iedereen duidelijk zien. En al die verhalen over rooftochten in kloosters, ach, die nam men op den duur met een korreltje zout: ze zeggen zoveel! Toen de Noormannen eenmaal als volk werden erkend door de Franse koning en van hem in 911 zelfs officieel een vestigingsplek toegewezen kregen (het naar hen genoemde Normandië) was iedereen dan ook meteen graag goede vrienden met zulke dappere mensen. Het duurde niet lang of ook in het westen kregen zij goede posities, net als in het Oost-‐Romeinse rijk. Via hun tochten overzee hadden zij in alle aan zee gelegen landen wel familieleden als handelspartners geïnstalleerd zodat zij, als ergens een plaats aan de top vrijkwam (er overleed in die dagen nog wel eens onverwacht een erfgenaam of opvolger) meteen hun claim als neef of aangetrouwde stiefzoon of wat je maar bedenken kunt, indienden. Brutalen hebben de halve wereld, moeten zij gedacht hebben – of niet eens gedacht: ze waren gewoon zo. Soms met succes, zoals in 1066 toen de Normandische hertog Willem koning van Engeland werd. Hij moest er wel een veldslag voor leveren, maar daar had men in die tijd geen bezwaar tegen. In het museum van de stad Bayeux in Normandië hangt een geborduurd wandtapijt van vele meters lang waarop zijn tocht en overwinning staan afgebeeld – het was blijkbaar nodig om duidelijk te maken waarom hij rechten op die Engelse troon had zodat hij de vrouwen aan zijn hof aan het werk zette om dit bewijsstuk in elkaar te zetten. In elk geval is het nu één van de belangrijkste kunstschatten van dat gebied en wie er in de buurt is, moet het zeker gaan bekijken: het is het eerste stripverhaal.
Detail van het ‘Tapis de Bayeux’ dat verhaalt over de overwinning van Willem de Veroveraar. Omstreeks diezelfde tijd waren ook een paar ondernemende Normandische ridders naar het zuiden gevaren om daar hun geluk te beproeven. In Sicilië en Zuid Italië vestigden zij zich naast de daar wonende moslims en maakten er een eigen koninkrijk van. Zij waren intussen natuurlijk allang tot het christendom bekeerd, maar gingen daar minder spastisch mee om dan anderen. Zij sloten vriendschap met de moslims en zagen meteen goede kansen voor de handel, zowel met het oosten als met het Atlantische westen. Zij bouwden hun koninkrijk uit tot een bloeiende cultuur-‐ en handelsnatie, waar iedereen, moslim, christen of jood, gewoon met elkaar omging en zo van elkaar leerde. Ook in Andalusië, in Zuid Spanje, was dat trouwens het geval: de moslims (ook wel Sarracenen of Moren genoemd) leefden daar tussen 800 en 1100 ook al zo gebroederlijk samen met joden en christenen waarbij veel kennis en ervaring werd gedeeld en overgedragen die pas later door westerse universiteiten officieel werd aanvaard. In die tijd waren Europese universiteiten nog kerkelijke instellingen, alleen bedoeld om de bijbel en andere christelijke teksten te lezen, uit te leggen en van commentaar te voorzien: de islam en het jodendom werden als duivels gezien waar je niets mee te maken mocht hebben. Gelukkig was dat dus niet overal zo, al heeft het lang geduurd voordat het christendom andersdenkenden vrijheid van meningsuiting toestond en soms zelfs hun ideeën overnam. Sicilië, Zuid Italië en Andalusië waren plaatsen waar men in dit opzicht in de Middeleeuwen voorop liep. Maar terug naar de Normandische vorsten in Zuid Italië: het gebied werd opnieuw een natie van handelaars en zeelieden en daardoor welvarend. Ook de moslimkooplieden zagen immers het