1.4 Pozostałe drogi wodne

1.4.1 Rzeka Warta i sieć dróg wodnych, tzw. pętli wielkopolski

Rzeka Warta

Warta jest najdłuższą rzeką żeglowną zarządzaną przez RZGW Poznań. Jest rzeką nizinną, swobodnie płynącą, uregulowaną ostrogami i tamami równoległymi. Dzieli się na trzy odcinki , klasy poszczególnych odcinków to : Ia, Ib oraz IIOdcinek od km 0,0 do km 68,2 znajduje się w kl. II. Szerokość szlaku wynosi 65 m. Głębokość tranzytowa wynosi: przy SNW 1,00 m oraz przy SW 1,80 m. Okres nawigacji: od marca do listopada.

Odcinek od km 68,2 do km 252,0 znajduje się w kl. Ib. Szerokość szlaku wynosi od 36 do 40 m. Głębokość tranzytowa wynosi: przy SNW 0,90 oarz przy SW 1,60 m. Okres nawigacji: od kwietnia do listopada.

Odcinek od km 252,0 do km 406,6 znajduje się w kl. Ia. Szerokość szlaku wynosi 30 m. Głębokość tranzytowa wynosi: przy SNW 0,50 m oraz przy SW 1,10 m. Okres nawigacji: od kwietnia do listopada.

Kanał Ślesiński Kanał sztuczny łączący rz. Wartę z J. Gopło, utworzony z połączenia przekopami łańcucha jezior konińsko – ślesińskich, zaliczony do II kl. drogi wodnej. Posiada cztery śluzy żeglugowe komorowe. Szerokość szlaku wynosi od 22 do 25 m. Głębokość wody w kanale waha się od 1,30 do 2,20 m Okres nawigacji: od trzeciej dekady kwietnia do listopada.

Jezioro Gopło

Szlak żeglowny na Jeziorze Gopło, o długości 27,5 km, (km 32,000 – 59,500) zaliczony został do III klasy drogi wodnej. Posiada wystarczające głębokości tranzytowe dla tej klasy (2,20 m), ale nie jest w pełni oznakowany /są tylko bakeny kierunkowe/. Wykonanie pełnego oznakowania jest niezbędne z uwagi na rosnący ruch żeglugowy na jeziorze. Szlak wchodzi w skład tzw. pętli wielkopolski. Noteć górna skanalizowana Droga wodna nie posiada pełnych parametrów klasy Ia Odcinek ten rozciąga się od Jeziora Gopło do połączenia z Kanałem Górnonoteckim (59,500 –121,600 km drogi wodnej) i wraz z Kanałem Górnonoteckim ma długość 87,1 km .

Kanał Górnonotecki.

Kanał Górnonotecki, (121,600 – 146,600 km drogi wodnej) Z uwagi na zwiększający się ruch żeglugowy na kanale, konieczne jest utrzymanie jego parametrów techniczno-eksploatacyjnych. Szlak wchodzi też w skład tzw. pętli wielkopolski. Kanał Górnonotecki jest kanałem sztucznym łączącym Noteć górną z Kanałem Bydgoskim. Posiada sześć śluz żeglugowych jednokomorowych o wymiarach komór 42,0 x 5,00 m wykonanych z betonu, cegły klinkierowej i ciosów kamiennych. . Kanał Górnonotecki jest jednocześnie źródłem, zaopatrującym w wodę Kanał Bydgoski. Głębokość tranzytowa nie zawsze jest spełniona np. występują wypłycenia w awanportach śluz Antoniewo i Frydrychowi oraz w km 130,4 i 131,4 oraz 138,5.

Rzeka Szkarpawa od km 3,00 do km 25,4 Droga wodna Szkarpawa zachowuje zgodne z przepisami parametry dla głębokości tranzytowej II klasy. Utrudnienia w żegludze śródlądowej na rzece Szkarpawa stanowią mosty:  Drewnica - most zwodzony: most jednoprzęsłowy wybudowany w 2006 r. skośnie do koryta rzeki, co wymusiło konieczność sztucznego korygowania brzegu rzeki (wydrążenie kolana) celem umożliwienia przepływu pchaczy wraz z barkami. Dodatkowym utrudnieniem jest długi okres oczekiwania na otwarcie mostu oraz zakaz oczekiwania w sąsiedztwie mostu. Most otwierany jest w określonych godzinach a nie w miarę potrzeb.13  Rybina - most zwodzony (drogowy): jest fragmentem Węzła Wodnego Rybina w skład którego wchodzą ponadto: drogowy most zwodzony na Wiśle Królewieckiej, która w Rybinie łączy się ze Szkarpawą, obrotowy most kolejowy na Szkarpawie, stacja pomp - która odcina Linawę, łączącą się tu niegdyś ze Szkarpawą. Podobnie jak w przypadku mostu w Drewnicy most jest otwierany tylko w określonych godzinach a nie w miarę potrzeb.14  Rybina - most obrotowy (kolejowy): składa się z trzech przęseł, przęsło środkowe jest przęsłem obrotowym. Obrót tego przęsła realizowany jest ręcznie za pomocą systemu kół zębatych i przekładni, co sprawia, że operacja otwierania i zamykania trwa bardzo długo, nawet do półtorej godziny.15

Kanał Jagielloński km 0,0-5,4

Średnie głębokości na kanale wynoszą 2,2 m, odnotowano spłycenia rzędu 1,5 m.

Kanał Elbląski:

 Klasa drogi wodnej Kanału Elbląskiego wynosi Ia (z miejscowymi ograniczeniami) w przypadku kanałów oraz Jeziora Drużno. Pozostałe jeziora są zakwalifikowane do klasy II. 16  Długość ważniejszych szlaków bocznych wynosi 36,2 km

Szlaki główne Kanału Elbląskiego:

 Miłomłyn – Jezioro Drużno, 54 km, Średnie głębokości na odcinku Jezioro Drużno wynoszą 1,90 m, oraz występują spłycenia do 1,4 m (km 0,0-7,4)  Ostróda – Szeląg Wielki, 31,3 km, najmniejsze odnotowane głębokości w km 15,05 – 0,70

m.,  Miłomłyn – Iława, 32,2 km, najmniejsze odnotowane głębokości w km 9,40 – 0,80 m.

Najważniejsze szlaki boczne Kanału Elbląskiego

 Kanał Bartnicki (Jezioro Bartężek) o długości 7,6km, km 0,00-7,6.  Jezioro Ilińsk- o długości 3,5 km, km 0,0 – 3,5 .  Jeziorak –Zalewo- o długości 17,7 km, odgałęzienie szlaku Miłomłyn – Iława w 13,65 km.

13 http://www.zalewwislany.pl/rzeki-delty-wisly-petla-zulaw/obiekty-hydrotechniczne/drewnica-most-zwodzony, http://wikimapia.org/2016887/pl/Most-nad-Szkarpaw%C4%85, 19.01.2011 r. 14 http://www.zalewwislany.pl/rzeki-delty-wisly-petla-zulaw/obiekty-hydrotechniczne/rybina-most-zwodzonySzkarpawa, 19.01.2011 r. 15 http://www.zalewwislany.pl/rzeki-delty-wisly-petla-zulaw/obiekty-hydrotechniczne/rybina-most-obrotowykolejowy-Szkarpawa, 19.01.2011 r.

16 www.rzgw.gda.pl, w tym zakładka: Informator o śródlądowych żeglownych drogach wodnych administrowanych przez RZGW Gdańsk

Kanał Elbląski km 0,0-52,0

 Na odcinku od km 52,0 do km 45,8 – głębokości zmienne od 1,45 m do 2,00 m, średnia głębokość ok. 1,7 m,  Na odcinku od km 0,00 do km 14,8 najmniejsze odnotowane głębokości w km 0,20 wynoszą1,35 m.

Pozostałe

Kanał Żerański od km 0,00 (wejście z rzeki Wisły w km 520) do km 17,20 (północna krawędź mostu drogowego w Nieporęcie).

Rzeka Narew od km 248,50 (ujście rzeki Biebrzy) do km 21,60 (wraz z Jeziorem Zegrzyńskim); na rzece Narew zlokalizowane są trzy porty rzeczne: jeden w Ostrołęce oraz dwa w Pułtusku. Rzeką ma przebiegać planowany „Szlak Wodny Króla Stefana Batorego” łączący Wisłę z rzeką Niemen. Szlak ten ma mieć ponad 300 km. Będący wspólnym przedsięwzięciem samorządów województwa podlaskiego i mazowieckiego ma być największym tego typu produktem turystycznym w Polsce.17 W połowie powyższego szlaku w Łomży planowana jest budowa portu rzecznego (przystań wodna, marina i hangar) wraz z bulwarami łomżyńskimi. Inwestycja będzie dofinansowana z pieniędzy unijnych.18

Rzeka Bug

Na caly odcinku szlaku żeglownego od km. 283,2 - ujście rzeki Muchawiec do km 0,00- ujście do rzeki Narwi, głębokość tranzytowa wynosi 0,5-0,6m podczas gdy według wymogów klasy powinna wynosić 1,2m. . Szlak posiada zabudowę regulacyjną. Niesetey na całej długości szlaku występują liczne erozje brzegowe, które przyczyniają się do zapiaszczenia szlaku. Odcinek zakwalifikowany jest do klasy Ia lecz nie spoełnia jej wymogów. Szlak jest zaniedbany, brak możliwości przewozu towarów, przewozy pasażerskie są możliwe tylko dla maksymalnej ilości 12 osób. 19

1.4.3 Kanał Augustowski

Od rz. Biebrzy km 0,00 do km 83,00 przy granicy państwa Kanał na całej długości po stronie Polskiej (83 km) zaliczony jest do klasy Ia, choć nie spełnia wszystkich wymogów dla tej klasy drogi wodnej, tzn. co do głębokości na progu dolnym śluz minimum 1,5 m – na ośmiu śluzach głębokości wahają się od 0,9 do 1,3 m. Na trasie istnieją liczne płycizny np. połączeniu Kanału Augustowskiego z rzeką Nettą o głębokości 0,5÷0,6 m. Kanał prowadzi do rzeki Niemen i użytkowanego obecnie szlaku wodnego Grodno – Bałtyk. Sama rzeka Biebrza jest poza administracją RZGW; zarządcą jest Park Narodowy; głębokość tranzytowa ustalana jest na poziomie ok. 50 cm; notuje się bardzo duże utrudnienia w ruchu ze strony zarządzającego.

17 http://www.bialystokonline.pl/szlak-wodny-krola-stefana-batorego-przez-lomze,artykul,52107.html, 19.01.2011 r. 18 http://www.polskieszlakiwodne.pl/?link=1&txt=1578&typ=, http://www.samorzad.pap.pl/palio/html.run?_Instance=cms_samorzad.pap.pl&_PageID=2&s=depesza&dep =82956, 19.01.2011 r.

19 Materiały UZS Warszawa, M.Gromek, “Opis żeglugi i dróg wodnych znajdujących się na terenie działania Urzędu Żeglugi

Śródlądowej w Warszawie”.

Przeprowadzono rewitalizację i remont odcinka wschodniego kanału (chociaż akurat ten odcinek kanału wykorzystywany jest w celach żeglugowych w minimalnym stopniu). W czasie sezonu nawigacyjnego na Kanale Augustowskim śluzuje się ok. 35 000 jednostek. W samym Augustowie zlokalizowany jest port śródlądowy.

1.4.4 Rzeka Pisa wraz z kanałami do Węgorzewa

Od ujścia do Narwi (km 180,8) do jeziora Roś (km 80,0) rzeka ma klasę Ia, dalej Kanał Jegliński (klasa Ia), Jezioro Śniardwy (klasa II) do Kanału Tałtańskiego i pozostałymi kanałami do Węgorzewa; łącznie długość szlaku wynosi 86,8 km. plus odnogi do sąsiednich jezior.

Nieubezpieczone, erodowane brzegi tej drogi wodnej powodują zasypywanie nurtu powodując, że rzeka Pisa nie nadaje się obecnie nawet do żeglugi przez jednostki turystyczne.

1.4.5 System Wielkich Jezior Mazurskich

W sezonie nawigacyjnym na Wielkich Jeziorach Mazurskich przebywa ok. 30 tys. jednostek turystycznych w tym korzystających ze śluz w Karwiku i Guziance – ok. 20 000 takich jednostek.

Na obszarze Wielkich Jezior Mazurskich zostały zlokalizowane dwa porty o znaczeniu towarowym: w Piszu i w Giżycku.

1.4.6 Międzynarodowa Droga Wodna E-40 Wisła od Gdańska przez Bug do Dniepru

Szlak ten został zakwalifikowany przez EKONZ do potencjalnych europejskich dróg wodnych.

Na odcinku od Wisły Martwej (kl. Vb) do połączenia z Nogatem (km 886,6) szlak posiada klasy III i II, dalej, aż do Bydgoszczy pokrywa się z E-70, powyżej prowadzi Bugiem do granicy z Białorusią w rejonie Brześcia (załącznik 9.3) i dalej Bugiem na odcinku granicznym.

Na odcinku granicznym rzeka Bug jest nieuregulowana. Droga wodna przyjęta jest od km 224,2 m. Niemirów do km 283,200 ujście Muchawca. Aktualnie nie ma żadnych budowli piętrzących /jaz w Kozłowicach został zlikwidowany przez Białoruś//. Głębokość tranzytowa wynosząca +190cm na wodowskazie Włodawa utrzymuje się tylko w okresie wiosennym, co automatycznie ogranicza żeglugę statków o większym zanurzeniu. W rzeczywistości ze względu na charakter rzeki granicznej, żegluga nie odbywa się. Barierą jest także brak wodnego przejścia granicznego. Sporadycznie organizowane są spływy kajakowe.

Szlak ten został zakwalifikowany przez EKONZ do potencjalnych europejskich dróg wodnych.

Na odcinku od Wisły Martwej (kl. Vb) do połączenia z Nogatem (km 886,6) szlak posiada klasy III i II, dalej, aż do Bydgoszczy pokrywa się z E-70, powyżej prowadzi Bugiem do granicy z Białorusią w rejonie Brześcia (załącznik 9.3) i dalej Bugiem na odcinku granicznym.

W czasach II Rzeczypospolitej, tuż po odzyskaniu niepodległości przez Polskę szlak łączący Dorzecza Wisły i Dniepru na trasie od Morza Bałtyckiego poprzez Wisłę, Bug i Muchawiec, a następnie przez Pinę, Jasiołdę Prypeć i Dniepr, do Morza Czarnego miał znaczenie strategiczne.

Droga wodna łącząca Wisłę z Dnieprem funkcjonowała do II wojny światowej. Później, za czasów kiedy istniał Związek Radziecki, Kanał Królewski znalazł się w granicach Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej i przemianowano go na Kanał Dniepr - Bug. Nazwa ta