96
ve bununla birlikte büyüyen bir kenti haline gelmeye başlamıştır. Buranın ekonomik olarak gün be gün büyümesiyle artık, ekonomik sıkıntı içinde olan Osmanlı vatandaşı Müslüman ve gayri müslimler için bir ekmek kapısı olma özelliğini iyice pekiştirdiğini söylemek de mümkündür. Önceden de gördüğümüz gibi, bunu en iyi anlatan durum, bu yıllara ait kimsesiz ve işsizlerin cenazeleri için, devlet tarafından tutulan kayıtlardır. 1859–1863 yılları arası kayıtlarına göre, Mersin İskelesi’nde ölen işsiz sayısı, önceki yıllara nazaran, katlarca artarak, sadece kayıtlara geçen sayı olarak, 75’i bulmuştur67. Görüldüğü üzere, 1830’lu yıllardan itibaren bir yerleşim yeri niteliği almaya başlayan Mersin, 1860’lı yılların başına gelindiğinde, birden çok iskeleye sahip ve devamlı ticaretin yapıldığı, yerli ve yabancı tüccarın rağbet ettiği, askeri, ekonomik, siyasi ve jeopolitik açıdan, gayet önemli ve gelişmeye müsait, yabancı devletlerin, dolayısıyla Devlet-i Ali’nin’de dikkatini çekmeyi ve yatırımların hızla arttığı bir yerleşim alanı haline gelmeyi başarabilmiştir. 1850’li yıllar ve 1860 yılının başları, artık Mersin’in, kurulmayı tamamlamış ve gelişme dönemine hızla girdiği, kendini sadece Osmanlı Devleti’ne değil, Avrupa ve hatta denizaşırı ülkelere tanıtıp, önem kazandığı yıllara, bir geçiş devri olmuştur. Bu dönemde Mersin’in, sadece ekonomik olarak değil, askeri bir merkez olarak da, özellikle donanma açısından önem kazandığı bir gerçektir. Akdeniz’deki Osmanlı donanması için bir ulaşım ve istihkâm yeri olarak bu yıllarda Mersin, İskenderun ile birlikte artık sıkça anılmaya başlanır68.
TŞS., No: 297, s. 222, h.no: 355, Receb 1276 (M. Ocak-Şubat 1860); TŞS., No: 297, s. 233, 29 Şaban 1276 (M. 22 Mart 1860); TŞS., No: 299, s. 74, h.no: 300, 25 Şaban 1279 (M. 15 Şubat 1863). 68 TŞS., No: 291, s. 263, h. no: 252, 11 Cemazielahir 1269 (M. 22 Mart 1853). 67