l lAVVA ' N I N Y E D i K l Z I
olması gereki r. Kemikleri ve dişleri diğer hücrelerden farklı kılan, sert ve temel i kalsiyum olan hidroksiapatit m i neralidir. Bu madde, proteinleri ve DNA'yı cesedin yumuşak dokusu i le beslenen bakteri ve mantarlardan korur ve çürümelerini ön ler. Hidroksiapatit bozulmadan du rduğu sürece DNA yen iJip yutulmaktan kurtulur. Kalsiyum yok olursa, DNA da bakteri ve mantarlar tarafından yok edilir. Kalsiyum alkalin olduğu için, yapısı alkalin olan toprakta öm rü uzar. Nötr ve özel likle asitli topraklard a kalsiyumun ömrü kısa olduğu için DNA'nın da ömrü çok kısalır. Kuzey Avrupa'nın turbalık a l a nl a rında bulunan, saç ve derilerinin bile kalıcı olduğu görülen cesetler, kem i k lerindeki kal siyum asitli batakl ıkta eridiğ L için çökük ve sönük görünüm lüdür. Genelde, proteinlerin çoğu bakteri ve mantarları öldüren asitli ortamda çürümekten korunur. Fakat moleküler yapısı neden iyle DNA molekülü, sulandırıl mış asitli ortamda bile çok çabuk dilim iere ayrılır. Bu nedenle, turbalık alanlarda bulunan cesetler eskiye ait DNA elde et mek için iyi bir kaynak oluştu rmaz. Sıcaklık da kötüdür. Mısır mumya ları, eski tarihlere ait DNA a rayan a raştırmacılar için önceleri ümit vaat eden bir hedef oluşturuyordu. Gerçekten de mumyal ardan bir m iktar DNA elde etmek mümkün olmuştur. Varlıklı kişilerin mum yalanmış cesetleri, yalnız mumya sıvısının içerdiği doğal kim yasa ll a r değil, yeraltında güneşin kavurucu sıcağından uzak bir mezarda iç içe konulan tahta ve taş lahitlerin içine konul muş olması sayesinde de çürümekten korunmuştur. Çok var lıklı olmayan kişilere ait, çok daha az özenilerek hazırlanmış ve hemen kum altında yüzeysel mezarlara gömülmüş diğer binlerce mumya ise, yalnızca 2000-3000 yıllık olmasına rağ men protein ve DNA'dan tamamen yoksundur. inorganik bir madde olan kalsiyum sıcaklıktan etkilenmez, fakat organik molekül ler çölün yakıcı sıcağında parçalanıp yok olurlar. Bu deneyimlerden, sıcak ülkelerde ve asitli toprakta bu1 96