Avrupa Düşüncesinin Serüveni - Jacqueline Russ

keye atar. Papalık genelgesi olan Gravissimas (1862) bu sürecin bir ürünüdür: “Aklın inanç alanını istila etmesini ve bu alana fitne to­ humları ekmesini hoş görmemiz mümkün değildir." Din konusunda duyarsızlık ve akılcılık gibi çağın en önemli yanlışlarını sıralayan SyUabus (1864) ile birlikte gerilim doruk noktasına ulaşır. IX. Pi’nin papalığa gelişi bir sertlik dönemine işaret eder.

Pozitivizmin zaferi, bilimci düşünceyle Kilise arasında mücadele 1880 yılına doğru dinsel bir yeniden doğuşla, Tanrı düşüncesinin yeniden öne çıkışıyla sonuçlanır. 1800’lü yıllarda olduğu gibi, yalnız­ ca Fransa’da değil, bütün Avrupa’da dinsel bir uyanış yaşanır. 1835 yılında David Strauss, İsa'nın Hayatı adlı eserinde vahiy kavramını sorgulayıp ina’nın tanrısallığını reddetse de, Renan 1863 yılında aynı ismi taşıyan, büyük bir yankı uyandıran ve Hıristiyanları şoke eden bir kitap yayımlasa da, 1880’li yıllarda önemli dinsel dönüşümler ve din değiştirme olayları yaşanır.

Akılcılık karşıtı bir tepki gelişirken, pozitivizm eski ideolojiler rafı­ na kaldırılırken, gizem ve gizemlilik gibi olgular yeniden önem ka­ zanmaya başlar: Geriye Doğru (1884) adlı eserin yazarı olan roman­ cı Hyusmans (1848-1907) Hıristiyanlığı seçer (Katedral 1898).

“Tanrı beni bağışladı ve Meryem Ana bana karşı iyi yürekliydi" diye yazar Geriye D oğrdnun önsözünde. Hyusmans'a göre sanat, do­ ğayla birlikte ruhun en güzel dışa vurumudur.

Böylece “Belle epoque"da Tanrı düşüncesinin ya da daha çok Tanrı gizeminin yeniden doğuyor göründüğü bir dönemde birçok din değiştirme vakası yaşanır. Stockholm’de doğan, Kierkegaard fel­ sefesinden derinden etkilenen romancı Strindberg ( 1849-1912) mis­ tisizmin etkisine kapılır ve dinsizlikten dine geçer: Strindberg gözle görünmeyenleri ifşa eden, ruhlarla ve meleklerle temasa geçtiğini düşünen Swedenborg'u (1688-1772) okur ve inançlı biri olmayı ter­ cih eder. Fransız yazar Leon Bloy’ya gelince (1846-1917), tinsel aydınlanma deneyimlerini dile getirir ve kendisini “Tanrı'nın mace­ racısı" olarak görür. Bu arada bu inançlı isimler arasında Tolstoy'u da (1828-1910) saymak gerekir; Tolstoy 1899 yılında D/ril/Ş roma­ nını yayımlar; bu roman incil’deki diriliş teması etrafında şekillenir.

1901 yılında dinî otoriteler tarafından aforoz edilir; alçakgönüllü bir Hıristiyan gibi yaşama ihtiyacı hisseder. XIX. yüzyılın son çeyreğin­ deki “Tanrı’nın maceracıları" saymakla bitmez. Din değiştirme vaka­ larının en ünlüsü Claudel’in yaşadıklarıdır: Adeta yıldırım çarpmış