Avrupa Düşüncesinin Serüveni - Jacqueline Russ

Ben [ ... ] bu kez içeriğinden arındırılmış, kimliğini yitirmiş bir du­ rumdadır. [...] Toplumsal alan aşırı yüklemelerle, aşırı talepler ve hareketlenmelerle duygusal olarak boşaldığı gibi, Ben kendi sı­ nırlarını, birliğini kaybeder [... ] “donuk ve belirsiz bir bütün" ha­ line gelir. 24 Bununla birlikte, kendini kaybeden bu bireyin yanında, kimi zaman bütünsel bir birey anlayışı belirir -b u birey, gerçekleşmesini olanaklı kıldığı ahlâkın nesnesidir (bkz: R. Misrahi, Günümüzde Özne So­ runsak, Encre Marin).

Kapalı T^arihin Değersizleşmesi Çağdaş toplumların yeni bireyciliği Marksizm’in yaşadığı kriz üze­ rinden anlaşılabilirlik kazanmaktadır. Mevcut birey kavramı, tarih kavramının yeniden değerlendirilmesine neden olan bu gerileme koşullarında ortaya çıkmaktadır.

Küresel, bütünsel ve anlamlı diye yüceltilen tarihin içi boşalmıştır artık. Komünizmin ve “Marksizm-Leninizm”in sonu, Avrupa insanı­ nın ortak bir tarihe yönelik umutlarını öldürmüştür. Büyük tarih felsefeleri'bugün hem tarihçiler hem de filozoflar tarafından çok katı bir eleştiriye maruz kalmaktadır. Tarihsel gelişimin bütünselliği anlayışı geçmişte kalmıştır artık.

Bütünsel bir tarihe dair düşünceler (Hegel, Marx, vs.), insanın kendi bireysel kaderini akılcı bir tarihsel dönüşüme eklemleyerek ona anlam verme yönünde hissettiği derin ihtiyaca tanıklık etmektedir.

Fakat bu bütünsel tarih anlayışları artık geçerliliğini kaybetmiş görü­ nüyor. Tarihin sonunun geldiğinin reddedilmesi, tarihin anlamına dair teorilerin başarısızlığı, yalıtılmış tarih çalışmalarının sona er­ mesi: Çağdaş tarih bugün tarih felsefesini kesin olarak reddetmekte­ dir. Belli bir anlam etrafında zincirleme olarak birbiri ardına gelen olayların yaşandığı bir tarih yoktur; tarihler vardır. Francis Fukuyama, Harvard mezunu bu Amerikalı düşünür bu konuda Hegelci şe­ maya geri dönmekle birlikte ( Tarihin Sonu ve Son İnsan, 1992), insanlığın ideolojik evriminin sonuna gelindiği yönündeki düşüncesi farklı yorumlara ve şüpheye açıktır.