικά σην σοτπιςσική δπαςσηπιϋσησα με ση γεψπγική εκμεσάλλετςη και να ενςψμασύνει σο υτςικϋ και πολισιςσικϋ πεπιβάλλον και σον σοτπίςσα ςε μια δομή ποτ ενιςφόει και πποψθεί σην αγποσική και κασ’ επέκσαςη σην σοπική ανάπστξη η οποία είναι ςτμβασή με σην έννοια σηρ αειυοπίαρ. Ξ αγποσοτπιςμϋρ αποσελεί μια δπαςσηπιϋσησα ποτ πποκαλεί μεσαβολέρ ςσο εςψσεπικϋ σψν επιφειπήςεψν, επιδιύκει ση ςτνεπγαςία με άλλοτρ παπαγψγικοόρ σομείρ, πποσείνει ση ςτνεπγαςιακή δπάςη ςε ένα πλαίςιο ολοκληπψμένψν παπεμβάςεψν, δημιοτπγεί πποϊποθέςειρ πολταπαςφϋληςηρ και αξιοποίηςηρ σοτ ενδογενοόρ δτναμικοό και επιδπά πολλαπλαςιαςσικά ςε ϋλοτρ σοτρ σομείρ σηρ σοπικήρ οικονομικήρ και κοινψνικήρ δπαςσηπιϋσησαρ.(108) Γίνεσαι λοιπϋν υανεπϋ ϋσι η έννοια σοτ αγποσοτπιςμοό μποπεί να είναι ςτμβασή με σοτρ ϋποτρ σοτ αειυϋποτ σοτπιςμοό και σηρ βιύςιμηρ σοτπιςσικήρ ανάπστξηρ καθύρ επιδιύκει σην αειυοπία μέςψ σηρ ανάπστξηρ σοτπιςσικύν δπαςσηπιοσήσψν ποτ να ςέβονσαι και να πποάγοτν ση υόςη, σιρ κοινψνικέρ και πολισιςσικέρ δομέρ σηρ πεπιοφήρ οόσψρ ύςσε να επιστγφάνεσαι σο μέγιςσο οικονομικϋ αποσέλεςμα με σατσϋφπονη πποςσαςία σψν υτςικύν και πολισιςσικύν πϋπψν. (109)

Αειυϋπορ σοτπιςμϋρ: ψρ αειυϋπορ σοτπιςμϋρ θεψπείσαι μια θεσική και φπήςιμη πποςέγγιςη ποτ αποςκοπεί ςση μείψςη ποικίλψν ενσάςεψν και ανσιθέςεψν ποτ πποκόπσοτν απϋ σιρ ςόνθεσερ αλληλεπιδπάςειρ μεσαξό σηρ σοτπιςσικήρ βιομηφανίαρ σψν σοτπιςσύν/επιςκεπσύν, σψν σοπικύν κοινοσήσψν και σοτ πεπιβάλλονσορ. μια πποςέγγιςη ποτ ςτνεπάγεσαι ςτγκεκπιμένερ ενέπγειερ για ση μακποππϋθεςμη βιψςιμϋσησα και ποιϋσησα υτςικύν και ανθπψπίνψν πϋπψν.(110) Βιύςιμη σοτπιςσική ανάπστξη: ο σόπορ σηρ σοτπιςσικήρ ανάπστξηρ ποτ δπαςσηπιοποιείσαι ιςϋπποπα ςσην σοπική, κοινψνική, οικονομική, πολισιςμική και πεπιβαλλονσική δομή σηρ κάθε σοτπιςσικήρ πεπιοφήρ, διαμοπυύνονσαρ παπάλληλα ϋποτρ (τπηπεςίερ, τποδομέρ, σεφνογνψςία) για ση ςτνεφή ανασπουοδϋσηςή σηρ. (111)

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(108) ΢ομαπάρ Ο., Καγϋρ Δ., 2005: 14. (109) Ρτνοδινοό Κ., 2008. (110) Ιομίληρ, 2001. (111) Ιοκκύςηρ – ΢ςάπσαρ, 2001.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 5: ΡΣΛΟΔΠΑΡΛΑ΢Α

5.3. Ζ ΡΣΛΒΞΚΖ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρ΢ΖΜ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

Ξ φύπορ ςτμμεσέφει ςσην σοτπιςσική δπαςσηπιϋσησα ψρ βαςικϋρ σηρ αποδέκσηρ ενύ η διανοησική εικϋνα, σην οποία ςφημασίζει ο μελλονσικϋρ σοτπίςσαρ για σον πποοπιςμϋ σοτ και ατσή ποτ σελικά αποκομίζει επιςσπέυονσαρ ςσην εςσία σοτ, η «σοτπιςσική εικϋνα», αποσελεί ϋφι μϋνο φαπακσηπιςσικϋ αλλά και οτςιύδη μηφανιςμϋ – διαμοπυψσή σηρ σοτπιςσικήρ αγοπάρ. (112) Λε σον ίδιο σπϋπο ο αγποσικϋρ φύπορ ςτμμεσέφει και αλληλεπιδπά με σην αγποσοτπιςσική δπαςσηπιϋσησα ϋποτ ατσή αναπσόςςεσαι. Ζ αλληλεπίδπαςη ατσή αποκσά ιδιαίσεπη ςημαςία ϋσαν πποςυέπει ση δτνασϋσησα ςε πεπιοφέρ μειονεκσικέρ, οπεινέρ, ακϋμα και παπαμεθϋπιερ, οι οποίερ βπίςκονσαι ςε υθίνοτςα ποπεία να διασηπήςοτν σην ατσονομία σοτρ και να παπαμείνοτν σϋποι κασοικίςιμοι και ζψνσανοί. Ζ κασαλτσική πποςυοπά σοτ αγποσοτπιςμοό ςε ατσή σην κασεόθτνςη έγκεισαι ςσο γεγονϋρ ϋσι εξαςυαλίζει ςσοτρ νσϋπιοτρ ποτ αςφολοόνσαι κτπίψρ με σον ππψσογενή σομέα μια νέα επαγγελμασική διέξοδο με καλόσεπερ ςτνθήκερ επγαςίαρ και ετνοωκϋσεπερ πποοπσικέρ εξέλιξηρ. Ατσϋ ςημαίνει ϋσι η ανάπστξη αγποσοτπιςσικήρ δπαςσηπιϋσησαρ, πποςυέπονσαρ ςτμπληπψμασικϋ ειςϋδημα ςσοτρ αγπϋσερ ποτ σο έφοτν ανάγκη και πποοπσική επαγγελμασικήρ αποκασάςσαςηρ ςσο νεανικϋ πληθτςμϋ σηρ τπαίθποτ, ςτμβάλλει ςση ςτγκπάσηςη σψν κασοίκψν ςσον σϋπο κασαγψγήρ σοτρ και ιδιαίσεπα σψν νέψν ποτ διαυοπεσικά σο πιθανϋσεπο είναι να διέππεαν ππορ σα μεγάλα αςσικά κένσπα. Λε ατσϋ σον σπϋπο εξαςυαλίζεσαι κασά ένα μέπορ η βιψςιμϋσησα ακϋμη και μικπύν οικιςμύν ποτ κινδτνεόοτν να εγκασαλειυθοόν ολοκληπψσικά απϋ σοτρ νσϋπιοτρ ποτ αναζησοόν καλόσεπερ ςτνθήκερ ζψήρ ςσιρ μεγάλερ πϋλειρ.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ

(112) Deprest, 1997 ϋπψρ αναυέπεσαι ςσην Ατγεπινοό – Ιολύνια Ρ., 2001.

ΔΜΞ΢Ζ΢Α 5: ΡΣΛΟΔΠΑΡΛΑ΢Α

΢Ζ ΡΣΛΒΞΚΖ ΢ΞΣ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΣ Ρ΢ΖΜ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ φπήςηρ ατσήρ. Ρσην εποφή μαρ, δε θα μποποόςε παπά να είναι επιθτμησή η επικπάσηςη σηρ λογικήρ οσι ππορ φάπιν οικονομίαρ ενέπγειαρ και ππύσηρ όληρ, θα ππέπει να επιςκετάζονσαι και να φπηςιμοποιοόνσαι σα τπάπφονσα, απφισεκσονικά αξιϋλογα, κελόυη παπά να φσίζονσαι νέα επιδεινύνονσαρ σην τπεπςτγκένσπψςη σοτπιςσικύν τποδομύν ποτ τποβαθμίζοτν σο πεπιβάλλον. Δκσϋρ σψν άλλψν, με σον σπϋπο ατσϋ ο αγποσοτπιςμϋρ αναδεικνόει σην μοναδικϋσησα και διαυοπεσικϋσησα κάθε σϋποτ απέφονσαρ απϋ σο ππϋστπο σοτ μαζικοό σοτπιςμοό ποτ οδηγεί ςσην ιςοπέδψςη σηρ ιδιαίσεπηρ υτςιογνψμίαρ και ση μεσασποπή ϋλψν σψν πεπιοφύν ςε ένα ομοιϋμοπυο αππϋςψπο ςόνολο.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΔΜΞ΢Ζ΢Α 5: ΡΣΛΟΔΠΑΡΛΑ΢Α

• ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ ΔΚΚΖΜΘΙΖ Βιβλία & Άπθπα: • •

• • • • •

•

Αγγελίδηρ Λ. (2000), Υψποσαξικϋρ Ρφεδιαςμϋρ και Βιύςιμη Ανάπστξη, Δκδϋςειρ Ρτμμεσπία, Αθήνα. Αγγελίδηρ Λ. (11-5-1994), Ζ φψποθέσηςη σοτ σοτπιςμοό ςσην Δλλάδα. Οποβλήμασα ανάπστξηρ και πεπιβάλλονσορ. Ζμεπίδα ΢ΔΔ: ΢οτπιςμϋρ και Οεπιβάλλον, Δπιλογέρ για βιύςιμη ανάπστξη, ΢εφνικά Υπονικά 5/95: 6368. Ανδπιύσηρ Ι. (20-1-2006), Δπιπσύςειρ σοτπιςσικύν επενδόςεψν μεγάληρ κλίμακαρ, Ζμεπίδα Λεγ. ΢οτπ. Δπενδόςειρ Ανασ. Ιπήσηρ. Αποςσολϋποτλορ Ι., Γιάγκοτ Δ. (1997), Λαθήμασα Αγποσοτπιςμοό, Υαποκϋπειο Οανεπιςσήμιο, Αθήνα. Αςκέλη Ρσ. (2005), Δπιφειπήςσε ... Αγποσοτπιςσικά, Δκδϋςειρ Ιέπκτπα. Ατγεπινοό-Ιολύνια Ρ. (1997), Ηέμασα Ανάπστξηρ σοτ φύποτ και Υψποσαξικϋρ Ρφεδιαςμϋρ, ΔΛΟ. Ατγεπινοό-Ιολύνια Ρ. (1998), Ρημειύςειρ σοτ μαθήμασορ «Γεψγπαυικέρ Δτναμικέρ και ςόγφπονοι μεσαςφημασιςμοί σοτ ελληνικοό φύποτ, σοτ Διασμησικοό Οπογπάμμασορ Λεσαπστφιακύν Ρποτδύν: ΑΠΥΘ΢ΔΙ΢ΞΜΘΙΖΡΥΔΔΘΑΡΛΞΡ ΢ΞΣ ΥΧΠΞΣ/ Ιασεόθτνςη: ΟΞΚΔΞΔΞΛΘΑ & ΥΧΠΞ΢ΑΝΘΑ, Ρφολή Απφισεκσϋνψν Ληφ/κύν ΔΛΟ. Ατγεπινοό-Ιολύνια Ρ. (2001), Υψπικέρ δτναμικέρ σοτ σοτπιςμοό (19611991), ςσο Burgel G., Δεμαθάρ Ε., (επιμ.), Ζ Δλλάδα μπποςσά ςσην ΢πίση φιλιεσία, φύπορ, οικονομία, κοινψνία σα σελετσαία 40 φπϋνια, Δκδ. ΢μήμα Ξικονομικήρ και Οεπιυεπειακήρ Ανάπστξηρ Οανσείοτ Οανεπιςσημίοτ – Laboratoire de Geographie Urbaine, Universite de Paris X, Αθήνα. Ατγεπινοό-Ιολύνια Ρ., Εαφαπάσορ Γ., Θακψβίδοτ Ξ., Ιοκκύςηρ Υ., Ιοόςη Λ., Λππιαςοόλη Δ., Ρπιλάνηρ Γ., ΢ςάπσαρ Ο. (2000), ΢οτπιςσική Ανάπστξη – Οολτεπιςσημονικέρ Οποςεγγίαςειρ, Δκδϋςειρ Δξάνσαρ, Αθήνα. Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ

ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ • • • • • • • • • • • •

Βαπβαπέςορ Ρσ. (1998), ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ: έννοιερ, μεγέθη, δομέρ. Ζ ελληνική ππαγμασικϋσησα, Δκδϋςειρ Οποπομπϋρ, Αθήνα. Βαπβαπέςορ Ρσ. (1999), ΢οτπιςσική Ανάπστξη & Διοικησική Αποκένσπψςη, Δκδϋςειρ Οποπομπϋρ, Αθήνα. Βαυειάδηρ, Ιονσογιύπγορ, Οαπακψνςσανσινίδηρ (1992), Αγποσοτπιςμϋρ και ιςϋπποπη ανάπστξη, Α΢Δ, Αθήνα. Διδικϋ Ολαίςιο Υψποσαξικοό Ρφεδιαςμοό και Αειυϋποτ Ανάπστξηρ για σον ΢οτπιςμϋ, ΤΔΙ 1138/Β/2009. Έξαπφορ Γ. (1992), Δπϋμοι ανάπστξηρ – Διςαγψγή ςσο θέμα, Ηεψπίερ, Οολισικέρ, Ρσπασηγικέρ, Οπογπάμμασα, Δκδϋςειρ Γαβπιηλίδηρ, Αθήνα. Έξαπφορ Γ., Ιαπαγιάννηρ Ρσ. (2004), Αγποσοτπιςμϋρ ψρ μοφλϋρ ανάπστξηρ σηρ τπαίθποτ, Ιένσπο ΢εφνολογικήρ Έπετναρ Ιπήσηρ, Ηεςςαλονίκη. Θακψβίδοτ Ξ. (2000), Αγποσοτπιςμϋρ. ΢ο μικπϋ, ϋμοπυο και θηλτκϋ ππϋςψπο ςσον σοτπιςμϋ, ΢οτπιςσική Ανάπστξη Οολτεπιςσημονικέρ Οποςεγγίςειρ, Δπιμέλεια ΢ςάπσαρ Ο., Δκδϋςειρ Δξάνσαρ. Θακψβίδοτ Ξ. (1992), Ξ πϋλορ σψν γτναικείψν ςτνεσαιπιςμύν ςσην ππούθηςη σοτ αγποσοτπιςμοό ςσην Δλλάδα, πεπιοδικϋ Ρτνεσαιπιςσική Οοπεία, σεόφορ 27, Αθήνα. Ιαωσανίδη M. (31-7-2004), Διακοπέρ ςε...βοτνά και λαγκάδια., ευ. ΢α Μέα, Αθήνα. Ιαλδήρ Ο., Ηεοδψποποόλοτ Δ., Αλεξϋποτλορ Γ., Γιαννοτζάκοτ Α. (2000), Αγποσοτπιςμϋρ και Ανάπστξη, Έκδοςη Οαιδαγψγικϋ Θνςσισοόσο, Αθήνα. Ιαπαγιάννηρ Ρσ. (1999), Ύπαιθπορ Υύπα, Δκδϋςειρ Ολέθπον, Αθήνα. Ιλαμπασςέα Δ. (2005), Ξι εναλλακσικέρ μοπυέρ σοτπιςμοό ψρ άξοναρ βιύςιμηρ επανένσαξηρ πεπιοφύν με λεισοτπγική εξειδίκετςη ή και μονοκαλλιέπγεια σοτ μαζικοό σοτπιςσικοό πποσόποτ. Αναςσαλσικοί παπάγονσερ και δτναμικέρ πποοπσικέρ ςσον αναπστξιακϋ ςφεδιαςμϋ σοτ ελληνικοό φύποτ, Οπακσικά Vth MEDITERRANEAN CONFERENCE “MEDITERRANEAN TOURISM BEYOND THE COASTLINE: NEW TRENDS IN TOURISM AND THE SOCIAL ORGANISATION OF SPACE”, ποτ οπγανύθηκε απϋ ση Mediterranean Association for the Sociology of Tourism, Ηεςςαλονίκη. Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ

ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ • • • • • • • • • • • • • • •

Ιομίληρ Ο. (1986), ΢οτπιςσικέρ δπαςσηπιϋσησερ, ΙΔΟΔ, Αθήνα. Ιομίληρ Ο. (1986), Υψπική Ανάλτςη σοτ ΢οτπιςμοό, ΙΔΟΔ, Αθήνα. Ιομίληρ Ο. (2001), Ξικοσοτπιςμϋρ, Δκδϋςειρ Οποπομπϋρ, Αθήνα. Ιοκκύςηρ Υ. – ΢ςάπσαρ Ο. (2001), Βιύςιμη σοτπιςσική ανάπστξη και πεπιβάλλον, Δκδϋςειρ Ιπισική, Αθήνα. Κογοθέσηρ Λιλσ. (1988), Αγποσικϋρ ΢οτπιςμϋρ – μια εναλλακσική λόςη, έκδοςη σοτ ςτγγπαυέα, Αθήνα. Λπεϋποτλορ Μ. (2005), Διεθνέρ εμπϋπιο γεψπγικύν πποωϋνσψν και πολτλεισοτπγική γεψπγία. Οολτλεισοτπγικϋσησα. Απϋ μια αμυίςημη έννοια ςε μια αμυίςημη πολισική, Δκδϋςειρ Λαΐςσπορ. Οαπακψνςσανσινίδηρ Κ. (1993), Αγποσοτπιςμϋρ... Ρσαθμϋρ ςσο δπϋμο για σην σοπική ανάπστξη, έκδοςη σοτ ςτγγπαυέα, Αθήνα. Οαπαςσαόποτ Λ. (2008), Οαπαδοςιακοί οικιςμοί και σοτπιςσικϋ μέλλον, πεπιοδικϋ Αγποσοτπιςμϋρ, σεόφορ 7, Αθήνα. Ποόπαρ Β. (1992), Απφέρ σοτπιςμοό, Ξ.Δ.Δ.Β., Αθήνα. Ρυακιανάκηρ Λ. (2000), Δναλλακσικέρ μοπυέρ σοτπιςμοό, Δκδϋςειρ Δλλήν, Αθήνα. Ρφίζαρ Γ. (1998), Ξ άλλορ σοτπιςμϋρ, Δναλλακσικέρ Δκδϋςειρ/ Ξικοσοπία, Αθήνα. ΢ομαπάρ Ο., Καγϋρ Δ. (2005), «Ξ αγποσοτπιςμϋρ ψρ Οαπάγονσαρ σοπικήρ ανάπστξηρ. Ζ πεπίπσψςη σηρ Δλλάδαρ.», ΢ΞΟΞΡ Δπιθεύπηςη Υψπικήρ Ανάπστξηρ, Ρφεδιαςμοό και Οεπιβάλλονσορ, ςς. 5-16. ΢πισςάπη Δ. (2007), Ξλοκληπψμένορ ΢οτπιςμϋρ ςσην Ύπαιθπο αξιοποιύνσαρ σον Οολισιςμϋ και σο Οεπιβάλλον, ΟΠΞΓΠΑΛΛΑ I–TRACE, ΙΞΘΜΞ΢ΘΙΖ ΟΠΧ΢ΞΒΞΣΚΘΑ INTERREG III B ARCHIMED, Ζπάκλειο. ΢ςάπσαρ Ο. (1996), ΢οτπίςσερ, σαξίδια, σϋποι: Ιοινψνιολογικέρ πποςεγγίςειρ ςσον σοτπιςμϋ, Δκδϋςειρ Δξάνσαρ, Αθήνα. ΢ςάπσαρ Ο., ΢ςεκοόπαρ Γ. (1991), Λεσαβολή σοτ πποσόποτ σοτ μαζικοό σοτπιςμοό – νεερ μοπυέρ σοτπιςμοό, Δ΢ΒΑ ΑΔ, ENVIPLAN, Αθήνα.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ

ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ • • • •

΢ςιύνοτ Κ. (2009), Αγποσοτπιςσική απϋδπαςη ςσο Κιβάδι Ηεςςαλονίκηρ, πεπιοδικϋ Δναλλακσικϋρ ΢οτπιςμϋρ, ΢εόφορ 16, Αθήνα. ΣΟΔΟΗ – Οαιδαγψγικϋ Θνςσισοόσο, Αγποσοτπιςμϋρ και ανάπστξη, Αθήνα. ΣΟΔΟΗ – Οαιδαγψγικϋ Θνςσισοόσο, Αγποσοτπιςσικέρ επιφειπήςειρ, Αθήνα. Υπτςοφοΐδηρ Λ. (25-7-2004), Δλληνικϋρ σοτπιςμϋρ: Οέπα απϋ σον ήλιο και ση θάλαςςα, ευ. Ιαθημεπινή, Αθήνα.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ

ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ Ρποτδαςσικέρ επγαςίερ: • • • •

•

• •

Αςημακοποόλοτ Δ., Ριοόλη Α. (2004), Οειπαμασικϋ αγποσοτπιςσικϋ ςτγκπϋσημα εξοικονϋμηςηρ ενέπγειαρ ςση ΢ζια., Διπλψμασική επγαςία, Δθνικϋ Λεσςϋβιο Οολτσεφνείο, Ρφολή Απφισεκσϋνψν Ληφανικύν, Αθήνα. Ιεκάσορ Γ. (2002), Ζ αλληλεξάπσηςη σοτ σοτπιςμοό και σηρ αλιείαρ ςσο Μομϋ Ράμοτ: αναπστξιακέρ επιπσύςειρ, Διάλεξη, Δθνικϋ Λεσςϋβιο Οολτσεφνείο, Ρφολή Απφισεκσϋνψν Ληφανικύν, Αθήνα. Ιπησικοποόλοτ Β., Ιψνςσανσάσοτ Β. (2003), Ζ ανάγκη για νέερ μοπυέρ σοτπιςμοό: η πεπίπσψςη σηρ Κήμνοτ., Διάλεξη, Δθνικϋ Λεσςϋβιο Οολτσεφνείο, Ρφολή Απφισεκσϋνψν Ληφανικύν, Αθήνα. Ιτπίσςη Α., Οαπακψνςσανσίνοτ Ρ. (2004), Ξ οικοσοτπιςμϋρ: η πεπιήγηςη ςσην Δλλάδα και ειδικϋσεπα ςση Ηπάκη εκσϋρ μαζικοό πεόμασορ., Διάλεξη, Δθνικϋ Λεσςϋβιο Οολτσεφνείο, Ρφολή Απφισεκσϋνψν Ληφανικύν, Αθήνα. Κοτβεπδή Α. (2006), Αγποσοτπιςμϋρ και Γτναικείοι Αγποσοτπιςσικοί Ρτνεσαιπιςμοί ςσην Δλλάδα, Διπλψμασική επγαςία, Οανεπιςσήμιο Οειπαιύρ, ΢μήμα Ξπγάνψςηρ και Διοίκηςηρ Δπιφειπήςεψν, Οπϋγπαμμα Λεσαπστφιακύν Ρποτδύν ςση Διοίκηςη Δπιφειπήςεψν – Λανασζμενσ ΢οτπιςμοό, Οειπαιάρ. Λππανιύση Ο. (2008), Ζ ςτμβολή σηρ κοινοσικήρ ππψσοβοτλίαρ LEADER ςσην πολτλεισοτπγικϋσησα σηρ τπαίθποτ. Ζ πεπίπσψςη σοτ Μομοό Ζμαθίαρ., Διπλψμασική επγαςία, Απιςσοσέλειο Οανεπιςσήμιο Ηεςςαλονίκηρ, Ρφολή Γεψσεφνικύν Δπιςσημύν, Λεσαπστφιακϋ ΢μήμα Γεψπονίαρ: Αειυοπική Γεψπγική Ανάπστξη, Ηεςςαλονίκη. Ρπηλιύση Δ. (2002), Αειυϋπορ ανάπστξη και φψποσαξικϋρ ςφεδιαςμϋρ: σο παπάδειγμα σοτ νηςιύσικοτ φύποτ., Διάλεξη, Δθνικϋ Λεσςϋβιο Οολτσεφνείο, Ρφολή Απφισεκσϋνψν Ληφανικύν, Αθήνα. Ρτνοδινοό Κ. (2008), Ξ αγποσοτπιςμϋρ ψρ επγαλείο ανάπστξηρ σηρ τπαίθποτ. Ζ πεπίπσψςη σοτ Μ. Θψαννίνψν, Διπλψμασική επγαςία, Οανεπιςσήμιο Οειπαιύρ, ΢μήμα Ξπγάνψςηρ και Διοίκηςηρ Δπιφειπήςεψν, Οπϋγπαμμα Λεσαπστφιακύν Ρποτδύν ςση Διοίκηςη Δπιφειπήςεψν – Λάνασζμενσ ΢οτπιςμοό, Οειπαιάρ. Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ

ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ ΝΔΜΞΓΚΧΡΡΖ Βιβλία & Άπθπα: • •

• • • • • • • • •

Alexander N., Mc Kenna Angela (10-5-1998), Rural tourism in the heart of England, International Journal of Contemporary Hospitality Management. Avgerinou Kolonias S., Klabatsea R. (2006), Small islands specializing in tourism and local sustainable development, Οπακσικά 24th EuroCHRIE Congress, “IN SEARCH OF EXCELLENCE FOR TOMORROW’S TOURISM, TRAVEL & HOSPITALITY, Οανεπιςσήμιο Αιγαίοτ, Ηεςςαλονίκη. Baretje R.- Deffert P. (1972), Aspects économiques du tourisme, Berger – Levrault, Paris. Cánoves G., Villarino M., Priestley G., Blanco A. (2002), Rural tourism in Spain: an analysis of recent evolution, Geoforum 35. Clark J. (1999), Marketing structures for farm tourism; beyond the individual provider of rural tourism, JOURNAL OF SUSTAINABLE TOURISM, Volume 7, No 1, pp. 26-47. Curtis B. (2008), Agritourism: Cultivating Tourists on the Farm, Washington State University Extension, USA. Deprest Florence (1997), Enquete sur le tourisme de masse, L’ écologie face au territoire, Mappemonde, Ed. Berlin, Paris. Exarchos G. (2004), Regional Reformation of the Rural Sector of the Greek Economy. Fleischer A., Felsenstein D. (2000), Support for Rural Tourism: Does it make a difference?, Annals of Tourism Research, Volume 27, No 4. Garzon I. (6-4-2005): Multifunctionality of agriculture in the European Union: Is the substance behind the discourse’s smoke? Απϋςπαςμα ομιλίαρ, Berkeley. Hellenic Sun (2006), Greece the ideal destination for alternative tourism 2006-2007, Hellenic Sun Editions, Athens. Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ

ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ

• • • •

• • • • •

Journal of Ecotourism (2003), Volume 2, No 2. Laiou, Antoniou G. (1995), Agrotourism in Greece, Official Document Global of Women and the Environment. Mowforth M., Mont A. (1998), Tourism and Sustainability, Rutledge, London. Lim C. (1997), Review of International Tourist Demand Models, Annals of Tourism Research. Pompi W., Lieb G. (1997), Qualitatsmanagement im Tourismus, Munchen, Wien. Poon A. (1993), Tourism, Technology and Competitive Strategies, Wallingford: CAB International. Swarbrooke J. – Horner S. (1999), Consumer Behavior in tourism, Butterworth – Heinemann, Oxford. Tsartas P. (1998), La Gréce du Tourisme de masse au tourisme alternatif, L’ Harmattan, Paris. Tyler M. (1996), Living in the Environmental, Wadsworth Publishing, New York. Wood K., House S. (1991), The good tourist: A worldwide guide for the green traveler, Mandarin, London.

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ

ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ Θςσοςελίδερ: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

www.agritour.com www.agrosynporoion.gr www.agro-tour.net www.agrotourismos.wordpress.com www.agrotravel.gr www.alex.eled.duth.gr/Orinos/Stauroupoli/index.htmwww.amfikaia.gr www.arahova.gr www.aroundpelion.com www.arxodiko.gr/ www.avondalefarmhouse.com www.chiosnet.gr/tourism/Worth/agrotour_gr.htm www.cruises.about.com www.dayrise.gr www.eytrofia.gr www.farmstay.co.uk www.green-travel.com www.Italyfarmholidays.com www.italytraveltours.biz www.lasinthos.gr www.sfrang.com/selides/ampelakia/index.htm# www.stavroupolis.gr www.tripadvisor.com www.turismerural.com www.visitcyprus.com www.visitlesvos.gr www.willamettevalleyagriculture.wikidot.com www.womens-cooperative.e-lesvos.net

Ξ ΑΓΠΞ΢ΞΣΠΘΡΛΞΡ ΧΡ ΛΔΡΞ ΑΜΑΕΧΞΓΞΜΖΡΖΡ ΛΘΙΠΧΜ ΞΘΙΘΡΛΧΜ ΒΘΒΚΘΞΓΠΑΤΘΑ - ΟΖΓΔΡ