V A K B L A D
V O O R
N E D E R L A N D S E
P O P P O D I A
♥
MOSS AFGERAGDE ZALEN CREATIVITEIT IS
HET TOVERWOORD
GRETOUR
BAK M L A G N E N A AR E
DUMMY - JUNI 2012
DA
Altijd en overal bankieren Wilt u altijd en overal kunnen bankieren? Bankier dan voortaan via uw mobiele telefoon. Met Rabo Mobielbankieren kunt u op uw mobiele telefoon met internetverbinding onder andere saldo checken, bijen afschrijvingen bekijken en geld overmaken. U kunt Rabo Mobielbankieren via de Rabo Bankieren App of via de mobiele site m.rabobank.nl. Sms APP naar 7171 en ontvang direct de downloadlink naar de app op uw mobiele telefoon.
De wereld naar je hand zetten. Dat is het idee. Rabobank. Een bank met ideeĂŤn.
www.tilburg.rabobank.nl
EEN STEUNTJE IN DE RUG EN SCHOUDERKLOPJE INEEN
Mijn eerste keer backstage was na een concert van Snoop Dogg. Of het nou mijn blonde lokken, blauwe ogen, stralende glimlach of veel mooiere vriendinnen waren? Ik weet het nog steeds niet, maar een bodyguard -maatje kleerkast- vorderde ons hem te volgen. Langs dikke gordijnen, muziekinstrumenten, via trappen en gangen besefte ik ineens dat er nog een hele wereld schuil gaat achter het podium. We mochten wachten in de personeelslounge. Naast een aantal schaars geklede dames, gevaarlijk ogende beveiligers en roadies, liep ook het personeel hier rond. Ze spoelden de glazen, sjouwden met emmers warm water, borgen de instrumenten op, takelden lichten naar beneden. En alles met een glimlach. Mijn nieuwe wereld was hun thuis. Een thuis aan verandering onderhevig; bezuinigingen, BTW-verhogingen en de algehele tendens van besparen op cultuur.
editorial
SANNE STENVERT HOOFDREDACTEUR
ontwikkelingen kritisch worden gevolgd en becommentarieerd. Een steuntje in de rug en een schouderklopje in ĂŠĂŠn. Dit vakblad biedt ook een kijkje in andermans keuken, want van elkaar leer je het meest. De Dogg liet zich nog even zien. Met grote zonnebril, oversized shirt en niet geheel bij kennis, vereerde hij ons vijf minuten met zijn aanwezigheid. Drie dames in bikini wezen hem heel aardig de weg naar zijn kleedkamer. Het personeel wees ons heel vriendelijk de weg naar buiten. Zij bleven binnen, in de wondere wereld BACKSTAGE.
Deze vrijwilligers, personeelsleden en manusjes-van-alles zijn het publiek van BACKSTAGE. Een platform voor de mensen achter de schermen, waarin de huidige
EDITORIAL | 3
13
6 4 | INHOUD
INHOUD INHOUD INHOUD PODIA
20
6
Authentiek EKKO
8
Fotoreportage
12
Mystery Guest
18
Bibelot vindt nieuw optrekje SOUNDS
20
Moss
22
Muziek/Jukebox BELEID
18
13
Werknemer onder vuur
17
Double talk
21
Vraag/antwoord INFOTAINMENT
16
16
Gespot!
24
We could be heroes
25
Schaarste creĂŤren
26
Nieuws
27
Colofon/Prijsvraag
INHOUD | 5
AUTHENTIEK
EKKO Tekst: Sander van Vooren Beeld: Sebastiaan Vroom en Eleni Hoefsloot
De geschiedenis van EKKO gaat ruim een eeuw terug. Het begint met de gereformeerde studentenvereniging Societas Studiosorum Reformatorum (S.S.R.). Deze vestigt zich in 1906 in een pand aan de Utrechtse voorstad Bemuurde Weerd, waar nu EKKO zit. De studenten worstelen na verloop van tijd met de vraag hoe ze hun gereformeerde grondslag het beste door kunnen laten klinken in hun vereniging. Dit draagt uiteindelijk bij aan de transformatie tot een niet-christelijke open jongerenvereniging in 1973. Na deze verandering koopt de gemeente Utrecht het pand al gauw over. Binnen het pand ontstaan tussen 1979 en 1983 diverse voorzieningen, waaronder een vegetarisch restaurant, alternatieve bioscoop, discotheek, muziekpodium en theater. Na een verbouwing en de heropening in 1986 veranderde het jongerencentrum in cultuurcentrum EKKO. In de jaren die volgen, blijft het cultuurcentrum 6 | OP BEZOEK
Het Utrechtse poppodium EKKO is veelzijdig en heeft een rijke geschiedenis. De directrice, de programmeur, een barvrijwilliger en een trouwe bezoeker nemen je mee in de wondere wereld van muziek en de nevenactiviteiten van het podium. veranderen. Het accent komt steeds meer te liggen op muziek en EKKO groeit uit tot een alternatief poppodium. Muziek mag dan wel de voornaamste activiteit zijn, de bezigheden die jaren terug plaatsvonden bij het poppodium zijn toch blijven hangen. Zo kun je in het pand op donderdagen en vrijdagen nog steeds terecht voor een vegetarische hap en zijn er geregeld dansavonden. Er is maandelijks een expositie en tijdens het Utrechts Filmfestival worden er op een groot diascherm buiten het pand films vertoond. EKKO is van alle markten thuis.
MARLIES TIMMERMANS (35) DIRECTRICE EKKO “Voordat ik directeur van EKKO werd, was ik in dienst bij de Effenaar en 013. EKKO is een stuk kleiner dan die podia, wat ik fijn vind. Ondanks het kleine formaat van ons podium werken we hier met ruim honderd
vrijwilligers. Een groot deel daarvan bestaat uit mensen die al werken. Dat vind ik toch altijd mooi om te zien: mensen die al zo’n interessante, betaalde baan hebben en daarnaast nog eens onbetaald bij een poppodium willen werken. Die groep is heel belangrijk voor ons. Daarom wil ik ze altijd bij zo veel mogelijk zaken betrekken. Ik probeer helderheid en openheid te geven over de bedrijfsvoering. Ik noem concrete cijfers en laat weten wat onze behaalde winst is. Zo geef ik vrijwilligers de kans vragen te stellen en kritisch mee te denken.”
EDUARD VERSTEEGE (29) PROGRAMMEUR EKKO “EKKO is één van de meest authentieke poppodia van Nederland, op het gebied van muziek, maar ook gevoelsmatig. We zitten in een heel oud pand, terwijl veel andere podia al zijn overgegaan op nieuwbouw. Daarnaast is EKKO erg intiem door de kleine omvang. Een artiest loopt
na afloop van een concert gewoon door het publiek naar de merchandise-tafel. Dat is toch bijzonder. De muziek bij EKKO is sowieso al vrij exclusief. We boeken alleen opkomende bandjes, vooral buitenlandse groepen. Zij maken hier alternatieve muziek als Folk, Elektronica, Noise, Garage, maar er komen ook singer/songwriters. Er is voor mij wat dat betreft ook nooit genoeg nieuwe muziek. Gelukkig kunnen we daar goed over praten met ons publiek. Zo blijven we vernieuwend.”
HARM PULLES (31) BARVRIJWILLIGER EKKO “Sommigen gaan zaterdags naar het voetbal, ik werk bij EKKO. Voor mij is het gewoon een vrijetijdsbesteding. Doordeweeks ben ik Application Engineer, in het weekend barvrijwilliger. Ik heb gezellige collega’s en er zijn geregeld personeelsuitjes. We gaan naar festivals als Pinkpop en Roskilde met de hele groep.
Verder zie ik geregeld nieuwe bandjes voorbijkomen. Bandjes die een ander morgen pas hoort, maar waar ik vandaag al naar kan luisteren. Het voelt toch goed om dat allemaal mee te mogen maken. Ja, er hangt wel echt een goede sfeer hier. En volgens mij kunnen we ons plezier in het werk ook goed overbrengen op onze bezoekers. We staan niet als een stel zoutzakken achter de bar maar zijn allemaal erg enthousiast.”
LISA DE JONGH (23) BEZOEKER EKKO “Toen ik net een halfjaar in Utrecht studeerde, nam een studiegenootje mij mee naar EKKO. Vanaf dat moment ben ik het podium blijven bezoeken. Er is een fijne programmering voor zo’n klein podium. Ze weten er vaak de opkomende bandjes goed uit te pikken, waar je dan ook nog eens voor relatief weinig geld heen kunt gaan. En dat in een gebouw met een
leuk huiskamersfeertje. Het zijn ook altijd dezelfde gezichten die je daar ziet, wat ook erg gemoedelijk is. Ik kom hier wel twee keer per maand voor een concert of voor een lekker biertje na het stappen. Het leukste vind ik nog wel het feestje Diep in de Groef. Op zo’n avond draaien verschillende dj’s Indie-hitjes. Verder vind ik het tof om tijdens het Filmfestival een gratis film te kijken op het grote diascherm voor het pand. Dat zouden ze vaker mogen doen.”
WIST JE DAT? De naam EKKO afkomstig is van de in de jaren tachtig populaire rockgroep Echo & The Bunnymen. In de EKKO-concertzaal slechts driehonderd bezoekers passen en het podium daarmee een van de meest intieme zalen heeft van het land. OP BEZOEK | 7
Beeld: Eleni Hoefsloot
8 | KIJKJE NEMEN
Beeld: Eleni Hoefsloot
KIJKJE NEMEN | 9
Beeld: Eleni Hoefsloot
10 | KIJKJE NEMEN
Beeld: Eleni Hoefsloot
KIJKJE NEMEN | 11
MYSTERY GUEST Ervaring van een bezoeker bij een poppodium De vrijwilligers “De vrijwilligers en medewerkers van NIEUWE NOR vinden het leuk om een praatje te maken. Dit maakt dat je je welkom voelt, heel belangrijk dus. Bovendien is te zien dat ze het leuk vinden om daar te werken en zaken te verbeteren. Zo roken de toiletten een tijd geleden niet al te fris. Bezoekers hebben dit doorgegeven aan de vrijwilligers en vervolgens is hier wat aan gedaan. Sindsdien ruiken de toiletten een stuk beter.”
In aanraking Naam: Marijke Roeloffs (23) Geeft een oordeel over: NIEUWE NOR in Heerlen (LB) “Mijn verloofde speelt in een band en had vier jaar geleden een optreden in NIEUWE NOR. Zo kwam ik voor de eerste keer in aanmerking met het poppodium.” Bij binnenkomst maakte de graffiti op de muren meteen een goede indruk. “Het maakt een poppodium voor mij een stuk persoonlijker.’’ Inmiddels is Marijke trouwe gast bij NIEUWE NOR. “Ik vind de grootte van de zaal een enorm pluspunt.” Ook is het aangrenzende café voor haar een reden om terug te komen. “Hier kun je een leuke avond doorzetten als de zaal sluit”. Zo’n leuke avond bereik je volgens Marijke met de juiste sfeer. De vrijwilligers spelen daar een belangrijke rol in, geeft ze aan. “Ze zijn altijd in voor een praatje. Toch is dat iets wat ik niet bij alle podia zo ervaar. Heel jammer, want dat zorgt gelijk voor een negatief imago.”
6.5
Geluid en licht “Het geluid staat vaak wat te hard. Dat kan erg vervelend zijn. Gelukkig is dit op te lossen met oordopjes (gehoorbescherming, red.). Ik kan niet meer zonder.”
8.0
Shows en optredens “Zoals de meeste poppodia in Nederland richt NIEUWE NOR zich op de trends van nu. Zo zijn er momenteel veel dansavonden met de populaire muziekstromingen drum and bass en dubstep.” Toch is er genoeg variatie. “Er zijn ook avonden met metalcore en hardcore, mijn favoriete muziek.”
8.5
Ligging “Doordat NIEUWE NOR dichtbij de grens met België en Duitsland ligt, komen veel nationaliteiten samen. Dit levert leuke gesprekken op.” Daarbij is de afstand vanaf het station ideaal, vindt Marijke: “Het is slechts tien minuten lopen en de shows en optredens zijn meestal op tijd afgelopen om de trein of bus te halen.”
7.0
Prijs/kwaliteit verhouding tickets en drank poppodia “Niet goedkoper of duurder dan andere poppodia.”
Eindoordeel
7,5
Hoezeer de muziekliefhebster te spreken is over ‘haar’ poppodium, kritiek heeft Marijke ook: “Ik vind dat ze meer reclame mogen maken voor optredens. Het is wel eens voorgekomen dat een buitenlandse band optrad en er in totaal maar tien man in de zaal stond. Dat is zonde.”
Tekst: Michelle Bosma Beeld: Rieat Lusz Bron: © NIEUWE NOR 12 | CHECK!
Het project PäNG! biedt jonge talentvolle kunstenaars de mogelijkheid om zich te laten inspireren door de culturele context van poppodium NIEUWE NOR en er in diezelfde omgeving een werk te maken.
Tekst: Paul van Son en Tessa Glijn Illustratie: Tahnee Aelfers Bron: VNPF, Poppodia in Cijfers 2010
WERKNEMER ONDER VUUR Hartstikke leuk dat je bij een poppodium werkt. Maar weet je ook wat er achter de schermen speelt? Door bezuinigingen van het kabinet Rutte I dalen de subsidies en is de BTW op concertkaartjes verhoogd van 6% naar 19%. Hierdoor moeten poppodia de kosten omlaag brengen – en het liefst de opbrengsten omhoog. Dit heeft voor verschillende onderdelen gevolgen.
INFO | 13
Er liggen wel degelijk kansen voor de branche Één van die onderdelen ben jij. Er worden steeds meer eisen gesteld aan betaalde en onbetaalde werknemers van podia. Sociale hygiëne, EHBO, noem maar op. Medewerkers worden vaker voor meer taken ingezet. Op zich niet erg, maar dit kan iemand natuurlijk wel over de drempel helpen om te stoppen met vrijwilligerswerk. Poppodia hebben altijd al voor een groot deel op vrijwilligers gedraaid; meer dan de helft van de werknemers van poppodia is onbetaald. Het kabinet gaat in de totale kunst- en cultuursector bezuinigen. Het gaat om een structurele bezuiniging op de cultuursubsidies: oplopend tot 200 miljoen in 2015. Hierdoor zal het belang van vrijwilligers voor poppodia nóg groter worden. Bij bezuinigingen zijn de betaalde werknemers immers vaak als eerste ‘aan de beurt’.
Kansen Als je naar de geluiden uit de sector luistert, lijkt het wel of er geen toekomst meer is voor de Nederlandse poppodia. Maar er liggen natuurlijk wel kansen voor deze branche. Poppodia moeten creatief zijn om op andere manieren geld te verdienen. Zo gebeurt het al dat zalen worden verhuurd voor activiteiten als congressen en andere bijeenkomsten. Podia moeten de bedreigingen zo veel mogelijk inperken en kansen optimaal benutten. Hiervoor is creativiteit vereist. Podia moeten meer gaan doen dan
14 | INFO
alleen concerten organiseren. Het eerder genoemde voorbeeld van congressen is absoluut een kans die de poppodia moet aanpakken. Hiermee kunnen de broodnodige inkomsten worden gegenereerd. Ga samenwerken met het bedrijfsleven en zorg dat die zalen vaker gevuld zijn! Podia moeten hun blik verbreden en niet alleen met andere partners samenwerken, maar ook nieuwe uitdagingen aan gaan. Het is niet verkeerd om concerten uit te kiezen die een podium verzekeren van succes, maar vaak kunnen minder bekende voorstellingen ook veel kijkers trekken. Met de juiste reclame. Het gebruik van Social Media biedt hulp. Ook kan je als podium met de programmering een specifieke doelgroep aanspreken; denk aan een ladies night. Of de supermarkt-actie: “Tweede kaartje gratis voor een musical”. Waarom zou een poppodium niet samen kunnen werken met een supermarkt in de buurt? Bij een goede ervaring ontstaat mond-tot-mondreclame. Meer mensen horen van de popzaal en het podium en de acts raken bekend bij een breder publiek.
Rol werknemers Van de mogelijke oplossingen gaan we weer terug naar de poppodia zoals ze nu zijn. De poppodiumsector bestaat uit een opvallend jonge (gemiddeld 30-35 jaar) groep mensen. Bovendien heeft deze groep een erg sterke binding met het werk.
Veel vrijwilligers werken bijvoorbeeld in ruil voor een aantal concerten dat ze per jaar gratis mogen bezoeken. Daar zit de binding met de branche: je bent graag op je werkplek en frequente bezoeker van poppodia. Maar er zijn ook gevaren. De bezoekersaantallen daalden het afgelopen jaar met 8%. De omzet van podia is het weliswaar gestegen, maar dit komt onder andere door de verhoging van de BTW. Ook het aantal muziekoptredens liep met 7% terug. Dan is er nog de verschraling van het aanbod. Zalen moeten uitverkocht zijn. Zo krijgen ‘kleinere’ bands steeds minder kans om op te treden. Verder is de positie van bands ten opzichte van podia ijzersterk. Zeker de wat grotere bands, die een ‘uitverkoop-garantie’ hebben, kunnen hoge gages vragen. Wil het ene podium het niet betalen, dan betaalt de ander het wel. Creativiteit is het toverwoord. Om de strijd aan te gaan met de bedreigingen, zal de branche creatief moeten zijn. De tijd van klagen over de bezuinigingen is voorbij. Je kan wel stilstaan bij hoe zwaar de sector het wel niet heeft, maar daar bereik je helemaal niets mee. De poppodiasector is bij uitstek een sector waar veel creatievelingen rondlopen. Spreek deze kwaliteiten nu aan om door de zware tijd heen te komen. Wijk af van de geijkte paden. Ga samenwerkingsverbanden aan en kom uit die comfort zone.
Rol van vrijwilligers wordt nog groter De Vereniging van Nederlandse Poppodia- en Festivals onderzocht de inkomsten en uitgaven van poppodia in 2010 en hier kwamen een paar interessante punten uit.
UITGAVEN: ▪▪
INKOMSTEN: ▪▪
▪▪ ▪▪
▪▪
▪▪
▪▪
De VNPF-podia realiseerden een gezamenlijke omzet van €92,8 miljoen. Dat is een daling van 2% ten opzichte van 2009. De gemiddelde omzet per podium daalde met 4% naar €1,93 miljoen. De poppodia genereren gemiddeld voor 74% hun eigen inkomsten en de overheid financiert de overige kosten. Dit zijn met name de gemeenten (24%), maar ook de programmafondsen (2%). Eigen inkomsten worden gegenereerd uit kaartverkoop (34%), horecaomzet (29%) en inkomsten uit besloten verhuur, sponsoring en overige (11%). De verdeling van de inkomsten verschilt per type poppodium. Grote podia genereren gemiddeld 82% eigen inkomsten, terwijl middelgrote 58% en kleine podia 53% van de eigen inkomsten verzorgen. Sommige grote podia genereren meer dan 90% eigen inkomsten. Ten opzichte van 2009 daalden de inkomsten van kaartverkoop met 7%. De horeca- inkomsten daalden met 9%. De inkomsten uit besloten verhuur zijn echter ruim verdubbeld. De daling van inkomsten uit kassa en horeca is een logisch gevolg van de daling van het aantal muziekactiviteiten (met 7%) en bezoek (met 8%).
▪▪
▪▪
▪▪
▪▪
▪▪
Door een kostendaling van 4% ten opzichte van een omzetdaling van 2% behaalden de poppodia gezamenlijk een beter resultaat dan vorig jaar. De programmakosten bleven gelijk, maar de muziekactiviteiten daalden met 7% en ook het bezoek ging met 8% achteruit. Dit leidde samen tot hogere programmakosten per activiteit en per bezoeker (15% stijging). De poppodia geven gemiddeld 37 % van hun geld uit aan het programma, bijna 33% aan personeel en overige uitgaven zijn onder andere huisvesting (11%) en inkoop horeca (8%). Onder programmakosten worden gages, afdrachten, reis-, hotel- en cateringkosten voor artiesten verstaan. Bij kleinere podia kost het programma gemiddeld minder dan bij grote podia. Bij grote podia bedragen de programmakosten 39% van de totale uitgaven, bij middelgrote podia is dit 33% en bij kleine podia 30%. Bij de grotere podia wordt relatief minder geld uitgegeven aan personeel. bij grote podia zijn de personeelskosten 33% van de totale begroting, bij middelgrote podia 35% en bij kleine podia 37%. Opnieuw steeg de gemiddelde prijs van een entreekaart, met 7% ten opzichte van 2009. Het publiek betaalde in 2010 per bezoek gemiddeld €11,98 (ex btw) voor een kaartje. Daarmee is de gemiddelde prijs voor een entreekaartje in zes jaar tijd gestegen met maar liefst 65%.
INFO | 15
GESPOT! Tekst: Michelle Bosma Fotografie: Robert van Ingen
De poppodiabranche ontwikkelt zich continu, niet alleen op gebied van muziek maar ook van mode. De bezoekers spelen hierin een belangrijke rol. Wat is er momenteel hip? Gespot! brengt het in beeld.
SUPPORT je band Sven Rademakers (21) speelt gitaar in de metalcore band As Heavens Collide en draagt een shirt van de band Texas in July . “In de hardcore scène dragen fans zo’n shirt om hun favoriete band te supporten.”
Glitter met een verleden Desirée Pisters (20) struint het liefst kringloopwinkels af. In Maastricht vond ze deze zwarte glitterschoenen.
Eén ring? Wat dacht je van drie! Maarten van Mulken (21) weet als student aan de Kunstacademie hoe hij zijn outfit afmaakt: met ringen!
16 | CHECK!
Nét even anders gestreept Thijs Gombert (24) vindt winkels als Urban Outfitters en Forever 21 net iets leuker dan de H&M, vanwege de ‘aparte prints en lange houdbaarheidsdatum’.
Voor op je HOOFD Roel Bosma (23) draagt de welbekende LA cap met platte voorkant. “Vooral handig voor bad hairdays.”
DOUBLE TALK
Tekst: Michelle Bosma Fotografie: Rieat Lusz
Een coördinator en vrijwilligster beantwoorden drie dezelfde vragen over hun werk in de poppodiabranche. Hebben ze dezelfde visie? Of kunnen ze nog van elkaar leren?
Hugo Copier (33) is sinds september dit jaar coördinator van poppodium Fenix. Vrijwilligster Appolonia Boschma (22) is zijn kersverse aanwinst. Door de bezuinigingen in de poppodiabranche worden er hogere eisen gesteld aan de vrijwilligers en medewerkers in loondienst. Hoe merken jullie dit? Appolonia: “Ik sta in het weekend achter de bar bij Fenix, maar ik merk dat ik vaker ook andere klusjes doordeweeks moet doen.” Hugo: “Ik merk dat ik meer van mijn vrijwilligers moet vragen. De vrijwilligers draaien in principe alleen de weekenddiensten, maar het komt geregeld voor dat ik doordeweeks ook hulp nodig heb. Dat komt door het geringe budget dat we krijgen van de gemeente: met drie vaste medewerkers is het lastig rondkomen. Een poppodium is nergens zonder zijn vrijwilligers.” Hoe gaan jullie zo goed mogelijk te werk? Appolonia: “Ik probeer flexibel te zijn met de diensten. Wil Hugo dat ik een klus doordeweeks doe, dan vind ik dat geen probleem. In de maandelijkse gesprekken met alle vrijwilligers bespreken we terugkomende problemen rondom het werk en proberen we deze op te lossen. Dat is prettig en verbetert de sfeer en
productiviteit. Het is ook fijn dat Hugo als coördinator niet te beroerd is om eigen fouten toe te geven.” Hugo: “Ik wil met een zo’n groot mogelijke groep vrijwilligers werken, zodat de klussen in het weekend én doordeweeks zoveel mogelijk verdeeld worden. Ik ben daarom altijd op zoek naar nieuwe mensen. Iedereen met een affiniteit met muziek is welkom. De rest leren ze vanzelf.” Wat verwachten jullie van de toekomst? Hugo: “We wachten al jaren op een verbouwing van Fenix, deze heeft op het moment niet de uitstraling van een poppodium. Een mooi gebouw zou ons net dat extra steuntje in de rug geven.” Appolonia: “Poppodium Fenix is vroeger nogal negatief in de media geweest. Het is jammer dat sommige mensen nog steeds hetzelfde beeld van vroeger hebben. Fenix is een leuk podium en we werken allemaal hard om het zo te houden. We zijn blij als we deze boodschap ook in de toekomst uit kunnen dragen.”
INTERVIEW | 17
BIBELOT VINDT NIEUW OPTREKJE BONIFATIUSKERK WORDT VERVANGEN DOOR ENERGIEHUIS Poppodium Bibelot zit al vanaf 1981 aan de Wijnstraat in Dordrecht. Gevestigd in de oude Bonifatiuskerk is het een podiumzaal met een geheel eigen entourage en uitstraling. Eind dit jaar verhuist het poppodium naar het Energiehuis, een leegstaande energiecentrale buiten het centrum van Dordrecht.
18 | OP BEZOEK
Het oudste poppodium van Nederland (1967) staat met de verhuizing een enorme verandering te wachten. Directeur van Bibelot, David van Wijngaarden, is enthousiast over de verhuizing. “Het klopt dat de huidige locatie centraal gelegen is in Dordrecht, maar wel midden in een woonbuurt met weinig parkeermogelijkheden. De nieuwe locatie, het Energiehuis, is goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Maar belangrijker nog is dat de moderne plannen die wij voor ons podium hebben hier goed uitgevoerd kunnen worden. Het Energiehuis heeft een totaal andere ambiance, maar is niet minder karakteristiek. De kerk heeft zijn charmes, maar het industriële karakter maakt het Energiehuis ook bijzonder.”
Tekst: Dennis van der Maden Fotografie: Nicky van Hinte en Rieat Lusz
. ..Er is een totaal andere ambiance, maar niet minder karakteristiek
Na 31 jaar penningmeester De verhuizing is een verandering die van penningmeester Jos Mensen niet meer hoeft. “Het moet prachtig worden, die nieuwe locatie. Zo’n fabrieksomgeving heeft wel wat, denk aan de Westergasfabriek. Maar ik weet niet of ik meeverhuis naar het Energiehuis. Voor mij is dat niet zo makkelijk.” De penningmeester van Bibelot zit alweer 31 jaar bij het poppodium en kent de zaal als geen ander. Met de verhuizing in het achterhoofd haalt hij herinneringen op.
“Ik heb mijn werk bij Bibelot al lang volgehouden en dat is eigenlijk vanzelf gegaan. Bibelot is altijd een fijne uitlaatklep voor mij, weg van werk en privé. Ik herinner me mijn eerste dag nog als de dag van gisteren. Het was 9 januari 1981 en dat jaar verhuisde Bibelot naar de huidige locatie. In het begin was het meer een jongerenclub maar daar hebben we een mooie zaal van weten te maken. De openingsact was de band Doe Maar, die eigenlijk een jaar later pas echt groot werd. De band kwam in dat succesvolle jaar opnieuw langs voor een optreden, wat zorgde voor een hoogtepunt in het bestaan van Bibelot. Rijen lang stonden er mensen voor de deur in de Wijnstraat. Bomvol was de zaal. Deze jaren waren achteraf gezien ook de succesjaren.”
De brand
“In 1984 zorgde een grote brand bij Bibelot voor veel schade. Het herstel duurde zeker anderhalf jaar. Gelukkig kon er wel direct wat aan de serieuze klachten over geluidsoverlast worden gedaan. Er is voor
betere isolatie gezorgd. Als er nooit brand was uitgebroken, hadden we alsnog over moeten gaan op een verbouwing. De eerste jaren na de heropening waren moeilijk. Bibelot moest zijn plekje weer terug verdienen. Dat kostte meer moeite dan verwacht. Op het eind van de jaren tachtig, begin jaren negentig lukte het toch en brak er een mooie tijd aan. Het podium hoefde niet breed te programmeren en had een alternatiever karakter dan nu. Dat komt door de economische situatie. Er wordt anders geprogrammeerd, voornamelijk breder eigenlijk, terwijl de doelgroep nu wel specifieker is dan vroeger. Vroeger kwamen allerlei verschillende soorten mensen bij poppodia, nu is het een bepaald slag mensen. Gelukkig gaat het nu wel goed met Bibelot, we hebben een prima jaar gedraaid. Het bezoekersaantal loopt iets terug maar de omzet is nog wel goed en daar moeten we blij mee zijn. Het poppodium gaat een spannende toekomst tegemoet met de verhuizing. Maar voor mij zal het denk ik niet meer van toepassing zijn, ik zal dat niet meer meemaken.”
En nu even praktisch Wat de akoestiek betreft gaat Bibelot erop vooruit. Productiemedewerkster Arlette van Ravenswaaij legt uit waarom. “De Bonifatiuskerk heeft een prachtige uitstraling, maar met zijn hoge plafond, versieringen en pilaren is de kerk niet ontworpen om te functioneren als podium. Galm maakt goede geluidskwaliteit moeilijk. Bij het Energiehuis houden we vanaf de eerste dag rekening met praktische zaken. Qua capaciteit gaan we erop vooruit. We hebben nu een zaal voor 550 bezoekers. Het Energiehuis biedt een kleine zaal voor 300 gasten en een grote zaal voor ongeveer 800 bezoekers. Zo kunnen zowel beginnende bandjes bij ons terecht, alsook grote namen en kan er dus efficiënt geprogrammeerd worden. In het pand komen ook andere verenigingen als een muziekschool en een theaterzaal. Er is dus veel mogelijk.”
OP BEZOEK | 19
M O S S: Nederlandse podia hebben het goed voor elkaar Moss tourt van maart tot en met juni met het derde album Ornaments langs de Nederlandse podia. Volgens zanger/gitarist Marien Dorleijn hebben de Nederlandse podia het goed voor elkaar. “Een goede sfeer bij het podium is onwijs belangrijk voor een goede show.” De afgelopen jaren speelde Moss bij tientallen Nederlandse podia. De band vindt de Vera in Groningen de allerbeste zaal van Nederland. “In 2003 of 2004 speelden we daar voor het eerst en dit jaar wordt het de vierde keer, als ik me niet vergis. De Vera ademt een oude rock ’n roll-sfeer. Het is ook de enige zaal waar we altijd blijven slapen. In Duitsland is dat heel normaal maar hier zie je het bijna nergens. Wat veel mensen niet weten, is dat er een hotel aan de podium zit dat ook bij de Vera hoort. Ze hebben er mooie themakamers, daar slapen is altijd een bijzondere ervaring. Bij de mensen heerst een lekkere, alternatieve sfeer. Ik houd van de nuchterheid van de ‘Grunningers’. Ze maken ook nog eens waanzinnig mooie posters. Alles klopt gewoon bij de Vera.”
Een slechte sfeer onder medewerkers heeft een negatief effect op het optreden Ook over de andere poppodia in Nederland is Dorleijn enthousiast. Toch heeft hij een voorkeur voor bepaalde zalen. “Je speelt als band graag bij poppodia waar een goede vibe hangt, over het algemeen zijn dat de wat oudere zalen. Die zalen hebben vaak veel meer een ‘ziel’ dan de nieuwe podia. De oude locatie van de Effenaar en Mezz in Breda hadden dat ook. Dat waren van die lekker doorleefde ruimtes.” Toch is de ruimte zelf niet het meest belangrijke. “Het is ook echt heel erg van belang hoe de sfeer is bij het podium waar je speelt, hoe de mensen met elkaar omgaan. Als band voel je het
20 | INTERVIEW
Tekst: Paul van Son Fotografie: Nick Helderman
direct als mensen op elkaar lopen te zeiken of als de sfeer niet goed is. Dat heeft zeker een negatief effect.” Volgens Dorleijn kan de sfeer bij het podium zelfs invloed hebben op het concert, daarom is een goede voorbereiding erg belangrijk. “De beste voorbereiding op een optreden is toch een leuke middag hebben, lekker wat eten, rustig opbouwen en soundchecken. Als dat allemaal op een relaxte manier gaat, speel je ’s avonds gewoon een goede show en dat merk je dan ook weer aan het publiek. Je maakt die klik met het publiek dan veel sneller, of het nou een klein of groter publiek is.” Dorleijn tourt dan ook met veel plezier langs de Nederlandse poppodia. “Het is overal goed geregeld voor artiesten in Nederland. Als ik dat vergelijk met het buitenland, mogen we hier onze handen dichtknijpen.”
TOURDATA 7 juli 28 juli 11 augustus 25 augustus 29 augustus 6 september 13 september 15 september 21 september 27 september
Firefly Festival – Zwolle Floriade by Night - Venlo Waterpop – Wateringen Artis – Amsterdam Nazomerfestival – Middelburg Apollo - Emmen NIEUWE NOR - Heerlen Amersfoort – De Kelder Metropool – Hengelo Patronaat - Haarlem
VRAAG/ANTWOORD
VERANDERD ARBEIDSRECHT Backstage schijnt ieder kwartaal haar licht op ontwikkelingen in de Poppodiumsector. Zelf een vraag? Stel hem op onze Facebook-pagina. www.facebook.nl/MagazineBackstage
Tekst Sanne Stenvert Bron: VNPF.nl
VRAAG
Antwoord Per 1 januari 2012 zijn er verschillende wijzigingen in het arbeidsrecht toegepast. Een overzicht van de meest belangrijke veranderingen:
?
?
Een nieuw jaar betekent ook verandering op het gebied van arbeidsrecht. Wat zijn de meest relevante wijzigingen voor werknemers bij Poppodia?
?
?
Ziekte ▪▪ Werknemers die langdurig ziek zijn, hebben vanaf 1 januari recht op hetzelfde aantal vakantiedagen als gezonde werknemers. Eerder konden langdurig zieken alleen over de laatste zes maanden van hun ziekte vakantiedagen opbouwen. Vakantiedagen ▪▪ Neem je wettelijke vakantiedagen (te vinden op je loonstrook) voor juli 2013 op. Vanaf dan kan je namelijk de vakantiedagen niet meer vijf jaar opsparen. Geeft je werkgever extra vakantiedagen? Dan vallen deze buiten de nieuwe regeling. Zwangerschap • Medewerksters die een zwangerschapuitkering willen uitvragen, hoeven geen zwangerschapsverklaring meer naar het UWV te sturen. De verklaring moet wel aan de werkgever worden voorgelegd, maar kan gewoon in Sde administratie bewaard blijven. Vierde contract • De tijdelijke regeling van een vierde contract voor onbepaalde tijd is per 1 januari geëindigd. Ontslag • Dan is er nog een wijziging per 1 maart ingegaan: In het geval van een reorganisatie worden alle ontslagen meegeteld om vast te stellen of het om een collectief ontslag gaat. Een collectief ontslag geldt als er binnen drie maanden, binnen één district, twintig werknemers of meer ontslagen worden. Eerst werden alleen de ontslagen via het UWV en de kantonrechter opgeteld, waardoor werkgevers via een beëindigingovereenkomst afscheid konden nemen van een gedeelte van de werknemers. Vanaf maart telt ook zo’n beëindigingovereenkomst mee. Bij een collectief ontslag moet een verplichte melding plaatsvinden. De werkgever moet dan met de vakbonden in overleg en zal een sociaal plan op moeten stellen.
INFO | 21
MIJN MUZIEK
Naam: Annebel Schmitz Leeftijd: 24 Poppodium: 013 Functie: Vrijwilligster sinds vier jaar Werkzaamheden: Vooral EHBO-diensten
“In 1988 namen mijn ouders me mee naar Pinkpop. Ik was toen één jaar en daarmee de jongste bezoeker. Ik kan in iedere geval wel zeggen dat ik de Red Hot Chilli Peppers live heb gezien! Na die eerste keer ging ik vaker met mijn ouders mee naar festivals, later ging ik zelf. Er is één concert wat me heel goed is bijgebleven. Tijdens een optreden van Kyteman, ontmoette ik Diederick, die toevallig ook uit Tilburg kwam. We stonden achter de bar en werkten drie dagen intensief samen. Ook na het festival hielden we contact. Twee maanden na het festival werd ik door een neef van die jongen gebeld. Hij vertelde me dat Diederick zelfmoord had gepleegd. Ik schrok daar erg van. Elke keer als ik ‘Sorry’ van Kyteman hoor, moet ik aan hem denken. Maar dat is natuurlijk niet mijn enige muziekherinnering.
Bij ons was muziek maken net zo vanzelfsprekend als het halen van je zwemdiploma Mijn ouders houden veel van muziek. Bij ons is het bespelen van een instrument net zo vanzelfsprekend als het halen van je zwemdiploma. Ik speelde piano en had zangles. Mijn ouders werkten bij Poppodium 013, net zoals mijn zus en broer. Ik hoorde alle leuke verhalen van optredens en ben er zelf ook gaan werken. Je kunt je inschrijven voor concerten binnen 013, je kunt naar festivals toe en er worden leuke feestje gegeven voor de medewerkers. In ruil daarvoor moet je wel naar de ledenvergaderingen komen en natuurlijk een aantal diensten draaien. Werken bij een poppodium kan heel erg goed uitpakken. Ik weet nog dat ik een keer naar Pendulum wilde, maar dat het was uitverkocht. De intekenlijst voor medewerkers bleek al vol te zijn, maar gelukkig kon ik nog wel achter de bar staan. Het was een mooi feestje en ik ben blij dat ik er op deze manier toch bij kon zijn. Mijn vader 22 | INTERVIEW
en broer werken inmiddels niet meer bij 013, maar mijn moeder, zus en ik nog wel. Het is een gezellig team met veel diversiteit. Natuurlijk kun je niet met iedereen even goed opschieten, maar dat heb je bij elke baan. Ik denk eigenlijk dat het 013-team nog sterker is geworden na de dood van onze directeur, Guus. Hij lag opgebaard in de zaal en iedereen kon hem voor de laatste keer groeten, dat heeft wel iets met ons gedaan. Ik denk dat onze band versterkt is doordat we dit samen hebben meegemaakt.”
DE JUKEBOX VAN...
ANNEBEL SCHMITZ
CD VAN EDDIE VEDDER INTO THE WILD Na het zien van de film met deze muziek ben ik het album meteen gaan luisteren. Er zit heerlijke soul in en vooral de nummers ‘Hard sun’, ‘Society’ en ‘Long nights’ zijn echt top. Het filmverhaal is ontzettend mooi en deze muziek voegt echt iets toe. Buiten dat is het ook gewoon een heel goed album.
JAMIE WOON MIRRORWRITING Met de hier en daar de juist gekozen orgels en gitaren geeft hij de songs een goeie lading. Het materiaal is bijzonder sterk en er zitten zeker hitwaardige nummers bij. De gehele plaat heeft een prachtige sfeer. Jamie Woon klinkt elektronisch en soulvol en hij doet het super goed!
BOEF & GELOGEERDE AAP WIJ ZIJN Deze hoort zeker op mijn lijstje. Ik heb ze afgelopen zomer gezien op Lowlands waar ze werkelijk de hele X-ray op stelten zetten met hun unieke mix van dubstep, electronica en hiphop. Elk optreden van Boef en de Gelogeerde aap is gegarandeerd een topfeest. De CD is super, maar ze zijn live toch op hun best.
JOHN MAYER WHERE THE LIGHT IS Een zeer intiem concert, opgedeeld in drie sets. Een akoestisch optreden, een zeldzame set met het John Mayer Trio (John Mayer, Steve Jordan en Pino Palladino) en een set met zijn volledige band. Ik heb hier geen woorden voor… Gewoon luisteren!
HED KANDI THE MIX USA Bij dit album denk ik meteen aan Bloemendaal aan Zee, strandfeestjes en ijskoude prosecco. Kortom: het ultieme zomergevoel! Ik houd ontzettend van festivals, maar ook van een feestje met de nodige house zoals Sneakerz en Hed Kandi. Ik krijg meteen weer zin in de zomer. Ik kan niet wachten! Bring it on!
RUBRIEK | 23
‘We could be heroes’
- David Bowie (1977)
24 | PRENT
SCHAARSTE CREËREN
COLUMN
bandleden een paar maanden geleden en vroeg wanneer ik een optreden van ze kon zien. Zijn antwoord: “Voorlopig niet, we hebben vorig jaar 4 festivals gedaan en we zijn bang voor een overkill bij het publiek. We spelen dit jaar een kleine clubtour en volgend jaar alleen grote festivals”. Volgens hem een door het management uitgekiende strategie om door te breken bij het grote publiek.
Ik kom er maar rechtstreeks voor uit: kunst en cultuur, het is een gewoon een bedrijfstak waar je zakelijk moet durven zijn. Veel kunstenaars en dus ook muzikanten wordt vaak verweten dat ze niet zakelijk genoeg zijn, dat ze meer in moeten spelen op de markt, vraag en aanbod, de bekende economische principes. Ik ren al een tijdje rond in het clubcircuit en ben bekend met verhalen uit de oude doos, ik doe daar zelf ook aan mee. Het clubcircuit is veel zakelijker geworden en meestal terecht. In het verleden zag je natuurlijk ook bands komen en verdwijnen. Maar gelukkig ook bands die een gedegen ‘live’ reputatie opbouwden en op basis daarvan jaarlijks een rondje clubcircuit deden. Altijd goed voor driehonderd man ( ja, meestal mannen) publiek. Het publiek bestond uit fans. Niet in de vorm van handtekeningen en t-shirts, maar loyaal publiek dat trouw je cd kocht. Dat was leuk voor de band, voor het publiek en voor de zaal. Enkele weken geleden speelde er een veel belovend bandje. Ik sprak een van de
Ik geef toe: het was een aardig bandje. Beetje arrogant naar het publiek, met een mentaliteit van ‘jullie moeten blij zijn dat we vandaag voor jullie in de bus zijn gestapt’. De kleedkamer was als vuilnisbak achtergelaten. Dat was voor de vrijwilligers en medewerkers van dienst om dat op te ruimen. Weer twee fans minder. Nu hoor ik dit soort verhalen wel vaker - niet te veel spelen- schaarste creëren volgens economische principes. Ik begrijp ook wel dat Anouk en Dinand liever één keer per jaar een oppas bestellen, omdat mama en papa in de Gelredome mogen spelen. Spaart oppas-kosten en je hoeft niet ieder weekend in zo’n busje met die vervelende collegamuzikanten. Het publiek heeft inmiddels toch allemaal een mobieltje met zoomlens zodat ze nog een beetje het idee hebben dat ze het concert van dichtbij hebben meegemaakt. Wat is er toch mis aan die oude strategie om gewoon het publiek voor je te winnen? T-shirtloze fans die gewoon op de fiets naar het podium komen, in plaats van een dagretour naar een galmbak. Schaarste creëren, ik geloof er niet in. Dit bandje zal er zeker in slagen: de concerten van dit bandje zullen heel erg schaars gaan worden.
LEON ZWAANS, DIRECTEUR VAN SIGNO&S ADVIESBUREAU DAT ZICH RICHT OP POPPODIA EN MUZIEKCULTUUR IN NEDERLAND
COLUMN | 25
Tekst: Dennis van der Maden
NIEUWS UIT DE BRANCH
Doornroosje beste podium van Nederland Het Nijmeegse podium Doornroosje is eervol benoemd tot beste poppodium van Nederland op het Groningse festival Noorderslag. De prijs werd uitgereikt door de Vereniging van Nederlandse Poppodia en- Festivals (VNPF).
N
oorderslag is niet alleen een groot festival, er worden ook prijzen uitgereikt. Voor het Nijmeegse podium Doornroosje was het groot feest. Doornroosje was volgens de VNPF de terechte winnaar omdat het podium
met beperkte capaciteit een gezonde hoeveelheid publiek wist te trekken, dat ook nog eens gevarieerd is. De landelijke uitstraling en constante kwaliteit van Doornroosje moest gewoon een keer beloond worden volgens de VNPF.
Exit vraagt faillissement aan Het Rotterdamse poppodium Exit heeft faillissement aangevraagd vanwege een te hoge schuld. Het knusse podiumzaaltje in het centrum had te maken met een tegenvallend bezoekersaantal en weinig horeca-inkomsten. Bij Exit traden voornamelijk jonge, nieuwe bands op. De gemeentelijke subsidie van zestigduizend euro bleek onvoldoende.
T
evergeefs werd geprobeerd financiĂŤle steun te krijgen van de gemeente Rotterdam. De gemeente kwam echter niet tegemoet, daar waar in 2008 nog wel een geldbedrag gegeven werd. Met een injectie van vijftigduizend euro zou het zaaltje nog
te redden zijn, maar de kans is klein dat dit gaat lukken. De naam Exit is afgeleid van Eksit, een Rotterdams podium met oog voor talent. In de jaren zeventig speelden bands en artiesten als de Sex Pistols, Tom Waits, The Cure en U2 in deze zaal toen ze nog geen stadions bespeelden.
Toch een podium voor Noorderwijk? De gemeente Noordwijk heeft nogmaals een onderzoek ingesteld om te kijken of een poppodium haalbaar is. Het nieuwe sportpark Duinwetering in Noordwijk zou hiervoor een geschikte locatie zijn. Eerder zag het er naar uit dat het Noordwijkse muziekplatform dakloos zou blijven. De hoop op een podium is intussen weer terug.
H
et onderzoek is tot stand gekomen na een commissievergadering van de gemeente waarin alleen de VVD en het college van burgemeester en wethouders negatief waren over de plannen. De plannen zouden te veel
26 | INFO
kosten. Hierover is nog te weinig bekend om conclusies te trekken, zeker omdat de financiĂŤle situatie nog onzeker is. Echter is heteen feit dat de rest van de fractie positief is over de plannen.
WINNEN!
COLOFON Hoofdredacteur Sanne Stenvert
Poppodium EKKO geeft twee vrijkaartjes vrijkaartjes weg voor het exclusieve Nederlandse clubconcert van Nick Waterhouse op 1 juli.
Wat moet je doen? Like ons op Facebook! https://www.facebook.com/MagazineBackstage Wij loten één gelukkige winnaar uit onze vrienden. De Amerikaanse Nick Waterhouse is het nieuwste talent van het toonaangevende label Stones Throw. Zijn debuut Time’s All Gone is een soulvolle plaat waarin hij oude r&b combineert met hedendaagse invloeden. Ritmisch, opzwepend en rauw: je zult r&b nooit meer hetzelfde ervaren!
Redactie Tessa Glijn Paul van Son Michelle Bosma Dennis van der Maden Sander van Vooren Columnist Leon Zwaans - Signo&S Vormgeving Chardée Ginus Marco Janssen Fotografie Eleni Hoefsloot Robert van Ingen Rieat Lusz Nicky van Hinte Sebastiaan Vroom Lisa Berkhuysen Maarten Schröder Nick Helderman
Illustraties Joost van Alphen - ButlersBarn Tahnee Aelfers Urvin Borg
Adverteerders Rabobank Tilburg
Meewerkende podia 013 Bibelot EKKO NIEUWE NOR Fenix
RUBRIEK | 27
BESTE LEZER,
De eerste BACKSTAGE is een feit. Natuurlijk is de redactie erg benieuwd naar uw mening. Stuur uw tips, schouderklopjes of kritiek naar SanneBackstage@gmail.com En help een handje mee BACKSTAGE. SANNE STENVERT HOOFDREDACTEUR
BACKSTAGE wordt mogelijk gemaakt door Fontys Hogeschool voor Journalistiek Tilburg en Grafisch Lyceum Utrecht