VIII
Een grauwe stemming daalt over hem neer. Het komt niet alleen doordat hij niet weet wat hij met zichzelf aan moet. De gebeurtenissen van gisteren hebben hem tot in zijn diepste wezen geraakt. Het beven, de slapte zijn slechts de eerste, meest oppervlakkige symptomen van die schok. Hij heeft het gevoel dat in zijn binnenste een vitaal orgaan geradbraakt, mishandeld is – misschien zelfs zijn hart. Voor het eerst krijgt hij een voorproefje van hoe het zal zijn om een oude man te zijn, moe tot op het bot, zonder hoop, zonder verlangens, onverschillig voor de toekomst. Onderuit gezakt op een plastic stoel omgeven door de stank van kippenveren en rottende appels, voelt hij zijn interesse in de wereld druppel na druppel wegvloeien. Het kan weken duren, het kan maanden duren voor hij leeggebloed is, maar bloeden doet hij. Als dat afgelopen is, zal hij lijken op een vliegenhuls in een spinnenweb, broos tussen de vingers, lichter dan rijstevlies, dat zo weg kan waaien. I X
Het lot gunt hem geen van zijn zegeningen. Maar het lot is onvoorspelbaar, je moet het lot de tijd gunnen. Hij kan alleen maar zorgen dat hij er klaar voor is als het lot hem op een dag zal toelachen. X
De hemel. Ik stel me de hemel voor als een hotelfoyer met een hoog plafond waar Die Kunst der Fuge zachtjes door de luidsprekers klinkt. Waar je in een diepe leren leunstoel kunt zitten zonder pijn te voelen. Een hotelfoyer vol ouden van dagen die doezelen en naar muziek luisteren terwijl zielen telkens opnieuw aan hen voorbijtrekken, de zielen van iedereen. Een plek waar het wemelt van de zielen. Gekleed? Ja, gekleed, denk ik; maar met lege handen. Een plek waar je alleen maar een abstract soort kleding mee naar toe kunt nemen en de herinneringen in je binnenste, de herinneringen die je maken tot wat je bent. Een plek waar niets gebeurt. Een spoorwegstation na de afschaffing van de trein. Luisterend naar die hemelse, nooit ophoudende muziek, wachtend op niets, zomaar wat bladerend in de overvloed van herinneringen. Zal het mogelijk zijn om in die leunstoel naar de muziek te zitten luisteren zonder je druk te maken over het donkere en afgesloten huis, over de katten die door de tuin sluipen, niet gevoerd, nijdig? Zoiets moet mogelijk zijn, want waar is de hemel anders voor? Toch is sterven zonder opgevolgd te worden zo – vergeef me dat ik het zeg – onnatuurlijk. Onze gemoedsrust, onze zielenrust eist dat we weten wie er na ons komt, wiens aanwezigheid de vertrekken zal vullen waar wij eens thuis waren. 7