Bevrijdingskrant Leiden 80-jarig jubileum

Page 1


BEVRIJDINGSKRANT LEIDEN

leservaring, wij

Voor de klas wanneer het Jij

Jij bent onmisbaar als invaller in Als de vaste leerkracht er niet is, kinderen het onderwijs krijgen hebben. Pool West houdt daarbij met jouw wensen: wil jij af en toe invallen op één specifieke groep juist dagelijks op verschillende scholen? Wij regelen het.

De kinderen kijken al naar jou uit. Zien we je snel?

VOORWOORD VOORZITTER

STICHTING BEVRIJDING LEIDEN

Eens in de vijf jaar wordt de bevrijding van ons land nationaal gevierd. Dit jaar is het 80 jaar geleden dat we werden bevrijd en dat gaan we dan ook groots vieren. Het is deze keer bijzonder, omdat er steeds minder mensen zijn die ons kunnen vertellen hoe zij deze ingrijpende gebeurtenis hebben meegemaakt. In deze krant vindt u een prachtig interview met de heer Habraken, die haarscherp vertelt hoe hij als 19-jarige jongen de bevrijding beleefde.

De opdracht van het college van B&W was helder: het moet een feest worden voor iedereen. Daar zijn we mee aan de slag gegaan. Er komen indrukwekkende tentoonstellingen in het Stadhuis, we gaan de verpleeghuizen bezoeken met herinneringen van toen, er is een Bevrijdingsloop, een Bevrijdingsmarkt, een taptoe en een groot feest op de Lammermarkt.

En dat is nog maar een deel van het programma – het volledige overzicht vindt u uitgebreid in deze krant.

In een tijd van diverse oorlogen is het belangrijk om zowel stil te staan bij het herdenken als het vieren van onze vrijheid. Laten we hopen dat deze vrijheid snel ook voor anderen mag komen.

Ik wil graag ons bestuur van enthousiaste vrijwilligers hartelijk danken voor hun inzet om deze memorabele dag tot een prachtig moment te maken. Opdat we nooit zullen vergeten...

Trudy Kwik

Voorzitter Stichting Bevrijding Leiden

De burgemeester van Leiden spreekt geregeld 100-jarigen die de bevrijding van onze stad hebben meegemaakt. “We moeten deze verhalen koesteren. Je leert nergens zoveel van als van je geschiedenis. Dit mag nooit meer gebeuren.”

Het is de eerste Dodenherdenking en Bevrijdingsdag van burgemeester Peter Heijkoop in Leiden. Hij vertelt: “Ik leer de stad steeds beter kennen en voel me erg op mijn gemak hier. Leiden is een gastvrije stad. Ik heb snel de kans gekregen om veel mensen te leren kennen. Ik kijk ook uit naar Koningsdag en de Lakenfeesten hier. En natuurlijk 4 en 5 mei, dat zijn mooie dagen.” Hij vindt deze dagen heel belangrijk.

“In deze tijd is het misschien nog wel belangrijker dan ooit. Er is enorme onrust in de wereld. Er wordt gesproken over de inzet van Nederlandse troepen om het stabiel te houden in Europa. Dat zit heel dicht bij het gevoel dat ze destijds voor het uitbreken de Tweede Wereldoorlog ook hadden.”

Maakt u zich zorgen als u hoort over de onrust in Europa?

“Zeker, thuis praten we er geregeld over. De dienstplicht is nooit afgeschaft, de opkomstplicht wel. Ik heb het altijd goed gevonden om te kunnen dienen. Als er toch militaire inzet komt, dan hoop ik dat ik zelf kan bijdragen. Ik ga ervan uit dat mijn jongens later ook in dienst gaan. Dit klonk twee jaar geleden misschien nog apocalyptisch, maar momenteel het is heel reëel. De politiek in Den Haag voert deze gesprekken nu. Ik vind het spannend omdat de Haagse politiek niet stabiel is, er is geen eensgezindheid. Dat maakt het een spannende tijd.”

Spreekt u mensen die de Bevrijding in Leiden hebben meegemaakt?

“Ik ga op bezoek bij mensen die 100 jaar zijn geworden, daardoor spreek ik mensen die bij de Bevrijding waren. Ik sprak laatst een 101-jarige uit onze stad die nog scherpe herinneringen had.

Ze vertelde over de blijheid toen de Canadezen kwamen binnenrijden. Dat was op 8 mei, veel mensen denken trouwens dat dat op 5 mei was. Een andere mevrouw wist zelfs nog over de stadhuisbrand van 1929 te vertellen. Ik heb verhalen gehoord over de impact van de hongerwinter in Leiden. Die impact is zo groot geweest. Onze stad heeft enorm geleden. Toen de Canadezen binnenreden wisten we één ding zeker: dit nooit meer. En dat denken we nog steeds. Het is een hele belangrijke datum om te blijven herinneren. We moeten de verhalen dan ook koesteren en doorgeven. 4 en 5 mei zijn daar het moment voor.”

Uw opa van 93 maakte ook de oorlog mee. “Klopt. Hij woonde in een klein dorpje bij Alblasserwaard. Hij woonde tijdens de oorlog op een boerderij en hielp met mijn oma veel mensen aan eten tijdens de oorlog.”

Is vrijheid een thema in Leiden?

“In onze stad proberen we begrip te hebben voor elkaar en naar elkaar te luisteren. Er zijn weleens spanningen hier, dat heb je in elke stad. We blijven er werk van maken dat het hier veilig blijft. De stad is erop gericht om voortdurend de verbinding aan te gaan. In tijden van polarisatie is dat belangrijk.”

We vieren dit jaar het 80-jarig jubileum van vrijheid.

“We zijn 80 jaar vrij, maar we worden nog herinnerd aan de oorlog. Door bijvoorbeeld de verhalen over de oorlog en de vrijheid. Het huis waar ik straks ga wonen met mijn gezin wordt nu verbouwd. Ik hoorde dat er in ons huis onderduikers hebben gezeten. Tijdens de oorlog waren er dus veel mensen dapper, maar ook heel bang tegelijk. In Leiden hebben we bovendien nog de Stolpersteine, binnenkort worden er weer nieuwe gelegd. Ik vind dat heel goed, je blijft daarmee de verhalen levend houden. Dat is belangrijk, want je leert nergens zoveel van als van je geschiedenis. Dit

LEIDEN VIERT DE VRIJHEID HEEL GOED

mag nooit meer gebeuren.”

Wat zijn uw plannen op 4 en 5 mei?

“Het is een lustrum dit jaar dus het programma is extra vol. Ik ga naar een aantal herdenkingen zoals in de Kooi en in de Pieterskerk op 4 mei. En met 5 mei ben ik natuurlijk overal in de stad. Leiden viert de vrijheid heel goed.”

Scootmobielen Ook in 18 km/u verkrijgbaar!

Scootmobielen

Bel voor een afspraak

085-7735248

Bel voor een afspraak

085-7735248

Ook in 18 km/u verkrijgbaar!

• Eigen service dienst

• Advies aan huis voor uw productkeuze

uw productkeuze

• Snel leverbaar

• Snel leverbaar

• Groot assortiment

• Groot assortiment

• Ook voor occasions

• Ook voor occasions

Met 40 km actieradius
Overal naartoe met een demontabele scootmobiel

PROGRAMMA BEVRIJDINGSDAG

LEIDEN 2025

Dit jaar staan we samen stil bij 80 jaar vrijheid –een kostbaar goed dat we elk jaar opnieuw mogen vieren. Bevrijdingsdag 2025 belooft een dag vol saamhorigheid, muziek en vieren te worden. In de stad is er van alles te beleven voor jong en oud: van een indrukwekkende bevrijdingswandeling tot het bruisende Bevrijdingsfeest op de Lammermarkt met live optredens. Kom en vier samen met heel Leiden de vrijheid! Kijk voor meer informatie over alle activiteiten op www.bevrijdingleiden.nl. En volg ons op en .

Foto-expositie Helmen Vol Verhalen

Donderdag 3 april t/m vrijdag 30 mei openingstijden stadhuis | Foyer Stadhuis Leiden Luister naar de verhalen horende bij de foto’s in de stadsfoyer. En bewonder de indrukwekkende expositie Helmen Vol Verhalen. Dit is een kunstpro ject waarin 'jonge' veteranen gekoppeld worden aan kunstenaars. Het persoonlijke missieverhaal van de veteraan vormt de inspiratiebron voor een kunstwerk met verbeeldingskracht. Dagelijks te zien van 9.00 uur – 17.00 uur in de stadsfoyer van het stadhuis Leiden. Toegang is gratis.

Meer informatie over de expositie: www.helmenvolverhalen.nl

Opening fototentoonstelling 25 jaar

Band Of Liberation

Donderdag 17 april | 16.00 – 18.00 uur

Foyer Stadhuis Leiden

Dit jaar bestaat de Band of Liberation 25 jaar. Een deel van de leden is zelf ook veteraan.

Ter gelegenheid van het jubileum zijn de leden van de band geportretteerd.

Luistereenheden

Over oorlog gesproken

Vrijdag 11 april t/m vrijdag 23 mei openingstijden stadhuis

Stadhuis Leiden, ingang Breestraat

In een bijzondere tentoonstelling worden de verhalen van de oorlog in Leiden tot leven gewekt via... een telefoon. Geen smartphone, geen beeldscherm, maar oude bakelieten toestellen aan de muur. De combinatie van foto’s, stemmen en verhalen brengt het verleden tastbaar dichtbij.

Comedy Night - Bevrijdingseditie

Donderdag 24 april | 20.15 – 22.15 uur

De Burcht Leiden

In het kader van 80 jaar vrijheid, een speciale comedy avond met Dolf Jansen! Bereid je voor op een flinke dosis lachen, waar je samen met het publiek in een vrolijke ambiance wordt meegenomen op een reis vol humor en gezelligheid. Kom naar deze bijzondere comedy night! Gereduceerde prijs van € 12,50. Line-up: Jelle Brouwer, Kiki Schippers, Farbod Mog

Zouden wij dat ook doen en durven? Onderweg kom

Aandenken: Alle deelnemers ontvangen na afloop

Bij Tyler ’s juwelier & goudsmid vindt u handgemaakte en bijzondere juwelen. Van hippe zilveren sieraden tot prachtige collecties van exclusieve merken, naast ontwerpen uit eigen atelier speciaal voor u gemaakt.

Bij Tyler ’ s kunt u alles vinden!

Leiden viert 80 jaar vrijheid!

Concert: ‘Ein deutsches Requiem’

Zondag 4 mei | 14.30 uur

Pieterskerk

In 2025 kennen wij 80 jaar vrede. Daarom is dit jaar een bijzonder onderdeel toegevoegd aan het programma van Dodenherdenking. In de middaguren van deze zondag zal in de Pieterskerk een uitvoering worden gegeven van de indrukwekkende compositie ‘Ein deutsches Requiem’ van Johannes Brahms.

Uitvoerenden: Rijnlands Symphonie Orkest o.l.v. Ghislain Bellefroid i.s.m. de koren Groupe Vocal Chantegaume en Chorale Royale Amitié’ uit België. Plaats: Pieterskerk – aanvang 14.30 uur (kerk open 14.00 uur)

Toegang: vrij (geen reservering)

Bevrijdingsmarkten

Maandag 5 mei | 10.00 – 17.00 uur

Dwaal langs de sfeervolle markten in het hart van Leiden en beleef de vrijheid met kunst, cultuur en gezelligheid! Op verschillende centrale plekken in de stad vind je:

• Kunstmarkt – Ontdek werk van lokale en nationale kunstenaars

• SwanMarket – Een creatieve markt met unieke producten van ondernemers en designers.

• Braderie – Een gezellige markt vol leuke koopjes en bijzondere vondsten.

Je vindt de markten op: Nieuwe Rijn - Gangetje - Botermarkt - Vismarkt – Aalmarkt. De markten sluiten aan op de bekende Heren- en Doezastraat-markt, waardoor een natuurlijke looproute ontstaat richting het feestplein op de Lammermarkt – hét bruisende middelpunt van de vieringen. Geniet van livemuziek terwijl je rondstruint!

Live bespeling van het carillon van het Stadhuis

Maandag 5 mei | 12.00 – 13.00 uur

Stadhuis Stadsbeiaardier Henk Veltman verrast ons met een speciaal bevrijdingsarrangement. Muziek van o.a. de Soldaat van Oranje (de film), Glenn Miller en Vera Lynn zal niet ontbreken.

Bevrijdingstaptoe

Maandag 5 mei | 13.30 – 16.00 uur

Lammermarkt

Op 5 mei vieren we 80 jaar vrijheid met een indrukwekkende taptoe op de Lammermarkt, uitgevoerd door diverse show- en marching bands uit de regio Leiden. Laat je meevoeren door de krachtige muziek en de prachtige choreografieën van deze toporkesten! Tribunes zijn aanwezig zodat iedereen comfortabel kan genieten van het optreden.

Aankomst van het Bevrijdingsvuur

Maandag 5 mei

Lammermarkt

De burgemeester van Leiden brengt het Bevrijdingsvuur per legerjeep vanuit de Doezastraat naar het Bevrijdingsfestivalterrein op de Lammermarkt. Dit symbolische vuur staat voor de vrijheid die we samen vieren en koesteren.

Fotovoorstelling Trianon

Maandag 5 mei | 11.30 & 13.30 uur

Trianon Theater

Een speciale fotovoorstelling met unieke foto’s van de bevrijding uit het rijke archief van fotograaf Nico van der Horst (1919-1995). De toegang voor deze unieke voorstelling bedraagt slechts € 5,- en is bestemd voor Hospice Xenia. Meer informatie en kaartje: www.bioscopenleiden.nl/trianon

Lichtbootjes

Maandag 5 mei | 18.00 – 20.00 uur

Nieuwsteegbrug en Groenebrug

Op maandag 5 mei verandert het water in het hart van Leiden in een betoverend schouwspel van licht en reflectie. Tijdens ‘Gedachten laten varen’ laten we kleine witte bootjes met een lichtje erin hun weg zoeken op het donkere water tussen de Nieuwsteegbrug en Groenebrug. Een wens voor vrijheid, iets om los te laten of een hoopvolle boodschap voor de toekomst. Vervolgens laat je het bootje het water op, dat jouw gedachte meeneemt op zijn reis. Laat je gedachte meevoeren en ervaar de kracht van vrijheid!

Bevrijdingsfeest

Maandag 5 mei | 16.00 – 22.00 uur

Lammermarkt

We sluiten Bevrijdingsdag 2025 af met een knallend feest waar we samen de vrijheid vieren! Zing, dans en vier mee met verschillende artiesten zowel uit onze mooie sleutelstad als uit de rest van het land. Een feest voor iedereen, met een diverse line-up die aansluit bij verschillende muziekvoorkeuren en leeftijden. Kom dansen, zingen en genieten – samen vieren we 80 jaar vrijheid!

Wie kun je verwachten?

• O’nine – rock mee met deze band vol aanstekelijke energie!

• Robert van Hemert – bekend van zijn megahit ‘Zoet, Zout, Zuur’.

• Berget Lewis – geniet van haar soulvolle powerstem.

• Davy Keys – een muzikale duizendpoot met piano-entertainment van topniveau.

• Rock en Rave – brengen een unieke mix van rock en dance.

• Allround DJ – De beste feestnummers om de

avond af te sluiten.

LOOP MEE MET DE BEVRIJDINGSLOOP LEIDEN!

Op 5 mei start de Bevrijdingsloop vanaf het Bevrijdingsplein (Lammermarkt). De 5 km lange route voert langs historische locaties en legervoertuigen, met muziek, entertainment en stempelposten.

Elke deelnemer ontvangt een routeboekje vol verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Er is nog plek om mee te wandelen!

Bereikbaarheid

Kom alsjeblieft te voet of met de fiets naar deze evenementen. Kom je toch met de auto?

Parkeergarage Lammermarkt is bereikbaar en open volgens de normale tijden. Reserveer online een parkeerplaats en parkeer tegen een scherpe prijs: www.leiden.nl/reserveer-en-parkeer

De overgang is de langste transformatie in je leven zorg dat het je mooiste is.

Verpleegkundige, lactatiekundige en orthomoleculair epigenetisch therapeut Trudy Wijgers (1959) wijdt haar leven aan vrouwenzorg. In haar bloeiende praktijk helpt ze vrouwen met hormonale klachten tijdens en vooral na de overgang.

"Het idee leeft nog steeds dat de overgang een teken is van ouderdom en verval, een bevestiging dat je 'afgedankt' bent. De grootst mogelijke onzin."

Elke dag ontmoet Trudy vrouwen die, net als zijzelf, een groot deel van hun leven hebben gewijd aan het zorgen voor anderen. Vrouwen die sterk, veerkrachtig en vol leven zijn, maar die nu geconfronteerd worden met de uitdagingen van de overgang: slapeloze nachten, doorweekte lakens van het nachtzweten, opvliegers overdag, pijnlijke botten en gewrichten, brain fog en stemmingswisselingen. *"Je leven staat volledig op zijn kop, maar het lijkt alsof niemand dat begrijpt."*

De overgang: meer dan alleen een einde van de menstruatie

Veel vrouwen tussen de 40 en 50 willen het woord "overgang" liever niet horen. Ze doen er luchtig over en denken dat ze er vanaf zijn zodra hun menstruatie stopt. Trudy: *"Niets is minder waar. De meeste klachten komen voort uit hormonale disbalans. Tijdens de overgang verandert de productie van oestrogeen, progesteron en andere belangrijke hormonen drastisch. Deze veranderingen kunnen leiden tot een breed scala aan klachten, van slapeloosheid en stemmingswisselingen tot eetbuien, verhoogde stress, pijn in botten en gewrichten en zelfs ernstigere gezondheidsproblemen."*

Voeding als sleutel tot herstel “Veel vrouwen schamen zich voor hun grillige stemmingen. Ze voelen zich ongelukkig en denken dat ze er niet meer toe doen. Maar de oplossing ligt in het herstellen van balans."

Trudy's orthomoleculaire aanpak richt zich op een holistische ondersteuning van het lichaam tijdens deze turbulente periode. *"Een gezonde, gebalanceerde voeding doet wonderen. We kijken samen naar wat er wél kan en wat bij je past op het gebied van voeding, suppletie, beweging, stressmanagement, ontspanning en krachttraining."

Vlam

Airconditioning Wij

vlammen als geen ander voor u!

Regel thuis je eigen klimaat met de energiezuinige airco’s. Geniet van een airconditioner die kan verwarmen en koelen met ruime instelmogelijkheden. Bovendien wordt jouw lucht gezuiverd wat zorgt voor extra comfort.

Bent u geïnteresseerd in airconditioning?

Dan ben jij bij Vlam Airconditioning aan het juiste adres!

Ruimtebaan 162, 2728 MC Zoetermeer

Tel : +31(0)797502075

Mobiel: +31(0)629489963

info@vlamairco.nl

Wij staan voor:

• Goed luisteren, begrijpen en aanvoelen wat uw wensen en behoeften zijn.

• Advies op maat.

• Een airco installatie voor u ontwerpen die zo bij u of uw bedrijf past dat u er meer en langer tevreden over zult zijn.

• Een reële kostenbegroting presenteren zonder bijkomende kosten.

• Zorgen voor een probleemloze levering en installatie, inclusief de aangeboden technische voorzieningen, in overeenstemming met alle regels en voorschriften.

• Correcte service en volledige garantie op de geïnstalleerde en/of geleverde installatie en materialen.

Kracht en energie terugvinden

Mijn missie is om elke vrouw in de overgang te helpen energiek, sterk en gezond te worden, te zijn én te blijven. Met de juiste aanpak wordt de overgang een nieuwe fase in je leven, waarin je opnieuw kracht, balans en levenslust voelt."

Voor vrouwen die al langere tijd klachten hebben of herstellen van ziekte en behandelingen, kan een orthomoleculair traject enorm helpen om weer in balans te komen en de gezondheid te verbeteren.

Het

is een kans om opnieuw balans te vinden en je gezondheid

te versterken.

Ervaringen van cliënten

Anneke (48): "De overgang? Dat is nou niet iets waar ik blij van werd. Ik schrijf 'werd', want Trudy heeft een natuurlijk enthousiasme over dit onderwerp waar je 'u' tegen zegt. Ze vraagt goed door en heeft ontzettend veel kennis in huis. Ik heb nu een andere focus, voel me beter en heb minder stemmingswisselingen dankzij haar begeleiding. Iedere vrouw die in de overgang komt, 'needs a Trudy'."

06-2113 1400 trudywijgers@gmail.com

HELMEN VOL VERHALEN

De persoonlijke en indringende verhalen van veteranen in kunstvorm. Amy van Son, zelf veteraan bij de Koninklijke Marine, bracht veteranen en professionele kunstenaars samen voor haar project ‘Helmen Vol Verhalen’, dat al vanaf 2022 door het land reist. De expositie is tot 31 mei in het stadhuis van Leiden te bekijken.

Amy van Son vertelt graag verhalen. Als voormalig veteraan bij de Koninklijke Marine en als sociaal maatschappelijk ondernemer werd ze gevraagd door generaal bd Hans Damen om de verhalen van mede-veteranen op te halen en te doen vertalen in kunst door professionele kunstenaars. De veteranen zijn deelnemers aan naoorlogse VN-vredesmissies. Van de Libanon-gangers van begin jaren tachtig tot heden. Zowel landmacht en luchtmacht als marine en marechaussee. Amy vertelt: “De verhalen gaan over de impact van de missies voor henzelf. Wat maakten die jongens en meiden mee daarginds? Wat namen ze mee naar huis? Maar ook voor hun thuisfront, die worden vaak vergeten. Deze mensen verdienen erkenning en waardering. Via kunst wil ik de mens achter de missie laten zien.”

Het verhaal van Tom: een missie met een blijvende leegte Een van de indrukwekkende verhalen is dat van luitenant Tom Krist, die bij een zelfmoordaanslag op de bazaar in Deh Rawod, Afghanistan zwaargewond raakte en uiteindelijk overleed aan zijn verwondingen. Zijn ouders Wil en Marianne Krist vertellen zijn verhaal en wat voor impact het overlijden van hun zoon op hun gezin heeft.

Die middag is de boodschap direct verontrustend. ‘We krijgen te horen dat de overlevingskans van Tom maar 5 procent is’, vertelt Marianne. ‘De eerste reactie van Mijke is ‘we gaan hem halen’.’ Marianne en Wil willen naar Tom toe. ‘Maar tegelijkertijd besef je dat dat geen reële optie is. Afghanistan is geen veilig land.’ Van het team dat de onheilstijding komt brengen, blijft een maatschappelijk werker bij het gezin. ‘We krijgen constant informatie en op een gegeven moment horen we dat Tom van Deh Rawod in Uruzgan naar Helmond vervoerd gaat worden voor neurologisch onderzoek. Fijn, denken we dan, als dat kan, is hij in elk geval wat stabieler.’

De volgende ochtend heeft de maatschappelijk werker een boodschap die daar haaks op staat: ‘het gaat niet goed’. Dan belt een arts uit Afghanistan. Marianne: ‘Mijke zegt tegen mij dat ik het gesprek maar moet voeren. Zij wil het niet horen. De arts zegt dat uit de scan blijkt dat Tom hersendood is en dat ze in de loop van de dag de apparatuur af willen koppelen.’

Jelmer Zwaam maakte het bijzondere kunstwerk voor Tom. Jelmer is boomkunstenaar en zelf ook veteraan. Na zijn laatste missie besloot hij dat hij alleen nog mooie dingen wilde maken. Sindsdien geeft hij met zijn kettingzaag een tweede leven aan bomen die zijn gevallen of op natuurlijke wijze zijn overleden. In zijn objecten behoudt en accentueert Jelmer de schoonheid van het door de tijd gevormde materiaal. Moeder natuur blijft volgens hem de beste ontwerper. Het kunstwerk heeft Jelmer gemaakt voor alle mensen die zijn verbondenheid met Tom delen: Toms ouders en de maten uit zijn oude peloton. Speciaal voor Marianne en Wil heeft Jelmer ook nog een kersenhouten hart gemaakt. De herinnering aan Tom is nooit ver weg.

Ook het verhaal van Amy is opgenomen in de expositie. In haar verhaal lezen we: Na een jaar opleiding begon Amy als verbindelaar op de Hare Majesteit van Kinsbergen, in een tijd dat vrouwen voor het eerst aangemoedigd werden toe te treden tot de marine. Een moment van bevrijding. ,,Toen de trossen voor het eerst los gingen realiseerde ik me: vanaf nu kan mijn vader me niet vinden.” Drie dagen die in het teken stonden van zeeziekte later kwam het schip aan op de

plaats van bestemming: Tromso, in Noorwegen. Een kantelmoment, zegt Amy. ,,We gingen aan wal. Na een paar stappen begon ik me beter te voelen. Toen dacht ik: als dit voorbij gaat, dan gaat alles voorbij.”

Drie jaar lang voer Amy op de Van Kinsbergen. ,,We waren bijzonder: we hadden vrouwen aan boord, en je mocht bij ons drinken.” Precies in de periode dat ze toetrad tot de marine, had defensie zich tot doel gesteld om vijf procent vrouwen naar binnen te halen, vertelt ze.

,,Er waren al wel vrouwen, maar die zaten meer in de logistiek, facilitair, dat soort dingen. Wij hadden er vierentwintig aan boord.” Lastig heeft ze het niet ervaren als jonge vrouw in een mannenwereld. ,,Ik ben ook als jongen opgevoed. Mijn vader was zwaar teleurgesteld dat ik niet de eerste stamhouder was.” Bovendien is ze het gewend in het diepe geworpen te worden – letterlijk en figuurlijk. ,,Toen ik moest leren zwemmen als kind werd ik gewoon in het water geflikkerd. En ik zwom. Onder water, dat dan weer wel. Maar ik kwam wel aan de overkant van het bad.”

Marian Tappel maakte van het verhaal van Amy een kunstwerk, en wat voor een. Collateral Beauty is een prachtige zeemeermin en werd het boegbeeld van het Helmen Vol Verhalen project: strijdbaar en liefdevol.

In de veranderlijke beweeglijkheid van de zee houdt ze koers en wijst ze de weg. Vrij en met overgave. Een meermin laat zich niet kooien.

Voor het verduurzamen van uw huis en natuurlijk voor de binnen en buiten verbouwingen. Een op- of aanbouw en de spoedklusjes

LLES ONDER ÉÉN DAK

NWWI taxaties

Aanhuur en verhuur

w e 3 3 ankoop en verkoop

o W u n n

Hypotheken en verzekeringen

Bouwkundige ke

w . o u d s h o o r n m a k l a a r d i j . n l 0 7 1 - 5 1 2 4 4 uring

DODENHERDENKING

Op zondag 4 mei zullen in Leiden de jaarlijkse dodenherdenkingen plaatsvinden. De Stichting Dodenherdenking Leiden organiseert namens de Gemeente Leiden twee bijeenkomsten.

Bij het monument bij het Haagsche Schouw vindt om 15.00 uur een herdenking plaats van de groep jonge militairen die bij de aanvang van de oorlog sneuvelden. In de meidagen van 1940 verdedigden zij bij de inval van de Duitsers het vliegveld Valkenburg en de brug bij Het Haagsche Schouw. Dit bijzondere monument werd in 1941(!) onthuld en toen werden ook voor het eerst - dus tijdens de oorlog - de jonge dienstplichtigen herdacht die bij de gevechten omkwamen. Bij deze plechtigheid zijn de burgemeesters van Leiden, Oegstgeest, Katwijk (Valkenburg) en Voorschoten aanwezig.

Spreker: prof. dr. Frans (P.B.) Osinga, hoogleraar Oorlogsstudies, vm. Commodore Koninklijke Luchtmacht Muzikale omlijsting: Band of Liberation Plaats: Monument Haagsche Schouw –15.00 uur

Foto: Pim Ras ©

De algemene herdenking vindt plaats in de Pieterskerk. Hierbij worden alle burgers en militairen herdacht, die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog tot op heden door oorlogshandelingen en terreur zijn omgekomen dan wel in het belang van het koninkrijk of tijdens vredesmissies van internationale organisaties zijn gevallen. Na de bijeenkomst in de Pieterskerk volgt aansluitend een Stille Tocht naar het Vrijheidsmonument aan de Lammermarkt. Daar vindt een korte plechtigheid plaats, waarna om 20.00 uur twee minuten stilte in acht worden genomen. Vervolgens is er een defilé langs het monument, waarbij bloemen gelegd kunnen worden.

Spreker: Herman van Veen, muzikant - schrijverschilder - theatermaker

Muzikale bijdragen:

Herman van Veen en Edith Leerkes

Plaats: Pieterskerk – 18.30 uur (kerk open 18.00 uur)

Toegang vrij

Aansluitend Stille Tocht vanaf de Pieterskerk naar Vrijheidsbeeld Lammermarkt: 2 minuten stilte en kranslegging

In 2025 kennen wij 80 jaar vrede. Daarom is dit jaar een bijzonder onderdeel toegevoegd aan het programma. In de middaguren van deze zondag zal in de Pieterskerk een uitvoering worden gegeven van de indrukwekkende compositie

Ein deutsches Requiem van Johannes Brahms.

Concert: Ein deutsches Requiem Uitvoerenden: Rijnlands Symphonie Orkest o.l.v. Ghislain Bellefroid i.s.m. de koren ‘Groupe Vocal Chantegaume’ en ‘Chorale Royale L’Amitié d’Arlon’ uit België.

Plaats: Pieterskerk – aanvang 14.30 uur (kerk open 14.00 uur) – Toegang vrij (geen reservering)

Woningbouwvereniging De Sleutels organiseert jaarlijks een herdenking in de Kooi. Herdacht worden de slachtoffers die tijdens de oorlogsjaren hun leven verloren ‘door handelingen van de Duitsers’. De namen op het monument ‘De Naald’ zijn van met De Kooi verbonden verzetsmensen en politiek actieven.

Spreker: Danny Wijnbelt, directeur-bestuurder De Sleutels

Plaats: Monument ‘De Naald’, plantsoen Driftstraat – 17.00 uur

www.dodenherdenkingleiden.nl info@dodenherdenkingleiden.nl

“MET HET UITBREKEN VAN DE OORLOG WAS MIJN JEUGD

METEEN AFGELOPEN”

Meneer Habraken is geboren en getogen in Leiden. Hij wordt dit jaar 100, een mooie leeftijd. Hij heeft 3 kinderen en 8 kleinkinderen en vele achterkleinkinderen. Hij was pas 14 jaar toen de oorlog uitbrak. Hij vertelt over zijn herinneringen aan de oorlog in Leiden.

Meneer Habraken komt uit een groot gezin: 6 broers en 4 zussen. Hij is geboren in 1925 in De Genestetstraat en woonde vervolgens in de Louise de Colignystraat en de Molenstraat. Daar woonde het gezin toen de oorlog uitbrak.

U was 14 jaar toen de oorlog uitbrak, wat weet u daar nog van?

“Op 10 mei 1940 brak de oorlog uit. Ik zat op school en deed aan voetbal bij Docos. Met mijn vriendjes heb ik veel op straat in de Marnixstraat gevoetbald. Ik zat op de Heilig Hartschool, tegenwoordig de Singelschool. Tijdens de oorlog gingen we nog wel gewoon naar school. Niet alle dagen, want het was heel koud en niet elk lokaal kon verwarmd worden.

Met het uitbreken van de oorlog was mijn jeugd meteen afgelopen, het zorgeloze leven wat kinderen zouden moeten hebben heb ik nooit gehad. Ik moest meteen volwassen worden en zorgen voor het gezin. Er was grote armoe. We aten tulpenbollen. Je haalde de pit eruit, die was namelijk giftig. Dat deed je door de gehaktmolen en daarna in blik koken. Het had een vreemde smaak, maar was wel te eten. Ik moest vaak langs boerderijen om eten te halen. Dat deden we lopend, soms was je wel een dag onderweg.”

U moest ook onderduiken.

“Ik kwam op een leeftijd dat ik moest gaan werken voor de Duitsers. Dat heb ik 1 dag gedaan, toen stond ik bij de LBF, de Leidsche Broodfabriek. Ik dacht: dat moet ik niet hebben. En toen ben ik weggegaan. Dat mocht natuurlijk niet, dus ben ik ondergedoken. Dat deed ik overal en nergens. Bij bekenden, een gezin in de Oosterstraat bijvoorbeeld. Op een gegeven moment werd het voor iedereen link, de Duitsers gingen razzia’s houden. Op een avond liep ik met mijn vader

en zus over straat, heel voorzichtig. Ik keek in de straten links en rechts of er geen Duitsers aankwamen. En ja hoor, ik zag die ploert van een Kok aan komen lopen. Toen ben ik weggevlogen, het toenmalige Sint Elisabeth Ziekenhuis in. Als ik opgepakt zou worden, werd ik afgevoerd en naar Duitsland gestuurd. Mijn tante werkte in het ziekenhuis, die zei: loop maar mee. We gingen gangetjes door en ik kwam bij het Annahofje uit. Daar hadden ze een aantal kamers, helemaal vol met onderduikers. De dag erna kwam de directeur langs, van hem moesten we allemaal weg. Ik liep richting Leiden Noord. Op de Haarlemmerstraat kwam ik een Duitser tegen, ik was bang dat ik werd gepakt. Maar hij vroeg: Waar is de Hooigracht? Ik zei: Immer gerade aus. En toen ben ik hard naar huis gerend. Ik heb gelukkig geen dierbaren verloren tijdens de oorlog.”

Herinnert u zich de bombardementen in Leiden?

“Ja die weet ik nog goed, die ene bij het station. Op de hoek van de Steenstraat en de Binnenvestgracht zat een slager, die werd helemaal weggeslagen. Een hele harde knal die je door de hele stad hoorde.”

Wat weet u nog van de Bevrijding?

“Er stonden heel veel mensen op straat te juichen. Ik herinner me dat er ook ineens werd geschoten op de Breestraat, iedereen vloog de stegen in. Dat waren een paar laatste Duitsers. Met de Bevrijding waren we veel aan het dansen, er werd muziek gedraaid op platenspelers. De hookie pookie werd gedanst. Iedereen kwam vanuit de wijken naar het centrum. Het feest duurde dagenlang. Op 8 mei kwamen de Canadezen binnen, zij feestten net zo hard mee.”

U volgt het nieuws tegenwoordig nog op de voet. Wat vindt u van deze tijd?

“De mensen gunnen elkaar tegenwoordig niets meer. Ze hebben een kort lontje. Er is veel spanning in de wereld. Er is oorlog tussen Rusland en Oekraïne en in Gaza. Ik hoop dat de oorlog niet bij ons gaat uitbreken, maar onrustig is het wel.”

Schilderen met passie, voor een kleurrijk resultaat!

079-Schilderwerken Edisonstraat 3 G 2723 RS Zoetermeer +31 64 80 75 395 info@079-schilderwerken.nl 079-schilderwerken.nl

in de puntjes!

KIEK, een kinderwinkel met karakter in de Julianastraat Alphen a/d Rijn.

Een winkel die al 16 jaar bestaat, maar met trots is overgenomen afgelopen januari door Emily Corbeth.

KIEK heeft een ruim aanbod kleding van leeftijd 0 t/m 16 jaar. Hip, betaalbaar en kwaliteit.

Ik, Emily vind het ontzettend leuk om iedereen te helpen, de hele winkel overhoop halen om het beste uit te zoeken en de leukste setjes bij elkaar te maken.

Verder heeft KIEK ook heel veel leuke en originele kado’s. “Houten” Speelgoed, boekjes, knuffels etc die met passie ingepakt worden.

Houd onze socials goed in de gaten en blijf up to date voor alle leuke acties, nieuwe collecties etc.

Emily Corbeth KIEK Kinderlifestyle

Julianastraat 52 2405 CJ Alphen a/d Rijn

KIEK

• Assistent logistiek medewerker afd. Magazijn

• Werkvoorbereider afd. Koppensnellen

• Kraanmachinist afd. Koppensnellen

• Kraanhulp afd. Koppensnellen

• Betonboorders/-zagers afd. Sloopwerken

• Machinist Grondzuigwagen

VANWEGE DE GROEI VAN ONS BEDRIJF ZIJN WIJ OP ZOEK NAAR JOU!

JE WERKOMGEVING

Je standplaats is ons kantoor in Alphen aan den Rijn.

ONS AANBOD

• goede en primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden conform de CAO voor de bouwnijverheid;

• een aanstelling met uitzicht op vast contract.

JOUW REACTIE

Vlasman

Betonbewerkings- en Slooptechnieken b.v.

Ben je enthousiast? Stuur je sollicitatie met CV per e-mail naar vacatures@vlasman.nl

* Acquisitie naar aanleiding van deze vacature wordt niet op prijs gesteld.

DE LEIDSE JAREN VAN ERNST DE JONGE

De bekende verzetsman Ernst de Jonge heeft een belangrijk deel van zijn leven in Leiden doorgebracht. Tijdens zijn militaire dienst maar vooral zijn rechtenstudie. Op de sociëteit van Minerva hangt een plaquette ter nagedachtenis aan hem. Soldaat van Oranje vertelt bovendien deels zijn verhaal. Twee familieleden, achternicht Pien Verberne – de Jonge en neef Ernst de Jonge, aan het woord over zijn veelbewogen leven.

Op 22 mei 1914 werd Ernst de Jonge geboren in Nederlands-Indië. Hij had een oudere broer, Marien, een oudere zus, Adine en twee jongere zussen, Tineke en Liek. Pien vertelt: “Ernst was de rebelse zoon, Marien meer bedachtzaam. Ze hadden samen een sterke band.” Hun vader kreeg een baan in Amsterdam en daarom verhuisde het gezin naar Nederland. Zijn neef Ernst vertelt over hem: “Iedereen was erg enthousiast over hem. Hij was goed met mensen. Wel was hij een beetje wild. Hij had moeite met gezag. Hij is bijvoorbeeld een paar keer van school afgestuurd. Tijdens de militaire dienst werd hij geplaatst bij het Regiment Veldartillerie gevestigd in de Doelenkazerne in Leiden. Hij hield van paardrijden. Op een vrije dag wilde hij paardrijden in Katwijk op het strand. Toen heeft hij het zadel meegenomen van de commandant. Daar kwam de commandant achter en Ernst kreeg straf. Hij zou daardoor niet officier kunnen worden, maar dankzij een goede aanbeveling kon hij alsnog officier worden.”

Na de militaire dienst gaat Ernst studeren in Leiden. Hij wordt lid van het Leids Studentencorps en van 1937 tot 1938 de praeses (voorzitter van het bestuur). Hij roeide bij de studentenroeivereniging Njord en vertegenwoordigde ons land bij de Olympische Spelen in Berlijn in 1936. Samen met zijn vriend Karel Hardeman roeide hij in de gestuurde twee.

Na het afstuderen kan hij in 1939 aan de slag bij BPM, de voorloper van Shell, in Londen. Eind augustus van dat jaar wordt de mobilisatie afgekondigd en wordt Ernst als reservist teruggeroepen naar Nederland. Door de toenemende oorlogsdreiging treft de BPM voorbereidingen om het hoofdkantoor naar Curaçao te verplaatsen en Ernst wordt in februari 1940 door BPM naar Curaçao gedirigeerd. Wanneer de Duitsers ons land binnenvallen moet Ernst van grote afstand machteloos toezien.

Zijn neef en naamgenoot vertelt: “Marien, broer van Ernst en mijn vader, was Engelandvaarder. Toen de oorlog uitbrak fietste hij naar de haven van Scheveningen om daar met een boot naar Engeland te gaan. Aan boord zat ook een groot aantal Joodse mensen die Nederland wilden ontvluchten. Halverwege de Noordzee werd de boot, de Zeemanshoop, opgepikt door een Engelse torpedobootjager.” Eenmaal in Londen vroeg hij zijn broer of hij ook kwam. Dat wilde Ernst zelf ook, hoewel zijn werkgever daar niet blij mee was. Pien merkt op: “Ernst’s besluit voor zijn land te gaan vechten was een sterke keuze. Hij had ook op Curaçao kunnen blijven en de carrière kunnen maken die voor hem in het verschiet lag. Maar hij koos bewust voor zijn land. Ik vraag me weleens af: had iedereen die keuze gemaakt?”

In 1941 ging Ernst naar Engeland. Ernst kreeg van MI-6 een opleiding om spion te worden. Hij leerde morse, het omgaan met codes en kennis van het Duitse leger. Zijn opdracht was om economische inlichtingen in te winnen. In de nacht van 22 op 23 februari 1942 werden Ernst en zijn marconist Evert Radema door Erik Hazelhoff Roelfzema bij Katwijk aan wal gezet. Dat Ernst zich bewust was van de risico’s van zijn gevaarlijke missie, blijkt uit een indrukwekkende afscheidsbrief die hij vlak voor zijn vertrek aan zijn ouders heeft geschreven.

Eenmaal in Nederland ontmoette hij in het diepste geheim enkele familieleden. Op 18 mei werd een andere verzetsman van zijn spionagegroep, die later de ‘groep Kees’ zou gaan heten, opgepakt. Ernst hoorde van die arrestatie, maar ging nog even door met de laatste inlichtingen aan Londen doorspelen. Die scène is overigens te zien in Soldaat van Oranje. Dat is hem fataal geworden. Op 22 mei 1942, nota bene zijn verjaardag, werd Ernst samen met 2 andere verzetsmannen opgepakt.

Hij werd gebracht naar Kamp Haaren en later naar een concentratiekamp in Rawitsch in Polen. In september 1944 overleed Ernst. De spionagegroep Kees heeft tot het einde van de oorlog veel waardevolle inlichtingen naar Engeland weten te versturen.

De opa van Pien en vader van Ernst, Marien de Jonge, vertelde vaak over zijn broer. Ernst: “Mijn vader heeft nog de musical Soldaat van Oranje gezien. Dat vond hij heel herkenbaar en mooi om te zien. Hij was erg gesteld op zijn broer.” Marien is na de aanval op Pearl Harbor gaan dienen bij het Korps Insulinde, een commando-eenheid waarmee hij tijdens de Japanse bezetting vanuit Ceylon werd ingezet op Sumatra. Ook deed hij mee aan politionele acties in toenmalig Nederlands-Indië van 1947 – 1949. Terug in Nederland werd hij beroepsmilitair en kreeg hij diverse onderscheidingen. Op zijn 97ste publiceerde hij het boek Mijn Ruiters over zijn ervaringen tijdens de Politionele Acties en over de achtergronden en de afloop van het conflict met Indonesië.

Pien: “Het heeft mijn opa en onze familie veel pijn gedaan dat nooit precies bekend is geworden hoe en waar Ernst om het leven is gekomen. Een graf of plek om afscheid van zijn geliefde broer te nemen en hem te gedenken, is er nooit geweest. Dat bleef aan hem vreten, het was heel pijnlijk.” Voor zijn honderdste verjaardag in 2011 heeft Marien, met hulp van velen, geld ingezameld en een plaquette laten maken voor zijn broer. Die kreeg een mooie plek op de sociëteit van Minerva. “Het was een mooie bijeenkomst,” vertelt Pien. “Mijn opa heeft de plaquette zelf onthuld en prachtig gesproken over zijn broer en diens levensverhaal. Mijn opa heeft dat heel bewust meegemaakt. En drie maanden later overleed hij. We weten zeker dat hij helemaal naar die bijeenkomst toe leefde. En toen wist hij dat het goed was.”

LEIDEN’S KIJK OP VRIJHEID

We vroegen bekende en onbekende Leidse gezichten

We vroegen bekende en onbekende Leidse gezichten wat vrijheid voor hen t.

Peter Heijkoop, burgemeester: “Het belang van vrijheid verhoudt zich tot het belang van gezondheid, hoop, en liefde en vriendschap. Onmisbaar, niet vanzelfsprekend en iets om je actief voor in te zetten.”

Julius Terpstra, wethouder: “De oorlog in Oekraïne doet je beseffen dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Het kunnen leven zonder angst, met respect naar elkaar en te mogen zeggen van je vindt, is een groot goed en moeten we koesteren.”

wat vrijheid voor hen betekent.

Mevrouw Stolp, verpleeghuisbewoonster: “Tijdens de Bevrijding was je gek van de vreugde, iedereen was aan het dansen. Alle ondergedoken jongens waren blij dat ze weer hun leven konden oppakken en doorgaan met hun studie. Je moet zuinig zijn op vrijheid. Het is belangrijk dat ook degenen die het niet meegemaakt hebben weten hoe belangrijk het is dat je in vrijheid leeft.”

Yvonne van Delft, wethouder: "Vrijheid betekent voor mij de ruimte om jezelf te kunnen zijn, en je uit te kunnen spreken, zonder angst of beperking. Dat moeten we samen waarderen en beschermen, elke dag opnieuw."

Ashley North, wethouder: “Vrijheid is voor mij het gedeeld besef om van elkaar te mogen verschillen. De ruimte om jezelf te kunnen zijn en een ander die ruimte ook te gunnen.”

Abdelhaq Jermoumi, wethouder: “Vrijheid betekent voor mij dat je kunt zijn wie je bent. Daar hoort ook bij dat iedereen kan meedoen, wat je afkomst, religie of politieke overtuiging ook is. En ongeacht of je een hij/zij/hen bent of hoe je eruitziet. Leven en laten leven.”

Wietske Veltman, wethouder: “Hoe wij leven, is iets om te koesteren. Onze vrijheid is een groot goed. Net zo belangrijk als eten en een dak boven je hoofd. Het gaat over zichtbaar jezelf zijn. Met respect voor de ander.”

Armin van Buuren, DJ: “Voor mij is vrijheid dat iedereen kan luisteren naar de muziek die hij of zij leuk vindt. Voor mij persoonlijk de mogelijkheid om grenzen te overstijgen en mensen wereldwijd te verbinden met muziek. Ongeacht taal, afkomt of achtergrond.”

Peter Labrujère, ondernemer: “Vrijheid betekent alles voor je. Vrijheid is ook alles en dat is niet overal normaal. Je moet er zuinig op zijn. Als je er zuinig op bent, zie je wat vrijheid voor je betekent.”

Paul van Meenen, lid eerste kamer: “Vrijheid is voor mij vooral een werkwoord. Werken aan vrijheid is werken aan vrede en ontwikkeling van mensen. Het is samenleven om een maatschappij te hebben waarin iedereen zichzelf kan zijn. Met respect voor de ander.”

Rens Heruer, voorzitter Stichting Dodenherdenking Leiden: “Het lijkt of de vrijheid elk moment heel broos is en kan verdwijnen. Vrijheid is iets dat je moet koesteren, om belangrijk te vinden, om je best voor te doen. Vrijheid betekent dat je aan niemand hoeft uit te leggen hoe je bent, wie je bent en waarom je bent wie je bent.”

Onno Innemee, cabaretier: “Vrijheid is voor mij niet alleen maar voldoen aan de verwachtingen van anderen. Vrijheid is voor mij dat je een pluisje in je navel hebt zitten en dat lekker laat zitten. Of dat je nooit een onderbroek aan hoeft onder je spijkerbroek.”

Trudy Kwik, voorzitter Stichting Bevrijding Leiden: “Vrijheid betekent voor mij dat ik nog steeds in vrijheid kan leven. Dat ik al die gruwelheden die ik op televisie zie niet dagelijks meemaak. Dat ik hier zeggen wat ik wil en daar niet voor gestraft wordt. Dat maakt dat ik blij ben dat ik hier in vrijheid kan leven.”

Maandag 5 mei

9:00 tot 17:00

Uw carving specialist

Als zorginstelling voor alle Leidenaren staan we natuurlijk stil bij de geschiedenis van onze stad. Onze bewoners deelden hun herinneringen aan de oorlog – verhalen die ons herinneren aan de waarde van vrijheid en de kracht van samen.

“Hoe mama ook haar best deed om me gerust te stellen, ik bleef bang voor het geluid.”

“..ook kwam er een keer brood uit de lucht vallen. Het was het allerlekkerste brood dat ik ooit gegeten heb.”

“Ik word elk jaar op bevrijdingsdag nog blij van alle vlaggen, het herinnert mij aan de feesten.’’

“Vrijheid is voor mij dat we als gezin weer samen waren. Dat vier ik elk jaar weer.”

Op www.libertasleiden.nl zijn de korte bewonersverhalen na te lezen.

Samen vieren we vrijheid

Van Diepeningenlaan 108 2352 KA Leiderdorp 071 303 0069 .nl

DE UNIVERSITEIT TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG

Praesidium libertatis, het motto van Universiteit Leiden, betekent ‘Bolwerk van Vrijheid’. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog speelde dat motto een belangrijke rol. En volgens rector magnificus Hester Bijl is juist nu de academische vrijheid crucialer dan ooit.

“Verzet en vrijheidsdrang speelden zeker een belangrijke rol op onze universiteit tijdens de Tweede Wereldoorlog”

De universiteit ging vrij snel dicht na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Speelde het nog wel een rol? “Zeker, het gedachtengoed achter Bolwerk van Vrijheid zie je duidelijk terug tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een belangrijke NSB’er, Robert van Genechten, procureur-generaal in Den Haag, noemde onze universitaire gemeenschap ‘het horzelnest’, zo blijkt uit het boek Horzelnest in Oorlogstijd van Willem Otterspeer. Net als tal van andere organisaties probeerde de universiteit vlak na de bezetting zo goed mogelijk haar werk te blijven doen. Er werden echter steeds meer maatregelen genomen, dus dat werd al snel heel moeilijk. Toen in november 1940 het ontslag van Joodse medewerkers werd afgekondigd, brak er een brede opstand uit. Professor Rudolph Cleveringa hield in het Academiegebouw een vlammend betoog tegen het ontslag van zijn collega Eduard Meijers. Hij werd geholpen door Ben Telders, die zorgde voor de volkenrechtelijke argumentatie van de rede. Zonder Telders was het protest van Cleveringa niet zo succesvol geweest, concludeerde Kees Schuyt later in zijn biografie over Cleveringa. De rede werd in een pamflet verspreid onder studenten door het hele land. Diezelfde dag wijdde medisch hoogleraar Ton Barge zijn college aan de onhoudbaarheid van de theorie van de rassenleer, en

hoogleraar Van Holk gaf een college over Spinoza en de onschatbare joodse bijdrage aan de wetenschap. Er brak vervolgens een staking op de universiteit uit, waarna de bezetter nog diezelfde maand onze deuren liet sluiten.

“Ook na de sluiting bleef het onrustig. In 1942 brak protest uit toen hoogleraar Kranenburg werd ontslagen omdat hij in een boek te weinig aandacht zou hebben besteed aan bepaalde aspecten van het nationaalsocialisme. We waren destijds een rijksuniversiteit en hoogleraren werden door de overheid benoemd. Tijdens de oorlog was de regering natuurlijk in handen van de nationaalsocialisten, en daarom konden zij zich bemoeien met het reilen en zeilen van onze universiteit. Uit protest tegen het ontslag stapte maar liefst twee derde van de Leidse hoogleraren op, waarna de universiteit definitief dicht ging.

“We hadden ook beroemde studenten die zich verzetten, zoals Erik Hazelhoff Roelfzema, beter bekend als de Soldaat van Oranje. Hij was de auteur van het Manifest der Leidse Studenten, waarin zes eisen aan de bezetter werden gesteld om nog enige samenwerking met de studenten mogelijk te maken. Het was een reactie op de bepaling van de Duitsers om een numerus clausus voor joodse studenten in te voeren. Maar ook andere verzetshelden zoals Ernst de Jonge, Chris Krediet en Jan Mulders studeerden bij ons. Verzet en vrijheidsdrang speelden dus zeker een belangrijke rol op onze universiteit tijdens de Tweede Wereldoorlog.”

Na het sluiten van de universiteit werden belangrijke items verstopt voor de bezetter.

“Ja, de staf van de pedel werd verstopt tussen de graven onder de Pieterskerk, en ook een prachtig glas in loodraam dat wij aan de kerk geschonken

hadden werd verborgen. Zendapparatuur en wapens van het verzet lagen verstopt op de zolders van de Hortus Botanicus en het Academisch Ziekenhuis. De meest kostbare bezittingen van de UB werden in de duinen bij Vogelenzang verstopt en later opgeslagen in een kist in de Pieterskerk. Na de bevrijding, in de zomer van 1945, ging de universiteit weer open. Alles werd herstart en de verstopte spullen weer opgehaald.”

Hoe herdenkt de universiteit de 80 jaar van vrijheid sinds de oorlog?

“Op 4 mei herdenken we op onze universiteit natuurlijk de oorlogsjaren. Elk jaar benoemen we een Cleveringa-hoogleraar die op 26 november een oratie houdt over het thema oorlog en onderdrukking, met om het jaar bijzondere aandacht voor de Holocaust. Ook zijn er in deze periode tal van Cleveringa-lezingen van Leidse hoogleraren in binnen- en buitenland. We hebben daarnaast het gedenkboek In Memoriam 1940-1945, een levend document waar alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in worden vermeld. De oorlog kostte ten minste 663 studenten, medewerkers en alumni van de Universiteit Leiden het leven. De lijst is niet definitief, er komen nog steeds nieuwe verhalen naar boven.”

Vrijheid is tegenwoordig nog steeds een belangrijk thema.

“Academische vrijheid is cruciaal, in mijn diesrede van afgelopen jaar noemde ik dit een ‘kroonjuweel’. Het is belangrijk dat we kunnen onderzoeken en onderwijzen in alle vrijheid. In de wereld staat dat onder druk als je bijvoorbeeld kijkt naar de Verenigde Staten. Daar is het ministerie van Onderwijs afgeschaft en worden om politieke redenen bepaalde onderzoeken per direct gestopt. Heel zorgwekkend vind ik dat.

“Het Bolwerk van Vrijheid moeten we koesteren, juist nu. Het belang van vrijheid is zo groot. Als universiteit doen we ons best om alle geluiden te laten horen. We mogen in alle vrijheid en met respect best met elkaar van mening verschillen. Je mag je uiten middels een protest, hoewel dat voor anderen soms juist weer bedreigend kan overkomen. Dat is voor ons een dilemma. We blijven daarom het gesprek aangaan met mensen die protesteren en zaken te duiden, maar dat is nu best ingewikkeld. Demonstraties mogen gehouden worden als ze van tevoren aangemeld zijn en ze veilig kunnen verlopen. Laatst werd er een pro Palestina-protest gehouden in de buurt van een collegezaal waar studenten bezig waren met een tentamen. Ik vroeg of de deelnemers van het protest daar een beetje rekening mee konden houden. Een jonge vrouw zei: ‘Wat nou tentamen, in Gaza gaan er tienduizenden mensen dood!’ Ze lag dag en nacht wakker hiervan en dan maakte ik me druk over een tentamen. Die frustratie snap ik heel goed. In deze tijd van groeiende polarisatie is het soms heel lastig om elkaar te vinden. Toch blijven wij ons inzetten voor vrijheid voor iedereen. Dat is misschien wel de belangrijkste les die wij uit de Tweede Wereldoorlog kunnen trekken.”

Kom je ons team versterken in Duinstede?

Florence Adegeest Woonzorgcentrum in het groen van Voorschoten

Veilig & beschermd wonen

Bij Florence Adegeest woont u in een warme, kleinschalige omgeving met huiselijke sfeer. Hier bieden we persoonlijke zorg en begeleiding aan mensen met dementie. Er worden leuke activiteiten georganiseerd en er zijn voorzieningen zoals een pedicure en kapsalon. Ook tijdelijke zorg is mogelijk wanneer u door medische omstandigheden even niet thuis kunt wonen.

Wonen naast de zorg

Grenzend aan het woonzorgcentrum liggen comfortabele twee- en driekamerappartementen, die particulier worden verhuurd. U woont hier zelfstandig, met het gemak van voorzieningen en activiteiten van Florence Adegeest dichtbij.

Een warm welkom in ons restaurant

Ons restaurant is een ontmoetingsplek voor iedereen. Kom binnen voor koffie met gebak, een lunch of diner – ook als u geen bewoner bent. U bent van harte welkom!

Sluit je aan bij ons team!

Bij Florence Adegeest is altijd ruimte voor mensen met hart voor de zorg. Als medewerker of vrijwilliger krijg je de kans om iets te betekenen voor anderen, je talenten in te zetten en jezelf te blijven ontwikkelen. Jouw inzet maakt het verschil.

Kom kijken op www.werkenbijflorence.nl en wellicht ontmoeten wij elkaar snel!

Interesse in een rondleiding?

Mail naar: ADG.rondleidingen@florence.nl

Heeft u interesse of vragen?

Bel: 070 - 41 31 000 of mail: info@florence.nl

Of kijk op: www.florence.nl

DE PIETERSKERK ALS BRON VAN VERZET

De Pieterskerk speelde een belangrijke rol tijdens de Tweede Wereldoorlog bij het helpen van onderduikers en bij het verzet. Conservator Ward Hoskens vertelt het bijzondere verhaal. Ook kwam hij tijdens zijn promotieonderzoek naar de geschiedenis van de Pieterskerk tot een paar bijzondere ontdekkingen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog doken vele mensen onder in de Pieterskerk. Hoeveel het er waren, is niet precies bekend. “Het is goed verborgen gehouden en het werd niet vastgelegd. Na de Tweede Wereldoorlog zijn er lijsten van verzetsleden in Leiden gepubliceerd, maar daar staat niet bij wie ze hebben geholpen. Het bleef geheim. Het zal om tientallen tot honderden mensen zijn gegaan. In de krant verschenen na de Bevrijding verhalen van mensen dat ze hier hebben geschuild.”

Waar zaten ze dan precies ondergedoken?

“Van de grafkelders tot in de kleinste hoekjes van de kerk. We weten ongeveer waar je door een luik onder de grafkelders kon komen. En er is nog de ‘soeptrap’. Dat is een wenteltrap in de kerk die naar de zolder leidt. Helemaal bovenin zaten mensen ondergedoken.

Waarvoor kwamen mensen destijds naar de kerk?

“Het dagelijkse leven ging tijdens de oorlog zo goed als mogelijk door. Werk en school, maar ook de kerkdiensten. En daar konden ze het verzet onder verbergen. Scholen konden hier schuilen als het luchtalarm afging. De directeuren kregen de sleutel van de kerk. Er was geen schuilkelder, maar het gebouw was sterk genoeg. Er kwamen ook veel mensen naar de dankdiensten op 3 oktober. In de tussentijd vonden er veel verzetsactiviteiten plaats: er werd in de kosterswoning bijvoorbeeld vergaderd door verzetskrantjes. Van elke stroming overigens: in de Kooi zat het communistische verzet, ook deze mensen vonden hun weg naar de kerk. Aan het einde van de oorlog hadden de Binnenlandse Strijdkrachten zich hier verzameld om zich voor te bereiden op het einde van de oorlog. Ze deden bijvoorbeeld militaire en fitheidsoefeningen.

Om ze eten te geven werd een grote melkbus met soep naar boven gebracht. Maar omdat de trap zo smal was en de melkbus zo groot, moest je halverwege de soep oplepelen. Vandaar de naam. Je vindt er nu de escaperoom van de Pieterskerk.”

Hoe wisten de mensen dat ze hier terecht konden?

“Koster Willem Rameau had een groot netwerk in Leiden en het ging van mond tot mond dat je hier kon schuilen. We weten niet hoelang de mensen zijn gebleven, en wat voor mensen het waren. Het waren waarschijnlijk vooral mensen die niet voor de Duitsers wilden werken. Of er ook Joodse onderduikers in de Pieterskerk zaten is niet bekend, maar het is mogelijk wel gebeurd. Later kwamen mensen er per toeval achter dat ze in dezelfde tijd ondergedoken hadden gezeten als bijvoorbeeld een vriend.”

“Ook werden er spullen in de Pieterskerk opgeslagen. Zoals in het graf van hoogleraar J.H. Coccejus. Dit werd gebruikt om waardevolle objecten van de universiteit te verbergen. De universiteit kwam in 1940 in opstand tegen de Duitsers, waarop de bezetters besloten de universiteit te sluiten. De secretaris van universiteitsbestuur kwam bij de koster met een pakket, met daarin onder andere de pedelstaf (een belangrijk ceremonieel object). Ook Museum De Lakenhal had hier kunst verborgen in een van de bijgebouwen. Na de oorlog ging de koster met het pakket weer terug naar de universiteit. Voor de universiteit mogelijk niet het eerste waar ze aan dachten, zij waren druk met de heropening. Ik zie het dan voor me, dat de koster richting het Rapenburg liep met een groot pakket: willen jullie deze terug?”

Kwamen de Duitsers nooit naar binnen?

“Op 5 oktober 1940 werd de kerk tussen 9 en 10 uur ’s ochtends gevorderd door de Wehrmacht voor een dienst voor de Duitse soldaten, maar dat was eenmalig. Daarnaast kwamen er soms NSB’ers in de kerk. Daar is wel een bijzonder verhaal over. De voorganger bij de 3 oktober dankdienst van 1941, genaamd Touw, was een hervormde predikant die een heel kritisch verhaal hield.

Lees verder op pagina 25

Allemansgeest Hofweg 55 2251 LP Voorschoten

E-mail: sales@allemansgeest.nl

Website: www.allemansgeest.nl

Telefoon: 071 - 576 11 75

Conservator Ward Hoskens (© Pieterskerk Leiden

Loop bij ons binnen zonder afspraak. Onze deur staat voor je open.

Financieel advies gericht op jouw situatie.

Daar kun je op rekenen.

Je bent van harte welkom op een van onze vestigingen:

Voorstraat 15, Voorschoten 071 - 576 68 76 voorschoten@veldsink.nl

Dorpsstraat 20, Zoeterwoude 071 - 820 03 62 zoeterwoude@veldsink.nl

Hypotheken | Verzekeringen | Pensioenen | Betalen | Sparen

Hypotheken | Verzekeringen | Pensioenen | Betalen | Sparen

Opro ep aan alle dapp ere Leidenaren!

O ns vrouwenko or in de Pieterskerk zo ekt mo e dige versterking! Maar vergis je niet achter onze harmonie ën schuilt e en geheime missie Alle en zij met scherp e ogen en vastberaden harten zullen de op dracht ontrafelen

Tijdens onze generale rep etitie mo et de klok van de Pieterskerk luiden D e sleutel tot succes ligt verborgen in mijn studiekamer

Vorm je team, kraak de co des, en laat de klok spreken Het verzet rekent op u

In vertrouwen,

Elis i abeth t Rame m au

www pieterskerk com/escaperoom

Vervolg pagina 23

De NSB-burgemeester werd daarbij als het ware vastgezet in het publiek, aan beide kanten van de banken zaten mensen. Hij moest dus alles aanhoren en kon niet weglopen. Er werd gesproken over glippers die werden vergeleken met collaborateurs. Ik vind het heel knap en dapper dat een jonge predikant aan het begin van de oorlog meteen al zo kritisch was. En er werden geen razzia’s gehouden hier: de Duitsers hadden door dat het niet handig was om hier te zijn. Zij liepen ook risico. Zeker vanaf 1943, toen het verzet steeds actiever werd.”

Hoe kwam het kostersgezin Rameau de oorlog door?

“De familie Rameau woonde hier sinds 1916. Als kostersgezin waren ze verantwoordelijk voor de ontvangst, organisatie van activiteiten en onderhoud. Ze woonden hier en hun kinderen groeiden hier op. Een van de kinderen van het echtpaar werkte als agent in Amsterdam. Zijn bureau kwam in verzet tegen de Duitsers en weigerde hun bevelen uit te voeren. Die zoon kwam terug naar Leiden en heeft hier ondergedoken gezeten met zijn gezin. Van hem weten we dat zeker. Dat was in een van de gedenkmonumenten. ’s Nachts ging hij vaak op pad en zijn vader maakte zich daar zorgen om.

Hij schreef in zijn dagboek: ‘het werd op het laatst niet mooi meer’. De zoon hield bijvoorbeeld het wapentransport in de gaten. Ook zijn moeder Elisabeth, de kosteres, had veel stress. Vlak na de oorlog is ze overleden, waarschijnlijk door de trauma’s van de oorlog.”

De Pieterskerk heeft onlangs weer vluchtelingen opgevangen he?

“Klopt, toen de oorlog in Oekraïne uitbrak zijn Oekraïense vluchtelingengezinnen hier in Villa Rameau langere tijd opgevangen. Bijzonder dat bijna 80 jaar later de Pieterskerk nog steeds deze functie heeft.”

Welk verhaal is je het meest bijgebleven over de Pieterskerk in de Tweede Wereldoorlog?

“Dat heeft te maken met het glas-in-loodraam in de kerk, het Marnixvenster. In de zomer van 1940 werd het geplaatst voor een herdenking van de universiteit. Je ziet Willem van Oranje en zijn rechterhand Marnix van Sint-Aldegonde afgebeeld. De bezetting was toen pas net begonnen. Mensen waren meteen bang dat het raam zou sneuvelen door gevechten of bombardementen en daarom is het snel weer weggehaald en opgeborgen. Na de bevrijding werd het weer teruggeplaatst, in september 1945. Bij de onthulling in september 1940 werd een herdenking gehouden.

13817 clientenraad.qxp_Opmaak 1 16-04-2025 08:53 Pagina 1

“Om bewonersbelangen goed te kunnen behartigen, is het nodig hen te spreken, naar hen te luisteren en hen te kennen.” oud-vicevoorzitter mevrouw van Troost

Er was zo’n 200 man bij aanwezig, onder wie veel hoogleraren, maar bij de kleine tentoonstelling achteraf kwamen er ook twee NSB’ers naar de Pieterskerk. De bekende hoogleraar rechten Cleveringa was erbij toen dat gebeurde. Hij hield een dagboek bij en daarin schreef hij uitgebreid over die dag. Zijn reactie op de aanwezigheid van de NSB’ers was duidelijk: hij was enorm verontwaardigd en écht woedend. Vervolgens gaf hij een paar maanden later, op 26 november, gevoed door zijn emotie zijn bekende protestrede in het Academiegebouw van de universiteit. Het laat goed zien wat zijn gemoedstoestand was in die belangrijke maanden.”

BevrijdingsQuiz

1. Op welke datum kwamen de Canadezen Leiden bevrijden?

2. Welke kunstenaar ontwierp het Bevrijdingsmonument aan de Lammermarkt?

3. Hoe heette de eerste burgemeester van Leiden na de bevrijding?

4. Welke wethouder van Leiden schreef een kroniek over de bezettingstijd?

5. Leiden werd bevrijd door de Canadezen. Daar is ook een beroemd liefdesliedje over geschreven. Wat is de titel?

6. Leiden heeft een zinsspreuk: Heac libertatis ergo. Wat betekent dit?

7. Op welke wijze wordt de bevrijding herdacht aan de Zeemanlaan?

8. Boven welk café woonde de Soldaat van Oranje?

9. Tijdens de oorlog tekenden enkele hoogleraren protest aan tegen de maatregelen van de bezetter. Noem één van de hoogleraren.

10. Na de oorlog werd het geldverkeer gereorganiseerd. Alle Nederlanders kregen een vast bedrag voor een nieuwe start. Hoe wordt dat bedrag genoemd?

Doe mee met de quiz en maak kans op gratis deelname aan de nieuwe escaperoom “De Generale Repetitie” in de Pieterskerk.

Antwoorden kunnen tot 5 mei ingestuurd worden naar: info@bevrijdingleiden.nl

Meedenken en meepraten over de ouderenzorg?

Kom in de cliëntenraad bij Topaz

Als lid denk en praat je mee over alles wat bewoners raakt zoals dagbesteding, veiligheid, sfeer en beleid. Je bent dan ook regelmatig op locatie. Hierdoor weet je wat er speelt en draag je bij aan een organisatie die zo goed mogelijk rekening houdt met de wensen en belangen van bewoners. Zo maakt het advies van een lid echt verschil! Als familielid van een bewoner,

vrijwilliger, buurtgenoot of betrokkene ben je welkom in de raad. We zoeken nieuwe leden voor Leiden, Katwijk, Voorschoten en Noordwijkerhout.

Bij interesse neem contact op met Maarten van der Meer m.vandermeer@topaz.nl, 06 20 49 09 42 of ga naar topaz.nl/clientenraden.

Jij hebt motivatie, wij de

Bijbaan

Voor de klas wanneer het jou schikt

Jij bent onmisbaar als invaller in het basisonderwijs. Als de vaste leerkracht er niet is, zorg jij dat de kinderen het onderwijs krijgen dat ze nodig hebben. Pool West houdt daarbij rekening met jouw wensen: wil jij af en toe invallen op één specifieke groep of juist dagelijks op verschillende scholen? Wij regelen het.

De kinderen kijken al naar jou uit. Zien we je snel?

Meer weten? komlesgeven.nl

Pool West is de invalpool voor 230 basisscholen in jouw regio. Wij werken zonder winstoogmerk.

Plantjesmarkt!

5 mei 9:00 - 17:00 uur

Kom langs en laat u adviseren:

• Amsterdam

• Wassenaar

• Leiden

• Oegstgeest

• Katwijk

• Leiderdorp

www.satonoptiek.nl

Bevrijdingskrant Leiden viert 80 jaar vrijheid!

PROGRAMMA BEVRIJDINGSFEEST LAMMERMARKT 5 MEI

Taptoe & Bevrijdingsvuur – Een spectaculaire opening van Bevrijdingsdag

Op 5 mei vieren we 80 jaar vrijheid met een indrukwekkende taptoe op de Lammermarkt, uitgevoerd door diverse show- en marching bands uit Leiden en omgeving. Laat je meevoeren door de krachtige muziek en de prachtige choreografieën van deze top-orkesten!

Wat kun je verwachten?

Diverse Show- en marching bands zorgen voor een spectaculaire muzikale show. Deelnemende korpsen zijn: Amigo Leiden, K & G Leiden, Jong K & G Leiden, Band of Liberation Leiden, Drumfanfare FBL Leiden, Tamarco Leiderdorp. Tribunes zijn aanwezig zodat iedereen comfortabel kan genieten van alle optredens.

Bevrijdingsfeest

Bevrijdingsdag 2025 is niet compleet zonder een knallend feest waarmee we samen de vrijheid vieren! Zing, dans en vier mee met verschillende artiesten zowel uit onze mooie sleutelstad als uit de rest van het land.

Na de indrukwekkende taptoe barst het Bevrijdingsfeest los op de Lammermarkt! Een feest voor iedereen, met een diverse line-up die aansluit bij verschillende muziekvoorkeuren en leeftijden.

Line-up

O’nine – Feest mee met deze alom bekende coverband die barst van aanstekelijke energie!

Berget Lewis – Geniet van deze Lady of Soul die je met haar powerstem omverblaast

Davy Keys – Een muzikale duizendpoot met piano-entertainment van topniveau.

Robert van Hemert – Bekend van zijn megahit ‘Zoet, Zout, Zuur’. Rock & Rave – Een unieke mix van Rock en Dance.

Allround DJ – Tussen de optredens door draaien DJ’s de beste feestnummers

DUS KOM DANSEN, ZINGEN EN GENIETEN SAMEN VIEREN WE

80 JAAR VRIJHEID!

TIJDSCHEMA

12.30

Feestterrein open

13.30-16.00 Bevrijdings taptoe met diverse optredens van Show- en Marchingbands

16.00-16.15 DJ

16.15-17.00 O’nine

17.00-17.30 Berget Lewis

17.30-18.30 O’nine

18.30-19.00 DJ

19:00-20.00 Davy Keys

20.00-20.15 DJ

20.15‒20.45 Robert van Hemert

20.45‒21.00 DJ

21.00‒22.00 Rock & Rave 22.00 Einde Bevrijdingsfeest

COLOFON

Redactie: Mieke van Meijgaarden, Martine Heruer, Sharon Pijnaker, Janet Knipmeijer, Yara Sieswerda, Marleen Hogendoorn

Foto’s: Nico van der Horst, Balthus Jansen Druk: Janssen Pers

Realisatie krant: MDH Uitgeverij

Informaticaweg 2 7007 CP Doetinchem T 0314-361130

E info@mdh-uitgeverij.nl

I www.mdh-uitgeverij.nl

Verspreiding: Spotta

E kwaliteitsbeheer@spotta.nl I www.spotta.nl

K L A N K T H E R A P I E

Ontdek diepe ontspanning, emotionele balans en verhoogde energie met klanktherapie van Divine Tuning. Ervaar eeuwenoude Tibetaanse healing gecombineerd met moderne technieken voor stressvermindering, betere slaap en innerlijke rust.

D I V I N E T U N I N G

���� 0683701084 ���� info@divinetuning.nl divinetuning.nl ���� Dobbeweg 17, Voorschoten ������

Computerproblemen en/of hulp nodig?

info@it-foryou.nl

085 902 3864

Ooievaarstraat 50 • 2162 XS Lisse Jadelaan 137 • 2132 XZ Hoofddorp

Sarah is derdejaars student HBO-V en heeft een bijbaan als Helpende bij ActiVite

‘Als Helpende in het verpleeghuis doe ik veel ervaring op. Ik kijk mee met handelingen en ik leer allerlei gesprekstechnieken, bijvoorbeeld over omgaan met incontinentie. Bij toetsen heb ik er al veel aan gehad dat ik de link kan leggen tussen theorie en praktijk. Dat helpt ook bij het uitwerken van casusopdrachten. Superhandig! Het contact met de bewoners maakt dit werk extra leuk.

Het is ideaal dat ik zelf mijn werk kan plannen. Als ik een rustig weekend heb, werk ik extra. En heb ik tentamens, dan rooster ik mezelf juist even niet in. Ook kan ik mijn werk prima om mijn stages heen plannen. Die flexibiliteit is top. En het betaalt ook nog eens lekker. Met alle voordelen kan ik deze bijbaan in de

flexpool bij ActiVite aan iedere zorgstudent, mbo en hbo, aanraden!’

Kijk op werkenbij.activite.nl

Ex Animo: al 106 jaar muziek in Leiden

In 2019 vierde oratoriumvereniging Ex Animo haar honderdste verjaardag. Gelukkig zit er zes jaar later nog steeds muziek in dit bekende Leidse koor!

‘Uit bezieling’ is de letterlijke vertaling van Ex Animo. En die bezieling is er al 106 jaar. Velen kennen Ex Animo vooral van de jaarlijkse uitvoering van de Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach. Dat is niet zo gek. In 1942 voerde het koor dit beroemde stuk voor de eerste keer uit, onder de leiding van dirigent Herman de Wolff. Sindsdien is de uitvoering van de Matthäus Passion een jaarlijkse traditie. In 1978 nam dirigent Wim de Ru het stokje over van De Wolff en dat doet hij inmiddels al bijna vijftig jaar.

Maar het repertoire van het koor is veel breder dan het beroemde passiestuk van Bach. Tal van andere muziekstukken hebben al op het programma gestaan. Zo zijn er concerten geweest met Die Schöpfung van Haydn, de Messiah van Händel, het Requiem van Mozart, Rejoice in the lamb van Britten – en nog heel veel meer!

Handgemaakt en Persoonlijk

Bij Tyler’s vindt u onder andere collecties van goudsmeden en ontwerpers uit binnenen buienland. Exclusiviteit, authenticiteit, duurzaamheid en service staan hoog in het vaandel. Zo kunt u bij Tyler’s terecht voor alles, van werk van jong Nederlands talent en tijdloze zilveren sieraden in alle prijsklassen tot prachtige gouden juwelen met zeldzame edelstenen of parels van exclusieve, internationale merken zoals Per Borup Design, Ponte Vecchio Gioielli, Burato

Gioielli en Hulchi Belluni, om uzelf of een ander mee te verwennen.

Goudsmid, designer en edelsteenkundige Clare Tyler ontwerpt naar wens speciaal voor u een uniek sieraad waarbij het mogelijk is om uw oude sieraden te verwerken tot een heel nieuw stuk. Zo blaast Clare samen met u dierbare herinneringen een nieuw leven in en kunnen deze herinneringen worden doorgegeven aan de volgende generatie.

Vind de perfecte schoenen voor het hele gezin

in Leiderdorp

Op zoek naar goede schoenen voor dames, heren en kinderen? In onze schoenenwinkel in Leiderdorp vindt u een ruime collectie comfortabele en stijlvolle schoenen voor het hele gezin. Of u nu trendy sneakers, stevige wandelschoenen of nette schoenen voor een speciale gelegenheid zoekt, wij hebben het allemaal.

Goede schoenen zijn essentieel voor comfort en ondersteuning. Daarom bieden wij alleen merken van hoge kwaliteit. Onze deskundige medewerkers helpen u graag bij het vinden van de perfecte pasvorm.

Voor kinderschoenen is goede ondersteuning extra belangrijk. Ons assortiment bevat daarom schoenen die de groeiende voetjes optimaal ondersteunen.

Kom langs en ervaar zelf ons uitgebreide aanbod en persoonlijke service. Bezoek onze schoenenwinkel in Leiderdorp en loop comfortabel weg met het perfecte paar schoenen!

MET HANDEN

Met jouw creatieve handen kan je de wereld vormen naar waar jij je fijn bij voelt en naar wat jij wil maken!

Hoe mooi is het dat je als artiest de wereld vorm kan geven?

Vorm kan geven naar wat jij fijn vindt, naar wat jij wil creëren?

Dat daar de mogelijkheid voor is, is naar mijn mening dé uiting van vrijheid.

Dit fenomeen staat dan ook centraal in dit ontwerp. De handen van de kunstenaar die hun effect overdragen aan alles wat wij kennen, die creativiteit loslaten op de wereld hoe hij is. Met als resultaat dat deze een stukje levendiger wordt!

Luuk de Bakker, student aan de Universiteit Leiden

LIVEMUZIEK & VINYL DJ'S WINKELS OP STRAAT VEEL (KINDER) PRET FOODTRUCKS & BARREN AANKOMST BEVRIJDINGSVU

IVEMUZIEK DJ'S STRAA A T & AANKOMST BEVRIJDINGSVUUR

mee met onze thuiszorg in Leiden? Loop jij een keer

Kies voor:

Waar/wanneer je werkt

Flexibel contract of vast Goed salaris!

Voel je vrij om iets te vragen: app, bel 06 15 63 85 75, mail naar werkenbij@ActiVite.nl of scan nu de QR

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.